ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ:

Transcript

1 Γενικό Λύκειο Θέρμου Αιτωλοακαρνανίας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Σημειώσεις για τους μαθητές Γ Λυκείου Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Ουγιάρογλου Στέφανος, M.Sc Καθηγητής Πληροφορικής stoug[at]sch.gr users.sch.gr/stoug ΘΕΡΜΟ 2008

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΝΤΟΛΕΣ: ΕΚΤΥΠΩΣΕ (ή ΓΡΑΨΕ ή ΕΜΦΆΝΙΣΕ) ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΣΕ ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ: ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Πολλαπλή επιλογή ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) Η ΕΝΤΟΛΗ ΕΠΙΛΕΞΕ ΕΜΦΩΛΕΥΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΤΕΛΕΣΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 2) ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Η ΕΝΤΟΛΗ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) Η ΕΝΤΟΛΗ ΟΣΟ Η ΕΝΤΟΛΗ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 2) ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΝΟΥ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ - 4 ΟΜΕΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΥΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΕ ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΥΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 2) ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ 45 2/90

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ46 ΠΑΡΑΡΤΡΗΜΑ Α ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΦΕΕ ΟΦΕΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β - ΥΛΗ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΤΙ ΝΑ ΙΑΒΑΣΩ ΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ; 89 3/90

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ 1.1 ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Σταθερές: η τιμή μιας σταθεράς δεν αλλάζει κατά την εκτέλεση του αλγορίθμου Μεταβλητές: η τιμή μιας μεταβλητής μεταβάλλεται κατά την εκτέλεση του αλγορίθμου Κανόνες στα ονόματα των μεταβλητών - Να ξεγίνουν πάντα από γράμμα του λατινικού ή του ελληνικού αλφαβήτου - Μπορούν να περιέχουν γράμματα και ψηφία - Δεν μπορούν να περιέχουν κανέναν άλλο ειδικό σύμβολο (συμπεριλαμβανομένου και του κενού), παρά μόνο την κάτω παύλα (_) Ερώτηση: Ποια από τα παρακάτω ονόματα μεταβλητών είναι σωστό και πιο λάθος: Α_121 1Χ_33 Α-1 D>A S_DF 9*F T H YT Τύποι δεδομένων μεταβλητών και σταθερών: Αριθμητικός (A=3) Αλφαριθμητικός (μέσα σε εισαγωγικά A = 3 Α = Γεια χαρά ) Λογικός (Α = ψευδής ή Α = αληθής) 1.2 ΤΕΛΕΣΤΕΣ Αριθμητικές τελεστές: Πρόσθεση (+), Αφαίρεση (-), Πολλαπλασιασμός (*), Διαίρεση (/), Ύψωση σε δύναμη (^), Ακέραια διαίρεση (div), Υπόλοιπο ακέραιες διαίρεσης (mod) Προτεραιότητα πράξεων: Ξεκινάμε από τις παρενθέσεις (από τις εσωτερικές προς τις εξωτερικές δεν χρησιμοποιούμε ποτέ αγκύλες). Στην συνέχεια εκτελούνται οι πράξεις: *,/,div, mod (ίδιας προτεραιότητας). Οι πράξεις ίδιας προτεραιότητας εκτελούνται από αριστερά προς τα δεξιά. Τέλος εκτελούνται οι πράξεις + και -. Τελεστής εκχώρησης Εκχώρηση ( ) Στο αριστερό μέλος βρίσκεται η μεταβλητή, της οποίας η τιμή είναι άγνωστη ενώ στα δεξιά βρίσκεται η παράσταση, αποτελούμενη από σταθερές και μεταβλητές των οποίων η τιμή είναι γνωστή. Σε μια εντολή εκχώρησης είναι δυνατόν η παράσταση, η τιμή της οποίας εκχωρείται σε μια μεταβλητή, να περιέχει την μεταβλητή αυτή. Δηλαδή η μεταβλητη χρησιμοποιεί την παλιά της τιμή για να προσδιορίσει την νέα της τιμή (Α Α+4) Στα αριστερά της εντολής εκχώρησης τιμής, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει παράσταση ή σταθερά. Προσοχή: Όλες οι μεταβλητές που βρίσκονται στα δεξιά πρέπει να έχουν τιμή, δηλαδή να μην είναι απροσδιόριστες. 4/90

5 Η μεταβλητή που βρίσκεται στα αριστερά μιας εντολής εκχώρησης, θα πρέπει να είναι τέτοιου τύπου με το αποτέλεσμα που δίνει το δεξί μέρος Παραδείγματα: Α Χ/(Υ*Ζ), Β Χ/Υ*Ζ, Κ Χ*Χ/2*Υ-Χ/Υ, Λ (Α-(Β+Ψ MOD 2)+A*B)/D*E Ερώτηση 1 : βρείτε το αποτέλεσμα των παρακάτω εκχωρήσεων Α 7 mod 2, Β 7 div 7/2, C 7/2 Ερώτηση 2: Επιτρέπονται οι παρακάτω εκχωρήσεις ; B (-2) 4, A 5*A, B 3.2 div 2, A 2+1 3, C 5, D A+B/-C, E , F Δημήτρης Τελεστές σύγκρισης Μεγαλύτερο (>), Μικρότερο (<), Μεγαλύτερο ή ίσο ( ), Μικρότερο ίσο ( ), Διάφορο ( ), Ίσο (=) Λογικοί Τελεστές Σύζευξη (ΚΑΙ), Διάζευξη (Ή), Άρνηση (OXI) Πρόταση Α Πρόταση Β Α Ή Β Α ΚΑΙ Β Όχι Α Α Α Α Α Ψ Α Ψ Α Ψ Ψ Ψ Α Α Ψ Α Ψ Ψ Ψ Ψ Α Ερώτηση: Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι αληθής και ποια ψευδής Ο Σωκράτης ήταν Έλληνας και φιλόσοφος Ο Σωκράτης ήταν Έλληνας και φιλόσοφος και Αρχιτέκτονας Ο Σωκράτης ήταν Έλληνας ή γιατρός Ο Σωκράτης ήταν Ιταλός ή γιατρός Ο Σωκράτης ήταν Ιταλός ή γιατρός ή φιλόσοφος Ο Σωκράτης ήταν (γιατρός και φιλόσοφος) ή Έλληνας Ο Σωκράτης δεν ήταν Έλληνας Ο Σωκράτης δεν ήταν Έλληνας ή ο Σωκράτης ήταν γιατρός 1.3 ΕΝΤΟΛΕΣ: ΕΚΤΥΠΩΣΕ (ή ΓΡΑΨΕ ή ΕΜΦΆΝΙΣΕ) ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΣΕ Εκτύπωσε: εμφανίζει ένα μήνυμα στην οθόνη Παράδειγμα: Εκτύπωσε καλημέρα σε όλους Διαβάσε: δέχεται μια τιμή από το πληκτρολόγιο και την καταχωρεί σε μια μεταβλητή Παράδειγμα: Εκτύπωσε «Παρακαλώ πληκτρολογήστε το PIN της κάρτα σας» Διάβασε PIN 1.4 ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ Αλγόριθμος πχ_1 Εντολή 1 Εντολή 2 Εντολή 3 Εντολή Ν 5/90

6 Τέλος πχ_1 Αλγόριθμος πρόσθεσης δύο αριθμών Αλγόριθμος πρόσθεση_δύο_αριθμών Εκτύπωσε «πληκτρολόγησε τον πρώτο αριθμό» Διάβασε Α Εκτύπωσε «πληκτρολόγησε το δεύτερο αριθμό» Διάβασε Β C A+B Εκτύπωσε «το αποτέλεσμα της πρόσθεσης είναι:», C Τέλος πρόσθεση_δύο_αριθμών Τι θα εμφανιστεί μετα την εκτέλεση των παρακάτω τμημάτων αλγορίθμων: Α Β Γ Α 1 Β 1 Α (Α+Β)*4 Εκτύπωσε Α Χ 5 Ψ Χ/Χ+2 Εκτύπωσε Ψ Χ 0,25 Ψ Χ/10*Χ Εκτύπωσε Ψ Α 15 Β 10 Κ Α mod Β Λ Β div (A+B) Εκτύπωσε Κ,Λ Δ Ε ΣΤ Χ 0 Χ 0,5 Ψ 2 Ψ 6 Α Χ div 2 Χ (Χ*Ψ) mod Ψ Β Χ mod Ψ Εκτύπωσε Χ Εκτύπωσε Α,Β Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. ένα από τα παρακάτω δεν αποτελεί μεταβλητή α. χ β. ψ γ. Μ δ στην πράξη χ mod ψ, οι μεταβλητές χ και ψ μπορούν να είναι: α. σταθερές β. μεταβλητή πραγματικού τύπου γ. μεταβλητή λογικού τύπου δ. μεταβλητή αριθμητικού τύπου 3. ποια από τις παρακάτω προτάσεις εκχωρεί στη μεταβλητή Β την τιμή 120 α. Β=120 β. Β=:120 γ. 120 β δ. β για να ελέγξουμε αν ο αριθμός χ είναι περιττός, θα χρησιμοποιήσουμε την πράξη: α. x div 2 β. x mod 2 γ. x/2 δ. τίποτα από τα προηγούμενα 5. η εντολή διάβασε Α αποτελεί α. εντολή εισόδου β. εντολή εξόδου γ. εντολή εκχώρησης δ. τίποτα από τα προηγούμενα 6. η εντολή εκτύπωσε α αποτελεί α. εντολή εισόδου β. εντολή εξόδου γ. εντολή εκχώρησης δ. τίποτα από τα προηγούμενα 7. ένα από τα παρακάτω δεν αποτελεί αλφαριθμητική σταθερά α. = β. ημέρα γ. αληθής δ. $152 6/90

7 1.5 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίο θα διαβάζει ένα ποσό σε δραχμές και να το μετατρέπει και να εμφανίζει την ισοτιμία του σε ευρώ (1 ευρώ = δρχ) 2. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει δύο μεταβλητές θα της αντιμεταθέτει τα περιεχόμενα τους και στο τέλος θα τα εμφανίζει. 3. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα δέχεται ως είσοδο μια τιμή x και θα υπολογίζει και θα τυπώνει την τιμή της συνάρτησης F(x) = 3x 2-5x+1 4. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος Αλγόριθμος πράξεις Α 2 Β 5 E A*A F B*B C E mod 2*3 D C/2-2*B D D/2+1 Εκτύπωσε C,D Τέλος_αλγόριθμος πράξεις Να σημειωθούν οι τιμές των μεταβλητών μετά την εκτέλεση του 5. Να γραφεί ο αλγόριθμος που να διαβάζει το ονοματεπώνυμο του πελάτη, τον κωδικό του προϊόντος που αυτός αγόρασε, την αξία του σε δραχμές και το ποσοστό έκπτωσης. Στη συνέχεια να υπολογίζει το ΦΠΑ (19% μετά την έκπτωση), την τελική αξία του προϊόντος και την ισοτιμία σε ευρώ. Τέλος να εκτυπώνει στην οθόνη την παρακάτω φόρμα συμπληρωμένη, σαν απόδειξη για τον πελάτη: Απόδειξη λιανικής πώλησης Ονοματεπώνυμο πελάτη: ΧΧΧΧΧΧ Κωδικός προϊοντος: ΧΧΧΧΧΧ Ποσοστό έκπτωσης: ΧΧΧΧΧΧ Αξία προϊόντος: ΧΧΧΧΧΧ Αξία έκπτωσης: ΧΧΧΧΧΧ ΦΠΑ 19%: ΧΧΧΧΧΧ Τελική αξία: ΧΧΧΧΧΧ Ευρώ: ΧΧΧΧΧΧΧ 6. Να γίνει ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει ένα πόσο σε δραχμές, θα το μετατρέπει σε ευρώ και στη συνέχεια θα βρίσκει και θα εμφανίζει σε πόσα χαρτονομίσματα των 100 ευρώ, πόσα χαρτονομίσματα των 20 ευρω, πόσα των 5 και πόσα νομίσματα 1 ευρώ αντιστοιχούν στο παραπάνω ποσό 7. Ρομπότ με σταθερό μήκος βήματος καταφθάνει στον πλανήτη Άρη, για να συλλέξει πετρώματα. Κάθε βήμα του είναι 80 cm. Το ρομπότ διαθέτει μετρητή βημάτων. Διάνυσε στον Άρη μια ευθεία από σημείο Α σε σημείο Β και ο μετρητής βημάτων μέτρησε Ν βήματα. Να γίνει ο αλγόριθμος που: Να διαβάζει τον αριθμό Ν των βημάτων του Ρομπότ Να υπολογίζει και να εμφανίζει την απόσταση ΑΒ που διανύθηκε σε cm Να μετατρέπει και να τυπώνει αυτήν την απόσταση σε km, m και cm. π.χ. αν η απόσταση σε cm είναι τότε να τυπώνει 1km, 0m, 60cm 7/90

8 8. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει την ποσότητα της παραγγελίας και την τιμή ενός υπολογιστή και θα υπολογίζει (και θα εκτυπώνει): το κόστος την αξία του ΦΠΑ (19%) το συνολικός κόστος (κόστος + ΦΠΑ) 9. Σε ένα λύκειο κάθε μαθητής αξιολογείται με βάση το μέσο όρο που θα έχει σε 5 βασικά μαθήματα. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα διαβάζει την βαθμολογία των 6 μαθημάτων και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τον μέσο όρο. 1.6 ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ: ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα μετατρέπει τις inch σε cm. Δίνεται πως 1inch = 2.54cm. Να εκτυπώνεται το αποτέλεσμα στην οθόνη. 2. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος να μετατρέπει τα km σε miles. Δίνεται πως 1 mile= km. Να εκτυπώνεται το αποτέλεσμα στην οθόνη. 3. Να γραφεί ο οποίος να δέχεται ως είσοδο έναν τριψήφιο αριθμό και να εμφανίζει το πλήθος των μονάδων, δεκάδων και εκατοντάδων. 4. Μια τράπεζα προσφέρει για κάποιο προϊόν κατάθεσης ετήσιο επιτόκιο 4%. Να γραφεί ο αλγόριθμος που να δέχεται ως είσοδο το ποσό της κατάθεσης και να υπολογίζει (και να εμφανίζει) τους τόκους μετά την πάροδο ενός έτους και τους τόκους μετά την πάροδο ενός μήνα (1 μήνας = 30 ημέρες, 1 έτος 360 ημέρες). 5. Δίνονται τα παρακάτω βήματα αλγορίθμου: Α. τέλος_αλγορίθμου χψζ Β. διάβασε δεδομένα Γ. εμφάνισε αποτελέσματα Δ. αλγόριθμος χψζ Ε. κάνε υπολογισμούς Να τοποθετηθούν στη σωστή σειρά με την οποία εμφανίζονται συνήθως στους αλγορίθμους. 6. να γραφεί ο αλγόριθμος που θα διαβάζει τον προφορικό βαθμό, τον βαθμό ενός γραπτού διαγωνίσματος και το βαθμό ενός τεστ, κάποιου μαθήματος, ενός μαθητή και να υπολογίζει και να εμφανίζει τον τελικό βαθμό του μαθητή σε αυτό το μάθημα. Ο βαθμός του γραπτού έχει βάρος 3, ο προφορικός βάρος 4 και το τεστ βάρος 1. ο τελικός βαθμός να υπολογίζεται ως η μέση τιμή των παραπάνω. 2 2 ( a + b ) a b 7. h =, k = Να γραφούν οι προηγούμενες μαθηματικές 2 a c d παραστάσεις σε μορφή ώστε να χρησιμοποιηθούν σε έναν αλγόριθμο Να βρεθεί το αποτέλεσμα των πράξεων, εκτελώντας τες σύμφωνα με τη σειρά προτεραιότητας. Α. (1+5 div 2) mod 2 Β. 13 div 2 mod 4 Γ. 6 mod 3 div 4 Δ. 5+7 mod (9 div 2) Ε. 4-7/2-15 div (8 mod 3)-(27 div 3)/2*4 ΣΤ. 15 * 3 div (2*5) Z. 15 * 3 div 2*5 8/90

9 9. Ποιες από τις παρακάτω εντολές εκχώρησης ευσταθούν Α. α ψ*δ/2 Β. β κ+1/φ Γ. γ+η ε+2*φ Δ. ι+1 ι Ε. 2*β μ ΣΤ. κ Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Να εκτελέσετε τον αλγόριθμο λαμβάνοντας υπόψη ότι α=2 και β=3 και να αναφέρεται την τιμή της μεταβλητής ψ που θα εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή. Αλγόριθμος τιμή_παραστάσεων Διάβασε α,β δ α+β ψ δ *α-β δ β*α mod β-δ ψ α-β-δ εκτύπωσε ψ τέλος τιμή_παραστάσεων 11. δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Να γράψετε τι θα εμφανίσει ο αλγόριθμος στην οθόνη αν τον εκτελέσουμε με τιμές α=3 και β=2 Αλγόριθμος τιμή_παραστάσεων_2 δ 7 διάβασε α,β α δ*α-β εκτύπωσε το α θα είναι,α β β*α mod b-d εκτύπωσε το β θα είναι, β ψ α-β-δ mod a εκτύπωσε το ψ θα είναι ψ=, ψ β α mod β*β α β div 2 εκτύπωσε το νέο α είναι =,α εκτύπωσε β=, β, α=, α τέλος τιμή_παραστάσεων_2 12. να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει δύο μεταβλητές και στην συνέχεια θα αντιμεταθέτει τις τιμές τους και θα εμφανίζει τις τελικές τιμές τους. 13. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει την ακτίνα ενός κύκλου και θα υπολογίζει (και θα εμφανίζει) το εμβαδό του. 14. Ποιες από τις παρακάτω ονομασίες, μεταβλητών δεν ευσταθούν και γιατί; Αλφα, alfa, αλγόριθμος, 2α, mathites2, διάβασε, διαβασε4, εκτύπωσε-2, εκτύπωσε_2, εκτύπωσε, askisi*2, emvadon@3, a1b2c3d4, 1213, askisi_ στον παρακάτω αλγόριθμο υπάρχουν κάποια λάθη. Σημειώστε αυτά τα λάθη. Αλγόριθμος 2_αριθμοί Εκτύπωσε δώσε αριθμούς Διάβασε α,β,ε ψ α+β φ β mod α δ δ/α παρουσίασε το αποτέλεσμα είναι, ψ,φ,δ τέλος 2_αριθμοί 9/90

10 16. Το μικτό εισόδημα ενός δήμου χωρίζεται στα εξής: o Μισθοί 39% o Σταθερές υποχρεώσεις 12% o Είδη καθαριότητας 6% o Ενοίκια 10% o Φόροι 12% o Τόκοι 10% o Άλλες υποχρεώσεις 11% Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει το μικτό εισόδημα του δήμου και να υπολογίζει (και να εμφανίζει στην οθόνη) τα παραπάνω ποσά. 17. Οι τελειόφοιτοι των ΤΕΕ της Ελλάδας για την είσοδο τους στα ΤΕΙ διαγωνίζονται σε 3 μαθήματα καθώς επίσης λαμβάνεται υπόψη και ο βαθμός του απολυτηρίου. Τα μαθήματα που διαγωνίζονται και οι αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητας είναι: o Μάθημα ειδικότητας 45% o Μαθηματικά 25% o Έκθεση 20% o Απολυτήριο 10% Την ημέρα των αποτελεσμάτων το υπουργείο παιδείας προμήθευσε τα σχολεία με ένα πρόγραμμα (αλγόριθμο), το οποίο λειτουργεί ως εξής : Διαβάζει από το πληκτρολόγιο το βαθμό στο μάθημα ειδικότητας, το βαθμό στην έκθεση, το βαθμό στα μαθηματικά και το βαθμό στο απολυτήριο του χρήστη(μαθητή). Στο τέλος το πρόγραμμα (αλγόριθμος) υπολογίζει τον τελικό βαθμό του μαθητή. Να γραφούν οι κατάλληλες εντολές ώστε να υλοποιηθεί ο παραπάνω αλγόριθμος. 18. Ο γενικός βαθμός ενός μαθητή εξαρτάται από τους βαθμούς σε 3 μαθήματα. Να γίνει ο αλγόριθμός που θα διαβάζει τους βαθμούς στα 3 μαθήμαυα και θα υπολογίζει τον γενικό βαθμό (μέσο όρο) 19. η μεταροπή θερμοκρασίας από βαθμούς φαρενάιτ σε βαθμούς κελσίου πραγματοποιείται με τη χρήση του τύπου: CELSIUS = 5/9 (FAHRENHEIT - 32). Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει τους βαθμούς Φαρενάιτ και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τους αντίστοιχους βαθμούς σε βαθμούς κελσίου. 20. να γραφεί αλγόριθμος που να μετατρέπει τις μοίρες σε βαθμούς και ακτίνια. Δίνονται οι σχέσεις μετατροπής: β=(200*μ)/180, α = (π*μ)/180 όπου α: ακτίνα, β: βαθμοί και μ: μοίρες 21. να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα δέχεται ως είσοδο το μήκος των κάθετων πλευρών ενός ορθογωνίου τριγώνου και να υπολογίζει και να εμφανίζει την υποτείνουσα. 22. να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα δέχεται την ισοτιμία μεταξύ δυο οποιονδήποτε μεγεθών μέτρησης και ένα ποσό της μιας μονάδας και να το μετατρέπει και να το εμφανίζει στην αντίστοιχη μονάδα. 23. Τι θα εμφανιστεί αν εκτελεσθούν οι παρακάτω εντολές Χ 11 mod (25 div 8) Y (X div 2) div 1 Z X^3 mod (3*Y) Εκτύπωσε Χ,Υ,Ζ 10/90

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στην δομή επιλογής οι εντολές χωρίζονται σε δύο οι περισσότερες ομάδες και εκτελούνται οι εντολές μόνο μιας ομάδας, ανάλογα με την τιμή μιας συνθήκης η μιας μεταβλητής, ενώ οι υπόλοιπες ομάδες εντολών αγνοούνται. Σύνταξη: πχ: Αν <συνθήκη> τότε Ομάδα εντολών 1 Αλλιώς Ομάδα εντολών 2 Τέλος_αν Διάβασε α,β Αν α>β τότε γ β-α αλλιώς γ α-β τέλος_αν Αν η συνθήκη ικανοποιείται, τότε εκτελείται η πρώτη ομάδα εντολών, ενώ η δεύτερη αγνοείται και ο έλεγχος βγαίνει από την δομή της επιλογής. Αν η συνθήκη δεν ικανοποιείται, τότε αγνοείται η πρώτη ομάδα εντολών και εκτελούνται η εντολές της δεύτερης ομάδας. Στη συνέχεια, η εκτέλεση της δομής επιλογής τελειώνει 2.2 ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Αρχικά ελέγχεται η συνθήκη. Αν η συνθήκη ικανοποιείται, τότε η ομάδα εντολών εκτελείται και η εκτέλεση της δομής της επιλογής τελειώνει. Αν η συνθήκη δεν ικανοποιείται, τότε η ομάδα εντολών αγνοείται και η εκτέλεση της δομής της επιλογής τελειώνει. Σύνταξη: Πχ Αν <συνθήκη> τότε Ομάδα εντολών τέλος_αν Αν α>β τότε γ α-β τέλος_αν 2.2 Πολλαπλή επιλογή Αν συνθήκη α1 τότε Ομάδα εντολών 1 Αλλιώς_αν συνθήκη α2 τότε Ομάδα εντολών 2 Αλλιώς_αν συνθήκη Ν τότε Ομάδα εντολών Ν Τέλος_αν 11/90

12 2.3 ΣΥΝΘΗΚΕΣ Οι συνθήκες είναι παραστάσεις που κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας τους συγκριτικούς τελεστές. Το αποτέλεσμα τους μπορεί να είναι είτε ΑΛΗΘΗΣ είτε ΨΕΥΔΗΣ. Αν ισχύει η συνθήκη, το αποτέλεσμα είναι αληθής. Αν δεν ισχύει, το αποτέλεσμα είναι ψευδής. Παραδείγματα συνθηκών 2>5, χ>3, χ>ψ, α>3 και β<9, α>2 ή ω>20, (α>2 και β>2) ή (γ>9), Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των παρακάτω εκχωρήσεων: Α 2>5 Β 5<=7 Γ (7=2) και ((-5>7) ή (7>=1)) Δ (7=2) και (-5>7) ή (7>=1) Ε (7=2) ή (-5>7) και (7>=1) Αν α=2 και β = 3, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του παρακάτω τμήματος αλγορίθμου Φ α+β=2*α-β Κ Φ ή όχι(α>β) Δ όχι Φ και όχι Κ 2.4 ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) 1. Οι τελειόφοιτοι των ΤΕΕ της Ελλάδας για είσοδο τους στα ΤΕΙ διαγωνίζονται σε 3 μαθήματα καθώς επίσης λαμβάνεται υπόψη και ο βαθμός του απολυτηρίου. Τα μαθήματα που διαγωνίζονται είναι: Α) Μάθημα ειδικότητας 45% Β) Μαθηματικά 25% Γ) Έκθεση 20% Δ) Απολυτήριο 10% Την ημέρα των αποτελεσμάτων το υπουργείο παιδείας προμήθευσε τα σχολεία με ένα πρόγραμμα, το οποίο λειτουργεί ως εξής: Διαβάζει από το πληκτρολόγιο την βάση της πρώτης επιλογής, το βαθμό στο μάθημα ειδικότητας, το βαθμό στην έκθεση, το βαθμό στα μαθηματικά και το βαθμό στο απολυτήριο του χρήστη(μαθητή). Στο τέλος το πρόγραμμα απαντάει με το μήνυμα «ΜΠΡΑΒΟ ΠΕΡΑΣΕΣ» Ή «ΔΕΝ ΠΕΡΑΣΕΣ». Να γίνει το παραπάνω πρόγραμμα (αλγόριθμος). 2. Να αναπτυχθεί ο αλγόριθμος που θα δέχεται σαν είσοδο έναν αριθμό χ και να βρίσκει, εμφανίζοντας το κατάλληλο μήνυμα, την τιμή της f(x) = x 2-3 / x 2-2 (προσοχή η f δεν ορίζεται αν έχουμε διαίρεση με το 0). 3. Να αναπτυχθεί ο αλγόριθμος που θα δέχεται ως είσοδο τρεις βαθμούς ενός μαθητή και να βρίσκει τον μέσο όρο. Στην συνέχεια, ανάλογα με τον μέσο όρο να εμφανίζει τα αντίστοιχα: Δεν προβιβάζετε (αν ο μέσος όρος είναι από 0 9.4) Προβιβάζετε (αν ο μέσος όρος είναι από ) Μέτριος (αν ο μέσος όρος είναι από ) Καλός (αν ο μέσος όρος είναι από ) Λίαν καλός (αν ο μέσος όρος είναι από ) Άριστος (αν ο μέσος όρος είναι από ) 4. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα δέχεται ως είσοδο τον αριθμό μιας ημέρας (1-7) και να εμφανίζει το αντίστοιχο λεκτικό της ημέρας. Σε περίπτωσή που ο χρήστης δώσει 12/90

13 αριθμό μεγαλύτερο του 7 ή μικρότερου του 1 να εμφανίζεται στο χρήστη ένα κατάλληλο μήνυμα λάθους (π.χ. λάθος αριθμός). 5. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα δέχεται ως είσοδο τον βαθμό του γραπτού και τον βαθμό της άσκησης σε ένα μάθημα. Σε περίπτωση που ο βαθμός του γραπτού ή της άσκησης είναι μικρότερος του 10, τότε ο μαθητής θεωρείται μετεξεταστέος και πρέπει να επαναλάβει την διαδικασία του γραπτού ή της άσκησης. Ο αλγόριθμος να κάνει τους κατάλληλους ελέγχους και να εκτυπώνει σε κάθε περίπτωση εάν ο μαθητής προβιβάζετε ή αν πρέπει να επαναλάβει τις γραπτές εξετάσεις ή την άσκηση. Τέλος, ένα ο μαθητής προβιβάζεται, να βρίσκει και να τυπώνει τον μέσο όρο του μαθήματος μετά το μήνυμα «προβιβάζεται με βαθμό». Σε αντίθετη περίπτωση να εκτυπώνεται δεν προβιβάζεται. 6. Σε ένα φυτώριο υπάρχουν 3 είδη δένδρων που θα δοθούν για δενδροφύτευση. Το 1 ο είδος δένδρου θα δοθεί στην Μακεδονία, το 2 ο στην Θράκη και το 3 ο στην Πελοπόννησο. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα διαβάζει τον αριθμό του είδους του δένδρου και να εκτυπώνει την περιοχή στην οποία θα γίνει η δενδροφύτευση 7. Να γίνει ο αλγόριθμος που να διαβάζει τα ονόματα δύο μαθητών και τους βαθμούς τους στα μαθηματικά. Ο αλγόριθμος θα πρέπει να εκτυπώνει ποιος μαθητής (δηλαδή το όνομα του) έχει μεγαλύτερο βαθμό. π.χ ο Γιώργος έχει μεγαλύτερο βαθμό στα μαθηματικά από την Ζωή 8. Μια επιχείρηση πληρώνει τους υπαλλήλους της σύμφωνα με τα προσόντα και την οικογένεια του κάθε υπαλλήλου. Έτσι όρισε δύο επιδόματα. Το πρώτο επίδομα αφορά την μόρφωση του υπαλλήλου. Αν αυτός είναι απόφοιτος γυμνασίου αυτό το επίδομα είναι μηδέν. Αν είναι απόφοιτος λυκείου το επίδομα είναι Αν είναι πτυχιούχος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το επίδομα είναι και αν ο υπάλληλος έχει master το επίδομα είναι Το δεύτερο επίδομα αφορά τον αριθμό παιδιών του υπαλλήλου. Αν ο υπάλληλος δεν έχει παιδιά ή έχει μόνο ένα το επίδομα είναι μηδέν. Αν έχει περισσότερα από ένα παιδία και λιγότερα από 4 το επίδομα αυτό είναι Αν ο υπάλληλος έχει 4 η περισσότερα παιδία τότε το επίδομα αυτό είναι Να γίνει ο αλγόριθμος ο οποίος : Α) Ο χρήστης θα εισάγει το μισθό του υπαλλήλου, Το επίπεδο μόρφωσης (Γαπόφοιτος γυμνασίου, Λ-απόφοιτος λυκείου, Π πτυχιούχος πανεπιστημίου, M - master) και τον αριθμό παιδιών του υπαλλήλου Β) θα υπολογίζει το συνολικό μισθό του υπαλλήλου (δηλαδή ο μισθός συν τα επιδόματα) Γ) θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει στην οθόνη τον καθαρό μισθό του υπαλλήλου (δηλαδή από τον καθαρό μισθό αν αφαιρεθεί ο φόρος) ο φόρος είναι 8% αν ο συνολικός μισθός είναι μέχρι και και 18% αν ο συνολικός μισθός είναι πάνω από Οι υπάλληλοι μιας ετιαρίας συμφώνησαν για τον μήνα Σεπτέμβριο να κρατηθούν από τον μισθό τους δύο ποσά, ένα για την ενίσχυση του παιδικού χωριού SOS και ένα για την ενίσχυση της UNISEF. Ο υπολογισμός των εισφορών εξαρτάται από τον αρχικό μισθό του κάθε υπαλλήλου και υπολογίζεται βάσει τα παρακάτω: Unisef SOS Έως 800 ευρώ 4% 5% Έως 1200 ευρώ 6% 7,5% Έως 2000 ευρώ 8% 9,5% Μεγαλύτερο από 2000 ευρώ 11% 12% 13/90

14 Να γραφεί ο αλγόριθμος που δέχεται ως είσοδο το μισθό του υπαλλήλου και στην συνέχεια υπολογίζει και εμφανίζει τα ποσά των εισφορών και το μισθό που τελικά θα πάρει ο υπάλληλος. 10. Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει δύο αριθμού που αντιστοιχούν στο ποσοστό του διοξείδιο του άνθρακα και του αζότου που έχουν καταγραφεί στα ειδικά μηχανήματα καταγραφής. Ο αλγόριθμος θα εμφανίζει ότι η ατμόσφαιρα είναι καθαρή αν το διοξείδιο του άνθρακα είναι κάτω από 0,35 ή, σε αντίθετη περίπτωση ότι είναι μολυσμένη. Επίσης να εμφανίζει «διαυγές» αν το άζωτο είναι κάτω από 0,17 ή «αδιαυγές» σε αντίθετη περίπτωση. 11. Μια εταιρία πληρώνει τους υπαλλήλους της σύμφωνα με τον παρακάτω κώδικα οικογενειακής κατάστασης: Κωδικός Λεκτικό 1 Άγαμος 2 Έγγαμος 3 Διαζευγμένος 4 Χήρος Να γίνει αλγόριθμος που να δέχεται τον κωδικό της οικογενειακής κατάστασης και να εμφανίζει το λεκτικό της. 2.5 Η ΕΝΤΟΛΗ ΕΠΙΛΕΞΕ Επίλεξε <μεταβλητή> περίπτωση <τιμή 1> ομάδα εντολών 1 περίπτωση <τιμή 2> ομάδα εντολών 2 περίπτωση <τιμή ν> ομάδα εντολών ν Τέλος_επιλογών Αρχικά ελέγχεται η τιμή της μεταβλητής και ανάλογα με αυτή εκτελείται η 1η ομάδα ή η 2η ομάδα ή ή η ν-οστή ομάδα εντολών. Μόνο μια ομάδα εντολών εκτελείται. Παράδειγμα Επίλεξε α περίπτωση 5 δ 2*α περίπτωση 9 κ α+3 περίπτωση 12 μ α περίπτωση αλλιώς μ α+3 Τέλος_επιλογών 2.6 ΕΜΦΩΛΕΥΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Εμφωλευμένη επιλογή θεωρούμε ότι έχουμε όταν μέσα σε μια άλλη επιλογή «φωλιάζει» μια άλλη. 14/90

15 Αν <συνθήκη> τότε Αν <συνθήκη Α> τότε Ομάδα εντολών Α1 Αλλιώς Ομάδα εντολών Α2 Τέλος_αν Αλλιώε Αν <συνθήκη Β> τότε Ομάδα εντολών Β1 Αλλιώς Ομάδα εντολών Β2 Τέλος_αν Τέλος_αν Αρχικά ελέγχεται η συνθήκη. Αν ικανοποιείται τότε ελέγχεται η συνθήκη Α και αν ισχύει εκτελείται η ομάδα εντολών Α1 και βγαίνουμε από την δομή επιλογής. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή εαν δεν ισχύει η συνθήκη α, τότε εκτελείται η ομάδα εντολών Α2. Αν η αρχική συνθήκη δεν ικανοποιείται, τότε ελέγχεται η συνθήκη Β και αν ισχύει τότε εκτελείται η ομάδα εντολών Β1, διαφορετικά εκτελείται η ομάδα εντολών Β2 Παράδειγμα (σελ 38) Αλγόριθμος παράδειγμα_6 Διάβασε βάρος, ύψος Αν βάρος<80 τότε Αν ύψος <1.70 τότε Εκτύπωσε ελαφρύς, κοντός Αλλιώς Εκτύπωσε ελαφρής, ψηλός Τέλος_αν Αλλιώς Αν ύψος < 1.70 τότε Εκτύπωσε «βαρύς, κοντός» Αλλιώς Εκτύπωσε «βαρύς, ψηλός» Τέλος_αν Τέλος_αν Τέλος παράδειγμα_6 2.7 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΤΕΛΕΣΤΩΝ 1.() 2.όχι 3.και 4.ή 5.=, <,<=,>,>=,<> Παραδείγματα (Α=2, Β=10, Γ=-1, Δ=-3, Ε=4 ΚΑΙ Φ=7) 1. (Α<Β) ΚΑΙ (Γ<Δ) 2. (Δ>Β) ΚΑΙ (Γ<Φ) 3. ΌΧΙ(Α<Δ) Ή (Φ>Β) 4. ((Α>Δ)Ή(Β<Γ)ΚΑΙ(Ε<Φ) 5. ΌΧΙ((Α>Δ)Η(Φ>Β) 6. ΟΧΙ(ΟΧΙ(Α>Δ)ΚΑΙ ΟΧΙ(Γ<Ε)Η ΟΧΙ(Β=Φ))Η ΌΧΙ(Φ>=Ε) 2.8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 2) 1. Ν γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει έναν φυσικό αριθμό και να βρίσκει αν ο αριθμός είναι άρτιος ή περιττός, εκτυπώνοντας κατάλληλο μήνυμα. Αν ο αριθμός δεν είναι φυσικός αριθμός να εμφανίζεται κατάλληλο μήνυμα 2. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει 3 αριθμούς και θα εκτυπώνει ποιος είναι ο μεγαλύτερος. 15/90

16 3. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει ένα έτος (πχ 2005) και να εκτυπώνει αν το έτος είναι δίσεκτο ή όχι 4. Εάν κάποιος υπάλληλος έχει εργαστεί μέχρι 150 ώρες κάποιο μήνα, τότε η ωριαία αποζημίωση του είναι 4000 δρχ. Για κάθε παραπάνω ώρα που εργάστηκε θα αμειφθεί με 5000 δρχ. Οι κρατήσεις του θα είναι 10% του συνολικού μισθού. Να γίνει ο αλγόριθμος που να υπολογίζει και να εκτυπώνει τον μικτό μισθό του υπαλλήλου για τον μήνα που πέρασε, ανάλογα με τις ώρες που εργάστηκε, τις κρατήσεις, καθώς και τον καθαρό μισθό που θα εισπράξει. 5. Να γραφεί ο αλγόριθμος, ο οποίος θα δέχεται ως είσοδο ένα όνομα και να αποφαίνεται εάν δόθηκε το όνομα Χρυσάνθη ή το όνομα Στέλλα. 6. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα δέχεται έναν αριθμό μιας ημέρας 1-7 και να εμφανίζει το λεκτικό της ημέρας (Δευτέρα, Τρίτη, κτλ). Να χρησιμοποιηθεί η εντολή επίλεξε 7. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα υπολογίζει το πριμ που θα λάβουν οι υπάλληλοι μιας εταιρείας ανάλογα με τις πωλήσεις που πραγματοποίησαν. Ύψος πωλήσεων σε δρχ Ποσοστό πριμ επι των πωλήσεων < % % % > % 8. Να γίνει ο αλγόριθμος που να υπολογίζει την μηνιαία μισθοδοσία ενός υπαλλήλου και να εκτυπώνει συνολικά τις μικτές αποδοχές, το σύνολο των κρατήσεων και τις καθαρές αποδοχές με αντίστοιχα μηνύματα «ΜΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ =», «ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ», «ΚΑΘΑΡΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ». Δίνονται τα παρακάτω δεδομένα για τον υπολογισμό των μικτών αποδοχών. Βασικός μισθός Οικογενείακο επίδομα για παντρεμένους 5% του βασικού μισθού (0-ανύπαντρος,1-παντρεμένος) Επίδομα τέκνων 5% για κάθε τέκνο Ξένης γλώσσας 2% του βασικού (0-ναι, 1-όχι) Επιστημονικό επίδομα: 1-Απόφοιτος μέσης εκπαίδευσης 0% 2-Πτυχιούχος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 15% 3-Μεταπτυχιακό 20% 4-Διδακτορικό 30% Υπερωρίες 0- χωρίς υπερωρίες ώρες 1% του βασικού ώρες 1.5% του βασικού 3-41 και άνω 1.7% του βασικού Κρατήσεις Ταμείο συντάξεων 10% του μικτού μισθού Επικουρικό ταμείο 5% του μικτού μισθού Ταμείο υγείας 4% του μικτού μισθού 16/90

17 9. Ένα ποσό κατατίθεται σε τράπεζα. Αν το ποσό είναι μικρότερο ή ίσο με 1000 ευρώ, το ετήσιο επιτόκιο είναι 2%. Αν το ποσό υπερβαίνει τα 1000 ευρώ το επιτόκιο είναι 3%. Να γραφεί ο αλγόριθμος που υπολογίζει το ποσό που θα εισπράξει ο καταναλωτής 2.9 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Μια εταιρία κινητής τηλεφωνίας ακολουθεί ανα μήνα την πολιτική τιμών που φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Πάγιο 1500 δρχ Χρόνος τηλεφωνημάτων (δευτερόλεπτα) και άνω Η χρονοχρέωση στον πίνακα θεωρείται κλιμακωτή. Δηλαδή τα πρώτα 500 δευτερόλεπτα χρεώνονται 1.5/δευτερόλεπτο, τα επόμετα 300 δευτερόλεπτα χρεώνονται με 0.9/δευτερόλεπτο και τα πέραν των 800 με 0.5/δευτερόλεπτο. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: Α. να διαβάζει τη χρονική διάρκεια των τηλεφωνημάτων ενός συνδρομητή σε διάστημα ενός μηνός Β. να υπολογίζει τη μηνιαία χρέωση του συνδρομητή Γ. να εμφανίζει στην οθόνη τη λέξη «ΧΡΕΩΣΗ» και τη μηνιαία χρέωση του συνδρομητή. 2. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα διαβάζει τρεις αριθμούς και να εμφανίζει στην οθόνη μια από τις παρακάτω ενδείξεις ανάλογα με την περίπτωση: Ισόπλευρο : ένα οι αριθμοί αποτελούν γωνίες ισόπλευρου τριγώνου Ισοσκελές : ένα οι αριθμοί αποτελούν γωνίες ισοσκελούς τριγώνου Τρίγωνο : εάν οι αριθμοί αποτελούν γωνίες τριγώνου, αλλά δεν είναι ούτε ισοσκελές, ούτε ισόπλευρο Δεν είναι τρίγωνο : αν οι γωνίες δεν αποτελούν γωνίες τριγώνου (άθροισμα γωνιών > 180) 3. δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Επίλεξε α Περίπτωση 1 α 2 Περίπτωση 2 α 4 Περίπτωση 3 Α 6 Τέλος _ επιλογών Να ξαναγραφεί το παραπάνω τμήμα κώδικα με μορφή απλής επιλογής και με μορφή πολλαπλής επιλογής. 4. να γραφεί ο αλγόριθμος που θα δέχεται ως είσοδο τις τιμές δύο αντιστάσεων R1 και R2. στη συνέχεια αν η πρώτη αντίσταση είναι μεγαλύτερη από την δεύτερη, να υπολογίζει την ολική αντίσταση σε παράλληλη συνδεσμολογία (δηλ. Rol = (R1*R2)/(R1+R2)), ενώ σε αντίθετη περίπτωση σε σειριακή συνδεσμολογία (Rol=R1+R2) 5. Ευσταθούν οι παρακάτω συνθήκες; Αν όχι διατυπώστε με τον σωστό τρόπο Αν α := 3 τότε Αν (α>β<ψ) τότε Αν α<β ή β>α τότε Αν α>β>ψ τότε Αν α>β ή β>α τότε Αν α<>β ή β>α τότε /90

18 6. δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος Αλγόριθμος timi_parastasewn Διάβασε α, β δ α+β ψ 0 Αν α<β τότε Αν (β*β>=δ) τότε Ψ δ*α-β Αλλιώς δ β*α-δ ψ α-β-δ τέλος _ αν τέλος _ αν εκτύπωσε αποτέλεσμα, ψ τέλος timi_parastasewn να αναφέρεται τις τιμές των μεταβλητών α,β,ψ,δ αν ο αλγόριθμος εκτελεστεί για α=2 και β=3, για α=3 και β=2 και για α=0.5 και β=1 7. σε τρεις διαφορετικούς αγώνες πρόκρισης για την ολυμπιάδα της Αθήνας, στο άλμα εις μήκος ένας αθλητής πέτυχε τις επιδόσεις a,b,c. Να αναπτύξετε τον αλγόριθμο ο οποίος: Α. να διαβάζει τις τιμές των επιδόσεων a,b,c Β. να υπολογίζει και να εμφανίζει την μέση τιμή των παραπάνω τιμών Γ. να εμφανίζει το μήνυμα ΠΡΟΚΡΙΘΗΚΕ, αν η παραπάνω μέση τιμή είναι μεγαλύτερη των 8 μέτρων 8. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος Αλγόριθμος ασκηση_για_το_σπίτι δ α+β ψ 2*δ αν α<β τότε αν (β*β>=δ) τότε ψ δ*α-β αλλιώς δ β*α-δ τέλος _ αν τέλος _ αν εκτύπωσε ψ τέλος ασκηση_για_το_σπίτι αν α=0.5 και β=1 να βρεθεί η τιμή της μεταβλητής ψ που θα εμφανιστεί στην οθόνη με την εντολή εκτύπωσε 9. έστω πως α=1, β=3, ψ=5, δ=7, ε=15 και φ=7. να διερευνηθούν οι παρακάτω συνθήκες εάν είναι αληθείς ή ψευδείς. α>β και ψ<δ ή ε=φ και α<β α<ε και δ>φ ή ε<φ όχι α>β και όχι δ<ψ όχι δ>φ ή όχι ε<=α α>β και δ<ψ ή α<δ και ε<φ όχι (α<δ ή α>=φ) και α>δ ή ε<φ α>=δ ή όχι φ<δ και δ>ε 10. Η ΔΕΗ χρεώνει την ηλεκτρική κατανάλωση συμφωνα με την παρακάτω κλίμακα: Τις πρώτες 200 μονάδες (0-200) προς 25 δρχ η μια Τις επόμενες 1000 μονάδες προς 40 δρχ / μονάδα Τις πέρα από 1200 μονάδων προς 50 δρχ / μονάδα 18/90

19 Πάγιο 2000 δρχ Με βάση τα παραπάνω δεδομένα να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα υλοποιεί τα παρακάτω: Α. θα διαβαζει τις μονάδες κατανάλωσης Β. θα υπολογίζει το κόστος κατανάλωσης με τη χρήση της εντολής ΑΝ Γ. θα εμφανίζει το κόστος κατανάλωσης που έχει υπολογιστεί 11. ο συντελεστής του φόρου ακίνητης περιουσίας εξαρτάται από το εμβαδόν του ακινήτου. Εάν ένα ακίνητο είναι μικρότερο από 80 τ.μ. τότε ανήκει στην κατηγορία Α. εάν είναι από 80 μέχρι 150 ανήκει στην κατηγορία Β, εάν είναι από 150 μέχρι 250 ανήκει στην κατηγορία Γ και αν είναι πάνω από 250 τότε ανήκει στην κατηγορία Δ. να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει τα τ.μ. του ακινήτου και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει την κατηγορία στην οποία ανήκει. 12. μια οικογένεια κατανάλωσε Χ kwh (κιλοβατώρες) ημερίσιου ρεύματος και Υ kwh νυκτερινού ρεύματος. Το κόστος ημερήσιου ρεύματος είναι 30 δρχ ανα kwh ενώ του νυκτερινού 15 δρχ ανά kwh. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει τα Χ και Υ. θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το συνολικό κόσοτς της κατανάλωσης ρεύματος της οικογένειας. Να ςμφανίζει το μήνυμα ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, αν το συνολικό κόσοτος είναι μεγαλύτερο δραχμές. 13. Να μετατραπεί το ακόλουθο τμήμα αλγορίθμου σε δομή «επίλεξε» Διάβασε χ Αν χ < 0 τότε Εκτύπωσε Π1 Αλλιώς_αν χ = 0 τότε Εκτύπωσε Π2 Αλλιώς αν χ = 1 ή χ = 2 ή χ = 3 τότε Εκτύπωσε Π3 Αλλιώς Εκτύπωσε Π4 Τέλος_αν 14. Σύμφωνα με το νέο φορολογικό σύστημα, αν οι φορολογούμενοι έχουν φορολογητέο εισόδημα πάνω από ευρώ κρατείται το 20% ως φόρος, ενώ αν έχουν το πολύ μέχρι και ευρώ κρατείται το 10% ως φόρος. Επίσης, κάθε φορολογούμενος μπορεί να προσκομίσει αποδείξεις εξόδων οι οποίες εκπίπτουν από το εισόδημα πριν τη φορολόγηση του (δηλαδή πριν την αφαίρεση του 10% ή του 20%). Το συνολικό ποσό που εκπίπτει λόγω αποδείξεων δε μπορεί να υπερβαίνει τις 3000 ευρώ Να γίνει ο αλγόριθμος που θα : Α. διαβάζει το συνολικό εισόδημα, το συνολικό ποσό των αποδείξεων Β. υπολογίζει το φορολογητέο εισόδημα, μετά την χρήση του ποσού των αποδείξεων. Προσοχή: σε περίπτωση που ο φορολογούμενος προσκομίσει αποδείξεις πάνω από 3000, τότε από το φορολογούμενο εισόδημα αφαιρείται το 3000 και όχι το ποσό των αποδείξεων (αφού αυτό είναι πάνω από 3000) Γ. υπολογίζει το φόρο που πρέπει να παρακρατηθεί ή επιστραφεί και να τον εμφανίζει μετά την λέξη «Παρακράτηση» ή «Επιστροφή». Σημείωση: ο φόρος είναι 10% ή 20% του φορολογητέου εισοδήματος που προέκυψε από το Β. (δηλαδή μετά την αφαίρεση του ποσού των αποδείξεων). 19/90

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Στην δομή της επανάληψης κάποια ομάδα εντολών που καλείται βρόχος, εκτελείται επανειλημμένα, ανάλογα με το αν μια συνθήκη ικανοποιείται η όχι. 3.1 Η ΕΝΤΟΛΗ ΓΙΑ Για <μτ> από <ατ> μέχρι <ττ> με βήμα <μβ> Ομάδα εντολών Τέλος_επανάληψης μτ: μετρητής ατ:αρχική τιμή ττ: τελική τιμή μβ: μεταβολή-βήμα Τρόπος εκτέλεσης Ο μετρητής (μεταβλητή), αρχικά λαμβάνει τιμή <ατ> Στην συνέχεια, ο μετρητής συγκρίνεται με την τελική τιμή και αν είναι μικρότερος ή ίσος αυτής, τότε εκτελείται η ομάδα εντολών Η τιμή του μετρητή αυξάνεται κατά μβ Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι η τιμή του μετρητή να ξεπεράσει την τελική τιμή Σημειώσεις Η αρχικοποίηση του μετρητή και η αύξηση του (ή μείωση) κατά μβ γίνεται αυτόματα δηλαδή δεν απαιτούνται οι εντολές: μτ ατ μτ μτ+μβ Όταν στην εντολή για αγνοήσουμε την έκφρασή «με βήμα <μβ>» τότε το χρησιμοποιείται σαν μβ η τιμή 1. Δεν επιτρέπεται μέσα στον βρόχο να υπάρχει εντολή που να αλλάζει την τιμή του μετρητή Παραδείγματα Για ι από ένα μέχρι 10 Εκτύπωσε ι Τέλος_επανάληψης Θα εμφανιστούν στην οθόνη όλοι οι αριθμοί από το 1 έως το 10 Για ι από ένα μέχρι 10 με βήμα 2 Εκτύπωσε ι Τέλος_επανάληψης Θα εμφανιστούν στην οθόνη όλοι οι μονοί αριθμοί : 1,3,5,7,,9 Για ι από 1 μέχρι 10 Για j από 1 μεχρι 20 Εκτύπωσε ι,j Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης 20/90

21 3.2 ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) 1. Να γίνει ο αλγόριθμος που βρίσκει τον μέσο όρο 20 βαθμών ενός μαθητή 2. Ένα στάδιο έχει 33 σειρές καθισμάτων. Στην κάτω-κάτω σειρά βρίσκονται 800 θέσεις και για κάθε σειρά πιο πάνω οι θέσεις αυξάνονται κατά 100. Να γίνει ο αλγόριθμος που να υπολογίζει πόσες θέσεις έχει το στάδιο 3. Ένα σχολείο έχει 150 μαθητές. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα δέχεται την τελική βαθμολογία κάθε μαθητή και θα εμφανίζει το πλήθος αυτών που αρίστευσαν (18-20), το πλήθος αυτών που πήραν χαρακτηρισμό λιαν καλώς ( ), το πλήθος αυτών που πήραν χαρακτηρισμό καλώς ( ) και το πλήθος αυτών που δεν προβιβάστηκαν. 4. Να βρεθούν οι τιμές που θα εκτυπωθούν στην οθόνη κατά την εκτέλεση του παρακάτω αλγορίθμου Αλγόριθμος ΑΣΚ_4 Για ι από 20 μέχρι 10 με βήμα -3 Για j από 1 μέχρι ι με βήμα 3 κ ι mod 2 Αν κ = 0 τότε P ι+j Εκτύπωσε ΠΡΟΣΘΕΣΗ,p Αλλιώς P ι*j Εκτύπωσε ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ,p Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Τέλος ΑΣΚ_4 5. Να γίνει ο αλγόριθμος που θα διαβάζει 100 αριθμούς και να εμφανίζει ποσοί από αυτούς είναι αρνητικοί και πόσοι θετικοί 6. Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγόριθμου. Να βρεθούν οι τιμές των μεταβλητών μετα την εκτέλεση αυτού του τμήματος ψ 2 ζ 1 Για χ από 2 μέχρι 9 με βήμα 2 ψ ψ+2*χ ζ ζ ψ Τέλος_επανάληψης 7. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Να βρεθούν οι τιμές που θα εμφανιστούν στην οθόνη κατά την εκτέλεση αυτού του αλγορίθμου για τιμές μ=2 και ν=4 Αλγόριθμος τι_κάνει Διάβασε μ,ν Για ι από 1 μέχρι μ Για j από 1 μεχρι ν κ j*ι εκτύπωσε j, x,ι, =,κ τέλος_επανάληψης τέλος_επανάληψης εκτύπωσε κ τέλος τι_κάνει 21/90

22 8. Η μετατροπή θερμοκρασίας από βαθμούς Φαρενάιτ (F) σε βαθμούς Κελσίου(C) δίδεται από τον τύπο:c=5/9(f-32). Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος να εμφανίζει στην οθόνη τις αντιστοιχίες των θερμοκρασιών αν οι βαθμοί Φαρενάιτ μεταβάλλονται ανά 2 βαθμούς αρχίζοντας από το 30 μέχρι Οι τελειόφοιτοι των ΤΕΛ της Ελλάδας για είσοδο τους στα ΤΕΙ διαγωνίζονται σε 3 μαθήματα καθώς επίσης λαμβάνεται υπόψη και ο βαθμός του απολυτηρίου. Τα μαθήματα που διαγωνίζονται είναι: Α) Μάθημα ειδικότητας 45% Β) Μαθηματικά 25% Γ) Έκθεση 20% Δ) Απολυτήριο 10% Την ημέρα των αποτελεσμάτων το υπουργείο παιδείας προμήθευσε τα σχολεία με ένα πρόγραμμα, το οποίο λειτουργεί ως εξής : Διαβάζει από το πληκτρολόγιο την βάση της πρώτης επιλογής, το βαθμό στο μάθημα ειδικότητας, το βαθμό στην έκθεση, το βαθμό στα μαθηματικά και το βαθμό στο απολυτήριο του χρήστη(μαθητή). Στο τέλος το πρόγραμμα απαντάει με το μήνυμα «ΜΠΡΑΒΟ ΠΕΡΑΣΕΣ» Ή «ΔΕΝ ΠΕΡΑΣΕΣ». 1)Να γίνει το παραπάνω πρόγραμμα (αλγόριθμος). 2)Να γίνει η παραλλαγή που παραπάνω αλγορίθμου ώστε να δέχεται από το πληκτρολόγιο τον αριθμό των μαθητών μιας τάξης και η παραπάνω λειτουργία να εκτελείται για αυτόν τον αριθμό των μαθητών (ΓΙΑ). 10. να γραφεί ο αλγόριθμος που να εμφανίζει το άθροισμα των άρτιων αριθμών και το άθροισμα των περιττών από το 1 έως το Η ΕΝΤΟΛΗ ΟΣΟ Όσο <συνθήκη συνέχειας> επανέλαβε Ομάδα εντολών Τέλος_επανάληψης Τρόπος εκτέλεσης: Αρχικά ελέγχεται η συνθήκη. Αν η συνθήκη είναι αληθής τότε εκτελείται η ομάδα εντολών. Στην συνέχεια ελέγχεται ξανά η συνθήκη και αν είναι πάλι αληθής τότε, εκτελείται πάλι η ομάδα εντολών. Όταν η συνθήκη συνέχειας γίνει ψευδής, τότε η ομάδα εντολών δεν εκτελείται και λήγει η εκτέλεση της δομής Λειτουργία: όσο η συνθήκη συνέχειας είναι αληθής επαναλαμβάνεται η εκτέλεση των εντολών. Όταν η συνθήκη γίνει ψευδής, τότε εκτελείται η εντολή που βρίσκεται αμέσως μετά το τέλος_επανάληψης. Υπάρχει περίπτωση όταν η συνθήκη είναι ψευδής, από την αρχή, να μην εκτελεστεί καμία φορά η ομάδα εντολών του βρόχου. Παράδειγμα εντολής ΟΣΟ S 0 Διάβασε α Όσο α<>0 επανέλαβε S S+a Διάβασε α Τέλος_επανάληψης 22/90

23 3.4 Η ΕΝΤΟΛΗ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Αρχή_επανάληψης Ομάδα εντολών Μέχρις_ότου <συνθήκη τέλους> Τρόπος εκτέλεσης: Αρχικά εκτελούνται οι εντολές τις ομάδας. Στην συνέχεια, ελέγχεται η συνθήκη τέλους. Αν η συνθήκη τέλους δεν ικανοποιείται, τότε εκτελείται ξανά η ομάδα εντολών και η επανάληψη αυτή συνεχίζεται, όσο η συνθήκη μένει ψευδής. Όταν η συνθήκη τέλους γίνει αληθής, τότε λίγει η εκτέλεση της επαναληπτικής δομής. Λειτουργία: όσο η συνθήκη τέλους είναι ψευδής επαναλαμβάνεται η εκτέλεση των εντολών. Όταν η συνθήκη γίνει αληθής, τότε ο αλγόριθμος εκτελεί την εντολή μετά την μεχρις ότου. Σε αντίθεση με την όσο, στην μέχρις_οτου, η ομάδα εντολών θα εκτελεστεί σίγουρα μια φορα ακόμη και αν η συνθήκη τέλους είναι αληθής. Αυτό συμβαίνει αφού πρώτα εκτελούμαι και μετά ελέγχουμε S 0 Αρχή_επανάληψης Διάβασε α S S+a Μέχρις_ότου (α=0) 3.5 ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Σε περίπτωση που θέλουμε να ελέγχουμε τα δεδομένα που εισάγονται από το πληκτρολόγιο, ώστε αυτά να υπακούουν σε κάποιους κανόνες τότε χρησιμοπούμε την δομή επανάληψης μέχρις _ ότου. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να εισάγουμε ένα βαθμό μαθητή τότε γράφουμε: Αρχή_επανάληψης Διάβασε βαθμός Μέχρις_ότου βαθμός>=0 και βαθμός<=20 Αν θέλουμε να εμφανίζουμε και μήνυμα λάθους στον χρήστη: Αρχή_επανάληψης Διάβασε βαθμός Αν βαθμός < 0 ή βαθμός > 20 τότε Εκτύπωσε «λάθος βαθμός, παρακαλώ ξανά δώστε βαθμό» Τέλος_αν Μέχρις_ότου βαθμός>=0 και βαθμός<= ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 2) 1. Περιγράψτε την λειτουργία των τριών δομών επανάληψης. Ποιες οι διαφορές τους 2. Να γραφεί ο αλγόριθμος (και με τους τρεις τρόπους επαναλήψεων) που να διαβάζει έναν αριθμό ν και να υπολογίζει την σειρα : σ= ν 3. Βρείτε ποιες θα είναι οι τελικές τιμές των μεταβλητών Α,Β,Γ,Δ,Ε μετά την εκτέλεση του παρακάτω τμήματος αλγορίθμου Α 0 Β 0 Γ 0 23/90

24 Δ 0 Ε 0 Για κ από 1 μέχρι 5 Α Α-1 Ψ Κ ΑΝ (Ψ mod 2) = 0 τότε Α Α-1 Εκτύπωσε «ζυγός αριθμός» Αλλιώς Β Β-1 Εκτύπωσε «μονός αριθμός» Για j από 1 μέχρι 10 με βήμα 3 Γ Γ-1 Τέλος_ επανάληψης Τέλος_αν Δ Δ-1 Εκτύπωσε Ψ Τέλος_επανάληψης Ε Ε-1 Εκτύπωσε κ 4. Να μετατραπεί η παρακάτω δομή επανάληψης «ΓΙΑ» σε δομή επανάληψης «ΟΣΟ» και σε δομή επανάληψης «ΜΕΧΡΙΣ _ ΟΤΟΥ». Για k από 20 μέχρι -10 με βήμα -2 αποτέλεσμα k * εκτύπωσε Το αποτέλεσμα είναι, αποτέλεσμα Τέλος_επανάληψης 5. Να γράψετε τι θα εκτυπώσει στην οθόνη το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου. Προσοχή υπάρχουν δύο εντολές «εκτύπωσε» Α 10 Β 0 Γ Β + Α^ 2 Αρχή _ επανάληψης Αν Γ = 0 τότε Γ 10 Αλλιώς_αν Γ < 100 τότε Γ 20 Αλλιώς Γ 30 Τέλος _ αν Όσο Γ<40 επανέλαβε Γ Γ + 50 Εκτύπωσε Α+2, Β+4,Γ+8 Τέλος _ επανάληψης Εκτύπωσε Α,Β,Γ Α Α * 2 Β Β + 10 Μέχρις _ ότου Α > Ένα μικρό λύκειο του νομού Έβρου έχει 50 μαθητές στην Γ Λυκείου. Να γραφεί ο αλγόριθμος ο οποίος θα: 24/90

25 Α. διαβάζει το βαθμό πρόσβασης της Β και Γ λυκείου κάθε μαθητή της Γ λυκείου. Οι βαθμοί αυτοί να ελέγχονται ώστε ο χρήστης να μη μπορεί να πληκτρολογήσει βαθμούς πάνω από 20 και βαθμούς κάτω από 0. Β. υπολογίζει και εμφανίζει τον τελικό βαθμό πρόσβασης κάθε μαθητή. Ο τελικός βαθμός πρόσβασης υπολογίζεται ως εξής: 0,3 * βαθμός πρόσβασης Β λυκείου + 0,7 * Βαθμός πρόσβασης Γ λυκείου, αν ο βαθμός πρόσβασης της Γ λυκείου είναι μικρότερος από της Β λυκείου. Διαφορετικά, ο τελικός βαθμός πρόσβασης ισούται με το βαθμό πρόσβασης της Γ λυκείου. Γ. υπολογίζει και εμφανίζει πόσοι μαθητές που κάνουν χρήση τον βαθμό πρόσβασης της Γ λυκείου και πόσοι μαθητές κάνουν χρήση τον βαθμό πρόσβασης που υπολογίζεται ως συνδυασμός του βαθμού της Β λυκείου και του βαθμού της Γ λυκείου. 3.7 ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος: Αλγόριθμος παράσταση Διάβασε n i n s 0 Όσο (ι>1) επανέλαβε s s+i i i-2 Τέλος_επανάληψης Εκτύπωσε s Τέλος παράσταση Α. Να παρουσιάσετε τις τιμές που παίρνουν οι μεταβλητές σε κάθε επανάληψη για i) n=6 και ii) n=3. Β. Να ξαναγραφεί ο αλγόριθμος με τις επαναληπτικές μορφές «μέχρις _ ότου» και «για από μέχρι» 2. Δοθέντος πραγματικού αριθμού α και φυσικού n, να γίνει ο αλγόριθμος που να υπολογίζει και να εμφανίζει την σειρά: S=a+a 2 +a 3 + +a n για οποιοδήποτε πλήθος όρων n δοθεί από τον χρήστη. 3. να γραφεί ο αλγόριθμος που να υπολογίζει και να εμφανίζει το αποτέλεσμα της σειράς: S=1*2+2*3+3*4+ +n*(n+1) για οποιοδήποτε πλήθος όρων δοθεί από τον χρήστη. 4. να γραφεί ο αλγόριθμος που να υπολογίζει και να εμφανίζει τον μέσο όρο δύο αριθμών. Η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται και να σταματά μόλις ο πρώτος αριθμός από τους δύο δοθεί μηδέν. 5. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το παραγοντικό ενός αριθμού n. Ορισμός: n!=1*2*3*4* *n και 0!=1 6. Έστω το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: i 1 s 0 όσο (ι<=5) επανέλαβε s s+s*i 25/90

26 i i+1 τέλος _ επανάληψης να βρείτε την τιμή του s σε όλες τις επαναλήψεις. 7. έστω ότι δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: i 1 p 1 όσο (i<=4) επανέλαβε i i+1 p p+p*i τέλος _ επανάληψης να βρείτε την τιμή του p σε όλες τις επαναλήψεις 8. Να γραφεί ο αλγόριθμος που να υπολογίζει το άθροισμα των τετραγώνων των περιττών αριθμών μεταξύ του 0 και του n, όπου n ακέραιος αριθμός που θα δίνει ο χρήστης. 9. να βρεθεί το πλήθος των επαναλήψεων στα παρακάτω τμήματα αλγορίθμων Α. για χ από -5 μέχρι 15 με βήμα 3 Ομάδα εντολών Τέλος _ επανάληψης Β. για χ από 10 μέχρι -4 με βήμα -2 Ομάδα εντολών Τέλος _ επανάληψης Γ. κ 0 Όσο κ>=0 επανέλαβε Ομάδα εντολών κ κ+! Τέλος _επανάληψης Δ. n 0 Αρχή _ επανάληψης Ομάδα εντολών n n+1 μέχρις _ ότου n>=0 10. Ένας καταναλωτής πηγαίνει σε ένα πολυκατάστημα και έχει στην τσέπη του 5000 ευρώ. Ξεκινά να αγοράζει διάφορα είδη και ταυτόχρονα κρατά το ποσό στο οποίο έχει φθάσει κάθε στιγμή που αγοράζει κάποιο προϊόν. Να γραφεί ο αλγόριθμος που θα ζητάει την τιμή του κάθε προϊόντος και εφόσον επαρκή το υπόλοιπο του καταναλωτή, πραγματοποιεί την αγορά μειώνοντας το διαθέσιμο υπόλοιπο. Ο αλγόριθμος, μετά από κάθε αγορά, θα εμφανίζει το ποσό που έχει στην διάθεση του ο καταναλωτής. Η αγορά αγαθών συνεχίζεται μέχρι να μηδενιστεί το διαθέσιμο υπόλοιπο. 3.8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΝΟΥ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 1. Ένα parking μπορεί να κόψει μέχρι και 200 εισιτήρια την ημέρα. Μπορεί να δεχτεί α. Φορτηγά, β. επιβατικά και γ. μηχανάκια (τιμές: φορτηγά 10 ευρώ την ώρα, 26/90

27 επιβατικά 5 ευρώ την ώρα και μηχανάκια 2 ευρώ την ώρα). Να γίνει πρόγραμμα το οποίο να διαβάζει το είδος του οχήματος (επιλογές 1: φορτηγό, 2 επιβατικό 3: μηχανάκι, 4: έξοδος) και στην συνέχεια να διαβάζει τις ώρες παραμονής του οχήματος. Το πρόγραμμα θα πρέπει να υπολογίζει το συνολικό ποσό εσόδων για κάθε είδος οχήματος ξεχωριστά και το συνολικό ποσό όλων των οχημάτων. Το πρόγραμμα θα σταματάει αν στην είσοδο του είδους του οχήματος δοθεί η επιλογή 4 ή αν ξεπεραστεί ο αριθμός των εισιτηρίων που μπορεί να κόψει το parking. Στο τέλος το πρόγραμμα θα εμφανίζει στην οθόνη τις παρακάτω πληροφορίες: Σύνολο φορτηγών : χχχ Συνολικό ποσό φορτηγών: χχχχχ Σύνολο επιβατικών: χχχ Συνολικό ποσό επιβατικών: χχχχχ Σύνολο μοτοσικλετών: χχχ Συνολικό ποσό μοτοσικλετών: χχχχχ Σύνολο οχημάτων: χχχ Συνολικό ποσό ημέρας: χχχχχχχχ 2. Μια εταιρία εμπορεύεται προϊόντα. Καθημερινά κάνει αγορές από διάφορους προμηθευτές και πωλήσεις σε πελάτες. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο να πραγματοποιεί τις εξής λειτουργίες: α. Θα εμφανίζει στην οθόνη το παρακάτω μενού επιλογών: 1 ή Α ή α: Αγορά 2 ή Π ή π: Πώληση 3 ή Ε ή ε: ερώτηση συνόλου αγορών 4 ή Σ ή σ: ερώτηση συνόλου πωλήσεων 5 ή Κ ή κ: ερώτηση κέρδους 6 ή Χ ή χ: έξοδος από το πρόγραμμα β. Αγορές: Το πρόγραμμα ζητά από τον χρήστη την και την ποσότητα του προϊόντος και αθροίζει το γινόμενο τους σε ένα σύνολο αγορών γ. Πωλήσεις: Το πρόγραμμα ζητά την τιμή και την ποσότητα του προϊόντος και αθροίζει το γινόμενο τους σε ένα σύνολο πωλήσεων δ. Ερώτηση συνόλου αγορών: Εκτύπωση στην οθόνη του συνόλου αγορών ε. Ερώτηση συνόλου πωλήσεων: Εκτύπωση στην οθόνη του συνόλου πωλήσεων ζ. Ερώτηση κέρδους: Εκτύπωση στην οθόνη του κέρδους της επιχείρησης 3. Οι εργαζόμενοι ενός γραφείου έχουν ένα κωδικό και 3 μισθούς ανάλογα με την εποχή. Τα παραπάνω δεδομένα αποθηκεύονται σε έναν πίνακα 2 διαστάσεων (γραμμές: εργαζόμενοι, στήλες κωδικός και μισθοί). Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα υλοποιεί τις εξής λειτουργίες: α. Πρόσληψη υπαλλήλου: καταχώρηση σε μια ελεύθερη γραμμή του πίνακα τα στοιχεία του νέου υπαλλήλου β. Απόλυση υπαλλήλου: Διαγραφή των στοιχείων του υπαλλήλου από τον πίνακα γ. Ανάκτηση των πληροφοριών που αφορούν έναν υπάλληλο αφού ο χρήστης δώσει τον κωδικό αυτού του υπαλλήλου (χρήση του αλγόριθμου της αναζήτησης) δ. Εμφάνιση του ΜΟ των μισθών ενός συγκεκριμένο υπάλληλο αφού ο χρήστης δώσει τον κατάλληλο κωδικό. Το πρόγραμμα θα ελέγχεται με μενού επιλογών: μια επιλογή για κάθε μια από τις παραπάνω 4 λειτουργίες. Η 5η επιλογή του μενού επιλογών θα είναι ο τερματισμός του προγράμματος. 27/90

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ - 4 ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Δομή δεδομένων: είναι ένα σύνολο αποθηκευμένων δεδομένων που υφίστανται επεξεργασία από ένα σύνολο λειτουργιών. Οι βασικές λειτουργείες είναι: Προσπέλαση Εισαγωγή Διαγραφή Αναζήτηση Ταξινόμηση Αντιγραφή Συγχώνευση Διαχωρισμός Συχνά καταλήγουμε στην παρακάτω εξίσωση (Wirth): Προγράμματα = αλγόριθμοι + δομές δεδομένων Στατικές δομές δεδομένων: Το μέγεθος της μνήμης που απαιτείται καθορίζεται από την αρχή (την στιγμή του προγραμματισμού) και όχι κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Έτσι, στις στατικές δομές δεδομένων, αφού γνωρίζουμε εκ των προτέρων το μέγεθός τους, τα στοιχεία τους αποθηκεύονται σε συνεχόμενες θέσεις μνήμης. Δυναμικές δομές δεδομένων: Δεν έχουν σταθερό μέγεθος, αλλά ο αριθμός των κόμβων αυξάνει ή μικραίνει ανάλογα με τον αν εισάγουμε ή διαγράφουμε δεδομένα. Έτσι οι δυναμικές δομές εν γένει, δεν αποθηκεύονται σε σύγχρονες θέσεις μνήμης 4.2 ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας: Είναι από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες στατικές δομές δεδομένων που περιέχει στοιχεία ίδιου τύπου, κάθε ένα από τα οποία διαθέτει ένα δείκτη (ή συνδυασμό δεικτών για πίνακες με περισσότερες από μια διαστάσεις) που προσδιορίζει τη θέση του μέσα στον πίνακα. Παράδειγμα: MyArray Εκτύπωσε MyArray[1]!Εκτυπώνεται στην οθόνη ο αριθμός 3 Εκτύπωσε MyArray[4]!Εκτυπώνεται στην οθόνη ο αριθμός 10 MyArray[1] 14 Διάβασε MyArray[1] Σημείωση: Πάντα δίπλα από το όνομα πίνακα έχουμε αγκύλες μέσα στις οποίες υπάρχει ένας ακέραιος αριθμός μεγαλύτερος από μηδέν, ο οποίος χαρακτηρίζει ένα κελί του πίνακα. Ο αριθμός αυτός ονομάζεται δείκτης. Μονοδιάστατοι πίνακες: Ένας πίνακας όπου η αναφορά σε στα στοιχεία (κελία) γίνεται με έναν δείκτη ονομάζεται μονοδιάστατος. 4.3 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 1. Να γίνει ο αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει από το πληκτρολόγιο και να εισάγει σε μονοδιάστατο πίνακα 5 βαθμούς ενός μαθητή. 28/90

29 Αλγόριθμος Μαθητής Διάβασε Βαθμός[1] Διάβασε Βαθμός[2] Διάβασε Βαθμός[3] Διάβασε Βαθμός[4] Διάβασε Βαθμός[5] Τέλος Μαθητής Ή Αλγόριθμος Μαθητή Για i από 1 μέχρι 5 Διάβασε Βαθμός[i] Τέλος _ επανάληψης Τέλος Μαθητή 2. Να γίνει ο αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει από το πληκτρολόγιο και να εισάγει σε μονοδιάστατο πίνακα 5 βαθμούς ενός μαθητή. Να γίνεται έλεγχος ώστε οι βαθμοί να μην είναι μεγαλύτερη από 20 ή μικρότερη από 0 Αλγόριθμος Μαθητή Για i από 1 μέχρι 5 Αρχή επανάληψης Διάβασε Βαθμός[i] Μέχρις _ ότου Βαθμός [i]>=0 και Βαθμός[i] <= 20 Τέλος _ επανάληψης Τέλος Μαθητή 4.4 ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΕΡΟΣ 1) 1. Να γίνει ο Αλγόριθμος που να διαβάζει 20 βαθμούς ενός μαθητή και να βρίσκει τον μέσο όρο των βαθμών αυτών (Για την αποθήκευση των βαθμών να χρησιμοποιηθεί μονοδιάστατος πίνακας 20 θέσεων) 2. Να γίνει ο Αλγόριθμος που να διαβάζει 20 βαθμούς ενός μαθητή και να βρίσκει το μεγαλύτερο βαθμό και τον μικρότερο βαθμό. 3. Να γίνει ο Αλγόριθμος που να διαβάζει 20 βαθμούς ενός μαθητή και να βρίσκει πόσοι βαθμοί είναι πάνω από τον μέσο όρο των βαθμών του. 4. Θέμα 2 ο 2004: ίνεται ο µονοδιάστατος πίνακας C µε έξι στοιχεία που έχουν αντίστοιχα τις παρακάτω τιµές: 2, 5, 15, 1, 32, 14 και το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου: min 100 max 100 Για i από 1 µέχρι 6 µε_βήµα 2 Α C[i] B C[i+1] Αν A<Β τότε Lmin A Lmax B αλλιώς Lmin Β Lmax Α Τέλος_αν 29/90

30 Αν Lmin<min τότε min Lmin Τέλος_αν Αν Lmax>max τότε max Lmax Τέλος_αν Εκτύπωσε Α, Β, Lmin, Lmax, min, max Τέλος_επανάληψης D max min Εκτύπωσε D Να εκτελέσετε το παραπάνω τµήµα αλγορίθµου και να γράψετε στο τετράδιό σας: α. Τις τιµές των µεταβλητών Α, Β, Lmin, Lmax, min και max, όπως αυτές εκτυπώνονται σε κάθε επανάληψη. β. Την τιµή της µεταβλητής D που εκτυπώνεται. 5. Σε ένα Λύκειο η Γ τάξη έχει 120 μαθητές. Οι μέσοι όροι βαθμολογίας και τα ονόματα καταχωρούνται σε 2 πίνακες. Στον πίνακα με όνομα «Ονόματα» καταχωρούνται τα ονόματα των μαθητών και στον άλλων με όνομα «Βαθμολογίες» και κατ αντιστοιχία θέσεων οι μέσοι όροι της βαθμολογίας των μαθητών. Έτσι αν στην θέση i του πίνακα Ονόματα υπάρχει το ονοματεπώνυμο κάποιου μαθητή, στην αντίστοιχη θέση i του πίνακα Βαθμολογίες υπάρχει ο μέσος όρος της βαθμολογίας του ίδιου μαθητή. Να γραφεί ο αλγόριθμος που: Α. να διαβάζει τα στοιχεία των 2 πινάκων Β. να βρίσκει και να εμφανίζει τον μεγαλύτερο μέσο όρο βαθμολογίας Γ. να εμφανίζει το ονοματεπώνυμο των μαθητών που έχουν τον βαθμό που βρήκατε στο ερώτημα Β. Δ. να εμφανίζει πόσοι μαθητές έχουν τον βαθμό που βρήκατε στο ερώτημα Β. 6. Μια επιχείρηση διαθέτει 10 πωλητές, με κωδικό από 1 έως 10, οι οποίοι μπορούν να κάνουν καθημερινά περισσότερες από μία πωλήσεις. Να γραφεί ο αλγόριθμός ο οποίος : Α) εισαγωγή δεδομένων από το πληκτρολόγιο. Για κάθε πώληση, εισάγονται ο κωδικός του πωλητή και το ποσό πώλησης. Η εισαγωγή των δεδομένων τελειώνει όταν δοθεί 0 (μηδέν) στο κωδικό πωλητή. Β) Υπολογισμός και εμφάνιση του συνολικού ποσού πωλήσεων για κάθε πωλητή χωριστά. Γ) υπολογισμός και εμφάνιση του τζίρου της επιχείρησης. Δ) Εμφάνιση των κωδικών των πωλητών οι οποίοι έχουν συνολικό ποσό πωλήσεων πάνω από το μέσο όρο των πωλήσεων όλων των πωλητών. Ε) η επιχείρηση θέλει απολύσει έναν υπάλληλο και αποφασίζει ότι θα είναι αυτός με το μικρότερο σύνολο πωλήσεων. Επίσης θέλει να προάγει έναν πωλητή στη θέση του διευθυντή πωλήσεων και αποφασίζει να είναι αυτός με το μεγαλύτερο σύνολο πωλήσεων. Ο αλγόριθμός πρέπει να εμφανίζει τον κωδικό του πωλητή με το μεγαλύτερο ποσό πωλήσεων και τον κωδικό του πωλητή με το μικρότερο ποσό πωλήσεων 7. Ένα super market διαθέτει 20 ταμειακές μηχανές με κωδικούς από 1 μέχρι 20. Μετά το κλείσιμο του super market o διευθυντής του super market γεμίζει ένα πίνακα με τα έσοδα από τις ταμειακές μηχανές και βλέπει τα στατιστικά τις ημέρας. Να γίνει ο αλγόριθμος ο οποίος : Α) Θα γεμίζει τον πίνακα Β) Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τον τζίρο του super market 30/90