Kρίση-Ανεργία Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.

Transcript

1 Kρίση-Ανεργία Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.

2

3 ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Ημερίδας με θέμα Kρίση-Ανεργία Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Α θ ή ν α, Τ ε τ ά ρ τ η 1 8 Μ α ΐ ο υ

4 > 4 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011

5 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. > 5

6

7 ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: Kρίση-Ανεργία Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Α θ ή ν α, Τ ε τ ά ρ τ η 1 8 Μ α ΐ ο υ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ν. ΧΟΥΝΤΗΣ, Ρ. MURPHY, A. ΚΑΛΥΒΗΣ, Ρ. ΣΒΙΓΚΟΥ, Λ. ΦΡΑΓΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Έ ν α ρ ξ η Χαιρετισμός Αλέξη Τσίπρα, Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ Εισήγηση Νίκου Χουντή, Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Paul Murphy, Ευρωβουλευτής, Σοσιαλιστικό Κόμμα Ιρλανδίας Μιχάλης Κριτσωτάκης, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Σάββας Ρομπόλης, Επιστ. Δ/ντης ΙΝΕ-ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Δ ι ά λ ε ι μ μ α Γιάννης Κουζής, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου Ελένη Σωτηρίου, Κίνηση Αλληλεγγύης εργαζομένων ανέργων «Δικαίωμα» Αλίκη Κοσυφολόγου, Ιδιωτική υπάλληλος Γιάννης Θεωνάς, πρώην Ευρωβουλευτής Δημήτρης Στρατούλης, Αντιπρόεδρος ΙΝΕ ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ Συζήτηση παρεμβάσεις Κλείσιμο εργασιών, Νίκος Χουντής

8

9 Kρίση-Ανεργία Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ (Λ. ΦΡΑΓΚΟΥ): Καλημέρα σας. Σας καλωσορίζουμε στη σημερινή ημερίδα με ένα πολύ σοβαρό θέμα, την κρίση, την ανεργία, τις εργασιακές σχέσεις και την αποδιάρθρωσή τους. Θα γίνει μία προσπάθεια από τον εισηγητή και από τους παρεμβαίνοντες να παρουσιάσουν όσο πιο σφαιρικά και πολύπλευρα γίνεται το σοβαρό αυτό θέμα το οποίο ταλανίζει και την Ευρώπη αλλά κυρίως την ελληνική κοινωνία και απ ό,τι φαίνεται είναι το δράμα το οποίο θα ζήσουμε και το επόμενο διάστημα πάρα πολύ σοβαρά κυρίως οι εργαζόμενοι. Θα δώσω το λόγο στον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, στον σύντροφο Αλέξη Τσίπρα να κάνει το άνοιγμα και στην πορεία στον εισηγητή Νίκο Χουντή. Ο Αλέξης έχει το λόγο. Α. ΤΣΙΠΡΑΣ: Συντρόφισσες και σύντροφοι, η σημερινή ημερίδα της Ευρωομάδας της Αριστεράς διεξάγεται ταυτόχρονα με εξελίξεις ραγδαίες στο πολιτική και στο οικονομικό πεδίο για την Ελλάδα και για την Ευρώπη και είναι εξαιρετικά χρήσιμο να ανοίξουμε τη συζήτηση για τις επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία και για τις επιπτώσεις της κρίσης όχι μόνο εκεί όπου μετριούνται οι δείκτες συνήθως, τις επιπτώσεις στις τράπεζες, τα spreads, τα ομόλογα αλλά και τις επιπτώσεις στην κοινωνία, και αν θέλετε αυτό είναι και υποχρέωση της Αριστεράς, να πιάσει την κρίση από τη σκοπιά των δυνάμεων της εργασίας και από τη σκοπιά της κοινωνίας και όχι, ως συνήθως γίνεται το τελευταίο διάστημα, από τη σκοπιά του κεφαλαίου. Είναι πια ίσως κοινός τόπος να λέμε ότι το μνημόνιο απέτυχε. Αυτό πλέον το παραδέχονται όλοι. Αυτό το οποίο θα πρέπει ίσως να προσδιορίσουμε είναι γιατί έχουμε φτάσει σε ένα σημείο σήμερα που σχεδόν στην πλειοψηφία των πολιτών αυτή η κρίση που βιώνουμε, αυτό το δυσβάσταχτο χρέος φαντάζει ως ένας βρόγχος που δεν μπορεί να λυθεί. > 9

10 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 Εγώ θα σας έλεγα λοιπόν σήμερα ότι το πρόβλημα της χώρας έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα αποδείχθηκε ότι ήταν πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό. Είχαμε βεβαίως μία κρίση χρέους σημαντική εξαιτίας της διαχρονικής φοροασυλίας του κεφαλαίου στην Ελλάδα, εξαιτίας της διαχρονικής ταξικής πολιτικής που ήθελε τα αποθέματα της ανάπτυξης να μην κατατίθενται στον κοινωνικό χώρο αλλά να γίνονται αποθέματα στις τράπεζες της Ελβετίας για ορισμένους καταθέτες. Η κρίση αυτή όμως, παρά το γεγονός ότι, επαναλαμβάνω, ήταν σημαντική η κρίση χρέους, ήταν διαχειρίσιμη. Είχαμε όμως την ατυχία να έχουμε έναν Πρωθυπουργό που το έβαλε στα πόδια και έναν άλλον που μόλις ανέλαβε, παραδόθηκε στα μεγάλα συμφέροντα πλήρως. Παραδόθηκε στη διαπλοκή, παραδόθηκε στις αγορές, παραδόθηκε στις απαιτήσεις και στις πιέσεις των πιστωτών. Καραμανλής και Παπανδρέου έκαναν την κρίση του χρέους, μετέτρεψαν μία διαχειρίσιμη, σημαντική αλλά διαχειρίσιμη κρίση χρέους σε εθνική τραγωδία, γιατί δεν είχαν το σθένος να χτυπήσουν το χέρι στο τραπέζι και να υπερασπιστούν το δημόσιο συμφέρον. Γιατί δεν είχαν το σθένος να αντιμετωπίσουν με ριζικές λύσεις, ριζοσπαστικές λύσεις, αλλαγής πολιτικής βεβαίως, μία κρίση η οποία γιγαντωνόταν, ελλείμματα που δημιουργήθηκαν και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε καμία περίπτωση με μια πολιτική ύφεσης. Δύο βασικοί παράγοντες είναι αυτοί που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, ότι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις μία κρίση χρέους με μια πολιτική που παράγει ύφεση, γιατί σε βάζει σ αυτό το φαύλο κύκλο του χρέους. Και το δεύτερο βεβαίως, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτή την κρίση χωρίς να διεκδικείς από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας της έχεις καταθέσει σημαντικά όπλα, όπως το νόμισμά σου, να διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική, χωρίς να διεκδικήσεις ουσιαστική στήριξη, διότι αυτό που κάνει δεν είναι ουσιαστική στήριξη. Το να δίνεις σε έναν χρεοκοπημένο δάνεια και μάλιστα ακριβά, με την απαίτηση αυτά τα δάνεια να τα εξαντλεί για να αποπληρώνει τα προηγούμενα δάνεια, δεν λύνεις το πρόβλημα. Ίσα ίσα. Κερδίζεις ενδεχομένως λίγο χρόνο, αλλά το πρόβλημα το μεγιστοποιείς. > 10

11 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Σήμερα λοιπόν που βρισκόμαστε μπροστά σ αυτή την τραγωδία έτσι όπως έχει εξελιχθεί για την κοινωνία θα πω μετά για δείκτες γιατί είναι τραγωδία, όχι για τους τραπεζίτες και τις τράπεζες. Τραγωδία είναι για τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους, για το εισόδημα που μειώνεται. Σήμερα λοιπόν κυβέρνηση και Τρόικα ζητάνε συναίνεση από τις πολιτικές δυνάμεις σε ένα σχέδιο διάλυσης της κοινωνίας, και ο παραδομένος Πρωθυπουργός είναι τόσο αδύναμος και φοβισμένος που δεν τολμά να προχωρήσει μόνος σε αυτές τις επιλογές. Ζητάει και τη συνέργεια του κ. Σαμαρά. Και από την άλλη ο κ. Σαμαράς λέει μισόλογα, τραυλίζει και προσπαθεί να πείσει την Τρόικα, ικετεύοντάς την να μην τον παρασύρει σε σενάρια συναίνεσης πριν από τις εκλογές, προσπαθεί να την πείσει ότι αν αυτός έρθει στην εξουσία θα κάνει τα ίδια. Θα μειώσει τους φορολογικούς συντελεστές για το μεγάλο κεφάλαιο, θα προχωρήσει στο πρόγραμμα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Δεν ζητάει εκλογές. Δεν συνεχίζει να λέει αυτό που έλεγε ένα χρόνο πριν, ότι το μνημόνιο είναι αποτυχία και αν έρθει στην εξουσία θα το καταγγείλει. Κλείνει το μάτι στην Τρόικα αλλά την εκλιπαρεί, την ικετεύει να μην τον βάλει στην ίδια θέση με τον Παπανδρέου, να υπογράψει και αυτός μαζί την παράδοση της χώρας στα συμφέροντα, τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου και της δημόσιας περιουσίας. Φίλες και φίλοι, νομίζω ότι είναι φανερό ότι η χώρα μας ατύχησε από πολιτική ηγεσία. Η χώρα χρειάζεται άλλη ηγεσία, χρειάζεται άλλη κυβέρνηση και κυρίως χρειάζεται την κοινωνία στο προσκήνιο. Χρειάζεται τον λαϊκό παράγοντα να καθορίζει τις εξελίξεις. Χρειάζεται άλλη ηγεσία για να μπορεί με τόλμη και αξιοπρέπεια να αντιμετωπίζει αυτή την κρίση, αυτή την τραγωδία. Να την αντιμετωπίσουμε με το κεφάλι ψηλά και όχι με το κεφάλι χαμηλά, για να μπορούμε στο μέλλον τουλάχιστον να αφηγούμαστε στις επόμενες γενιές ότι δεν παραδώσαμε τη χώρα και το δημόσιο πλούτο βορά στα μεγάλα συμφέροντα, ντόπια και ξένα. Ο κ. Παπανδρέου κάθε μέρα που περνά εξελίσσεται στη μεγαλύτερη απογοήτευση των μεταπολιτευτικών χρόνων. Όχι μόνο δεν έχει το σθένος να > 11

12 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 παραδεχθεί την αποτυχία και των δικών του χειρισμών, όχι μόνο δεν έχει την ελάχιστη ευθιξία αφού δεν μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, να παραιτηθεί, αλλά παρουσιάζεται κάθε μέρα που περνάει ικανός για τα χειρότερα. Ικανός να κάνει τα πάντα προκειμένου να κρατηθεί ο ίδιος στην εξουσία. Χθες εξήγγειλε, κεκαλυμμένα όπως πάντα, απολύσεις από το δημόσιο τομέα. Βεβαίως δεν το είπε έτσι. Είπε ότι κάθε χρόνο, την επόμενη πενταετία θέσεις λιγότερες. Πώς θα τις βρούμε λέει αυτές. Από τις συνταξιοδοτήσεις. Και όπου χρειάζεται εθελούσια έξοδος. Τι είδους εθελούσια θα είναι αν γίνεται όπου χρειάζεται; Αν ήταν έτσι μέσα σε δέκα χρόνια δεν θα είχαμε δημόσιο τομέα. Θα το λύναμε το πρόβλημα απολύσεις είπε χθες ο κ. Παπανδρέου. Και ταυτόχρονα είπε περιορισμός, εξάλειψη της παρουσίας του δημοσίου στις δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Έχει ξεπεράσει πια και τη Θάστερ, έχει ξεπεράσει και τον Πινοσέτ και φαίνεται τελικά ότι προκειμένου να κρατηθεί λίγο ακόμα στην εξουσία, είναι αδίστακτος, ό,τι του ζητήσουν θα το εξαγγείλει. Εμείς τι λέμε. Γιατί θα μου πείτε: καλή είναι η κριτική, τι κάνουμε τώρα; Καταρχάς να σας πω ότι εμείς λέγαμε εδώ και καιρό να αλλάξουμε ρότα, και πριν ένα χρόνο ήταν πιο εύκολο να αλλάξουμε ρότα. Και πριν ένα χρόνο ήταν πιο εύκολο να αξιοποιήσουμε αυτό το αρνητικό υπερόπλο που λένε πολλοί, το γεγονός ότι είμαστε μια χώρα της Ευρωζώνης και η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά είναι ευρωπαϊκή. Δεν το κάναμε. Δεν το κάναμε γιατί δεν είχαμε ηγεσίες ικανές να έχουν το σθένος και την αξιοπρέπεια να διεκδικήσουν τα δικαιώματα του δημόσιου συμφέροντος, του λαού και να διαπραγματευθούν. Σήμερα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Αυτή η κυβέρνηση όμως είναι επικίνδυνη και πρέπει το γρηγορότερο να φύγει. Αντί ο κ. Παπανδρέου να ζητά συναίνεση από τον κ. Σαμαρά προκειμένου να εκβιάσει τον ελληνικό λαό να αποδεχθεί ένα πρόγραμμα καταστροφής και εκποίησης του δημόσιου πλούτου, θα έπρεπε να ζητήσει τη συναίνεση του λαού, την οποία είναι εύκολο να τη βρει σε ένα άλλο σχέδιο. Να ζητήσει τη συναίνεση του λαού για να εκβιάσει τους εκβιαστές, για να εκβιάσει τους πιστωτές και να μετατρέψει την ελληνική κρίση σε ευρωπα- > 12

13 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. ϊκή κρίση. Να αρνηθεί τις πιέσεις και τον εξευτελισμό στον οποίο υποβάλλουν τον ελληνικό λαό αλλά και την κυβέρνηση οι υπάλληλοι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και να καταστήσει σαφές ότι θα θέσει σε δημοψήφισμα το Σύμφωνο του Ευρώ. Να το καταστήσει σαφές πριν πάει στη Σύνοδο Κορυφής. Ότι θα θέσει το Σύμφωνο του Ευρώ στην κρίση του ελληνικού λαού και έτσι στις 24 του Ιούνη, όταν θα γίνει αυτή η περιβόητη Σύνοδος δεν θα είναι μονάχα η Ελλάδα με την πλάτη στον τοίχο. Με την πλάτη στον τοίχο θα είναι και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σήμερα νίπτει τας χείρας της, διότι η ελληνική κρίση θα έχει γίνει ταυτόχρονα και ευρωπαϊκή κρίση και διότι θα αναγκαστούν να αποφασίσουν ή θα βρουν αληθινή λύση ή θα συμπαρασυρθούν κι αυτοί σε ένα ντόμινο το οποίο θα έχει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Αυτό ζητάμε από τον κ. Παπανδρέου να κάνει. Έχουμε καμία αυταπάτη ότι θα το κάνει; Καμία. Διότι, επαναλαμβάνω, είναι ήδη παραδομένος, είναι κατώτερος των περιστάσεων και όταν ο ελληνικός λαός έχει την ατυχία να έχει μια ηγεσία κατώτερη των περιστάσεων πρέπει ο ίδιος ο λαός να αναλάβει τις ευθύνες του. Και πρέπει και η Αριστερά να αναλάβει τις ευθύνες της. Να αναλάβει τις ευθύνες της απέναντι στον τόπο, να μην βγάζει την ουρά της απέξω. Χρειάζεται ένας νέος συνασπισμός εξουσίας αύριο το πρωί, ικανός να βγάλει τη χώρα από την κρίση, ικανός να διεκδικήσει ξανά την αξιοπρέπεια αυτού του λαού. Να μην παραδώσουμε τη χώρα και το δημόσιο πλούτο βορά στα μεγάλα συμφέροντα. Και αυτή είναι μία έκκληση την οποία απευθύνουμε σε όλες τις δυνάμεις που αντιλαμβάνονται τη μεγάλη, την ιστορική σημασία των εξελίξεων. Στις δυνάμεις της Αριστεράς και στις δυνάμεις που σκέφτονται διαφορετικά και εντός του ΠΑΣΟΚ και ξέρουμε ότι υπάρχουν. Επιτρέψτε μου φίλες και φίλοι να πω και ορισμένες σκέψεις. Θα με συγχωρέσετε που μεγάλο μέρος της παρέμβασής μου εξαντλήθηκε αναφορικά με τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, αλλά είπα και εισαγωγικά ότι η σημερινή ημερίδα λαμβάνει χώρα σε δραματικές εξελίξεις στο πολιτική πεδίο. Δεν μπορούσα να μη σχολιάσω. > 13

14 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 Εξελίξεις που μας αναγκάζουν να αλλάξουμε κι εμείς τις ιεραρχήσεις μας και να τοποθετηθούμε επ αυτών, διότι πλέον νομίζω ότι έχουν καταστρατηγηθεί τα πάντα. Δεν υπάρχουν δημοκρατικοί θεσμοί, δεν υπάρχει Σύνταγμα. Υπάρχει μία ωμή παρέμβαση εξωθεσμικών παραγόντων στην πολιτική ζωή του τόπου και πρέπει επ αυτού να καταθέσουμε τις σκέψεις και τις προτάσεις μας. Φίλες και φίλοι, θα μπορούσε να πει με μια λέξη κανείς ότι αυτό που συμβαίνει γύρω μας το τελευταίο διάστημα είναι ένα κραχ ανεργίας. Εδώ και ένα χρόνο οι άνεργοι έχουν αυξηθεί περίπου κατά Η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία κινείται πια στο 16% αλλά είναι η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία. Οι αναλυτές προβλέπουν ότι το ποσοστό ανεργίας μέσα στο χρόνο που διατρέχουμε θα φτάσει ως και στο 22%, πλησιάζοντας τα επίπεδα των χωρών της αραβικής εξέγερσης, ενώ στους νέους η ανεργία πλησιάζει το 40%. Θα μπορούσε με δυο λόγια να πει κανείς ότι τα πιο σκοτεινά όνειρα του νεοφιλελευθερισμού για εκμηδενισμό του κόστους εργασίας στην Ελλάδα γίνονται πραγματικότητα μέσα από το μνημόνιο. Την ίδια στιγμή για να διασωθούν οι ελληνικές τράπεζες δόθηκαν τα τελευταία χρόνια περίπου 100 δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου όσο και το δάνειο που πήρε η χώρα μας από το μνημόνιο. Αλλά για την προστασία και την ανακούφιση των ανέργων και των κοινωνικά αδυνάμων, πολλοί από τους οποίους εμπιστεύθηκαν τον κ. Παπανδρέου όταν τον άκουγαν να μιλάει για εργασιακούς μεσαίωνες, δεν έχει βρεθεί ούτε ένα ευρώ και μάλιστα σε συνθήκες βαθιάς κρίσης. Αντίθετα, οι δαπάνες αυτές θεωρούνται από τους επικεφαλής του οικονομικού σχεδιασμού περιττή σπατάλη. Εμείς επιμένουμε στην ανάλυσή μας για την έξοδο από την κρίση. Μια ανάλυση στην οποία συμπίπτουν όλα τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Έξοδο από την κρίση δεν υπάρχει με πολιτική ύφεσης. Μοναδική ελπίδα διεξόδου από την κρίση είναι μια άλλη πολιτική που θα στηρίζει τα χαμηλότερα εισοδήματα, τη σταθερή και μόνιμη απασχόληση, την αναδιανομή του πλούτου και το κοινωνικό κράτος. > 14

15 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Μόνο μια τέτοια πολιτική μπορεί να ξαναθέσει σε κίνηση την οικονομία, όχι πια για τις ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά για τις πραγματικές ανθρώπινες και κοινωνικές ανάγκες. Θα ήθελα όμως με την ευκαιρία της παρέμβασής μου αυτής να σταθώ και σε ένα ειδικό ζήτημα, διότι πιστεύω ότι από τη μια οφείλουμε να δημιουργούμε αντιστάσεις και να κινητοποιούμε τις κοινωνικές δυνάμεις να αντισταθούν σε αυτή την επέλαση, σε αυτή την επίθεση, από την άλλη νομίζω ότι είναι χρέος της Αριστεράς να δημιουργήσει και τις συνθήκες της αλληλεγγύης, διότι είτε με τη μια είτε με την άλλη εκδοχή δρόμος εύκολος δεν υπάρχει. Είτε με τη μια ή την άλλη εκδοχή, αν δηλαδή καθίσουμε και υποστούμε αυτό το μαρτύριο της σταγόνας και δεν αντιδράσουμε, τότε τόσο το χειρότερο. Αλλά ακόμα κι αν υπάρξει παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα και προοδευτικές εξελίξεις, ακόμα και τότε ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος. Άρα χρειάζεται στον πολιτικό μας λόγο, στις κατευθύνσεις που δίνουμε να μιλάμε όχι μονάχα για αντίσταση και διεκδίκηση αλλά και για αλληλεγγύη. Και θέλω δυο λεπτά να κάνω μια παρέμβαση στο θέμα αυτό. Είναι ένα ειδικό ζήτημα που αναδύεται με την κρίση. Είναι ένα πεδίο δράσης για την Αριστερά, πέρα από την πολιτική δράση και τη δουλειά στις μαζικές οργανώσεις. Είναι οι τοπικές πρωτοβουλίες που πρέπει να πάρουμε για την ανάδειξη δομών κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ένας τρόπος για να σπάσει το κλίμα του κοινωνικού φόβου που καλλιεργείται συστηματικά από τους κυρίαρχους κύκλους, και υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα συλλογικής και αλληλέγγυας αυτοοργάνωσης. Και πάνω σε επιτυχημένα παραδείγματα και σε κατεκτημένη εμπειρία μπορούμε να βαδίσουμε πιο σίγουρα. Ομιλώ για σχέδια και παραδείγματα εταιρειών συνεταιρισμένης εργασίας, τα οποία έχουν δημιουργηθεί στο παρελθόν ήδη από τη δεκαετία του 80 ως αντίβαρο στην αποβιομηχάνιση και την οικονομική κρίση. Το παράδειγμα της Αργεντινής αλλά και της Ισπανίας σ αυτή την κατεύθυνση νομίζω ότι είναι σημαντικό και πρέπει να το μελετήσουμε. Οι εργαζόμενοι με τέτοιες πρωτοβουλίες διέσωσαν θέσεις εργασίας εδραιώνοντας παράλληλα ένα πρωτότυπο μοντέλο επιχείρησης. Οι συνεταιρι- > 15

16 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 σμοί και οι εταιρείες συνεταιρισμένες εργασίας έχουν διαπιστωμένα καλύτερες οικονομικές επιδόσεις, καλύτερες συνθήκες απασχόλησης, μικρότερες εναλλαγές στη σύνθεση του εργατικού δυναμικού. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να συνδυάζουν οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους χωρίς να τίθεται υπό απειλή η βιωσιμότητά τους, διότι στόχος τους δεν είναι το κέρδος αλλά η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και των μισθών. Τέτοια εγχειρήματα ήδη κάνουν την εμφάνισή τους και στην Ελλάδα. Μέσα από την αυτοργάνωση των πολιτών δημιουργούνται δομές αλληλεγγύης, όπως συνεταιριστικά καφενεία, ανταλλακτικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία ή κοινωνικά ιατρεία. Οι αξιόλογες αυτές πρωτοβουλίες αποτελούν μία ελπιδοφόρα προοπτική. Μπορούν να διασφαλίσουν την πραγματική εργασιακή ένταξη ανέργων καθώς και τη συμβολή σε ευρύτερους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και πολιτισμικούς στόχους, ενώ δημιουργούν νησίδες και αυτό είναι το σημαντικότερο, συνειδητοποίησης και υποδείγματα δίκαιης αναδιανομής του πλούτου και οικονομικής δημοκρατίας. Έχουμε καμία αυταπάτη ότι μπορούμε έτσι να υπερβούμε ολοκληρωτικά την κρίση και τη σχέση της οικονομικής εξάρτησης από το σύστημα; Όχι. Δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε έτσι από τις σχέσεις εκμετάλλευσης. Αυτές οι σχέσεις πρέπει να τις νικήσουμε. Μπορούμε όμως και πρέπει να προσανατολιστούμε σ αυτό το δρόμο. Και σε αυτό το δρόμο θα έλεγα εγώ, για να ενεργοποιήσουμε ένα ολόκληρο κοινωνικό δυναμικό. Να παράγουμε κοινωνικό αποτέλεσμα, προσφέροντας βοήθεια σε αυτούς που τη χρειάζονται και δεν είναι θεωρητικό πλέον αυτό. Βρίσκονται πια γύρω μας. Μπορεί να είναι και στην οικογένειά μας και στους διπλανούς μας. Και εμείς οι ίδιοι αύριο θα χρειαζόμαστε βοήθεια. Και κυρίως να φέρουμε ξανά στο προσκήνιο αξίες ξεχασμένες αλλά πολύ σημαντικές μέσα στην κρίση, όπως η αξία της αλληλεγγύης και της δράσης και να ξυπνήσουμε συνειδήσεις. Συντρόφισσες και σύντροφοι, νομίζω ότι οφείλουμε το επόμενο διάστημα να πρωτοστατήσουμε και σε καινούργιες ιδέες, να πρωτοστατήσουμε στο > 16

17 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. κοινωνικό πεδίο και όχι μόνο στο πεδίο της θεωρίας, αλλά και στο πεδίο της πράξης. Υπ αυτή την έννοια νομίζω ότι η θεωρητική συμβολή της σημερινής ημερίδας μπορεί να είναι και χρήσιμη και σημαντική και πλούσια, να μας δώσει εφόδια για να δράσουμε όχι μόνο σε δρόμους αντίστασης, αλλά και σε τομείς που θα παράξουν αλληλεγγύη τόσο χρήσιμη για τους πολίτες που σήμερα βιώνουν το φάσμα της ανεργίας, της ανασφάλειας, της περιθωριοποίησης. Με αυτές λοιπόν τις σκέψεις θα ήθελα να ευχηθώ επιτυχία στη σημερινή ημερίδα και να ευχηθώ το επόμενο διάστημα η Ευρωομάδα της Αριστεράς να σταθεί ακόμα περισσότερο αλληλέγγυα στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες της περιφέρειας και στην Ιρλανδία του φίλου μας Ευρωβουλευτή που θα παρέμβει στη σημερινή ημερίδα, κυρίως όμως διεκδικώντας άμεσες και πραγματικές λύσεις εξόδου από την κρίση. Ευχαριστώ πολύ. ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε για την παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα. Και τώρα την εισήγηση θα την κάνει ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Χουντής. Ν. ΧΟΥΝΤΗΣ: Αγαπητοί φίλοι, αγαπητοί σύντροφοι, Σας ευχαριστώ για τη συμμετοχή σας στη σημερινή ημερίδα, στη σημερινή συζήτηση που γίνεται με πρωτοβουλία της ΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣ- ΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ημερίδας με θέμα: Κρίση Ανεργία και εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση Πρόθεσή μας να μιλήσουμε όχι μόνο για την κρίση, κρίση πολύπλευρη, κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού παραγωγικού μοντέλου αλλά για να σταθούμε ιδιαίτερα στις κοινωνικές συνέπειες της κρίσης που ξέσπασε το 2008 στις ΗΠΑ, ως κρίση των ενυπόθηκων δανείων, κρίση χρηματοπιστωτική και εξαπλώθηκε σε παγκόσμιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σήμερα στην Ελλάδα αλλά και σε αρκετές χώρες εκφράζεται ως κρίση χρέους. Όμως κεντρικό χαρακτηριστικό είναι η κρίση στην πραγματική οικονομία με οξύτατες τις κοινωνικές συνέπειες. Οι τελευταίες μάλλον είναι το σοβαρότερο αποτέλεσμα της κρίσης, με ραγδαία αύξηση της ανεργίας, με > 17

18 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 τάση για πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Με άλλα λόγια ενώ η δημόσια συζήτηση αναφορικά με την οικονομική κρίση και την κρίση χρέους συχνά μονοπωλείται από αναλύσεις, διαπιστώσεις σχετικά με την πορεία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, το ευρώ και την αρχιτεκτονική του, το Διεθνές Τραπεζικό σύστημα, το ελληνικό κράτος και τις προβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις, χωρίς πάντα να θίγεται ο πυρήνας του ζητήματος. Με απλά λόγια στη σχέση μεταξύ εργαζομένων και εργοδοσίας, εργασίας και κεφαλαίου. Είναι γνωστό ότι σε κάθε οικονομική κρίση επανατοποθετούνται από την αρχή οι όροι με τους οποίους διεξάγεται το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό «παιχνίδι», η ταξική πάλη μεταβιβάζοντας σε τελική ανάλυση στους εκάστοτε «παίκτες» νέες εξουσίες και δύναμη ή νέα καθήκοντα και βάρη. Στην παρούσα οικονομική κρίση, οι δυνάμεις της εργασίας από την μια και οι πολιτικοί εκφραστές της μπήκαν σ αυτή τη μάχη, αρκετά απομονωμένοι αφού προηγήθηκαν πάνω από 20 χρόνια νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας σε Ελλάδα και Ευρώπη. Κυριαρχία που περιόρισε συνοπτικά τις εργασιακές κατακτήσεις τόσο μισθολογικές, όσο και συνδικαλιστικές. Περιόρισε τον κοινωνικό ρόλο του κράτους, κάνοντας πιο ευάλωτες τις φτωχές και αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Περιόρισε την ίδια τη δημοκρατία και τον ρόλο της πολιτικής. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης έχει ως πρωταρχικό στόχο την άρση όλων των εμποδίων που τίθενται στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών, υπό το πρίσμα που προωθήθηκε η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας με τον περιορισμό των εργασιακών δικαιωμάτων, την επιβολή ελαστικών μορφών εργασίας, την flexicurity με στόχο τη μείωση του εργατικού κόστους και την ενίσχυση της λεγόμενης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Αυτή η τάση απορρύθμισης της αγοράς εργασίας έδωσε στην ανεργία περισσότερα δομικά χαρακτηριστικά, παρά κυκλικά που μέχρι την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού διέθετε. Στην Ευρώπη, η εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου δόγματος με τις συνθήκες κυρίως από το Μάαστριχτ και μετά, παίρνει ίσως την τελική του μορφή με τη Στρατηγική της Λισσαβόνας (2000) η οποία παρά τις αναφορές στην ενίσχυση της απασχόλησης, στην υπόσχεση για πλήρη απασχόληση δεν κατάφερε να μειώσει τα επίπεδα ανεργίας στην Ε.Ε. > 18

19 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Να σημειώσουμε ότι οι περισσότερες χώρες στην πορεία προς την ΟΝΕ προκειμένου να καλύψουν τους στόχους του Μάαστριχτ και του Συμφώνου Σταθερότητας, μπήκαν στη ζώνη του ευρώ με υψηλά ποσοστά ανεργίας, ύψους γύρω στο 10%. Το επιχείρημα που στηρίζονταν οι πολιτικές της Ε.Ε. και η Στρατηγική της Λισσαβόνας ήταν ο εκούσιος χαρακτήρας της ανεργίας, οι υψηλοί μισθοί του ευρωπαϊκού μοντέλου, τα προωθημένα εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα με αποτέλεσμα να προωθείται η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων ως απάντηση στο πλεονάζον εργατικό δυναμικό. Με την εκδήλωση της κρίσης, η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της από πλευράς Ε.Ε. και Η.Π.Α. εμφανίζει την κρίση ως αποτέλεσμα του ανεπαρκούς ελέγχου του χρηματοπιστωτικού τομέα και τη μη εφαρμογή του αντικοινωνικού, αντιαναπτυξιακού Συμφώνου Σταθερότητας. Ως αποτέλεσμα των εμποδίων που έβαζαν οι κρατικές παρεμβάσεις στον ελεύθερο ανταγωνισμό, προβάλλοντας σαν συνταγή για το ξεπέρασμά της, την πλήρη ελαστικοποίηση των αγορών και κατά επέκταση των εργασιακών σχέσεων. Από τις πρώτες ενέργειες μετά την κρίση όπως θυμόμαστε, ήταν πέρα από τη σωτηρία των τραπεζών με δημόσιο και κοινοτικό χρήμα, οι συστάσεις και οι πιέσεις για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων. Σήμερα με πρόσχημα τις λεγόμενες «αναγκαίες θυσίες» οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις και το κεφάλαιο, έχουν εξαπολύσει μια άνευ προηγουμένου επίθεση στους εργαζόμενους τους φορτώνουν τα βάρη και τα σπασμένα τη κρίσης, εφαρμόζοντας ακραία προγράμματα λιτότητας, ακυρώνοντας στην πράξη τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Θεσμοποιώντας τους νεοφιλελεύθερους δογματισμούς των ελαστικών σχέσεων εργασίας καταστρατηγώντας όποια «κοινωνική συμφωνία» είχε επιβληθεί μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου πολέμου. Οι πολιτικές που προωθεί η Ε.Ε., αποτελούν ουσιαστικά τη συνέχεια της Στρατηγικής της Λισσαβόνας, μέσω της Στρατηγικής ΕΕ 2020, όπου τα ιδεολογήματα και οι πρακτικές περί νέων μορφών εργασίας, ελαστικού τύπου και flexicurity, εμπλουτίζονται με ευχολόγια περί ενίσχυσης της απασχόλησης, μέσω της καινοτομίας και της έρευνας. Την ίδια στιγμή όμως η οικονομική διακυβέρνηση και το Σύμφωνο για το ευρώ/σύμφωνο ανταγωνιστικότητας αλλά και τα εθνικά Μνημόνια, περιο- > 19

20 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 ρίζουν τις κρατικές δαπάνες και πνίγουν τις οικονομίες μέσω των ακραίων προγραμμάτων λιτότητας. Τα αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης της κρίσης δείχνουν μια μεγάλη υποβάθμιση των δυνάμεων της εργασίας με την ανεργία να κινείται στην Ε.Ε. στο 10% (23 εκατομ. άνεργοι) και σε ορισμένες χώρες να ξεπερνά το 20%. Η ανεργία των νέων να κινείται 21% και να φτάνει σε ποσοστό που φτάνει και το 40%. Για την Ελλάδα η ανεργία το 2010 ήταν 14,2, με την ανεργία των γυναικών στο 17,9 και των νέων στο 28%, με τη σημείωση ότι στην Ελλάδα σταθερά υποεκτιμάται. Η εργασία είναι το κοινό χαρακτηριστικό των διαφορετικών εθνικών διαχειρίσεων της κρίσης, με την ανεργία να παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, ακόμα και στις χώρες εκείνες που έχουν μπει σε μια αναιμική τροχιά ανάκαμψης. Την απασχόληση, αν όχι να μειώνεται, σίγουρα να παραμένει στάσιμη και τις κοινωνικές ανισότητες να παίρνουν εκρηκτικές διαστάσεις, τόσο λόγο του αδύναμου κοινωνικού κράτους, όσο και λόγο της επικράτησης της νεοφιλελεύθερης λογικής των χαμηλών ελλειμμάτων, που επακόλουθα περιορίζουν τις κρατικές κοινωνικές δαπάνες. Μερικά στατιστικά στοιχεία είναι εξαιρετικά χρήσιμα. Η ανεργία στις ΗΠΑ, με ρυθμό ανάπτυξης 2.3% το πρώτο 4-μηνο του 2011, βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο και συγκεκριμένα στο 9%. Στη Γερμανία όπου πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι οι εξαγωγές έφτασαν στο υψηλότερο σημείο από το 1950, ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης βρίσκονται στο 4.4%, η ανεργία είναι στο 7.1%. Στη Μεγ. Βρετανία με ρυθμό ανάπτυξης 1.8 % στο πρώτο 4-μηνο του 2011, η ανεργία βρίσκεται στο 7.8%. Στη Γαλλία, που και αυτή έχει ξεφύγει από την ύφεση και έχει ανάπτυξη γύρω στο 1.5%, η ανεργία είναι στο 9.5%. Η εικόνα στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, προφανώς είναι χειρότερη, με την Ελλάδα να έχει 15.9% ανεργία, την Ισπανία 20.7%, την Ιταλία 8.3%, την Πορτογαλία 12.3%, την Ιρλανδία 14.6%. Σε αυτό το οικονομικό-κοινωνικό πλαίσιο η απάντηση των κυβερνήσεων είναι μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων και στα εργασιακά και συνδικαλιστικά τους δικαιώματα. Αυτό το βλέπουμε σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού καπιταλισμού. Από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Μεγ.Βρετανία και τη Γαλλία, μέχρι τις χώρες του Μνημονίου (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. > 20

21 Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτή η επίθεση έχει πάρει πια και θεσμική μορφή. Η στρατηγική ΕΕ 2020, η Οικονομική Διακυβέρνηση και το Σύμφωνο για το Ευρώ, σκιαγραφούν το νέο εργασιακό μοντέλο που προωθείται, με κύρια χαρακτηριστικά τη μείωση του εργατικού κόστους, τις ελαστικές μορφές εργασίας, την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και την ιδιωτικοποίηση των ασφαλιστικών συστημάτων. Είναι η αντιγραφή του Γερμανικού μοντέλου ανάπτυξης, δηλ της κινεζοποίησης των εργαζομένων στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, και καταστρατηγώντας ακόμα και τις ίδιες τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, που με τόσο κόπο προσπάθησαν να περάσουν η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και δεξιά, πιέζουν για κατάργηση εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, προωθούν την μερική και ελαστική μορφή απασχόλησης και επεμβαίνουν στις συλλογικές διαπραγματεύσεις προς όφελος των επιχειρήσεων. Το ελληνικό Μνημόνιο, με τη μέχρι τώρα εφαρμογή του, αποδεικνύει ότι δεν ήρθε στη χώρα μας για να σώσει τα δημόσια οικονομικά ή για να επιβάλλει αναγκαίες περικοπές σε ένα σπάταλο κράτος ή για να βγάλει τη χώρα και πάλι στις διεθνείς αγορές μετά το Η μέχρι τώρα, πιστή εφαρμογή του, είχε έναν και μόνο στόχο. Την πλήρη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και τη μείωση του εργατικού κόστους για το ελληνικό και διεθνές κεφάλαιο. Μια μικρή αναφορά στις αλλαγές που έχει επιφέρει ο ένας χρόνος εφαρμογής του Μνημονίου, θεωρώ ότι είναι χρήσιμη, αξιοποιώντας και τη Μαύρη Βίβλο του Μνημονίου που ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε την περασμένη Τρίτη. Οι μέχρι τώρα αλλαγές αφορούν: Τη μείωση του εργατικού κόστους, μέσω της μείωσης των επιδομάτων και παροχών, της μείωση μισθών στο Δημόσιο Τομέα και της απαγόρευσης αυξήσεων άνω του πληθωρισμού στον ιδιωτικό τομέα. Την κατάργηση των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, μέσω της αλλοίωσης του χαρακτήρα και του ρόλου του ΟΜΕΔ, μέσω της υπερίσχυσης των επιχειρησιακών έναντι των κλαδικών συμβάσεων, μέσω της μη-επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων κ.α. > 21

22 Ημερίδα 18 Μαΐου 2011 Την αναστολή του δικαιώματος της απεργίας, για 10 μέρες εφόσον η εργοδοσία προσφύγει μονομερώς στη διαιτησία. Την απελευθέρωση του ορίου των απολύσεων, μέσω της αύξησης των επιτρεπόμενων ορίων, τη μείωση της αποζημίωσης, κ.α. Την εισαγωγή χειρότερων όρων εργασίας για τους νεοεισερχόμενους στην Αγορά Εργασίας. Τη μείωση του κόστους της υπερωριακής εργασίας. Την εισαγωγή ελαστικών μορφών εργασίας και μερικής απασχόλησης. Η συνέχεια του Μνημονίου, μέσω της 5 ης εκδοχής του, προβλέπεται ακόμα πιο εφιαλτική, αφού αυτή τη φορά, και σύμφωνα με τα όσα έχουμε διαβάσει, εκτός από πολιτικές συναινέσεις και ιδιωτικοποιήσεις των πάντων, προωθούνται και απολύσεις στο δημόσιο τομέα, ακόμα μεγαλύτερες περικοπές στους μισθούς τους. Η απάντηση της Αριστεράς στην οικονομική κρίση βάζει τις δυνάμεις της εργασίας στο προσκήνιο. Η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με ταυτόχρονη τόνωση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, είναι η πρόταση της Αριστεράς για το ξεπέρασμα της κρίσης. Για να επιτευχθεί αυτό όμως, οφείλουμε να ξεφύγουμε ως κοινωνία και οικονομία, από τα στενά πλαίσια του νεοφιλελευθερισμού που εξορκίζει την παρουσία του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα και ξεπουλάει κερδοφόρες και παραγωγικές επιχειρήσεις, που ποινικοποιεί τις δημόσιες κοινωνικές και επενδυτικές δαπάνες, που περιορίζει στο ελάχιστο την ανάπτυξη βιομηχανικής και αγροτικής πολιτικής, ικανής να προσφέρει εισόδημα και ποιότητα ζωής στους πολίτες. Σας ευχαριστώ. Θα δώσω το λόγο επιτρέψτε μου να παρακάμψω λίγο το Προεδρείο στον συνάδελφο από την Ιρλανδία, τον Paul Murphy. Είναι νέος συνάδελφος. Αντικατέστησε τον γνωστό μας Τζο Χίκινς που είχε έρθει εδώ στις συγκεντρώσεις, ο οποίος στις τελευταίες εκλογές εξελέγη Βουλευτής στο Εθνικό Κοινοβούλιο. Ο αντικαταστάτης του είναι ο Paul. Τον ευχαριστούμε πολύ που ήρθε και του δίνω το λόγο να τον ακούσουμε με ενδιαφέρον, διότι και η Ιρλανδία έχει προβλήματα παρόμοια ή και χειρότερα με τα δικά μας. Ευχαριστώ πολύ. > 22