Αφιερωμένο στους γονείς μου που πίστεψαν σ εμένα περισσότερο απ ότι εγώ.

Transcript

1

2 (s X I S i; I Μ.6- ( ^ 1 H ^ \ - c <D y ^ c ^ Y t'c H ^ Αφιερωμένο στους γονείς μου που πίστεψαν σ εμένα περισσότερο απ ότι εγώ.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΏΝ ΚΙΝ ΔΥΝ ΩΝ... I ΟΡΙΣΜΟΙ... 1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 3 ΕΠΙΔΟΓΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΝΟΥΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ... 5 ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ... 6 ΤΗΡΗΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ... 7 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ... 8 ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΗΑ' ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΟΘΟΝΗ - ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ - ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΚΑΘΙΣΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΙΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ... ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΔ ΕΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΕΧΝ ΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΩΝΩΝ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΟΥΣ, ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ 28 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΡΙΣΜΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 25 ΤΟΥ Ν. 1568/ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΙΘΕΝΤΑΙ 29 ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΕ 30 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΣΗΜΑΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΟΝΙΜΗ ΣΗΜΑΝΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ 33 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ 35 ΣΗΜΑΤΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ 38

4 ΣΕΛ. ΣΗΜΑΤΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΥΑΙΚΟΥ Ή ΕΞΟΠΑΙΣΜΟΥ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΕΜΠΟΔΙΩΝ, ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΟΔΩΝ ΚΥΚΑΟΦΟΡΙΑΣ. 43 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΔΟΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΣΩΑΗΝΩΣΕΩΝ 44 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΙΚΕΤΑΣ 46 ΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ ΚΕΦΑΑΑΙΟ 10 ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΚΟΗΣ 49 ΩΤΟΑΣΠΙΔΕΣ - ΩΤΟΒΥΣΜΑΤΑ. 51 ΩΤΟΠΩΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΑΑΙΟ 1 ΣΥΜΒΟΥΑΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ... ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΚΕΨΕΙΣ... ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ... ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ... ΛΟΙΠΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ... ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ... ΣΚΟΠΟΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ... ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ... ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ...

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η υποχρέωση κάθε σπουδαστή να γράψει πτυχιακή εργασία για να μπορέσει να πάρει το πτυχίο του με υποχρέωσε και εμένα να διεκπεραιώσω αυτή την εργασία. Με πολύ προσπάθεια και μεράκι καταθέτω αυτή την εργασία ελπίζοντας να ανταποκρίθηκα με επιτυχία στις απαίτησης του καθηγητή μου και όσων θα διαβάσουν αυτή την εργασία. Κατά τη διάρκεια της διεκπεραίωσης της παρούσας εργασίας κατάλαβα ότι το θέμα αυτό δεν είναι απλά κάτι το οποίο το γράφεις απλά σαν υποχρέωση, αλλά είναι ένα θέμα πάντα επίκαιρο για όλους εμάς που θα βγούμε στην αγορά εργασίας. Στο σημείο αυτό αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου κ. Αρχοντή Καπάνταη για την ευκαιρία που μου έδωσε να ασχοληθώ με αυτό το θέμα και τη δυνατότητα να μάθω κάτι παραπάνω για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων κατά την εργασία τους. Ακόμα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επόπτη εργασίας Ν. Δράμας κ. Κώστα Ξανθόπουλο για την παραχώρηση προσωπικής βιβλιογραφίας και χρήσιμων συμβουλών για την καλύτερη δυνατή συγγραφή της εργασίας. Τελειώνοντας να ευχαριστήσω και τους υπεύθυνους στο Εργατικό Κέντρο Δράμας, τον δικηγόρο κ. Τριανταφυλλίδη Θεόφιλο για την παραχώρηση βιβλιογραφίας.

6 Στην παρούσα πτυχιακή εργασία θα αναπτύξω όπως αναφέρεται και στο θέμα της εργασίας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μισθωτών και των εργοδοτών σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας και τη συμμετοχή των εργαζομένων στην επιχείρηση. Η εργασία είναι χωρισμένη σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μισθωτών και των εργοδοτών σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας και το δεύτερο μέρος αναφέρεται στην συμμετοχή των εργαζομένων στην επιχείρηση. Στο τέλος της εργασίας υπάρχουν δύο παραρτήματα. Το πρώτο παράρτημα είναι αυτούσιος ο ν. 1568/85, που είναι ο βασικός νόμος για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων μέσα στους χώρους εργασίας. Το δεύτερο παράρτημα είναι μία σειρά πινάκων όπου αναφέρονται όλα τα νομοθετήματα για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων.

7 Λ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ η ΕΚΤΙΜΙΐΣΗ Ί Ω \ ΕΠΑΓ ΓΕΛΜΑΤΙΚί >\ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ορισμοί Οι λέξεις «πηγή κινδύνου» και «κίνδυνος» δεν δέχο\ται πά\τοτε τη\ ίδια ερμηνεία σε όλα τα κράτη μέλη της Κοινότητας, ούτε δέχονται πάντοτε την ίδια ερμηνεία στους διάφορους επιστημονικούς κλάδους, Για τους σκοπούς της παρούσας εργασίας χρησιμοποιήθηκαν ερμηνείες αυτών των λέξεων οι οποίες είναι αποδεκτές και Θεωρούνται πρακτικές στο πλαίσιο του χώρου εργασίας.* Οι ορισμοί που χρησιμοποιήθηκαν έχουν ως εξής: Πηγή κινδύνου: Η εγγενής ιδιότητα ή ικανότητα κάποιου στοιχείου ( π.χ. υλικών εργασίας, εξοπλισμού, μεθόδων και πρακτικών εργασίας ) που ενδέχεται να προκαλέσει βλάβη. Κίνδυνος: Η πιθανότητα να προκληθεί βλάβη υπό τις συνθι^ες χρήσης ή και έκθεσης, και η πιθανή έκταση της βλάβης. * Εκτίμηση κινδύνων; Η διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια εργαζομένων κατά την εργασία που απορρέουν από τις συνθήκες εμφάνισης μιας πηγής κη δύνου στο χώρο εργασίας. Σκοπός της εκτίμησης κινδύνων Ο εργοδότης σε κάθε χώρο εργασίας έχει γενικό καθήκον εξασφαλίζει την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων σε κάθε πτυχή της εργασίας. Ο σκοπός της διεξαγωγής εκτίμησης κινδύνων είναι να δοθεί η δυνατότητα στον εργοδότη να λάβει κατά τρόπο αποτελεσματικό τα αΐ'αγκαία μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων. I Υίΐόμνημα για την εκτίμηση των επαγγελμαηκών κινδύνων. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Λουξεμβούργο 1996, Σελ. 1-12

8 J Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν: την πρόλη\[/η των επαγγελματικών κινδύνων, την ενημέρωση των εργαζομένων, την κατάρτιση των εργαζομένων, την οργάνωση και τα μέσα για την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων. Μολονότι ο σκοπός εκτίμησης κινδύνων περιλαμβάνει την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, πράγμα που πρέπει πάντοτε να αποτελεί το στόχο, αυτό δεν θα μπορεί πάντοτε να επιτευχθεί στην πράξη. Οταν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η εξάλειψη των κινδύνων, τότε οι κίνδυνοι πρέπει ν μειώνονται και ο παραμένων κίνδυνος να ελέγχεται. Σε μεταγενέστερο στάδιο, στα πλαίσια ενός προγράμματος αναθεώρησης, θα γίνεται επανεκτίμηση για τέτοιους κινδύνους και θα μπορεί να επανεξετάζεται η δυνατότητα εξάλειψης ή περαιτέρω μείωσης του κινδύνου, ενδεχομένως υπό το φως νέων γνώσεων. Η εκτίμηση κη δύνων πρέπει να οργανώνεται και να εφαρμόζεται έτσι ώστε να βοηθάει τους εργοδότες ή τα άτομα που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο της εργασία να: προσδιορίζουν τις πηγές κινδύνου που δημιουργούιται κατά την εργασία και να αξιολογούν τους κινδύνους ου συνδέονται με αυτές τις καταστάσεις έτσι ώστε να αποφασίσουν τι μέτρα θα πρέπει να λάβουν για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των υπαλλήλων τους και άλλων εργαζομένων, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις νομοθετικές απαιτήσεις. διαπιστώνουν κατά πόσο τα εφαρμοζόμενα μέτρα είναι κατάλληλα ιεραρχουν τις ενεργειες εφοσον, υστέρα απο την εκτίμηση, διαπιστωθεί ότι απαιτούνται περαιτέρω μέτρα διαπιστώνουν οι ίδιου, και να αποδεικνύουν στις αρμόδιες αρχές, τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους ότι έχει ληφθεί η ενδεδειγμένη τεκμηριωμένη απόφαση σχετικά με τους κινδύνους και τα αναγκαία μέτρα για τη διαφύλαξη της υγείας και ασφάλειας

9 εξασφαλίζουν ότι τα προληπτικά μέτρα και οι μέθοδοι εργασίας και παραγωγής που θεωρούνται αναγκαίες και εφαρμόζονται ύστερα από μία εκτίμηση κινδύνων, οδηγούν σε βελτίωση του επιπέδου προστασίας που παρέχεται στους εργαζόμενους όσον αφορά την ασφάλεια και υγεία. Οπως αναφέρεται παραπάνω, μία εκτίμηση κινδύνων κατά την εργασία πρέπει να αναθεωρείται όποτε πρόκειται να επέλθει στο χώρο εργασίας μία αλλαγή η οποία ενδέχεται να μεταβάλει την αντίληψη των κινδύνων, όπως μια μέσα διεργασία, νέος εξοπλισμός ή υλικά, αλλαγή της οργάνωσης εργασίας και νέες συνθήκες εργασίας, που περιλαμβάνουν νέα τμήματα ή άλλες εγκαταστάσεις. Σε κάθε εκτίμηση κινδύνων και τη συνακόλουθη εξάλειψη των κινδύνων ή εφαρμογή μέτρων ελέγχου είναι σημαντικό να μη μετατίθεται ο κίνδυνος, δηλαδή να μη δίνεται λύση σε ένα πρόβλημα δημιουργώντας ένα άλλο. Για παράδειγμα θα ήταν αμφίβολης χρησιμότητας η τοποθέτηση διπλών υαλοπινάκων σε παράθυρα γραφείων για να μειωθεί ο θόρυβος από έξω, αν δεν έχει γίνει πρόβλεψη για επαρκή εξαερισμό. Εξίσου σημαντικό είναι ο κίνδυνος να μη μετατίθεται σε άλλη περιοχή - παρέχοντας για παράδειγμα, εξαερισμό με αναρρόφηση τοξικών ουσιών κατά τέτοιο τρόπο ώστε η διοχέτευσή τους να προκαλεί κίνδυνο σε μία άλλη αίθουσα εργασίας ή σε δημόσιο χώρο (σε ένα νοσοκομείο εξαερισμός με αναρρόφηση από ένα νεκροτομείο διοχετευόταν κάτω από τα παράθυρα μιας πτέρυγας παιδιών). Βασικά στοιγεία ττις εκτίαπστις κινδύνων Η εκτίμηση κινδύνων αποτελεί μια συστηματική εξέταση όλων των πλευρών της διεξαγόμεν^ης εργασίας ώστε να διαπιστωθεί τι θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιές ή βλάβες, κατά πόσον θα μπορούσαν να εξαλειφθούν οι πηγές κινδύνου και, αν όχι. τι μέτρα πρόληψης ή προστασίας εφαρμόζοιται ή πρόκειται να εφαρμοστούν για τον έλεγχο των κιλ'δύνων. Η διαδικασία διεξαγωγής μιας εκτίμησης κινδύνων πρέπει να αναλαμβάνεται από τη διοίκηση με τη λήψη της γνώμης ή και τη συμμετοχή όλων όσοι εμπλέκονται στο χώρο εργασίας: εργοδότες, διοίκηση και εργαζόμενοι ή και εκπρόσωποί τους. Μπορούν όλοι να συμβάλουν στα διάφορα στάδια της διαδικασίας. Μία εκτίμηση κινδύνων περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια: d

10 προσδιορισμός των πηγών κινδύνου προσδιορισμός των εργαζομένων (ή άλλων) που διατρέχουν κίνδυνο από αυτές τις πηγές κινδύνου εκτίμηση του σχετικού κινδύνου - αυτή μπορεί να είναι ποσοτική ή ποιοτική εξέταση του κατά πόσον ο κίνδυνος μπορεί να εξαλειφθεί αν δεν μπορεί να εξαλειφθεί, λήψη απόφασης για το κατά πόσο πρέπει ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την πρόληψη ή τη μείωση του κινδύνου. Η εκτίμηση κινδύνων πρέπει να καλύπτει τους προκύπτο\ τες από την εργασία κινδύνους οι οποίοι είναι λογικά προβλέψιμοι. Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από καθημερινές δραστηριότητες που συνδέονται με τη ζωή γενικά και συνήθως δεν θεωρούνται ανησυχητικοί ( για παράδειγμα προσωπικό γραφείου που κόβεται με χαρτί ). ίσως να μην απαιτούν τον ίδιο βαθμό προσοχής εκτός αν η δραστηριότητα ή η οργάνωση εργασίας είναι συνυφασμένη με αυτούς τους κινδύνους. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι εκτιμήσεις κινδύνων γίνονται για όλους τους χώρους εργασίας, ανεξάρτητα από το πόσο επικίνδυνους τους θεωρούμε. Οι εκτιμήσεις κινδύνων πρέπει να γίνονται όχι μόνο από τον εργοδότη ή τον εκπρόσωπο του εργοδότη απομονωμένα, αλλά με τη συμμετοχή των εργαζομένων ή των εκπροσώπων τους. Πρέπει να λαμβάνεται η γνώμη τους ως μέρος της εκτίμησης και να ενημερώνονται σχετικά με τα συμπεράσματα των εκτιμήσεων που γίνονται και των προληπτικών μέτρων που πρέπει ν'α ληφθούν. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται από τους εργοδότες εργαζομένων που εργάζονται στις εγκαταστάσεις άλλων επιχειρήσεων, γιατί αυτοί οι εργαζόμενοι δεν είναι γνώστες των επικίνδυνων σημείων τις επιχείρησης και ο κί\ δυνος να πάθουν ατύχημα είναι μεγάλος. Το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις που δέχονται επισκέψεις από φοιτητές, σπουδαστές, κοινό και γελίκά κόσμο εκτός επιχείρησης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πολλές επιχειρήσεις έχουλ κανονισμούς για επισκέπτες και μπορεί να εφοδιάζουν κάθε επισκέπτη με ένα περιληπτικό αντίγραφο αυτών.

11 Επιλογή tojv ατόμί))ν που θα κάνουν εκτηιτίσεις Σε κάθε οργανισμό, η τελική απόφαση για το ποιος θα εκτελέσει εκτιμήσεις κινδύνων, αποτελεί απόφαση του εργοδότη. Τα άτομα που κάνουν εκτιμήσεις κινδύνοιν μπορούν να είναι: οι ίδιοι οι εργοδότες υπάλληλοι, ορισμένοι από τους εργοδότες εξωτερικές υπηρεσίες. Οποιος και να πρόκειται να κάνει μία εκτίμηση κινδύνων κατά την εργασία, αυτό που έχει σημασία είναι να έχει τα προσόντα για την εργασία αυτή. Υπάρχει περίπτωση ένα άτομο που έχει οριστεί για να κάνει εκτιμήσεις κινδύνων να μην έχει τα αναγκαία προσόντα για ολόκληρο το φάσμα των εργασιών εκτίμησης που πρέπει να εκτελεστούν. Για παράδειγμα ένας ειδικευμένος ηλεκτρολόγος μηχανικός ίσως να μην έχει την αναγκαία κατάρτιση και γνώση για την εκτίμηση των κινδύνων που προκύπτουν από μια σύνθετη χημική διεργασία. Είναι απαραίτητο αυτοί που κάνουν την εκτίμηση και οι εργοδότες να αναγνωρίζουν τα όρια των ικανοτήτων τους για εκτίμηση έτσι ώστε, όταν απαιτείται να διαπιστώνεται η ανάγκη επιπλέον ή ειδικών εμπειρογνωμόνων, \ α συμμετέχουν και αυτοί στη διαδικασία εκτίμησης κινδύνων. Στην πράξη οι εκτιμήσεις κινδύνων θα είναι συχνά αναγκαίο να διεξάγονται από ομάδες που συγκειαρώνουν διάφορες ειδικότητες. Οταν απαιτούνται τεχνικές ποσοτικής εκτίμησης των κινδύνων, τότε τα άτομα που διεξάγουν τις εκτιμήσεις πρέπει να είναι γνώστες μεθόδων πολύπλοκης λογικής ανάλυσης, προσομοίωσης και ποσοτικοποίησης (ιδίως για ατυχήματα χαμηλής συχνότητας ). Ανάγκες πλτιροφόρτιστις Τα άτομα που διεξάγουν εκτιμήσεις κινδύνων κατά την εργασία πρέπει να έχουν γνώσεις ή πληροφορίες σχετικά με:

12 πηγές κινδύνου και κινδύνους που είναι ήδη γνωστό ότι υφίστανται και το πως προκύπτει υλικά, τον εξοπλισμό και την τεχνολογία που χρησιμοποιούνται κατά την εργασία τις διαδικασίες και την οργάνωση της εργασίας και την αλληλεπίδραση των εργαζομένων με τα χρησιμοποιούμενα υλικά το είδος, την πιθανότητα, τη συχνότητα και τη διάρκεια έκθεσης σε πηγές κινδύνου. Σε μερικές περιπτώσεις αυτό μπορεί να σημαίνει την εφαρμογή σύγχρονων, δοκιμασμένων μεθόδων μέτρησης τη σχέση μεταξύ έκθεσης σε έναν κίνδυνο και τις συνέπειές του τα νομικά πρότυπα και απαιτήσεις σχετικά με τους κινδύνους που υπάρχουν στο χώρο εργασίας τι θεωρείται ορθή πρακτική για τομείς όπου δεν υπάρχουν ειδικά λ ομικά πρότυπα Οταν υπάλληλοι διαφορετικών εργοδοτών εργάζονται στον ίδιο χώρο εργασίας, οι εκτιμητές μπορεί να χρειάζονται πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους και τα μέτρα υγείας και ασφάλειας που εφαρμόζονται για την καταπολέμηση αυτών των κινδύνων. Η διευκόλυνση για να γίνει αυτό θα αποτελεί θέμα εργοδότη. ΙΙτιγέ.: πληροφοριών Πληροφορίες μπορούν να ληφθούν από: την ανάλυση της εργασιακής δραστηριότητας για την πρόβλεψη πιθανόν συμβάντων ( ιδίως όταν χρησιμοποιείται ποσοτική εκτίμηση κινδύνων) τη λήψη της γνώμης ή τη συμμετοχή των εργαζομένων ή και των εκπροσώπων τους πίνακες στοιχείων ή εγχειρίδια των κατασκευαστών και των προμηθευτών κατόχους γνώσεων και εμπειρίας σχετικά με τη δραστηριότητα, π.χ. επαγγελματικές ενώσεις ή ειδικοί σε θέματα υγείας και ασφάλειας

13 περιοδικά και βάσεις δεδομένων για θέματα υγείας και ασφάλειας κατευθύνσεις που παρέχουν εθνικοί αρμόδιοι φορείς ή ιδρύματα στον τομέα της υγείας, της ασφάλειας και της υγιεινής κατά την εργασία γραπτές μέθοδοι, εγχειρίδια και τρόποι λειτουργίας για το χοίρο ανώνυμα στοιχεία από την επίβλεψη της υγείας σχετική επιστημονική και τεχνική βιβλιογραφία τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας, της οδηγίας 89/654/ΕΟΚ. Τήρτκπι αρ/είου Πρέπει να τηρείται ένα αρχείο με τα αποτελέσματα των εκτιμήσεων κατά την εργασία. Σκοπός του αρχείου είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο. Μπορεί να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς που να δείχνει ότι έχουν εκτιμηθεί όλοι οι κίνδυνοι και τα αποτελέσματα εκείνα που δεν καταχωρήθηκαν κρίνονται ως ασήμα\τα. Ωστόσο, η άποψη αυτή θα πρέπει να μπορεί να δικαιολογηθεί. Το αρχείο πρέπει να δείχνει: ότι εφαρμόστηκε και διεξήχθη αποτελεσματικά ένα πρόγραμμα εκτίμησης των κινδύνων κατά την εργασία πως διεξήχθη το πρόγραμμα ειδικούς ή ασυνήθιστους κινδύνους (π.χ. κίνδυνοι μολύνσεων κατά την εργασία) ομάδες εργαζομένων που α\π:ιμετωπίζου\' συγκεκριμένους κινδύχ'ους (π.χ. εργαζόμενοι της τοπικής αυτοδιοίκησης οι οποίοι εισέρχονται σε αγωγούς και υπονόμους, εργάτες συντήρησης ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, οδηγοί γερανών κλπ.) άλλους σημαντικούς κινδύνους εφόσον απαιτείται, τις αποφάσεις που ελήφθησαν στην εκτίμηση των κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών στις οποίες

14 στηρίχθηκαν αυτές οι αποφάσεις εφόσον δεν υπήρχαν διαθέσιμα δημοσιευμένα πρότυπα ή κατευθύνσεις δημοσιευμένα πρότυπα ή κατευθύνσεις που εφαρμόστηκαν (π.χ. πρότυπα προφύλαξης από μηχανήματα) συστάσεις για μέτρα με σκοπό την περαιτέρω μείωση των κινδύνων ή αλλιοίς τη βελτίωση της προστασίας ρυθμίσεις για την αναθεώρηση των εκτιμήσεων. Τα αρχεία των εκτιμήσεων πρέπει να δημιουργού\τ:αι λαμβάνοντας τη γνώμη και με τη συμμετοχή των εργαζομένων ή και των εκπροσώπων τους και να είναι στη διάθεσή τους για ενημέρωση. Οι ενδιαφερόμενοι εργαζόμενοι πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να ενημερώνονται για τα αποτελέσματα κάθε εκτίμησης που αναφέρεται στη δική τους θέση εργασίας και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ως αποτέλεσμα της εκτίμησης. Τα αρχεία των εκτιμήσεων κινδύνων πρέπει επίσης να τίθενται στη διάθεση ; των εργαζομένων στους οποίους ο εργοδότης έχει αναθέσει ειδικά καθήκοντα για την προστασία της ασφάλειας και υγείας των εκπροσώποιν των εργαζομένων με ειδικές αρμοδιότητες για την ασφάλεια και υγεία. Παρακολούθτιση ttic αποτελεσπατικόττιτας των H TPCQV Υστερα από την εκτίμηση κινδύνων πρέπει να εξασφαλίζεται ο σχεδιασμός, η οργάνωση, η παρακολούθηση και η επανεξέταση των μέτρων προστασίας και πρόληψης έτσι ώστε να διατηρείται η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων και να εξασφαλίζεται ο έλεγχος των κινδύνων. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από τις δραστηριότητες παρακολούθησης πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επανεξέταση και αναθεώρηση της εκτίμησης κινδύνων.

15 Επανεξέταση και αναθεώριιστι Η εκτίμηση κινδύνων δεν πρέπει να είναι μια δραστηριότητα που γίνεται μια για πάντα. Η εκτίμηση πρέπει να επανεξετάζεται και να αναθεωρείται, ανάλογα με τις ανάγκες, για μια σειρά λόγους όπως οι εξής : Η εκτίμηση μπορεί να οδηγεί σε αλλαγές της διαδικασίας εργασίας, όποις υποκατάσταση ενός χημικού παράγοντα από έναν λιγότερο εύφλεκτο, ή χρήση διαφορετικών εργαλειομηχανών. Η εφαρμογή αυτών τοιν αλλαγών πρέπει να έχει υποβληθεί σε εκτίμηση πριν από την πραγματοποίηση των αλλαγών. Πάντως, αφού εισαχθούν οι αλλαγές, θα πρέπει να εκτιμηθούν οι νέες συνθήκες εργασίας έτσι ώστε να επανεξεταστούν οι συνέπειες των αλλαγών στην πράξη. Μέτρα προφύλαξης που εισάγονται για τη μείωση των κινδύνων μπορεί να επηρεάζουν τη διαδικασία εργασίας. Για παράδειγμα η εισαγωγή ενός συστήματος «άδειας εργασίας» για την εκτέλεση εργασιών σε «θερμό περιβάλλον» θα απαιτεί την απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών, ή η αλλαγή των οδών πρόσβασης για τη βελτίωση της ασφάλειας κατά τις μεταφορές μπορεί να έχει επιπτώσεις στη θέση αποθήκευσης των υλικών. Τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που είναι σε ισχύ είναι ανεπαρκή ή δεν είναι πλέον κατάλληλα, π.χ. επειδή διατίθειται νέες πληροφορίες σχετικά με ορισμένα ειδικά μέτρα ελέγχου. Υστερα από τα πορίσματα μιας διερεύνησης ενός ατυχήματος ή μιας «παρ ολίγον απώλειας». Η διερεύνηση ατυχημάτων που οδήγησαν σε τραυματισμό ή ασθένεια μπορεί να αποκαλύψει την ανάγκη αλλαγών έτσι ώστε να προληφθούν παρόμοια ατυχήματα. Η διερεύλ'ηση παρ ολίγον απωλειών μπορεί επίσης να αποφέρει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους και να συμβάλει στον προσδιορισμό μέτρων αναγκαίων για τη μείωση των κινδύνων. Τα «ατυχήματα ελαφράς μορφής», συμπεριλαμβανομένων συμβάντων και παρ ολίγον ατυχημάτων, αποτελούν γεγονότα από τα οποία μπορούν να προκύψουν πολλές χρήσιμες πληροφορίες για πηγές κινδύνου. Οι εργαζόμενοι μπορεί να είναι σε θέση να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με «ατυχήματα ελαφράς μορφής» ; όταν κάτι δεν πάει καλά αλλά δεν οδηγεί σε τραυματισμό ατόμων ή σε υλικές ζημιές. Μ ερικές φορές χρησιμοποιούνται άλλοι όροι για να εκφράσουν αυτή την έννοια όπως «συμβάν χωρίς τραυματισμό», «επικίνδύνο συμβάν», και οι ορισμοί ποικίλλουν ανάλογα με τους προς επίτευξη σκοπούς: συνήθως ως

16 «ατύχημα ελαφράς μορφής» ορίζεται ένα ατύχημα χωρίς τραυματισμό. Συχνά μετά από ένα ατύχημα, ή υλικές ζημιές σε προϊόντα, οι άνθρωποι αναλογίζονται ότι παραλίγο να είχε συμβεί και παλιότερα, σε άλλες περιστάσεις. Είναι πολύ καλύτερο να εντοπίζοιτται τα «ατυχήματα ελαφράς μορφής» και να λαμβάνονται μέτρα ώστε να μην ςανασυμβεί το ατύχημα. Για να υιοθετηθεί αυτή η προσέγγιση οι εργοδότες ίσως να πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος έκφρασης γνώμης μέσα στο χώρο εργασίας το οποίο θα ενθαρρύνει τους εργαζομένους να αναφέρουν τέτοια ατυχήματα ελαφράς μορφής. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων σε θέματα υγείας και ασφάλειας έχουν να παίξουν έναν σημαντικό ρόλο στο θέμα αυτό παρέχοντας ένα κανάλι πληροφοριών για ατυχήματα ελαφράς μορφής και συμβάλλοντας στη διερεύνηση των αιτιών και τον καθορισμό των μέτρων πρόληψης. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα είναι φρόνιμο να επανεξετάζονται οι εκτιμήσεις κινδύνων σε τακτικά διαστήματα, ανάλογα με τη φύση των κινδύνων και το βαθμό πιθανής αλλαγής στην εργασιακή δραστηριότητα. Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη των απαιτήσεων οδηγιών του Συμβουλίου για τακτική επανεξέταση των εκτιμήσεων.

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΣ^ Ολοι αυτοί που εργάζονται με Ηλεκτρονικό Υπολογιστή είναι πιθανόν να αισθάνονται κόπωση ή νευρικότητα μετά από λίγες ώρες δουλειάς. Ακόμα μπορεί να υποφέρουν από πονοκεφάλους και να έχουν ερεθισμένα "κόκκινα" μάτια. Γ ι αυτό το λόγο θα πρέπει να παρθούν κάποια μέτρα αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Σαν πρώτο βήμα θα πρέπει να εντοπίσουμε τις πηγές του προβλήματος. Αυτές οι πηγές μπορεί να είναι κάποιες από τις ακόλουθες. 1) Λανθασμένη διαμόρφωση της θέσης εργασίας ή λανθασμένη τοποθέτηση του εξοπλισμού με αποτέλεσμα να οδηγούν σε μη φυσιολογική στάση του σώματος που προκαλεί ενοχλήσεις στο μυοσκελετικό σύστημα και στα μάτια 2) Επιπλα ακατάλληλα για εργασία σε οθόνες (τραπέζι - κάθισμα) με αποτέλεσμα να επιφέρουν κόπωση και βλάβες στο μυοσκελετικό σύστημα των εργαζομένων 3) Τα γυαλιά του χρήστη Η/Υ έχουν κατασκευαστεί για αποστάσεις cm αλλά όταν η οθόνη βρίσκεται στα cm δεν επαρκούν με αποτέλεσμα να δημιουργούνααι εργονομικά προβλήματα 4) Η παρατεταμένη χρήση του Η/Υ, χωρίς διαλείμματα ή αλλαγές δραστηριότητας μπορεί να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα όπως απομόνωση, φοβίες, πνευματική, ψυχική και σωματική κόπωση 5) Ο λάθος φωτισμός (επιτραπέζιος, πίσω ή μπρος από την οθόνη) ή η ελλιπής σκίαση του χώρου που εκτίθεται σε άμεσο ηλιακό φως, δυσκολεύουν την προσαρμογή του ματιού στην σκοτεινότερη οθόνη και προκαλούνται βλάβες στο οπτικό αλλά και στο μυοσκελετικό σύστημα μια και ασυναίσθητα αναζητούνται θέσεις που δεν κουράζουν τα μοιτιά 6) Ο θόρυβος από τον εξοπλισμό και το περιβάλλον δυσκολεύει τη συγκέντρωση και δυσχεραίνει τη νοητική εργασία και επικοινωνία 7) Ο δυσμενής συνδυασμός θερμοκρασίας - υγρασίας στο χώρο εργασίας προκαλεί δυσφορία, κούραση και ψυχολογικές διαταραχές στους χείριστες ΗΑΓ 8) Ακατάλληλο λογισμική η κακή εργονομία οδηγεί σε εργασιακό στρες και ψυχολογικά προβλήματα, λόγω αδυναμίας χειρισμού και άσκοπης συσσώρευσης επιμέρους εργασιών 9) Στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή το εργασιακό στρες οδηγούν και η πίεση χρόνου και ρυθμού εργασίας, ο φόβος εργοδοτικού ελέγχου, η έντονη προσήλωση και η μονοτονία της δουλειάς. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ο εργοδότης, ο εργαζόμενος, ο ιατρός εργασίας, ο Τεχνικός ασφαλείας; Πολλά. Για αρχή όμως ας 2 Υπουργείο εργασίας κ Αθήνα 1996 σελ. 1-4 Lκοινωνικών ασφαλίσεων, Μέσα ατομικής προστασίας, πότε και πως.

18 ενημερωθούν για την νομοθεσία που ισχύει στη χώρα μας για τη χρήση οθονών οπτικής απεικόνισης. Την 29') Μαίου 1990 το Συμβούλιο της Ευριοπαϊκής Ενωσης εξέδωσε την πρώτη Ευρωπαϊκή Οδηγία σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης. Η Οδηγία αυτή είναι η 90/270/ΕΟΚ και η εναρμόνιση της νομοθεσίας της χώρας μας προς τις διατάξεις έγινε με το Π.Δ 398/94. Το διάταγμα αυτό περιέχει ρυθμίσεις που ισχύουν για όλους τους εργαζόμενους (πλην του ένστολου προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων και του οικιακού υπηρετικού προσωπικού. Το II.Λ 398/94 δεν εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις 1) στις θέσεις οδήγησης οχημάτων ή μηχανημάτων 2) στα συστήματα πληροφορικής που είναι πάνω σε μεταφορικά μέσα 3) στα συστήματα πληροφορικής που προορίζονται κατά προτεραιότητα για χρήση από το κοινό 4) στα "φορητά" συστήματα εφόσον δεν χρησιμοποιούνται επί μακρόν σε θέση εργασίας 5) στις αριθμομηχανές, στις ταμειακές μηχανές, στις γραφομηχανές κλασικού τύπου. Υπο/ρεώσεις εργοδοτών Οι κύριες υποχρεώσεις των εργοδοτών σε εργασίες που γίνεται χρήση οθονών οπτικής απεικόνισης ώστε να προφυλαχθούν οι εργαζόμενοι από τα προβλήματα που προαναφέραμε είναι οι παρακάτω: α) γραπτή εκτίμηση των κινδύνων β) λήψη κατάλληλων μέτρων για την αντιμετώπιση των κινδύνων γ) ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων για τη χρήση των οθονών δ) οργάνωση της καθημερινής εργασίας έτσι ώστε να διακόπτεται η καθημερινή εργασία με οθόνες, με διαλείμματα ή αλλαγές δραστηριότητας ε) εξασφάλιση της διαβούλευσης και συμμετοχής των εργαζομένων στ) εξασφάλιση του ότι οι εργαζόμενοι υπόκεινται σε ιατρικές εξετάσεις ζ) παροχή ειδικών γυαλιών εφόσον προκύπτει η ανάγκη αυτή από ιατρικές εξετάσεις και εφόσον τα συνήθη γυαλιά δεν είναι κατάλληλα ή αποτελεσματικά για την συγκεκριμένη εργασία η) μέριμνα για ιδιαίτερα ευαίσθητες σε κινδύνους ομάδες εργαζομένων, εγκύους κλπ.

19 Πέρα όμως από τις υποχρεώσεις των εργοδοτών θα πρέπει να υπάρχουν και κάποιες προδιαγραφές στο χώρο εργασίας και στον τρόπο εργασίας των εργαζομένων με οθόνες οπτικής απεικόνισης οι οποίες αναλύονται παρακάτω: 1) Ο εξοπλισμός του υπολογιστή θα πρέπει να τηρεί τα παρακάτω: ΟΘΟΝΗ ευκρινείς χαρακτήρες σταθερή εικόνα ρύθμιση φωτεινότητας και αντίθεση λαμπρότητας αποφυγή ανακλάσεων με τον ποιο πρόσφορο και κατάλληλο τρόπο ΙΙΛΗΚΤΟΛΟΓΙΟ ρυθμιζόμενη κλίση να είναι ανεξάρτητο από την οθό\'η να υπάρχει ελεύθερος χώρος μπροστά από το πληκτρολόγιο για στήριξη των χεριών του χρήστη θαμπή επιφάνεια για αποφυγή ανακλάσεων ευκρινή σύμβολα πλήκτρων ΕΠΙΦ ΑΝΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ χαμηλή ανακλαστικότητα κατάλληλο ύψος επαρκείς διαστάσεις επαρκής ελεύθερος χώρος για τα χέρια του χρήστη ΚΑΘΙΣΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ευστάθεια ρυθμιζόμενη πλάτη υποπόδιο άνεση και ελευθερία κίνησης του χρήστη Ακόμα θα πρέπει το περιβάλλον εργασίας (γραφεία) να έχουν κάποιες καλές συνθήκες εργασίας για να μπορεί ο εργαζόμενος να αποδίδει αυτό που μπορεί χωρίς να του δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα κατά την εργασία του. Για παράδειγμα ο χώρος εργασίας θα πρέπει να είναι σχετικά άνετος για να μπορεί να κινείται άνετα, να μην έχει υγρασία, η θερμοκρασία να είναι κατάλληλη για διαβίωση στο χώρο (ούτε πολύ ζέστη, ούτε πολύ κρύο), να μην έχει θόρυβο ο οποίος μπορεί να κουράσει ή ακόμα και να εκνευρίσει τον εργαζόμενο, ο φωτισμός του

20 χώρου θα πρέπει να είναι ιδανικός για εργασία, δηλαδή να βλέπει άνετα ο εργαζόμενος αλλά να μη δημιουργούνται ανακλάσεις.

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Γενικά περί Υγιειντίς και ασφάλειας Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι υπεύθυνοι για τα θέματα υγιεινής και ασφάλειας των χώρων εργασίας πρέπει να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων όσο και την ασφαλή διατήρηση των εγκαταστάσεων των επιχειρήσεων, προκειμένου η απασχόληση των μισθωτών να γίνεται πιο ασφαλής και ευχάριστη για διατήρηση της υγείας και σωματικής τους ακεραιότητας. Οι καλές συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας επηρεάζουν ευμενώς της ποσοτική και ποιοτική απόδοση των μισθωτών, μειώνουν τα εργατικά ατυχήματα και τις απουσίες από την αύξηση της αμοιβής των μισθωτώ\' και της παραγωγικότητας. Η εκπαίδευση στελεχών και μισθωτών για τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, η τήρηση των μέτρων αυτών και η επιβολή κυρώσεων, βάσει των κανονισμών ασφαλείας στους μη συμμορφούμενους, θα περιορίσει τα ατυχήματα και θα ωφελήσει μισθωτούς, επιχείρηση, και εθνική οικονομία. Η πολιτική για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας έχει στόχο τη διαμόρφωση συνθηκών που διασφαλίζουν την υγεία, τη σωματική ακεραιότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Επιδιώκεται η ποιοτική αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας ως αναπόσπαστο στοιχείο του όλου παραγωγικού συστήματος, γι αυτό και σήμερα αποτελεί βασικό στοιχείο διαπραγματεύσεων μισθωτών και εργοδοτών. Διαπιστώνουμε ότι οι διατάξεις για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων χρονολογούνται από παλιά και αφορούν τόσο τη θέσπιση γενικής φύσεως υποχρεώσεις όσο και την αντιμετώπιση επί μέρους κινδύνων των χώρων εργασίας. Ο αριθμός των ειδικών νομοθετημάτων για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων γνώρισε σημαντική αύξηση με τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αντιμετωπίζουν όλες τις περιπτώσεις υγιεινής και ασφάλειας. Η θέσπιση όρων υγιεινής και ασφάλειας είναι ζήτημα τεχνικό, γι αυτό απαιτούνται εξειδικευμένα πρόσωπα για την διαμόρφωση των απαραίτητων προδιαγραφών, είναι ζήτημα οικονομικό και πολιτικό, γιατί απαιτούνται δαπάνες για αντιμετώπισή τους που είναι και πολιτική αξιοποίησης του κεφαλαίου και είναι ζήτημα νομικό για τον καθορισμό των υποχρεώσεων - ευθυνών και κυρώσεων για συμμόρφωση των εμπλεκομένων.

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Γενικέ υποχρεώσεις ερνοδοτών-ερνα<[ομένων (άρθρο 32 του Ν.1568/85)^ Α. Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση: 1. Να λαμβάνει κάθε μέτρο που απαιτείται, ώστε να εξασφαλίζονται οι εργαζόμενοι και οι τρίτοι που παραβρίσκονται στους τόπους εργασίας από κάθε κίνδυνο που μπορεί να απειλήσει την υγεία ή τη σωματική τους ακεραιότητα. 2. Να εφαρμόζει κάθε υπόδειξη των τεχνικών και υγειονομικών επιθεωρητών εργασίας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους μέσα στην επιχείρηση. 3. Να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 4. Να λαμβάνει συλλογικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων. 5. Να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους τον επαγγελματικά κίνδυνο απά την εργασία τους. 6. Να ενθαρρύνει την εκπαίδευση των εργαζομένων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 7. Να ενημερώνει τους εργαζομένους για τη νομοθεσία που ισχύει σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και για τον τρόπο εφαρμογής της από την επιχείρηση. 8. Να καταρτίζει πρόγραμμα προλητττικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση. 9. Να τηρεί ειδικά βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος. Β. Οι εργαζόμενοι έχουν υποχρέωση: 1. Να εφαρμόζουν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. 2. Να χρησιμοποιούν τα ατομικά μέσα προστασίας. 3. Να διατηρούν τις διατάξεις και τους μηχανισμούς ασφάλειας. 4. Να παρακολουθούν τα σχετικά σεμινάρια σε Θέματα υγιεινής και ασφάλειας. " Η οργάνωση της εργασίας, Κώστα Τζιμάνη, Ν. 1568/85

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Επιτροπή uvieivnc και ασφάλειας της εργασίας (Ε.Υ.Α.Ε.) 1. Οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από πενήντα (50) άτομα έχουν δικαίωμα να συνιστούν επιτροπή υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, αποτελούμενη από εκλεγμένους αντιπροσώπους τους στην επιχείρηση. Σε επιχειρήσεις που απασχολούν από είκοσι (20) έως πενήντα (50) άτομα ορίζεται εκλεγμένος αντιπρόσωπος των εργαζομένων, για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας στην επιχείρηση. Με το άρθρο 3 του π.δ. 17/96 επεκτείνεται και σε επιχειρήσεις κάτω των 20 ατόμων το δικαίωμα των εργαζομένων να επιλέγουν εκπρόσωπο για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας. 2. Παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση Θεωρούνται αυτοτελείς επιχειρήσεις για την εφαρμογή του κεφαλαίου αυτού, εφόσον η απόσταση μεταξύ τους ή από την κύρια επιχειρήσει δικαιολογεί τη λειτουργία ιδιαίτερης Ε.Υ.Α.Ε. ή τον ορισμό ιδιαίτερου αντιπροσώπου, κατά την απόφαση του επιθεωρητή εργασίας στον οποίο μπορεί να προσφύγει κάθε μέρος σε περίπτωση διαφωνίας. Κατά της απόφασης του επιθεωρητή εργασίας επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του κατά τόπο αρμόδιου ειρηνοδίκη κατά τις διατάξεις της πολιτικής δικονομίας περί εργατικών διαφορών. Οι αρμοδιότητες της επιτροπής και του αντιπροσώπου είναι οι παρακάτω: α) μελετά τις συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση, προτείνει μέτρα για τη βελτίωσή τους και του περιβάλλοντος εργασίας, παρακολουθεί την τήρηση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας και συμβάλλει στην εφαρμογή τους από τους εργαζομένους. β) σε περιτπώσεις σοβαρών εργατικών ατυχημάτων ή σχετικών συμβάντων προτείνει τα κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή επανάληψής τους, γ) επισημαίνει τον επαγγελματικό κίνδυνο στους χώρους ή θέσεις εργασίας και προτείνει μέτρα για την αντιμετώπισή του, συμμετέχοντας έτσι στη διαμόρφωση της πολιτικής της επιχείρησης, για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου.

24 δ) ενημερώνεται αττό τη διοίκηση της εττιχείρησης για τα στοιχεία των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών που συμβαίνουν σ' αυτή, ε) ενημερώνεται για την εισαγωγή στην επιχείρηση νέων παραγωγικών διαδικασιών, μηχανημάτων, εργαλείων και υλικών ή για τη λειτουργία νέων εγκαταστάσεων σ' αυτή, στο μέτρο που επηρεάζουν τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. στ) σε περίπτωση άμεσου και σοβαρού κινδύνου καλεί τον εργοδότη να λάβει τα ενδεικνυόμενα μέτρα, χωρίς να αποκλείεται και η διακοπή λειτουργίας μηχανήματος ή εγκατάστασης ή παραγωγικής διαδικασίας, ζ) μπορεί να ζητεί τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων για θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, μετά σύμφωνη γνώμη του εργοδότη. Η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο αντιπρόσωπος συνεδριάζει με τον εργοδότη ή τον εκπρόσωπο του μέσα στο πρώτο δεκαήμερο κάθε τριμήνου, σε ημέρα και ώρα που ορίζεται από κοινού, για τη διευθέτηση των θεμάτων που ανακύπτουν μέσα στην επιχείρηση και σχετίζονται με τις αρμοδιότητες της προηγούμενης παραγράφου. Στις κοινές συνεδριάσεις μετέχουν ο τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας της επιχείρησης που προβλέπονται στο άρθρο 4. Πριν από την ημέρα της κοινής συνεδρίασης, η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο αντιπρόσωπος καθορίζει τα Θέματα τα οποία Θα συζητήσει και τα γνωστοποιεί στον εργοδότη τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες νωρίτερα. 0 εργοδότης γνωστοποιεί στην Ε.Υ.Α.Ε. ή στον αντιπρόσωπο τα Θέματα που επιθυμεί να συζητηθούν στην κοινή συνεδρίαση τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα πραγματοποίησής της. Οι παραπάνω γνωστοποιήσεις απευθύνονται επίσης μέσα στις ίδιες προθεσμίες και προς τον τεχνικό ασφάλειας και το γιατρό εργασίας της επιχείρησης. Στις συνεδριάσεις αυτές συντάσσονται πρακτικά εις διπλούν και τηρούνται το ένα αντίτυπο από τον εργοδότη και το άλλο από την επιτροπή ή τον αντιπρόσωπο. Η Ε.Υ.Α.Ε ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων στην επιχείρηση αποτελείτε; από δύο μέλη σε επιχειρήσεις με 51 έως 100 εργαζομένους, από 3 μέλη σε επιχειρήσεις με 101 έως 300 εργαζομένους. από 4 μέλη σε επιχειρήσεις με 301 έως 600 εργαζομένους, από 5 μέλη σε επιχειρήσεις με 601 έως 1000 εργαζομένους, από 6 μέλη σε επιχειρήσεις με 1001 έως 2000 εργαζομένους, από 7 μέλη σε επιχειρήσεις με περισσότερους από εργαζόμενους.

25 Οσον αφορά την Ε.Υ.Α.Ε ο εργοδότης υποχρεούται: α) να διευκολύνει την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιττρόσωπο των εργαζομένων στην άσκηση των καθηκόντων τους, β) Να ενημερώνει και παρέχει κάθε στοιχείο που αφορά την επιχείρηση και είναι σχετικό με το έργο της Ε.Υ.Α.Ε. ή του αντιπροσώπου των εργαζομένων.

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 laipoc και Τεχνικός Ασφαλείας^ Σύμφωνα με το άρθρο 4 του νόμου 1568/85 μία επιχείρηση έχει υποχρέωση απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας όταν στην επιχείρηση απασχολούνται κατά ετήσιο μέσο όρο πάνω από πενήντα (50) εργαζόμενοι, Με το άρθρο 4 του π.δ. 17/96 η υποχρέωση απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας επεκτβθηκε και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζομένους. Παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση. Θεωρούνται αυτοτελείς επιχειρήσεις για την εφαρμογή του κεφαλαίου αυτού, εφόσον απέχουν μεταξύ τους ή από την κύρια επιχείρηση τόσο, ώστε να δυσχεραίνεται το έργο του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας, κατά την απόφαση του επιθεωρητή εργασίας στον οποίο μπορεί να προσφύγει κάθε μέρος σε περίπτωση διαφωνίας. Κατά της απόφασης του επιθεωρητή εργασίας επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του κατά τόπο αρμόδιου ειρηνοδίκη κατά τις διατάξεις της πολιτικής δικονομίας περί εργατικών διαφορών. Υποχρεώσεις εργοδοτών 1.0 εργοδότης έχει υποχρέωση πριν από την επιλογή του τεχνικού ασφάλειας ή του γιατρού εργασίας, να γνωστοποιεί στην τοπική επιθεώρηση εργασίας τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα τους καθώς και την τυχόν απασχόληση τους σε άλλη επιχείρηση, τα στοιχεία για το είδος και την οργάνωση της επιχείρησης, τον αριθμό των εργαζομένων και λοιπές συναφείς πληροφορίες. 2. Η σύμβαση πρόσληψης του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας γίνεται εγγράφως και αντίγραφά της κοινοποιείται από τον εργοδότη στην τοπική επιθεώρηση εργασίας. 3.0 εργοδότης, για την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας, θέτει στη διάθεσή >Η οργάνωσιι της εργασίας, Κώστα Τζιμάνη, Ν. 1568/85 Αρθρο 4

27 d τους το αναγκαίο βοηθητικά προσωπικά, χώρους, εγκαταστάσεις, συσκευές και γενικά τα απαραίτητα μέσα και βαρύνεται με όλες τις σχετικές δαπάνες. 4.0 εργοδότης έχει υποχρέωση να διευκολύνει τον τεχνικά ασφάλειας και το γιατρό εργασίας για την παρακολούθηση μαθημάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, όπως προβλέπονται στο άρθρο 13. Ο Ιατρός καθώς και ο Τεχνικός Ασφαλείας υπάγονται απευθείας στη διοίκηση της επιχείρησης. Προσόντα τεχνικού ασφάλειας Σύμφωνα με το άρθρο 5 του νόμου 1568/85 ο τεχνικός ασφάλειας πρέπει να έχει τα παρακάτω προσόντα, ανάλογα με το είδος της επιχείρησης και τον αριθμό των εργαζομένων σ' αυτή; α) Πτυχίο πολυτεχνείου ή πολυτεχνικής σχολής ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, που χορηγείται από το Τεχνικά Επιμελητήριο της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.) β) Πτυχίο πανεπιστημιακής σχολής εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, όταν αυτή προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία. γ) Πτυχίο τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύματος ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή τπυχίο των πρώην σχολών υπομηχανικών και των Κ.Α.Τ.Ε.Ε. δ) Απολυτήριο τεχνικού λυκείου ή μέσης τεχνικής σχολής ή άλλης αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή άδεια άσκησης επαγγέλματος εμπειροτέχνη. Προϋπηρεσία, που υπολογίζεται από την απόκτηση, απολυτηρίου ή πτυχίου, για τους τεχνικούς των εδαφίων α' και β της παραγρ. 1 αυτού του άρθρου τουλάχιστον διετή, για τους τεχνικούς του εδαφ. γ' της παραγρ. 1 τουλάχιστον πενταετή και για τους τεχνικούς του εδαφ. δ' της παραγρ. 1 τουλάχιστον οκταετή.

28 Κάτοχοι των τταραττάνω προσόντων θεωρούνται και άσοι έχουν τίτλους ή πιστοποιητικά της αλλοδαπής, από τα οποία προκύτπει άτι είναι τεχνικοί ασφάλειας. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Εργασίας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου υπουργού, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, καθορίζεται το συγκεκριμένο επίπεδο γνώσεων και η ειδικότητα του τεχνικού ασφάλειας, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων και το είδος της δραστηριότητας της επιχείρησης. Εως την έκδοση των διαταγμάτων αυτών ο εργοδότης οφείλει να απασχολεί τεχνικό ασφάλειας, σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις. Συμβουλευτικές αρμοδιότητες του τεχνικού ασφαλείας. (άρθρο 6 του Ν.1568/85) 1. 0 τεχνικός ασφάλειας παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές, γρατπά ή προφορικά, σε Θέματα σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. Τις γραπτές υποδείξεις ο τεχνικός ασφάλειας καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης, το οποίο σελιδομετρείται και Θεωρείται από την επιθεώρηση εργασίας. Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σ' αυτό το βιβλίο. 2. Ειδικότερα ο τεχνικός ασφάλειας: α) συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών, προμήθειας μέσων και εξοπλισμού, επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας των ατομικών μέσων προστασίας, καθώς και διαμόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και γενικά οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, β) ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων, πριν από τη λειτουργία τους, καθώς και των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων εργασίας πριν από την εφαρμογή τους και επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχημάτων, ενημερώνοντας σχετικά τους αρμόδιους προϊστάμενους των τμημάτων ή τη διεύθυνση της επιχείρησης.

29 Προσόντα γιατρού εργασίας και βοηθητικού προσωπικού σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν. 1568/85, ο γιατρός εργασίας πρέπει να διαθέτει εκτός από την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος και την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας. Ως βοηθητικά προσωπικά του γιατρού εργασίας, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 4, μπορούν να προσλαμβάνονται επισκέπτριες αδελφές και επισκέτπες αδελφοί τττυχιούχοι σχολών τετραετούς φοίτησης της ημεδαπής ή ισότιμων της αλλοδαπής ή αδελφές νοσοκόμες και αδελφοί νοσοκόμοι, πτυχιούχοι σχολών μονοετούς φοίτησης της ημεδαπής ή ισότιμων της αλλοδαπής. Σύμφωνα με το άρθρο 10 του νόμου 1568/85 ο γιατρός εργασίας προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων σχετικά με τη Θέση εργασίας τους, μετά την πρόσληψη τους ή την αλλαγή Θέσης εργασίας, καθώς και σε περιοδικό ιατρικό έλεγχο κατά την κρίση του επιθεωρητή εργασίας ύστερα από αίτημα της επιτροπής υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων, όταν τούτο δεν ορίζεται από το νόμο. Μεριμνά για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος σε εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Εκτιμά την καταλληλότητα των εργαζομένων για τη συγκεκριμένη εργασία, αξιολογεί και καταχωρεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω εκτιμήσεων και την κοινοποιεί στον εργοδότη. Το περιεχόμενο της βεβαίωσης πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικά απόρρητο υπέρ του εργαζομένου και μπορεί να ελεγχθεί από τους υγειονομικούς επιθεωρητές του Υπουργείου Εργασίας, για την κατοχύρωση του εργαζομένου και του εργοδότη. Ο νόμος 1568/85 ακόμα προβλέπει ότι; 1. 0 τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας υποχρεούνται κατά την εκτέλεση, του έργου τους, να συνεργάζονται πραγματοποιώντας κοινούς ελέγχους των χώρων εργασίας τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας οφείλουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, να συνεργάζονται με την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο των εργαζομένων τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας οφείλουν να ενημερώνουν την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο για κάθε σημαντικό ζήτημα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στην επιχείρηση και να τους παρέχουν συμβουλές σε Θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας.

30 4. Αν ο εργοδότης διαφωνεί με τις γραπτές υποδείξεις και συμβουλές του τεχνικού ασφάλειας ή του γιατρού εργασίας, οφείλει να αιτιολογεί τις απβψεις του και να τις κοινοποιήσει και στην Ε.Υ.Α.Ε. ή στον αντιπρόσωπο. Σε περίπτωση διαφωνίας η διαφορά Θα επιλύεται από τον επιθεωρητή εργασίας και μόνο. Μία επιχείρηση υποχρεούται να έχει ιατρό και τεχνικό ασφαλείας ανάλογα με τα προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, ορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο κάθε επιχείρηση οφείλει να απασχολεί τεχνικό ασφαλείας και γιατρό εργασίας, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων και το είδος της δραστηριότητας της επιχείρησης. Ο χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας μπορεί να αυξομειώνεται κατά συγκεκριμένη επιχείρηση με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και του κατά περίτπωση αρμόδιου υπουργού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, ανάλογα με τη συχνότητα και τη βαρύτητα των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών που εμφανίζονται στην περίπτωση αυτή. Σε περίτπωση που ο χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας ή του γιατρού εργασίας υπερβαίνει το ανώτατο νόμιμο όριο, η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει και άλλους τεχνικούς ασφάλειας ή γιατρούς εργασίας. Επιτρέπεται ο ίδιος τεχνικός ασφάλειας ή γιατρός εργασίας να χρησιμοποιείται από ομάδα ομοειδών επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις κατά περιοχή.

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Σχέδιο διαφυνή και διάσωσης-οδός διάσωσnc και έξοδοι κινδύνου 1. 0 εργοδότης οφείλει να καταρτίσει σχέδιο διαφυγής και διάσωσης από τους χώρους εργασίας, εφόσον απαιτείται από τη Θέση, την έκταση και το είδος της εκμετάλλευσης. Το σχέδιο διαφυγής και διάσωσης πρέπει να αναρτάται σε κατάλληλες Θέσεις στους χώρους εργασίας. Το σχέδιο πρέπει να δοκιμάζεται τακτικά, με ασκήσεις ή άλλο πρόσφορο τρόπο, ώστε σε περίτπωση κινδύνου ή καταστροφής να μπορούν οι εργαζόμενοι να διασωθούν. 2. Η χάραξη, οι διαστάσεις και η διευθέτηση των οδών διάσωσης και των εξόδων κινδύνου πρέπει να είναι ανάλογες με τις εγκαταστάσεις, τη χρήση και την επιφάνεια των χώρων εργασίας, καθώς και με τον αριθμό των εργαζομένων. Οι οδοί διάσωσης επισημαίνονται κατάλληλα και πρέπει να οδηγούν σε ελεύθερο ή ασφαλή χώρο από το συντομότερο δυνατά δρόμο^ Σύμφωνα με το άρθρο 19 του νόμου 1568/85 για την συντήρηση και τον έλεγχο θα πρέπει; 1. 0 εργοδότης να συντηρεί τους τόπους εργασίας και να μεριμνά για την κατά το δυνατά άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων, που έχουν σχέση με την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Αν από τις ελλείψεις αυτές προκαλείται άμεσος και σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, πρέπει να διακόπτεται αμέσως η εργασία, στο σημείο που εμφανίζονται οι ελλείψεις, μέχρι την αποκατάστασή τους. 2. Οι εγκαταστάσεις και τα μέσα παροχής πρώτων βοηθειών πρέπει να ελέγχονται τακτικά με μέριμνα του εργοδότη για την πληρότητα και την ικανότητα χρησιμοποιήσεις τους. 5 Φυλλάδιο από την Ευρωπαϊκή εβδομάδα υγείας και ασφάλειας Οκτωβρίου, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σελ 1-7 χώρο εργασίας, Η οργάνωση της εργασίας, Κώστα Τζιμάνη, Αθήνα 1997, Ν.1568/85, Αρθρο 19

32 J Τα κριτήρια διαμόρφωσης των χώρων εργασίας και θέσεων εργασίας κατά τον Ν. 1568/85 Θα πρέπει: Στους χώρους εργασίας ο αέρας πρέπει να ανανεώνεται κατάλληλα, ανάλογα με τη φύση εργασίας και τη σωματική προσπάθεια που απαιτείται για την εκτέλεσή της (καθιστική εργασία, ελαφρά). Σε περίπτωση που η ανανέωση επιτυγχάνεται με τεχνητά μέσα ή συστήματα (εξαερισμός-κλιματισμός), τότε αυτά πρέπει να λειτουργούν συνεχώς. Κάθε βλάβη του συστήματος πρέπει να επισημαίνεται κατάλληλα από αυτόματη διάταξη, ενσωματωμένη στο σύστημα ή το μέσο. Οι χώροι εργασίας, καθώς και οι βοηθητικοί χώροι σε όλη τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας πρέπει να έχουν θερμοκρασία ανάλογη με τη φύση της εργασίας και τη σωματική προσπάθεια που απαιτείται για την εκτέλεσή της. Περιοχές Θέσεων εργασίας που βρίσκονται υπό την επίδραση υψηλών Θερμοκρασιών που εκλύονται από τις εγκαταστάσεις, πρέπει να ψύχονται μέχρι μια ανεκτή θερμοκρασία, άσο αυτά είναι πρακτικά δυνατά. Ο φωτισμός των χώρων εργασίας, διαλείμματος και πρώτων βοηθειών πρέπει να έχουν άμεση οπτική επαφή με εξωτερικά χώρο, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από ειδική διάταξη. Εξαιρούνται οι: Χώροι εργασίας, στους οποίους τεχνικοί λόγοι παραγωγής δεν επιτρέπουν άμεση οπτική επαφή με τον εξωτερικά χώρο. Χώροι εργασίας, με επιφάνεια κάτοψης πάνω από 2000 μ2, εφόσον υπάρχουν επαρκή διαφανή ανοίγματα στην οροφή. Οι εγκαταστάσεις φωτισμού των χώρων εργασίας και διαδρόμων κυκλοφορίας κατασκευάζονται ή διευθετούνται με τρόπο, ώστε να μη δημιουργούνται κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Ειδικότερα ο τεχνητός φωτισμός πρέπει: Να είναι ανάλογος με το είδος και τη φύση της εργασίας. Να έχει χαρακτηριστικά φάσματος παραπλήσια με του φυσικού φωτισμού. Να ελαχιστοποιεί τη θάμβωση. Να μη δημιουργεί αντιθέσεις και εναλλαγές φωτεινότητας. Να διαχέεται, διευθύνεται και κατανέμεται σωστά.

33 i Οι ανάγκες σε φωτισμό γενικά ή τοπικά ή συνδυασμένο γενικά και τοπικά, καθώς και η ένταση του φωτισμού εξαρτώνται από το είδος και τη φύση της εργασίας και την οτττική προσπάθεια που απαιτεί. Αν από το είδος απασχόλησης των εργαζομένων και τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιχείρησης είναι δυνατό να προκόψουν κίνδυνοι ατυχήματος από απρόοπτη διακοπή του γενικού φωτισμού, πρέπει να υπάρχει εφεδρικός φωτισμός ασφάλειας, Η ένταση του εφεδρικού φωτισμού είναι το της έντασης του γενικού και οπωσδήποτε όχι μικρότερη από το 1 λουξ (LUX). Οι διακότττες του τεχνητού φωτισμού πρέπει να είναι εύκολα προσιτοί, ακόμα και στο σκοτάδι και να είναι τοποθετημένοι κοντά στις εισόδους και εξόδους, καθώς και κατά μήκος των διαδρόμων κυκλοφορίας και των Θυρίδων προσπέλασης.

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΟΥΣ, ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ορισμοί 1. «Παράγοντος» είναι κάθε φυσικός, χημικός και βιολογικός παράγοντας, που ενυπάρχει κατά την εργασία και είναι δυνατό να είναι επιβλαβής για την υγειά των εργαζομένων ή επικίνδυνος από άλλη άποψη, ανεξάρτητα από τη φυσική του κατάσταση. 2. «Οριακή τιμή έκθεσης» είναι το ανώτερο επίπεδο έκθεσης των εργαζομένων σ' έναν παράγοντα, το οποίο καθορίζεται κατά τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου ως η ανώτερη τιμή συγκέντρωσης ή έντασής του στον τόπο εργασίας, πάνω από την οποία δεν επιτρέπεται να εκτίθενται οι εργαζόμενοι. 3. «Οριακή τιμή βιολογικού δείκτη» είναι η ανώτερη επιτρεπόμενη συγκέντρωση ενός παράγοντα, ο οποίος μετρείται απευθείας σε σωματικούς ιστούς, σωματικά υγρά ή στον εκπνεόμενο αέρα ή έμμεσα από την ειδική δράση του στον οργανισμό. Υποχρεώσεις ερνοδοτών σύμφωνα με το άρθρο 25 του Ν.1568/ εργοδότης οφείλει να γνωρίζει τους κινδύνους τους οποίους συνεπάγονται για την υγεία των εργαζομένων παράγοντες που χρησιμοποιούνται ή δημιουργούνται στους τόπους εργασίας και, προκειμένου να συμμορφωθεί με τις παραπάνω απαιτήσεις, δικαιούται να ζητά από τον παρασκευαστή, εισαγωγέα ή προμηθευτή των παραγόντων αυτών πληροφορίες τόσο για τους κινδύνους που συνεπάγονται για την υγεία των εργαζομένων όσο και για τις μεθόδους ασφαλούς χρήσης τους εργοδότης οφείλει να παίρνει μέτρα, ώστε να αποφεύγεται ή να ελαχιστοποιείται η έκθεση των εργαζομένων σε παράγοντες, άσο είναι πρακτικά δυνατό. Σε κάθε περίπτωση το επίπεδο ' Υπουργείο εργασίας και κοινωνικών ασφαλίσεων, Νομοθεσία για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων σε χημικούς και βιολογικούς χώρους, Αθήνα 1997, σελ 4-8

35 m έκθεσης πρέπει να είναι κατώτερο από εκείνο που ορίζει η «οριακή τιμή έκθεσης» εργοδότης, για να συμμορφωθεί με τις διατάξεις της παραγράφου 1, υποχρεούται να παίρνει κατά σειρά τα πιο κάτω μέτρα: α) να αντικαθιστά, άσο είναι πρακτικά δυνατά, τους παράγοντες που είναι επιβλαβείς για την υγεία των εργαζομένων ή επικίνδυνοι με άλλους αβλαβείς ή λιγότερο επιβλαβείς, καθώς και να περιορίζει τη χρήση τους στο χώρο εργασίας, β) να αντικαθιστά, άσο είναι πρακτικά δυνατά, παραγωγικές διαδικασίες, μεθόδους και μέσα που δημιουργούν στους χώρους εργασίας παράγοντες, οι οποίοι θεωρούνται επιβλαβείς για την υγεία ή επικίνδυνοι, με άλλες που δε δημιουργούν καθόλου τους παράγοντες αυτούς ή τους δημιουργούν σε επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο που ορίζει η κατά περίπτωση «οριακή τιμή έκθεσης», γ) να περιορίζει, όσο είναι πρακτικά δυνατά, τον αριθμό των εργαζομένων. που εκτίθενται, ή ενδέχεται να εκτεθούν σε παράγοντες και το χρόνο έκθεσής τους, δ) να παρέχει μέτρα και μέτρα ατομικής προστασίας στους εργαζομένους, όταν δεν είναι πρακτικά δυνατό να αποφευχθεί η επιβλαβής έκθεσι^ τους με τους τρόπους, που αναφέρονται στην παραγραφο αυτή. Ιατρικός eaevyoc των ερνα^ομένων που εκτίθενται σε παράγοντες Ο νόμος 1568/85 και στο άρθρο 27 ορίζει ότι: 1.0 εργοδότης υποχρεούται να παραπέμπει, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, σε ιατρικά έλεγχο κάθε εργαζόμενο: α) μετά την πρόσληψή του και στη συνέχεια σε τακτά χρονικά διαστήματα και β) κατά την αλλαγή Θέσης εργασίας και πριν από την τοποθέτησή του σε εργασία που συνεπάγεται έκθεση σε παράγοντες, σύμφωνα με την έννοια του νόμου αυτού. 2. Ο εργοδότης μεριμνά να τηρούνται και ενημερώνονται: * * Η οργάνωση της εργασίας, Κώστα Τζιμάντι, Αθήνα 1997, Ν.1568/85, Αρθρο 25