Γεώργιος Χ. Χριστοφορίδης (ΑΠΘ) Επικ. Καθηγητής, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. IEE 09/941/SI August 1st 2010 / July 31st 2012

Transcript

1 GP Wind ΟΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ Γεώργιος Χ. Χριστοφορίδης (ΑΠΘ) Επικ. Καθηγητής, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας IEE 09/941/SI August 1st 2010 / July 31st 2012 Περιφερειακή Ημερίδα Πάτρα, 29 Σεπτεμβρίου 2011 The sole responsibility for the content of this presentation lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsible for any use that may be made of the information contained therein.

2 GP WIND - Σύνοψη ΣΤΟΧΟΣ: η ανταλλαγή και καταγραφή βέλτιστων πρακτικών για την εναρμόνιση των στόχων σχετικά με την αιολική ενέργεια με ευρύτερους περιβαλλοντικούς στόχους, εμπλέκοντας ενεργά τις τοπικές κοινότητες στο σχεδιασμό και την υλοποίηση Το GP WIND διερευνά εμπόδια στην ανάπτυξη των παράκτιων και των υπεράκτιων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από αιολική ενέργεια Το GP WIND θα αναπτύξει έναν οδηγό ορθών πρακτικών και μια εργαλειοθήκη, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να διευκολύνουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ για την υποστήριξη των στόχων του 2020 Το GP WIND αναφέρεται σε επενδυτές, την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ από διαφορετικές χώρες για την ανταλλαγή εμπειριών Ο οδηγός ορθών πρακτικών βασίζεται σε 16 Θεματικές Μελέτες Περιπτώσεων (Case Studies) χωρισμένες σε 2 θεματικές κατηγορίες

3 16 Θεματικές Μελέτες Περιπτώσεων (1) Δύο Θεματικές Κατηγορίες: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1 Επίδραση στα ζώντα είδη, χερσαία και θαλάσσια 2 Επίδραση στους βιοτόπους/οικοτόπους 3 Βιοποικιλότητα 4 Αντιμετώπιση συσσωρευτικών επιπτώσεων 5 Συστήματα/διαδικασίες για την παρακολούθηση των επιπτώσεων - τεχνικές μείωσης 6 Ισοζύγιο CO 2 από την κατασκευή και λειτουργία αιολικών πάρκων 7 Κατασκευή και λειτουργία εγκαταστάσεων σε θαλάσσιο περιβάλλον 8 Υπεράκτια πάρκα εμπορικές δραστηριότητες: αλιεία, ναυτιλία, θέματα βυθού, σημεία σύνδεσης στην ξηρά

4 16 Θεματικές Μελέτες Περιπτώσεων (2) Δύο Θεματικές Κατηγορίες: ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση 10 Τοπίο & Διαχείριση ζητημάτων οπτικής όχλησης 11 Αντιμετώπιση θεμάτων θορύβου 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες συμπεριλαμβανόμενου και του τουρισμού 13 Ενδειασμοί της κοινότητας και αποδοχή 14 Σχήματα κοινοτικών ωφελειών 15 Διαχείριση σύνθετων η εδραιωμένων κοινωνικών αντιλήψεων 16 Μελέτες κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων

5 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (1) Παράμετροι όπως: Έλλειψη πληροφόρησης Κλειστές διαβουλεύσεις Ελλιπής επικοινωνία Παραπληροφόρηση μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη συναίνεση που απαιτείται από τις τοπικές κοινωνίες για ένα αιολικό πάρκο. Η πλήρης και αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του επενδυτή, των τοπικών αρχών και της τοπικής κοινότητας μπορεί να μειώσει δραστικά το χρόνο υλοποίησης της επένδυσης

6 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (2) Βασικά ζητήματα: Οι αδειοδοτικές αρχές δεν έχουν συχνά ξεκάθαρη στρατηγική δημιουργώντας ένα περιβάλλον σύγχυσης για τα αιολικά έργα. Η δυσκολία των ενδιαφερόμενων φορέων να να επικοινωνήσουν τα οφέλη ενός έργου αιολικής ενέργειας σε άλλες περιοχές. Το σκεπτικό του NIMBY είναι μια υπεραπλούστευση μιας σύνθετης διαδικασίας. Μπορεί να οδηγήσει σε αχρείαστες αντιπαλότητες μεταξύ των φορέων. Η δυσκολία των ενδιαφερόμενων φορέων να φιλτράρουν μεγάλες ποσότητες πληροφοριών (πραγματικές ή ανακριβείς), τους οδηγεί στο να υιοθετήσουν μια προεπιλεγμένη θέση αντίθεσης στο έργο.

7 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (3) ΗΘΜΠ9 προσπαθεί απαντήσει στα ακόλουθα ερωτημάτα: Πώς μπορούν οι εθνικές ή/και περιφερειακές πολιτικές να κοινοποιούνται καλύτερα στους τοπικούς φορείς λήψης αποφάσεων; Πώςμπορούνναεμπλακούνπλήρωςοικοινότητεςστηνδιαδικασία σχεδιασμού του έργου; Πώς μπορούν οι επενδυτές να κατανοήσουν καλύτερα τις ανησυχίες των άλλων ενδιαφερομένων; Πώς μπορούν τα δεδομένα από έργα αιολικής ενέργειας να κοινοποιηθούν με αποτελεσματικό τρόπο; Πώς μπορούν τα οφέλη της αιολικής ενέργειας να κοινοποιηθούν με αποτελεσματικό τρόπο; Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η παραπληροφόρηση;

8 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (4) Παραδείγματα Καλών Πρακτικών Παραδείγματα Καλών Πρακτικών Κατευθυντήριες Γραμμές Σχεδιασμού για την Αιολική Ενέργεια, Ιρλανδία Πρόβλεψη για τοπικές στρατηγικές σχετικά με την αιολική ενέργεια η οποία περιλαμβάνει ανεμολογικές ζώνες Γραφείο Ενέργειας, Savona, Ιταλία Παρέχει υποστήριξη σχετικά με τη διαδικασίας αδειοδότησης και τις δυνατότητες χρηματοδότησης για επενδυτικών έργων Rumeurs et Réalités, APERe, Βέλγιο Ενημερωτικό φυλλάδιο για την αιολική ενέργεια Η πραγματική αλήθεια για την Αιολική Ενέργεια, Sierra Club, Καναδάς Δημοσίευση για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης παραπληροφόρησης

9 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (5) Ανεπίσημες διαβουλεύσεις πριν από την επίσημη αίτηση Ελαχιστοποίηση του κινδύνου αποτυχίας ή ενστάσεων Estinnes Αιολικό Πάρκο, Βέλγιο Προαιρετικός σχεδιασμός και συμβουλευτική προσέγγιση για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Αιολικό Πάρκο Whitlee, κέντρο επισκεπτών, Παγκόσμια Ημέρα Ανέμου, Απομυθοποίηση των μεγάλων ανεμογεννητριών και επίδειξη της ενσωμάτωσης των εγκαταστάσεων Άνεμος της αλλαγής, Fintry Development Trust, Ηνωμένο Βασίλειο Ταινία μικρού μήκους που περιγράφει τα οφέλη της κοινότητας και το κέρδος από ένα τοπικό αιολικό πάρκο

10 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (6) Επιλεγμένες Προτάσεις: Προγράμματα σπουδών στα σχολεία θα πρέπει να περιλαμβάνουν θέματα αιολικής ενέργειας. Κυβέρνηση και αρχές αδειοδότησης πρέπει να συνεννοούνται πάνω σε ένα κοινό πλαίσιο για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών πολιτικών και στόχων. Ανεξάρτητοι ή κρατικοί φορείς και ΜΚΟ μπορούν να βοηθήσουν στην απομυθοποίηση των μύθων και την άμβλυνση των φόβων. Οι επενδυτές πρέπει να συνεργαστούν ουσιαστικά με τους τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς, σε πρώιμο στάδιο. Αποφυγή διαδικασίας που έχει σχεδιαστεί απλά για να πείσει και όχι πραγματικά για να συμβουλεύσει.

11 ΘΜΠ 9 Επικοινωνία, συνειδητοποίηση, παραπληροφόρηση (7) Επιλεγμένες Προτάσεις: Η συνεργασία θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις επιμέρους ομάδες ενδιαφερομένων. Το σχέδιο πρέπει να καθορίζεται σε σχέση με τις επιπτώσεις και άλλων ενεργειακών επιλογών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Οι τοπικές επιπτώσεις και τα οφέλη θα πρέπει να προσδιορίζονται και να παρουσιάζονται με λεπτομέρεια - αποφύγετε γενικότητες. Τεχνικά μειονεκτήματα της αιολικής ενέργειας δεν πρέπει να αγνοηθούν αλλά να γνωστοποιούνται. Η Εμπιστοσύνη χρειάζεται χρόνια για να χτιστεί, δευτερόλεπτα για να καταστραφεί, και μια αιωνιότητα για να επανακτηθεί.

12 ΘΜΠ 10 Τοπίο και διαχείριση ζητημάτων οπτικής όχλησης (1) Η οπτική όχληση από τα αιολικά πάρκα τόσο στο χερσαίο αλλά και στο θαλάσσιο τοπίο, μπορεί να είναι από τα πιο σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξή τους. Λόγω του μεγέθους και της συνήθους χωροθέτησής τους, μεταβάλλουν τη φυσική εικόνα του τοπίου, γεγονός που μπορεί να γίνει αντιληπτό ως επίπτωση στο τοπικό περιβάλλον και στον τουρισμό. Η ομαλή ενσωμάτωση των αιολικών πάρκων στο τοπίο οδηγεί σε ελαχιστοποίηση της οπτικής όχλησης και μεγαλύτερη αποδοχή από τις τοπικές κοινότητες. Στόχος ΘΜΠ: Η εξέταση και ανάλυση των καλών παραδειγμάτων λύσεων και μετριασμού Πώς θέματα οπτικής όχλησης ξεπεράστηκαν με επιτυχία στην Ευρώπη Διδάγματα για το μέλλον: πώς αυτές οι «λύσεις» μπορούν να βοηθήσουν την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας

13 ΘΜΠ 10 Τοπίο και διαχείριση ζητημάτων οπτικής όχλησης (2) Καλές Πρακτικές Estinnes, Βέλγιο 11 Α/Γ ύψους198m των 7MW. Αλλαγή του αρχικού σχεδιασμού για να μετριαστεί η οπτική όχληση. Λίγες παρατηρήσεις από τον τοπικό πληθυσμό που ενημερώθηκε ενδελεχώς για τις τεχνικές εναλλακτικές (τύπος Α/Γ κτλ) San Marco dei Cavoti, Ιταλία Αλλαγή του αρχικού σχεδιασμού χρήσης 30 Α/Γ ισχύος1.65mw σε 12 Α/Γ ισχύος2.3μw, ύστερα από διαβούλευση με την τοπική κοινότητα, μειώνοντας την οπτική όχληση και την αλλοίωση του τοπίου. Ecovent, Ισπανία 37 Α/Γ συνολικής ισχύος 48MW. Απαιτήθηκαν έργα ανάπλασης τοπίου για την έγκριση του. Άντισσα, Λέσβος Απολιθώματα στην περιοχή εγκατάστασης έκαναν απαραίτητη την προσεκτική ενσωμάτωση του πάρκου στο τοπίο με ενδιαφέρουσες τεχνικές.

14 ΘΜΠ 10 Τοπίο και διαχείριση ζητημάτων οπτικής όχλησης (3) Τρόποι μείωσης οχλήσεων: Χωροθέτηση και διάταξη π.χ. Μεγαλύτερη πυκνότητα (μειωμένη απόδοση ωστόσο), εναρμόνιση έργων με τις γύρω περιοχές Ύψος Α/Γ Μεγαλύτερο ύψος μεγαλύτερη ισχύ και λιγότερες Α/Γ, άρα μικρότερη όχληση. Από απόσταση δεν είναι αντιληπτή μικρή υψομετρική διαφορά. Απόκρυψη μετριασμός αρνητικών χαρακτηριστικών, π.χ. Χρήση υπόγειων καλωδίων Υλικά και Χρώματα Η προσεκτική επιλογή των χρωμάτων και των υλικών του μπορεί να μειώσει την αντίθεση και την οπτική όχληση. Π.χ. μαλακό γκρι, κρεμ κτλ μειώνουν την ορατότητα

15 ΘΜΠ 11 Θόρυβος (1) Τα αιολικά πάρκα, χερσαία και παράκτια, μπορεί να προκαλέσουν θόρυβο, κυρίως κατά τη λειτουργία τους αλλά και κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Οι εν λόγω θόρυβοι θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν. Στόχος Η εξέταση της σημασίας του θορύβου τόσο από χερσαία και υπεράκτια αιολικά πάρκα και η παρουσίαση παραδειγμάτων αντιμετώπισης Μεθοδολογία Επισκόπηση βιβλιογραφίας και ανάλυση υπαρκτών παραδειγμάτων

16 ΘΜΠ 11 Θόρυβος (2) Βασικά Θέματα σε σχέση με το Θόρυβο: Περιορισμένα στοιχεία για τις άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις του θορύβου από τα αιολικά πάρκα στην υγεία του ανθρώπου Η χωροθέτηση των αιολικών πάρκων σε σχέση με την ανθρώπινη δραστηριότητα Η απόσταση των αιολικών πάρκων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και κυρίως τη στέγαση είναι σημαντική παράμετρος Το μέγεθος και το είδος της τουρμπίνας Ο θόρυβος από τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλών συχνοτήτων υποβρυχίων εκπομπών, μπορεί να είναι σημαντικός κατά τη διάρκεια της κατασκευής όσο και κατά τη λειτουργία Αναγκαία η συνεχής παρακολούθηση και περαιτέρω έρευνα

17 ΘΜΠ 11 Θόρυβος (3) Καλές Πρακτικές: Ηνωμένο Βασίλειο Έκθεση ETSU-R-97 - εξακολουθεί να ισχύει - καθόρισε κατευθυντήριες γραμμές. Το 2011, μελέτη κυβερνητικού φορέα κατέληξε ότι απαιτείται συνεχής διαβούλευση μεταξύ κατασκευαστών, επενδυτών και τοπικών κοινοτήτων στο θέμα του θορύβου Σκωτία: Στο πάρκο Dunbeath ενημερώθηκε το 2011 η μελέτη επιπτώσεων θορύβου, λόγω μείωσης των Α/Γ και αύξησης ισχύος τους. Επίσης, μετά από παράπονα κατοίκων για το θόρυβο, σταμάτησε προσωρινά η λειτουργία του πάρκου Achany με την υποχρέωση υποβολής δεδομένων ηχητικής όχλησης. Βέλγιο: Στο πάρκο Estinnes, μετά από παράπονα κατοίκων, ο κατασκευαστής των Α/Γ βεβαίωσε ότι ο θόρυβος προέρχονταν από 2 Α/Γ λόγω συντονισμού. Ο επενδυτής αποφάσισε να εκπονήσει μελέτη επιπτώσεων θορύβου, να θέσει εκτός λειτουργίας το πάρκο τη νύχτα και να οργανώσει ενημερωτική ημερίδα.

18 ΘΜΠ 11 Θόρυβος (4) Προτάσεις: Καλύτερος δυνατός σχεδιασμός και η προ-αξιολόγηση της κατασκευής Η προσεκτική χωροθέτηση λαμβάνοντας υπόψη την ανθρώπινη δραστηριότητα Η συνεχής αναθεώρηση των προτύπων, των μεθοδολογιών και της πολιτικής σχετικά με τα κατώτατα όρια θορύβου και το σχεδιασμό των αιολικών πάρκων. Η συνεχής παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων σε θέματα όπως ο σχεδιασμός των πτερυγίων και των μηχανών των ανεμογεννητριών Συντονισμός της έρευνας και της πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ

19 ΘΜΠ 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες + τουρισμός (1) Οι συγκρούσεις με άλλους οικονομικούς φορείς συχνά ανιχνεύονται ως εμπόδια για την ανάπτυξη χερσαίων και υπεράκτιων αιολικών. Η ΘΜΠ12 εξετάζει πιθανά οικονομικά συμφέροντα που είναι συνήθως σε σύγκρουση με τα εν εξελίξει αιολικά πάρκα, προσφέροντας ταυτόχρονα πιθανές λύσεις για την αντιμετώπισή τους. Βασικά ζητήματα: Βασικά ζητήματα: Τουρισμός Γεωργία και κτηνοτροφία Ναυτιλία Ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές Επίδραση στις αξίες των ακινήτων Άλλες συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Αντιδράσεις από άλλες τοπικές κατεστημένες δραστηριότητες

20 ΘΜΠ 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες + τουρισμός (2) Καλές Πρακτικές (1) Καλές Πρακτικές (1) Αιολικό πάρκο σε τουριστική διαδρομή του Δήμου (Π.χ.: «Les Colladetes», «Les Calobres" και "Conca de Barcera», στην Ισπανία / «Τέρπανδρος» και «Άντισσα» στη Λέσβο (Ελλάδα) Ελεύθερη πρόσβαση για τα ζώα (Π.χ. : διάφορα αιολικά πάρκα στο Νομό Λασιθίου / «Les Colladetes», Ισπανία / Ανάβρα στην Ελλάδα) Συστήματα Χωροταξικού Σχεδιασμού βοηθά στην αποφυγή πιθανών συγκρούσεων μεταξύ διαφόρων δραστηριοτήτων που μοιράζονται την ίδια περιοχή, π.χ. Ανεμολογικός Άτλας στην Ισπανία, «Μπλε θάλασσες-πράσινη Ενέργεια»: τομεακό σχέδιο ανάπτυξης υπεράκτιων πάρκων στη Σκωτία. Προώθηση της συνύπαρξης με άλλες ΑΠΕ στην ίδια περιοχή «El Hierro Hydro-Wind σταθμός (Κανάρια νησιά, Ισπανία): 100% κάλυψη από ΑΠΕ της περιοχής El Hierro,υδραντλητικός σταθμός, υδροηλεκτρικό, Α/Π).

21 ΘΜΠ 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες + τουρισμός (3) Καλές Πρακτικές (2) Καλές Πρακτικές (2) Τουριστική προβολή των περιοχών αιολικού πάρκου (π.χ. «Whitelee» (Σκωτία) / 'Les Colladetes»(Ισπανία) /' La Muela» (Ισπανία), / «Τέρπανδρος» και «Άντισσα» (Ελλάδα): αριθμός επισκεπτών στην περιοχή έχει αυξηθεί λόγω της παρουσίας των αιολικών πάρκων. Μέτρα για παρεμβολές ραντάρ (πχ. α) Μελέτη για τον αντίκτυπο Α/Π στα ραντάρ της Αεροπορίας στην Αγγλία. β) Horns Rev (υπεράκτιο Α/Π στη Δανία), εγκατάσταση συστήματος ραντάρ με ικανότητα να κάνει σαφή διαχωρισμό της εναέριας κυκλοφορίας από πτερύγια ανεμογεννητριών.

22 ΘΜΠ 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες + τουρισμός (4) Διδάγματα Παναχαϊκό (Ελλάδα): λειτουργεί με επιτυχία, αλλά οι οργανώσεις της περιοχής εξακολουθούν να είναι δυσαρεστημένες. Οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να μειωθούν μέσω της ενίσχυσης της επικοινωνίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τη φάση σχεδιασμού. «Peña Lugar» (Ισπανία): Απορρίφθηκε λόγω αρνητικής γνωμάτευσης της σχετικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Υπήρξαν συγκρούσεις με άλλα οικονομικά συμφέροντα, όπως ο τουρισμός. Λανθασμένη επιλογή τοποθεσίας.

23 ΘΜΠ 12 Αντιθέσεις με άλλες οικονομικές δραστηριότητες + τουρισμός (5) Προτάσεις Αναπτυξιακές περιοχές προτεραιότητας για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και χρήση των χωροταξικών συστημάτων. Η προώθηση προτάσεων συμπληρωματικών επενδύσεων, κοινωνικο-οικονομικές μελέτες (ΘΜΠ 16). Ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των επενδυτών και των τοπικών ενδιαφερομένων φορέων από την αρχική φάση του έργου.

24 ΘΜΠ 13 Ενδοιασμοί της κοινότητας και αποδοχή υποστήριξη (1) Στόχος: Να εντοπιστούν οι παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πρόσφορου εδάφους για τη στήριξη των πολιτών σε έργα αιολικής ενέργειας Βασικά ζητήματα: (που προλειαίνουν την υποστήριξη των πολιτών) Ευρεία επικοινωνία / πληροφόρηση σχετικά με τις θετικές επιπτώσεις της αιολικής ενέργειας Διάδοση επιτυχημένων τοπικών πρωτοβουλιών Δημιουργία εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών με την έγκαιρη γνωστοποίηση του επενδυτικού σχεδίου Εφαρμογή δίκαιης και διαφανούς διαδικασίας λήψης αποφάσεων Δίκαιη κατανομή κερδών μέσω των μηχανισμών κοινοτικών παροχών (ΘΜΠ 14) Υιοθέτηση συνεπούς χωροταξικού σχεδιασμού

25 ΘΜΠ 13 Ενδοιασμοί της κοινότητας και αποδοχή υποστήριξη (2) Καλές Πρακτικές Καλές Πρακτικές Βέλγιο: αυστηροί κανόνες στη διαδικασία λήψης αποφάσεων & διαβούλευση 15 επίσημων φορέων + δημόσια κρίση Σκωτία/Ιρλανδία: λεπτομερής κατάλογος των προδιαγραφών ΜΠΕ Βέλγιο (Βόρεια Θάλασσα): κατάλληλος χωρικός σχεδιασμός: 200 m² υπεράκτια ζώνη χωρίστηκε σε 7 άδειες, χωρίς αλληλεπίδραση με τις ανθρώπινες δραστηριότητες => κοινωνική αποδοχή Luceole συνεταιρισμός (Βέλγιο): επικοινωνία επιτυχημένων εμπειριών Πορτογαλία: δύο εργοστάσια συναρμολόγησης χτίστηκαν στο πλαίσιο διαγωνισμού νέες θέσεις εργασίας Νορβηγία (Smøla και HITRA): ανοιχτός διάλογος με την κοινότητα από την αρχή. Βελτίωση της κοινωνικής αποδοχής.

26 ΘΜΠ 13 Ενδοιασμοί της κοινότητας και αποδοχή υποστήριξη (3) Διδάγματα Η διεξαγωγή μιας δεύτερης δημόσιας ενημερωτικής συνάντησης (μη υποχρεωτικής) κατά την παραλαβή των αποτελεσμάτων της ΜΠΕ, με σκοπό τη βελτίωση της διαφάνειας της διαδικασίας, μπορεί να ενεργοποιήσει λόμπι που εναντιώνονται στα Α/Π. Οι μηχανισμοί χρηματοδότησης (πράσινα πιστοποιητικά και feed-intariffs) αμφισβητούνται από πολλές ενεργοβόρες βιομηχανίες και ομάδες καταναλωτών, λόγω του αυξανόμενου κόστους τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αποδοχή εγκαταστάσεων Α/Π.

27 ΘΜΠ 13 Ενδοιασμοί της κοινότητας και αποδοχή υποστήριξη (4) Προτάσεις: Μια ευρεία επικοινωνιακή καμπάνια σχετικά με την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας είναι πιθανώς ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αποκτήσει κανείς την υποστήριξη των πολιτών Η μεταφορά εμπειριών και εντυπώσεων από άλλες κοινότητες είναι εξίσου σημαντική. Η γνωστοποίηση θετικών εμπειριών από παρόμοιες πρωτοβουλίες πολιτών βοηθούν στην άρση αμφιβολιών και φόβων από ενδεχόμενες συνέπειες. Η αποδοχή των πολιτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κατανομή των εσόδων: τα κονδύλια που παρέχουν έμμεσα οφέλη στην κοινότητα, καθώς και μειώσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας παρέχουν τη βάση της αποδοχής της κοινότητας.

28 ΘΜΠ 14 Σχήματα Κοινοτικών Ωφελειών (1) Ο κύριος στόχος των σχημάτων κοινοτικών ωφελειών είναι να δώσουν τη δυνατότητα στις τοπικές κοινότητες να εμπλακούν ενεργά στην ανάπτυξη Α/Π και να λάβουν συγκεκριμένα ανταλλάγματα από την εγκατάστασή τους στην περιοχή τους. Κύρια Θέματα Πιθανά οφέλη για τοπικές κοινότητες : Χρηματοδότηση κοινότητας: Εφ άπαξ καταβολή χρηματικού ποσού ή προγραμματισμένες πληρωμές στην κοινότητα προς όφελος των τοπικών κατοίκων Ανταλλάγματα σε είδος: Βελτίωση υποδομών, περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, εγκαταστάσεις επισκεπτών, σχολικές και εκπαιδευτικές υποδομές, κτλ Τοπική ιδιοκτησία: αγορά μετοχών στο έργο μέσω ιδίας συμμετοχής, ήμέσω ενός σχήματος διανομής κερδών ή συνεταιριστικής συμμετοχής Απασχόληση σε τοπικό επίπεδο: ευκαιρίες για απασχόληση τοπικού εργατικού δυναμικού και επιχειρήσεων κατά την εγκατάσταση και λειτουργία του αιολικού πάρκου

29 ΘΜΠ 14 Σχήματα Κοινοτικών Ωφελειών (2) Καλές πρακτικές και χρήσιμα συμπεράσματα (1/2) Παραδείγματα καλών πρακτικών στην Ελλάδα: Αιολικό πάρκο Ανάβρας Μαγνησίας: Εξαιρετικό παράδειγμα ανάπτυξης αιολικού πάρκου Η τοπική κοινωνία αγκάλιασε την ανάπτυξη του πάρκου Συμβολή στην τουριστική ανάπτυξη Αιολικά πάρκα Ροδόπης: Πρωτοποριακή μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση. Μεγάλη αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες. Σημαντική ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και των προοπτικών απασχόλησης. Εμπλουτισμός των γνώσεων των τοπικών κοινοτήτων.

30 ΘΜΠ 14 Σχήματα Κοινοτικών Ωφελειών (3) Καλές πρακτικές και χρήσιμα συμπεράσματα (2/2) Στο Βέλγιο: Allons-en-Vent initiative Vents d Houyett project: Ο κύριος επενδυτής δημιούργησε μία καινοτόμο συνεταιριστική δομή. Μοντέλο συμμετοχής με αποκλειστικούς δικαιούχους παιδιά. Συνεταιρισμός Enercity Villers-le-Bouillet : Το πρώτο έργο αιολικού πάρκου ΣΔΙΤ σε αγροτική περιοχή. Συνεταιρισμός: έλαβε ικανοποιητικά κέρδη από την λειτουργία ανεμογεννήτριας ισχύος 2MW (επί συνόλου 5 ανεμογεννητριών). Επενδύσεις κερδών σε διάφορα έργα ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων Φ/Β και δικτύων τηλεθέρμανσης.

31 ΘΜΠ 14 Σχήματα Κοινοτικών Ωφελειών (4) Συστάσεις/προτάσεις Ολοκληρωμένη προσέγγιση για να ξεπεραστούν τα εμπόδια από την πλευρά των: Νομοθετών και υπεύθυνων χάραξης πολιτικής: Κατάλληλο νομικό πλαίσιο Προώθηση του σχεδιασμού και της εφαρμογής σχημάτων κοινοτικών ωφελειών Εξασφάλιση της λήψης αναγνωρίσιμων ωφελειών από τις τοπικές κοινότητες Κατασκευαστών και ιδιοκτητών αιολικών πάρκων: Ενεργή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη Ανάπτυξη συνεργασίας και επίλυση θεμάτων που προκύπτουν σε αρχικά στάδια Τοπικών αρχών: Συνεργασία με τους επενδυτές ιδιοκτήτες αιολικών πάρκων Διοργάνωση σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων Διαχείριση / Αντιμετώπιση θεμάτων παραπληροφόρησης και παρανόησης

32 ΘΜΠ 14 Σχήματα Κοινοτικών Ωφελειών (5) Ομάδων τοπικών συμφερόντων: Εμπλοκή και συμμετοχή στην ανάπτυξη του αιολικού πάρκου Συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τους επενδυτές ιδιοκτήτες αιολικών πάρκων Προώθηση των απόψεών τους για την παραγωγή αιολικής ηλεκτρικής ενέργειας Διαπραγμάτευση ωφελειών από τα ουσιαστικά και βιώσιμη κέρδη για τις τοπικές κοινωνίες Εκπαιδευτικά ιδρύματα, τεχνο-κοινωνικο-οικονομικές οικονομικές μονάδες εμπειρογνωμόνων και περιβαλλοντικές οργανώσεις: Εφαρμογή επιτυχημένων σχημάτων κοινοτικών ωφελειών Ολοκληρωμένη προσέγγιση Προώθηση Κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων στο πλαίσιο της ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη.

33 ΘΜΠ 15 Διαχείριση σύνθετων ή εδραιωμένων κοινωνικών αντιλήψεων (1) Σύνοψη του θέματος Σύνοψη του θέματος Μπορεί να γίνει εκτεταμένη παραπληροφόρηση (χρησιμοποιώντας και αμφίβολης ποιότητας πηγές του διαδικτύου), από όσους είναι αντίθετοι στην αιολική ενέργεια. Έτσι, παγιώνονται αρνητικές αντιλήψεις του κοινού που αποτελούν εμπόδιο για την επιτυχή ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Η περιπτωσιολογική μελέτη προσδιορίζει παραδείγματα από ολόκληρη την Ευρώπη των προσπαθειών για την επιτυχή προώθηση εμπεριστατωμένων στοιχείων για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτών των αντιλήψεων.

34 ΘΜΠ 15 Διαχείριση σύνθετων ή εδραιωμένων κοινωνικών αντιλήψεων (2) Καλές πρακτικές και διδάγματα Καλές πρακτικές και διδάγματα Meteo Renouvable και Energiz'AIR (Βέλγιο) εβδομαδιαία εκπομπή, μετά την πρόγνωση του καιρού, που αναφέρει το ποσό της ενέργειας που παράγεται χάρη στον ήλιο και τον άνεμο Rumeurs et Realites (Βέλγιο) ιστοσελίδα και φυλλάδιο που παρέχει τεκμηριωμένες πληροφορίες για να αντικρούσει δημοφιλείς μύθους για την αιολική ενέργεια. Παρόμοια έντυπα και ιστοσελίδες εμφανίζονται και σε άλλες χώρες (Sceptical Science UK). Whitelee Αιολικό Πάρκο Visitor Centre (UK) - Το κέντρο επισκεπτών, σε ένα από τα μεγαλύτερα χερσαία αιολικά πάρκα στην Ευρώπη και μόνο 20km από τη Γλασκώβη, έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχημένο, με πάνω από επισκέπτες το χρόνο και πάνω από το 90% θετικά σχόλια από το κοινό. Η τοπική κοινωνία χρησιμοποιεί το κέντρο επισκεπτών ως επιπλέον πόρο. Το Whitelee πρόσφατα κέρδισε το επιχειρηματικό βραβείο Queens για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

35 ΘΜΠ 16 Μελέτες Κοινωνικό-οικονομικών Επιπτώσεων (ΜΚΕ) (1) Σύνοψη του θέματος Σύνοψη του θέματος Στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) γίνεται μικρή αναφορά στον παράγοντα «άνθρωπο». Η υποστήριξη από τη νομοθεσία είναι ανεπαρκής και δεν υπάρχουν κοινά αποδεκτές κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση των επιπτώσεων. Ακόμη και αυτή η ελλιπής εξέταση των κοινωνικό-οικονομικών επιπτώσεων τείνει να είναι επιφανειακή, λαμβάνοντας δεδομένα από μη-ειδικούς. Στα πλαίσια της ΘΜΠ έγινε επισκόπηση 37 δημοσιευμένων ΜΠΕ και μια διαδικτυακή έρευνα για να αποσπάσει τις απόψεις του ευρύτερου κοινού Σκοπός είναι να συμβάλλει στο να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή στις ΜΚΕ στα πλαίσια των γενικών ΜΠΕ.

36 ΘΜΠ 16 Μελέτες Κοινωνικο-οικονομικών Επιπτώσεων (ΜΚΕ) (2) Παραδείγματα Καλών πρακτικών Παραδείγματα Καλών πρακτικών Department of Energy & Climate Change (UK) καθοδηγεί ουσιαστικά τον επενδυτή και αναφέρει ότι αν ένα έργο είναι πιθανό να έχει κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην άιτηση μια σχετική ΜΚΕ. Ενδεικτικά έργα: Allt Duine (Σκωτία) εκτεταμένη προσέγγιση για τις επιπτώσεις στον τουρισμό. Bald Hills (Αυστραλία) μια σειρά απο ομάδες εργασίας και συνεντεύξεις ενδιαφερομένων φορέων διεξήχθησαν έτσι ώστε να γίνουν κατανοητές οι κοινωνικές επιπτώσεις του έργου. Gwent y Mor (Ουαλία) παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων μετά τη λειτουργία του πάρκου, μέσω ερωτηματολογίων

37 ΘΜΠ 16 Μελέτες κοινωνικό-οικονομικών επιπτώσεων (3) Συστάσεις/προτάσεις Ξεκάθαρη καθοδήγηση των επενδυτών για να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικό-οικονομικές οικονομικές επιπτώσεις κατά τα αρχικά στάδια της επένδυσης Προτυποποίηση και επίσημη καθοδήγηση από τους δημόσιους φορείς - Ορισμένα έργα να χρησιμοποιηθούν σαν «καλά παραδείγματα» Οι επενδυτές πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ειλικρινείς για τις πιθανές επιπτώσεις του έργου - Οι τοπικές κοινότητες θα μπορέσουν έτσι να κατανοήσουν καλύτερα τα θετικά και αρνητικά μιας αιολικής επένδυσης στον κοινωνικόοικονομικό τομέα.

38 Whitelee Αιολικό Πάρκο (Σκωτία)

39 Whitelee Αιολικό Πάρκο (Σκωτία) Το μεγαλύτερο στην Ευρώπη 322 MW, 160 A/Γ 25km με φωλιές ζώων Ποδηλατόδρομοι, περίπατοι, ιππασία Πολυσύχναστο κέντρο επισκεπτών

40 Munster (UK): Παράδειγμα ενσωμάτωσης σε βιομηχανική περιοχή (2 MW) Ιρλανδία: Παράδειγμα ενσωμάτωσης σε κατοικημένη περιοχή (850kW)

41 Les Colladetes (Ισπανία) Ελεύθερη πρόσβαση ζώων σε αιολικό πάρκο Αιολικό πάρκο σε τουριστική διαδρομή

42 El Hierro Υβριδικό Πάρκο κάτοικοι, 9.3ΜW αιολικά, ιδιοκτησία από μικρές ΜΜΕ που ανήκουν στους κατοίκους

43 Estinnes Βέλγιο 7ΜW Α/Γ, σύνολο 11 Μεγάλη απόδοση με μικρότερη δυνατή παρέμβαση στο τοπίο και το περιβάλλον. Προβλέπεται αντικατάσταση με Α/Γ 7,5 MW σύντομα

44 Princess Amalia Υπεράκτιο Αιολικό 60 Α/Γτων2MW. 23km από την ακτή, βάθος 12 24m, επιλογή για την ελαχιστοποίηση της οπτικής όχλησης (φαίνεται ελάχιστες ημέρες από την ακτή) και των επιπτώσεων στα μεταναστευτικά πουλιά. Απαγορευμένη ζώνη για την ναυτιλία

45 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Για περισσότερες πληροφορίες όπως και αναλυτικά όλες οι Θεματικές Μελέτες Περιπτώσεων: gpwind.eu