οβίδα, -ες gjulάva, -es, phabaj, -a, goljόvo, -ora ογδοηκοστός, -ή oγdondanqo, -i, oxtovarde$utno, -i, oxtovardέ$to, ogdόndato, ogdondu(t)no, -i,

Transcript

1 οβίδα, -ες gjulάva, -es, phabaj, -a, goljόvo, -ora ογδοηκοστός, -ή oγdondanqo, -i, oxtovarde$utno, -i, oxtovardέ$to, ogdόndato, ogdondu(t)no, -i, p(e)indatr(j)andesqo, -i ογδόντα oγdόnda, ogdόnda, oxto(va)rde$, oxtode$a, oγlόnda, p(e)indatr(j)άnda ογδοντάδα, -ες oγdondanqo/-i, -e, oγdόnda-tane oγδονταετής, -είς ogdonda-bre$enqo, -e ογδονταετία oγdόnda bre$ ογδονταπλάσιος, -α oγdondavarutno, -i ογδοντάρι, -α oγdondanqo, -e ογδοντάρης, -αoγdondάri, -ka, oγdondanqo, -i, oxtovarde$ebre$enqo, -i ογδονταριά oγdondanqi, oγdonda-tane, ka(n)j oxtovarde$ ογκίδιο, -α phuknjorri/ phugnjorry, -a ογκόλιθος, -οι (but/έn)baro bar, ~e ~a όγκος, -οι phukipe(n), -m(n)άta /phugni, -a ογκώδης, -εις bur baro, -e οδηγεί ingjarel, (a)ngerel(a), trάdel, ingarel, lingjarel, li(n)gerel(a), trάdel, trάdla, tradel(a) οδηγείται ingjάrd(inάv)ol, tradinά(v)ol oδήγηση ingjaripe, tradipe(n) οδηγία, -ες sikjaripe(n), -mάta οδηγός, -οί ing(j)arno, -e, tradino, -e οδοιπορικός, -ήphirimasqo, phirytnenqo, dromdimasqo, dromalimasqo, dromalenqo, -i οδοιπόρος, -οι phirutno, dromalo, dromarno, -e οδοντιατρική dandenqoi doktorlίkos οδοντιατρικός, -ή dandenqerenqo, -i οδοντίατρος, -οιdandenqo doktόri, -a, dandenqo jatros, -ύdea, dandenqo hekίmo, -ra οδοντικός, -ή dandenqo, -i οδοντόβουρτσα, -εςdandenqi vύrca/ ~qi fyrcάva, ~qe ~es οδοντογλυφίδα, -ες (dandenqi) cίnta, -es, dandenqi Cίpka, -es, dandenqi burr, ~qe ~a οδοντόκρεμα, -ες /οδοντόπαστα, -ες dandenqi 3ilάva/krέma/pάsta, -es οδοντοστοιχία, -εςdandali(n), -a, *dandάva, -es οδοντοτεχνίτης, -ες dandenqo zanaatcί-(o/a)s, -a, dandenqero, -e οδοντωτός, -ή dandalo, -i οδοποιϊα dromenqo kerdaripe(n), dromkeripe(n), dromaripe οδοποιός, -οί dromenqo butjarno, ~e, dromenqero, -e, dromarno, -e, dromάri, -a οδός, -οί drom, -a, καθ οδόν p(a)o drom, dromέsa(r), dromal οδόστρωμα, -τα*dromesqi pasterni, ~qe ~a /*dromesqi sikerdi, ~qe ~a οδοστρωτήρας, -ες buldόza, -es oι e, o, el, il, οίδημα, -τα$uvlipe(n), -m(n)άta, phukipe(n), -bnάta, phugni, -a οίκαδε khere, kheres8e οικειοποίηση (βλ. λ. ιδιοποίηση, σφετερισμός) οικείος, -οι amalikano, -e, kherutno, -e, p(ir)o (manu$), -e (manu$a) /sikluno, -e, pin3ardo, -e, εξ ~ων (ημών) τα βέλη amare manu$en8ar mardi(u)vas οικειότητα, -ες (a)malikanipe(n), -mάta, pa$adunipe, -mάta (φρ.) δεν θέλει ~ na mangέla te 3ana(v)έn pesqe, ni mangel but te pa$aven les οίκημα, -ταjapίa, -es, kher, -a oικιακός, -ή kheresqo/kherutno, -i oικισμός, -οι maxala-s, -dea, mahlάva, -es, pero, -e, than, -a, (εγκατάσταση) lodlipe, -mάta, telepo, -e οικογένεια famίlja, -es, ha(a)nάva, -es, anάva, -es, taifas, -dea οικογενειακός familjaqo, -i, taifasqo/taifavaqo, -i οικογενειακώς (sά r) e familjάsa(r), sa(o)rr e anavάsa, taifά3is οικογενειάρχης, -ες kheresqero, -e, baro kherutno, ~e, xulaj, -a οικοδέσποινα, -εςkheresqeri, -a, kherutni, -a /xulani, -a / rani, -a οικοδεσπότης, -ες kheresqero, -e, xulaj, -a, xulano, -e, gάzda, -e, raj, -a

2 οικοδομεί (kher) kerdarel οικοδομή, -ές *kerdin(d)o kher, ~e ~a =(o)pa$-kerdo kher, ~e ~a=japίa, -es οικοδομικός, -ή kher-kerimasqo, -i, /japienqo/japi3i(a/e)nqo, -i οικοδόμος, -οι japi3ί-(o/a)s, -(de)a οίκοθεν kheral, kheres8ar οίκοι khere, kheres8e οικοκυρικά kheresqe butja /kherutnipe(n), -m(n)άta οικονομημένος, -η *ikerdutno, -i, kunumime οικονομία, -ες parenqo khidipe(n), lovenqo gedipe(n), -m(n)άta, (lovenqo) ikhjardutnipe(n), (lovenqo) 3ikeripen / lovenqi buti, lovenqi vuti, ~qe ~a / sάja, -es / (i)konumίa, -es / ikonomίa, ekonomia οικονομικά*ikhjar(d)imasqe ikerim(n)άta, *lovarim(n)άta, *lo(v)i(zi)m(n)άta οικονομικός, -ή(lov)ikhjarimasqo, -i, (love-)3ikerimnasqo, -i, sajaqo, -i / ikonomiaqo, kunumiaqo, -i (βλ. και λ. φτηνός) οικονόμος, -α kherutno, -i, kheresqo ikerutno, -i, arakhamno, theramno, -i / (επιθ.) ikhjarno, ikhjardu(t)no, arakhamno, therduno, theramno-i, (a)3iker(ut)no, -i / (a)3ikerduno, -i, *(a)3ikerdikano, -i οικοπεδάκι, -α (kheresqo) thanorro, ~nqe ~a οικόπεδο, -α(kheresqo) than, ~nqe ~a οικόσιτος, -η kherutno, -i οικοσύστημα, -τα 3yvdikanenqo kher, ~a, phuv οικοτεχνία kherutno zanaάti, ~e ~a οικουμένη dun(j)άva, dunjas, manu$ipe(n), plάsi, parno them, lύmja e themenqi οικουμενικός, -ή sumnal(esqo, -i), dunjavaqo, manu$imasqo, -i, plasinaqo, -i οικουμενικότητα sumnalipe(n) οίκτος dukhape(n), jilalipe(n) οινοπαραγωγός, -οί moljaqero, -e, moljάri, -a /*mol-keramno, -i οινόπνευμα spίrtos οινοπνευματώδη (ποτά) spirtosqe pimάta, (spistosqe) rakίes, penjaskare οίστρος grastesqi makh(i), xerni-makhi (βλ. και λ. αλογόμυγα) / phukjardipe, diilipe, turbimos (βλ. και λ. μανία, λύσσα, τρέλα) oιωνός, -οί (βλ. λ. σημάδι, σημείο, ένδειξη) οκλαδόν be$indos οκνηρία pharikanipe(n), tembelίki/-os, bi(o)gja(l)ipe(n) οκνηρός, -ήpharikano, -i, bibutjarno, -i, tembέli, -ka, (νωθρός) bi(o)gja(l)im(n)asqo, -i οκτάβα, -ες oxtάva, -es.oxtoskalinenqi, -e οκτάγωνο, -α oxtoxynzenqo, oxto(a)gorenqo, -e οκτάεδρο, -α oxtorigenqo, oxto-dyzlykenqo, -e οκταθέσιος, -αoxtobe$imanqo.oxtothanenqo, -i οκτακοσιοστός, -ήoxto$elenqo, -i οκτάμετρο, -αoxtometrenqo, -i οκτάνιο, -αoxtάnios, -a οκταπλάσιος, -α oxtovarutno, -i οκταψήφιος, -α oxtogenenqo/oxto-ginenqo, -i οκτάωρος, -η oxtosaatenqo, -i ολάκερος, -η (βλ. λ. ολόκληρος) ολάνθιστος, -η sά-luludjalo, -i ολάνοιχτος, -η sά-putardo, -i ολέθριος, -α xasar(dar)no, -i, xasarimasqo, -i, likhjarno, -i όλεθρος xasaripe, likhjardipe ολημερίς s(av)orro-gi(v)es, sar(in)o-di(v)es, sorro(ne)-devlesqo-dji(v)es ολιγάριθμος, -η *tikno/cikno/sikno gin, cyrra-3enenqo, -i, cikno, -i, (j)e(k)-bύka (ebύka) 3enenqo, -i, xάni-3enenqo, xanikaqo, -i, tikno, -i, xanri(ke)-3enenqo, -i, xandik(ano, -i), xandik-3enenqo, -i / cίrra-gindo, -i, cyrraqo, -i, sίrra-3enenqo, sikno, -i ολιγο- cίrra-, xandi(k)-/xάn(r)i(k) -

3 ολιγομελής, -είς cίra-3enenqo, -i, xάn(r)i-3enenqo, -i (βλ. και λ. ολιγάριθμος) ολισθαίνει (βλ. λ. γλιστράει) ολίσθημα, -τα kajdίa, -es, kaj(d)ipe, -mάta, (γ)listripe, -mάta, istra(i)pe / (μτφ.) bangipe, -mata, do$, - a (βλ. και λ. στραβοπάτημα) ολισθηρός, -ήbiachadindo, -ι, kaj(d)indo, -i, γlistrano, -i, istralo, -i / istrano, -i, ~ό έδαφος kajmάva, γlistranipe, (l)istra(l)ipe(n), kajdimasqi phuv ολισθηρότητα (l)istra(l)ipe(n), γlistranipe όλο (βλ. λ. ολοένα) sά / vίra, sep, he dάima, sά jek, sά ολογράφως sά(orr )e -lafέ(n)sa, saste-vorbέnsa ολόγυμνος, -η mango-nangorro, -i, nango datar biando, -i (βλ. και λ. θεόγυμνος) ολόγυρα sά-trύjal ολόδροσος, -η sά-dros(in)alo, -i ολοέναs ά, sά jek, ολοένα (πιο) sά po, po... t(haj) po..., sά -der ολοζώντανος, -ηsά-3u(vi)ndo/~3uvdo, -i / 3uvdo-3uvdorro, -i /3uvindorro, -y ολοήμερος, -η s(av)orro-gi(v)esesqo, -i, sar(in)e-di(v)esesqo, -i / sorrone-djivesesqo, -i ολόιδιος, -α έn-benzer, akasavo, -i, jek-muj, ekhe-mosqo, -i, ekhasavko, -i, agjasav(k)o, -i / biaverimasqo, -i / sa jek ολόισιος, -α sά-dovrus, έν-bibango, hic-/dip(ten)-bibangimasqo, -i ολοκαίνουργιος, -α sά-nevo/έn-nevo, saro-nevo/kata-nevo, -i ολόκληρος, -η sά(v)orro, -i, sάorry, sorro, -i, sάrorro, -i, sar(in)o, -i/saro-sarorro, -i, sa(v)rutno, -i, (sa(o)r-)sasto, -i ολοκλήρωμα, -ταpherdaripe(n), -m(n)άta, *sa(o)r(ry)keripe(n), -m(n)άta ολοκληρωμένος, -η pherdardo, -i ολοκληρώνει pherd(j)arel(a) / porlόjel(a), porloskerel(a), prόjel(a) ολοκληρώνεται pherdinά(jv)ol, pherd(j)άrd(j)ol(a), okorig del(a) (pesqe) ολοκλήρωση pherd(j)aripe(n) ολοκόκκινος, -ηsά-lolo, -i, katάlolo, -i ολόλαμπρος, -η έn-syrlamys, sά-strafj(in)alo, -i ολόλευκος, -η sά parno, έn-parno, pasparno, pάsa-parno, kάsa-parno, katάparno, -i / parnoparnorro, -y ολόμαλλος, -η sά-po$omalo/-aqo, -i ολόμαυρος, -η sά-kalο, -ι, katάkalo, -i, kalo-kalorro, -i ολομέταξος, -η sά-kezaluno, -i ολομέτωπος, -ηsά-e rigen8ar, sά-e rigenqo, -i ολομόναχος, -η sά-kόrkorry ολονυκτία, -ες(khangera8e) ratjaripe(n), -m(n)άta ολονύκτιος, -αs(av)orre-ratjaqo, -i, sar(in)e-ratjaqo, -i ολονυχτίς sorr(o)-i-rat, sά-e-rat, sa(r)-i-rat(i), sa(v)orry-rat, sa(or)re-ratja8e ολόπλευρα sά(orr) e rigen8ar όλος, -η, -οι, -ες sάοrry, sάvorro, -i, -e, sar(in)o, -i, -e, ~ μαζί ekha sά(or)re, sά(v)orry jek, ~οι μας (μαζί) sάorr'amen, sare-mus/sάvorre-mus oλοσκότεινος, -η sά-kalico, -i /korro-kalo, -i ολόστεγνος, -η sά-$uko, hic-/dίp(ten)-bikingo, -i, katά$uko, -i ολόσωμος, -η3i-pynren8e, 3i(n) ke pind e /3ipinrenqo, -i ολοταχώςέn-sίgo, sά-sigάsa(r), sά pe sigjάsa, so sigeder but-$uγo ολότελα dίp(ten), 3i-agore ολούθε sάor8ar ολοφάνερος, -η έn-sikado, -i oλοφώτεινος, -η (βλ. λ. ολόλαμπρος) ολόχαρος, -η en-asano, -i, en-asaindo, -i, katalo$alo, -i, pralo$ano, -i ολοχρονίς saorr-o-bre$ ολόχρυσος, -η sά-sumnakuno, -i, sά-galbenosqo, -i, sά-riraqo, -i ολόψυχα sά(orr) e gj(e/o)s8ar, sar e-gίsa

4 ολωσδιόλου dίp(ten), ομάδα, -ες takίmi/-ύmo(s), -(or)a, pero, -e, (σπ.) ekh, -a, ektanipen, -mnάta ομαδικός, -ήperesqo, -i, bute-3enenqo, -i ομαδοποιεί peren8e tho(e)l(a), takym(or)a kerel, ekha-tho(e)l(a) ομαδοποιημένος, -η *ekha-gedino, -i ομαδοποίηση*ekha-thopen, ekha-gedipen ομαλά duzi, kanunikanes, bibangimάsa(r), bido$άsa(r)/kolaj(unes)/ linorres ομαλοποίηση (βλ. λ. εξομάλυνση) ομαλός, -ήdύzi/dίzi, kanunikano, -i, bibangimasqo, -i, lisάvlisto, -i, lisejno, -i, linorro, -i /(v)ortalo, -i ομαλότητα kanunipe(n), bibangipe(n), (v)ortalipe, *lisavlipe, lisejnipe, linorripe(n) ομηρία astardipe(n) όμηρος, -οι astardutno, -e ομιλητής, -τρια vorbimatari, -ka ομιλητικός, -ήvorbimasqo, dumaqo, -i, vorbalo, -i, lafazάni, -ka ομιλητικότητα vorba$ipe(n) ομιλία, -ες laf(i)keripe(n), -m(n)ata, vorbipe, -mata, dύma, -es, krίnjama, -ta όμιλος, -οι (a)malipe(n), -m(n)άta ομίχλη mύxla, mύγla, bulύti, bulύto /dumάni/-o ομιχλώδης, -ειςbulutisqo, -e, bi$uzo, -i, kalico, -i, *uchalinalo, -i, kaj-karanύki oμο- ekhe-, ekhaομοαίματος, -η /όμαιμος, -η ekhe-ratesqo, -i ομογάλακτος, -ηekhe-dajaqo, -i /ekhe-de(j)aqo, -i /ekhe-cucaqo, -i ομογένεια milέti, miletipe(n), sel/chel ομογενής, -εις (ekhe-)miletisqo, -e, miletuno, -e, *selutno/chelutno ομόγλωσσος, -η (j)ekhe-chibaqo, -i ομοδοξία jek-pakjape(n) ομόδοξος, -η(j)ekhe-pakjamasqo, -i ομοεθνής, -είς (j)ekhe-miletisqo, -i ομόηχος, -η (j)ekh-(a)$und(in)o, -i, ekhe-(a)$undim(n)asqo, -i ομόθυμα (sάorre) ekhe-gi(o/e)sa(r) ομοϊδεάτης, -ισσα (βλ. λ. ομόδοξος) ομοιόβαθμος, -η ekhe-ginesqo, ekhe-gradaqo, -i, ομοιογένεια *ekhutnipe(n), *(j)ekchandipe(n) ομοιογενής, -είς *(j)ekhutno, -i, *ekhutnikano, -i, (j)ekchanduno, -i / ekhe-3isesqo, -i ομοιομορφία (j)ekhe-bencipe(n) ομοιόμορφος, -η (j)ekhe-bencisqo, -i, ekhe-sylyposqo, -i, ekhe-sikadimasqo, -i / ekhaqo, -i, becime/bicime /sάorry-jek ομοιοπαθής, -είς (j)ekhe-baxtaqo, -i όμοιος, -α (sar)(j)ekh, (j)ekhaqo, -i, mjame, meame(n), mjazindo, benzer, έk-felo, sarno, -i / kajsavo, -i ομοιότητα, -εςbenzeripe, -mata, sarnipe(n), *ekhaipen, -mnάta, *jekchanipe, -mάta ομοιότροπος, -η ekchand(un)o, -i, ekhe-tertiposqo, -i ομοίως ekha / mέ-da, mέ-ja ομολογεί mothol pes, mothodinά(v)ol, pukjadarel pes, pukhjavel ομολογία, -ες phukjaipe(n) ομόλογος, -η ekh(e)chanduno, -i, ekhesavo, -i ομολογουμένως CaCimάsa(r), ba-ja ομομήτριος, -οι (j)ekhe-dajaqo/-de(j)aqo/-daqo, -e ομόνοια amalipe(n), ekhaipe όμορφα $ukar, laches, xulanes ομορφάντρας, -ες $ukar m(u)ru$, ~a ομορφαίνει $ukar-kerel(a), lacharel(a)/(αμτβ.) $ukar-ovel(a)/~ avel(a), $ukάjvol, myndrisάοl ομορφιά $uk (θ.), $ukaripe(n) (αρσ.), -ές $ukarim(n)άta ομορφοβαμμένος, -η $ukar-makhlo, -i, $ukar-bojatime ομορφοκαμωμένος, -η $ukar-kerdo, -i

5 oμορφοκόριτσο, -α $ukar chaj/~ chej, -a/ ~ rakli, -a oμορφονιά $ukar chaj/chej, ~a, $ukarni, -a ομορφονιός, -οί $ukar cha(v)o, ~e, $ukar cha(v)orro, -i/$ukar raklo, -e, $ukarno, -e όμορφος, -η$ukar, (-i, -y/*-ni) oμορφούλης, -α$ukarorro, -i /-y ομοσπονδία opruno-ekhethanipe(n), ekhethanimanqo-phandipe(n) ομόφωνα ekhe-ba$imάsa(r), (j)ekhe-la(l)jάsa(r), ekhe-glasόsa, ekhe-sezάsa, jekhe-vikόsar/(j)ekhegodjάsa(r) ομοψυχία (j)ekh gi ομόψυχος, -η (j)ekhe-gi(e/o)sqo, -i ομπρέλα, -ες ja(h)murlύka, -es, $im$ίri, -a ομφάλιος, -α perresqo, -i, porr(j)aqo, -i ομφαλός, -οίperr, -a, porr, -ja ομώνυμος, -μη*jek-lavutno, -i, (μαθ.)ekhe-ulamnesqo, -I (βλ. και λ. ομόηχος) όμως ama, ali, sade ον (το) si(ni)pe(n), -m(n)άta, (έμβιο) 3uv(in)dikano, -e, gi, -a, ανθρώπινο ~ manu$ano 3eno ονείρεμα, -τα 3angado/3ungado suno, ~e ~e/3angadim(n)asqo suno, ~e ~e / suno-keripe(n), -mata ονειρεμένος, -η sunesqo, -i oνειρεύεται suno dikhel(a), sunί(z)el(a) ονειρικός, -ήsunesqo, -i όνειρο, -α suno, -e, sono, -e ονειροκρίτης, -ες sunenqo drabarno, ~e ονειροπαρμένος, -η sunen8ar lindo, -i, balvalaqo, -i, balvaldin(d)o, -i ονειροπόλος, -οι sune-dikhino, -e, sunenqero, -e oνειροφαντασία, -ες sunesqo dikh(l)ipe(n), ~qe ~mata/sunesqi balvalaqi, ~qe ονειρώδης, -ειςsunesqo, -e ονηγός, -οίx@resqero, -e ονήλατος, -η x@res8ar-phiradino, -i όνομα, -τα alav, -a, lav, -a, (a)nav, -a, (τσιγγ. παρατσούκλι) bianav, -a, αγιασθήτω το ~ Σου te a$άrdol Ko alav, t'o(v)el sasto to lav ονομάζει alav-del(a)/~ tho(e)l(a)/ akharel, vakjarel, vakerel(a), phenel, del(a) laf ονομάζεται vakjaren/vakeren(a)/phenen lesqe/~el(a) pesqe bucjol(a), bu$jol ονομασία, -ες(a)lav, (a)nav, *alavipe(n) / alavdipe(n) ονομαστικός, -ή *alavkerimasqo, alavdimasqo, navdimaso, -i/(a)lavesqo, -i / navesqo, -i/-enqo, -i, ~ή εορτή (a)lavesqo dies/~ gi(v)es (t)e-lavesqe, ~ός κατάλογος lavenqo, alavenqi lίsta ονομαστός, -ή alavalo, -i/a$undo, -i ονοματίζει alavέsa(r) akharel, o alav phenel ονοματικός, -ήalavenqo, -i, navenqo, -i ονοματοθεσία alavdipe(n), alavthope(n) οντότητα, -ες *si(ni)pe(n), -mata /arakhindipe, -mata όντως CaCes οξεία phusamno/-i, zuralo, -i οξείδωση (βλ. λ. σκούριασμα) οξιά brέ$ka, -e, parno-ka$t, -e ~a, zurale-ka$tesqi, ~e, zuralo ka$t, ~e ~a (βλ. και λ. σημύδα) οξύθυμος, -ηjagalo, -i, xolinalo, -i, xoljάriko, -i, (σπ.)azar(ut)no, -i / (μτφ.) kan(d)ralo, -i οξυγώνιος, -α phusamne-rigenqo, -i /~agorenqo, -i οξυδέρκεια hakjarnipe, akhjarnipe, pusamni jakh, phirni jakh, astarni jakh, (j)ίto-jakh οξυδερκής, -είς phirne-jakhaqo, 3angade-jakhaqo, (j)ίto-jakhaqo, jakhalo, hakjarno, -e oξύθυμος, -η xoljάriko, xoli(n)alo, -i, di(ni)le-ratesqo, -i, Corlime οξυμένος, -ηxoljame(n), jagdindo, -i, phar(j)ardo, -i /phusamn(j)ardo, -i, san(j)ardo, -i οξύνει phar(j)arel, xolj(as)arel, *kan(d)r(j)arel, karnarel / phusamn(j)arel, san(j)arel(a) οξύνεται xolj(as)άol /phar(j)ol/, *kan(d)ralo avel / phusαmno, -i kerd(j)ol, san(j)άrd(j)ol(a) όξυνση xoljaripe, jagdipe, pusadaripe(n), pusamnjaripe(n) / karnaripe(n), karnalipe(n), askucimen, - mάta οξύς, -εία pusamno, -i /(j)ίto, acέdo, [Ca.karί]

6 οξύτητα p(h)usamnipe(n)/kan(d)ralipe(n)/$utlipe(n)/(j)ytope, acedipe οξύτονος, -η zurale-sezaqo, -i οπαδός, -οί palaldino, -e, Cirάki/-o(s), -Ca οπή, -ές hέfka (= χέvka) βλ.λ.τρύπα όπιο afiόni/-o(s) οπιομανής, -είς afionime(n), kaj afioni siklo, -i όπισθεν pάlpale, palal κάνε ~ ker pάlpale, προχώρα με την ~ phir e dumέ(n)sa(r), από τα ~ / εκ των ~ palal οπίσθια dume (αρσ. πλ.), bul (θ.), (ο) palal οπίσθιος, -α pal(al)u(t)no, -i oπισθογεμής, -ές palal pherdin(d)o, -i οπισθοδρομικός, -ή palpale-dikhutno, -i οπισθοφυλακή palalu(t)no bekcilίko(s), buljaqo arakhamnipe, xyndi (=paluni arakhadi), -a oπισθοχώρηση palpale-keripe(n) oπισθοχωρώ pάlpale kerav(a) οπλαρχηγός, -οίkapitάnos, -(n)ja, vojvόda, -es οπλή, -ές khur, -(j)a οπλίζει armatosarel, pherdarel-lacharel (jagali/jaguno) οπλίζεται armatosάol, jagali/chutalo/xanro lel pesqe όπλιση pherdaripe, pheripe (jagaljaqo) όπλισμα (βλ. λ. όπλιση) oπλισμένος, -η sastr(έns)a vur(j)ado, -i, armatome(n) οπλισμός sastrunimάta (πλ.), armatope(n), armatosi(a)/ άrmata (πλ.), armatύra, jagalja, jagune όπλο, -α sastr, -a / jagali, -a, jaguno, -e /chutalo, -e/ pύ$ka, -e(s), tifέki, -a / phurdino, -e, kardino, -e / *(j)astr, -a, άrma, -ta, (πυροβόλο) jagali, -a, jaguno, -e, chutalo, -e/$udre sastra:xanro, -e, churi, -a, οπλοθήκη, -εςjagaljenqo/jagunenqo/chutalenqo/pu$kenqo/tifekinqo than, ~qe ~a / jagunesqi / chutalesqi po$ki, ~qe ~a oπλοποιϊα jagaljenqo keripe(n)/jagunenqo sastrunipe(n)/chutalenqi buti, pu$kenqi buki, pu$ka3ilίko, tifekenqo kerdjaripe(n), tifekcilίki οπλοπολυβόλο, -α butedromenqi jagali, -qe -a, kyrlalo, -e, ma$ίnka, -e οπλουργός, -οι jagaljenqo sastrάri, ~qe ~a, jagunenqoro/-qero, -e, pu$kα3ίo, -a, tifekcί-s, -dea, sastr(un)enqero, -e, sastrάri, -a/jagaljenqero/jagunenqero, -e, pu$kάri, -a οπλοφορεί aguno/chutalo ther(e)l(a) οποιανής sa(v)jaqo, -i, (k)odojaqo kaj, kolaqo, -i οποιανού (er-)sa(v)esqo, -i, (k)odolesqo kaj, kolesqo, -i οποιασδήποτε sa(v)jaqo t'o(v)el(a)/te avela όποιος, -α (er-)sa(v)o, -i, (er-) kon, ko(v/j)a kaj, (k)odo(v/j)a kaj, odu(v/j)a kun/pun οποιοσδήποτε er-kon (avέla), kon t'o(v)έla, er-sa(v)o, orsa(v)o, fi(t)esa(v)o, mako(n), fijeko(n), kongodi, ikon οποιουδήποτε er-kasqo, -i (avέla), er-sa(v)esqo, -i, kasqo t'oel(a), fi(t)ekasqo, -i, makar-kasqo, makasqo, -i, ikasqo, -i, kasqo-godi, isa(v)esqo, -i, orsavesqo, -i οποτεδήποτε er-kάna (avέla)kana t'oέla, makάna, fijekάna, kanagodi, ikάna οπουδήποτε er-kaj (avέla), kάi t'oέla, fi(t)en8e, fijekaj, ikaj, makaj, fijenqe, fijen8e, finqe, kajgodi, kaj kamέla oπτασία (balvala8ar) sikadipe(n), balvalaqi, dilipe(n) οπτικός, -ή dikhimasqo, -i, οπτικός, -οί gjozlucάri, -a οπωρικά porika οπωροπώλης, -ες *porikenq(or)o, -q(er)e / porikάri, -a (βλ. και λ. μανάβης) οπωροφόρο, -α (δένδρο) porikin, -a οπωρώνας, -εςporikinenqo than, -qe -a οπωσδήποτε er-sar (avέla), sar t'oέla, masar, fi(t)esar, sargodi, isar όραση dikhipe(n) ορατός, -ήdikhlino, -i, sikado, -i

7 όργανο, -α (εργ.)butjaqo, -e, marafέti, -a/(μουσ.)khelno, -e, ba$a(l)di, -a, Calgίa, -es/κρατικό kutάri, -a, themutno 3eno, ~e / ~ της τάξεως (βλ. λ. αστυνομικός) οργανοπαίκτης, -ες ba$abo, -e, ba$alno/ba$amno, -e, khelno, -e, Calgi3ί-as/-o, -a οργανοπαιξία ba$a(l)ipe(n), khelnipen, Calgi3ilίko(s) οργασμός boγazlίki/-lύko, chorradaripe, phorradipe, phukjardipe οργή but xoli, bari xoli, baro xoljape(n), xoljardipe/-mάta, xolipe, rrytope, ru$, ru$tipe, fru$ibe οργίζεται but xolj(as)άol, bengjάol οργίλος, -οι but xoljάriko, but xolinalo, -e όργιο, -α buledipe(n), -mάta oργισμένα (επιρ.) xoljάsa, xolinάsa, xolinales, xo(l)jame(n), xolimάsa, xoljarikunes οργισμένος, -ηxoljame(n), beng(j)ardo, -i, xolitherno, xolinalo, -i όργωμα phuvjaqo chinipe(n), ~qe ~mata, phuvjaqi buti, ~qe ~a, ar(isar)imos, -mata, hanaipe, phuvjaqo pharraipe, zογάri οργωμένος, -η γanado, -i, zoγarimen, hanado, -i, =-ο χωράφι hanadi ain3, hanadipe οργώνει chinel(a) i phuv, butjarel(a) i phuv, \huv kerel(a)zoγarί(j)el(a), arisarel, hanavel phagavel i phuv ορέγεται merel...-qe, bokhάol...-qe, pharrol po gi...-qe ορειβασία ve$es8e ikhlipe(n) ορειβάτης, -ες ve$enqo ikhlino, -e oρειβατικός, -ήve$enqe-(n)iklim(n)asqo, -i ορεινός, -ή ve$esqo, ve$enqo, ve$utno, -i oρείχαλκος birίnci ορεκτικό poftaqo, -e ορεξάτος, -η bokhalo, -i, kefilis όρεξη ogja(l)ipen (προθυμια*)/ xamasqo mangipe(n), bokh, ανοίγει την ~ bokhavel / δεν έχω ~ (= κέφι) rryto manqe, mrza manqe, Kαλή ~! xa Devlέsa(r)! ορεσίβιος, -αve$esqo manu$, ~qi 3uvli, ve$utno, -i, plajnutno, pla(n)inaq(er)o, plavinaqo, -i ορθάνοιχτος, -ηsά-pytardo, -i, phorrado, -i όρθια oprindos, dikine, dίzi ορθογραφία CaCo hramope, ortho-hramope(n), orthografipe(n) ορθογραφικός CaCe-hramomasqo, orthografimasqo, -i ορθογράφος CaCe-hramondo, -i, orthografindo, -i ορθογώνιος ortuno, -i, dίkiko-agoresqo, -i ορθοπεταλιά oprindos-u$tavipe(n) ορθώνει οpre-vάsdel(a) oprindo vάsdel(a), oprindarel ορθώνεται opre-vάsdel(a) pes, oprindo vάsdel(a) pes, *oprindinάol Oρθόδοξος, -οι Cace-pakjamasqo, -e, Trinenajenqo, -e, CaCo-Tru$ul(j), -a ορθολογισμός (σπ.) lisάvlisti godi, ortuni gogi ορθόν (έντερο) buljaqi porr ορθοπεδικός, -οί kokalenqo doktόri, ~qe ~a oρθοφωνία e vorbimasqo lacharipe/ e vorbimasqo mazlo(sari)pe ορίζει tho(ve)l(a), i(n)kjardarel ορίζοντας devlesqo agor, biagoripe, duzlύko(s), dizlίki οριζόντια devlikanes(8e), dύzi όριο, -α agor, -a, vyrzόvo/vrzόpo, -ura ορισμένος, -η (βλ. λ. καθορισμένος, συγκεκριμένος) ορισμός, -οί mothope, phenipe, sikjaripe, -mάta οριστικά jek-sa-bre$enqe ορίστε! άle(n), άk-iuqe, άk(e)-ta(lan)/-len, έk/apoj-de oρκίζει sovlja thol, sovljάdel, sovljaxavel, sovljάsa phάndel, solaxavel, xasovljarel ορκίζεται sovel xal(a), sovlja xal(a), xasovel ορκισμένος, -η sovelxando, sovljaxa(n)do, soveldindo, sovljadino, -i, sov(e)l(j)alo, -i, so(vl)jaxando, -i, solaxado, xasovl(ind)o, xaso(v)do, -i ορκομωσία, -ες sovelxape(n), sovljaxape(n), sovljadipe, -mάta, solaxape, xasovli(pe), -(mάt)a όρκος, -οι sovel, (πλ.sovlja) (θ.), sovli, -a, xasovli, -a, so(v)lax, sovlal, sovyl, sovol, -a

8 ορκωτός, -ή sovelxano, sovljaxano, sovljadino, -i, *sovljalo, -i, ~ λογιστής so(v)l(j)axano gynamno, themutno hesap3ίas ορμή chutunipe(n) ορμητικός, -ήchutuno, -i ορνιθοειδές, -ήkahnikano, -e, kaγnjaqo, -e όρμα chu -tut ορμάει chu(v)el(a)-pe(s), chol(a)-pe(s), chύdel-pes, ormί(j)el(a), r@pezi(sare)l ορνιθοσκαλίσματα γandipnαta, xarnodimάta, kalekan3ύres, karkan3orra, $krabimάta, skyrimάta ορνιθοτροφείο, -α kahnjenqi mάndra, ~qe ~es ορνιθοτροφία kahnjenqo parvaripen ορνιθοτρόφος, -οι kahnjen(er)o, -e, khajnάri, -a, khajna3ί-(a/o)s, -(de)a όρνιο, -α atma3άva, -es, hύljo, (v)υljo, -ora οροπέδιο, -α uchipe(n), -mata, ve$esqo acikliko, plάsta, -e όρος, -η pla(n)in/paji/plaj, -a, ve$, -a όρος, -οι thope(n), achadipe(n), -mata, tέrmeno(s), -a οροσειρά, -ές ve$enqi sirάva, ~qe ~es, ve$enqi-3an3ir, ~qe ~a ορόσημο, -α sinorenqo bar ~qe ~a, (a)goresqi simadi, ~qe ~a, jrakjaqo, -e οροφή, -ές uchardi, -a, tavάn-i/-o(s), -ja όροφος, -οι kάti, -a, podjά(va), -es ορτύκι, -α Ca(j)raqi Cirikli, -qe -a, jordύko(s), -Ca όρυγμα, -τα γanadipe(n), -mnata, xar, -a ορυκτό, -ά γanado, -e (mademi, -a), ορυχείο, -α damάri, -a, xa(n)ing, -a ορφανεύει bidadesqo/bidajaqo, -i avel/~qo ovel(a)/~ achjol(a), kόrkorro/-i achjol(a), kόrkorry achel, chorr(orro) achel, chorrorro achol ορφανός, -ή chorrorro, -i/-y: ~ από μητέρα bidajaqo, -i, bid(e)aq(or)o, -q(ir)i, ~ από πατέρα bidadesq(or)o, -q(ir)i, bidadesqero, -i οσάκις kάna te...-a, sobervar (te).., soborvar(e) (te)/sό-de, soborfare, έr-kάna (te)..., fi(t)e-kάna όσιος, -αdevlesqo, -i, lachimasqo, -i, somnalo/sumnalo, -i οσμή, -έςkhan(j), ~ja, khaj, -a, khandipe(n), -mata, sung, -a οσμίζεται sung(jar)el pesqe, sung hakjarel (pesqe), sungjol(a), sungisarel (pesqe), khάndel(a) pes(qe) όσο (έr)kάdiki, sόde, sobor, sόber, όχι ~ άλλοτε na(j) sode dumύt, naj sar dumutunes, ~ κι αν προσπαθεί sόde kaj marέla pes, vί te chinέla pes, ~ διαρκούν τα μαθήματα 3i so (te) cίrden e skljarimάta, ~ το δυνατό 3i pό.., 3ι (-der), 3i kaj kerdjol(a), so kerdjol(a), 3i so (d)asti(l), ~ το δυνατό καλύτερα so pό laches (kerdjol), so majlache(s), ~ γρηγορότερα γίνεται so (pό) $ύγo (kerdjol(a)), so majsig, majsiga8e οσοδήποτε (er)kάdiki t(e) avel(a), sober t'oέl(a), sόdegodi, kabόrgodi, sobόrgodi όσπριο, -α rilenqo, -e οστέινος, -η (βλ. λ. κοκάλινος) οστεοπάθεια kokalenqo nasvalipe(n) οστεοφυλάκιο, -αkokalenqo dolάpo(s)/~dulάpi, -qe -(or)a οστό, -ά (βλ. λ. κόκαλο) όστρακο, -α mέlc(i/o), -(or)a οστρακόδερμο, -α melcale-pruzaqe, melcale-morkjaqe, melcale οστρακοειδή melcikane, (o)stridale οσφραίνεται sung hakjarel (pesqe), sung del, sung(is)άol, khάndel(a) pes, sung avel(a) les/la όσφρηση sung, sungipe(n), sunga(v)ipe(n), khandipen /»nak» οσφρητικός, -ήsungim(n)asqo, sungipnasqo, khandipnasqo, -i όταν kάna ότι ke, kaj, oti ό τι (er)so, (όr)sό.~ό, τι er-so avέla, er-so baxta8ar, sόgodi οτιδήποτε(er) so (te) avέla, (er)so mangέla, so t'o(v)έla,, maso, orso, sogodi, fijekhάnci, sό avέla, iso, fi(je)so, sogodi Ουγγαρέζα, -ες Ungarύnka, -es, Ung(a)rίca, -es, Ungurίka/-ίca, -e /Magjάrka, -es

9 ουγγαρέζικα Ung(a)rίski, *Ungarikanes, Ung(u)rίcki /Magjar(i)kanes, magjάrski ουγγαρέζικος, -α Ungriko, (-i), Ungarίsko, *Ung(a)rikano, -i, ung(u)ricko, hungάrsko Ούγγρος, -οι Ung(a)ros, Ung(u)ro, -ur(j)a /Magjάri, -a ουδέποτε hic (and-e-bre$a) ουδέτερος, -η khancesqo, -i ούζο rakίa, -es ουλή, -ές simadi, -a, γύva, -es, phugni, -a ουλίτιδα 3in3enqo nasvalipe(n) ούλο, -α 3ίn3(j)a, -es, dίzi, -ja, 3ίn3i, -a, cham(b)lax, -a, dzίndzia, zίn(d)zia, ZίnZia, -e, temni, -a, dandenqo mas, ~qe ~a ουρά, -ές pori(k), -a ουραγός, -οιpor(j)aq(or)o, -q(er)e oυρανίσκος, -οι talaj, -a, talo(n)j, -a (αρσ.), themorro, -a/ $ιbroja (πλ.) / (e mujesqo)de(v)el, (πλ.) devla, devlorro, -a oυρανικός, -ή *tala(j)esqo, -i ουράνιος, -αdevlikano, -i, devlesqo, -i, ~ο τόξο devlesqi ku$tik, ku$tik-loli, -a, Ceresqi ku$tik, ~qe ~a, devlesqo gustέri, ~qe ~a / ~α σώματα (devlesqe trύpora) (βλ. και λ. άστρο, αστέρι) ουρανοβάμων devles8e xutindo/~ γ(u)rjaindo, -i / ~ peta(j)indo, -i / balvalaqo, -i, sune-dikh(i)no, -i, lindo, -i ουρανοβατεί (βλ. λ. αιθεροβατεί) ουρανοκατέβατος, -η devles8ar fulisto / ~ γ(u)listo, -i/~ muklo, -i ουρανός devel, haάva, dev(e)la (πλ.), Cέri/-o, taripe, (o)talpe, sumnal, (σπ.) dέri, στον έβδομο ~ k(aj)o enjάto d(ev)el ουρεί mut(a)rel/mitrel(a) pes ουρήθρα, -ες mut(a)rimasqi xujorry, muterimasqi xevjorri, mutripnasqi xevjorri ούρηση mut(a)ripe, mut(e)ribe, miter, mit(e)riben ουρητήριο, -αmut(a)rimasqo/mit(a)rimnasq/-pnasqo than, ~qe ~a / (ανδρών) mutέrniko, mutarno/-do ουρία mut(e)resqo $utlipe(n) ουρικός, - ή muteresqo, -i, mit(e)renqo, -i, *mut(e)runo, mutrano, mitrano, -i ουρλιάζει vungisarel, ryknisarel, cipisarel ουρλιαχτό, -άvungipe, ryknipe ούρο, -α muter, miter oυροδόχος κύστη, muteresqi kisi /(~qi) by$ika ουσία, -ες gi, -a xum, -a /CaCipe(n), -m(n)άta ουσιώδης, -εις CaCim(n)asqo, -i /themelutno, -i/-i(t)no, -i, -ik(a)no, -i ούτε ne, ni, ύte, (Nδ., Αrn.) nίse, nέse oυτοπία $o$ojani prastamάta οφείλει u3ilo/vuzilo/(b)uzilo si-les/la, u3ile si, vu$lo therel(a), vu$le achjol(a) /mangel lesqe/laqe, bizaj si-les/la οφείλεται u3ilo si, vu$ljol(a) οφειλέτης, -ες u3ilo, -e, u3ilutno, -e, vu$lesqo, -e, vu$lino, -e οφειλή, -ές u3ilo, -e/-ipe/uzilimos, -mata, uzilo, -e, vu$lo, -e, bizajpe (βλ. και λ. καθήκον, χρέος) όφελος kjάri οφθαλμίατρος, -οι οφθαλμός, -οίjakh, -a οφθαλμοφανής, -είς e jakhάsa dikhlino, -i, en-sikado, -i, pradikhlino, pridikhlino, -i οφιοειδές, -ήsapikano, -e οχετός, -οί kenefos, -ora, khulenqi havoj, ~e ~a, gerέzi/-o, -a όχημα, -τα vurdon, -a όχθη, -ες (lenjaqi) rig, -a, pa(nj)esqi rig, -qe -a /bajίri, ba(j)έri, -a, oχιni, na, nά a, hά(j)er, hic, bά, Ci(k), ni-ja

10 όχλος pero, Cύrma, kalabalίki, kalabalύko(s), glόta, khulamnimάta οχτάδα, -εςoxtonqi, -e, oxtό-tane οχτάδιπλος, -η oxtovarytno, -i, oxton8e (bu3ardo, -i) οχτακόσια, -οι, -ες oxtό$el οχτακοσιοστός, -ή oxto$elutno, -i, oxto$elenqo, -i, oxtό$elto oχταπλάσιος, -αoxtovarutno, -i, oxtoborutno, -i οχτάρα, -ες oxtonqi, -e οχταράκι, -α oxtorro, -e/-a οχτάρι, -α oxtonqo, -e οχτάτομος, -η oxto-pu$tikenqo, -i οχτάωρος, -ηoxto-saatenqo/-inqo, -i, oxto-orenqo, -i οχτώ oxto οχυρό, -άkύla, -es, tabύri, -a, (πόλη) diz (θ.) οχυρός, -ή arakhado, brekardo, -i, taburome(n) οχυρωματικός, -ή taburenqo, -i οχυρωμένος, -η taburome(n) οχύρωση taburope(n) όψη, -ειςdikhipe(n), -mata, muj, -a, fάca, -es όψιμος, -η pala-vakytisqo, -i, kjorpes