ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Γ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Γ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΣΗ ΚΔΙΜΔΝΗ ΝΟΜΟΘΔΙΑ ΠΔΡΙ ΤΓΑΣΟΡΔΜΑΣΩΝ. ΑΠΑΙΣΟΤΜΔΝΔ ΓΙΟΡΘΩΔΙ ΚΑΙ ΣΡΟΠΟΠΟΙΗΔΙ ΑΤΣΗ ΚΑΙ ΤΠΟ ΣΟ ΠΡΙΜΑ ΣΗ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΔΙΑ ΠΔΡΙ ΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΜΜΤΡΩΝ. ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΩΗ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΓΖΜΖΣΡΑ ΚΔΥΑΓΗΑ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΓΔΧΡΓΗΟ ΜΑΝΟΤΡΖ Υποσργείο Εσωτερικών Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακσβέρνησης ΑΘΗΝΑ 2011

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 3 ABSTRACT... 4 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ... 5 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΔΗΑΓΧΓΖ θνπφο ηφρνο Μέζα Μεζνδνινγία Τπφζεζε εξγαζίαο Γηάξζξσζε Κεθαιαίσλ ΓΔΝΗΚΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΟΡΔΜΑΣΧΝ - ΟΡΗΜΟΗ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΜΜΤΡΧΝ Ηζηνξηθή εμέιημε Οδεγία Πιαίζην 2000/60/ΔΚ Οδεγία 2007/60/ΔΚ ΔΘΝΗΚΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΜΜΤΡΧΝ Ζ ελζσκάησζε ηεο Οδεγίαο 2000/ 60/ ΔΚ Ζ ελζσκάησζε ηεο Οδεγίαο 2007/ 60/ ΔΚ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΟΡΔΜΑΣΧΝ (ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΝΟΜΟΛΟΓΗΑ) Οξηνζέηεζε θαη απνηχπσζε ξεκάησλ Γφκεζε πιεζίνλ ξεκάησλ Υαξαθηεξηζκφο ξεκάησλ σο θνηλφρξεζησλ ρψξσλ θαη σο δηαηεξεηέσλ πεξηβαιινληηθνχ ελδηαθέξνληνο Αζηπλφκεπζε ξεκάησλ Ννκνινγία ρέδην Νφκνπ ΡΔΜΑΣΑ ΚΑΗ ΠΛΖΜΜΤΡΗΚΑ ΦΑΗΝΟΜΔΝΑ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΣΖ ΚΔΗΜΔΝΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΟΡΔΜΑΣΧΝ ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΟΡΘΧΖ ΚΑΗ ΣΡΟΠΟΠΟΗΖΖ ΑΤΣΖ ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ: «Ζ πεξίπησζε ηνπ ρεηκαξξηθνχ ξέκαηνο Πεληέιεο - Υαιαλδξίνπ ζηα φξηα ηνπ Γήκνπ Πεληέιεο.»

3 9.1 Δηζαγσγηθά ζηνηρεία πεξηγξαθή πεξηνρήο κειέηεο Τθηζηάκελε θαηάζηαζε Ηζρχνπζα Ννκνζεζία Γηαπηζηψζεηο Πξνηάζεηο βειηίσζεο ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο - Πξνηεηλφκελεο ιχζεηο γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ε ηζρχνπζα λνκνζεζία αλαθνξηθά κε ηα πδαηνξέκαηα θαη νη ζρεηηθέο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ απνηχπσζε, νξηνζέηεζε θαη ελ γέλεη ηελ πξνζηαζία ηνπο. Παξνπζηάδνληαη επίζεο νη Κνηλνηηθέο Οδεγίεο πνπ αθνξνχλ ζηα χδαηα θαη ηηο πιεκκχξεο θαη ε λνκνζεζία κε ηηο νπνίεο ελζσκαηψλνληαη ζην εζληθφ ζεζκηθφ πιαίζην. Γίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηηο πξνβιέςεηο ηεο λνκνζεζίαο αιιά θαη ζηε λνκνινγία πνπ έρεη αλαπηπρζεί απφ ην Αλψηαην Αθπξσηηθφ Γηθαζηήξην ζρεηηθά κε ηελ νξηνζέηεζε ησλ πδαηνξεκάησλ, δηφηη ε νξηνζέηεζε απνηειεί ηε βαζηθή αξρή γηα ηελ πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία απηψλ θαζψο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ ηνπο, ελψ παξάιιεια κπνξεί λα δηαζθαιίζεη ηελ απξφζθνπηε πδξαπιηθή ιεηηνπξγία ηνπο θαη λα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ επαξθή αληηπιεκκπξηθή πξνζηαζία ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο απφ ηελ νπνία δηέξρνληαη. Καηαγξάθνληαη νη ειιείςεηο πνπ παξνπζηάδεη ε θείκελε λνκνζεζία θαη αθνινπζνχλ πξνηάζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο κέζσ δηνξζψζεσλ θαη ηξνπνπνηήζεψλ ηεο. Παξνπζηάδεηαη επίζεο ε λνκνζεζία πνπ αθνξά ζηελ πξνζηαζία ηνπ ρεηκαξξηθνχ ξέκαηνο Πεληέιεο Υαιαλδξίνπ ζηα φξηα ηνπ Γήκνπ Πεληέιεο. πγθεθξηκέλα κειεηήζεθε ε πεξηνρή ηνπ ξέκαηνο πνπ δηέξρεηαη απφ ηηο Γεκνηηθέο Κνηλφηεηεο Μειηζζίσλ θαη Νέαο Πεληέιεο θαη έρνπλ θαηαγξαθεί ηα πξνβιήκαηα πνπ δηαπηζηψζεθαλ ελ ηνηο πξάγκαζη επί ηνπ εδάθνπο θαζψο θαη νη ειιείςεηο ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο. 3

5 ABSTRACT The present paper presents the current legislation on water streams and the relevant provisions related to their surveying, delimitation and protection in general. The EU Directives related to water and flood and the legislation that incorporated them into the national institutional framework are also presented. Emphasis is given on the legislative provisions and the case law developed by the Supreme Court regarding the delimitation of the streams, since the delimitation is the basic principle for their environmental protection and the protection of their surrounding area, while providing the capability of ensuring their smooth hydraulic operation and resulting in the adequate flood protection of the greater region they pass through. The deficiencies in the legislation are recorded, followed by suggestions for it s improvement through corrections and amendments. The legislation concerning the protection of the Penteli - Halandri stream brook within the limits of the Municipality of Penteli is also presented. More specifically, the area of the stream passing through the Municipal Communities of Melissia and Nea Penteli is studied and the actual problems encountered on the field, along with the deficiencies of the existing legislation, are recorded. 4

6 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ ΚΑΗ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ Α.Κ. Γ.Γ.Π.Π. Γ.Ο.Κ. Γ.Π.Α. Γ.Τ. Δ.Μ.Π. ΔΚ ΔΔ ΔΟΚ Κ.Β.Π.Ν. Κ.Τ.Α Ο.Σ.Α Π.Γ. Μ.Π.Δ. Ν.Α. Ν.Γ. ηδ Σ.Δ.Δ Τ.Π.Δ.Κ.Α Τ.ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ ΦΔΚ Υ.Τ.Σ.Α. Αζηηθφο Κψδηθαο Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γεληθφο Οηθνδνκηθφο Καλνληζκφο Γεσπνληθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ Γεσγξαθηθή Τπεξεζία ηξαηνχ Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Δπξσπατθή Έλσζε Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα Κψδηθαο Βαζηθήο Πνιενδνκηθήο Ννκνζεζίαο Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο Σερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ (ηψξα Τ.Π.Δ.Κ.Α.) Φχιιν Δθεκεξίδαο Κπβεξλήζεσο Υψξνο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκάησλ 5

7 ΠΗΝΑΚΑ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΔΗΚΟΝΑ 1 ΔΗΚΟΝΑ 2 ΔΗΚΟΝΑ 3 ΔΗΚΟΝΑ 4 ΔΗΚΟΝΑ 5 ΔΗΚΟΝΑ 6 ΔΗΚΟΝΑ 7 ΔΗΚΟΝΑ 8 ΔΗΚΟΝΑ 9 ΔΗΚΟΝΑ 10 ΔΗΚΟΝΑ 11 ΔΗΚΟΝΑ 12 ΔΗΚΟΝΑ 13 ΔΗΚΟΝΑ 14 ΔΗΚΟΝΑ 15 ΔΗΚΟΝΑ 16 ΔΗΚΟΝΑ 17 ΔΗΚΟΝΑ 18 ΔΗΚΟΝΑ 19 ΔΗΚΟΝΑ 20 ΔΗΚΟΝΑ 21 ΔΗΚΟΝΑ 22 ΔΗΚΟΝΑ 23 Πεδφδξνκνο Α.Παλαγνχιε, Μειίζζηα Πεδφδξνκνο Α.Παλαγνχιε, Μειίζζηα Οδφο Θάζνπ, Μειίζζηα Πεδφδξνκνο Παηξψλ, Μειίζζηα Ξχιηλε πεδνγέθπξα ζηελ νδφ Ηππνθξάηνπο, Μειίζζηα Πεδνγέθπξα παξά ηελ νδφ Θήξαο, Μειίζζηα Ζ Γέθπξα ηεο Γνχθηζζαο ηεο Πιαθεληίαο, Μειίζζηα Πεξίθξαμε ζηε Γέθπξα ηεο Γνχθηζζαο ηεο Πιαθεληίαο, Μειίζζηα Ζ παιηά Γέθπξα ηεο Γνχθηζζαο ηεο Πιαθεληίαο, Νέα Πεληέιε Φπηψξην ζην πιάη ηεο παιηάο Γέθπξαο, Νέα Πεληέιε Φπηψξην ζην πιάη ηεο παιηάο Γέθπξαο, Νέα Πεληέιε Γέθπξα ζηελ νδφ Αι.Παλαγνχιε, Νέα Πεληέιε Καθεηέξηα ζην ξέκα παξά ηελ νδφ Αι.Παλαγνχιε, Νέα Πεληέιε Κηίζκα θαη γέθπξα κέζα ζην ξέκα, Νέα Πεληέιε Δγθαηαιειεηκκέλν θηίζκα κέζα ζην ξέκα, Νέα Πεληέιε Παξαξεκάηηνο ρψξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ ππεξεζία θαζαξηφηεηαο, Νέα Πεληέιε Μηθξή απνζήθε ζε παξαξεκάηην ρψξν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ ππεξεζία θαζαξηφηεηαο, Νέα Πεληέιε Ζ δηακφξθσζε ηεο πιαηείαο ζηελ Δθθιεζία ηνπ Αγ.χιια, Νέα Πεληέιε Παξαξεκάηηα δηαδξνκή (Αγ.χιια), Νέα Πεληέιε Ζ «Πεγή ηεο Αθξνδίηεο», Μειίζζηα Γηάβξσζε πξαλψλ ηνπ ξέκαηνο, Πεξηνρή Αγ.Μαξίλαο Μειίζζηα εκείν άληιεζεο ηνπ λεξνχ ηνπ ξέκαηνο, Νέα Πεληέιε Υξήζε ηνπ λεξνχ γηα πνηηζηηθνχο ιφγνπο, Νέα Πεληέιε ΥΑΡΣΖ 1 ΥΑΡΣΖ 2 ΥΑΡΣΖ 3 ΥΑΡΣΖ 4 Υάξηεο Πξνζαλαηνιηζκνχ Μειέηεο Πεξίπησζεο Υάξηεο πδξνγξαθηθνχ δηθηχνπ πδξνι. ιεθαλψλ Λεθαλνπεδίνπ Αζελψλ Σα ξέκαηα ηεο πεξηνρήο κειέηεο Εψλεο πξνζηαζίαο ξέκαηνο ηεο πεξηνρήο κειέηεο 6

8 1. ΔΗΑΓΧΓΖ Σα ηειεπηαία ρξφληα φιν θαη πην έληνλεο είλαη νη ζπδεηήζεηο θαη ν πξνβιεκαηηζκφο γηα ηε ζσζηή δηαρείξηζε ησλ πδαηηθψλ πφξσλ ηφζν ζηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα φζν θαη ζηελ πνιηηεία ζε ζέκαηα ιήςεο απνθάζεσλ θαη επίιπζεο πξνβιεκάησλ. Ζ πνηθηιία ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ηνπ λεξνχ, νη πνιιαπιέο ρξήζεηο ηνπ, ε νηθηζηηθή αλάπηπμε, νη απμαλφκελεο πηέζεηο απφ ηε γεσξγία θαη ηε βηνκεραλία απνηεινχλ ηνπο βαζηθνχο ιφγνπο πνπ ππνδεηθλχνπλ ηελ αλάγθε νινθιεξσκέλεο δηαρείξηζήο ηνπ. πγρξφλσο νη φιν θαη πεξηζζφηεξν απμαλφκελεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο, ζαλ απνηέιεζκα ησλ θιηκαηνινγηθψλ αιιαγψλ ηνπ πιαλήηε, θαζηζηνχλ αλαγθαία ηελ αληηπιεκκπξηθή ζσξάθηζε ησλ επαίζζεησλ πεξηνρψλ θαη ηελ ζσζηή εθκεηάιιεπζε ησλ πδάηηλσλ πφξσλ. (Γ.Κσλζηαληαθάηνο ΓΠΜ, 2007). Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο θξίζεθε αλαγθαίν ζε επξσπατθφ θαη αξρήλ επίπεδν λα νξηζηεί έλα ζαθέο ζεζκηθφ πιαίζην δηαρείξηζεο ησλ πδάησλ βάζεη ηνπ νπνίνπ ηα Κξάηε Μέιε ζα πξέπεη λα ιακβάλνπλ ηα απαξαίηεηα κέηξα αθνινπζψληαο πνηνηηθνχο, νηθνινγηθνχο θαη πνζνηηθνχο ζηφρνπο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηελ θαιή θαηάζηαζε φισλ ησλ πδαηηθψλ ηνπο πφξσλ. Κξίζεθε επίζεο αλαγθαίν, ζην πιαίζην κηαο πξνζέγγηζεο καθξνπξφζεζκνπ ζρεδηαζκνχ, ε ζεζκνζέηεζε ηνπ θαηάιιεινπ πιαηζίνπ γηα ηε δηαδηθαζία δηαρείξηζεο ηνπ θηλδχλνπ απφ πιεκκχξεο. Σα πδαηνξέκαηα αλακθηζβήηεηα απνηεινχλ αμηφινγε θπζηθή θιεξνλνκηά. Δίλαη ζηνηρεία ηεο θπζηθήο ηνπνγξαθίαο ηεο θάζε πεξηνρήο θαη πξέπεη λα πξνζηαηεχεηαη θαη λα δηαθπιάζζεηαη φζν ην δπλαηφλ ε θπζηθή ηνπο κνξθή θαη θαηάζηαζε. Ο βαζηθφο ηνπο ξφινο είλαη ε πξνζηαζία ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο απφ ηελ νπνία δηέξρνληαη, απφ ηελ θαηαζηξνθηθή δξάζε ησλ πιεκκπξψλ απνζεθεχνληαο ην λεξφ επηθαλεηαθά ή ππφγεηα ή νδεγψληαο ην ζε απνδέθηεο λεξνχ κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο. Καηά ηελ θαηαθξάηεζε θαη ξνή ηνπ λεξνχ δεκηνπξγνχληαη ζηελ θνίηε ησλ ξεκάησλ ρψξνη πξαζίλνπ κε ραξαθηεξηζηηθή βιάζηεζε ρεξζαίσλ ή πγξνηνπηθψλ νηθνζπζηεκάησλ θαη αληίζηνηρε παλίδα. Ζ θάιπςε απηψλ ησλ πεξηνρψλ κε βιάζηεζε έρεη σο απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο ηαρχηεηαο ησλ πιεκκπξηθψλ λεξψλ, ηε κείσζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο θαη ηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο ηεο πεξηνρήο. Γελ πξέπεη λα ππνηηκεζεί ε ζπκβνιή ησλ ξεκάησλ ζηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ ηνπίνπ θαη ζηελ αλαςπρή ησλ επηζθεπηψλ (Καξαληθάξε θαη Σζηνχξεο 2005, Σζηνχξεο θαη Καιπάθεο 2005). 7

9 Ζ παξνύζα εξγαζία θαηαπηάλεηαη κε ηε ζπιινγή θαη θαηαγξαθή ηεο λνκνζεζίαο πνπ έρεη αλαπηπρζεί ζε ζρέζε κε ηα πδαηνξέκαηα, ππό ην πξίζκα ησλ επξσπατθώλ νδεγηώλ γηα ηα λεξά θαη ηηο πιεκκύξεο. Μεηαμύ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ ππάξρνπλ ζρεηηθά κε ην ππόςε ζέκα, πεξηιακβάλνληαη θαη απηά πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ θαηαιιειόηεηα ηνπ ζεζκηθνύ πιαηζίνπ. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη 1) θαη αξρήλ ν εληνπηζκφο, ε ζπιινγή θαη ε θαηαγξαθή ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο γηα ηα πδαηνξέκαηα θαη ππφ ην πξίζκα ησλ επξσπατθψλ νδεγηψλ γηα ηα λεξά θαη ηηο πιεκκχξεο, 2) ελ ζπλερεία ν εληνπηζκφο ησλ θπξηφηεξσλ πξνβιεκάησλ ηνπ ππάξρνληνο ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη 3) ε ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ηε βειηίσζή ηεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, εθηφο ησλ άιισλ, έρεη επηιεγεί θαη κειεηάηαη κηα πεξηνρή πνπ πξνζπαζεί λα ηζνξξνπήζεη αλάκεζα ζηηο αζηηθέο απαηηήζεηο, πνπ νθείινληαη ζηε ζπλερψο απμαλφκελε δφκεζε θαη ζηελ αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ, θαη ζηε δηαηήξεζε ηνπ αξρηθνχ ηεο θπζηθνχ ραξαθηήξα. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξηνρή ησλ Γεκνηηθψλ Κνηλνηήησλ Μειηζζίσλ θαη Νέαο Πεληέιεο πνπ αλήθνπλ δηνηθεηηθά ζηνλ Καιιηθξαηηθφ Γήκν Πεληέιεο, απφ ηελ νπνία δηέξρεηαη ην ξέκα Πεληέιεο-Υαιαλδξίνπ. Σν ξέκα απηφ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο βαζηθνχο παξαρεηκάξνπο ηνπ Κεθηζνχ πνηακνχ, πνπ ζε αξθεηά ζεκεία ηνπ δηαηεξεί ηελ αξρηθή ηνπ θπζηνγλσκία. Τπάξρνπλ φκσο ζεκεία ηνπ ζηα νπνία μεπξνβάιινπλ απζαίξεηεο θαηαζθεπέο (θηίζκαηα, πεξηθξάμεηο θ.α.), ζεκεία φπνπ παξαηεξείηαη ζπζηεκαηηθή άληιεζε ησλ λεξψλ ηνπ, θπξίσο γηα αξδεπηηθή ρξήζε θαζψο θαη ζεκεία ελαπφζεζεο απνξξηκκάησλ θαη παξνρέηεπζεο ιπκάησλ ή αθφκε θαη βνζξνιπκάησλ. Ζ θνίηε ηνπ ξέκαηνο ραξαθηεξίδεηαη απφ αξθεηέο ελαιιαγέο ηκεκάησλ απνζπαζκαηηθψλ δηεπζεηήζεσλ κε ηκήκαηα φπνπ δηαηεξείηαη ε θπζηθή θνίηε. Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζέκαηα πνπ πξνθχπηεη γηα ηελ πεξηνρή ιφγσ ηεο ζπλερνχο αχμεζεο ησλ αλαγθψλ νίθεζεο είλαη ε θαιή απνζηξάγγηζή ηεο, γεγνλφο πνπ απαηηεί ζπλερή πξνζηαζία ησλ ξεκάησλ, θνίηεο θαη πξαλψλ θαη ζαθή θαζνξηζκφ νξηνζέηεζε ρξήζεσλ θάιπςεο γεο ζηελ παξαξεκάηηα δψλε. Γπζηπρψο ηα ξέκαηα ηεο πεξηνρήο δέρνληαη επηπξφζζεηεο πηέζεηο θπξίσο κεηά ηηο ππξθαγηέο ηνπ 2007 πνπ πξνθάιεζαλ ηελ απνςίισζε επξείαο πεξηνρήο ζηα φξηα ησλ Μειηζζίσλ θαη ηεο Νέαο Πεληέιεο θαη βνξεηφηεξα. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε ππξθαγηά θάιπςε θαη ηκήκα ησλ ξεκάησλ πνπ απνζηξαγγίδνπλ ηηο πεξηνρέο Μειηζζίσλ θαη Νέαο Πεληέιεο, επεξεάδνληαο έηζη άκεζα ηα ξέκαηα. εκαληηθφ είλαη φηη ην ππφ κειέηε ξέκα πξνζηαηεχεηαη κε εηδηθφ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα κε ην νπνίν θαζνξίδνληαη κηα δψλε απφιπηεο πξνζηαζίαο θαηά κήθνο ηεο θνίηεο ηνπ ξέκαηνο θαη κηα δεχηεξε δψλε πεξηνξηζηηθψλ κέηξσλ ζηα παξαξεκάηηα νηθνδνκηθά ηεηξάγσλα. 8

10 Σν εξώηεκα πνπ ηίζεηαη είλαη αλ ην ηζρύνλ ζήκεξα ζεζκηθό πιαίζην ζηε ρώξα καο κπνξεί λα θέξεη ην επηζπκεηό απνηέιεζκα ηεο δηαζθάιηζεο θαη πξνζηαζίαο ησλ ξεκάησλ θαη ησλ παξαξεκάηησλ πεξηνρώλ θαη λα νδεγήζεη ζε κηα νξζνινγηθή θαη νηθνινγηθή δηαρείξηζε ησλ πδάησλ ελ γέλεη, ή αλ απηό δελ επαξθεί. ηελ παξνχζα εξγαζία γίλεηαη πξνζπάζεηα δηεξεχλεζεο θαη θαηαγξαθήο ησλ ηπρφλ πξνβιεκάησλ ηεο λνκνζεζίαο θαη ππνβνιήο ζρεηηθψλ πξνηάζεσλ γηα ηα ζέκαηα πνπ ρξήδνπλ δηνξζψζεσλ. 1.1 θνπόο Ζ παξνχζα εξγαζία πξαγκαηεχεηαη ηα πξνβιήκαηα ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο πεξί πδαηνξεκάησλ ελψ παξάιιεια κειεηά ηελ Δπξσπατθή λνκνζεζία πεξί λεξψλ θαη πιεκκπξψλ θαη ηελ εζληθή λνκνζεζία ελζσκάησζεο ησλ Δπξσπατθψλ Οδεγηψλ. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα παξνπζηαζηεί φιν ην θάζκα ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γχξσ απφ ηε δηαρείξηζε ησλ πδάησλ αιιά θαη ησλ πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ θαη ε ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη ηεο λνκνινγίαο πνπ έρεη αλαπηπρζεί ζηε ρψξα καο γηα ηα ξέκαηα θαη ηελ πξνζηαζία απηψλ ζηα πιαίζηα ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο πνπ αθνινπζείηαη ζήκεξα θαη αθνξά ζηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηελ νξγάλσζε ησλ ρξήζεσλ γεο κε ζηφρν ηε βηψζηκε αλάπηπμε. Γηα ηελ θαηαγξαθή ησλ πξνβιεκάησλ πνπ παξνπζηάδεη ε θείκελε λνκνζεζία επηιέρζεθε φπσο ήδε πξνειέρζε πέξαλ ηεο κειέηεο ηνπ πξσηνγελνχο πιηθνχ, ε κειέηε ζπγθεθξηκέλνπ ξέκαηνο πνπ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ δηέξρεηαη απφ ηνλ νηθηζηηθφ ηζηφ ψζηε λα γίλνπλ εχθνια θαηαλνεηά ηα πξνβιήκαηα θαη νη ειιείςεηο πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ζηελ πξάμε. 1.2 ηόρνο Ο επηδησθφκελνο ζηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη ε ζθαηξηθή αλάιπζε θαη αληηπαξαβνιή ησλ ζηνηρείσλ πνπ έρνπλ ζπιιερζεί γηα ηελ εθπφλεζή ηεο, πξνθεηκέλνπ λα πξνθχςνπλ πξνηάζεηο δηφξζσζεο θαη ηξνπνπνίεζεο ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο πεξί πδαηνξεκάησλ. Γίλεηαη ζπζρεηηζκφο ηνπ Κνηλνηηθνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ κε ην Δζληθφ ζεζκηθφ πιαίζην ψζηε λα πξνζδηνξηζηνχλ πηζαλέο ειιείςεηο θαη πξνβιήκαηα ηεο λνκνζεζίαο πεξί πδαηνξεκάησλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ρψξαο καο. Με ηελ παξνπζίαζε ηεο πεξίπησζεο ηνπ ρεηκαξηθνχ ξέκαηνο Πεληέιεο Υαιαλδξίνπ επηδηψθεηαη κέζσ απηνςηψλ ε θαηαγξαθή ηεο πξαγκαηηθήο ζεκεξηλήο πθηζηάκελεο 9

11 θαηάζηαζεο ηνπ ξέκαηνο ζηελ πεξηνρή κειέηεο, ε θαηαγξαθή ησλ ζέζεσλ φπνπ εληνπίδνληαη έληνλα πξνβιήκαηα θαη ε θαηαγξαθή ησλ δπζθνιηψλ θαη αδπλακηψλ εθαξκνγήο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ. Απψηεξνο ζηφρνο, κέζσ ηεο αληηπαξαβνιήο ησλ αλσηέξσ ζηνηρείσλ, είλαη ε παξνπζίαζε πξνηάζεσλ βειηίσζεο ηφζν ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο πεξί πδαηνξεκάησλ φζν θαη ηεο ηζρχνπζαο γηα ηε κειέηε πεξίπησζεο λνκνζεζίαο (εηδηθφ ΠΓ πξνζηαζίαο ρεηκαξηθνχ ξέκαηνο), ψζηε λα αληηκεησπηζηνχλ νη αδπλακίεο πνπ παξνπζηάδνληαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπο. ηφρνο είλαη επίζεο λα δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο γηα ζπκπιεξψζεηο ηεο λνκνζεζίαο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ν ξφινο ησλ ξεκάησλ θαη λα πξνζηαηεπζεί ην ίδην ην ξέκα θαη νη παξαξεκάηηεο πεξηνρέο ηνπ δηφηη κφλν ε νινθιεξσκέλε θαη ζπληνληζκέλε δηαρείξηζε δχλαηαη λα ζπκβάιεη ζηε ιεγφκελε βηψζηκε θαη αεηθφξν αλάπηπμε. 1.3 Μέζα Γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ζπιιέρζεθε ζην ζχλνιφ ηεο ε ζρεηηθή εζληθή λνκνζεζία γηα ηα πδαηνξέκαηα, ηα χδαηα θαη ηηο πιεκκχξεο θαζψο θαη ε αληίζηνηρε Κνηλνηηθή λνκνζεζία πεξί πδάησλ θαη πιεκκπξψλ. πγθεληξψζεθε αθφκε, ε ζπλαθήο κε ηα ξέκαηα λνκνινγία πνπ έρεη αλαπηχμεη ην Αλψηαην Αθπξσηηθφ Γηθαζηήξην (ηδ) θαζψο θαη ε ζρεηηθή λνκνζεζία (εηδηθφ ΠΓ) πνπ ηζρχεη γηα ην ρεηκαξηθφ ξέκα πνπ εμεηάδεηαη ζηε κειέηε πεξίπησζεο. Σν πιεξνθνξηαθφ πιηθφ ζπιιέρζεθε απφ βηβιηνγξαθία θπξίσο ζηε βηβιηνζήθε ηνπ ηκήκαηνο Αγξνλφκσλ & Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ - ΔΜΠ (ζπνπδαζηηθέο εξγαζίεο, εξεπλεηηθέο εξγαζίεο, ζπγγξάκκαηα θαζεγεηψλ) θαη ζηε βηβιηνζήθε ηνπ Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδαο. ηνηρεία αληιήζεθαλ επίζεο κεηά απφ έξεπλα ζην δηαδίθηπν, αιιά θαη απφ ηηο κειέηεο πνπ κνπ ρνξεγήζεθαλ απφ ηνπο πξντζηακέλνπο ηεο Γηεχζπλζεο ηεο Σερληθήο Τπεξεζίαο θν Αληψλε Παλαγφπνπιν θαη ηεο Γηεχζπλζεο Πνιενδνκηθψλ Θεκάησλ θαη Πεξηβάιινληνο θν Γηάλλε Ξαλζάθν ηνπ Γήκνπ Πεληέιεο. Γηα ηε κειέηε πεξίπησζεο ζεκαληηθφ βνήζεκα απνηέιεζαλ νη πιεξνθνξίεο πνπ ζπλέιεμα απφ ζπλεληεχμεηο - ζπδεηήζεηο κε ηνπο Γηεπζπληέο θαη ηνπο αξκνδίνπο γηα ηα ζπλαθή κε ην ξέκα ζέκαηα ππαιιήινπο θν Πνιπρξνλφπνπιν θαη θν Κνηνπνχιε ηνπ Γήκνπ Πεληέιεο. εκαληηθέο ηέινο πιεξνθνξίεο ζπλέιεμα κέζσ ζπλέληεπμεο-ζπδήηεζεο κε ηνλ θν Γηψξγν Καπληάδε, κέινο ηνπ εξεπλεηηθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ εθπνλήζεθε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ ην 2001, απφ ην ΔΜΠ κε επηζηεκνληθφ ππεχζπλν ηνλ θν Σζαθίξε. 10

12 1.4 Μεζνδνινγία Ζ κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηηο αλάγθεο ηεο ζπγγξαθήο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο κπνξεί λα ρσξηζηεί ζηα αθφινπζα ζηάδηα: πιινγή ζηνηρείσλ πιινγή ηεο ηζρχνπζαο θνηλνηηθήο θαη εζληθήο λνκνζεζίαο θαη λνκνινγίαο θαη ηνπ ζρεηηθνχ κε ην ππφ κειέηε ζέκα πιεξνθνξηαθνχ πιηθνχ ζε έληππε θαη ειεθηξνληθή κνξθή. πιινγή ζηνηρείσλ γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο απφ ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία (εθπνλεηζήζεο κειέηεο, ζπδεηήζεηο, ζπλεληεχμεηο). Μειέηε ζηνηρείσλ Μειέηε ηεο ηζρχνπζαο θνηλνηηθήο θαη εζληθήο λνκνζεζίαο θαη λνκνινγίαο θαη ηνπ ζρεηηθνχ πιεξνθνξηαθνχ πιηθνχ γηα ηελ απφθηεζε νινθιεξσκέλεο αληίιεςεο θαη άπνςεο γηα ην ππφ κειέηε ζέκα. Μειέηε ησλ ζπιιερζέλησλ ζηνηρείσλ γηα ην ππφ εμέηαζε ρεηκαξηθφ ξέκα γηα ηελ εμαγσγή φζν ην δπλαηφλ αζθαιψλ ζπκπεξαζκάησλ ηφζν γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ εληνπίζηεθαλ ζην ζεζκηθφ πιαίζην θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ, φζν θαη γηα λα είλαη δπλαηή ε ππνβνιή πξνηάζεσλ βειηίσζεο θαη ηξνπνπνίεζεο ηνπ. Απηνςία ζηελ πεξηνρή κειέηεο Κξίζεθε απαξαίηεηε ε επηηφπνπ απηνςία κε ηε κνξθή νδνηπνξηθνχ ζε φιν ην κήθνο ηνπ ξέκαηνο, θαηά ηελ νπνία ζπιιέρζεθε θσηνγξαθηθφ πιηθφ θαη αθνχ δηαπηζηψζεθαλ θαηαγξάθεθαλ ηα πξνβιήκαηα ειιηπνχο εθαξκνγήο ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο πεξί πδαηνξεκάησλ. πγγξαθή εξγαζίαο Αθνινχζεζε ε ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο δίλνληαο ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε ζχλζεζε ησλ επηκέξνπο ζπιιερζέλησλ δεδνκέλσλ. Καηαβιήζεθε πξνζπάζεηα ψζηε ν ηξφπνο αλάπηπμεο ηεο εξγαζίαο λα είλαη θαηαλνεηφο ζην κεγαιχηεξν δπλαηφ βαζκφ απφ ηνλ αλαγλψζηε θαη λα κελ πξνθαιείηαη ζχγρπζε. Ζ ηζρχνπζα λνκνζεζία αλαπηχρζεθε κε ρξνληθή αθνινπζία ζε μερσξηζηά θεθάιαηα. Γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο παξαηίζεληαη ράξηεο θαη πινχζην θσηνγξαθηθφ πιηθφ. Ο ηξφπνο αλάπηπμεο ησλ θεθαιαίσλ θαη ζπγγξαθήο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο βαζίζηεθε ζηελ ππνδεηθλπφκελε δνκή ησλ ηειηθψλ εξγαζηψλ, απφ ηελ Δζληθή ρνιή Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. 11

13 1.5 Τπόζεζε εξγαζίαο Ζ παξνχζα εξγαζία ζηεξίρζεθε ζηε ζπγθέληξσζε θαη ηε κειέηε θαηά βάζε ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πεξί πδαηνξεκάησλ, φπνπ σο πξνο ηελ νξηνζέηεζε ησλ πδαηνξεκάησλ, ε λνκνζεζία έρεη αλαπηπρζεί θπξίσο ηηο ηξεηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. ηελ παξνχζα εξγαζία ζεσξείηαη σο δεδνκέλν φηη (ππφζεζε εξγαζίαο): νη αξκφδηεο ππεξεζίεο γηα ηελ νξηνζέηεζε ησλ πδαηνξεκάησλ ιεηηνπξγνχλ νινθιεξσκέλα θαη ζπληνληζκέλα, κε βάζε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία θαη φηη ην πξνζσπηθφ πνπ αζρνιείηαη κε ηνλ έιεγρν ησλ κειεηψλ νξηνζέηεζεο, επαξθεί θαη δηαζέηεη ηελ θαηάιιειε εηδηθφηεηα θαη ηελ αληίζηνηρε εθπαίδεπζε γηα ηνλ νινθιεξσκέλν έιεγρν ησλ κειεηψλ νξηνζέηεζεο δειαδή ησλ απαηηνχκελσλ θαηά θαηεγνξία κειεηψλ (ηνπνγξαθηθήο, πδξαπιηθήο- πδξνινγηθήο, πεξηβαιινληηθήο κειέηεο θ.ι.π.). 1.6 Γηάξζξσζε Κεθαιαίσλ Ζ δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο έρεη σο εμήο: ην πξψην θεθάιαην αλαπηχζζνληαη ηα βαζηθά εηζαγσγηθά ζηνηρεία ηεο εξγαζίαο θαη πεξηγξάθνληαη ν ζθνπφο θαη νη επηκέξνπο ζηφρνη ηεο, ηα κέζα θαη ε κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ε ππφζεζε εξγαζίαο θαη ε δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη γεληθά ζηνηρεία πεξί πδαηνξεκάησλ θαη γίλεηαη επηγξακκαηηθή αλαθνξά ζηελ πξνζθνξά ηνπο ζην πεξηβάιινλ θαη ζηα πξνβιεκάηα πνπ κπνξεί λα επηθέξεη ε ειιηπήο πξνζηαζία ηνπο. Αθνινπζνχλ ελλνηνινγηθνί νξηζκνί γηα ηα ξέκαηα θαη ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο φπσο απηνί επξέζεζαλ απφ ην ππάξρνλ ζεζκηθφ πιαίζην θαη απφ ζρεηηθή βηβιηνγξαθία. ην ηξίην θεθάιαην πεξηγξάθεηαη ην ηζηνξηθφ εμέιημεο ηεο επξσπατθήο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο πνπ νδήγεζε ζηηο ζεκαληηθφηεξεο λνκηθέο δεζκεχζεηο ηεο Δ.Δ ζηνλ θιάδν ηεο πξνζηαζίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ πδάησλ θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ κε ηελ έθδνζε ησλ Οδεγηψλ 2000/60/ΔΚ θαη 2007/60/ΔΚ θαη ζε μερσξηζηά ππνθεθάιαηα αλαιχνληαη νη δχν αλσηέξσ Οδεγίεο. Σν ηέηαξην θεθάιαην δηαηξείηαη ζε δχν ππνθεθάιαηα ζε θαζέλα απφ ηα νπνία πεξηγξάθνληαη ηα λνκνζεηήκαηα ελαξκφληζεο ησλ Κνηλνηηθψλ Οδεγηψλ πεξί Τδάησλ θαη πεξί Πιεκκπξψλ πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην. 12

14 ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ζρεηηθέο λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο πεξί πδαηνξεκάησλ θαη δηαηξείηαη ζε πέληε ππνθεθάιαηα. ηα ηέζζεξα πξψηα αλαπηχζζεηαη ε ηζρχνπζα λνκνζεζία γηα ηελ νξηνζέηεζε θαη απνηχπσζε ξεκάησλ, γηα ηε δφκεζε πιεζίνλ ξεκάησλ, γηα ην ραξαθηεξηζκφ ησλ ξεκάησλ σο θνηλφρξεζησλ ρψξσλ θαη σο δηαηεξεηέσλ πεξηβαιινληηθνχ ελδηαθέξνληνο θαη γηα ηελ αζηπλφκεπζε ηνπο. ην πέκπην ππνθεθάιαην αλαπηχζζεηαη ε ζρεηηθή κε ηα πδαηνξέκαηα λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο κε ζρεηηθά ζρφιηα επ απηήο. ην έθην θαη ηειεπηαίν ππνθεθάιαην παξαηίζεηαη ην λέν ρέδην Νφκνπ ηνπ ΤΠΔΚΑ κέζα ζην νπνίν γίλεηαη αλαθνξά ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ απζαίξεησλ θαηαζθεπψλ ζηα ξέκαηα. ην έθην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζηε ζρέζε κεηαμχ ξεκάησλ θαη πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ, ζηελ αλάγθε ζπληήξεζεο ησλ πθηζηάκελσλ αληηπιεκκπξηθψλ έξγσλ αιιά θαη θαηαζθεπήο λέσλ ζηηο πεξηνρέο πνπ απαηηείηαη θαη ζηηο αξκνδηφηεηεο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ. Σν έβδνκν θεθάιαην απνηειεί ην βαζηθφ δεηνχκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. ε απηφ ζπγθεληξψλνληαη θαη θαηαγξάθνληαη νη πξνβιεκαηηζκνί πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ αλάιπζε ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο, ηα πξνβιήκαηα θαη νη ειιείςεηο πνπ απηή παξνπζηάδεη. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ ηα παξαπάλσ παξαηίζεληαη ζπλνπηηθά πξνο δηεπθφιπλζε ηνπ αλαγλψζηε. ην φγδνν θεθάιαην γίλεηαη πξνζπάζεηα πξνζέγγηζεο ησλ πηζαλψλ πξνηάζεσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ δηαηππψζεθαλ ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην. Σν έλαην θεθάιαην πξαγκαηεχεηαη κηα ζπγθεθξηκέλε κειέηε πεξίπησζεο θαη αλαιχεηαη ζε πέληε επηκέξνπο ππνθεθάιαηα. ην πξψην ππνθεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα γεληθά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ πεξηνρή κειέηεο. ην δεχηεξν ππνθεθάιαην γίλεηαη θαηαγξαθή ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ησλ ξεκάησλ θαη ησλ παξαξεκάηησλ πεξηνρψλ θαη παξαηίζεληαη νη ζέζεηο φπνπ εληνπίζηεθαλ πξνβιήκαηα θαηαζηξαηήγεζεο ησλ δηαηάμεσλ πξνζηαζίαο ηνπ ξέκαηνο. ην ηξίην ππνθεθάιαην παξαηίζεηαη θαη αλαιχεηαη ε ηζρχνπζα λνκνζεζία θαη νη πξνβιέςεηο ηεο γηα ην ππφ κειέηε ξέκα θαη ζην ηέηαξην ππνθεθάιαην θαηαγξάθνληαη νη παξαιείςεηο θαη ηα πξνβιεκαηηθά ηεο ζεκεία. ην πέκπην θαη ηειεπηαίν ππνθεθάιαην παξαηίζεληαη πξνηάζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο αιιά θαη πξνηεηλφκελεο ελέξγεηεο ιχζεηο γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο. Σν δέθαην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην πνπ αθνινπζεί είλαη ίζσο ην πην ζεκαληηθφ θαη ην πην νπζηαζηηθφ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. ε απηφ γίλεηαη κηα ζπλνιηθή επηζθφπεζε ηνπ ζέκαηνο, ησλ πξνβιεκάησλ πνπ δηαπηζηψζεθαλ θαη ησλ πξνηάζεσλ πνπ αλαθέξζεθαλ ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα θαη εμάγνληαη ηα ηειηθά ζπκπεξάζκαηα. 13

15 2. ΓΔΝΗΚΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΟΡΔΜΑΣΧΝ - ΟΡΗΜΟΗ Οη ξεκαηηέο, νη ρείκαξξνη θαη ηα πνηάκηα απνηεινχλ ζηνηρεία ηεο θπζηθήο ηνπνγξαθίαο ηνπ ρψξνπ θαη νθείινπκε λα ηα πξνζηαηεχζνπκε απφ φπνηα αιινίσζε ή αλζξψπηλε επέκβαζε. Απνηεινχλ νπζηαζηηθά ηε θπζηθή δίνδν ησλ λεξψλ ηεο βξνρήο πξνο ηνλ ηειηθφ ηνπο πξννξηζκφ, ηε ζάιαζζα ή άιινπο απνδέθηεο κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο, ζηα πιαίζηα ηνπ θχθινπ ιεηηνπξγίαο ηνπο. Ζ παξεκπφδηζε ησλ δηεμφδσλ ηνπο έρεη δπζάξεζηεο ζπλέπεηεο φρη κφλν ζηηο παξαξεκάηηεο πεξηνρέο, αιιά θαη ζηηο πεξηνρέο απφ ηηο νπνίεο δηέξρνληαη έσο θαη ην ζεκείν εθβνιψλ ηνπο ζηνλ ηειηθφ ηνπο απνδέθηε. Γπζηπρψο ε κεηαηξνπή ησλ ξεκάησλ ζε δξφκνπο ή θιεηζηνχο αγσγνχο απνηέιεζε πάγηα πνιηηηθή ησλ πξνεγνχκελσλ δεθαεηηψλ ζηε ρψξα καο, θπξίσο ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα, αθνχ πξψηα αθέζεζαλ λα γίλνπλ απνδέθηεο ζηεξεψλ θαη πγξψλ απνβιήησλ. πλέπεηα απηψλ ήηαλ ε αχμεζε ησλ πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ, δηφηη κπνξεί κελ νη δηαηνκέο ησλ θαηαζθεπαζκέλσλ αγσγψλ λα πιεξνχλ ηηο απαηηήζεηο γηα ηηο ζπλεζηζκέλεο αηρκέο βξνρνπηψζεσλ, αδπλαηνχλ δε λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο πεξηπηψζεηο θαηαηγίδσλ θαη έληνλσλ βξνρνπηψζεσλ. Αμίδεη ζην ζεκείν απηφ λα αλαθεξζεί φηη ζχκθσλα κε εθηηκήζεηο ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο νη πιεκκχξεο απνηεινχλ γηα ηε ρψξα καο ηε δεχηεξε πην ζπρλή θπζηθή θαηαζηξνθή κεηά ηηο δαζηθέο ππξθαγηέο, ελψ θαη ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν απνηεινχλ καδί κε ηηο ζχειιεο ηηο πην ζεκαληηθέο θπζηθέο θαηαζηξνθέο απφ πιεπξάο νηθνλνκηθήο δεκίαο, ζχκθσλα κε ηνλ Δπξσπατθφ Οξγαληζκφ Πεξηβάιινληνο. Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο είλαη νξζνινγηθφηεξν ηα ξέκαηα λα παξακέλνπλ ξέκαηα θαη κε ηελ θαηάιιειε δελδξνθχηεπζε θαη δηακφξθσζή ηνπο λα απνηεινχλ πλεχκνλεο πξαζίλνπ ηδηαίηεξα ζηηο πφιεηο πνπ ην έρνπλ αλάγθε, ελψ ηαπηφρξνλα ζα ζπλερίζνπλ λα επηηεινχλ ην έξγν ηνπο ζαλ θπζηθνί δηέμνδνη ησλ πδάησλ. Βαζηθφ εξγαιείν γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξαπάλσ είλαη ε νξηνζέηεζε ησλ ξεκάησλ πνπ κπνξεί λα δηαζθαιίζεη ηελ απξφζθνπηε πδξαπιηθή ιεηηνπξγία ηνπο θαη λα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ επαξθή αληηπιεκκπξηθή πξνζηαζία ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο απφ ηελ νπνία δηέξρνληαη. Απνηειεί δε ηε βαζηθή αξρή γηα ηελ πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία απηψλ θαζψο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ ηνπο. Τπφ ην πξίζκα ηνπ Νφκνπ (ΑΚ 967) ην ξέκα είλαη «πξάγκα θνηλφρξεζην». Αλήθεη ζην δεκφζην, ην νπνίν ην πξνζηαηεχεη θαη ην δηαρεηξίδεηαη (Άξζξν 2 Ν. 2971/2001). Παξαηίζεληαη ζηε ζπλέρεηα ελλνηνινγηθνί νξηζκνί ησλ πδαηνξεκάησλ θαη ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο, φπσο απηνί έρνπλ δηαηππσζεί ζην εξεπλεηηθφ πξφγξακκα ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ κε ηίηιν «χληαμε Πξνδηαγξαθψλ γηα Μειέηεο θαη Έξγα Πξνζηαζίαο, 14

16 Οξηνζέηεζεο, Γηεπζέηεζεο θαη πληήξεζεο ησλ Τδαηνξεπκάησλ» πνπ εθπνλήζεθε απφ ην Δξγαζηήξην Δγγεηνβειηησηηθψλ Έξγσλ θαη Γηαρείξηζεο Τδαηηθψλ Πφξσλ ηνπ ΔΜΠ (Δπηζη.Τπεχζπλνο: θαζ. Γ.Σζαθίξεο) θαζψο θαη απφ ηε λνκνζεζία: Τδαηνξεύκαηα ή πδαηνξέκαηα ή πδαηηθά ξέκαηα είλαη νη θπζηθνί ή δηεπζεηεκέλνη κε ηερληθά έξγα, απνδέθηεο ησλ λεξψλ ηεο επηθαλεηαθήο απνξξνήο πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ δηφδεπζή ηνπο πξνο άιινπο απνδέθηεο ζε ρακειφηεξεο ζηάζκεο. ηελ έλλνηα ηνπ πδαηνξέκαηνο δελ πεξηιακβάλνληαη ηα εγγεηνβειηησηηθά έξγα φπσο αξδεπηηθέο θαη απνζηξαγγηζηηθέο ηάθξνη θαζψο θαη νη πιεχζηκνη πνηακνί. Καηά ηελ ειιεληθή Ννκνζεζία δίλνληαη νη παξαθάησ νξηζκνί: α. χκθσλα κε ην Άξζξν 6 ηνπ Ν. 880/1979 (ΦΔΚ 58 Α), φπσο αληηθαηαζηάζεθε κε ην Άξζξν 5 ηνπ Ν. 3010/2002 (ΦΔΚ 91 Α), αλαθέξεηαη φηη: «Σα πδαηνξέκαηα (κε πιεχζηκνη πνηακνί, ρείκαξξνη, ξέκαηα θαη ξπάθηα), πνπ βξίζθνληαη εληφο ή εθηφο ξπκνηνκηθνχ ζρεδίνπ.» β. χκθσλα κε ην άξζξν 2 ηνπ Κηηξηνδνκηθνχ Καλνληζκνχ (ΦΔΚ 59Γ/89) νξίδεηαη: «Ρέκα είλαη θάζε θπζηθή δηακφξθσζε ηνπ εδάθνπο ζε απνδέθηε θαη αγσγφ ησλ λεξψλ ηεο βξνρήο ή ηεο ηήμεο ηνπ ρηνληνχ ή ησλ θπζηθψλ πεγψλ θαη εμππεξεηεί ηελ απνξξνή ηνπο πξνο άιινπο κεγαιχηεξεο ρσξεηηθφηεηαο απνδέθηεο, θπζηθνχο ή ηερλεηνχο (ξέκαηα, πνηάκηα, ιίκλεο, ζάιαζζα θιπ.), πνπ βξίζθνληαη ζε ρακειφηεξεο ζηάζκεο.» Καηά ηελ ειιεληθή Ννκνινγία δίλνληαη νη παξαθάησ νξηζκνί: α. χκθσλα κε ην πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο ηδ 2215/2002: «Τδξνξεχκαηα είλαη νη πηπρψζεηο ηεο επηθάλεηαο ηεο γεο, δηα ησλ νπνίσλ ζπληειείηαη θπξίσο ε απνξξνή πξνο ηε ζάιαζζα ησλ πιενλαδφλησλ πδάησλ ηεο μεξάο». β. χκθσλα κε ην ηδ 230/2004 (Πξαθηηθφ επεμεξγαζίαο 582/2002): «Σν πδαηνξεχκα (ξέκκα) δελ είλαη απιψο έλα πδξαπιηθφ ζχζηεκα απνξξνήο πδάησλ πνπ πεξηζζεχνπλ ζε κηα πεξηνρή, αιιά έλα νηθνζχζηεκα πιαηζηνχκελν κε ζεκαληηθή παλίδα θαη ρισξίδα». γ. χκθσλα κε ην ηδ 516/2005: «Σν ξέκα εμαζθαιίδεη ηελ απνξξνή ησλ πιενλαδφλησλ πδάησλ ηεο μεξάο πξνο ηε ζάιαζζα, ζπληζηά δε θπζηθνχο αεξαγσγνχο θαη κε ηε ρισξίδα θαη παλίδα ηνπο δεκηνπξγνχλ νηθνζπζηήκαηα δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηνπο νηθηζκνχο ηνπο νπνίνπο δηαζρίδνπλ». Κνίηε είλαη ε θπζηθή ή δηεπζεηεκέλε θνηιφηεηα ηνπ εδάθνπο ζηελ νπνία ξέεη κφληκα ή πεξηνδηθά λεξφ ηνπ πδαηνξέκαηνο. Γελ πεξηιακβάλνληαη ζηελ έλλνηα απηή νη πεξηνρέο κφληκεο ή πεξηνδηθήο θαηάθιηζεο ησλ πγξνηφπσλ. 15

17 Όρζε είλαη ε γξακκή πνπ ελψλεη ηα άλσ άθξα θάζε πξαλνχο ηεο θνίηεο (θξχδη), φπνπ απηή απνηειεί δηαθξηηφ κνξθνινγηθφ ζηνηρείν ηνπ πεξηβάιινληα ρψξνπ ηνπ πδαηνξέκαηνο. Βαζηά γξακκή ή άμνλαο είλαη ε γξακκή πνπ ελψλεη, ηα βαζχηεξα ζεκεία ηεο θνίηεο ηνπ πδαηνξέκαηνο. Αλ ε θπζηθή θνίηε έρεη αληηθαηαζηαζεί κε ηερληθφ έξγν, βαζηά γξακκή λνείηαη ην βάζνο ξνήο ηνπ ηερληθνχ έξγνπ. Πεξίνδνο επαλαθνξάο δεδνκέλνπ εηήζηνπ κεγέζνπο κηαο πδξνινγηθήο κεηαβιεηήο (όπσο βξνρόπησζεο, ζηάζκεο, παξνρήο) είλαη ην κέζν ρξνληθφ δηάζηεκα Σ ζε έηε, κέζα ζην νπνίν ε πδξνινγηθή κεηαβιεηή έρεη πηζαλφηεηα λα εκθαληζζεί κηα κφλν θνξά κε ηηκή ίζε ή κεγαιχηεξε απφ ην δεδνκέλν κέγεζνο, πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ην ζρεδηαζκφ. Γξακκέο πιεκκύξαο νξηζκέλεο πεξηόδνπ επαλαθνξάο είλαη νη γξακκέο, εθαηέξσζελ ηεο βαζηάο γξακκήο ηνπ πδαηνξέκαηνο, πνπ πξνθχπηνπλ χζηεξα απφ κειέηε θαη πεξηθιείνπλ ηε πεξηνρή πνπ θαηαθιχδεηαη απφ ηα πιεκκπξηθά λεξά, κε νξηζκέλε πεξίνδν επαλαθνξάο. Λεθάλε απνξξνήο ή πδξνινγηθή ιεθάλε πδαηνξέκαηνο είλαη ε εδαθηθή πεξηνρή ηεο νπνίαο ε απνξξνή ησλ λεξψλ θαηαιήγεη ζην πδαηφξεκα. Ζ επηθάλεηα ηεο ιεθάλεο απνξξνήο θαζνξίδεηαη απφ ηνλ πδξνθξίηε, πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ γεσκνξθνινγία ηεο πεξηνρήο. Γηεπζέηεζε πδαηνξέκαηνο είλαη ε επέκβαζε ζην πδαηφξεκα πξνθεηκέλνπ λα βειηησζνχλ νη ζπλζήθεο ξνήο, λα κεησζνχλ νη θίλδπλνη απφ πιεκκχξεο θαη λα ειεγρζνχλ νη δηαβξψζεηο θαη νη απνζέζεηο θεξηψλ πιηθψλ. Γηεπζέηεζε ζεσξείηαη θαη ε ππνθαηάζηαζή ηνπ κε θιεηζηφ ή αλνηθηφ ηερληθφ έξγν. Οξηνγξακκέο πδαηνξέκαηνο είλαη νη πνιπγσληθέο γξακκέο εθαηέξσζελ ηεο βαζηάο γξακκήο ηνπ πδαηνξέκαηνο πνπ πεξηβάιινπλ (α) ηηο γξακκέο πιεκκχξαο γηα νξηζκέλε πεξίνδν επαλαθνξάο, (β) ηηο ακέζσο ππεξθείκελεο ησλ γξακκψλ πιεκκχξαο φρζεο ηνπ πδαηνξέκαηνο θαη (γ) νπνηνδήπνηε θπζηθφ ή ηερλεηφ ζηνηρείν απνηειεί αλαπφζπαζην κέξνο ηνπ πδαηνξέκαηνο θαη είλαη απαξαίηεην γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ. Εώλε πδαηνξέκαηνο είλαη ε εδαθηθή δψλε πνπ πεξηθιείεηαη κεηαμχ ησλ νξηνγξακκψλ ηνπ πδαηνξέκαηνο. ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη νξηζκνί ζρεηηθνί κε ηελ πιεκκχξα, ηνλ θίλδπλν πιεκκχξαο θαη ηελ επηθηλδπλφηεηα πιεκκχξαο ζχκθσλα κε ηελ 60/2007/ΔΚ θαη ην Ν.3199/2003: Πιεκκύξα είλαη ε πξνζσξηλή θαηάθιπζε ηνπ εδάθνπο απφ λεξφ ην νπνίν, ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο, δελ είλαη θαιπκκέλν απφ λεξφ. Απηή πεξηιακβάλεη πιεκκχξεο απφ πνηάκηα, νξεηλνχο ρείκαξξνπο θαη πδαηνξεχκαηα εθήκεξεο ξνήο, ππεξρεηιίζεηο ιηκλψλ, θαη πιεκκχξεο απφ ππφγεηα χδαηα θαη ηε ζάιαζζα ζε παξάθηηεο πεξηνρέο. Αθφκε, πεξηιακβάλεη πιεκκχξεο απφ θαηαζηξνθέο κεγάισλ πδξαπιηθψλ έξγσλ, φπσο ζξαχζεηο αλαρσκάησλ θαη θξαγκάησλ. 16

18 Κίλδπλνο πιεκκύξαο είλαη ν ζπλδπαζκφο ηεο πηζαλφηεηαο λα ιάβεη ρψξα πιεκκχξα θαη ησλ δπλεηηθψλ αξλεηηθψλ ζπλεπεηψλ γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία, ην πεξηβάιινλ, ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ ζπλδένληαη κ απηή ηελ πιεκκχξα. Δπηθηλδπλόηεηα πιεκκύξαο είλαη ε δπλαηφηεηα εκθάληζεο πιεκκχξαο ζε ζπγθεθξηκέλν ρψξν (πνζνηηθνπνηνχκελε κέζσ ηνπ βάζνπο λεξνχ, ηεο ηαρχηεηαο ξνήο ή άιινπ ραξαθηεξηζηηθνχ πδξνινγηθνχ ή πδξαπιηθνχ κεγέζνπο) πνπ αληηζηνηρεί ζε δεδνκέλε πηζαλφηεηα ππέξβαζεο. 3. ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΝΟΜΟΘΔΗΑ ΠΔΡΗ ΤΓΑΣΧΝ ΚΑΗ ΠΛΖΜΜΤΡΧΝ 3.1 Ηζηνξηθή εμέιημε Ζ επξσπατθή πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή άξρηζε λα αλαπηχζζεηαη ζηαδηαθά ζηε δηάξθεηα ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ. Αξρηθά, ν θχξηνο ζηφρνο ήηαλ ε ελαξκφληζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ λνκνζεζηψλ θαη ε νκνηφκνξθε αληηκεηψπηζε νξηζκέλσλ κνξθψλ ξχπαλζεο, ψζηε λα κελ ππάξρνπλ ηερληθά εκπφδηα γηα ηελ ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ εκπνξεπκάησλ ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ εζληθψλ πξνζεγγίζεσλ. ηε ζπλέρεηα δφζεθε ε απαηηνχκελε ιφγσ ζπλζεθψλ έκθαζε ζηελ πξφιεςε θαη δηαηππψζεθαλ νη βαζηθέο αξρέο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. ήκεξα ε πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή ηεο Έλσζεο θαιχπηεη ζρεδφλ ην ζχλνιν ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ. Σν ζεζκηθφ πιαίζην ζην νπνίν αλαπηχρζεθε ήηαλ ηα έμε πνιπεηή Πξνγξάκκαηα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ. Σν πξψην ζεζπίζζεθε ην 1973, ελψ ην ηξέρνλ έθην πξφγξακκα ζα ηζρχεη κέρξη ην ην πιαίζην απηψλ εθδφζεθε κηα ζεηξά νδεγηψλ πνπ αθνξνχζαλ ξπζκίζεηο γηα ην πεξηβάιινλ θαιχπηνληαο κηα επξεία ζεκαηνινγία, πνπ ζπκπεξηιακβάλεη εθηφο ησλ άιισλ δηαηάμεηο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ λεξνχ, θαζψο θαη γεληθά ζέκαηα, φπσο ε εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, ε ειεχζεξε πξφζβαζε ζηηο πεξηβαιινληηθέο πιεξνθνξίεο, νη εζεινληηθνί πεξηβαιινληηθνί έιεγρνη θαη ε πεξηβαιινληηθή επζχλε, ε νηθνινγηθή ζήκαλζε ησλ πξντφλησλ θαη ηα πεξηβαιινληηθά πξφηππα. Πην ζπγθεθξηκέλα γηα ην λεξφ, αθεηεξία ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο απνηέιεζε ε έθδνζε ηεο Οδεγίαο 75/440/ΔΟΚ πεξί ηεο απαηηνπκέλεο πνηφηεηνο ησλ πδάησλ επηθάλεηαο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ παξαγσγή πνζίκνπ χδαηνο ζηα Κξάηε κέιε, ηελ νπνία θαη νινθιήξσζαλ νη Οδεγίεο 79/869/ΔΟΚ θαη 80/778/ΔΟΚ γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ πφζηκνπ λεξνχ. νη νπνίεο αθνξνχλ ζηηο κεζφδνπο κεηξήζεσο θαη ηε ζπρλφηεηα ησλ δεηγκαηνιεςηψλ θαη ηελ αλάιπζε ησλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ ηα νπνία πξννξίδνληαη γηα ηελ παξαγσγή πφζηκνπ 17

19 χδαηνο ζηα θξάηε κέιε. Κχξηνο ζηφρνο ησλ παξαπάλσ Οδεγηψλ ήηαλ βαζηθά ν θαζνξηζκφο πξνηχπσλ πνηφηεηαο ηνπ λεξνχ θαη ε πξνζηαζία ησλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ, ηα νπνία πξννξίδνληαλ γηα άληιεζε. Αθνινχζεζε ζηε ζπλέρεηα κηα ζεηξά νδεγηψλ ζε πην εμεηδηθεπκέλα ζέκαηα, φπσο γηα παξάδεηγκα ε Οδεγία γηα ηα λεξά θνιχκβεζεο 76/160/ΔΟΚ θαη ε Οδεγία γηα ηα ππφγεηα λεξά 80/68/ΔΟΚ. ην πεδίν ησλ νξίσλ εθπνκπήο δεκνζηεχζεθε ε Οδεγία γηα ηηο Δπηθίλδπλεο Οπζίεο 76/464/ΔΟΚ θαη ζηε ζπλέρεηα νη Θπγαηξηθέο Οδεγίεο γηα ζπγθεθξηκέλεο ελψζεηο. Αθνινχζεζε ε έθδνζε ηεο Οδεγίαο 91/271/ΔΟΚ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ αζηηθψλ πγξψλ απνβιήησλ, ηεο Οδεγίαο 91/676/ΔΟΚ γηα ηα ληηξηθά, θαζψο θαη ηεο Οδεγίαο 96/61/ΔΚ γηα ηελ νινθιεξσκέλε πξφιεςε θαη έιεγρν ηεο ξχπαλζεο. Σν 2000 εθδφζεθε ε Οδεγία Πιαίζην 2000/60/ΔΚ γηα ηα Ύδαηα, κε ζηφρν λα βάιεη «θξέλν» ζηελ ππνβάζκηζε ησλ πδάησλ. Δπίζεο, δεδνκέλνπ ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ πιεκκπξψλ πνπ εκθαλίδνληαη απμεκέλεο ζηηο κέξεο καο, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή εμέδσζε ηελ Οδεγία 2007/60/ΔΚ, πνπ έρεη σο ζηφρν ηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ απφ πιεκκπξηθά θαηλφκελα. Οη δχν ηειεπηαίεο απηέο νδεγίεο αλαπηχζζνληαη αλαιπηηθφηεξα ζηε ζπλέρεηα. 3.2 Οδεγία Πιαίζην 2000/60/ΔΚ Πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ επαξθψο ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ λεξψλ αιιά θαη δεδνκέλεο ηεο απμαλφκελεο πίεζεο πνπ πθίζηαληαη ιφγσ ηεο ζπλερνχο αχμεζεο ηεο δήηεζεο επαξθψλ πνζνηήησλ χδαηνο θαιήο πνηφηεηαο γηα θάζε ρξήζε, ην 1995 μεθίλεζαλ ζπδεηήζεηο θαη δηαπξαγκαηεχζεηο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηε ζέζπηζε ελφο θεηκέλνπ κε ζηφρν ηελ νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ζην ζέκα ηεο δηαρείξηζεο θαη πξνζηαζίαο ησλ πδαηηθψλ πφξσλ (επηθαλεηαθψλ θαη ππφγεησλ) θαη ησλ πγξνηνπηθψλ νηθνζπζηεκάησλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Απνηέιεζκα απηψλ ήηαλ ε έθδνζε ηεο Οδεγίαο 2000/60/ΔΚ ηεο 23 εο Οθησβξίνπ 2000 γηα ηε ζέζπηζε πιαηζίνπ θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο πνιηηηθήο ησλ πδάησλ, πνπ δεκνζηεχζεθε ζηελ επίζεκε εθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ζηηο 22 Γεθεκβξίνπ ηνπ 2000, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ην λεξφ δελ είλαη εκπνξηθφ πξντφλ φπσο φια ηα άιια, αιιά απνηειεί θιεξνλνκηά πνπ πξέπεη λα πξνζηαηεχεηαη θαη λα ηπγράλεη θαηάιιειεο κεηαρείξηζεο. Γηα ην ιφγν απηφ ε Οδεγία ζέηεη πνηνηηθνχο, νηθνινγηθνχο θαη πνζνηηθνχο ζηφρνπο γηα ηελ πξνζηαζία πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηελ θαιή θαηάζηαζε φισλ ησλ πδαηηθψλ πφξσλ κε θεληξηθή ηδέα ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηνπο ζηε γεσγξαθηθή θιίκαθα ησλ 18

20 Λεθαλψλ Απνξξνήο Πνηακψλ. Δπηπιένλ, επαλαπξνζδηνξίδεη ηελ έλλνηα ηεο Λεθάλεο Απνξξνήο, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηα εζσηεξηθά επηθαλεηαθά (πνηακνί, ιίκλεο), ηα ππφγεηα χδαηα, ηα κεηαβαηηθά (δέιηα, εθβνιέο πνηακψλ) θαη ηα παξάθηηα νηθνζπζηήκαηα. Παξάιιεια, αληηκεησπίδνληαη ζπλνιηθά φιεο νη ρξήζεηο θαη ππεξεζίεο λεξνχ, ζπλππνινγίδνληαο ηελ αμία ηνπ λεξνχ γηα ην πεξηβάιινλ, ηελ πγεία, ηελ αλζξψπηλε θαηαλάισζε θαη ηελ θαηαλάισζε ζε παξαγσγηθνχο ηνκείο. Ζ λέα απηή Οδεγία ζπλδπάδεη κε πνηθίινπο ηξφπνπο ηα πξνεγνχκελα λνκνζεηηθά πιαίζηα, δηφηη αθελφο εηζάγεη κηα νινθιεξσκέλε κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε ζηε δηαδηθαζία δηαρείξηζεο ησλ πδαηηθψλ πφξσλ, ε νπνία επηηπγράλεηαη εληφο ησλ νξίσλ ησλ ιεθαλψλ απνξξνήο πνηακνχ θαη ζπλδέεηαη κε απηφ ηνλ ηξφπν γηα πξψηε θνξά κε γεσγξαθηθά θαη γεσκνξθνινγηθά φξηα θαη φρη δηνηθεηηθά θαη αθεηέξνπ ζέηεη σο ζηφρν ηελ εληφο 15 εηψλ επίηεπμε «θαιήο νηθνινγηθήο πνηφηεηαο» γηα φια ηα χδαηα. εκεηψλεηαη δε πσο φηαλ ε Οδεγία ηεζεί ζε πιήξε εθαξκνγή, ζα αληηθαηαζηήζεη φιεο ηηο πξνεγνχκελεο Οδεγίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηαρείξηζε ησλ πδάησλ. ην ίδην πιαίζην, ε Οδεγία 2000/60/ΔΚ δεκηνπξγεί θαη εηζάγεη λέεο πξνζεγγίζεηο ζηελ αληηκεηψπηζε θηλδχλσλ απφ ηηο πιεκκχξεο θαη ηελ μεξαζία. 3.3 Οδεγία 2007/60/ΔΚ Οη πιεκκχξεο απνηεινχλ θπζηθά θαηλφκελα πνπ εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία ησλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ. Ζ αχμεζε ηεο εθδήισζεο ηέηνησλ θαηλνκέλσλ ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ζηελ Δπξψπε, έδεημε φηη νη θίλδπλνη πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθδήισζή ηνπο κπνξνχλ λα ππνλνκεχζνπλ ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο Κνηλφηεηαο θαη ηελ πνξεία ηεο πξνο ηε βηψζηκε αλάπηπμε. Γηα ην ιφγν απηφ ε αμηνιφγεζε θαη ε δηαρείξηζε ησλ πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ απνηειεί ζήκεξα κέξνο ηεο πξνζαξκνγήο ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Οη εθηεηακέλεο πιεκκχξεο πνπ εθδειψζεθαλ ζηνλ επξσπατθφ ρψξν: ην 2000 ζηελ Ηηαιία, Γαιιία θαη Διβεηηθέο Άιπεηο κε θφζηνο πεξίπνπ 1δηο επξψ θαη ην 2002 ζηελ Κεληξηθή Δπξψπε κε θφζηνο πάλσ απφ 20δηο επξψ, νδήγεζαλ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ηνλ Ηνχιην ηνπ 2004 ζηελ έθδνζε Αλαθνίλσζεο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ κε ζέκα «Γηαρείξηζε ηνπ θηλδχλνπ πιεκκπξψλ Πιεκκχξεο: πξφιεςε, πξνζηαζία θαη κεηξηαζκφο ησλ επηπηψζεψλ ηνπο». 19