Μέρος Β 4. Δημιουργία προτύπων

Transcript

1 Μέρος Β 4. Δημιουργία προτύπων Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή Μάιος, 2010 Παλαιγεωργίου Γ. Τμήμα Πληροφορικής, Α.Π.Θ.

2 Η δική μας διαδικασία σχεδίασης Research & Problem reformation Analyzing and Modeling Users Understanding the activities Prototyping Requirements Specification Task Analysis Evaluation Refinement Product

3 Δημιουργία προτύπων (πρωτοτύπων) Research & Problem reformation Analyzing and Modeling Users Understanding the activities Prototyping Requirements Specification Task Analysis Evaluation Refinement Product

4 Τι είναι ένα πρότυπο (prototype) Η κατάλληλη στρατηγική δοκιμής και λάθους ξεπερνά σε απόδοση το σχεδιασμό της αλάνθαστης διανόησης. - David Kelley Η νόηση στο δυτικό πολιτισμό;

5 Τι είναι ένα πρότυπο (prototype) Ένα στιγμιότυπο μια σχεδιαστικής υπόθεσης Ένα μέσο για την απόδοση ιδεών και προθέσεων. Ένα όχημα για την αξιολόγηση σχεδιαστικών ιδεών Πολλαπλά κοινά: μελλοντικοί χρήστες, σχεδιαστικές ομάδες, οργανισμοί κτλ. Χρησιμοποιείται ως Πρότυπο πρωτότυπο - αρχέτυπο

6 Πολλές διαφορετικές μορφές

10

11 Κατασκευή προτύπων Σημαντικό στοιχείο της ανθρωποκεντρικής σχεδίασης Σημαντικό στοιχείο για πειραματική και τμηματική σχεδίαση Εμπλέκει τους χρήστες στην αξιολόγηση και σχεδίαση Συνήθως πραγματοποιείται στα πρώτα στάδια της σχεδιαστικής διεργασίας Διαφορετικών τύπων πρωτότυπα είναι κατάλληλα για διαφορετικές φάσεις του σχεδιασμού

12 Κατασκευή προτύπων Μπορεί να είναι Μια σειρά από σκίτσα οθονών Μια μακέτα Μια παρουσίαση στο Powerpoint Ένα βίντεο που προσομοιώνει τη χρήση ενός συστήματος Ένα κομμάτι ξύλου Λογισμικό.

13 Κατασκευή προτύπων Τα πρωτότυπα είναι τα μέσα με τα οποία οι σχεδιαστές οργανικά και εξελικτικά μαθαίνουν, ανακαλύπτουν, δημιουργούν και αναθεωρούν τα σχέδιά τους Είναι εργαλεία σχεδιαστικής σκέψης και όχι μόνο εργαλεία αξιολόγησης. Π.χ. τα σκίτσα είναι καθοριστικά εργαλεία καθ όλη τη διάρκεια της σχεδιαστικής διεργασίας

14 Τρεις αρχές Η θεμελιώδης αρχή: Η κατασκευή πρωτοτύπων είναι μια δραστηριότητα που στοχεύει στη δημιουργία μιας «εκδήλωσηςυλοποίησης» για ένα προϊόν, μιας χειροπιαστής μορφής - manifestation η οποία στην απλούστερή της μορφή φιλτράρει τις ποιότητες που ενδιαφέρουν τους σχεδιαστές χωρίς να διαστρεβλώνει την κατανόηση του όλου

15 Τρεις αρχές Η αρχή της οικονομίας: Το καλύτερο πρωτότυπο είναι αυτό που με τον απλούστερο και πιο αποδοτικό τρόπο καθιστά ορατές και μετρήσιμες τις δυνατότητες και τους περιορισμούς μιας σχεδιαστικής ιδέας.

16 Τρεις αρχές Η ανατομία των πρωτοτύπων: Τα πρωτότυπα είναι φίλτρα που διασχίζουν το σχεδιαστικό χώρο και αποτελούν εκφράσεις των σχεδιαστικών ιδεών που συγκεκριμενοποιούν και εξωτερικεύουν σχεδιαστικές προσεγγίσεις.

17 Δυο βασικές λειτουργίες Τα πρωτότυπα: 1) χρησιμοποιούνται για τη διάσχιση του σχεδιαστικού χώρου, οδηγώντας στη δημιουργία ουσιαστικής γνώσης για το τελικό προϊόν όπως αναπτύσσεται από τη σχεδιαστική διαδικασία 2) είναι σκόπιμες υλοποιήσεις σχεδιαστικών ιδεών

18 Τα πρωτότυπα ως φίλτρα Ένα βασικό προτέρημα των πρωτοτύπων είναι η ελλιπής περιγραφή τους. Ακριβώς αυτή η ιδιότητα επιτρέπει την εξέταση των ποιοτικών χαρακτηριστικών μιας ιδέας χωρίς να χρειάζεται η δημιουργία του τελικού προϊόντος. Τα πρωτότυπα είναι χρήσιμα όσο δεν κάνουν αυτά που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν Π.χ. ένα δισδιάστατο πρωτότυπο ενός κτιρίου vs. ένα τρισδιάστατο πρωτότυπο Η ατέλεια των δομών, επιτρέπει τη λήψη αποφάσεων σε συγκεκριμένες διαστάσεις πριν νέες διαστάσεις προστεθούν

19 Τα πρωτότυπα ως φίλτρα Στη διεργασία σχεδίασης και ανάπτυξης τα πρωτότυπα χρησιμοποιούνται όχι για να παρέχουν λύσεις αλλά για να βοηθούν στην ανακάλυψη δυσκολιών ή στη διερεύνηση νέων κατευθύνσεων για τις λύσεις. Σε αυτό το πλαίσιο είναι μέσα για δημιουργική και αποτιμητική ανακάλυψη

20 Τα πρωτότυπα ως φίλτρα

21 Τα πρότυπα ως φίλτρα

22 Τα πρότυπα ως φίλτρα Οι δεξιότητες που απαιτούνται συνεπώς αφορούν τη δυνατότητα δημιουργίας πρωτοτύπων που φιλτράρουν τα στοιχεία που ενδιαφέρουν το σχεδιαστή Με άλλα λόγια, το πιο αποδοτικό πρωτότυπο είναι αυτό με την πιο ατελή περιγραφή που καταφέρνει να φιλτράρει αυτό που θέλει να εξετάσει και να διερευνήσει ο σχεδιαστής

23 Τα πρότυπα ως φίλτρα

24 Τα πρότυπα ως φίλτρα Οι διαστάσεις φιλτραρίσματος περιλαμβάνουν: Εμφάνιση Δεδομένα Λειτουργικότητα Αλληλεπιδραστικότητα, Και δομή στο χώρο. Οι διαστάσεις αυτές αντιστοιχίζονται στις διαφορετικές προοπτικές που θέλει ένα σχεδιαστής να αναπαραστήσει στο πρωτότυπό του

25 Τα πρότυπα ως φίλτρα Η διάσταση της εμφάνισης αναφέρεται στη φυσικές ιδιότητες ενός σχεδίου. Μπορεί να περιλαμβάνει φόρμα, χρώματα, υφή, βάρος, σχήμα και αναλογικές σχέσεις μεταξύ των συστατικών του Δεν περιορίζεται στην οπτική εμφάνιση καθώς το βάρος, το μέγεθος κτλ. μπορούν να γίνουν αισθητά τόσο με την όραση όσο και με την αφή.

26 Τα πρότυπα ως φίλτρα Η διάσταση δεδομένων αναφέρεται στην αρχιτεκτονική των πληροφοριών και το μοντέλο δεδομένων ενός σχεδίου. Μπορεί να περιλαμβάνει το μέγεθος των δεδομένων, των αριθμό των γραμμάτων που εμφανίζονται σε μια ετικέτα, την ποσότητα της ορατών και αόρατων δεδομένων στην οθόνη, τη σημασιολογική οργάνωση των περιεχομένων, τους τρόπους οργάνωσης και ονομασίας, το επίπεδο ιδιωτικότητας των δεδομένων και τους τύπους των πληροφοριών

27 Τα πρότυπα ως φίλτρα Η διάσταση της λειτουργικότητας αναφέρεται στις λειτουργίες που μπορεί να επιτελέσει η σχεδίαση. Καθώς εστιάζονται σε αυτή τη διάσταση οι σχεδιαστές καθορίζουν τις επιθυμητές λειτουργίες και τα σενάρια που σχετίζονται με αυτές

28 Τα πρότυπα πρότυπα ως φίλτρα Η διάσταση της αλληλεπίδρασης αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο το άτομο αλληλεπιδρά με κάθε μέρος ενός συστήματος Μπορεί να περιλαμβάνει την ανάδραση, τις συμπεριφορές παροχής εισόδου και εξόδου, τις λειτουργικές συμπεριφορές

29 Τα πρότυπα ως φίλτρα Η διάσταση της χωροταξικής δομής αναφέρεται στο πως κάθε συστατικό ενός συστήματος συνδυάζεται με τα υπόλοιπα Αφορά τη διάταξη των στοιχείων σε μια διεπαφή ή τα στοιχεία πληροφορίας σε ένα αλληλεπιδραστικό χώρο Αν η διεπαφή περιέχει χειροπιαστές αλλά και υπολογιστικές διεπαφές, τότε η διάσταση αυτή μπορεί να αφορά τις σχέσεις και αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των δυο διεπαφών

30 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η σχεδίαση είναι μια διαρκής διεργασία συνδυασμού των εσωτερικών νοητικών διεργασιών με διεργασίες εξωτερικών υλοποιήσεων. Η επαναληπτική δραστηριότητα συνδυασμού των δυο αυτών μορφών γνώσης και κατανόησης αποτελεί σημαντικό ενδείκτη της επιτυχίας αλλά σηματοδοτεί και περισσότερη σχεδιαστική εμπειρία για τους σχεδιαστές

31 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Η εξωτερίκευση των σκέψεων δίνει δυνατότητα σε νέες αντιληπτικές και γνωστικές λειτουργίες που επιτρέπουν το στοχασμό, την κριτική και την επανάληψη Η δράση της μετατροπής των σκέψεων σε υλική μορφή δεν είναι τυχαία αλλά ουσιαστική στη δράση της δημιουργίας. Η νόηση δεν είναι απλά το σύνολο των αναπαραστάσεων και διεργασιών μέσα στο μυαλό αλλά επίσης περιλαμβάνει τις εξωτερικές αναπαραστάσεις

32 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» D. Schοn 1987: Πρέπει να εξωτερικεύουμε τις σκέψεις μας ώστε να μας επιτρέψουν στο κόσμο να μας μιλήσει Η υλοποιημένη ιδέα γίνεται ένα συνομιλητής ένα συνεργάτης που μας βοηθά να κατανοήσουμε και να εξετάσουμε τις δικές μας ιδέες Ζητούμενη δεν είναι η εύρεση τρόπων υλοποίησης του νοητικού μας μοντέλου αλλά η ελαστικότητα που θα επιδείξουμε απέναντι σε αυτό

33 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Οι υλοποιήσεις αυτές μπορούν να πάρουν οποιαδήποτε μορφή, σχήμα και εμφάνιση (βάσει του υλικού υλοποίησης) Η απλούστερη μορφή, ο σχεδιασμός στο χαρτί είναι σημαντική στο σχεδιαστή όσο και στον καλλιτέχνη Ακόμη και απλές συνθέσεις εικόνων και κειμένου μπορούν να υπηρετήσουν σχεδιαστικούς σκοπούς Βλέποντας τα δικά μας σκίτσα ή των συναδέλφων μας μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα των δυνατοτήτων και των περιορισμών που είναι εγγενείς σε μια ιδέα. Όσο οι ιδέες αναθεωρούνται και εξελίσσονται πιο σύνθετα πρωτότυπα απαιτούνται

34 Τα πρωτότυπα ως «υλοποιήσεις»

35 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Τρία σημαντικά χαρακτηριστικά των υλοποιήσεων: Υλικό (materials) Ανάλυση (resolution), Πλαίσιο-προοπτική (scope)

36 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Υλικό: το μέσο (ορατό ή αόρατο) που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία του πρωτοτύπου Χαρτί, ξύλο, πλαστικό Υπολογιστικά πρωτότυπα (γλώσσες προγραμματισμού και εργαλεία προτυποποίησης) Φυσικά πρωτότυπα (phidget, ardruino κτλ.)

37 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Ανάλυση: το επίπεδο λεπτομερειών ή πολυπλοκότητας του πρωτοτύπου Ακρίβεια της συμπεριφοράς (χρόνος ανάδρασης, λεπτομέρειες εμφάνισης, λεπτομέρειες αλληλεπίδρασης, ρεαλιστικά ή ψευδεπίγραφα δεδομένα

38 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Πλαίσιο-προοπτική: το εύρος της λειτουργικότητας που θα υλοποιηθεί Π.χ. αξιολόγηση ευχρηστίας της αναζήτησης σε ένα βιβλίο - υλοποίηση μόνο της σχετικής διεπαφής ή ολόκληρης της διεπαφής

39 Τα πρότυπα ως «υλοποιήσεις» Π.χ. Οριζόντια πρότυπα Παρουσιάζουν εύρος λειτουργικότητα χωρίς λεπτομέρειες υλοποίησης Κάθετα πρότυπα Ολοκληρωμένη λειτουργικότητα για μια «τομή» του συστήματος, ένα συγκεκριμένο πεδίο λειτουργιών με μεγάλο βαθμό λεπτομέρειας

40 Οριζόντια πρότυπα

41 Κάθετα πρότυπα

42 Παραδείγματα Παραδείγματα Σκίτσα οθονών, σειράς εκτέλεσης εργασιών Κάρτες οθονών Post-it σημειώσεις Storyboards Wizard-of-Oz (ο μάγος του Οζ) Βίντεο πρότυπα

43 Wizard-of-Oz (ο μάγος του Οζ) User >Blurb blurb >Do this >Why?

44 Παραδείγματα Computer Facilitator Observer(s) User

45

46 Σκίτσα

47 Αρχιτεκτονική Πληροφοριών

48 Storyboarding

49 Storyboarding

50 Χάρτινα πρότυπα Paper Prototyping

51 Χάρτινα πρότυπα Paper Prototyping

52 Χάρτινα πρότυπα

55 Βάσει καρτών

56 Πρότυπα με λογισμικό PowerPoint

57 Πρότυπα με λογισμικό

58 Βίντεο πρότυπα Πρότυπο Τελικό

59 Παραδείγματα Menu Bar Scroll Bar Opening Contents Secondary Menu

60 Παραδείγματα

68 Στη διαδικασία σχεδίασης Τρία είδη πρωτοτύπων στη διαδικασία σχεδίασης rapid prototyping άμεση προτυποποίηση Χρησιμοποιείται στην εξαγωγή απαιτήσεων Incremental prototyping βηματική προτυποποίηση Η δημιουργία των ξεχωριστών λειτουργιών βηματικά κατά τη δημιουργία του ολοκληρωμένου προϊόντος. Evolutionary prototyping -εξελικτική προτυποποίηση ( Rapid Application Development, RAD ) Όπως στη βηματική προτυποποίηση αλλά με εξελικτικό σχεδιασμό

69 Άμεση προτυποποίηση Στοχεύει στη συλλογή πληροφοριών για τις απαιτήσεις και την καταλληλότητα των διαφορετικών σχεδιασμών Αναγνωρίζεται ότι οι απαιτήσεις είναι πιθανό να είναι ανακριβείς όταν προσδιορίζονται αρχικά Η έμφαση δίνεται στην αξιολόγηση μιας εναλλακτικής πριν τον αποκλεισμό της

70 Άμεση προτυποποίηση- πλεονεκτήματα Βοηθά το σχεδιαστή να αξιολογήσει τις ιδέες του νωρίς στον κύκλο της σχεδιαστικής διεργασίας Είναι θετική για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αδυναμίας των χρηστών να προσδιορίσουν τις απαιτήσεις Παρέχει τη δυνατότητα για συνεχή αξιολόγηση και βελτίωση του σχεδιασμού Αυξάνει τις πιθανότητες για τη δημιουργία ενός συστήματος αποδεκτού από τους χρήστες με την απαιτούμενη λειτουργικότητα και ευκολία χρήσης

71 Άμεση προτυποποίηση- μειονεκτήματα Μπορεί να καταναλώσει πολλούς πόρους (προγραμματιστές, χρήστες, αναλυτές) επομένως μπορεί να είναι ακριβή και χρονοβόρα Μπορεί να αυξήσει το χρόνο σχεδίασης Μπορεί να δημιουργήσει δυσκολία στον απεγκλωβισμό από συγκεκριμένα πρότυπα Οι προσδοκίες των χρηστών μπορεί να μην είναι ρεαλιστικές (οικονομικά ή τεχνικά)

72 Βηματική προτυποποίηση Το τελικό προϊόν αναπτύσσεται ως ξεχωριστά συστατικά, ένα κάθε φορά Υπάρχει ένας συνολικός σχεδιασμός ο οποίος προσεγγίζεται ως μια σειρά προϊόντων διαφορετικής λειτουργικότητας

73 Βηματική προτυποποίηση - πλεονεκτήματα Μεγάλα συστήματα εγκαθίστανται σε φάσεις Επιτρέπει την αποφυγή καθυστερήσεων μεταξύ προδιαγραφών και υλοποίησης Τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος παρέχονται νωρίς στη διαδικασία σχεδίασης Οι χρήστες δεν βομβαρδίζονται με πολύπλοκα επίπεδα λειτουργικότητα από την αρχή Η καταλληλότητα των κύριων προδιαγραφών μπορεί να ελεγχθεί Τα λιγότερο σημαντικά χαρακτηριστικά μπορούν να προστεθούν αργότερα

74 Βηματική προτυποποίηση - Μειονεκτήματα Πρέπει να έχει δημιουργηθεί μια συνολική εικόνα για τις απαιτήσεις Κατάλληλο λογισμό ανάπτυξης πρέπει να χρησιμοποιηθεί Μεγάλο χρονοδιάγραμμα μέχρι η ολοκληρωμένη λειτουργικότητα να επιτευχθεί Μπορεί να είναι ασύμβατη με τους επιχειρησιακούς στόχους Π.χ. γρήγορη εισαγωγή προϊόντος στην αγορά

75 Εξελικτική προτυποποίηση RAD Όπως η βηματική προτυποποίηση, όμως με αλλαγές στο σχεδιασμό με την αξιολόγηση κάθε βήματος λειτουργικότητας Το πρότυπο εξελίσσεται βηματικά σε τελικό προϊόν με διαρκείς βελτιώσεις

76 Εξελικτική προτυποποίηση - Πλεονεκτήματα Το σύστημα είναι σχεδιασμένο για να αλλάζει (ακόμη και μετά την υλοποίηση) Βοηθά στην αντιμετώπιση του κενού μεταξύ προδιαγραφών και υλοποίησης Οι χρήστες αξιολογούν από νωρίς τη λειτουργικότητα

77 Εξελικτική προτυποποίηση - Μειονεκτήματα Μεγάλα χρονοδιαγράμματα για τη διαδικασία σχεδίασης Η περιορισμένη λειτουργικότητα μπορεί να μην είναι αρκετή για την κατανόηση των χρηστών μπορεί να νομίζουν ότι έχουν το ολοκληρωμένο σύστημα και να μην δηλώνουν ευχαριστημένοι

78 Εσείς Επαναπροσδιορίσετε το πρόβλημα Πραγματοποιήστε έρευνα για το πρόβλημα Δημιουργήστε τις persona σας υποθέτοντας στοιχεία για τους πραγματικούς χρήστες Δημιουργήστε λίστα σεναρίων χρήσης της αλληλεπιδραστικής σας συσκευής (κατηγοριοποιήστε τα σενάριά σας) Αναλύστε τις βασικές δραστηριότητες αλληλεπίδρασης σύμφωνα με τη Θεωρίας της Δραστηριότητας. Πραγματοποιείστε Ιεραρχική Ανάλυση Εργασιών για τα σενάρια κλειδιά Αξιοποιήστε την τεχνική της ταξινόμησης καρτών για να οργανώσετε όλες τις ιδέες που δημιουργήθηκαν από τα προηγούμενα στάδια και να δημιουργήσετε ένα υπολογιστικό φύλλο απαιτήσεων από την εφαρμογής σας

79 Εσείς Δημιουργείτε πρότυπα για διαφορετικές διαστάσεις του προϊόντος (φωτογραφίες) βάσει ιδεών που έχουν προκύψει Χρησιμοποιείστε τα πρότυπα για την εξέλιξη του σχεδιασμού σας Δημιουργείτε επαναληπτικά νέα πρότυπα Διατυπώστε στο κείμενό σας την εξέλιξη του σχεδιασμού που προέκυψε από τα πρωτότυπα Θα παρουσιάσετε την επόμενη φορά τα πρότυπά σας Σημαντικό: Πρέπει να λαμβάνετε διαρκώς υπόψη σας τα προϊόντα των προηγούμενων σταδίων να ανατρέχετε συχνά στη συλλογή ιδεών σας