Δηδηθφηεξα ε εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζηνπο εμήο άμνλεο:

Transcript

1 Ανηικείμενο και Σκοπόρ ηηρ Δπγαζίαρ ηελ παξνχζα εξγαζία επηρεηξείηαη ε παξνπζίαζε ηεο αζθνχκελεο πνιηηηθήο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ) αλαθνξηθά κε ηελ πεξίζαιςε ησλ δηαθηλνχκελσλ πξνζψπσλ θαη εμεηάδνληαη νη δηαθαηλφκελεο ηάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζην πιαίζην ηεο εμειηζζφκελεο Δπξσπατθήο νινθιήξσζεο. ην πιαίζην απηφ, γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη αληρλεχνληαη νη δηαγξαθφκελεο θαηεπζχλζεηο ηεο Κνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζηνλ ηνκέα απηφλ θαζψο θαη ε πξννπηηθή ζπλαθφινπζσλ επηπηψζεσλ ζηα ζπζηήκαηα πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ (Κ-Μ) ηεο Δ.Δ. Δμεηάδνληαη νη ηζρχνπζεο Κνηλνηηθέο επηινγέο, αθελφο, ηεο κεζφδνπ ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ κειψλ αλαθνξηθά κε ηελ πεξίζαιςε ησλ δηαθηλνχκελσλ εληφο ηεο Δ.Δ. πξνζψπσλ (Καλνληζκνί, θπξίσο, 1408/71 θαη 574/72) θαη, αθεηέξνπ, ηεο επηιεθηηθά επηρεηξνχκελεο ad hoc ελαξκφληζεο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ησλ Κ-Μ (Κξαηψλ Μειψλ), (Oδεγίεο γηα απαγφξεπζε δηαθεκίζεσλ θαπλνχ, γηα ην αίκα, ηνπο ηζηνχο θαη ηα φξγαλα ηνπ ζψκαηνο, Απνθάζεηο γηα ηελ Βηνηαηξηθή Σερλνινγία θα). Δηδηθφηεξα ε εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζηνπο εμήο άμνλεο: Καη αξράο γίλεηαη κηα αλαθνξά ζηελ ζέζε πνπ θαηέρεη ε πγεία κεζα ζην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο Δ.Δ. θαη κηα ζχληνκε ζρεηηθή ηζηνξηθή αλαδξνκή (πλζήθεο, παξάζεζε ηεο εθάζηνηε επίζεκεο Κνηλνηηθήο ζέζεο θαη δηακφξθσζε ηνπ Κνηλνηηθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ). ηε ζπλέρεηα ε εξγαζία επηθεληξψλεηαη ζηηο Κνηλνηηθέο ξπζκίζεηο ζρεηηθά κε ηελ πεξίζαιςε ησλ δηαθηλνχκελσλ εληφο ηεο Δ.Δ. πξνζψπσλ θαη γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηηο ξπζκίζεηο ησλ ηζρπφλησλ Κνηλνηηθψλ Καλνληζκψλ γηα ην ζπληνληζκφ ησλ 1

2 θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ-κειψλ, εηδηθφηεξα ζε φ,ηη αθνξά ηνλ ηνκέα ηεο πεξίζαιςεο. Παξνπζηάδνληαη επίζεο νη ηζρχνπζεο δηκεξείο θνηλσληθναζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο, νη νπνίεο απνηεινχζαλ ηελ κφλε κνξθή ζπληνληζκνχ ζε δηαθξαηηθφ επίπεδν πξίλ ηελ εκθάληζε ησλ Καλνληζκψλ αιιά εμαθνινπζνχλ λα ζπλάπηνληαη (θπξίσο κε αληηθείκελν ηελ παξνρή πεξίζαιςεο ή/θαη δηεπζέηεζεο ησλ απαηηήζεσλ απφδνζεο ησλ ζρεηηθψλ δαπαλψλ) θαη λα ιεηηνπξγνχλ εληαγκέλεο πιένλ ζην πιαίζην ησλ Καλνληζκψλ. Δδψ ζα πξέπεη βέβαηα λα γίλεη αλαθνξά ζηα φξγαλα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (ηδ) γηα ηελ ελαξκφληζε ησλ Δπξσπατθψλ εζληθψλ λνκνζεζηψλ (φπσο ν Δπξσπατθφο Κψδηθαο Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο) θαζψο θαη γηα ηνλ ζπληνληζκφ ησλ Δπξσπαηθψλ εζληθψλ λνκνζεζηψλ (φπσο είλαη ε Δπξσπαηθή χκβαζε Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο, νη δχν (2) Πξνζσξηλέο Δπξσπατθέο πκθσλίεο, ε Δπξσπατθή χκβαζε Κνηλσληθήο θαη Ιαηξηθήο Αληίιεςεο) θαη ηε ζπνπδαηφηεηά ηνπο ηδηαίηεξα αλαθνξηθά κε ηε ζέζπηζε πξνδηαγξαθψλ (standards) θνηλσληθήο πξνζηαζίαο αιιά ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δελ ζα ππάξμεη πεξαηηέξσ ελαζρφιεζε κε ηα ελ ιφγσ φξγαλα ηνπ ηδ ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ιδηαίηεξε κλεία γίλεηαη ζηηο ζρεηηθέο κε ην ππφ εμέηαζε ζέκα απνθάζεηο ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (ΓΔΚ), νη νπνίεο έρνπλ επεξεάζεη άκεζα ηνλ ηνκέα πεξίζαιςε θαη έρνπλ ζπκβάιιεη νπζηαζηηθά ζηελ εληνλφηεξε ελαζρφιεζε ησλ Κνηλνηηθψλ νξγάλσλ κε απηφλ ηνλ ηνκέα. ην κέξνο ηεο εξγαζίαο πνπ αθνξά ζηελ πεξίζαιςε γίλεηαη πξνζπάζεηα παξνπζίαζεο ησλ δηαθαηλφκελσλ εμειίμεσλ ζε Δπξσπατθφ επίπεδν θαζψο θαη πεξηγξαθή λέσλ ζεζκηθψλ κέηξσλ φπσο ε θαζηέξσζε ηεο Δπξσπατθήο Κάξηαο Τγείαο. ηε ζπλέρεηα αλαιχνληαη νη πξννπηηθέο ζηνλ ηνκέα ηεο πνιηηηθήο πγείαο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη παξνπζηάδνληαη νη ηζηνξηθνί, θνηλσληθνί θαη νηθνλνκηθνί ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο ε πνιηηηθή πγείαο παξακέλεη, θαηά θχξην ιφγν, αξκνδηφηεηα ησλ 2

3 θξαηψλ-κειψλ αιιά θαη ε επίδξαζε ησλ πνιηηηθψλ ηεο Έλσζεο είηε απηέο αθνξνχλ άκεζα θαη απνθιεηζηηθά ηελ πγεία, είηε έκεζα έρνληαο φκσο ζνβαξέο ζπλέπεηεο γηα ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, φπσο πρ. νη ζεζκηθέο πξσηνβνπιίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ Δληαία Δπξσπατθή Αγνξά. Αθνινχζσο γίλεηαη αδξή πεξηγξαθή ησλ θνηλψλ πξνθιήζεσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα Δπξσπατθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη ησλ θνηλψλ θαηεπζχλζεσλ ηνπο ελψ εμεηάδεηαη θαη ε θαηάζηαζε θαη νη πηζαλέο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο νινθιήξσζεο. Δπηζεκαίλεηαη φηη θαηά θαλφλα δελ γίλεηαη εμαηνκηθεπκέλε αλαθνξά ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιεηαο ή ζηα ζπζηήκαηα πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ, πξάγκα αλέθηθην ζε κηα ηέηνηνπ είδνπο θαη έθηαζεο εξγαζία. Ωζηφζν γίλνληαη επηκέξνπο αλαθνξέο φπνπ απηφ θξίλεηαη απαξαίηεην ή ζθφπηκν. ην ηέινο γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα δηεξεχλεζεο ησλ πξννπηηθψλ ζπληνληζκνχ ελαξκφληζεο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο κέζσ αλαθνξάο ζην ζχγρξνλν πξνβιεκαηηζκφ ηεο Δπξσπατθήο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο πάλσ ζην ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Δπηπξνζζέησο γίλεηαη αλαθνξά ζηελ Διιάδα θαη ζηηο εκπεηξίεο ηεο ρψξαο καο πάλσ ζε φ,ηη αθνξά ηελ πεξίζαιςε ησλ δηαθηλνχκελσλ πξνζψπσλ θαη ζηελ πνξεία ηνπ Διιεληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο ζε ζχγθξηζε κε απηή ησλ ζπζηεκάησλ ησλ ππνινίπσλ ρσξψλ ηεο Έλσζεο. θφπνο ηεο φιεο πξνζπάζεηαο είλαη κέζσ ηεο παξάζεζεο πιεξνθνξηψλ θαη ζηνηρείσλ θαζψο επίζεο ηεο παξνπζίαζεο ηνπ εμειηζζφκελνπ ζεσξεηηθνχ πξνβιεκαηηζκνχ λα θαηαδεηρζεί ν ζεκαληηθφο ξφινο πνπ δηαδξακαηίδεη ε Δπξσπατθή Έλσζε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θαη ε επηξξνή ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ δξάζεψλ ηεο ζηα επί κέξνπο ζπζηήκαηα πγείαο ησλ θξαηψλ κειψλ. 3

4 Γηα ηελ άληιεζε πιεξνθνξηψλ έγηλε έξεπλα ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη θπξίσο ζε πεγέο ηνπ δηαδηθηχνπ γηα ηελ άληιεζε, φζν ην δπλαηφλ επίθαηξσλ θαη ηεθκεξησκέλσλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία λα δίλνπλ ηελ αιεζέζηεξε δπλαηή εηθφλα ηεο ζεκεξηλήο πξαγκαηηθφηεηαο πξνθεηκέλνπ λα δνζεί ζαθήο εηθφλα ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο θαη λα γίλεη πεξηζζφηεξν θαηαλνεηφο ν πξνβιεκαηηζκφο γηα ηηο εμειίμεηο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηνκέα ηφζν ζην ρψξν ηεο εζληθήο θαη Κνηλνηηθήο πνιηηηθήο φζν θαη ζηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα. Διζαγυγή Σν ζχζηεκα πγείαο απνηειεί κηα απφ ηηο βαζηθέο δνκέο ηνπ ζχγρξνλνπ θξάηνπο. Η αλάπηπμε φισλ ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο έρεη αθνινπζήζεη κηα καθξά ηζηνξηθή δηαδξνκή, άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηε δηαδξνκή ηνπ ίδηνπ ηνπ θξάηνπο, πνπ θαζνξίζηεθε απφ θνηλσληθνχο, πνιηηηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο παξάγνληεο νη νπνίνη επεξέαζαλ άκεζα ηελ αλάπηπμή ηνπ ζηηο δηάθνξεο ρψξεο. Δηδηθφηεξα ζηελ Δπξψπε ε δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ πγείαο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ απφ ηελ επέιεπζε ηνπ θηλδχλνπ ηεο αζζέλεηαο ππήξμε έλαο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ νηθνδφκεζε ηνπ Δπξσπατθνχ θνηλσληθνχ θξάηνπο δηθαίνπ θαη ηε λνκηκνπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ ζπζηεκάησλ. Σα Δπξσπατθά ζπζηήκαηα αζθάιηζεο πγείαο παξνπζίαδαλ πάληνηε δηαθνξέο σο πξνο ηνλ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζεο θαη νξγάλσζήο ηνπο. Σα κνληέια πνπ ζπλαληψληαη ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν είλαη ηα ηχπνπ Bismarck, ηα νπνία βαζίδνληαη ζηε θνηλσληθή αζθάιηζε (αληαπνδνηηθά ζπζηήκαηα), κε θπξηφηεξνπο εθπξνζψπνπο ηε Γεξκαλία, ην Βέιγην, ηε Γαιιία θαη ην Λνπμεκβνχξγν θαη ηα ηχπνπ Beveridge ηα νπνία απνηεινχλ εζληθά ζπζηήκαηα πνπ παξέρνπλ θαζνιηθή θάιπςε ζηνλ πιεζπζκφ θαη ρξεκαηνδνηνχληαη κέζσ ηεο θνξνινγίαο. Σέηνηα ζπζηήκαηα εθαξκφδνληαη ζην Ηλσκέλν Βαζίιεην, ζηελ Ιζπαλία, νπεδία, Γαλία, Φηλιαλδία. Σέινο νξηζκέλεο ρψξεο εθαξκφδνπλ ζπζηήκαηα πνπ δηαζέηνπλ 4

5 ραξαθηεξηζηηθά θαη ησλ δχν πξναλαθεξζέλησλ ηχπσλ, φπσο ε Διιάδα, ε Ιηαιία θαη ε Πνξηνγαιία. Δίλαη γεγνλφο φηη ηα ζπζηήκαηα πγείαο αλαπηχρζεθαλ ην θαζέλα ζην δηθφ ηνπ εζληθφ πιαίζην θαη αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο ηζηνξηθά δηακνξθσκέλεο ζεκειηψδεηο αμίεο θαη πξνηεξαηφηεηεο θάζε ρψξαο ζρεηηδφκελεο κε ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ αηφκσλ θαη ηνπ θξάηνπο. Οκσο, ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο θαίλεηαη λα ιακβάλεη ρψξα κηα δηαξθψο απμαλφκελε αιιειεπίδξαζε, γηα ηελ νπνία θαζνξηζηηθφ ξφιν έρεη δηαδξακαηίζεη ε χπαξμε θαη ιεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Οη ιφγνη πνπ νδεγνχλ ζε απηή ηε λέα πξαγκαηηθφηεηα κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ θαη αξράο ζηε απμαλφκελε δηαθίλεζε εξγαδνκέλσλ, αζζελψλ θαη επαγγεικαηηψλ πγείαο απφ ρψξα ζε ρψξα (αλάιεςε εξγαζίαο, ηνπξηζκφο, ηαηξηθά ηαμίδηα θα). Απηή ε απμαλφκελε δηαθίλεζε πξνζψπσλ έρεη σο ζπλέπεηα ηε δεκηνπξγία λέσλ αλαγθψλ θαη απαηηήζεσλ ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί ε νινέλα απμαλφκελε δπλαηφηεηα πιεξνθφξεζεο/ελεκέξσζεο ζρεηηθά κε ηηο ππεξεζίεο πγείαο πνπ παξέρνληαη ζε θαζέλα απφ ηα Κξάηε Μέιε κέζσ ηεο αλάπηπμεο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηδηαίηεξα ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ. Απηφ δελ ζα κπνξνχζε παξά λα θαζνξίδεη ζ έλα βαζκφ ηηο επηινγέο ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηψλ φπσο νη δηαθηλνχκελνη εξγαδφκελνη, νη επαγγεικαηίεο πγείαο, ηα άηνκα πνπ αλαδεηνχλ ππεξεζίεο πγείαο ή αθφκε νη δηαθηλνχκελνη γηα ιφγνπο αλαςπρήο. Η απμαλφκελε δηαθίλεζε πξνζψπσλ θαη δπλαηφηεηα πιεξνθφξεζεο ζρεηηθά κε ηηο ππεξεζίεο πγείαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαίλεηαη φηη ππαγνξεχεη ζ έλα κεγάιν βαζκφ ηνλ πξνβιεκαηηζκφ ζρεηηθά κε ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο ζχγθιηζεο ησλ επηκέξνπο ζπζηεκάησλ. 5

6 1. Δςπυπαφκή Ένυζη και Υγεία ηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο παξαηεξείηαη ελαξκφληζε θαη ζπληνληζκφο εζληθψλ πνιηηηθψλ ζε έλα επξχ θάζκα ηνκέσλ φπσο ε λνκηζκαηηθή πνιηηηθή, ην εκπφξην, ν αληαγσληζκφο, ε αγξνηηθή πνιηηηθή θ.α. Σα ηειεπηαία ρξφληα γίλεηαη επίζεο πξνζπάζεηα γηα ηε δεκηνπξγία θνηλήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο θαη πνιηηηθήο άκπλαο. Δληνχηνηο ε ζέζε ηεο πγείαο ζην Κνηλνηηθφ δίθαην ήηαλ θαη παξακέλεη αζαθήο. Απφ ηα πξψηα ρξφληα ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο Κνηλφηεηαο (ΔΟΚ) ε πεξίζαιςε ζεσξήζεθε θαη εμαθνινπζεί ζε κεγάιν βαζκφ λα ζεσξείηαη θαη ζήκεξα εζληθφ δήηεκα ησλ Κ-Μ. Γηα ην ιφγν απηφ αθφκε θαη φηαλ ην δήηεκα ηεο πγείαο άξρηζε λα αλαθέξεηαη ζηηο Δπξσπατθέο πλζήθεο ηνλίζηεθε φηη ν ηξφπνο νξγάλσζεο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο είλαη ζέκα ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ - ζέζε ηελ νπνία θαη ζήκεξα νη εζληθέο θπβεξλήζεηο ππεξαζπίδνληαη έλζεξκα - θαη φηη ε Κνηλφηεηα εθαξκφδεη ζην ζπγθεθξηκέλν δήηεκα ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο (θαηαξρήλ αλαγλψξηζε αξκνδηφηεηαο ζηα Κ-Μ Ρπζκηζηηθή επέκβαζε ηεο Κνηλφηεηαο εθεί φπνπ ππάξρεη αδπλακία ησλ Κ-Μ ή φπνπ θξίλεηαη φηη ε Κνηλνηηθή ξχζκηζε ζα είρε ζαθψο κεγαιχηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα). Η πην ζεκαληηθή εμαίξεζε πνπ ππήξμε είλαη ν ζπληνληζκφο ησλ θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ Κ-Μ αλαθνξηθά κε ηα δηαθηλνχκελα εληφο ηεο Δ.Δ. πξφζσπα (Κνηλνηηθνί Καλνληζκνί, θπξίσο 1408/71 θαη 574/72). Η παξέκβαζε ηεο Έλσζεο επηθεληξψλεηαη ζε ζέκαηα πξφιεςεο, πιεξνθφξεζεο θαη, ηα ηειεπηαία θπξησο ρξφληα, δεκφζηαο πγείαο. Πξφζθαηα έρεη πξνζηεζεί θαη ε απαίηεζε γηα δηαζθάιηζε ηνπ φηη ε πγεία ζα ιακβάλεηαη ππφςε ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε φισλ ησλ άιισλ Κνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ. Αλ θαη εθ πξψηεο φςεσο ε παξέκβαζε απηή δε θαίλεηαη λα είλαη κεγάιεο έθηαζεο, εληνχηνηο έρεη λα επηδείμεη αξθεηά ζεηηθά δείγκαηα, φπσο π.ρ ηα πξνγξάκκαηα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε αζζελεηψλ, παξέρνληαο ελδείμεηο γηα ηε δπλαηφηεηα επίδξαζεο κέηξσλ κε-δεζκεπηηθνχ ραξαθηήξα επί ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. 6

7 Αμίδεη επίζεο λα επηζεκαλζεί ζην ζεκείν απηφ φηη ε Κνηλνηηθή λνκνζεζία, φπσο αλαιχεηαη ζηε ζπλέρεηα, απνηειεί έλαλ παξάγνληα κε νινέλα απμαλφκελε ζεκαζία ζηελ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ηεο εζληθήο πνιηηηθήο πγείαο. Οκσο ε κε ζαθήο εηθφλα ηεο Κνηλνηηθήο λνκνζεζίαο δεκηνπξγεί ζεηξά πξνβιεκάησλ θαζψο νη ζπλέπεηεο γηα ηα ζπζηήκαηα πγείαο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν πξνθχπηνπλ ζπρλά απφ ηελ πινπνίεζε Κνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ ζε άιινπο ηνκείο (πρ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη αξρή ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ). Δηζη, θαζίζηαηαη απαξαίηεηε ε παξέκβαζε ηνπ ΓΔΚ (Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ), ην νπνίν απνθαίλεηαη γηα θάζε ζρεηηθφ δήηεκα εξκελεχνληαο απζεληηθά ηηο πλζήθεο θαη θαηαδεηθλχνληαο ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ηελ αλάγθε χπαξμεο λέσλ ξπζκίζεσλ ζε Κνηλνηηθφ επίπεδν. ην ζεκείν απηφ αλαθέξνληαη θαη θάπνηνη επηπξφζζεηνη ιφγνη πνπ νδήγεζαλ ζηελ κε ελεξγφ εκπινθή ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ππφ εμέηαζε ηνκέα. Καη αξράο ε χπαξμε αλεπηπγκέλσλ ζπζηεκάησλ γεληθφηεξα θνηλσληθήο θαη εηδηθφηεξα πγεηνλνκηθήο πξνζηαζίαο ήηαλ πξναπαηηνχκελν γηα ηε ζπκκεηνρή ζηελ Δ.Ο.Κ, πξναπαηηνχκελν ην νπνίν θάιππηαλ ηα θξάηε πνπ ζπκκεηείραλ. Καηά δεχηεξνλ, νη ζηφρνη κε ηνπο νπνίνπο μεθίλεζε ε Δ.Ο.Κ ήηαλ ζαθψο πην πεξηνξηζκέλνη απ φ,ηη ζήκεξα θαη επηθεληξψλνληαλ θπξίσο ζηε δεκηνπξγία ηεο εληαίαο επξσπατθήο αγνξάο. Σξίην ιφγν απνηειεί ην γεγνλφο φηη ν ηνκέαο ηεο πγείαο ραξαθηεξίδεηαη ζε φια ηα θξάηε-κέιε απφ πνιχ πςειέο δαπάλεο θαη αθνξά παξνρή ππεξεζηψλ θαη φρη ζέκαηα παξαγσγήο. 2. Απμοδιόηηηερ Δςπυπαφκών Θεζμών Οη πνιηηηθέο πνπ αλαπηχζζνληαη ζην πιαίζην ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ Δπξσπατθψλ ζεζκψλ έρνπλ άκεζεο επηπηψζεηο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζηνπο θαηνίθνπο ηεο Δπξσπατθήο Δλσζεο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζήκεξα ε έλλνηα ηεο πγείαο είλαη επξχηεξε απ φηη ζην παξειζφλ. Οπσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη ζην θεθάιαην γηα ηε Γεκφζηα Τγεία ηεο αλαθνξάο ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο γηα ηελ Δπξψπε ην 1997, ε ελαζρφιεζε 7

8 κε ηελ πγεία θαη ηηο ζρεηηδφκελεο κε ηελ πγεία πνιηηηθέο ζηελ Δπξψπε επηβεβαηψλεη ηελ χπαξμε ζεκάησλ πνπ άπηνληαη ηεο πγείαο ζε κηα ζεηξά ηνκέσλ: Τγηεηλφο ηξφπνο δσήο πνιηηηθέο γηα ηελ απνηξνπή ηνπ θαπλίζκαηνο πεξηνξηζκφο ηεο θαηαλάισζεο αιθνφι ςπρνθάξκαθα, ζπλδεφκελνη ζάλαηνη θαη εγθιεκαηηθφηεηα πγηεηλή δηαηξνθή θπζηθή δξαζηεξηφηεηα έιεγρνο παξαγφλησλ δηαθηλδχλεπζεο πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ ηξφπν δσήο πγηέο πεξηβάιινλ αζθαιέο πφζηκν λεξφ πνηφηεηα ηνπ αέξα αζζέλεηεο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηα ηξφθηκα δηαρείξηζε απνβιήησλ πξναγσγή ηεο πγείαο ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο θαηάιιειε θξνληίδα πγείαο ηζνξξνπία ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο κεηαμχ αιιειεγγχεο θαη αληαγσληζκνχ κεηαξξπζκίζεηο ζηε θξνληίδα πγείαο πνιηηηθέο θαη δηαδηθαζία αιιαγή ζηε δηαρείξηζε- ν ξφινο ηεο πνιηηείαο πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο (ελδπλάκσζε) λνζνθνκεηαθή θξνληίδα ην αίηεκα γηα βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο πεξίζαιςεο (Θενθηιάηνπ, 2000) Σν άξζξν 129 ηεο πλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη (1992) γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαίλεηαη λα είλαη ζπλεπέο κε κηα ζθαηξηθή αληηκεηψπηζε ηεο πγείαο φηαλ αλαθέξεη «νη απαηηήζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ζα απνηεινύλ ζπζηαηηθό ζηνηρείν ησλ άιισλ πνιηηηθώλ ηεο Κνηλόηεηαο». Σν άξζξν 108 ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ (1997) νξίδεη ηηο επζχλεο ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ πγεία πην επηηαθηηθά «έλα πςειό επίπεδν πξνζηαζίαο ηεο αλζξώπηλεο πγείαο ζα δηαζθαιηζζεί θαηά ηνλ νξηζκό θαη ηελ πινπνίεζε όισλ ησλ Κνηλνηηθώλ πνιηηηθώλ θαη δξάζεσλ». Φπζηθά φπσο θαη ηφζα άιια πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ 8

9 Δπξσπατθφ ζρεδηαζκφ θαη πξνβιέπνληαη ζηηο πλζήθεο γηα ηε δεκφζηα πγεία είλαη αλνηρηά ζε δηαθνξεηηθέο εθηηκήζεηο, παξά ην γεγνλφο απηφ φκσο ην εχξνο ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηνπο είλαη εληππσζηαθφ. Η ελζσκάησζε ηεο πνιηηηθήο πγείαο θαη ησλ δεηεκάησλ ηεο πγείαο γεληθφηεξα ζε θάζε φςε ησλ εξγαζηψλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο είλαη κηα πνιχ κεγάιε επζχλε θαη νη δπλαηφηεηεο επηηπρνχο έθβαζεο απηνχ ηνπ έξγνπ είλαη ακθίβνιεο. 3. Ιζηοπική Δξέλιξη Σν δήηεκα ηεο πγείαο απαζρφιεζε ζε κηα πξσηνγελή κνξθή φιεο ηηο πλζήθεο ηεο Κνηλφηεηαο. ηε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο Άλζξαθα θαη Υάιπβα ( ), ππήξραλ δχν άξζξα (3 & 55) πνπ ζηφρεπαλ ζηελ πγεία, ηελ αζθάιεηα ζηελ εξγαζία θαη ζηελ έξεπλα θαη γεληθφηεξα ζηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα ησλ εξγαδνκέλσλ. ηα πιαίζηα ηεο πλζήθεο γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο Αηνκηθήο Δλέξγεηαο (ΔΤΡΑΣΟΜ-EURATOM), ε νπνία ππνγξάθεθε καδί κε ηε πλζήθε Δ.Ο.Κ ζηε Ρψκε ( ), ηα άξζξα απφ ην 30 θαη κεηά πξνβιέπνπλ κέηξα γηα ηελ πγεηνλνκηθή πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ αιιά θαη ηνπ πιεζπζκνχ γεληθφηεξα απφ ηηο ηνλίδνπζεο αθηηλνβνιίεο. Η πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα (πλζήθε ηεο Ρψκεο 1957) αθνξνχζε νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο θαη ην ζέκα ηεο πγείαο εκθαλίδεηαη κε έκκεζν ηξφπν θπξίσο ζρεηηδφκελν κε ηελ πνηφηεηα ησλ ηξνθίκσλ. Η ζπγθεθξηκέλε πλζήθε απνηέιεζε ηε βάζε γηα κηα θνηλή αγνξά πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηέζζεξηο ζεκειηψδεηο ειεπζεξίεο θπθινθνξίαο αηφκσλ, αγαζψλ, ππεξεζηψλ θαη θεθαιαίσλ. Οη ειεπζεξίεο απηέο, αλ θαη εθ πξψηεο φςεσο δελ άπηνληαη ηνπ ηνκέα πγεία-πεξίζαιςε, είραλ ζηε ζπλέρεηα ζεκαληηθή επίδξαζε ζηελ πνιηηηθή πγείαο ηεο Κνηλφηεηαο. Η Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε (1987, ζε ηζρχ απφ ) δελ άιιαμε ζηε βάζε ηνπο απηέο ηηο αξρέο, φκσο ηα θνηλσληθά ζέκαηα θαη ε πγεία θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο πην μεθάζαξα θαζψο αζθνχλ επίδξαζε ζηνλ αληαγσληζκφ. 9

10 Δηδηθφηεξα ζρεηηθά κε ηελ πγεία εκθαλίδεηαη έλαο λένο ηνκέαο απηφο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ σο ζηφρν έρεη ηελ εμαζθάιηζε πνηνηηθψλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ σο παξάγνληα γηα ηελ θαιή πγεία ησλ πνιηηψλ (Αξζ.100). Δπίζεο ην άξζξν 118 πξνέβιεπε ηελ ζπλεξγαζία ησλ Κ-Μ ζηνλ θνηλσληθν-νηθνλνκηθφ ηνκέα, ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, ζηελ πξνζηαζία απφ ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα, ηηο επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο θαη ηελ πγηεηλή ζηελ εξγαζία. Η «ιχζε» γηα ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ζηελ νπνία θαηέιεμε ε Δ.Δ ζηε πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ( ), γλσζηή θαη σο πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη, ήηαλ λα ζπκπεξηιάβεη κηα εληνιή γηα «ελζάξξπλζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ ησλ Κξαηώλ-Μειώλ» θαη «αλ είλαη αλαγθαίν» ε Κνηλφηεηα «λα βνεζά ηηο δξάζεηο ηνπο» ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο (αξζ.129). Γφζεθε θαη απηφλ ην ηξφπν ζηελ Δ.Δ ε δπλαηφηεηα λα δαπαλά ρξήκαηα ζε Δπξσπατθήο εκβέιεηαο πξνγξάκκαηα πγείαο, πξάγκα πνπ δελ έγηλε αλαθνξηθά κε ηε λνκνζέηεζε γηα ηελ ελαξκφληζε ησλ κέηξσλ πγείαο ζηα θξάηε-κέιε. Η εληνιή πξνο ηελ Δ.Δ ελδπλακψζεθε κε ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ ( ) θαζψο απνζηνιή πιένλ ηεο Δ.Δ ήηαλ λα δηαζθαιίζεη «πςειό επίπεδν πξνζηαζίαο ηεο αλζξώπηλεο πγείαο ζηνλ νξηζκό θαη ηελ πινπνίεζε όισλ ησλ Κνηλνηηθώλ πνιηηηθώλ θαη δξαζηεξηνηήησλ» θαη λα εξγαζηεί καδί κε ηα θξάηε-κέιε γηα ηε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο, ηελ πξφιεςε ησλ αζζελεηψλ θαη «ηελ πξόιεςε πεγώλ θηλδύλνπ γηα ηελ αλζξώπηλε πγεία» (αξζ.152(1)). Δληνχηνηο ε ελαξκφληζε ηεο ζρεηηθήο κε ηε δεκφζηα πγεία λνκνζεζίαο ησλ θξαηψλ-κειψλ δελ πξνβιεπφηαλ ζηε πλζήθε θαη ε εληνιή πξνο ηα ζεζκηθά φξγαλα ηεο Δ.Δ ήηαλ ν πιήξεο ζεβαζκφο ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ Κ-Μ φζνλ αθνξά ζηελ νξγάλσζε θαη παξνρή ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη ηεο ηαηξηθήο θξνληίδαο. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ πην πξφζθαησλ δξάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο αιιά θαη ησλ θαζνξηζηηθψλ γηα ην ζέκα ζπκβάλησλ ζην ηνκέα ηεο πγείαο θαηά ρξνλνινγηθή ζεηξά. 10

11 1987: Απσικά ππογπάμμαηα Σίζεηαη ζε εθαξκνγή ην πξφγξακκα «Δπξψπε θαηά ηνπ θαξθίλνπ», ην νπνίν αληηπξνζσπεχεη ην πξψην Δπξσπατθφ πξφγξακκα δξάζεο πνπ έρεη σο ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο ζε φιε ηελ Έλσζε. Σελ ίδηα ρξνληά εθπνλείηαη πξφγξακκα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ πξνβιήκαηα πνπ πξνθαινχληαη απφ ηελ θαθή ρξήζε ησλ θαξκάθσλ. Σέζζεξα ρξφληα αξγφηεξα ε Έλσζε πξνρσξά ζηε δξάζε «Δπξψπε θαηά ηνπ AIDS». 1992: Σςνθήκη ηος Μάαζηπιση Σν άξζξν 152 ηεο πλζήθεο δίλεη ζηελ Δπηηξνπή λνκηθή αξκνδηφηεηα ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζηαζίαο ηεο δεκφζηαο πγείαο. 1993: Γημοζίεςζη ηος πλαιζίος για ηην ςγεία Η Δπηηξνπή δεκνζηεχεη έλα ζρέδην δξάζεο ζην ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο φπνπ αλαγλσξίδεη νρηψ ζεκεία πξνηεξαηφηεηαο γηα εθαξκνγή Κνηλνηηθήο δξάζεο: θαξθίλνο Aids πξναγσγή ηεο πγείαο-επηκφξθσζε-εθπαίδεπζε εμάξηεζε απφ λαξθσηηθά έιεγρνο πγείαο ζπάληεο αζζέλεηεο αζζέλεηεο ζπλδεφκελεο κε ηε κφιπλζε αηπρήκαηα θαη ηξαπκαηηζκνί. Σελ ίδηα επνρή ε Δπηηξνπή δεζκεχεηαη σο πξνο ηελ εθπφλεζε ηαθηηθψλ αλαθνξψλ γηα ηελ πγεία πνπ ζα πεξηιακβάλνπλ φιν ην πεδίν πνπ θαιχπηνπλ νη δξαζηεξηφηεηέο ηεο. 11

12 1996: Σπογγώδηρ εγκεθαλοπάθεια Η ζπνγγψδεο εγθεθαινπάζεηα ησλ βννεηδψλ αλαγλσξίζηεθε απφ ηε Βξεηαληθή θπβέξλεζε σο απεηιή γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία ην Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην αξρίδεη έξεπλα γηα ηελ απνηπρία ηεο Κνηλφηεηαο λα πξνζηαηέςεη ηελ πγεία ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηψλ θαη ν ηφηε πξφεδξνο ηεο Δπηηξνπήο Jacques Santer απαληά ζηελ θξηηηθή πνπ δέρεηαη απφ ην Κνηλνβνχιην αλαιακβάλνληαο ηελ ππνρξέσζε λα ζέζεη ηελ πγεία ζην πξνζθήλην ηεο Δπξψπεο. Η εκθάληζε ηεο λφζνπ απηήο ζηα βννεηδή θαη νη επηπηψζεηο ηεο ζηνλ άλζξσπν έζηξεςαλ γεληθφηεξα ηελ Έλσζε πξνο κηα λέα ζεψξεζε ηνπ πεξηζσξηαθνχ σο ηφηε ηνκέα ηεο πγείαο ζηελ Κνηλφηεηα θαζψο δηαθάλεθε ε επθνιία κε ηελ νπνία κπνξεί λα ηεζεί ζε θίλδπλν ε πγεία ησλ πνιηηψλ, κε άκεζεο νηθνλνκηθέο, inter alia, ζπλέπεηεο θαη ε αλαγθαηφηεηα δηαθάλεηαο ησλ ελεξγεηψλ θαη ζπλεξγαζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ εμάιεηςε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θηλδχλνπ θαη ηελ απνθπγή εκθάληζεο παξφκνησλ ή αλαιφγσλ θηλδχλσλ ζην κέιινλ. 1997: Σςνθήκη ηος Άμζηεπνηαμ Σν άξζξν 152 ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ πξνβιέπεη ηελ ππνρξέσζε ηεο Έλσζεο λα πξνσζήζεη θαη λα πξνζηαηέςεη ηελ πγεία ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηψλ. 1999: Γιεύθςνζη Υγείαρ Ο λένο πξφεδξνο ηεο Δπηηξνπήο Romano Prondi νξίδεη ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο σο βαζηθή πξνηεξαηφηεηα ηεο Δπηηξνπήο. Γεκηνπξγείηαη ε Γεληθή Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Τγείαο θαη Πξνζηαζίαο ησλ Καηαλαισηψλ κε θχξην ζηφρν ηε δεκηνπξγία ελφο λένπ Δπξσπατθνχ θαζεζηψηνο αζθάιεηαο ησλ ηξνθίκσλ. 12

13 2000: Πποηάζειρ για ηην πολιηική ςγείαρ Η Δπξσπατθή Δπηηξνπή (Δπηηξνπή) δεκνζηνπνηεί πξνηάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πνιηηηθήο γηα ηε δεκφζηα πγεία θαη πηνζεηεί έλα αλαθνηλσζέλ γηα ηε ζηξαηεγηθή πγείαο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Σν αλαθνηλσζέλ πεξηγξάθεη ην ξφιν ηεο Κνηλφηεηαο ζηε δεκφζηα πγεία σο αθνινχζσο: «λα ζπλεπηθνπξεί ηηο πξνζπάζεηεο ησλ θξαηώλ κειώλ θαη λα παξέρεη πξνζηηζέκελε αμία ζηηο δξάζεηο ηνπο θαη θπξίσο λα αζρνιείηαη κε δεηήκαηα ζηα νπνία ηα θξάηε κέιε δε κπνξνύλ λα αληεπεμέιζνπλ από κόλα ηνπο. Οη κνιπζκαηηθέο αζζέλεηεο, γηα παξάδεηγκα, δελ ζέβνληαη ηα εζληθά ζύλνξα νύηε ε κόιπλζε ηνπ αέξα θαη ησλ πδάησλ». 2000: Μνημόνιο Δ.Δ Παγκόζμιος Οπγανιζμού Υγείαρ (ΠΟΥ) Η Δπηηξνπή ππνγξάθεη Μλεκφλην πκθσλίαο κε ηνλ ΠΟΤ ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2000 θαη ηνλ Μάην ηνπ ίδηνπ ρξφλνπ γίλνληαη ζηηο Βξπμέιιεο δηαβνπιεχζεηο πςεινχ επηπέδνπ αλάκεζα ζηελ Δ.Δ θαη ηνλ ΠΟΤ. Αλεπξίζθνληαη λέα πεδία ζπλεξγαζίαο φπσο ε θηψρεηα (σο επηβαξπληηθφο γηα ηελ πγεία) παξάγνληαο θαη ε πγεία ησλ παηδηψλ. 2002: Νέο ππόγπαμμα για ηη δημόζια ςγεία πκθσλήζεθε έλα θαηλνχξγην εμαεηέο πξφγξακκα ( ) κε πξνυπνινγηζκφ πνπ αλέξρεηαη ζηα 312 εθ. επξψ. ηφρνο ηνπ είλαη ε κείσζε ησλ θηλδχλσλ ησλ αζζελεηψλ θαη άιισλ θηλδχλσλ ηεο πγείαο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο βην-ηξνκνθξαηίαο. Γίλεηαη επίζεο έθθιεζε ψζηε ε πγεία λα ιακβάλεηαη πεξηζζφηεξν ππφςε ζηηο άιιεο Κνηλνηηθέο πνιηηηθέο. 13

14 4. Δπίζημη Θέζη ηηρ Δ.Δ Δπίζεκα ν ξφινο ηεο Δ.Δ ζηνλ ππφ δηεξεχλεζε ηνκέα ζπλνςίδεηαη ζηα εμήο: Πποαγυγή ηηρ ςγείαρ και πποληπηικά ςγειονομικά μέηπα: ζην ζχλνιφ ηνπο νη ζηφρνη ησλ Κνηλνηηθψλ πξνζπαζεηψλ θαηαηείλνπλ ζηε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο πγείαο θαη ζηελ θαηαπνιέκεζε ησλ ζπλζεθψλ εθείλσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζέζνπλ ζε θίλδπλν ηελ αλζξψπηλε πγεία. Οικονομική ζηαθεπόηηηα και ποιόηηηα ζηιρ ςπηπεζίερ δημόζιαρ ςγείαρ, κέζσ ηεο ελίζρπζεο ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ Κ-Μ κε ηε κέζνδν ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ θαζψο ηα Δπξσπατθά ζπζηήκαηα πγείαο αληηκεησπίδνπλ θνηλέο πξνθιήζεηο θαη ζα κπνξνχζαλ λα σθειεζνχλ απφ ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη επηηπρεκέλσλ πξαθηηθψλ. Αζθάλιζη από ηον κίνδςνο ηηρ αζθένειαρ, κέζσ ηεο ζηήξημεο ησλ θαλφλσλ ηεο Δ.Δ πνπ αθνξνχλ ηα δηαθηλνχκελα πξφζσπα θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο. Σηήπιξη ηηρ εςπυπαφκήρ νομοθεζίαρ για ηα θαπμακεςηικά πποφόνηα και ηον ιαηπικό εξοπλιζμό. (The Danish EU Presidency, 2002) 5. Πεπίθαλτη Γιακινούμενυν Πποζώπυν Υθιζηάμενη Καηάζηαζη Σν 1993, κε ηε πλζήθε πνπ ππνγξάθεθε ζην Μάαζηξηρη, δεκηνπξγήζεθε ε Δπξσπατθή Έλσζε. Η Δ.Δ επηθεληξψλεηαη ζηελ θαηνρχξσζε ηεο άζθεζεο ησλ ηεζζάξσλ ζεκειησδψλ ειεπζεξηψλ, πνπ αθνξνχλ ζηελ ειεχζεξε δηαθίλεζε κεηαμχ ησλ Κ-Μ: αγαζψλ (Σίηινο 1), πξνζψπσλ (Σίηινο 3 θεθάιαην1), ππεξεζηψλ (Σίηινο 3 θεθάιαην 3), θεθαιαίσλ θαη πιεξσκψλ (Σίηινο 3 θεθάιαην 4). ( Δπξσπατθή πλζήθε 27 εο Μαξηίνπ 1957, ηειεπηαία αλαζεψξεζε 2 Οθησβξίνπ 1997). Γηα λα επηηχρεη ηελ εληαηνπνίεζε ηεο Δπξσπατθήο αγνξάο, ε Κνηλφηεηα βαζίδεηαη ζηηο πλζήθεο θαη έρεη ζηε δηάζεζή ηεο έλαλ 14

15 αξηζκφ νξγάλσλ. Η Δπξσπατθή πλζήθε είλαη ν «ζεκειηψδεο λφκνο» ηεο Δ.Δ. Σα θπξηφηεξα άιια φξγαλα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη νη Καλνληζκνί, νη νπνίνη ηζρχνπλ άκεζα απφ ηελ ζέζε ηνπο ζε ηζρχ ζε φια ηα θξάηε κέιε θαη ππεξηζρχνπλ ηνπ εζληθνχ δηθαίνπ θαη νη Οδεγίεο, νη νπνίεο πεξηέρνπλ εληνιή ζπκκφξθσζεο ησλ Κ-Μ, πνπ θαινχληαη λα πινπνηήζνπλ ζην πιαίζην ηεο εζληθήο έλλνκεο ηάμεο ην πεξηερφκελν ηεο εληνιήο απηήο είηε ςεθίδνληαο ζρεηηθνχο λφκνπο θαη θαλνληζκνχο ή ιακβάλνληαο θάζε πξφζθνξν λνκηθφ κέηξν, (ην γεγνλφο απηφ δελ απνθιείεη ηελ χπαξμε ζπρλά ηδηαίηεξα ιεπηνκεξψλ νδεγηψλ πνπ δελ αθήλνπλ πεξηζψξηα δηαθξηηηθήο επρέξεηαο ζηα θξάηε κέιε σο πξνο ηελ δεκηνπξγία ηνπ αλαγθαίνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ κέηξσλ πνπ πξνβιέπνληαη). Δπηπιένλ, ε Κνηλφηεηα κπνξεί λα απεπζχλεη πζηάζεηο πξνο έλα ή πεξηζζφηεξα Κ-Μ θαη λα εθδίδεη Απνθάζεηο. Οη πζηάζεηο θαη Απνθάζεηο δελ έρνπλ επίζεκα δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα, γίλνληαη φκσο ζεβαζηέο σο έθθξαζε ηεο ζέζεο ηεο Κνηλφηεηαο. ηνλ ηνκέα πεξίζαιςε είλαη γλσζηφ φηη ε Δ.Δ εθαξκφδεη ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη κφλν πξφζθαηα ζηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (1997) ππάξρεη Σίηινο απνθιεηζηηθά γηα ηε δεκφζηα πγεία (Σίηινο ΥΙΙΙ). Σν ζεκαληηθφηεξν φκσο ζεκείν είλαη φηη ζηελ Δ.Δ απφ ηε δεθαεηία ηνπ 90 επηθξαηεί πιένλ ε άπνςε φηη νη ηέζζεξηο βαζηθέο ειεπζεξίεο ηεο ηζρχνπλ αλεμαηξέησο θαη ζηνλ ηνκέα ππεξεζηψλ πγείαο, γεγνλφο πνπ έρεη νπζηαζηηθέο επηπηψζεηο ζηελ δηαθίλεζε ησλ αζζελψλ, ζηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο, ζηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο θαη ζηνπο παξνρείο ππεξεζηψλ πγείαο. (Paulus, Fecher, 1999) 5.1 Σςνηονιζμόρ ηυν ζςζηημάηυν κοινυνικήρ αζθάλιζηρ για ηοςρ διακινούμενοςρ ενηόρ ηηρ Δςπυπαικήρ Δνυζηρ Σν ζέκα ηεο θηλεηηθφηεηαο ησλ αηφκσλ είλαη δήηεκα πνπ άπηεηαη ηνπ ελδηαθέξνληνο ηεο δηεζλνχο θνηλφηεηαο ε νπνία θαιείηαη λα παξέκβεη ψζηε λα ξπζκίζεη ηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο. Καη ζην ρψξν ηεο Δπξσπατθήο Δλσζεο, εληφο ηνπ νπνίνπ θαηνρπξψλεηαη ε ειεχζεξε κεηαθίλεζε ησλ πξνζψπσλ, πξνέθπςαλ εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηα κέηξα πνπ 15

16 έπξεπε λα ιεθζνχλ γηα λα θαηαζηεί ε δηαθίλεζε νπζηαζηηθφ δηθαίσκα ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηψλ κέζσ ηεο δηαζθάιηζεο ησλ θνηλσληθψλ ηνπο δηθαησκάησλ. Απφ ην 1971 ε Δπξσπατθή Έλσζε έρεη ιάβεη νπζηαζηηθά κέηξα γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία ησλ δηαθηλνχκελσλ πξνζψπσλ, θαζψο ε πηνζέηεζε Κνηλνηηθήο λνκνζεζίαο ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο απνηειεί βαζηθφ πξναπαηηνχκελν γηα ηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο ειεχζεξεο δηαθίλεζεο ησλ πξνζψπσλ, ε νπνία είλαη κηα απφ ηηο ζεκειηψδεηο ειεπζεξίεο πνπ εγγπάηαη ε πλζήθε ίδξπζεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Απηή ε ειεπζεξία ζα θαηαζηξαηεγείην εθηφο εάλ φζνη δηαθηλνχληαη ζηα δηάθνξα Κ-Μ κπνξνχλ λα είλαη ζίγνπξνη φηη δελ ζα ράζνπλ ηα αζθαιηζηηθά ηνπο δηθαηψκαηα, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ην δηθαίσκα ζηελ πγεία (πεξίζαιςε). Γηα ην ιφγν απηφ ηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο έρνπλ πξνβεί ζε ζπληνληζκφ, ζχκθσλα κε ην Άξζξν 42 (πξψελ 51) ηεο ζπλζήθεο ΔΟΚ, κέζσ δχν Καλνληζκψλ: 1408/71 θαη 574/72 (Καλνληζκφο εθαξκνγήο), νη νπνίνη θαη εγγπψληαη ζηνπο δηαθηλνχκελνπο εξγαδφκελνπο θαη ζηα εμαξηψκελα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο πνπ δηαθηλνχληαη (δηακέλνπλ ή θαηνηθνχλ) ζε άιιν Κ-Μ ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ζε θξνληίδα πγείαο. Η βαζηθή αληίιεςε ηεο Δ.Δ είλαη φηη νη πνιίηεο, ππφ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο, δηθαηνχληαη ηαηξηθήο πεξίζαιςεο ζε άιιν θξάηνο κέινο. ήκεξα είλαη ζε εμέιημε δηαδηθαζία απινπνίεζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ ησλ Κνηλνηηθψλ Καλνληζκψλ κε ζηφρν λα γίλνπλ πην θαηαλνεηνί θαη πην εχρξεζηνη, έηζη ψζηε λα εμππεξεηνχλ θαιχηεξα ηνπο ζθνπνχο ηνπο θαη λα αληαπνθξίλνληαη ζηα λέα δεδνκέλα. ην δήηεκα απηφ ε Κνηλφηεηα ήηαλ θαη ζπλερίδεη λα είλαη ηδηαίηεξα ελεξγεηηθή ζε αληίζεζε κε άιια ζπλαθή κε ηελ πγεία ζέκαηα. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ νη Καλνληζκνί θζάλνπλ λα θαιχπηνπλ ζηαδηαθά νιφθιεξν ηνλ πιεζπζκφ ηεο Δ.Δ (αξρηθά κφλν κηζζσηνί, ζηε ζπλέρεηα απην-απαζρνινχκελνη, δεκφζηνη ππάιιεινη θαη θνηηεηέο) ελψ ζηελ ζπλέρεηα θαιχθζεθαλ θαη νη πνιίηεο ρσξψλ ηνπ Δπξσπατθνχ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ (ΔΟΥ - Ιζιαλδία, Ννξβεγία, Ληρηελζηάηλ), απφ ηελ Διβεηία θαη απφ ηνλ Ινχλην ηνπ 2003 ε ηζρχο ηνπο έρεη επεθηαζεί θαη ζηνπο 16

17 πνιίηεο ηξίησλ ρσξψλ πνπ δνπλ λφκηκα ζε θξάηνο-κέινο ηεο Έλσζεο θαη έρνπλ δηαθηλεζεί εληφο ηεο ΔΔ. Η Κνηλνηηθή λνκνζεζία δελ ζηνρεχεη ζηελ αληηθαηάζηαζε ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ απφ έλα εληαίν Δπξσπατθφ ζχζηεκα θαζψο ην επίπεδν δσήο αλάκεζα ζηηο ρψξεο κέιε είλαη πνιχ δηαθνξεηηθφ θαη αθφκε θαη εθεί φπνπ πξνζνκνηάδεη ζπλαληψληαη δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ηα νπνία είλαη απνηέιεζκα παξαδφζεσλ πνπ έρνπλ βαζηέο ξίδεο ζηνλ εζληθφ πνιηηηζκφ θαη ζηηο εζληθέο πξνηηκήζεηο. Βαζηθφ ζηφρν απνηειεί ε δηακφξθσζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο εληαίαο αγνξάο κε ηελ ειεχζεξε δηαθίλεζε ησλ πνιηηψλ ζηα Κ-Μ είηε γηα πξνζσξηλή ή κφληκε εγθαηάζηαζε, είηε γηα ζπνπδέο, είηε γηα ηνπξηζκφ, είηε γηα λνζειεία. (Κπξηφπνπινο-Γείηνλα, 1995) Δδψ ζα πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ε Κνηλνηηθή παξέκβαζε επηρεηξείηαη βάζεη ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο αιιά θαη απηή ηεο αλαινγηθφηεηαο (επηινγή ηνπ θαηά πεξίπησζε θαηάιιεινπ Κνηλνηηθνχ νξγάλνπ). Δηζη ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε επηιέρζεθε ν ζπληνληζηηθφο Καλνληζκφο (δηακφξθσζε βάζεο ζπλχπαξμεο θαη ζπιιεηηνπξγίαο ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ) αληί ηεο ελαξκνληζηηθήο Οδεγίαο, ε νπνία ζα επέβαιε ζπγθεθξηκέλν ηξφπν δηακφξθσζεο ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ. Με άιια ιφγηα θάζε Κ-Μ είλαη ειεχζεξν λα απνθαζίδεη πνηφο ζα αζθαιηζζεί ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ, πνηέο παξνρέο δηθαηνχηαη θαη θάησ απφ πνηέο πξνυπνζέζεηο, πψο ππνινγίδνληαη νη παξνρέο απηέο θαη ην χςνο ησλ εηζθνξψλ πνπ πξέπεη λα θαηαβιεζνχλ. Οη Κνηλνηηθέο ξπζκίζεηο ζέηνπλ θνηλνχο θαλφλεο θαη αξρέο πνπ πξέπεη λα αθνινπζνχληαη απφ φιεο ηηο εζληθέο αξρέο, ηνπο θνξείο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ηα δηθαζηήξηα φηαλ εθαξκφδνπλ ηνπο εζληθνχο λφκνπο. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηαζθαιίδεηαη φηη ε εθαξκνγή ησλ δηαθφξσλ εζληθψλ λνκνζεζηψλ δελ ζίγεη ηα δηθαηψκαηα ησλ αηφκσλ πνπ θάλνπλ ρξήζε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπο γηα ειέπζεξε δηαθίλεζε εληφο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. 17

18 Οη πξναλαθεξζέληεο Καλνληζκνί απνηεινχλ βαζηθφ κεραληζκφ δηεζλνχο ζπλεξγαζίαο ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαζψο θαιχπηνπλ φινπο ηνπο θχξηνπο αζθαιηζηηθνχο θηλδχλνπο (αζζέλεηα, κεηξφηεηα, ζπληάμεηο γήξαηνο-αλαπεξίαοεπηδψλησλ, εξγαηηθφ αηχρεκα, επαγγεικαηηθή αζζέλεηα, επηδφκαηα αλαπεξίαο, επηδφκαηα αλεξγίαο, νηθνγελεηαθά επηδφκαηα, επηδφκαηα θεδείαο) θαη ηζρχνπλ γηα φια ηα πξφζσπα πνπ ππάγνληαη ή ππάγνληαλ ζηελ αζθαιηζηηθή λνκνζεζία ελφο ή πεξηζζνηέξσλ θξαηψλ κειψλ θαζψο θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο θαη ηνπο επηδψληεο ηνπο. πλνπηηθά νη βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηνπο Καλνληζκνχο απηνχο θαη πνπ πξέπεη λα ηεξνχληαη απφ ηα θξάηε-κέιε είλαη: ηζφηεηα κεηαρείξηζεο ζπλππνινγηζκφο ηνπ ζπλφινπ ησλ πεξηφδσλ αζθάιηζεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζε νπνηνδήπνηε θξάηνο-κέινο γηα ην ζθνπφ ηεο ζεκειίσζεο δηθαηψκαηνο ζε παξνρή πξνζδηνξηζκφο εληαίνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ησλ αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ εμαγσγή θαη κεηαθνξά ησλ αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπ δηθαηνχρνπ. 5.2 Παποσέρ αζθένειαρ και μηηπόηηηαρ ζε είδορ και ζε σπήμα Οη Κνηλνηηθέο ξπζκίζεηο γηα ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε πεξηέρνπλ ιεπηνκεξέο θεθάιαην γηα ηηο παξνρέο αζζέλεηαο θαη κεηξφηεηαο κε εηδηθνχο θαλφλεο γηα εξγαδνκέλνπο, άλεξγνπο, ζπληαμηνχρνπο θαη κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ησλ αλσηέξσ πνπ δηακέλνπλ ή θαηνηθνχλ πξνζσξηλά ζην εμσηεξηθφ (Κεθάιαην Ι «Αζζέλεηα Μεηξφηεηα» ηνπ Σίηινπ ΙΙΙ ηνπ Καλνληζκνχ 1408/71). ην ζεκείν απηφ ζα ήηαλ ρξήζηκε κηα απνζαθήληζε ησλ φξσλ «θαηνηθία» θαη «δηακνλή» πνπ ζπλαληψληαη ζπρλά ζηνλ Καλνληζκφ. ην Σίηιν Ι Γεληθέο δηαηάμεηο Αξζξν 1 Οξηζκνί, σο θαηνηθία νξίδεηαη ε ζπλήζεο δηακνλή ελψ σο δηακνλή ε πξνζσξηλή δηακνλή. 18

19 ηε ζπλέρεηα επηρεηξείηαη κηα αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ ξπζκίζεσλ απηψλ θαζψο απνηεινχλ ην πιαίζην αλαθνξάο φζσλ ηζρχνπλ ζήκεξα ζην ζέκα ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηαθηλνχκελσλ εληφο ηεο Δ.Δ πξνζψπσλ ζηνλ ηνκέα αζθάιηζεο πγείαο θαη πεξίζαιςεο θαη απνηεινχλ έλα ρξήζηκν ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνλ απμαλφκελν αξηζκφ πνιηηψλ πνπ κεηαβαίλεη γηα εξγαζία ή γηα άιινπο ιφγνπο ζε ρψξεο ηεο Κνηλφηεηαο. Βαζηθή αξρή, φπσο αλαθέξζεθε, ηνπ Καλνληζκνχ είλαη ν ζπλππνινγηζκφο ησλ πεξηφδσλ αζθάιηζεο. Η αξρή απηή ηπγράλεη εθαξκνγήο θαη ζην πεδίν ηεο αζθάιηζεο πγείαο ( Αξζξν 18) θαη θαηά ζπλέπεηα ν αξκφδηνο γηα ηε ρνξήγεζε ησλ παξνρψλ θνξέαο νθείιεη λα ζπλππνινγίζεη ηηο πεξηφδνπο αζθάιηζεο, θαηνηθίαο ή εξγαζίαο πνπ έρνπλ ζπκπιεξσζεί δπλάκεη ηεο λνκνζεζίαο άιιεο ρψξαο. Η ππνρξέσζε απηή ηνπ αζθαιηζηηθνχ θνξέα παξέρεη ηελ εγγχεζε φηη δελ ράλεηαη ε αζθαιηζηηθή θάιπςε αζζέλεηαο θαηά ηελ αιιαγή απαζρφιεζεο θαη ηε κεηάβαζε ζε άιιν θξάηνο. Γηα παξάδεηγκα ππάξρνπλ νξηζκέλεο ρψξεο φπνπ ην δηθαίσκα ζηελ αζθάιηζε αζζέλεηαο ζεκειηψλεηαη κεηά ηελ πάξνδν έμη κελψλ αζθάιηζεο. Οη Κνηλνηηθέο δηαηάμεηο εμαζθαιίδνπλ φηη έλαο εξγαδφκελνο πνπ ππνρξεψζεθε λα δηαθφςεη ηελ πξνεγνχκελε αζθάιηζή ηνπ θαηά ηελ εγθαηάζηαζε ζην ελ ιφγσ θξάηνο ζα δηθαηνχηαη παξνρέο αζζέλεηαο απφ ηε έλαξμε ηεο εξγαζηαθήο ηνπ ζρέζεο. Οη παξνρέο αζζέλεηαο θαη κεηξφηεηαο είλαη δηαθνξεηηθέο ζε θάζε θξάηνο κέινο. Ωζηφζν ζε φιεο ηηο ρψξεο ππάξρνπλ δπν θαηεγνξίεο παξνρψλ: ζε ρξήκα θαη ζε είδνο. Παποσέρ αζθένειαρ ζε σπήμα: Οη παξνρέο ζε ρξήκα θαηά γεληθή ζεψξεζε πξννξίδνληαη λα αληηθαηαζηήζνπλ ηα εηζνδήκαηα ησλ νπνίσλ ε θαηαβνιή αλαζηέιιεηαη εμαηηίαο αζζέλεηαο. Καηά θαλφλα θαηαβάιινληαη ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο αζθάιηζεο. Ο θαλφλαο απηφο ηζρχεη γηα φιεο ηηο θαηεγνξίεο δηθαηνχρσλ (κεζνξηαθνί εξγαδφκελνη, επνρηαθνί εξγαδφκελνη, απνζπαζκέλνη εξγαδφκελνη ή κέιε νηθνγελεηψλ). Καζψο ηζρχεη ε λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο ζην νπνίν είλαη αζθαιηζκέλνο ν εξγαδφκελνο, ην πνζφ θαη ε δηάξθεηα ησλ παξνρψλ εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ηε λνκνζεζία ηνπ θαη θαηαβάιινληαη άκεζα απφ ηνλ αζθαιηζηηθφ θνξέα ηνπ δηθαηνχρνπ. 19

20 Παποσέρ αζθένειαρ ζε είδορ ηηο παξνρέο απηέο πεξηιακβάλεηαη ηαηξηθή θαη νδνληηαηξηθή, θαξκαθεπηηθή θαη λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαζψο θαη άκεζεο πιεξσκέο πνπ γίλνληαη ζηα πιαίζηα ηεο επηζηξνθήο ησλ εμφδσλ πνπ έρνπλ γίλεη γηα ηελ πεξίζαιςε απηή. Σν θνκκάηη απηφ ησλ παξνρψλ απνηειεί ην πην ζπλεζηζκέλν πεδίν εθαξκνγήο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Καλνληζκνχ γηα ηελ αζζέλεηα θαη αθνξά έλα πνιχ κεγάιν αξηζκφ αηφκσλ ζηελ Δ.Δ. Γηα ην ιφγν απηφ θξίλεηαη ρξήζηκε κηα εθηελέζηεξε αλαθνξά. Καηά θαλφλα θαηαβάιινληαη ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο θαηνηθίαο ή παξακνλήο φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη θαη κε ηνπο αζθαιηζκέλνπο ηεο ρψξαο απηήο. Φπζηθφ επαθφινπζν είλαη ε ξχζκηζε απηή λα έρεη σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία, θαηά πεξίπησζε, κηαο επλντθφηεξεο ή δπζκελέζηεξεο θαηάζηαζεο απφ φ,ηη αλ εθαξκνδφηαλ ε λνκνζεζίαο ηεο ρψξαο αζθάιηζεο. Ο ιφγνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο φκσο ξχζκηζεο είλαη πξνθαλήο θαζψο νη γηαηξνί θαη νη ζρεηηθνί θνξείο (πάξνρνη πγείαο) δελ είλαη δπλαηφλ λα γλσξίδνπλ ηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο λνκνζεζίαο φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ, ζπλεπψο ηνπο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα εθαξκφδνπλ ηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο ηνπο αθφκα θαη αλ ν ελδηαθεξφκελνο είλαη αζθαιηζκέλνο ζε άιιε ρψξα. Ωζηφζν πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη εθ ηνπ γεγνλφηνο φηη νη παξνρέο ζε είδνο παξέρνληαη ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο κέινπο θαηνηθίαο ή δηακνλήο, δελ απνξξέεη ε πιήξεο ειεπζεξία ησλ θαιππηφκελσλ απφ ηηο Κνηλνηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε πξνζψπσλ λα επηιέγνπλ λα ιακβάλνπλ απηέο ηηο παξνρέο ζε φιεο ηηο ρψξεο ρσξίο πξνυπνζέζεηο ή πεξηνξηζκνχο. Οη πξνυπνζέζεηο θαη νη πεξηνξηζκνί πνπ ηζρχνπλ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα. Καηνηθία ζηε ρώξα αζθάιηζεο Δάλ έλα άηνκν θαηνηθεί ζηε ρψξα φπνπ είλαη αζθαιηζκέλν είλαη πξνθαλέο φηη έρεη δηθαίσκα ζε φιεο ηηο παξνρέο ζε είδνο πνπ ρνξεγνχληαη δπλάκεη ηεο λνκνζεζίαο ηεο ρψξαο απηήο αλεμάξηεηα αλ είλαη ππήθννο άιινπ Κ-Μ. 20

21 Αξκφδηνο γηα ηε ρνξήγεζε ησλ παξνρψλ είλαη ν θνξέαο αζθάιηζεο αζζέλεηαο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ππφ ηηο ίδηεο πξνυπνζέζεηο πνπ ηζρχνπλ γηα φινπο ηνπο άιινπο αζθαιηζκέλνπο ηεο ρψξαο (Αξζξν 3 Ιζφηεηα κεηαρείξηζεο). Καηνηθία εθηόο ηεο ρώξαο αζθάιηζεο Δάλ θάπνηνο θαηνηθεί ζε άιιν Κ-Μ απφ απηφ ζηελ νπνίν είλαη αζθαιηζκέλνο, έρεη δηθαίσκα ζε φιεο ηηο παξνρέο ζε είδνο πνπ πξνβιέπνληαη ζηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο θαηνηθίαο. Όπσο πξναλαθέξζεθε νη παξνρέο ρνξεγνχληαη απφ ην θνξέα αζθάιηζεο αζζέλεηαο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο (Αξζξν 19). Δάλ θάπνηνο είλαη κεζνξηαθφο εξγαδφκελνο έρεη επίζεο δηθαηψκαηα ζηε ρψξα εξγαζίαο (Αξζξν 20).. Σα αλσηέξσ ηζρχνπλ γηα φιεο ηηο θαηεγνξίεο πξνζψπσλ πνπ θαιχπηνληαη απφ ηηο Κνηλνηηθέο δηαηάμεηο πεξί θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Δπηπξνζζέησο θαλνληθά ν αζθαιηζηηθφο θνξέαο αζζέλεηαο ζηνλ νπνίν ππάγεηαη ν ελδηαθεξφκελνο επηζηξέθεη ζην θνξέα αζθάιηζεο αζζέλεηαο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ηα έμνδα πνπ ν ηειεπηαίνο πξαγκαηνπνηεί. Πξνζσξηλή παξακνλή εθηόο ηεο ρώξαο αζθάιηζεο- Μεηάβαζε ζε άιιε ρώξα γηα ιόγνπο ζεξαπείαο (Αξζξν 22) ηελ πεξίπησζε πνπ θάπνηνο παξακέλεη πξνζσξηλά ζε άιιε ρψξα απφ εθείλε φπνπ είλαη αζθαιηζκέλνο, δηθαηνχηαη φιεο ηηο ακέζσο απαξαίηεηεο παξνρέο ζε είδνο. Ο ιφγνο ηεο παξακνλήο ζην εμσηεξηθφ δελ έρεη ζεκαζία (ηνπξηζηηθφο, επαγγεικαηηθφο, ηδησηηθφο). Ωο ακέζσο απαξαίηεηε παξνρή λνείηαη ε θάζε επείγνπζα ηαηξηθή αληηκεηψπηζε πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο, θαηάζηαζε ε νπνία κπνξεί λα έρεη πξνθχςεη θαηφπηλ αηπρήκαηνο, μαθληθήο αζζέλεηαο θιπ. Τπάξρνπλ φκσο θαη νξηζκέλεο θαηεγνξίεο αηφκσλ πνπ βξίζθνληαη ζε ειαθξψο θαιχηεξε ζέζε, φπσο νη ζπληαμηνχρνη, νη απνζπαζκέλνη ζην εμσηεξηθφ εξγαδφκελνη, νη άλεξγνη θαη νη ζπνπδαζηέο. Οη νκάδεο απηέο δηθαηνχληαη φιεο ηηο παξνρέο ζε είδνο πνπ θαζίζηαληαη απαξαίηεηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνζσξηλήο παξακνλήο ζην εμσηεξηθφ, δειαδή ηνπο 21

22 ρνξεγείηαη πάληνηε ε πεξίζαιςε πνπ ρξεηάδεηαη αλεμάξηεηα απφ ην πφζν δαπαλεξή είλαη. Δάλ φκσο έλα πξφζσπν κεηαβαίλεη εηδηθά γηα πεξίζαιςε ζην εμσηεξηθφ ηφηε ηζρχνπλ εηδηθνί φξνη πνπ πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηε ζπλέρεηα (5.4 Γιαδικαζία έγκπιζηρ μεηάβαζηρ για θεπαπεία ζε άλλο Κ-Μ). Εξγαηηθά αηπρήκαηα θαη επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο Ο ηνκέαο απηφο αλ θαη απνηειεί μερσξηζηφ δήηεκα εληνχηνηο άπηεηαη άκεζα ηνπ ηνκέα πγείαο θαη πεξίζαιςεο θαη γηα ην ιφγν απηφ παξνπζηάδνληαη νη Κνηλνηηθέο ξπζκίζεηο πνπ ηζρχνπλ ζε απηφ ην πεδίν. Οη ελ ιφγσ ξπζκίζεηο ραξαθηεξίδνληαη σο απιέο θαη άκεζα ζπγθξηλφκελεο, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο κε ηηο πξναλαθεξζείζεο ξπζκίζεηο γηα ηηο παξνρέο αζζέλεηαο (βι. Δ 123). Παξνρέο ζε είδνο Δάλ θάπνηνο είλαη ζχκα εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο ή επαγγεικαηηθήο αζζέλεηαο δηθαηνχηαη παξνρέο ζε είδνο ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο ζηελ νπνία δηακέλεη. ηελ πεξίπησζε πνπ θαηνηθεί ζε ρψξα άιιε απφ εθείλε φπνπ είλαη αζθαιηζκέλνο, ν θνξέαο ηεο ρψξαο θαηνηθίαο ρνξεγεί ηηο παξνρέο ζχκθσλα κε ηελ νηθεία λνκνζεζία θαη ηνπ επηζηξέθεηαη ην θφζηνο απφ ηνλ αξκφδην θνξέα ηεο ρψξαο αζθάιηζεο φπσο ηζρχεη θαη γηα ηηο παξνρέο αζζέλεηαο. Παξνρέο ζε ρξήκα Απηέο θαηαβάιινληαη πάληα ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο φπνπ ν ελδηαθεξφκελνο είλαη αζθαιηζκέλνο θαηά ηε ζηηγκή πνπ ζπκβαίλεη ην εξγαηηθφ αηχρεκα ή εθδειψλεηαη ε επαγγεικαηηθή αζζέλεηα, αλεμάξηεηα ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ή πξνζσξηλήο παξακνλήο ηνπ αζζελή. Αλ θαη ζπλήζσο θαηαβάιινληαη άκεζα απφ ηνλ θνξέα ηνπ θξάηνπο απηνχ, δίδεηαη ε δπλαηφηεηα ζπκθσλίαο κεηαμχ ησλ θνξέσλ ψζηε λα θαηαβιεζνχλ νη ρξεκαηηθέο παξνρέο απφ ηνλ θνξέα ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ή πξνζσξηλήο παξακνλήο ρσξίο φκσο λα κεηαβάιιεηαη ην θαηαβαιιφκελν πνζφ. 22

23 Αηπρήκαηα θαηά ηε δηάξθεηα ηαμηδηνύ Δάλ θάπνηνο πέζεη ζχκα αηπρήκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηαμηδηνχ εθηφο ηνπ θξάηνπο ζην νπνίν είλαη αζθαιηζκέλνο, δηαηεξεί ην δηθαίσκα ζε παξνρέο θαη ηελ θάιπςε θαηά ηνπ θηλδχλνπ αηπρήκαηνο. Έρεη γίλεη ήδε κλεία γηα θάπνηεο θαηεγνξίεο δηαθηλνχκελσλ πξνζψπσλ γηα ηηο νπνίεο ηζρχνπλ νξηζκέλεο εηδηθέο δηαηάμεηο. Δδψ παξνπζηάδνληαη εθηελέζηεξα φζα ηζρχνπλ γηα ηελ θάιπςε ησλ θηλδχλσλ αζζέλεηαο απηψλ ησλ θαηεγνξηψλ Απηέο είλαη: Μεζνξηαθόο εξγαδόκελνο Ωο κεζνξηαθφο εξγαδφκελνο νξίδεηαη ν κηζζσηφο ή ν απηναπαζρνινχκελνο πνπ αζθεί ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα ζε θξάηνο κέινο δηαθνξεηηθφ απφ εθείλν ζην νπνίν δηακέλεη θαη ζην νπνίν επηζηξέθεη θαζεκεξηλά ή ηνπιάρηζηνλ κηα θνξά ηελ εβδνκάδα. Αλ θαη γεληθφηεξα γηα ηνπο κεζνξηαθνχο εξγαδφκελνπο ηζρχνπλ νη ίδηεο δηαηάμεηο πνπ εθαξκφδνληαη θαη γηα ηα άιια πξφζσπα, εηδηθά ζε φ,ηη αθνξά ηηο παξνρέο ζε πεξίπησζε αζζέλεηαο έρνπλ δηθαίσκα επηινγήο. Γειαδή κπνξεί λα ιάβεη ηηο παξνρέο ζηε ρψξα ζηελ νπνία δηακέλεη ή ζηε ρψξα ζηελ νπνία εξγάδεηαη. Αληίζεηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ κεζνξηαθνχ εξγαδφκελνπ δελ απνιακβάλνπλ ην δηθαίσκα επηινγήο ζε φιεο ηηο ρψξεο. Σπληαμηνύρνη Οη ζπληαμηνχρνη δηαηεξνχλ έλα πην επλντθφ θαζεζηψο ζε φ,ηη αθνξά ηηο παξνρέο αζζέλεηαο. Δπηγξακκαηηθά, δηθαηνχληαη ηηο αλαγθαίεο παξνρέο αζζέλεηαο ζε είδνο ζηε ρψξα πνπ δηακέλνπλ αθφκε θαη αλ δελ ήηαλ πνηέ αζθαιηζκέλνη ζηε ρψξα απηή. 23

24 Σπνπδαζηέο Η θαηεγνξία ησλ ζπνπδαζηψλ δελ ζα κπνξνχζε λα κελ απαζρνιήζεη ηηο Κνηλνηηθέο ξπζκίζεηο θαζψο νινέλα θαη απμάλεηαη ν αξηζκφο εθείλσλ πνπ επηζπκνχλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ζπνπδέο ζε ρψξα ηεο Δ.Δ άιιε απφ ηε δηθή ηνπο. Έλα πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ είλαη θαη ε πξφζβαζε ζε ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαη παξνρέο αζζέλεηαο. Βάζεη ινηπφλ ησλ Κνηλνηηθψλ ξπζκίζεσλ πεξί θνηλσληθήο αζθάιηζεο, νη θνηηεηέο πνπ είλαη αζθαιηζκέλνη ζην θξάηνο θαηαγσγήο ηνπο θαη δηακέλνπλ ζην θξάηνο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη νη ζπνπδέο δηθαηνχληαη φιεο ηηο παξνρέο αζζέλεηαο πνπ ρνξεγνχληαη απφ ηε λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο απηνχ. Υξεηάδνληαη δε πξνο ηνχην ην έληππν Δ109 πνπ ηνπο ρνξεγείηαη απφ ηνλ αζθαιηζηηθφ θνξέα ζηνλ νπνίν ππάγνληαη νη ίδηνη ή νη γνλείο ηνπο. Με ελεξγά άηνκα Δίλαη ηα άηνκα πνπ δελ είλαη νχηε κηζζσηνί, νχηε απηναπαζρνινχκελνη, νχηε ζπληαμηνχρνη. επηπξνζζέησο δελ έρνπλ αζθάιηζε ζε θάπνην ζχζηεκα αζθάιηζεο εξγαδνκέλσλ. Σα άηνκα απηά εάλ δελ απνιακβάλνπλ πξνζηαζία σο κέιε νηθνγέλεηαο δελ πξνζηαηεχνληαη απφ ηηο Κνηλνηηθέο δηαηάμεηο.(οδεγφο). Οκσο θαίλεηαη λα έρεη σξηκάζεη ε ηδέα γηα θάιπςε θαη απηψλ ησλ πξνζψπσλ απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Καλνληζκνχ. 5.3 Απαιηούμενα Δνηςπα (E-forms) Γεληθφηεξα, έλα δηαθηλνχκελν πξφζσπν πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζεη ην δηθαίσκά ηνπ γηα πεξίζαιςε ζηε ρψξα κεηάβαζεο ζα πξέπεη λα ππαρζεί ζην ηακείν αζθάιηζεο αζζέλεηαο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ή δηακνλήο ηνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ ρξεηάδεηαη θαηά πεξίπησζε νξηζκέλα έληππα, ηα νπνία πξνκεζεχεηαη απφ ηνλ θνξέα αζθάιηζεο αζζέλεηαο ζηνλ νπνίν ππάγεηαη πξηλ θχγεη απφ ηε ρψξα. ε πεξίπησζε κε εθ ησλ πξνηέξσ πξνκήζεηαο ησλ εγγξάθσλ ζα πξέπεη ν ίδηνο λα θαηαβάιιεη ην θφζηνο ηεο 24

25 πεξίζαιςεο ην νπνίν ζα ηνπ επηζηξαθεί κφλν κεηά ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηε ρψξα αζθάιηζεο. Δπίζεο, ζε κηα ηέηνηα πεξίπησζε ν αξκφδηνο θνξέαο ηεο ρψξαο κεηάβαζεο κπνξεί λα δεηήζεη λα ζηαινχλ ηα απαξαίηεηα έληππα απφ ηνλ αξκφδην θνξέα ηεο ρψξαο αζθάιηζεο. Σα βαζηθφηεξα έληππα πνπ απαηηνχληαη θαηά πεξίπησζε είλαη: Δ101 Πηζηνπνηεί πνηα είλαη ε εθαξκνζηέα εζληθή λνκνζεζία ζην άηνκν πνπ αλαγξάθεηαη. πλεζέζηαηα ρξεηάδεηαη ζηα άηνκα ηα νπνία απνζπψληαη γηα εξγαζία ζε άιιν Κ-Μ αιιά ζπλερίδνπλ λα ιακβάλνπλ ηελ ακνηβή ηνπο απφ ηελ θαλνληθή ρψξα θαηνηθίαο ηνπο θαη λα θαηαβάινπλ ζε απηήλ ηηο εηζθνξέο θνηλσληθήο ηνπο αζθάιηζεο. Δπίζεο θαιχπηεη άιιεο θαηαζηάζεηο, φπσο εθείλεο θαηά ηηο νπνίεο o εξγαδφκελνο απαζρνιείηαη απφ επηρεηξήζεηο ζε δηάθνξα Κ-Μ ή απηναπαζρνινχκελα άηνκα πνπ εξγάδνληαη ζηελ αιινδαπή γηα ζπγθεθξηκέλε θαζνξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν, πιένλ ηηο παξαιιαγέο πνπ θαιχπηνπλ νη ζπλδπαζκνί ησλ αλσηέξσ. Δπίζεο πξέπεη λα εθδίδεηαη ην έληππν Δ111 (γηα βξαρπρξφληα παξακνλή) ή Δ106 (γηα καθξνρξφληα παξακνλή) γηα λα θαιχπηεηαη ε πεξίνδνο απφζπαζεο ζηελ αιινδαπή. Δ106 Γηα κηζζσηνχο ή απηναπαζρνινχκελνπο θαη ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο πνπ δηακέλνπλ καδί ηνπο ζηελ ίδηα ρψξα Πηζηνπνηεί ην δηθαίσκα ελφο αηφκνπ γηα πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ζε άιιε ρψξα απφ εθείλε φπνπ είλαη ζπλήζσο ή ήηαλ πξνγελέζηεξα αζθαιηζκέλν. Υξεζηκεχεη ζε άηνκα πνπ πεγαίλνπλ λα εξγαζηνχλ ζε άιιε ρψξα, εθηφο εάλ ήηαλ πξνγελέζηεξα άλεξγα (φπνπ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ην Δ119, αλ θαη ε νηθνγέλεηα εμαθνινπζεί λα θαιχπηεηαη αθφκα απφ ην Δ106). Δ111 Γηα κηζζσηνχο, απηναπαζρνινχκελνπο, απνζπαζκέλνπο εξγαδφκελνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο απφζπαζεο, ζπληαμηνχρνπο θαη ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηά ηνπο πνπ κεηαβαίλνπλ ζε άιιν Κ-Μ γηα ζχληνκε ρξνληθή πεξίνδν, π.ρ. ηαμίδη εξγαζίαο ή δηαθνπψλ, παξνπζηάδεηαη φηαλ δεηείηαη παξνρή άκεζα αλαγθαία πγεηνλνκηθψλ θξνληίδσλ. Σν Δ111 είλαη ην ζπλεζέζηεξα ρξεζηκνπνηνχκελν έληππν. Δάλ ππάξρνπλ ακθηβνιίεο ζρεηηθά κε πνηφ 25

26 έληππν ρξεηάδεηαη, φηαλ ην θχξην δεηνχκελν είλαη ε πηζηνπνίεζε φηη ην άηνκν είλαη αζθαιηζκέλν ζηελ ρψξα εθθίλεζεο ηνπ/ηεο, ην έληππν Δ111 θαιχπηεη θαλνληθά ηηο βαζηθέο απαηηήζεηο. Δ112 Πηζηνπνηεί ηε ζπλέρηζε ηεο θάιπςεο γηα πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ζε αζθαιηζκέλα άηνκα θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. πλήζσο εθδίδεηαη ζε άηνκα ηα νπνία επηζπκνχλ λα κεηαβνχλ ζε άιιν Κ-Μ γηα εηδηθή ζεξαπεία ε νπνία είλαη απαξαίηεηε θαη ε νπνία δελ είλαη δηαζέζηκε ζηελ πεξηθέξεηά ηνπο ή ζε άηνκα πνπ κεηαθηλνχληαη ηα νπνία ρξεηάδνληαη πξνζσπηθά ή γηα κέινο ηεο νηθνγέλεηαο ζπλερή πεξίζαιςε. Δ113 Υξεζηκνπνηείηαη γηα λα πηζηνπνηεί ηελ πεξίνδν παξακνλήο ζε λνζνθνκείν ζηελ αιινδαπή. Δ114 Υξεζηκνπνηείηαη φηαλ παξέρνληαη ζεκαληηθέο ζε άιιν θξάηνο κέινο παξνρέο π.ρ. ηερλεηά κέιε, πξνζέζεηο θιπ. E119 Πηζηνπνηεί ην δηθαίσκα ησλ αλέξγσλ αηφκσλ θαη ησλ κειψλ ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ζε πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ζε ζρεηηθέο παξνρέο φηαλ βξίζθνληαη ζηελ αιινδαπή πξνο αλαδήηεζε εξγαζίαο. Δ120 Πηζηνπνηεί ηα δηθαηψκαηα πεξίζαιςεο πγείαο ησλ αηηνχλησλ ζχληαμε θαη ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο νη νπνίνη κεηαθηλνχληαη ζηελ αιινδαπή. Δ121 Καηαγξάθεη ζπληαμηνχρνπο θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο γηα πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε νη νπνίνη κεηαθηλνχληαη ζε άιιν Κ-Μ, αιιά ιακβάλνπλ ηε ζχληαμή ηνπο απφ άιιν Κ-Μ. 26

27 Δ122 Παξφκνην κε ην Δ121 αιιά παξέρεη δηθαίσκα πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζηα εμαξηψκελα απφ ζπληαμηνχρν άηνκα ηα νπνία θαηνηθνχλ ζε άιιν Κ-Μ απφ απηφ ζην νπνίν θαηνηθεί ν ζπληαμηνχρνο. Δ123 Πηζηνπνηεί δηθαίσκα παξνρψλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζε πεξηπηψζεηο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θαη επαγγεικαηηθψλ αζζελεηψλ. Δ128 πλνδεχεη ην Δ 101. Πηζηνπνηεί ην δηθαίσκα ιήςεο παξνρψλ αζζέλεηαο. Γηα κηζζσηνχο θαη απηναπαζρνινχκελνπο κε απφζπαζε, γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο θαη γηα ζπνπδαζηέο πνπ παξακέλνπλ πξνζσξηλά ζε άιιν Κ-Μ. 5.4 Γιαδικαζία έγκπιζηρ μεηάβαζηρ για θεπαπεία ζε άλλο Κ-Μ Η ξχζκηζε πνπ αθνξά ηελ πξνγξακκαηηζκέλε κεηάβαζε ζε άιιν Κ-Μ κε ζθνπφ ηελ ηαηξηθή πεξίζαιςε είλαη ην εξγαιείν ζπληνληζκνχ θαη ξχζκηζεο ηεο δηαθίλεζεο ησλ αζζελψλ ζηελ Δ.Δ. Σν θφζηνο ζεξαπείαο, ζηελ πεξίπησζε κεηάβαζεο ζε άιιε ρψξα γηα πεξίζαιςε, θαιχπηεηαη απφ ηνλ θνξέα αζθάιηζεο ηνπ αζζελνχο, κφλν φκσο ζηελ πεξίπησζε πνπ έρεη ιάβεη πξνεγνχκελε έγθξηζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ζεξαπείαο ζε ζπγθεθξηκέλε ρψξα. Καλνληθά ν θνξέαο αζθάιηζεο είλαη ν αξκφδηνο λα απνθαζίζεη αλ ζα ρνξεγεζεί ή φρη ε έγθξηζε γηα ζεξαπεία ζην εμσηεξηθφ. Σν δηθαίσκα απηφ βαζίδεηαη ζην άξζξν 22 ηνπ Καλνληζκνχ 1408/712 φπνπ ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη φηη κηα ηέηνηα έγθξηζε «δελ δύλαηαη λα κε δνζεί, όηαλ ε ζρεηηθή ζεξαπεία δελ δύλαηαη λα παξαζρεζεί ζηνλ ελδηαθεξόκελν ζην έδαθνο ηνπ Κξάηνπο όπνπ θαηνηθεί». πλήζσο ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε δεηνχκελε ζεξαπεία είλαη κέξνο ησλ παξνρψλ πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηε λνκνζεζία ηεο ρψξαο ηνπ αηηνχληα αιιά δελ είλαη δηαζέζηκε εληφο 27

28 ηεο ρξνληθήο πεξηφδνπ πνπ είλαη απαξαίηεηε κε βάζε ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ ε αίηεζε έγθξηζεο γηα κεηάβαζε ζην εμσηεξηθφ δελ κπνξεί λα απνξξηθζεί. Ο ίδηνο θνξέαο είλαη ππεχζπλνο γηα ηε ρνξήγεζε ζηνλ ελδηαθεξφκελν ηνπ εληχπνπ Δ112, κε ηε ρξήζε ηνπ νπνίνπ έρεη δηθαίσκα ζηηο παξνρέο πνπ πξνβιέπνληαη ζηε ρψξα ππνδνρήο. Καηφπηλ κηαο ηέηνηαο εγθξίζεσο νη αζζελείο έρνπλ δηθαίσκα ζηηο θάησζη παξνρέο: I. παξνρέο ζε είδνο πνπ παξέρνληαη γηα ινγαξηαζκφ ηνπ αξκφδηνπ θνξέα απφ ηνλ θνξέα ηνπ ηφπνπ δηακνλήο ζχκθσλα κε ηελ εθαξκνζηέα λνκνζεζία ηνπ σο εάλ ν αζζελήο ππήγεην ζηελ εθεί αζθάιηζε. Η δηάξθεηα φκσο ηεο πεξηφδνπ θαηά ηελ νπνία έρνπλ ηζρχ νη παξνρέο θαζνξίδεηαη απφ ηε λνκνζεζία ηνπ αξκφδηνπ θξάηνπο. II. παξνρέο ζε ρξήκα νη νπνίεο ρνξεγνχληαη απφ ηνλ αξκφδην θνξέα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο εθαξκνζηέαο λνκνζεζίαο. Δληνχηνηο θαηφπηλ ζπκθσλίαο κεηαμχ ηνπ αξκφδηνπ θνξέα θαη ηνπ θνξέα ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ή δηακνλήο, ηέηνηεο παξνρέο ππάξρεη δπλαηφηεηα λα δίδνληαη απφ θνξέα ηνπ ηφπνπ δηακνλήο εθ κέξνπο ηνπ αξκφδηνπ θνξέα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο ηνπ αξκφδηνπ θξάηνπο. Η πξνεγθεθξηκέλε λνζειεία κπνξεί λα παξαζρεζεί γηα κηα ζεηξά ιφγσλ φπσο: γηα ηνπο θαηνίθνπο δηαζπλνξηαθψλ δσλψλ γηα ζπγθεθξηκέλεο ζνβαξέο αζζέλεηεο ζε πεξηπηψζεηο ζπκθσληψλ κεηαμχ λνζειεπηηθψλ κνλάδσλ θαη αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ ησλ ρσξψλ κειψλ ζε πεξίπησζε αιιαγήο ηεο δηακνλήο ησλ δηθαηνχρσλ (Κπξηφπνπινο, Γείηνλα, 1995) Ωο ζπκπιήξσκα ησλ θνηλνηηθψλ ξπζκίζεσλ ππάξρνπλ θαη δηκεξείο ζπκθσλίεο, γηα ηα δεηήκαηα απηά, κεηαμχ Δπξσπατθψλ θαη κε Δπξσπατθψλ ρσξψλ. 28

29 5.5 Λειηοςπγία ηυν Κοινοηικών διαηάξευν Οη Κνηλνηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ δηαθηλνχκελσλ πξνζψπσλ κεηξάλε ήδε πέξα απφ ηξηάληα ρξφληα δσήο θαη ζπγθαηαιέγνληαη κεηαμχ ησλ πην παγησκέλσλ θαλφλσλ ηεο Δ.Δ. Ωο Καλνληζκνί έρνπλ γεληθή λνκηθή ηζρχ θαη εθαξκφδνληαη άκεζα απφ φια ηα θξάηε κέιε. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ζπγθεθξηκέλεο δηαηάμεηο είλαη δεζκεπηηθέο γηα φινπο θαη πξέπεη λα ηεξνχληαη απφ ηηο εζληθέο αξρέο θαη δηνηθήζεηο, ηνπο θνξείο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ηα δηθαζηήξηα. Δπίζεο αθφκε θαη φηαλ νη δηαηάμεηο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο έξρνληαη ζε αληίζεζε κε ηνπο Κνηλνηηθνχο θαλφλεο ππεξηζρχνπλ νη ηειεπηαίνη. Γηα παξάδεηγκα ζε νξηζκέλα θξάηε ην δηθαίσκα ζε παξνρέο θαηνρπξψλεηαη απφ ηελ θαηνρή ηεο ππεθνφηεηαο ηνπ ζρεηηθνχ θξάηνπο, ε πξνυπφζεζε φκσο απηή αίξεηαη απφ ην «άκεζν απνηέιεζκα» ησλ Κνηλνηηθψλ δηαηάμεσλ ζε φια ηα άηνκα γηα ηα νπνία ηζρχνπλ νη δηαηάμεηο απηέο. Δξγαιείν γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο απνηεινχλ ηα έληππα πνπ αλαθέξζεθαλ, ηα νπνία δηεπθνιχλνπλ ηηο ζπλαιιαγέο κε ηνπο αιινδαπνχο θνξείο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαζψο ν αιινδαπφο αζθαιηζηηθφο θνξέαο πξέπεη λα γλσξίδεη γηα παξάδεηγκα ζε πνηά ρψξα είλαη θάπνηνο αζθαιηζκέλνο, εάλ ηθαλνπνηεί ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ην δηθαίσκα δπλάκεη ηεο λνκνζεζίαο ηεο ρψξαο απηήο θαη απφ πνηφλ θνξέα ζα ηνπ επηζηξαθνχλ νη δαπάλεο πνπ θαηαβάιιεη. Ωο εθ ηνχηνπ κε ηε ρξήζε ησλ εληχπσλ, ηα νπνία πεξηέρνπλ φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ απφδεημε ηνπ δηθαηψκαηνο ζε παξνρέο, εμαζθαιίδεηαη κηα επηηπρεκέλε δηαζπλνξηαθή επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Δπηπξνζζέησο παξέρνπλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ζηνπο δηθαηνχρνπο ησλ παξνρψλ (π.ρ νλφκαηα θαη δηεπζχλζεηο θνξέσλ ζε άιιν θξάηνο κέινο). (European Commission-Employment and social affairs, 2002) Όζνλ αθνξά ζηε δηνηθεηηθή παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ Καλνληζκνχ, απηή γίλεηαη απφ ηε Γηνηθεηηθή Δπηηξνπή γηα ηελ Κνηλσληθή Αζθάιηζε ησλ Γηαθηλνχκελσλ Δξγαδνκέλσλ θαη ηε πκβνπιεπηηθή Δπηηξνπή. Η επίιπζε ησλ δηαθνξψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Καλνληζκνχ γίλεηαη απφ ην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ. 29

30 5.6 Γιαδικαζία διεςθέηηζηρ απαιηήζευν για δαπάνερ πεπίθαλτηρ και Δπιηποπή Λογαπιαζμών Οπσο πξνβιέπεηαη ζην Αξζξν 36 ηνπ Καλ. 1408/71 «Οη παξνρέο εηο είδνο πνπ θαηαβάιινληαη δπλάκεη ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξόληνο θεθαιαίνπ από ηνλ θνξέα Κξάηνπο κέινπο γηα ινγαξηαζκό ηνπ θνξέα άιινπ Κξάηνπο κέινπο, απνδίδνληαη πιήξσο». ην Αξζξν 93 ηνπ Καλνληζκνχ 574/72 πξνβιέπεηαη ζπγθεθξηκέλα φηη απνδίδνληαη πξαγκαηηθά πνζά, δειαδή, ν αξµφδηνο θνξέαο απνδίδεη ζηνλ θνξέα ηεο ρψξαο δηακνλήο ή θαηνηθίαο, ν νπνίνο ρνξήγεζε ηηο παξνρέο απηέο, ην πνζφ πνπ «πξνθχπηεη απφ ηα ινγηζηηθά ζηνηρεία ηνπ ηειεπηαίνπ» (βάζεη ηηκνινγίσλ). Απηφ ζπκβαίλεη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ρνξεγήζεθαλ παξνρέο ζε αζθαιηζκέλνπο θαη κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ζε πεξίπησζε θαηνηθίαο εθηφο αξκνδίνπ θξάηνπο κεηαθνξάο θαηνηθίαο ζην αξκφδην θξάηνο δηακνλήο εθηφο αξκνδίνπ θξάηνπο επηζηξνθήο ή κεηαθνξάο θαηνηθίαο ζε άιιν Κ-Μ θαηά ηελ δηάξθεηα αζζελείαο ή κεηξφηεηνο έγθξηζεο κεηάβαζεο ζε άιιν Κ-Μ γηα ππνβνιή ζε θαηάιιειε ζεξαπεία. γηα αλέξγνπο (θαη κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο) ζε πεξίπησζε κεηάβαζεο εθηφο αξκνδίνπ Κξάηνπο γηα αλαδήηεζε εξγαζίαο γηα αηηνχληεο ζπληάμεηο θαη κέιε ηεο νηθνγελείαο ηνπο δηακνλήο ηνπ δηθαηνχρνπ θαη/ή ησλ κειψλ ηεο νηθνγελείαο ηνπ εθηφο ηνπ θξάηνπο θαηνηθίαο ηνπο θαη ζε πεξίπησζε εξγαηηθνχ αηπρήµαηνο θαη επαγγειµαηηθήο αζζέλεηαο. Γηα ηηο δαπάλεο πεξίζαιςεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ γηα µέιε ηεο νηθνγέλεηαο µηζζσηνχ ή µε µηζζσηνχ ηα νπνία δελ θαηνηθνχλ ζην ίδην θξάηνο µέινο µε απηφλ (Αξζξν 94) θαζψο θαη γηα ζπληαμηνχρνπο (θαη µέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο) πνπ δελ θαηνηθνχλ ζε θξάηνο µέινο απφ ην νπνίν δηθαηνχληαη ζχληαμε θαη πεξίζαιςε (Άξζξν 95 ) πξνβιέπεηαη ε δηαδηθαζία απφδνζεο ησλ δαπαλψλ πεξίζαιςεο βάζεη θαη απνθνπήλ πνζψλ. 30