ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ ΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟ Ο MiLE

Transcript

1 ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ Εαρινό Εξάµηνο 2004 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΥΧΡΗΣΤΙΑΣ ΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟ Ο MiLE ρ. Βαγγελιώ Καβακλή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1 MiLE Milano Lugano Evaluation Method Πρόκειται για µεθοδολογία αξιολόγησης ευχρηστίας εφαρµογών υπερµέσων Αναπτύχθηκε στα πλαίσια ερευνητικού προγράµµατος µε τη συµµετοχή των: Politechnico di Milano University of Italian Switzerland in Lugano Institute for the Cultural Heritage of the Emilia Romagna Region (IBC) Χαρακτηριστικά Εστιάζει στην αξιολόγηση εφαρµογών πολιτιστικής κληρονοµιάς Συνδυάζει διαφορετικές τεχνικές αξιολόγησης γνωσιακό περιδιάβασµα ευρετική αξιολόγηση πειραµατική αξιολόγηση 2 1

2 Σενάρια Χρήσης Ένα σενάριο ορίζεται από: το προφίλ του χρήστη και τις εργασίες (tasks) του χρήστη υπό συγκεκριµένες συνθήκες Παραδείγµατα χρηστών δικτυακών τόπων µουσείων Τουρίστας Τυχαίος επισκέπτης Εκπαιδευτικός Φιλότεχνος 3 Εργασίες Χρηστών Οι εργασίες των χρηστών σε κάθε σενάριο µπορούν γενικά να διακριθούν σε: 1. Εργασίες που αφορούν πρακτικές πληροφορίες (Practical Information Tasks) και 2. Εργασίες που αφορούν συγκεκριµένη δραστηριότητα (Operational Tasks) 3. Εργασίες που αφορούν την απόκτηση γνώσεων (Knowledge Tasks) Παραδείγµατα πρακτικών εργασιών είναι: Αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε την πρόσβαση στο Μουσείο για άτοµα µε ειδικές ανάγκες Αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε ξεναγήσεις στο χώρο του µουσείου (π.χ. εικονική ξενάγηση, ακουστική ξενάγηση) Αναζήτηση πληροφοριών σχετικά µε εκδηλώσεις (σεµινάρια, διαλέξεις, συναυλίες ) µια συγκεκριµένη ηµέρα Εκτίµηση εάν Χ ώρες είναι αρκετές για να αποκτήσουν µια γενική ιδέα για τις συλλογές του µουσείου Παραδείγµατα διαδικαστικών εργασιών Αγορά εισιτηρίων για συγκεκριµένη εκδήλωση Οργάνωση οµαδικής περιήγησης στο µουσείου µε τη βοήθεια ξεναγού Αναζήτηση και αγορά κάποιων αναµνηστικών Παραδείγµατα γνωστικών εργασιών Αναζήτηση όλων των έργων τέχνης µιας συγκεκριµένης ιστορικής περιόδου Αναζήτηση της βιογραφίας ενός συγκεκριµένου δηµιουργού Αναζήτηση εκπαιδευτικού υλικού για την προετοιµασία µιας σχολικής επίσκεψης Απόκτηση µιας γενικής άποψης για τις µόνιµες συλλογές του µουσείου 4 2

3 Παραδείγµατα σεναρίων χρήσης Χρήστης Τουρίστας 1 Τυχαίος επισκέπτης Περιγραφή (προφίλ) Χρήστη Υψηλού µορφωτικού επιπέδου. Ενδιαφέρεται να επισκεφθεί για πρώτη φορά το πραγµατικό µουσείο και να έχει µια ολοκληρωτική επίσκεψη. Επισκέπτεται το δικτυακό τόπο του µουσείου κατά τύχη. Περιγραφή Σεναρίου Χρήσης Θα ήθελε να βρει τις ώρες λειτουργίας του µουσείου, για το κόστος εισιτηρίου, κ.ά. Επιπλέον, ενδιαφέρεται να µάθει για τη µόνιµη συλλογή του µουσείου και για τις εκδηλώσεις που σχεδιάζονται. Θα ήθελε να βρει διαδραστικά παιχνίδια στο διαδίκτυο, για e- cards, κ.ά. Φιλότεχνος 1 Φιλότεχνος που επισκέπτεται τακτικά τον δικτυακό τόπο του µουσείου. Ενδιαφέρεται για νέο υλικό που προστίθεται στο δικτυακό τόπο του µουσείου (π.χ. νέες εκθέσεις, νέες εκδηλώσεις, το έργο του µήνα, κ.ά.) 5 Κριτήρια Αξιολόγησης ιαφορετικά κριτήρια ταιριάζουν σε διαφορετικά σενάρια Επικαιρότητα διατήρηση επικαιρότητας υλικού (και τήρηση αρχείου) Οµοιοµορφία Παρόµοια πληροφορία παρουσιάζεται µε όµοιους τρόπου και τήρηση συµβάσεων σ όλο το δικτυακό τόπο Οργάνωση υποστήριξη πλοήγησης, παροχή µηχανισµών αναζήτησης πληροφοριών, αποτελεσµατική δοµή του περιεχοµένου, αυθύπαρκτος χαρακτήρας κάθε ιστοσελίδας, συµπεριλαµβάνεται πίνακας περιεχοµένων,χάρτης περιεχοµένων (site map), υπάρχει ευδιάκριτος τίτλος σε κάθε σελίδα, συµπεριλαµβάνεται ευρετήριο όρων Πληρότητα Οι πληροφορίες που παρέχονται σχετικά µε τις συγκεκριµένες ανάγκες/ απαιτήσεις είναι ολοκληρωµένες Πλούτος Παροχή επιπλέον πληροφορίας Κατανόηση το κείµενο διαβάζεται εύκολα, αποφεύγεται η χρήση συντµήσεων, εξειδικευµένης ορολογίας, η µετάβαση από το ένα θέµα στο άλλο γίνεται µε φυσικό τρόπο Ακρίβεια Ο δικτυακός τόπος δεν είναι φλύαρος, παρέχει συγκεκριµένες πληροφορίες αποφεύγοντας περιττές επαναλήψεις Πολυµεσικότητα Χρήση πολλαπλών µέσων στην παρουσίαση των πληροφοριών Πολυγλωσσία Ύπαρξη τις πληροφορίες σε πολλές γλώσσες Αποτελεσµατικότητα/Αποδοτικότητα Επιτυχής ολοκλήρωση εργασίας σε µικρό χρόνο, ταχύτητα φόρτωσης ιστοσελίδας, αποφυγή υπερχρησιµοποίησης πρόσφατης τεχνολογίας Αρτιότητα Επιστηµονικά άρτιο περιεχόµενο 3

4 Ο ρόλος του αξιολογητή Ο αξιολογητής πρέπει να κατανοήσει τους στόχους του πελάτη (του Μουσείου), σε συνδυασµό µε τις ανάγκες των πιθανών χρηστών και να προσδιορίσει τις εργασίες των χρηστών Παράδειγµα: Θέλουµε να αξιολογήσουµε το δικτυακό τόπο ενός µουσείου ο οποίος αποσκοπεί στην προσέλκυση επισκεπτών στο χώρο του µουσείου τότε Η αξιολόγηση εστιάζει στις εργασίες εκείνες που αφορούν πρακτικές πληροφορίες Ώρες λειτουργίας του µουσείου Αγορά εισιτηρίων, κ.ο.κ. Κατά την αξιολόγηση ο αξιολογητής Χρησιµοποιεί µια λίστα κριτηρίων που αφορούν διαφορετικές όψεις της ευχρηστίας (οργάνωση, πληρότητα, πολυγλωσσία, κτλ) Η βαρύτητα κάθε κριτηρίου καθορίζεται από το κατά πόσο σχετίζεται µε τους στόχους και τις ανάγκες του χρήστη κάθε φορά (δηλ. από το σενάριο χρήσης) 7 Η διαδικασία αξιολόγησης Προετοιµασία Προσδιορισµός των πιθανών χρηστών Επιλογή των εργασιών των χρηστών Επιλογή των κριτηρίων αξιολόγησης Αναλυτική Αξιολόγηση (από ειδικούς) Εκτέλεση των εργασιών Αξιολόγηση ευχρηστίας βάσει των επιλεγµένων κριτηρίων Ιεράρχηση κριτηρίων βάσει του σεναρίου Υπολογισµός τελικής βαθµολογίας Πειραµατική αξιολόγηση (από τους χρήστες) Προσδιορισµός συγκεκριµένων εργασιών για κάθε χρήστη Εκτέλεση εργασιών από τους χρήστες Καταγραφή αντιδράσεων των χρηστών 8 4

5 Παράδειγµα Οι εφαρµογές (Louvre site) (Royal Ontario Museum site) Προφίλ χρηστών Μορφωµένοι γαλλόφωνοι τουρίστες (οι οποίοι επίσης γνωρίζουν αγγλικά) επισκέπτονται για πρώτη φορά το site το Σάββατο 7 Αυγούστου 2004, θα είναι στην πόλη που βρίσκεται το µουσείο Εργασίες Θέλουν να γνωρίζουν τι εκθέσεις και εκδηλώσεις διοργανώνονται στο χώρο του Μουσείου τη συγκεκριµένη ηµέρα Σενάριο 9 Σχετικά κριτήρια αξιολόγησης Κριτήρια 1 - Επικαιρότητα διατήρηση επικαιρότητας υλικού 2 - Οργάνωση υποστήριξη πλοήγησης, παροχή µηχανισµών αναζήτησης πληροφοριών βασικό εφόσον πρόκειται για αρχάριους χρήστες και η αναζήτηση πρακτικών πληροφοριών είναι η κύρια εργασία τους 3 - Πολυγλωσσία Ύπαρξη τις πληροφορίες σε πολλές γλώσσες σηµαντικό εφόσον πρόκειται για διεθνείς χρήστες 4 - Πλούτος Παροχή επιπλέον πληροφορίας - βασικό για να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα των δραστηριοτήτων Ιεράρχηση κριτηρίων 2 1 3,

6 Εκτέλεση εργασιών (περιδιάβασµα) Louvre Museum Παρέχεται επιλογή 4 γλωσσών Στην κεντρική σελίδα παρέχονται τρεις σχετικές επιλογές Expositions Auditorium (Μάλλον ακατανόητο για αυτούς που επισκέπτονται το site για πρώτη φορά) Visites Επιλέγοντας το Expositions εµφανίζεται µια λίστα µε τρέχουσες εκθέσεις που τρέχουν σε διαφορετικές χρονικές στιγµές και που εύκολα µπορεί να επιλέξει ο χρήστης Επιλέγοντας το Auditorium παίρνουµε µια λίστα επιλογών: agenda, contents, cinema muet en concert, classique en images, colloques, conferences, les enfants au Louvre, films, lectures, midis du Louvre, musie-musies, musique filmie, l ouvre en direct. Η επιλογή agenda δεν ξεχωρίζει άµεσα λόγω της οµοιόµορφης εµφάνισης των επιλογών. Όταν όµως την εντοπίσει ο χρήστης, τότε έχει τις πληροφορίες που χρειάζεται για τις εκδηλώσεις σε χρονολογική σειρά Τέλος επιλέγοντας το Visites εµφανίζεται νέα λίστα επιλογών visites-conferences και ateliers οι οποίες δίνουν επιπλέον επιλογές εκδηλώσεων για τις ηµεροµηνίες ενδιαφέροντος, µάλιστα κάποιες από αυτές δεν συµπεριλαµβάνονταν στη σελίδα agenda παραπάνω Γενικά Η πληροφορίες που παρέχονται είναι επίκαιρες και υπάρχει πλούτος πληροφοριών παρέχονται πολλά εναλλακτικά µονοπάτια για την ολοκλήρωση της επιθυµητής εργασίας 11 Εκτέλεση εργασιών (περιδιάβασµα) Royal Ontario Museum Στην κεντρική σελίδα παρέχεται η επιλογή What s on calendar, η οποία οδηγεί απ ευθείας σε µηνιαίο ηµερολόγιο. Οι εκδηλώσεις εµφανίζονται στο κελί της αντίστοιχης µέρας του µήνα. Πατώντας στον τίτλο κάθε εκδήλωσης ο χρήστης οδηγείται σε σελίδα περιγραφής της εκδήλωσης. Οι εκδηλώσεις προηγούµενων και επόµενων µηνών εµφανίζονται µε τη βοήθεια υπερσυνδέσµων Next και Previous Η εργασία ολοκληρώνεται εύκολα και γρήγορα Η Αγγλική αντίστοιχη σελίδα όµως δεν είναι το ίδιο καλή µε τη Γαλλική 12

7 Βαθµολόγηση κριτηρίων Επικαιρότητα Οργάνωση Πολυγλωσσία Πλούτος Γενική Βαθµολογία Louvre ROM Λαµβάνοντας υπόψη την ιεράρχηση των κριτηρίων πάλι δεν αλλάζει η συγκριτική αξιολόγηση των δύο εφαρµογών 13 Παρατηρήσεις Με τη µέθοδο MiLE η αξιολόγηση αφορά συγκεκριµένες εργασίες και δεν αποτελεί συνολική αξιολόγηση Με την επιλογή και ιεράρχηση των κριτηρίων αξιολόγησης εστιάζουµε κάθε φορά σε συγκεκριµένους στόχους (όψεις) της εφαρµογής συγκεκριµένα προφίλ χρηστών Συνολική αξιολόγηση µπορεί να επιτευχθεί µε το συνδυασµό πολλών σεναρίων χρήσης 14 7