ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΎΘΥΝΣΗ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ «Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ: Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ (Α.Μ. 197) ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΣΥΝΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΚΑΡΑΤΖΙΑ-ΣΤΑΥΛΙΩΤΗ ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ ΣΗΦΗΣ ΣΠΙΝΘΟΥΡΑΚΗ ΑΘΗΝΑ-ΙΟΥΛΙΑ ΠΑΤΡΑ 2008

2 Περίληψη Η προώθηση των καινοτομιών στην υποχρεωτική εκπαίδευση αποτελεί βασική συνιστώσα των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, ενώ δίνεται προτεραιότητα στην προώθησή των καινοτομιών αυτών από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εκτιμήσει την αποτελεσματικότητα του καινοτόμου προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης (ΕΖ), καθώς και το ρόλο του διευθυντή της σχολικής μονάδας κατά την εφαρμογή του προγράμματος της ΕΖ. Η εμπειρική έρευνα βασίστηκε σε ημιδομημένες συνεντεύξεις, συνέντευξη σε βάθος και ανάλυση περιεχομένου των κειμένων των συνεντεύξεων και κειμένων για την ΕΖ. Τα πορίσματα της έρευνας φανερώνουν ότι το πρόγραμμα της ΕΖ συμβάλλει ουσιαστικά σε σημαντικούς τομείς της εκπαιδευτικής διαδικασίας σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος. Έχει θετικές επιπτώσεις στους τομείς της ισότητας των ευκαιριών στη μάθηση, συμβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας των μελών της σχολικής κοινότητας, της αυτενέργειας, της ομαδικότητας και της ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών. Βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του σχολείου, ενώ συνδέεται η γνώση με τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Προβλήματα φαίνεται να δημιουργήθηκαν στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την ΕΖ, ενώ φαίνεται ότι απαιτείται αύξηση των χρηματικών ποσών που διατίθενται για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολικών μονάδων. Ο ρόλος και οι παρεμβάσεις των διευθυντών στην εφαρμογή, λειτουργία και διαχείριση του προγράμματος της ΕΖ ήταν σχετικά περιορισμένος, ενώ η ηγεσία και το όραμα του διευθυντή φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματική διαχείριση του προγράμματος της ΕΖ. Abstract The promotion of innovations in compulsory education constitutes basic component of modern educational systems, while is given priority in the promotion of educational innovations by the countries of European Union. The aim of the present study is to evaluate the effectiveness of the innovative program of Flexible Zone (FZ) as well as the role of the head teacher at its implementation. The empirical research was based on semistructure interviews, an interview in-depth and text analysis of transcribe interview texts and the official texts on the FZ. The conclusions of research reveal that the FZ contributes substantially to important sectors of education as to the goals of the program suggest. The FZ has positive influence issues of equality of learning; it contributes to the improvement of communication among members of school community, to self-activity and energetic participation of students. It improves the effectiveness of school, while it connected the knowledge with the interests of students. Problems appear to be created in the training of teachers for the FZ, while head teachers suggest that it requires increased. The role of the head teacher in the implementation, operation and management of FZ although it seems relatively limited it becomes very important in terms of vision, collective work and leadership towards effective implementation. 1

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ-ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ Η Διαθεματικότητα και η Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικών και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων H E.Z και η διαθεματικότητα Η διαθεματικότητα Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ.), τα Προγράμματα Σπουδών και τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) Η Ευέλικτη Ζώνη Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Έννοια και σκοποί της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Μέθοδοι και τεχνικές αξιολόγησης Αντικείμενα, σκοποί και κριτήρια της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Κόστος και δαπάνες στη εκπαίδευση Χρηματοδότηση της εκπαίδευσης Εισροές και εκροές Αποδοτικότητα, απόδοση και αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος Σχέση αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας Σχέση αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Η διοικητική δομή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος Γενική διοίκηση σε εθνικό επίπεδο Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Εθνικό Επίπεδο Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε Νομαρχιακό Επίπεδο και σε τοπικό επίπεδο Εσωτερική και διοικητική Εποπτεία Συμμετοχή των κοινωνικών φορέων στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ο διευθυντής της σχολικής μονάδας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα-στοιχεία του αποτελεσματικού διευθυντή...48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ: ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ.55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η τριγωνοποίηση Το μοντέλο αξιολόγησης της ΕΖ Σκοποί και στόχοι της αξιολόγησης του προγράμματος της ΕΖ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΕΡΕΥΝΑ

4 4.1. Ερευνητικά ερωτήματα Εγκυρότητα και αξιοπιστία της έρευνας Η συνέντευξη Η ημιδομημένη συνέντευξη Συνέντευξη σε βάθος Η μορφή και ο τύπος των ερωτήσεων Έλεγχος της διαδικασίας των συνεντεύξεων Η οργάνωση και κατηγοριοποίηση των δεδομένων Η γενική προσέγγιση της οργάνωσης και της κατάταξης των δεδομένων Η κατάταξη, οργάνωση και ταξινόμηση των δεδομένων-διαμόρφωση κατηγοριών Η ανάλυση περιεχομένου Δεοντολογία της έρευνας Η πρόσβαση στο πεδίο η διαδικασία Μέθοδος δειγματοληψίας-το δείγμα Μέγεθος και κριτήρια επιλογής του δείγματος Η ανάλυση περιεχομένου σε γραπτά κείμενα Θεματικοί άξονες και κατηγορίες Η δομή του ερωτηματολογίου των συνεντεύξεων-οι ερωτήσεις Θεματικές κατηγορίες και υποκατηγορίες ημιδομημένων συνεντεύξεων Θεματικές κατηγορίες και υποκατηγορίες που προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου της συνέντευξης σε βάθος Θεματικές κατηγορίες και υποκατηγορίες που προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου στα αποτελέσματα άλλων ερευνών σχετικά με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της ΕΖ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ Αποτελέσματα που προκύπτουν από τις συνεντεύξεις των διευθυντών των σχολικών μονάδων Αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση άλλων ερευνών για την ΕΖ Αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση της συνέντευξης σε βάθος Αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των στόχων για την ΕΖ από τα κείμενα του ΠΙ και από άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά Αποτελέσματα συνδυασμού ερευνητικών μεθόδων (τριγωνοποίησης) Ο ρόλος των διευθυντών στην εφαρμογή του θεσμού της ΕΖ ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εποχή μας, εποχή ραγδαίων κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών ανακατατάξεων σε παγκόσμιο επίπεδο στην εποχή της έκρηξης της γνώσης και της τεχνολογίας με τη συνεχή και ραγδαία απαξίωση της γνώσης, η εκπαιδευτική διαδικασία σε καμιά περίπτωση δε θα μπορούσε να παραμείνει η ίδια, αφού η μεθοδολογία και το περιεχόμενό της δε θα συμβάδιζε με τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Οι αλλαγές που προαναφέρθηκαν συνοδεύτηκαν και από σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών από χώρα σε χώρα με αποτέλεσμα να παρατηρούνται φαινόμενα μετανάστευσης, και έτσι οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες να μετατρέπονται σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες διαφοροποιώντας με τον τρόπο αυτό και τις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόστηκαν στα σχολεία της χώρας μας καινοτόμα προγράμματα στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Σκοπός του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης (ΕΖ), η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) ήταν να προσαρμοστεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στις πιο πάνω προκλήσεις. Τα ερευνητικά ερωτήματα που προκύπτουν είναι: Η συμβολή του προγράμματος της ΕΖ στη βελτίωση των εκροών, των διαδικασιών και των λειτουργιών της σχολικής μονάδας. Η συμβολή του προγράμματος της ΕΖ στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της σχολικής μονάδας. Η διερεύνηση του ρόλου του διευθυντή στη διαχείριση του προγράμματος της ΕΖ. Από τα παραπάνω ερωτήματα προκύπτει μια προβληματική σχετικά με τη συνεισφορά του προγράμματος στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των σχολικών μονάδων μέσα στα πλαίσια των οποίων λειτουργεί το πρόγραμμα. Κατά την εφαρμογή των πιο πάνω προγραμμάτων, ακόμη και στα πλαίσια ενός συγκεντρωτικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπως είναι το ελληνικό, σημαντικός είναι και ο ρόλος της διοίκησης της εκπαίδευσης και ειδικότερα ο ρόλος του διευθυντή της σχολικής μονάδας στην οποία εφαρμόζονται τα καινοτόμα προγράμματα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και να διερευνηθεί ο ρόλος των διευθυντών των σχολικών μονάδων στην εφαρμογή του προγράμματος. Επίσης, σκοπός είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της 4

6 εφαρμογής του θεσμού της Ευέλικτης Ζώνης αλλά και η επέκταση του επιστημονικού διαλόγου. Έτσι, θα διερευνηθεί ο βαθμός της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής του συγκεκριμένου θεσμού, θα αποκαλυφθούν τα υπέρ και τα κατά της εφαρμογής, αλλά και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν τα συγκεκριμένα στελέχη της εκπαίδευσης κατά την εφαρμογή του προγράμματος. Στα πλαίσια αυτά κρίθηκε απαραίτητο να διερευνηθεί το επιπλέον κόστος του καινοτόμου αυτού προγράμματος για τα σχολεία και οι τυχόν επιβαρύνσεις που ενδεχομένως επέφερε η εφαρμογή του σε επίπεδο σχολικής μονάδας και να διερευνηθούν οι επιδράσεις του προγράμματος σε βασικές εισροές, εκροές και διαδικασίες των συγκεκριμένων σχολικών μονάδων. Η εργασία αυτή αποτελείται από την εισαγωγή, το θεωρητικό μέρος το οποίο αποτελεί τη θεωρητική θεμελίωση. Στη συνέχεια ακολουθεί το κεφάλαιο της μεθοδολογίας στο οποίο αναλύεται η μεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθείται στην παρούσα εργασία και παρουσιάζονται τα μεθοδολογικά εργαλεία. Ακολουθεί το κεφάλαιο που αφορά την έρευνα και τη διαδικασία που ακολουθήθηκε. Ακολουθούν τα αποτελέσματα της έρευνας, τα πορίσματα και τα συμπεράσματα και τέλος η συζήτηση που γίνεται πάνω στα αποτελέσματα αυτά, τα οποία θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο της παρούσας μελέτης. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται οι έννοιες της Διαθεματικότητας, της Ευέλικτης Ζώνης, του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ.) και των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ). Στο ίδιο κεφάλαιο αναλύονται η συμβολή των οικονομικών της εκπαίδευσης στους τομείς της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Στα πλαίσια των οικονομικών της εκπαίδευσης αναλύονται οι έννοιες της αποδοτικότητας, της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, η σχέση αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας. Ένας σημαντικός παράγοντας που αναλύεται και ο οποίος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία των σχολικών μονάδων και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι ο τομέας της χρηματοδότηση της εκπαίδευσης καθώς και του κόστους και των δαπανών. Τέλος στο ίδιο κεφάλαιο αναλύεται η διοικητική δομή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και ερευνάται ο βαθμός συγκεντρωτισμού του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και ο ρόλος του διευθυντή της σχολικής μονάδας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας των ερευνών σχετικά με την εφαρμογή της ΕΖ. 5

7 Στο τρίτο κεφάλαιο, κεφάλαιο που αναφέρεται στη μεθοδολογία της έρευνάς μας, αναλύονται η μεθοδολογία και τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται. Διατυπώνεται το θεωρητικό πλαίσιο της μεθοδολογικής τριγωνοποίησης, το μοντέλο αξιολόγησης της ΕΖ, διατυπώνονται τα ερευνητικά ερωτήματα και διαμορφώνεται ο προγραμματισμός και ο σχεδιασμός της έρευνας. Στο τέταρτο κεφάλαιο που αφορά την έρευνα και τη διαδικασία της, τεκμηριώνονται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της έρευνας, διατυπώνεται το θεωρητικό πλαίσιο των συνεντεύξεων (ημιδομημένες, συνεντεύξεις και συνέντευξη σε βάθος), και το θεωρητικό πλαίσιο της μορφής και του τύπου των ερωτήσεων. Ακόμη γίνεται ο έλεγχος της διαδικασίας των συνεντεύξεων, η οργάνωση, ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση των δεδομένων η διαμόρφωση των κατηγοριών, η ανάλυση περιεχομένου και αναλύεται η δεοντολογία της έρευνας. Στο ίδιο κεφάλαιο περιγράφεται η πρόσβαση στο πεδίο και η διαδικασία που ακολουθήθηκε. Επειδή η έρευνάς μας είναι μια ποιοτική έρευνα, αναλύεται το θεωρητικό πλαίσιο της ποιοτικής έρευνας και η σχέση θεωρίας και έρευνας. Περιγράφεται η μέθοδος δειγματοληψίας, το δείγμα καθώς και το μέγεθος και κριτήρια επιλογής του δείγματος. Στα πλαίσια της ανάλυσης περιεχομένου των γραπτών κειμένων περιγράφονται οι θεματικοί άξονες και οι κατηγορίες ανάλυσης και ταξινόμησης των ποιοτικών δεδομένων που προκύπτουν, οι κατηγορίες και οι θεματικοί άξονες του ερωτηματολογίου των συνεντεύξεων, οι κατηγορίες που αφορούν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος της ΕΖ. Τέλος, περιγράφονται οι κατηγορίες με βάση τις οποίες ταξινομήθηκαν τα δεδομένα που προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου των γραπτών κειμένων. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναφέρονται τα αποτελέσματα της έρευνας, γίνεται ανάλυση των δεδομένων και των στοιχείων που προέκυψαν από τα ερευνητικά εργαλεία και συζήτηση πάνω στα αποτελέσματα. 6

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ-ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ 1.1. Η Διαθεματικότητα και η Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικών και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων H E.Z και η διαθεματικότητα. Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από καινοτομίες, και η εμπεριέχει προβλήματα, δυσκολίες, αντιθέσεις, και προσδοκίες βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκεται η εκπαίδευση ως βασικό συστατικό παραγωγής πολιτισμού και ανάπτυξης κάθε οργανωμένης κοινωνίας. Εκπαιδευτικά συστήματα αναθεωρούνται, νέα τίθενται σε εφαρμογή και άλλα βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο προκειμένου να ανταποκριθούν στις συνεχώς διεθνοποιούμενες συνθήκες (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2005). Ταυτόχρονα η ανάδειξη της γνώσης ως κυρίαρχου χαρακτηριστικού της εποχής μας -η οποία συνηθίζεται να αποκαλείται «εποχή της γνώσης και της πληροφορίας»- απαιτεί την ενίσχυση του ρόλου της εκπαίδευσης τόσο στο χώρο της οικονομίας και της παραγωγής, όσο και της πρόληψης και αποκατάστασης των διαφόρων μορφών κοινωνικών ανισοτήτων. Από την άλλη μεριά, τα φαινόμενα της διεθνοποίησης του πολιτισμού και της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας σε συνδυασμό με την ελαχιστοποίηση των αποστάσεων συντελούν στη δημιουργία κοινωνικού περιβάλλοντος με ποικιλία πολιτισμικών, γλωσσικών, εθνοτικών και κοινωνικοοικονομικών χαρακτηριστικών. Γι αυτό πρέπει να ελαχιστοποιηθεί το πιθανό ενδεχόμενο της επιβολής αφενός ενός μονοδιάστατου πολιτισμικού μοντέλου και αφετέρου η ενίσχυση φαινομένων ξενοφοβίας και ρατσισμού. Επιπροσθέτως, η αυξανόμενη υιοθέτηση του καταναλωτικού προτύπου διαβίωσης αποπροσανατολίζει τον άνθρωπο και τον οδηγεί στην υιοθέτηση σχετικών προτύπων. Αυτό έχει ως συνέπεια να επηρεάζεται η ψυχική του ισορροπία, να περιορίζονται τα όρια της αυτοαντίληψης, της κοινωνικότητας και του αυτοπροσδιορισμού του. Θεωρείται, επομένως, αναγκαία η προετοιμασία του νέου ανθρώπου για την υιοθέτηση νέων προτύπων συμπεριφοράς με σεβασμό στις ανθρωπιστικές αξίες και το περιβάλλον. Τα νέα κοινωνικά δεδομένα απαιτούν από το σχολείο να συμβάλλει πρωτίστως στη διαμόρφωση προσωπικότητας με ισχυρή αυτοαντίληψη. Το σχολείο πρέπει να δώσει βαρύτητα στην ικανοποίηση του συνόλου 7

9 των συναισθηματικών και νοητικών αναγκών και ενδιαφερόντων του μαθητή. (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2001a) Η γνώση στην εποχή που ζούμε απαξιώνεται με ραγδαίους ρυθμούς και αντικαθίσταται έτσι πολύ γρήγορα από νέες γνώσεις. Έτσι, λόγω της μεγάλης έκρηξης στην ανθρώπινη γνώση στα περισσότερα επιστημονικά πεδία η γνώση «απαρχαιώνεται» πολύ πιο γρήγορα από ότι γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες και σε βαθμό που δεν είναι εύκολο να συμβαδίζει με το περιεχόμενο των σχολικών αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, αλλά και με τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που παρείχαν τα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα στο παραδοσιακό σχολείο (Καρατζιά-Σταυλιώτη & Λαμπρόπουλος, 2006). Επιβάλλεται έτσι η ανανέωση των ακαδημαϊκών γνώσεων και των επαγγελματικών εφοδίων και η υιοθέτηση πρακτικών δια βίου μάθησης και διδασκαλίας (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2001a). Η κατακερματισμένη γνώση που προσφέρεται από τα διαχωρισμένα γνωστικά αντικείμενα επιστημονικά πεδία, χάνει την ολιστική μορφή που χαρακτηρίζει την πραγματική γνώση. Έτσι όλο και περισσότερο αναφέρεται η αναγκαιότητα διεπιστημονικής οργάνωσης και διαθεματικής διασύνδεσης της γνώσης ώστε να δημιουργούνται γνωστικά σχήματα με τη βοήθεια των διαθεματικών διασυνδέσεων και με πραγματολογικές προεκτάσεις. Η παγκοσμιοποίηση συνδέεται με την έννοια της πολυπολιτισμικότητας. Οι κοινωνίες δέχονται τις προκλήσεις που προκαλούν οι δημογραφικές ανακατατάξεις σε διάφορα μέρη του πλανήτη και που μπορεί να οφείλονται σε οικονομικούς λόγους, σε πολεμικές συρράξεις, σε ανακατατάξεις συνόρων κ.ά. Η γνώση δεν είναι απλώς τεράστια στις μέρες μας, αλλά πολλαπλασιάζεται με ταχείς ρυθμούς και τα άτομα θα πρέπει να είναι ικανά να διαχειρίζονται τη ραγδαία αυτή μεγέθυνση της γνώσης. Έτσι καθίσταται αναγκαία η εφαρμογή μεθόδων για την κατάκτηση της γνώσης από τα ίδια άτομα, δηλαδή για αυτορρυθμιζόμενη μάθηση. Οι στάσεις, δεξιότητες και αξίες που θα αναπτυχθούν και θα καλλιεργηθούν κατά τη διαδικασία μάθησης αναμένεται να στηρίξουν τη διαδικασία επιλογής, οργάνωσης και ένταξης των νέων πληροφοριών στο γνωστικό πεδίο (Καρατζιά-Σταυλιώτη & Λαμπρόπουλος, 2006). 8

10 Η διαθεματικότητα Η ενιαιοποίηση της γνώσης ήδη από τις αρχές ήδη του 20ού αιώνα αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης κάτω από δύο βασικούς άξονες: 1. Τον άξονα της επιστημολογικής αναζήτησης που διερευνούσε τα όρια των επιστημονικών πεδίων 2. Ως απάντηση στις απαιτήσεις του επαγγελματικού κόσμου, προκειμένου να αντιδράσει στα νέα προβλήματα που δημιουργούνταν. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 δύο τάσεις ήταν οι κυρίαρχες στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση οι οποίες και ερμηνεύουν τις σύγχρονες διαφωνίες ανάμεσα στους οπαδούς της διαθεματικότητας και σε όσους στηρίζουν τα ανεξάρτητα διδακτικά αντικείμενα. Η μία τάση πρέσβευε την εξειδίκευση και η άλλη την αναζήτηση διαβάσεων ανάμεσα στα διδακτικά αντικείμενα (Mangnain & Dufour, 2003). Σύμφωνα με τον Θεοφιλίδη με τον όρο διαθεματική προσέγγιση, «εννοείται εκείνη η μορφή διδασκαλίας κατά την οποία το περιεχόμενο της διδασκαλίας ενιαιοποιείται και από την άλλη η διδασκαλία είναι εργαστηριακή και διερευνητικής μορφής (Αγγελάκος, 2003). Η διαθεματικότητα αφορά την ουσιαστική αλληλεπίδραση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα γνωστικά αντικείμενα και είναι κάτι πέρα από την απλή παράθεση διαφορετικών οπτικών. Με την έννοια αυτή συνιστά μια πρακτική ενιαιοποίησησης με σκοπό την πολύπλευρη προσέγγιση προβλημάτων. Σύμφωνα με tον Gusdorf (βλ. Mangnain & Dufour, 2003) «ο όρος διαθεματικότητα δηλώνει ένα κοινό χώρο, έναν παράγοντα συνοχής ανάμεσα σε διαφορετικές γνώσεις». Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαθεματικότητας είναι η διασύνδεση των γνωστικών αντικειμένων με βάση ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και με βάση ένα καθορισμένο σχέδιο. Τα γνωστικά αντικείμενα που επιλέγονται, επιλέγονται και διασυνδέονται μέσα από την οικοδόμηση ενός πρωτότυπου μοντέλου, προκειμένου να δώσουν απάντηση σε μια ιδιαίτερη προβληματική κατάσταση, μια κατάσταση που εγείρει δηλαδή ένα ερώτημα (Mangnain & Dufour, 2003). Η διαθεματική προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να αντιμετωπίζει ενιαίες και όχι αποσπασματικές γνώσεις και δεξιότητες στάσεις και αξίες με βάση τις οποίες μπορεί να αντιμετωπίζει ζητήματα της καθημερινότητας, να αναπτύσσει προσωπική άποψη και να είναι σε θέση να διαμορφώνει την προσωπική του κοσμοαντίληψη. Η προσέγγιση αυτή στηρίχτηκε στην αναζήτηση εννοιολογικών 9

11 διασυνδέσεων ανάμεσα στα διακριτά μαθήματα της κάθε τάξης και συνέβαλε στη διαμόρφωση των περιεχομένων και στην επινόηση διαθεματικών δραστηριοτήτων και σχεδίων εργασίας (projects) τα οποία προβλέπονται στο τέλος κάθε θεματικής ενότητας. Η συγκεκριμένη μέθοδος βασίζεται στην ενεργητική απόκτηση της γνώσης και εφαρμόζονται στη διδασκαλία κάθε γνωστικού αντικειμένου (Αλαχιώτης, 2002a). Σχετικά με τις έννοιες της διαθεματικότητας και της διεπιστημονικότητας, η διεπιστημονικότητα (inter-disciplinarity) αποτελεί τρόπο οργάνωσης του ΑΠ κατά τον οποίο διατηρούνται τα διακριτά μαθήματα στα πλαίσια της επιλογής και της διάταξης της σχολικής γνώσης, παράλληλα όμως επιχειρείται η συσχέτιση του περιεχομένου των μαθημάτων αυτών. Η έννοια της διαθεματικότητας (cross-thematic integration) σχετίζεται με τον τρόπο οργάνωσης του ΑΠ που ως προς τα πλαίσια επιλογής και οργάνωσης της σχολικής γνώσης καταργεί τα διακριτά μαθήματα, η γνώση αντιμετωπίζεται ως ενιαία ολότητα η οποία προσεγγίζεται μέσα από τη «συλλογική διερεύνηση θεμάτων, ζητημάτων και προβληματικών καταστάσεων που παρουσιάζουν με τα κριτήρια των μαθητών ενδιαφέρον». (Ματσαγγούρας, 2002a, Παναγάκος, 2002) Η έννοια της ενιαιοποίησης (integration) η οποία χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει το πρόγραμμα σπουδών ως ενιαίο αναφέρεται στην «εσωτερική συνοχή και την ομαλή ροή τόσο εντός των ενοτήτων και μεταξύ των ενοτήτων του αυτού μαθήματος που διδάσκεται σε διαφορετικές τάξεις όσο και στις αλληλοδιαδοχικές βαθμίδες της εκπαίδευσης.». Αυτή η αναγκαιότητα της ενιαιοποίησης βασίζεται σε δύο σκέλη. Το ένα σκέλος αφορά στους ψυχολογικούς λόγους που επιβάλλουν την ενιαιοποίηση (δημιουργία ψυχολογικών και μαθησιακών προβλημάτων μέσα από την έλλειψη ενιαιοποίησης). Το δεύτερο σκέλος αφορά στους επιστημολογικούς λόγους, με βάση τους οποίους γίνεται δεκτό πως μόνο αν εξασφαλιστεί η ενιαιαοποίηση στο εσωτερικό ενός διδακτικού κλάδου εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για διεπιστημονικές διασυνδέσεις και διαθεματικές προεκτάσεις (Ματσαγγούρας, 2002a). Με το ΔΕΠΠΣ. και τα ΑΠΣ επιχειρείται μια ισόρροπη και κάθετη κατανομή της διδακτέας ύλης αλλά και η οριζόντια διασύνδεση των μαθημάτων μέσα από διαθεματικές έννοιες. Οι καινοτομίες που υπάρχουν στην εισήγηση του ΠΙ διαφοροποιούν το πλαίσιο για μια ουσιαστική εσωτερική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος στην υποχρεωτική εκπαίδευση δίνοντας έτσι στο σχολείο την απαραίτητη ευελιξία που απαιτείται από την κοινωνική ρευστότητα της εποχής μας. Στα νέα ΑΠΣ που συντάσσονται για πρώτη φορά από το ΠΙ η γνώση δεν παρουσιάζεται αποσπασματική αλλά ενιαία με βελτιωμένη τη σπειροειδή διάταξη της ύλης σε όλα τα 10

12 μαθήματα. Για πρώτη φορά συντάσσονται ΔΕΠΠΣ των βασικών προγραμμάτων του Νηπιαγωγείου και ΔΕΠΠΣ. και ΑΠΣ όλων των μαθημάτων του Δημοτικού και του Γυμνασίου κάτω από το πρίσμα της εισαγωγής καινοτομιών με απώτερο στόχο τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης (Αλαχιώτης, 2002a). Τα ΔΕΠΠΣ ξεκίνησαν σαν μια πρόταση-πρόκληση του τότε προέδρου του ΠΙ Σταμάτη Αλαχιώτη προς τα στελέχη του ΠΙ από τα οποία ζήτησε να αναζητήσουν τρόπους ολιστικής προσέγγισης της διδασκόμενης γνώσης (Ματσαγγούρας, 2002a). Με το ΔΕΠΠΣ. και τα συνεπακόλουθα ΑΠΣ (Φ.Ε.Κ. 1366/ ) αποτέλεσαν τον κυριότερο στόχο του ΠΙ. Ο τότε πρόεδρος του ΠΙ, Σ. Αλαχιώτης επισημαίνει ότι «με το προτεινόμενο ΔΕΠΠΣ η επιδιωκόμενη αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης επιχειρείται μέσα από: 1. Tη διαθεματική οργάνωση του περιεχομένου των διδακτικών αντικειμένων. 2. Tις διερευνητικές και ολιστικές προσεγγίσεις διδασκαλίας και 3. Tην προτυποποίηση συγγραφής νέων βιβλίων, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις αρχές της διαθεματικότητας και στο σεβασμό της προσπάθειας του μαθητή» (Παναγάκος, 2002). Η αυτονομία των διακριτών μαθημάτων δεν καταργείται και η οριζόντια διασύνδεση των μαθημάτων επιτυγχάνεται μέσα από τη δικτύωσή τους με βασικές έννοιες και δραστηριότητες ώστε να προωθείται η διαθεματική προσέγγιση. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η προσπάθεια για ολιστική προσέγγιση της γνώσης η οποία ανταποκρίνεται στην κοινωνική πραγματικότητα στα ενδιαφέροντα και στις εμπειρίες του μαθητή (Αλαχιώτης, 2002a). Στο ΠΙ υπήρξε προβληματισμός για το αν θα έπρεπε να προσδιοριστεί το νέο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών διαθεματικό ή διεπιστημονικό. Η διεπιστημονικότητα αφορά την εξέταση ενός αντικειμένου ή θέματος μέσα από τη συμβολή διαφόρων επιστημών. Καταλληλότερος κρίθηκε ο ορισμός της διαθεματικότητας διότι οριζόντια διασύνδεση των ΑΠΣ σημαίνει τέτοια οργάνωση της διδακτέας ύλης που να διασφαλίζει την πολύπλευρη αντιμετώπιση και επεξεργασία θεμάτων, αναδεικνύοντας παράλληλα τη σχέση τους με την πραγματικότητα. Έτσι μέσα από τα ΑΠΣ και τη διδασκαλία οι προεκτάσεις των θεμάτων των αυτοτελών μαθημάτων δεν περιορίζονται μόνο στο επίπεδο των επιστημών, της τέχνης και της τεχνολογίας, αλλά επεκτείνεται και στη διαμόρφωση δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών. Έτσι ο όρος διαθεματικότητα υπερβαίνει και υπερκαλύπτει τον όρο διεπιστημονικότητα. Τέλος, αναπτύσσονται στους μαθητές 11

13 κοινωνικο-γνωστικές δεξιότητες του επιστημονικού τρόπου μάθησης που είναι απαραίτητες για αυτορρυθμιζόμενη μάθηση η οποία απαιτείται για τη δια βίου μάθηση και παράλληλα συνδέεται η σχολική γνώση με τα βιώματα των μαθητών και τα προβλήματα της σχολικής ζωής (Αλαχιώτης, 2002a). Σύμφωνα με τον Ματσαγγούρα μέσα από την αμφισβήτηση του παραδοσιακού τρόπου παροχής της γνώσης και των παραδοσιακών παραδοχών και πρακτικών, διαμορφώνονται τριών τύπων προγράμματα σπουδών που το κάθε ένα από αυτά απαντά στα ερωτήματα του περιεχομένου, της οργάνωσης και της διδακτικής της σχολικής γνώσης. Στην περίπτωση της διαθεματικότητας και των διαθεματικών προγραμμάτων η κατάργηση των διακριτών μαθημάτων δε συνεπάγεται και την κατάργηση των γνώσεων που αυτά αντιπροσωπεύουν, αλλά ότι αυτά καταργούνται ως πλαίσια οργάνωσης της σχολικής γνώσης, παραμένοντας όμως χώρος άντλησης της σχολικής γνώσης. Έτσι αντί για διακριτά μαθήματα αξιοποιούνται θέματα, ζητήματα και προβλήματα τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μαθητές, για την κοινωνία και τον πολιτισμό (Ματσαγγούρας, 2002a). Με τη διαθεματικότητα το σχολείο από γνωσιοκεντρικό γίνεται μαθητοκεντρικό και ο μαθητής από παθητικός δέκτης γίνεται ενεργός συμμέτοχος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της διαθεματικής προσέγγισης είναι η σύνδεση της σχολικής γνώσης με εμπειρίες και βιώματα των μαθητών, αλλά και η ενεργός συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης με απώτερο στόχο τις περαιτέρω συσχετίσεις και γενικεύσεις (Παναγάκος, 2002). Η σημασία της διαθεματικότητας και για τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών φαίνεται από το γεγονός ότι σε έρευνα που έγινε έντεκα από τις είκοσι επτά χώρες της Ε.Ε. είχαν κάποιας μορφής δαθεματκότητα, ενώ τρεις είχαν κάποιας μορφής στρατηγική εφαρμογής της διαθεματικότητας. Η ίδια η Ε.Ε. δέχεται τη μεγάλη σημασία που έχει η προώθηση της διαθεματικότητας στα ΑΠΣ για τη βελτίωση της ποιότητας των Ευρωπαϊκών Εκπαιδευτικών Συστημάτων (Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2002a) Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ.), τα Προγράμματα Σπουδών και τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ). Για το τι είναι Αναλυτικό Πρόγραμμα (ΑΠ) ή Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) ή curriculum δε φαίνεται να υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στους ειδικούς. Αυτή η 12

14 διαφοροποίηση ως προς την εννοιολογική αποσαφήνιση οφείλεται σε διαφορετικές πολιτικές, ιδεολογικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις για το ρόλο του σχολείου και της εκπαίδευσης γενικότερα. Η παραδοσιακή έννοια του ΠΣ ταυτιζόταν με την έννοια της διδακτέας ύλης. Στην έννοια αυτή προστέθηκαν και άλλες έννοιες προγραμμάτων σπουδών όπως το μαθητοκεκτρικό το λειτουργικό, το βιωματικό, το δεοντολογικό το κοινωνιοκεντρικό, το αποκεντρωμένο, το συγκεντρωτικό κλπ. Το «επιδιωκόμενο» ΠΣ το οποίο αναφέρεται στο τι επιδιώκει η πολιτεία να προσφερθεί στους μαθητές και περιλαμβάνει συνήθως το περιεχόμενο των μαθημάτων. Το «εφαρμοσμένο» ΠΣ το οποίο αναφέρεται στο τι τελικά εφαρμόζεται και στις ενέργειες των εκπαιδευτικών για να εφαρμόσουν το επιδιωκόμενο ΠΣ και το «κατακτηθέν» ΠΣ το οποίο αναφέρεται στο τι μπορούν να κατακτήσουν οι μαθητές σε σχέση με τους αρχικούς στόχους (Φλουρής, 2006). ΠΣ είναι ο προσδιορισμός των γνώσεων το σύνολο των γνώσεων που θα διδαχθούν και το σύνολο των δεξιοτήτων που θα αποκτηθούν από τους μαθητές σε καθορισμένο σχολικό και χρονικό πλαίσιο και η κατηγοριοποίησή του κατά γνωστικά αντικείμενα ή ομάδες γνωστικών αντικειμένων οι οποίες μπορεί να έχουν ΑΠΣ και διαθεματικούς άξονες όπως είναι το ΔΕΠΠΣ. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν τους γενικούς σκοπούς και ειδικούς διδακτικούς στόχους κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας και γνωστικού αντικειμένου, καθώς και ενδεικτικές διδακτικές ενέργειες και δραστηριότητες, αλλά και στοιχεία που σχετίζονται με την αξιολόγηση των πιο πάνω (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2001, Φλουρής, 2006). Τα ΑΠΣ αποτελούν «συγκροτημένες προτάσεις που αναφέρονται στο περιεχόμενο και τη μορφή της σχολικής γνώσης, τον τρόπο που πρέπει να οργανώνεται η γνώση αυτή και στις διαδικασίες με τις οποίες η γνώση αποκτάται και αξιοποιείται από όλους τους μαθητές. Η σημασία των ΑΠΣ για την εκπαιδευτική διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι θέτουν τις βασικές παραμέτρους της διδακτικής πράξης, συντελούν στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του κοσμοειδώλου των μαθητών ώστε να αποκτήσουν εφόδια για την επιτυχή τους προσαρμογή στο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Ως προς τη σύνταξή τους τα ΑΠΣ περιλαμβάνουν τη συστηματοποιημένη γνώση των επιστημονικών κλάδων. Η οργάνωση της γνώσης γινόταν σε ανεξάρτητα μαθήματα κατ αναλογία με τους επιστημονικούς κλάδους, ενώ χρησιμοποιούνταν άμεσες μορφές διδασκαλίας με έμφαση στη μετάδοση της γνώσης (Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2002a). 13

15 Σήμερα η ανάπτυξη των ΑΠΣ κατευθύνεται προς την ολιστική και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης με ανακαλυπτικές, συμμετοχικές και βιωματικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Έτσι η γνώση μέσα από την προσέγγιση αυτή παύει να είναι αποσπασματική (πλήρης διαχωρισμός των διδακτικών αντικειμένων) και μετατρέπεται σε ολιστική που έχει άμεση σχέση με την καθημερινή ζωή. Η προσεκτική μελέτη των αρχών που επηρέασαν τη συζήτηση και την πρακτική στα ΑΠΣ οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι «κάθε αποτελεσματικό ΑΠΣ θα πρέπει να διακατέχεται από συνοχή και ευελιξία, να παρέχει βασικές γνώσεις στα παιδιά και να έχει ως βασικό στόχο την ενιαιοποίηση της μάθησης τόσο σε επίπεδο περιεχομένου της γνώσης όσο και σε επίπεδο διδακτικής μεθοδολογίας» (Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2002a). Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν ληφθεί αρκετές πρωτοβουλίες για την προώθηση της διαθεματικότητας στα ΑΠΣ, ενώ σε έρευνα που έγινε για το περιεχόμενο, το επίπεδο και την εφαρμογή της διαθεματικής προσέγγισης στα εθνικά ΑΠΣ των χωρών μελών αποκαλύφθηκε ότι έντεκα από τις 27 χώρες που συμμετείχαν είχαν κάποια μορφή εφαρμογής της διαθεματικότητας και τρεις από αυτές είχαν εκπονήσει μια γενική στρατηγική εφαρμογής. Αντίθετα δεκαέξι χώρες δεν είχαν εκπονήσει εθνικό σχέδιο στρατηγικής εφαρμογής της διαθεματικότητας. Αποκορύφωμα της πρωτοβουλίας της Ε.Ε. αποτέλεσε η διοργάνωση διήμερου συνεδρίου από τη βελγική προεδρία για το θέμα. Στη συζήτηση ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εκπαίδευσης τόνισε τη μεγάλη σημασία της προώθησης της διαθεματικότητας στα ΑΠΣ με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης στη Ε.Ε. δεδομένου ότι μέσα από αυτή καλλιεργούνται και προωθούνται οι αξίες, στάσεις και δεξιότητες που απαιτούνται από τη σημερινή ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης (Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2002a). Το ΔΕΠΠΣ. αποτελεί πρόταση του ΠΙ για την προσέγγιση της σχολικής γνώσης και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του μαθητή. Η προσέγγιση αυτή γίνεται μέσω της διαθεματικότητας και συμβάλλει στην ανάπτυξη της παιδαγωγικής λειτουργίας της εκπαίδευσης. Στη βάση αυτή η διαθεματικότητα εκτιμάται ότι οδηγεί στην ολιστική αντίληψη της γνώσης. Το ΔΕΠΠΣ. περιλαμβάνει τα ΔΕΠΠΣ. των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων και το ΑΠΣ (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2002). Η δομή των ΔΕΠΠΣ. και των ΑΠΣ περιλαμβάνει: 1. Γενικούς σκοπούς διδασκαλίας επιμέρους γνωστικών αντικειμένων (ΔΕΠΠΣ. επιμέρους μαθημάτων). 2. Άξονες γνωστικού περιεχομένου (ΑΠΣ). 14

16 3. Γνωστικούς στόχους, αξίες και δεξιότητες που καλλιεργούνται στο πλαίσιο κάθε γνωστικού αντικειμένου. 4. Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες οι οποίες είναι ενδεικτικές και διαχέονται στα σχολικά εγχειρίδια. 5. Θεματικές ενότητες ενδεικτικές δραστηριότητες και προτεινόμενα σχέδια εργασίας για την κάθε τάξη. Έτσι οι στόχοι των ΑΠΣ ομαδοποιούνται σε: 1. Γνώση και μεθοδολογία δηλαδή δεξιότητες νοητικές, μεθοδολογικές και χειρισμού οι οποίες συνδέονται με συγκεκριμένες γνωστικές περιοχές ή διεπιστημονικές προσεγγίσεις. 2. Συνεργασία και επικοινωνία που φορούν την ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δραστηριοτήτων οι οποίες σχετίζονται με συμμετοχικέςβιωματικές προσεγγίσεις. 3. Δεξιότητες που συνδέουν την επιστήμη ή την τέχνη με την ανθρώπινη δραστηριότητα (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2005). Σύμφωνα με τους συντάκτες τους το ΔΕΠΠΣ. και τα ΑΠΣ εκσυγχρονίζουν το περιεχόμενο σπουδών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και εισάγουν αρκετές καινοτομίες. Οι σπουδαιότερες από τις καινοτομίες που διαφοροποιούν το ΔΕΠΠΣ. και τα ΑΠΣ από τα προϋπάρχοντα Προγράμματα Σπουδών και αναβαθμίζουν την ποιότητα της Εκπαίδευσης είναι οι εξής: - Καθιερώνουν τη διαθεματική προσέγγιση στη σχολική γνώση, επιλογή που είναι σύμφωνη με τις σύγχρονες επιστημολογικές, ψυχολογικές και διδακτικές θεωρίες. - Δεν αρκούνται στην απλή παράθεση της «διδακτέας ύλης», αλλά αντιστοιχίζουν στόχους περιεχόμενο διδακτικές δραστηριότητες στο επίπεδο κάθε διδακτικής ενότητας. - Καθιερώνουν την εκπόνηση σχεδίων εργασίας (projects) στα πλαίσια όλων των μαθημάτων. Έτσι διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για προωθημένες διαθεματικές προσεγγίσεις και αναπτύσσονται στους μαθητές οι γνωστικο-κοινωνικές δεξιότητες του επιστημονικού τρόπου σκέψης. Οι δεξιότητες αυτές είναι αναγκαίες για την αυτορρυθμιζόμενη μάθηση, που προϋποθέτει η δια βίου εκπαίδευση. - Καθιερώνουν την ευέλικτη ζώνη που συμβάλλει στη σύνδεση της σχολικής γνώσης με τα βιώματα των μαθητών και τα προβλήματα της σύγχρονης ζωής. 15

17 - Συνδέουν οργανικά την αξιολόγηση με τις υπόλοιπες διαδικασίες της διδασκαλίας, προτείνοντας ποικίλες μορφές και τεχνικές αξιολόγησης. - Παραθέτουν τις παραμέτρους για τη συγγραφή νέων διδακτικών βιβλίων, ώστε να διασφαλιστούν οι προδιαγραφές που απαιτεί η σύγχρονη βιβλιογραφία. - Βελτιώνουν τον αναγνωστικό, μαθηματικό και φυσικοεπιστημονικό αλφαβητισμό (γραμματισμό). Ειδικότερα για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση τα ΑΠΣ και τα περισσότερα αντίστοιχα βιβλία γράφτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του Αποτελούσε κοινή απαίτηση και προσδοκία η συγγραφή νέων βελτιωμένων βιβλίων που θα αντικαθιστούσαν τα παλιά. Το αίτημα αυτό διατυπωνόταν γραπτώς στις ετήσιες εκθέσεις των Σχολικών Συμβούλων, αλλά και προφορικά από εκπαιδευτικούς και Σχολικούς Συμβούλους στα επιμορφωτικά σεμινάρια που διοργάνωνε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, όπου επισημαίνεται ότι πρέπει να γίνει η συγγραφή νέων βιβλίων για να αντιμετωπισθούν νέες επιστημονικές μεθοδολογικές αδυναμίες και κενά (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2002a). Βασική παραδοχή του ΔΕΠΠΣ. είναι ότι η σχολική γνώση πρέπει να διδάσκεται σε ενιαία μορφή για λόγους ψυχολογικούς και διδακτικούς. Με τον τρόπο αυτό προσφέρει ολιστικές εικόνες της πραγματικότητας, συνδέεται με τις εμπειρίες των μαθητών για να είναι ελκυστική, κατανοητή και ενδιαφέρουσα και δομείται με διερευνητικές μεθόδους ώστε να διαμορφώνεται από τους ίδιου τους μαθητές. Έτσι, μέσα από τη φιλοσοφία του ΔΕΠΠΣ. γίνεται φανερό ότι οι εναλλακτικές προτάσεις διεπιστημονικού και διαθεματικού προσανατολισμού αποτελούν ένα συνεχές το οποίο έχει ως αφετηρία τη διεπιστημονικότητα (διατήρηση και αλληλοσυσχέτιση των διακριτών μαθημάτων) και ολοκληρώνεται μέσα από τη διαθεματικότητα. Καταργούνται δηλαδή ως πλαίσια οργάνωσης της σχολικής γνώσης. Στην περίπτωση αυτή τη θέση των διακριτών μαθημάτων καταλαμβάνουν θέματα, ζητήματα και προβλήματα τα οποία εμπλέκουν με συστηματικό και αιτιακό τρόπο τις γνώσεις από τα διακριτά μαθήματα και γνωστικά αντικείμενα (Ματσαγγούρας, 2002a). Στη χώρα μας το ΔΕΠΠΣ. διατηρεί τα διακριτά μαθήματα στο αναλυτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλά παράλληλα αξιοποιεί τους διάφορους τρόπους συσχέτισης της γνώσης στον οριζόντιο και στον κατακόρυφο άξονα. Οι δύο αυτοί άξονες υποδηλώνονται και από το ίδιο το ΔΕΠΠΣ ως Διαθεματικό (οριζόντιος άξονας) και ενιαίο (κατακόρυφος άξονας). Στον κατακόρυφο άξονα διασφαλίζεται μέσα στον συγκεκριμένο κλάδο η εσωτερική (ενδοκλαδική) συνοχή και η ομαλή ροή της γνώσης από κλάδο σε κλάδο, από ενότητα σε ενότητα, από τάξη σε τάξη και από βαθμίδα σε 16

18 βαθμίδα. Η συνοχή αυτή διατηρείται κυρίως μέσα από την εννοιοκεντρική οργάνωση της γνώσης και την έλλειψη των επικαλύψεων στην ύλη (Karatzia-Stavlioti & Alahiotis, 2007, Ματσαγγούρας, 2002a). Οι κυριότεροι τρόποι διεπιστημονικής συσχέτισης που προσπαθεί να ενεργοποιήσει το ΔΕΠΠΣ. κατά τον οριζόντιο άξονα είναι οι εξής: α. Η ανάδειξη των διεπιστημονικών συσχετίσεων που υπάρχουν στις ενότητες των διακριτών μαθημάτων ως προς τα θέματα, τις έννοιες και τις διαδικασίες με όμορους και μη επιστημονικούς κλάδους. β. Μέσα από διαδικασίες «διάχυσης» επιχειρείται να ενταχθεί το περιεχόμενο των καινοτόμων προγραμμάτων μέσα στα διακριτά μαθήματα. γ. Να υπάρξουν συμπράξεις μαθημάτων οι οποίες δημιουργούν «υβριδικά» μαθήματα όπως η μελέτη του περιβάλλοντος. Τα πιο πάνω αποτελούν τρόπους διεπιστημονικής συσχέτισης των διακριτών μαθημάτων. Στα πλαίσια της διαθεματικότητας, θεσμοθετούνται διαθεματικές προσεγγίσεις ανάμεσα στα διακριτά μαθήματα. Στα πλαίσια του κάθε μαθήματος προβλέπεται η διάθεση του 10% του ετήσιου διδακτικού xχρόνου για την εκπόνηση διαθεματικών σχεδίων εργασίας (projects). Επίσης μέσα από τη διαθεματικότητα αναβαθμίζεται το πλέγμα σχέσεων μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς η εμπλοκή των μαθητών σε διερευνητικές διαδικασίες συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινωνιο-γνωστικών δεξιοτήτων και στάσεων οι οποίες οδηγούν σε αυτορρυθμιζόμενη συμπεριφορά. Το ΔΕΠΠΣ με το περιεχόμενό του, τις διαδικασίες επεξεργασίας του περιεχομένου που προωθεί και τις κοινωνιογνωστικές δεξιότητες, στάσεις και αξίες που αναπτύσσονται μέσα από τη διδασκαλία συγκροτεί το περιεχόμενο της γενικής παιδείας (Καρατζιά-Σταυλιώτη, 2002a, Ματσαγγούρας, 2002a, Παναγάκος 2002) Η Ευέλικτη Ζώνη Η εισαγωγή του θεσμού της Ευέλικτης Ζώνης στην Ελλάδα συνδέθηκε με την εισαγωγή του ΔΕΠΠΣ. Η εισαγωγή της εμπνευσμένη από την ηγεσία του ΠΙ αποτελούσε απάντηση σε ζητήματα εκπαιδευτικού, κοινωνικού και επιστημονικού περιεχομένου όπως της αύξησης της γνώσης και της πληροφορίας, των ίσων ευκαιριών μάθησης, της συνεχούς αναθεώρησης της γνώσης και της ανάδειξής της ως βασικού χαρακτηριστικού της εποχής μας. Έτσι κρίθηκε αναγκαίο: 17

19 - Οι μαθητές να αναπτύξουν προσωπικότητα με ισχυρή αυτοαντίληψη, συναισθηματική σταθερότητα, διαλεκτική ικανότητα και θετική διάθεση για συνεργασία και αυτενέργεια. - Κάθε άτομο να έχει τη δυνατότητα της διά βίου ανανέωσης δεξιοτήτων και γνώσεων καλλιέργεια της ικανότητας κάθε ατόμου για κριτική αντιμετώπιση των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας. - Να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή παράλληλα με την αύξηση της ελευθερίας των ατόμων στην ιδιωτική και δημόσια ζωή. Επίσης η αποφυγή φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας στην αναδυόμενη πολυπολιτισμική ευρωπαϊκή κοινωνία με παράλληλη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και των παραδοσιακών αξιών (ΥΠΕΠΘ, 2003). Η Ε.Z. αποτελεί καινοτομία του ΥΠΕΠΘ μέσω του ΠΙ. Το Πειραματικό Πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης εφαρμόστηκε ως πειραματικό πρόγραμμα σε Σχολεία Εφαρμογής Πειραματικών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης (ΣΕΠΠΕ) κατά σχολικό έτος σε 176 Δημοτικά, 11 Νηπιαγωγεία και 54 Γυμνάσια, τα οποία εκδήλωσαν ενδιαφέρον και κατανέμονται σε όλη την επικράτεια (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2002c). Το 2005 με την με αρ. Φ12.1/545/85812/Γ1/ Υπουργική Απόφαση για τη γενίκευση της ΕΖ στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε σύνολο σχολικών μονάδων, (73,9%) εφάρμοζαν το θεσμό της ΕΖ, ενώ από το εισήχθησαν στο Δημοτικό Σχολείο 29 νέα βιβλία γραμμένα με τη διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση (Γούπος, 2006, Karatzia-Stavlioti&Alahiotis, 2007). Προσδιοριστικά στοιχεία της ΕΖ αποτελούν: - Η διαθεματική προσέγγιση και η ενιαιοποίηση της γνώσης. - Η χαλάρωση των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των διδασκόμενων μαθημάτων με ανάδειξη της διεπιστημονικότητα της γνώσης. - Η σύνδεση της σχολικής γνώσης με τα ενδιαφέροντα του παιδιού που ενεργοποιεί τα κίνητρα για μάθηση και δίνει κίνητρα για τη σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινωνία. - Η ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των μαθητών. - Η ανάπτυξη συλλογικών δομών δράσης τόσο ανάμεσα σε μαθητές όσο και ανάμεσα σε μαθητές-εκπαιδευτικούς όσο και ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς του σχολείου. - Η ανάπτυξη στάσεων και δεξιοτήτων που απαιτεί η αυτορρυθμιζόμενη μάθηση και η δια βίου εκπαίδευση. - Η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ένταξη στη μαθητική ομάδα όλων ανεξαιρέτως των μαθητών, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στις μέρες μας. 18

20 - Η ανάπτυξη της χειροκατασκευαστικής ικανότητας των μαθητών και εξοικείωση τους με τη σύγχρονη τεχνολογία (Αλαχιώτης, 2002, Ματσαγγούρας, 2002b). Η καινοτομία της ΕΖ μετά την εφαρμογή της ως πιλοτικό πρόγραμμα το 2001 εντάχθηκε στο πλαίσιο διαμόρφωσης του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ.). Η Ευέλικτη Ζώνη στο Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και το Γυμνάσιο έχει ιδιαίτερη παιδαγωγική σημασία, επειδή μπορεί να λειτουργήσει και σαν φίλτρο επιλογής των ποικίλων καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων προκειμένου να επιλέγονται ανάλογα με την επιτυχία τους ορισμένα και να αποτελούν στη συνέχεια συστατικό στοιχείο της Ευέλικτης Ζώνης. Έτσι η πιλοτική διαδικασία αποκτά συγκεκριμένο στόχο και εντάσσονται τα καινοτόμα προγράμματα στο πρόγραμμα του σχολείου. Μια τέτοια κατάσταση όπως διαμορφώνεται από τη δυναμική της Ευέλικτης Ζώνης συμβάλλει και στη συνεχή ανανέωση, προσαρμογή και εμπλουτισμό της διδακτικής πράξης με επίκαιρα, σύγχρονα και αποτελεσματικά παιδαγωγικά βήματα. Η Ευέλικτη Ζώνη είναι επίσης το επίπεδο εκείνο στο οποίο προβάλλεται καθαρά η πλήρης διαθεματική προσέγγιση της γνώσης και λειτουργεί συμπληρωματικά με το ΔΕΠΠΣ. ουσιαστικοποιώντας τη διαθεματικότητα (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2002b). Η ΕΖ ουσιαστικά αποτελεί ένα καινοτόμο πρόγραμμα ενταγμένο στην πρωινή λειτουργία του σχολείου, που εισάγει καινοτόμες δράσεις στα σχολεία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, οι οποίες οργανώνονται με βάση τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης με τη μέθοδο project και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία (Αλαχιώτης, 2002b, Frey, 1999). Το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα αποβλέπει στην αναβάθμιση του πολιτιστικού και κοινωνικού ρόλου του σχολείου και στην ενίσχυση του σχολικού παιδαγωγικού περιβάλλοντος. Η εφαρμογή της ΕΖ βασίζεται στη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης και προωθείται μέσα από την εφαρμογή των σχεδίων εργασίας (projects) και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η δημιουργική και διερευνητική μάθηση και η κριτική σκέψη. Μέσα από την ΕΖ το σχολείο γίνεται περισσότερο ευέλικτο και αυτόνομο, συλλογικό, στηρίζεται η ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή, προετοιμάζονται οι μαθητές για την ολόπλευρη ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο και ενισχύονται οι μαθητές με ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες. Επίσης με την εφαρμογή της ΕΖ επιτυγχάνεται η παιδαγωγική αυτονομία, η ενεργοποίηση των μαθητών, η βελτίωση της συλλογικότητας και της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, αλλά και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Βελτιώνεται η συνεργασία μεταξύ των 19

21 εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων. Τέλος βελτιώνεται η συνεργασία με τα στελέχη της εκπαίδευσης, αλλά και η συνεργασία του σχολείου με άλλους φορείς καθώς και με τοπικές αρχές (Αλαχιώτης, 2002a, Ματσαγγούρας, 2002b). Η εφαρμογή της ΕΖ θεωρείται σημαντική διότι σχετίζεται με τις νεότερες θεωρίες που αναφέρονται στη βιβλιογραφία για τις καινοτομίες στα αναλυτικά προγράμματα, για τη γνώση που προέρχεται από τη δια βίου εκπαίδευση και την εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου μέσα από την εκπαίδευση (Karatzia-Stavlioti & Alahiotis, 2007). Η Ευέλικτη Ζώνη να εξασφαλίζει στον εκπαιδευτικό το θεσμικό και το χρονικό πλαίσιο για να μελετήσει η τάξη του, θέματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους μαθητές, ακολουθώντας τρόπους που δεν είναι εύκολο να εφαρμόσει στο συμβατικό πρόγραμμα (Ματσαγγούρας, 2002b). Έτσι η ΕΖ δεν αποτελεί ένα αποσπασματικό πρόγραμμα αλλά αντίθετα εντάσσεται στο γενικότερο σχεδιασμό αλλαγής της θεώρησης του εκπαιδευτικού συστήματος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης που προβάλλεται στο ΔΕΠΠΣ. Ο χρόνος εφαρμογής της ποικίλει για το μεν Δημοτικό από 4 ώρες στις μικρές τάξεις μέχρι 2 ώρες στις δύο τελευταίες, ενώ για το Γυμνάσιο περιορίζεται αρχικά στις 2 ώρες εβδομαδιαίως. Η παρατηρούμενη μείωση στις ώρες διδασκαλίας κάποιων μαθημάτων δε σημαίνει υποβάθμισή τους, αλλά αντίθετα αναβάθμισή τους, αφού το γνωστικό τους αντικείμενο γίνεται ευρύτερο μέσα από την προβολή του από τις δραστηριότητες της διαθεματικής προσέγγισης στα πλαίσια της ΕΖ (Αλαχιώτης, 2002b). Τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Ευέλικτη Ζώνη είναι τα εξής: - Η διαθεματική προσέγγιση που ενιαιοποιεί τη γνώση και ελαχιστοποιεί τα φαινόμενα μονομέρειας και αποσπασματικότητας. - Η χαλάρωση των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των διδασκόμενων μαθημάτων ώστε να αναδειχθούν οι διεπιστημονικές συναρτήσεις της γνώσης και να καταργηθεί η διάκριση σε «πρωτεύοντα» και «δευτερεύοντα». - Η ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των μαθητών με σκοπό την ανάπτυξη της αυτονομίας του μαθητή και τη δημιουργική συμμετοχή στα σχολικά και κοινωνικά δρώμενα. - Την ανάπτυξη συλλογικών μορφών συστηματοποιημένης δράσης και λεκτικής αντιπαράθεση με σκοπό την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής συμμετοχής του πολίτη στα κοινά. - Η ανάπτυξη στάσεων και δεξιοτήτων που απαιτεί η αυτορρυθμιζόμενη μάθηση και η δια βίου εκπαίδευση στην κοινωνία της πληροφορίας της γνώσης και της τεχνολογίας. 20

22 - Ο εμπλουτισμός της σχολικής ζωής με συναίσθημα, ρυθμό, φαντασία. - Ένταξη όλων των μαθητών στην μαθητική ομάδα ασχέτως ακαδημαϊκών επιδόσεων, φύλου, φυλής, κοινωνικής και πολιτιστικής προέλευσης. - Η ανάπτυξη της χειροκατασκευαστικής ικανότητας των μαθητών και η εξοικείωσή τους με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας (ΥΠΕΠΘ/ΠΙ, 2001g). Ακόμη, η εφαρμογή της ΕΖ έχει ως στόχο τα εξής: - Την προώθηση των σχεδίων εργασίας, της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου διδασκαλίας. - Την ενίσχυση της δημιουργικής και διερευνητικής μάθησης. - Την εισαγωγή της έννοιας του πειραματισμού και την ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας, της φαντασίας και της δημιουργικότητας διδασκόντων και διδασκομένων. - Την βιωματική μάθηση. - Τον εμπλουτισμό του σχολικού προγράμματος με την εισαγωγή διεπιστημονικών και διαθεματικών δραστηριοτήτων. - Να λειτουργήσει ως φίλτρο στο οποίο θα δοκιμαστούν τα πιλοτικά προγράμματα για να φανεί πιο μπορεί να επιβιώσει ως συστατικό στοιχείο του προγράμματος και του σχολείου. - Να καλλιεργήσει την εμπιστοσύνη και την αυτοπεποίθηση του μαθητή. - Να αυξήσει την παιδαγωγική ελευθερία και την αυτονομία του εκπαιδευτικού. - Τη χαλάρωση των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των μαθημάτων. - Την ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης, της διαλεκτικής αντιπαράθεσης και ενθάρρυνση συλλογικών μορφών συστηματοποιημένης δράσης, που είναι αναγκαίες Διευκόλυνση της μελέτης σημαντικών θεματικών πεδίων τα οποία δεν καταλαμβάνουν θέση ανεξάρτητων μαθημάτων. - Την ανάπτυξη των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και των κλίσεων των μαθητών καθώς και η αφύπνιση ή ενδυνάμωση των ήδη υπαρχόντων. - Την εξοικείωση των μαθητών με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. - Την έμφαση στη διαδικασία προσέγγισης του γνωστικού αντικειμένου και ανάπτυξη ικανοτήτων ολοκληρωμένης ή συνολικής θέασής του (Αλαχιώτης, 2002b). 21

23 Η σημασία της ΕΖ άπτεται τομέων, όπως το ΠΣ, η Διδακτική Μεθοδολογία και η Οργάνωση της εισαγωγής Καινοτομιών στο Δημοτικό Σχολείο. α. Στον τομέα του προγράμματος Σπουδών, η ΕΖ αποτελεί το δίαυλο διασύνδεσης μεταξύ των διδασκόμενων μαθημάτων, αφού προσφέρει ευκαιρίες για διεπιστημονικές διασυνδέσεις και διαθεματικές προεκτάσεις. β. Στον τομέα της Διδακτικής Μεθοδολογίας, η ΕΖ προτείνει και υποστηρίζει την εφαρμογή βιωματικών μαθητοκεντρικών και δημιουργικών προσεγγίσεων, που αποτελούν προϋπόθεση για την ουσιαστική εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης. γ. Στον τομέα της εισαγωγής καινοτομιών στο σχολείο. Η ΕΖ επιχειρεί να εντάξει σ ένα πλαίσιο με ειρμό και συγκρότηση καινοτόμα προαιρετικά προγράμματα, όπως είναι τα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών και Καλλιτεχνικών Θεμάτων, κλπ, τα οποία μέχρι τώρα αποτελούν αποσπασματικές και μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων εκπαιδευτικών. Η καθιέρωση της ΕΖ Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων διαμορφώνει ένα Ωρολόγιο Πρόγραμμα με δύο παιδαγωγικές ζώνες στο σχολείο: Την ακαδημαϊκά προσανατολισμένη ζώνη, η οποία, μέσα από τη διδασκαλία της πραγματολογικής γνώσης σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, θα αποβλέπει στην απόκτηση του απαραίτητου γνωστικού υπόβαθρου, το οποίο θα αποτελεί τη βάση για περαιτέρω ερευνητικές προεκτάσεις στη δεύτερη ζώνη. Η δεύτερη ζώνη, η «Ευέλικτη Ζώνη Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων», η οποία συναρτάται άμεσα με την πρώτη και προσφέρει την ευκαιρία για διεπιστημονικές διασυνδέσεις και διαθεματικές προεκτάσεις στην ήδη αποκτηθείσα πραγματολογική γνώση. Τέλος, η «Ευέλικτη Ζώνη Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αναλυτικού και ωρολογίου προγράμματος στο Δημοτικό Σχολείο. O δάσκαλος της τάξης και οι μαθητές είναι σε θέση να επιλέξουν τον τομέα στον οποίο θα ήθελαν να εστιάσουν την ερευνητική τους εργασία κι επομένως να εντάξουν τα προαιρετικά προγράμματα με τέτοιον τρόπο, ώστε να εναρμονίζονται με την εφαρμογή των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ (Γούπος, 2006). Ο εκπαιδευτικός καλείται σήμερα, εκτός από απαραίτητη προσωπική διάθεση και πρωτοβουλία για να ευαισθητοποιήσει τη μαθητική κοινότητα, να επενδύσει και στο δημιουργικό σχεδιασμό που θα διασφαλίσει τη συνέπεια και αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων. Η θεσμοθέτηση των ΔΕΠΠΣ και ιδιαίτερα της ΕΖ διαμορφώνει νέα πρότυπα τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν κατάλληλα. Η εφαρμογή της ΕΖ οδηγεί τους 22

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2017-2018 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 1. Σύντομη ενημέρωση: βασική ιδέα και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 1. Σύντομη ενημέρωση (βασική

Διαβάστε περισσότερα

Ηφιλοσοφίατων ΕΠΠΣκαιτωνΑΠΣ. Γιώργος Αλβανόπουλος Σχολικός Σύµβουλος Ειδικής Αγωγής http://amaked-thrak.pde.sch.gr/symdim-kav4/ ΑλβανόπουλοςΓ. Σχ. Σύµβουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εποχή µας χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Διαθεματικότητα: πλαίσιο εφαρμογής, αποτελέσματα, πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα, κριτική θεώρηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Διαθεματικότητα: πλαίσιο εφαρμογής, αποτελέσματα, πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα, κριτική θεώρηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος Διαθεματικότητα: πλαίσιο εφαρμογής, αποτελέσματα, πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα, κριτική θεώρηση Δρ Δημήτριος Γκότζος Τρόποι εφαρμογής διαθεματικότητας Παράλληλης συνεξέτασης θεμάτων από διαφορετικά μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Εκπαιδευτικό υλικό και σχολικό εγχειρίδιο Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ. Ετήσιο Πρόγραμμα. Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ. Ετήσιο Πρόγραμμα. Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. Α. Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου DEA Εκκλησιαστικής Ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! 1 ΣΥΝΟΨΗ 150.000 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετάσχουν μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση Η παραδοσιακή διάταξη των περιεχομένων, η οποία σήμερα εφαρμόζεται ευρύτερα, ακολουθεί την αρχή των επιστημών, δηλαδή την διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο για τις ανάγκες της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή». Α. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Δρ Δημήτριος Γκότζος Τι είναι το αναλυτικό πρόγραμμα Διαδικασία σύνταξης Αποτέλεσμα διαδικασίας Γραπτή διατύπωση των χαρακτηριστικών μιας διδακτικής πρότασης Στάδια εφαρμογής αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο για τις ανάγκες της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή». Α. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

08/07/2015. Ονοματεπώνυμο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ. Ιδιότητα: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β ΙΕΠ. (Υπογραφή)

08/07/2015. Ονοματεπώνυμο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ. Ιδιότητα: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β ΙΕΠ. (Υπογραφή) Πράξη: «Ανάπτυξη μεθοδολογίας και ψηφιακών διδακτικών σεναρίων για τα γνωστικά αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» Άξονες Προτεραιότητας 1-2-3 Οριζόντια

Διαβάστε περισσότερα

Διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση

Διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση Ιωάννης Ε. Βρεττός Διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση επιστήμη θέματα γνώση Η παραδοσιακή διάταξη των περιεχομένων, η οποία σήμερα εφαρμόζεται ευρύτερα, ακολουθεί την αρχή των επιστημών, δηλαδή τη διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία Πρότυπα-πειραματικά σχολεία 1. Τα πρότυπα-πειραματικά: ένα ιστορικό Τα πειραματικά σχολεία (στα οποία εντάχθηκαν με το Ν. 1566/85 και τα ιστορικά πρότυπα σχολεία) έχουν μακρά ιστορία στον τόπο μας. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Α. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ταχ. Δ/νση: Α. Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη: 151

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Μέθοδος Project Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης 29 Αυγούστου 2016 Δρ Αθ. Μιχαηλίδου Ευριπίδου Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Περιεχόμενο της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Εισηγητές: Απόστολος Κ. Σωτηρίου Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου 20ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων 17&18 Μαρτίου 2009 Αλφαβητισμός Γραμματισμός Literacy Εγγραμματισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Καθηγητής Τ. Α. Μικρόπουλος

Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Καθηγητής Τ. Α. Μικρόπουλος Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο Καθηγητής Τ. Α. Μικρόπουλος Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών ΟιΤΠΕχαρακτηρίζουνόλαταμέσαπουείναιφορείς άυλων μηνυμάτων (χαρακτήρες, εικόνες, ήχοι). Η αξιοποίησή

Διαβάστε περισσότερα

Πότε ένας δάσκαλος θα κρίνεται ελλιπής και πότε εξαιρετικός

Πότε ένας δάσκαλος θα κρίνεται ελλιπής και πότε εξαιρετικός Πότε ένας δάσκαλος θα κρίνεται ελλιπής και πότε εξαιρετικός Στο σχέδιο της αξιολόγησης το μεγαλύτερο μέρος (περισσότερες από 5.000 λέξεις!) καταλαμβάνεται από αναλυτικές οδηγίες για το πώς ο διδάσκων μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δρ Δημήτριος Γκότζος Γενικές αρχές της εκπαίδευσης Παροχή γενικής παιδείας Καλλιέργεια δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών

Διαβάστε περισσότερα

Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος

Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος ΔΣ ΕΑΕΠ Σε 960 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της χώρας, 12/θεσια και με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

H ΕYΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ, H ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

H ΕYΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ, H ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 H ΕYΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ, H ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6.1 Η Ευέλικτη Ζώνη ΕYΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχήμα 4 «Η Ευέλικτη Ζώνη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης αποτελεί καινοτομία

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο Διαχείρισης της Διαθεματικότητας στο Γυμνάσιο από τον Πληροφορικό. Σκέψεις για το Λύκειο

Σενάριο Διαχείρισης της Διαθεματικότητας στο Γυμνάσιο από τον Πληροφορικό. Σκέψεις για το Λύκειο Σενάριο Διαχείρισης της Διαθεματικότητας στο Γυμνάσιο από τον Πληροφορικό. Σκέψεις για το Λύκειο Δρ Βασίλειος Σ. Μπελεσιώτης Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ19-Πληροφορικής Δ/νσης ΔΕ Α Αθήνας Τμήμα Πληροφορικής Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας Ομιλία με θέμα: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ Εκδήλωση αριστούχων μαθητών: Οι μαθητές συναντούν τη Φυσική και η Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ (αναθεωρημένη)

ΠΡΟΣ: ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ (αναθεωρημένη) ΠΡΟΣ: Α.Π. :20 ΑΘΗΝΑ 12/02/2016 τον Πρόεδρο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων Καθηγητή κ. Κ. Γαβρόγλου ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΜΕ Π.Π.Σ. ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2 ΣΥΝΟΨΗ Σε 800 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της χώρας, 12/θεσια και με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Το Παραπρόγραμμα ή κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμικό και παιδαγωγικό πλαίσιο των προγραμμάτων της συνεκπαίδευσης μαθητών/ριών με ΕΕΑ ή και Αναπηρία

Θεσμικό και παιδαγωγικό πλαίσιο των προγραμμάτων της συνεκπαίδευσης μαθητών/ριών με ΕΕΑ ή και Αναπηρία Θεσμικό και παιδαγωγικό πλαίσιο των προγραμμάτων της συνεκπαίδευσης μαθητών/ριών με ΕΕΑ ή και Αναπηρία Κωνσταντίνα Πηλείδου Σχολική Σύμβουλος 10 ης ΕΠ ΕΑΕ Σταυρούπολη 05/09/2017 https://pileidou.wordpress.com/

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ. Συνδιοργανωτές: Περιφερειακή Διεύθυνση Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης Δυτικής Ελλάδας Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας.

ΔΕΛΤΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ. Συνδιοργανωτές: Περιφερειακή Διεύθυνση Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης Δυτικής Ελλάδας Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας. ΔΕΛΤΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Συνδιοργανωτές: Περιφερειακή Διεύθυνση Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης Δυτικής Ελλάδας Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Η παρουσίαση σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση που απηύθυναν στην Περ/κή Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών

Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών Ν 2817/00 Άρθρο 8 παρ. 2 (ΦΕΚ 78Α' /14.3.00) Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών

Διαβάστε περισσότερα

1 ος Άξονας: Σύνδεση με ΑΕΙ και ΠΙ

1 ος Άξονας: Σύνδεση με ΑΕΙ και ΠΙ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ (Βασικοί άξονες) Κατά την άποψή μας, η αναβάθμιση του ρόλου της Δημόσιου Σχολείου προϋποθέτει την ύπαρξη ειδικών Πειραματικών Σχολείων

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών

2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας 05-6 Ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών Οι εκπαιδευτικοί έχουν συμφωνήσει πάνω σ' ένα γενικό πλαίσιο αρχών και εφαρμόζουν τον εσωτερικό κανονισμό

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση

Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση ΜΟΝΙΚΑ ΚΑΡΑΜΑΛΑΚΟΥ-ΛΑΠΠΑ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΑΤΕΠ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση Επαγγελματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Αθήνα, 17 Μαρτίου 2016 ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ «Τέχνη & Εκπαίδευση: Διδακτικές και Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στο Σχολείο του 21ου αιώνα» Αθήνα 2, 3 και 4 Οκτωβρίου 2015 Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση προλογοσ Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολύχρονης ενασχόλησης με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εφαρμογή του παραδοσιακού χορού και γράφτηκε με την προσδοκία να καλύψει ένα κενό όσον αφορά το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος «Σχολική Πρακτική Ι» οι φοιτητές/φοιτήτριες σε ομάδες των δύο ή τριών ατόμων πρόκειται να επισκεφτούν σε πέντε (5) διαφορετικές ημέρες μία

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διδακτικής των Μαθηματικών με ΤΠΕ

Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διδακτικής των Μαθηματικών με ΤΠΕ ΞΑΝΘΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2017 Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διδακτικής των Μαθηματικών με ΤΠΕ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ : ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΙΔΗΣ Μαθηματικός www.kutidis.gr Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ.

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα: Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα: Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικής Επάρκειας Ανάπτυξη παιδαγωγικών και διδακτικών δεξιοτήτων στη Γενική, Ειδική και Διαπολιτισμική Αγωγή, με έμφαση στην Καινοτομία και

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04) «Επιµόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» (Γ ΚΠΣ, ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 2.1, Ενέργεια 2.1.1, Κατηγορία Πράξεων 2.1.1 θ) Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών για

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 1 «Στο πλαίσιο των ενεργειών των εκπαιδευτικών που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο του Ι.Ε.Π. για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση περιλαμβάνεται και η συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Παναγάκος Ιωάννης Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης Βασικοί Στόχοι ενός Προγράμματος Σπουδών Ένα πρόγραμμα σπουδών επιδιώκει να επιτύχει δύο

Διαβάστε περισσότερα

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ΔΕΠΠΣ ΑΠΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του, γ. η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος ΗΜελέτη Περιβάλλοντος Είναι κατ εξοχήν διαθεματικό αντικείμενο, διότι αποτελεί ενιαίο και ενοποιημένο τομέα μάθησης, στον οποίο συνυφαίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α ΝΕΟ βιβλιο_layout 1 23/9/2016 4:25 μμ Page 7 Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α Πρόλογος... 13 Ευχαριστίες... 17 Εισαγωγή... 19 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕφαλαιΟ 1 Διαθεματικότητα και η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης 1.1. Ενιαιοποιημένα

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα»

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα» Θεματική Εβδομάδα 2016-17 «Σώμα και Ταυτότητα» Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδας Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Έμφυλων Ταυτοτήτων 1 Ενίσχυση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 2017 Υπεύθυνος Πράξης Σπυρίδων Δουκάκης Συντονίστρια Δράσης Μαρία Νίκα 1η Έκδοση Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα PROFILES ανακοινώνει τη δυνατότητα δήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο δεύτερο κύκλο βιωματικών εργαστηρίων (2012-2013) με θέμα το σχεδιασμό και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Κατερίνα Κασιμάτη, Επίκ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικoύ Τμήματος, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Κατερίνα Κασιμάτη, Επίκ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικoύ Τμήματος, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κατερίνα Κασιμάτη, Επίκ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικoύ Τμήματος, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ -ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ -ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΑΚΡΟΕΠΙΠΕΔΟ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος του Διευθυντή σχολικής μονάδας στην κάλυψη των επιμορφωτικών αναγκών των εκπαιδευτικών»

«Ο ρόλος του Διευθυντή σχολικής μονάδας στην κάλυψη των επιμορφωτικών αναγκών των εκπαιδευτικών» «Ο ρόλος του Διευθυντή σχολικής μονάδας στην κάλυψη των επιμορφωτικών αναγκών των εκπαιδευτικών» 1 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Μαρίνα Κουγιουρούκη ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Ελένη Ταρατόρη Μαρία Βεργέτη Μαρίνα Κουγιουρούκη

Διαβάστε περισσότερα

Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση

Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση Δρ Κώστας Χαμπιαούρης Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαίδευσης Συντονιστής Άξονα Αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

Σεμιναριακό Εργαστήριο

Σεμιναριακό Εργαστήριο Σεμιναριακό Εργαστήριο Μέθοδοι και τεχνικές στη σύγχρονη Θρησκευτική Εκπαίδευση Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου Διδάσκουν: Πολύκαρπος Καραμούζης, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία

Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1η: Η Διδακτική στα πλαίσια της παραδοσιακής Παιδαγωγικής Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ;

ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ; Συμπόσιο για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Αθήνα 15/16 Απριλίου 2011-04-28 Τριανταφύλλου Ελένη Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Β/θμιας Ν. Χαλκιδικής ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ............................... 15 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ................................... 17 ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών 3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα συνοπτικά περιγράμματα των μαθημάτων που διδάσκονται στο Πρόγραμμα Σπουδών, είτε αυτά προσφέρονται από το τμήμα που είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Αποτελεί ένα από τα τέσσερα τμήματα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής. Υπήρξε το πολυπληθέστερο σε φοιτητές τμήμα. Έχει παραδώσει στην κοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο Παρουσίαση από τις: Φροσούλα Πατσαλίδου, ερευνήτρια, & Μαίρη Κουτσελίνη, επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το πρόγραμμα Το Πρόγραμμα με τίτλο «Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία» υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016)

Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016) 1. Ταυτότητα της έρευνας Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016) Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (ημερ. 19/08/2015), το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Ρώσσης, Φάνη Στυλιανίδου Ελληνογερμανική Αγωγή. http://www.creative-little-scientists.eu

Δημήτρης Ρώσσης, Φάνη Στυλιανίδου Ελληνογερμανική Αγωγή. http://www.creative-little-scientists.eu Τι έχουμε μάθει για την προώθηση της Δημιουργικότητας μέσα από τις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά στην Ελληνική Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία; Ευρήματα για την εκπαίδευση στην Ελλάδα από το

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση (A) «Η Παιδαγωγική ως επιστήμη και πράξη σε σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης» Στην ειδίκευση αυτή για το ακαδημαϊκό έτος

Διαβάστε περισσότερα

Από το παραδοσιακό Σχολείο στο σύγχρονο

Από το παραδοσιακό Σχολείο στο σύγχρονο 1 Βασίλειος Παπασαράντος Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. 1 ης Εκπ/κής Περιφέρειας Αρκαδίας Από το παραδοσιακό Σχολείο στο σύγχρονο Η διαμόρφωση ενός πλαισίου εκπαίδευσης θα πρέπει να βασίζεται σε τρία σημαντικά

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές και πρακτικές. Δρ Χρυσάνθη Κουμπάρου Σχολική Σύμβουλος Πρόεδρος ΠΑΝ.Σ.ΜΕ.ΚΑ.Δ.Ε.

Αρχές και πρακτικές. Δρ Χρυσάνθη Κουμπάρου Σχολική Σύμβουλος Πρόεδρος ΠΑΝ.Σ.ΜΕ.ΚΑ.Δ.Ε. Αρχές και πρακτικές Δρ Χρυσάνθη Κουμπάρου Σχολική Σύμβουλος Πρόεδρος ΠΑΝ.Σ.ΜΕ.ΚΑ.Δ.Ε. «Βίωμα» Η έννοια του βιώματος συνδέεται με το συγκινησιακό φαινόμενο. Βίωμα είναι η προσωπική εμπειρία που συγκινεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Η Πληροφορική στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Γυμνάσιο Σταύρος Δημητριάδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Αντιπρόεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Καθηγητής Διδακτικής ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών

Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Αντιπρόεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Καθηγητής Διδακτικής ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Αντιπρόεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Καθηγητής Διδακτικής ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών ΥΠΕΠΘ, Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2008 1 Οποιαδήποτε εκπαιδευτική παρέμβαση, από οποιονδήποτε και

Διαβάστε περισσότερα

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 -Οριζόντια Πράξη» Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση Αθανάσιος Τζιμογιάννης Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» Τρίπολη, 2019 Μέθοδος υλοποίησης και διαδικασίες παρακολούθησης (αναφέρεται μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

ιδακτική μαθημάτων Ειδικότητας

ιδακτική μαθημάτων Ειδικότητας ιδακτική μαθημάτων Ειδικότητας Ασημίνα Κοντογεωργίου 2010-2011 2 2.Ποιοι θα είναι οι μαθησιακοί στόχοι; 3.Πώς θα εξασφαλίσετε την υλοποίησή τους; 4.Για τις Συνθήκες υλοποίησης του Project: Πότε και πώς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Εργαστήριο 1: «Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Φιλοσοφία του προγράμματος MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Η Κυπριακή κοινωνία, πολυπολιτισμική εκ παραδόσεως και λόγω ιστορικών και γεωγραφικών συνθηκών

Διαβάστε περισσότερα