Πιο γνωστός από τους «Λαβυρινθικούς» χορούς είναι ο «Τσακώνικος», χορός Πελοποννησιακός σε ρυθμό 5/8.

Transcript

1 ΧΟΡΟΣ Χορός είναι η ρυθμική κίνηση ενός ή περισσότερων προσώπων που εκτελείται με συνοδεία μουσικής ή τραγουδιού. Στην αρχαιότητα λεγόταν χορός το και το άσμα των ορχουμένων (το τραγούδι) και αυτή η ομάδα των ορχουμένων (χορευτών). Σύμφωνα με τον Maurice Bejarts ο χορός είναι μια από τις σπάνιες ανθρώπινες δραστηριότητες όπου ο άνθρωπος δίνεται ολοκληρωτικά: σώμα, καρδιά και πνεύμα. Ως τέτοια δραστηριότητα λοιπόν, εμφανίζεται πολύ νωρίς στις ανθρώπινες κοινωνίες ως μέσο εξωτερίκευσης συναισθημάτων και ως λατρευτική τελετουργία. Η τάση για χορό φαίνεται πως είναι ένστικτη αν αναλογιστούμε ότι μπορεί να εντοπιστεί ακόμα και σε πολλά άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Πολλά πουλιά, ή ζώα για παράδειγμα, εκτελούν κυρίως κατά την αναζήτηση συντρόφου- διάφορες ρυθμικές κινήσεις μέσα από τις οποίες εξωτερικεύουν τις ανάγκες τους. Αποδεικνύουν με τον τρόπο αυτό όπως εικάζεται την καλή τους κατάσταση, η οποία θα επιτρέψει την διαδικασία της σωστής φυσική επιλογής. ]Μια τόσο βαθιά ριζωμένη ενστικτώδης αντίδραση, λοιπόν, είναι φυσικό να εξελίχτηκε υπό την επήρεια των διάφορων πολιτισμικών παραγόντων σε ένα πολύ εκλεπτυσμένο φαινόμενο με διαφορετικές εκφάνσεις από λαό σε λαό και από εποχή σε εποχή. Είναι δηλαδή επόμενο να δέχτηκε επιδράσεις τόσο από θρησκείες όσο και από τη γενικότερη αντίληψη περί ηθικής που επικρατούσαν κατά καιρούς. Έτσι οι Ινδοί, προκειμένου να προσφέρουν στο θεό Ήλιο πρωινή ή εσπερινή θυσία και προσευχή, αντί να το κάνουν, έστρεφαν προς την ανατολή και τον χαιρετούσαν χορεύοντας. Οι Αιθίοπες άρχιζαν την μάχη, αφού πρώτα χόρευαν. Οι ευγενέστατοι Ρωμαίοι ιερείς, οι Σάλιοι, χόρευαν με πολλή τέχνη στους δρόμους της Ρώμης, μια ορισμένη εποχή, ένοπλους πολεμικούς χορούς, για να τιμήσουν τον Άρη, τον Δία, τον Ιανό και τους άλλους μεγάλους θεούς τους. Οι Έλληνες πίστευαν ότι ο χορός ήταν δώρο των θεών προς τον άνθρωπο για να μπορεί να ξεχνιέται, μέσω αυτού, από τους κόπους και τις θλίψεις της ζωής του. Περιγραφές χορού συναντάμε σε αρχαιότατα κείμενα και ήδη στον Όμηρο, τον βρίσκουμε σε πλήρη άνθηση, με αποκορύφωμα ασφαλώς της τελειοποίησής του την κλασσική εποχή. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Δίας σώθηκε από την μανία του πατέρα του Κρόνου, χάρη στον χορό των Κουρητών, και τον θόρυβο που έκαναν τα ξίφη τους καθώς χτυπούσαν τις ασπίδες τους. Η Αθηνά επινόησε πρώτη τον «πυρρίχιο» πολεμικό χορό, για να γιορτάσει τη νίκη της ενάντια στους Τιτάνες. Θρησκευτικοί ήταν οι χοροί «γυμνοπαιδίαι» των Αρχαίων Σπαρτιατών, τους οποίους χόρευαν σε τακτές μέρες, γυμνοί χορευτές, για να τιμήσουν τον Απόλλωνα την Άρτεμη και τη Λητώ. Εξ άλλου η μυθολογία διέθετε «ειδική» έφορο του χορού την μούσα Τερψιχόρη, ενώ ακόμα και ο Σωκράτης αισθάνονταν ιδιαίτερη κλίση στο χορό και τον απολάμβανε με ευχαρίστηση: «Της δε Μέμφιδος ορχήσεως, ήρα και Σωκράτης ο σοφός και πολλάκις καταλαμβανόμενος ορχούμενος, ως φησι Ξενοφών, έλεγε τοις γνωρίμοις, παντός είναι μέλος γυμνάσιον την όρχησιν.»2 (Αθήναιου, «Δειπνοσοφισταί» Β.Α. 37) Δηλαδή: «Ακόμα κι ο σοφός Σωκράτης αγαπούσε το χορό της Μέμφιδος, και όταν πολλές φορές, τον έπιαναν να χορεύει, όπως λέει ο Ξενοφώντας, έλεγε στους γνωστούς του ότι ο χορός αποτελεί άσκηση για κάθε μέλος του σώματος». 1

2 Γενικά η ανθρώπινη ψυχή, ανακουφίζονταν από τα πάθη της με τις λεπτές εξειδικευμένες κινήσεις των διάφορων χορών. Γι αυτό επινόησαν χορούς θρησκευτικούς, πολεμικούς, γυμναστικούς, θεατρικούς, συμποσίων, χορούς για γαμήλιες και άλλες χαρμόσυνες ή πένθιμες πομπές, χορούς εθνικούς ή λαϊκούς. Από το πλήθος αυτών των χορών επέζησαν ως τα σήμερα οι λαϊκοί, οι οποίοι διακρίνονταν ανάλογα με την περιοχή προέλευσής τους σε Τροιζήνιους, Επιζεφύριους, Ιωνικούς, Μαντινειακούς κτλ. Αυτή η διαχρονικότητα οφείλεται ασφαλώς στο ότι οι χοροί αυτοί αποτελούσαν το προσφορότερο μέσον ψυχαγωγίας των πλατιών λαϊκών στρωμάτων κι έτσι καλλιεργήθηκαν εντατικότερα σ όλες τις εποχές. Είναι εντυπωσιακό ότι ακόμα και την περίοδο των Βυζαντινών χρόνων, παρ ότι η στάση της Ορθόδοξης όπως και της Καθολικής Εκκλησίας υπήρξε εχθρική απέναντι στους χορευτές, κάποιοι από τους αρχαίους ρυθμούς επιβίωσαν και ενσωματώθηκαν από τα λαϊκά κυρίως στρώματα στις καθημερινές τους εκδηλώσεις. Έτσι οι χοροί αυτής της περιόδου εξακολουθούν να παραμένουν «κύκλιοι» με στοιχεία που παραπέμπουν άμεσα στην σημερινή παραδοσιακή χορευτική πρακτική. Ο «συρτός» των Βυζαντινών για παράδειγμα, χορευόταν από πολλούς χορευτές, με λαβή από τις παλάμες ή με μαντίλια ενδιάμεσα και με τον καιρό εξελίχτηκε σε μικτό χορό.επιβίωσαν ακόμα την εποχή εκείνη ο «Πυρρίχιος» και «Κόρδακας», ένας αρχαίος άσεμνος χορός που εκτελούταν από υποκριτές του θεάτρου. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ο χορός, σε συνδυασμό με το αναπόσπαστο κομμάτι τους, το τραγούδι, αποτέλεσε ένα ισχυρό όπλο ενάντια στην αλλοτρίωση και την απώλεια της Εθνικής συνείδησης. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι τη περίοδο αυτή γεννιούνται και νέα είδη χορών που περιγράφουν ηρωικά κατορθώματα και μεγάλες στιγμές της Ελλάδας, πράγμα που ενίσχυε ακόμη περισσότερο την ηθική αντίσταση των υπόδουλων. Τέτοιοι χοροί είναι ο «Καγκελευτός» στην Χαλκιδική, η «Μακρυνίτσα» στην Νάουσα και ο «Χορός του Ζαλόγγου» στην Ήπειρο. Οι κλέφτικοι χοροί, εξ άλλου, ήταν στενά συνδεδεμένοι με την στρατιωτική προετοιμασία και την ψυχαγωγία των άτακτων στρατιωτικών σωμάτων των κλεφταρματολών.4 Mετά την απελευθέρωση και την δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους, παρατηρείται μια γνήσια παραδοσιακή έκφραση στους χορούς και την μουσική που επηρεάσθηκαν είτε από την ιστορία των περιοχών απ όπου προέρχονται είτε από την ομορφιά του ελληνικού τοπίου. Η γραφικότητα και η ποικιλία των χορών αυτών, η πλειονότητα των οποίων χαρακτηρίζεται από το ερωτικό κυρίως στοιχείο, συνδυαζόμενη με την γραφικότητα των τοπικών φορεσιών, αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ελληνικού πολιτισμού και των διάφορων ομάδων που συνιστούν την Ελληνική ταυτότητα. Αποτελεί την γνήσια συνέχεια των λαϊκών χορών 2

3 της αρχαιότητας, όπως καταφαίνεται σε πολλούς απ αυτούς, από το ρυθμό τους και τις κινήσεις τους. Αδιάψευστοι μάρτυρες γι αυτό, είναι οι σχετικές περιγραφές των αρχαίων κειμένων, των ανάγλυφων, των τοιχογραφιών, τα οποία η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε και φέρνει στο φως.οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί χωρίζονται. ανάλογα με την περιοχή προέλευσής τους σε δύο βασικές ομάδες: τους στεριανούς και τους νησιώτικους. Η ονομασία κάθε χορού προκύπτει: α) από την ονομασία της περιοχής που χορεύεται β) από τα λόγια του τραγουδιού που συνοδεύουν το χορό γ) από την τοποθέτηση των χορευτών δ) από τη λαβή των χεριών ε) από κάποια αντικείμενα που χρησιμοποιούνται (πχ μαντίλι). Μια ακόμα σημαντική διάκριση των χορών είναι σε πηδηχτούς και συρτούς. Οι πρώτοι περιέχουν αναπηδήσεις και «πετάγματα», ενώ οι δεύτεροι χαρακτηρίζονται κυρίως από μια ήρεμη συρτή κίνηση πάνω στο έδαφος. Βέβαια ο διαχωρισμός αυτός είναι συμβατικός και δεν είναι ο μοναδικός. Ακόμη και ο ίδιος χορός μπορεί να διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή ή ακόμα και από χορευτή σε χορευτή, παίρνοντας το ιδιαίτερο χρώμα που τον χαρακτηρίζει. Γενικά πάντως η μορφολογία του εδάφους του κάθε τόπου, φαίνεται να παίζει ουσιαστικό ρόλο στην διαμόρφωση του ύφους των χορών που χορεύονται στον τόπο αυτό. Έτσι οι νησιώτικοι χοροί είναι περισσότερο πηδηχτοί, με πιο πολύπλοκες κινήσεις των ποδιών και φέρνουν στο νου, με τα συχνά τους σουσταρίσματα, τον θαλασσινό κυματισμό του Αιγαίου. Αντίθετα, οι βουνίσιοι χορεύουν πιο βαριά, πιο έντονα, με ένα πείσμα θα λεγε κανείς- που βγαίνει κατ ευθείαν μέσα από τη σκληρότητα της μάχης με τις αντιξοότητες της ζωή των ορεινών. Το πιο διαδεδομένο σχήμα των Ελληνικών χορών είναι το κυκλικό, ενώ συναντάμε και το Διπλοκάγκελο, την Ευθεία Γραμμή, (π.χ. στον «Αργό Χασάπικο» ή στο «Φυσούνι»), το ζευγαρωτό και το αντικριστό σχήμα.σημαντικό επίσης χορευτικό σχήμα, με πανελλήνια διασπορά είναι και ο «Λαβύρινθος». Οι χοροί αυτοί έχουν άμεση συγγένεια με τους αρχαίους χορούς που προέρχονται από το μύθο του Θησέα και του Μινωικού Λαβύρινθου. Σ αυτούς, οι χορευτές αλλάζουν φορά σε ημικυκλικά σχήματα, δημιουργώντας έναν πραγματικό λαβύρινθο στον χώρο όπου εκτελούνται. Υπάρχουν πέντε παραλλαγές, ανάλογα με το είδος των «φιδιών» που σχηματίζουν και ανέρχονται σ ένα σύνολο τριάντα περίπου χορών στις περιοχές που ζουν ή έζησαν κατά το παρελθόν Έλληνες. Πιο γνωστός από τους «Λαβυρινθικούς» χορούς είναι ο «Τσακώνικος», χορός Πελοποννησιακός σε ρυθμό 5/8. Όσο μεγάλη ανάπτυξη γνώρισαν οι Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί μέχρι και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο φαίνεται να βρίσκονται σήμερα ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλειςσε παρακμή. Το φαινόμενο βεβαίως ερμηνεύεται και από το γεγονός ότι πλέον δεν υφίστανται οι συνθήκες οι οποίες τους δημιούργησαν. 3

4 Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι έπαψαν πλέον να αγαπούν, ή ότι δεν στέκονται ακόμη εκστατικοί και έντρομοι εμπρός στο άγνωστο του Θανάτου. Απλώς, οι τρόποι έκφρασης είναι πλέον διαφορετικοί, οι διέξοδοι πιο τυποποιημένες και προσφερόμενες από τρίτους, με αποτέλεσμα ο παλιότερος τρόπος διασκέδασης, μέσα στον οποίο συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα και ο παραδοσιακός χορός να αρχίσει σιγά σιγά, να εκλείπει. Η αντοχή όμως του Ελληνικού στοιχείου είναι δοκιμασμένη σε συνθήκες δυσκολότερες από τις σύγχρονες σε μακροχρόνιες σκλαβιές και πολέμους. Η αντίσταση στην επερχόμενη λαίλαπα της ισοπεδωτικής πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης άρχισε ήδη να διαφαίνεται και ο παραδοσιακός χορός έχει και πάλι ένα ρόλο να επιτελέσει. Βέβαια, αν και η πολυμορφία του παρελθόντος περιορίζεται, είναι σημαντικό το ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να πορεύονται στην Ιστορία με χορούς «κυκλωτικούς», που και αν ακόμα έχουν εκφυλισθεί σε ένα μονότονο «πηδηχτό-συρτό», χωρίς, πολλές φορές, ούτε καν «πισωγυρίσματα», αυτό δεν σημαίνει ότι έχει χάσει τους μαιάνδρους του, το ρυθμό του ή το αντικριστό ή ζευγαρωτό του σχήμα. Εξ άλλου είναι γεμάτη πια η Ελληνική ύπαιθρος, αλλά και οι μεγαλουπόλεις από πλήθος πολιτιστικών σωματείων που ασχολούνται με τον παραδοσιακό χορό. Η προσφορά δε των εκπαιδευτικών της Φυσικής Αγωγής τόσο σ αυτά όσο και στην εκπαίδευση είναι ανεκτίμητη. Φαίνεται πως έλαχε σ αυτούς να κρατήσουν άσβεστη τη δάδα της παράδοσης η οποία θα δείξει το δρόμο για το μέλλον και θα καταδείξει την διαφορετικότητα των Ελλήνων σ έναν κόσμο, στον οποίο, αυτός που δεν έχει να παρουσιάσει κάτι διαφορετικό, μοιραία θα αφομοιωθεί και θα χαθεί μέσα στην δίνη της καταναλωτικής καθημερινότητας Χρειάζεται εντούτοις προσοχή: Η μεγάλη παγίδα είναι να πέσουμε στην αδηφάγα ανάγκη για εντυπωσιασμό και να στερήσουμε από την δημοτική μας χορευτική παράδοση αυτό που περίσσια διέθετε: το μέτρο και τη σεμνότητα. Πολλά χορευτικά σωματεία, κάτω από τη -δίχως άλλο καλοπροαίρετη- καθοδήγηση των χοροδιδασκάλων τους, παρουσιάζουν ένα «φολκλορικό» θέαμα που απέχει παρασάγγες από τον τρόπο με τον οποίο χόρευαν τους χορούς αυτούς οι παππούδες και οι γονείς μας. Στις σελίδες που θα ακολουθήσουν, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια μικρή περιδιάβαση στον ελληνικό χώρο και να παρουσιάσουμε ποιοι είναι οι κυριότεροι χοροί που εντοπίζονται στις διάφορες περιοχές της πατρίδας μας. Θα προσπαθήσουμε να αναφερθούμε, έστω και ακροθιγώς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτοί δημιουργήθηκαν, τις περιστάσεις στις οποίες χορεύονταν, και για κάποιους από αυτούς θα σημειώσουμε και το κινητικό τους περιεχόμενο, το οποίο τις περισσότερες φορές, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, έχει άμεση σχέση με τις ηθικές και κοινωνικές δομές των κοινωνιών στις οποίες αναπτύχθηκαν 4

5 Θράκη - Γενικά Η Θράκη είναι χώρα της Βαλκανικής Χερσονήσου στα ΒΑ της Ελλάδας. Κατά την προομηρική περίοδο περιλάμβανε επίσης τη Ν Μακεδονία και μέρος της Θεσσαλίας. Σήμερα είναι μοιρασμένη ανάμεσα σε τρία γειτονικά κράτη: Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία. Η Θράκη περιλαμβάνει τρεις νομούς: Έβρου, Ξάνθης και Ροδόπης. Ο λαός της Θράκης κατά τον Ηρόδοτο, ήταν ο μεγαλύτερος, μετά από τους Ινδούς. Ο ίδιος ιστορικός τους διαιρούσε σε βαρβάρους, που ζούσαν πάνω από τον Αίμο, και σε πολιτισμένους, που κατοικούσαν στα νότια, μεταξύ Μακεδονίας, Αιγαίου και Προποντίδας. Κατά τη μυκηναϊκή εποχή είχαν ανώτερο πολιτισμό από τον ελληνικό. Απ' αυτούς έμαθαν οι Έλληνες τη γεωργική, οχυρωτική και πολεμική τέχνη. Από τα σπουδαιότερα αρχαία έθιμά τους ήταν: η πολυγαμία, η ταφή της γυναίκας μετά το θάνατο του συζύγου της, η εξαγορά της νύφης από το γαμπρό κλπ. Οι σπουδαιότεροι από τους θεούς που λάτρευαν ήταν: ο Ερμής, ο Διόνυσος και η Άρτεμη. Απ' αυτούς κληρονόμησαν οι Έλληνες τη λατρεία του Δωδεκάθεου. Με τη δημιουργία των ελληνικών αποικιών στα παράλια της Θράκης μεταδόθηκε στη χώρα ο ελληνικός πολιτισμός και έτσι, κατά τους ιστορικούς χρόνους, οι Θράκες εξελληνίστηκαν και η χώρα τους έγινε ελληνική επαρχία. Η Θράκη αποτέλεσε θέατρο πολεμικών συγκρούσεων από τους αρχαιότατους χρόνους, γιατί βρίσκεται μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Οι συγκρούσεις αυτές αυξήθηκαν ιδίως κατά τη βυζαντινή εποχή. Περί το 600 μ.χ. δέχτηκε τις καταστρεπτικές επιδρομές των Σλάβων. Αργότερα υποτάχτηκε στους Τούρκους, όπως και όλες οι άλλες βυζαντινές επαρχίες. Το 1821 πήρε μέρος στη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση κατά των Τούρκων. Το 1885 οι Βούλγαροι κατέλαβαν την Ανατολική Ρωμυλία, ενώ κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο οι Έλληνες έφτασαν μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Τα σημερινά σύνορα της ελληνικής Θράκης διαμορφώθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή (1922).Η γεωγραφική της θέση λοιπόν, προσδιορίζει τις συγγένειες της μουσικής και των χορών της με τις αντίστοιχες μουσικές και χορούς των γειτονικών λαών. Το μουσικοχορευτικό ιδίωμα της Θράκης παρουσιάζει ένα ξεχωριστό χρώμα, μέσα από μια έντονη μουσική, χορευτική και εθιμική παράδοση. Σταθμός στη διαμόρφωση του θρακιώτικου χρώματος στάθηκε η συνθήκη της Λοζάννης το 1923, η οποία ενοποίησε το Μικρασιατικό, το Θρακικό και το Μακεδονικό στοιχείο, συντελώντας στο σχηματισμό μιας πλατύτερης πολιτιστικής ενότητας. Διατηρούνται ακόμη μέχρι σήμερα τα αναστενάρια, τα κουρμπάνια, οι μεταμφιέσεις του δωδεκαημέρου, και της αποκριάς, το έθιμο του αγιόγιαννου και της τζαμάλας, καθώς και έθμιμα με μιμικές παραστάσεις γονιμικού χαρακτήρα, που συνοδεύονται και με τους ανάλογους χορούς.. Μεγάλος στάθηκε ο επηρεασμός των εθίμων και της μουσικής από τα 5

6 Μικρασιατικά παράλια στα οποία εντοπίζονται κοινή μουσικοχορευτικοί τύποι. Το ιδιαίτερο αυτό ύφος της Θράκης, οι ιδιάζουσες μελωδικές γραμμές, καθώς και οι κινήσεις των χορών δίνουν στην περιοχή μια ιδιαιτερότητα που διαφέρει πολύ από αυτή του υπόλοιπου Ελλαδικού χώρου. 6

7 Θράκη Γίκνα Γαμήλιος χορός που χορεύεται στη Θράκη, κύρια στην περιοχή της Ορεστιάδας, από άνδρες και γυναίκες. Την ονομασία του οφείλει στην μπογιά «κνα» με την οποία βάφουν οι γυναίκες τα νύχια τους. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες, τεντωμένα κάτω και εκτελούν κινήσεις μπρος πίσω. Τα βήματα του χορού είναι 8, αλλά χορεύεται και με 12. Ο χορός χορεύεται και με διάφορους τρόπους εκτός από αυτόν που παρουσιάζεται εδώ. 1α: Το δεξί πατάει προς τη φορά και συγχρόνως τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα πίσω. 1β: Το αριστερό πόδι έρχεται και πατάει κοντα στη φτέρνα του δεξιού, ενώ τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα εμπρός. 2: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά και τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα πίσω. 3α: Το αριστερό πόδι περνά μπροστά από το δεξί και πατάει προς τη φορά. 3β: Το δεξί πόδι έρχεται και πατάει κοντά στη φτέρνα του αριστερού. 4: Το αριστερό πόδι πατάει προς τη φορά και τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα πίσω. 5α: Με ένα πηδηματάκι πατάμε το δεξί πόδι δεξιά με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου και τα χέρια έρχονται μπροστά με λαβή από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες. Με τη λαβή αυτή θα εκτελέσουμε τα υπόλοιπα βήματα. 5β: Το αριστερό πόδι πατάει κοντά στο δεξί, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο από το έδαφος. 6 Το δεξί πατάει πάλι στη θέση του. 7α: Το αριστερό πόδι πατάει αριστερά σε μικρή διάσταση μετά από ένα πηδηματάκι. 7β: Το δεξί πόδι πατάει κοντά στο αριστερό, ενώ το αριστερό, σηκώνεται λίγο από το εδαφος. 8: Το αριστερό πόδι πατάει πάλι στη θέση του. 7

8 Θράκη Ζωναράδικος Θρακιώτικος χορός, που χορεύεται με διάφορες μορφές, σε όλη τη Θράκη αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Οφείλει την ονομασία του στη λαβή που χρησιμοποιούν οι χορευτές. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες οι άνδρες πιάνονται στην αρχή ο ένας μετά τον άλλον και ακολουθούν οι γυναίκες. 1η Μορφή. 1: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα στη φορά. 2: Το αριστερό σταυρώνει πάνω από το δεξί και πατάει στη φορά. 3: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα στη φορά, σε διάσταση 4α: Το δεξί λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του απ το έδαφος, ενώ ταυτόχρονα το αριστερό έρχεται ελαφρά λυγισμένο, σε άρση, διαγώνια αριστερά. 4β: Το δεξί πατάει σε όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το αριστερό παραμένει σε άρση στη θέση του. 5: Το αριστερό πατάει λίγο πίσω από τη φτέρνα του δεξιού. 6α: Το αριστερό λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του από το έδαφος, ενώ το δεξί έρχεται ελαφρά λυγισμένο σε άρση διαγώνια δεξιά. 6β: Το αριστερό πατάει σε όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το δεξί παραμένει ε άρση στη θέση του. 2η Μορφή 1ο εξάρι 1: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα στη φορά και λίγο προς το κέντρο του κύκλου. 2: Το αριστερό πατάει με όλο το πέλμα στη φορά και λίγο προς το κέντρο του κύκλου. 3: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα προς το κέντρο του κύκλου. 4α: Το δεξί λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του, ενώ το αριστερό έρχεται ελαφρά λυγισμένο σε άρση. 4β: Το δεξί πατάει σ όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το αριστερό παραμένει σε άρση στη θέση του. 5: Το αριστερό πατάει αριστερά στη διάσταση. 6α: Το αριστερό λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του, ενώ ταυτόχρονα το δεξί έρχεται ελαφρά λυγισμένο σε άρση. 6β: Στο αριστερό πατάει σ όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το δεξί παραμένει σε άρση στη θέση του. 2ο εξάρι 1: Το δεξί που βρίσκεται σε άρση από το 1ο εξάρι, πατάει με όλο το πέλμα πίσω και δεξιά. Ο κορμός στρέφεται διαγώνια αριστερά. 2: Το αριστερό πατάει με όλο το πέλμα σταυρωτά και πίσω από το δεξί. Τα υπόλοιπα βήματα γίνονται όπως τα αντίστοιχα του 1ου εξαριού. 8

9 Θράκη Μαντηλάτος Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες οι οποίοι κρατούν μαντίλια. Είναι αντικριστός χορός και γι αυτό λέγεται και καρσιλαμάς (καρσί = αντίκρυ). Χορεύεται κυρίως στους γάμους, όταν οι συγγενείς πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη ή τον κουμπάρο για την εκκλησία. Τα βήματα του χορού είναι εξάρια. Τα χέρια κατά τη διάρκεια των βημάτων κινούνται ελεύθερα το ένα μπροστά και το άλλο πίσω, ή και τα δύο στην έκταση με ελαφρά λυγισμένους τους αγκώνες. 1α: Κάνουμε μια αναπήδηση στο αριστερό πόδι με σύγχρονη άρση του δεξιού μπροστά λυγισμένο. 1β: Το δεξί πόδι πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο. 2: Το αριστερό πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο. 3: Το δεξί πατάει προς τα εμπρός, σχεδόν στη θέση του. 4α: Κάνουμε μια αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό έχεται προς τα εμπρός σε άρση λυγισμένο. 4β: Το αριστερό πόδι πατάει προς τα εμπρός, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο. 5: Το δεξί πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο. 6: Το αριστερό πόδι πατάει προς τα εμπρός σχεδόν στη θέση του. 9

10 Θράκη Μπαϊτούσκα Είναι ζωηρός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σ ολόκληρη τη Θράκη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ερμηνεία γης ονομασίας του χορού. Αν η λέξη έχει σλαβική καταγωγή, τότε σημαίνει πάει ίσια, ενώ αν η ρίζα της λέξης είναι τούρκικη, τότε σημαίνει τον άνθρωπο που δεν περπατά ίσια, κουτσαίνει χωρίς να είναι κουτσός. Ο χορός έχει δέκα βήματα, τα οποία τα χωρίζουμε σε τρία μέρη: Αντίθετα από τη φορά, επιτόπου και προς τη φορά. Η λαβή είναι από τις παλάμες, με τα χέρια κάτω: Α Μέρος 1α: Το δεξί πόδι έρχεται πάνω από το αριστερό και κάνει ένα μικρό βήμα προς τα αριστερά, με μέτωπο λοξά αριστερά. 1β: Το αριστερό πόδι κάνει ένα μικρό βήμα προς τα αριστερά και πίσω από το δεξί. Επαναλαμβάνονται τα βήματα αυτά άλλες δύο φορές. Β Μέρος 6α: Το δεξί πόδι έρχεται δυναμικά πάνω από το αριστερό και πατάει προς τα αριστερά, δυνατά στο έδαφος, ενώ τα χέρια κατεβαίνουν και τεντώνουν. Συγχρόνως σηκώνεται λίγο από το έδαφος το αριστερό πόδι. 6β: Το αριστερό πόδι πατάει στη θέση του και το δεξί σηκώνεται λίγο από το έδαφος. Γ Μέρος 7α: Γυρίζοντας προς τη φορά γίνεται αναπήδηση πάνω στο αριστερό πόδι και άρση του δεξιού, ελαφρά λυγισμένου, δίπλα και μπροστά στο αριστερό. Τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα εμπρός. 7β: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά και τα χέρια έρχονται δίπλα στο σώμα. 8α: Γίνεται αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι και άρση του αριστερού, ελαφρά λυγισμένο, δίπλα και μπροστά από το δεξί. Τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα πίσω 8β: Το αριστερό πόδι πατάει προς τη φορά και τα χέρια έρχονται δίπλα στο σώμα. 9α: Γίνεται αναπήδηση πάνω στο αριστερό πόδι και άρση του δεξιού, ελαφρά λυγισμένο, δίπλα και μπροστά από το αριστερό. Τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα εμπρός. 9β: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά και τα χέρια έρχονται δίπλα στο σώμα. 10: Γίνεται αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι και άρση του αριστερού, ελαφρά λυγισμένο, δίπλα και μπροστά από το δεξί ενώ συγχρόνως γυρίζουμε με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Τα χέρια κινούνται τεντωμένα προς τα πίσω. 11: Το αριστερό πόδι πατάει δίπλα και λίγο πίσω από το δεξί, ενώ τα χέρια έρχονται δίπλα στο σώμα. Η κίνηση αυτή γίνεται γρήγορα και αμέσως μετά, το δεξί πόδι έρχεται πάνω από 10

11 το αριστερό, προς τ αριστερά, στο πρώτο βήμα του χορού. Θράκη Σουφλιουτούδα Γυναικείος χορός που χορεύεται στη Θράκη κυρίως στο Σουφλί, όπου οφείλει και την ονομασία του. Η λαβή είναι από τις ζώνες ή από τις παλάμες σταυρωτά, με το δεξί χέρι κάθε χορεύτριας κάτω από το αριστερό της προηγούμενης. Χορεύεται με 8 ή 6 βήματα. Μπορούμε να διακρίνουμε το αργό μέρος όπου γίνονται τα βήματα στρωτά προς τη φορά και το γρήγορο όπου τα βήματα γίνονται πηδηχτά προς τη φορά και μπροστά πίσω με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Αν χορεύουμε τον χορό με 8 βήματα τότε το κάθε μέρος αποτελείται από 4 8άρια σύνολο 32 βήματα και τον χωρίζουμε σε 3 μέρη. Α μέρος Αργό. 1: Το δεξί πόδι πατάει δυνατά προς τη φορά. Πριν πατήσει χαμηλώνουμε λίγο το κεφάλι και συγχρόνως με το πάτημα γίνεται τάση του κεφαλιού προς τα πίσω. 2: Το αριστερό βήμα προς τη φορά. 3: Το δεξί βήμα προς τη φορά. 4: Το αριστερό βήμα προς τη φορά. 5: Το δεξί δεξιά στη διάσταση. 6: Το αριστερό πόδι έρχεται κοντά στη φτέρνα του δεξιού και ακουμπά με τα δάχτυλα στο έδαφος, ενώ γυρίζουμε μέτωπο λοξά προς τ αριστερά. 7: Το αριστερό πόδι πατάει αριστερά, στη διάσταση. 8: Το δεξί πόδι έρχεται κοντά στη φτέρνα του αριστερού και ακουμπά με τα δάχτυλα στο έδαφος, ενώ συγχρόνως στρέφουμε λοξά προς τα δεξιά. Συνολικά εκτελούμε τέσσερα 8άρια. Β μέρος πηδηχτά προς τη φορά. 1 4 : Τέσσερα πηδηχτά βηματάκια προς τη φορά. 5: Το δεξί πόδι προς τη φορά. 6: Γίνεται αναπήδηση πάνω στο δεξί και άρση του αριστερού χαμηλά, κοντά στο δεξί, με μέτωπο λοξά προς τα δεξιά. 7: Με το ίδιο μέτωπο, το αριστερό πατάει προς τα πίσω. 8: Γίνεται μια αναπήδηση πάνω στο αριστερό και άρση του δεξιού χαμηλά, κοντά στο αριστερό. Τα παραπάνω βήματα εκτελούνται συνολικά 4 φορές. Γ μέρος Προς το κέντρο 11

12 Μ ένα οχτάρι όπως του Β μέρους, ερχόμαστε κουλουριαστά προς το κέντρο του κύκλου. Πάλι με μέτωπο προς το κέντρο εκτελούμε το επόμενο 8άρι προς τα πίσω (ανοίγοντας πάλι τον κύκλο) και επιστρέφουμε στην αρχική μας θέση. Τα δύο παραπάνω οχτάρια επαναλαμβάνονται συνολικά 2 φορές. Θράκη - Του Μαμά τα παλικάρια Χορός της Γρατινής Κομοτινής που πήρε την ονομασία του από τα λόγια του τραγουδιού απ το οποίο συνοδεύεται. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες τεντωμένα κάτω και χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Τα βήματα του χορύ είναι 16 από τα οποία τα 8 χορεύονται προς τη φορά του κύκλου και τα υπόλοιπα ανάποδα. Βήματα προς τη φορά: 1: Το δεξί βήμα προς τη φορά. 2: Το αριστερό βήμα προς τη φορά. 3: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά. 4: Αναπήδηση στο δεξί με άρση του αριστερού μπροστά, ελαφρά λυγισμένου. 5: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά. 6: Το αριστερό προς τη φορά. 7: Το δεξί πόδι πατάει δεξιά στη διάσταση, ενώ ερχόμαστε με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. 8: Το αριστερό πόδι πατάει δίπλα στο δεξί στην προσοχή. Βήματα αντίθετα από τη φορά: 1: Το αριστερό αριστερά στη διάσταση, ενώ τα χέρια λυγίζουν στους αγκώνες. 2: Το δεξί έρχεται στην προσοχή. 3: Το αριστερό αριστερά στη διάσταση. 4: Το δεξί έρχεται στην προσοχή. 5: Με μέτωπο λοξά προς τη φορά, το αριστερό πατάει προς τα πίσω, ενώ τα χέρια κατεβαίνουν στην αρχική λαβή. 6: Το δεξί πόδι προς τα πίσω. 7: Το αριστερό πόδι πατάει αριστερά στη διάσταση και ερχόμαστε με μέτωπο στο κέντρο του κύκλου. 8: Το δεξί πόδι έρχεται και πατάει δίπλα από το αριστερό στην προσοχή. 12

13 Θράκη - Τριπάτης Χορεύεται στην περιοχή της Ορεστιάδας, σε ευθεία παράταξη με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Είναι μικτός χορός. Τα χέρια κινούνται μπρος - πίσω με λαβή από τις παλάμες και τεντωμένους τους αγκώνες. Ο χορός χωρίζεται σε 3 μοτίβα των 4 βημάτων το καθένα ως εξής: 1ο Μοτίβο 1α: Αναπήδηση στο αριστερό, με άρση του δεξιού. 1β: Το δεξί στη συνέχεια μπροστά από το αριστερό. 2α: Αναπήδηση στο δεξί, με άρση του αριστερού 2β: Το αριστερό στη συνέχεια μπροστά από το δεξί. 3 : Όπως το 1 (α-β). 4 : Όπως το 2 (α-β). 2ο Μοτίβο 1: Αναπήδηση στο αριστερό πόδι προς τα πίσω με σύγχρονη άρση του αριστερού και εν συνεχεία πάτημα με μικρό βήμα προς τα πίσω. 2: Αναπήδηση στο αριστερό πόδι προς τα πίσω με σύγχρονη άρση του δεξιού και εν συνεχεία πάτημα με μικρό βήμα προς τα πίσω. 3: Όπως το 1. 4: Αναπήδηση στο αριστερό πόδι, με σύγχρονη άρση του δεξιού, το οποίο εν συνεχεία ακουμπά με τα δάχτυλα μπροστά από το αριστερό. 3ο Μοτίβο 1: Πάτημα του δεξιού στη διάσταση 2: Αναπήδηση στο δεξί με σύγχρονη άρση του αριστερού. 3: Το αριστερό, αριστερά στη διάσταση. 4: Αναπήδηση στο αριστερό, με άρση του δεξιού. 13

14 Μακεδονία - Γενικά Η Μακεδονία, μια από τις μεγαλύτερες Ελλαδικές περιοχές, συνορεύει με τη Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία και Αιγαίο, μέρη με τα οποία παρουσιάζει μουσικές, ρυθμικές και χορευτικές ομοιότητες. Παράλληλα, παρουσιάζει ομοιότητες και με τους άλλους λαούς της Βαλκανικής Χερσονήσου που βρίσκονται εκτός των Ελληνικών συνόρων14. Η ακμαία αστική ζωή στη Μακεδονία, επηρέασε τα χωριά της, δημιουργώντας ένα υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Το 1923 με τη συνθήκη της Λοζάνης άρχισε να διαμορφώνεται η νεοελληνική κοινωνία. Οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας και Α. Θράκης, που εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία, πύκνωσαν τους πληθυσμούς και λειτούργησαν ως ένα είδος συνδετικού δεσμού, συντελώντας στη διαμόρφωση μιας πλατύτερης πολιτιστικής ενότητας που θεωρείται πηγή μελωδικών, ρυθμικών χορευτικών και λατρευτικών εθίμων με αρχαία καταγωγή. Τα «κουρμπάνια» οι λαϊκές θυσίες ζώων για το καλό της κοινότητας, οι μεταμφιέσεις του Δωδεκαημέρου, με τα Ρογκατσάρια, που συνοδεύονται από μιμικές παραστάσεις και σχετίζονται με παλιές εκδηλώσεις διονυσιακής λατρείας, τα «Αναστενάρια», εντυπωσιακή εκδήλωση λαϊκής λατρείας με πυροβασία, που έχει σκοπό την καλή σοδειά των σπαρτών. την προστασία των ζώων. το στέριωμα των νιόπαντρων ζευγαριών, την αποφυγή των κακών πνευμάτων, είναι μερικά από τα πάμπολλα έθιμα που επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Η Μακεδονία με βάση τη μουσικοχορευτική της παράδοση χωρίζεται σε Δυτική και Ανατολική. Στη Δυτική χορευτική Ενότητα ανήκουν και οι χοροί της Κεντρικής Μακεδονίας. Στη Δυτική Μακεδονία, διακρίνονται δύο κύριες κατηγορίες βάσει της μελωδικής ρυθμικής και χορευτικής πραγματικότητας. Η μία είναι αυτή των ορεινών νοτίων και δυτικών περιοχών του Ολύμπου, που μοιάζει με το Θεσσαλοηπειρώτικο ύφος τραγουδιών χορών και ρυθμών και η άλλη είναι των πεδινών και αστικών περιοχών της Πιερίας του Ρουμουλκιού, της Βέροιας, της Νάουσας, της Κοζάνης, της Σιάτιστας, της Καστοριάς και της Φλώρινας με καθαρά τοπικό χαρακτήρα. Στις περιοχές μάλιστα της Κοζάνης, των Γρεβενών και της Καστοριάς παρατηρούμε μια πανομοιότυπη ρυθμική στρωματογραφία, επηρεασμένη από τους ηπειρώτικους ρυθμούς. Οι υπόλοιπες περιοχές της Δυτ. Μακεδονίας, αυτές που γεωγραφικά ανήκουν στην Κεντρική, παρουσιάζουν μεγαλύτερο ρυθμολογικό ενδιαφέρον εξαιτίας των πολύπλοκων σχημάτων τα οποία μοιάζουν με αυτά των γειτόνων της Βαλκανικής. Εδώ έχουμε ρυθμούς γκάιντας, τοπικά χασάπικα, και χορούς στα τρία. Στα χωριά της Κεντρικής Μακεδονίας εκτός από τους ντόπιους κατοικούν και πρόσφυγες από τον Πόντο, την ανατολική Ρωμυλία, τη Μακεδονία, καθώς και Βλάχοι. Όλες αυτές οι ομάδες χρωματίζουν όπως είναι φυσικό με το δικό τους τρόπο την χορευτική παράδοση της περιοχής. Στις περιοχές αυτές ο 14

15 πρωτοχορευτής έχει την ευθύνη της χορευτικής ομάδας, την οποία μπορεί να οδηγήσει κατά βούληση, διαγράφοντας διάφορα χορευτικά σχήματα, έξω από την αυστηρά καθορισμένη και σχηματοποιημένη κυκλική μορφή. Στο χέρι κρατά μαντήλι, που το κουνά ελεύθερα, σύμφωνα με το ρυθμό, η το κουνά μεταδίδοντας μηνύματα απόλυτης συμμετοχής και στους υπόλοιπους χορευτές. Σε ορισμένους χορούς, οδηγεί την ομάδα σε λαβυρινθικές σχηματοποιήσεις, (π.χ. γκάιντα, ντούσκο, μποέμ τσα κ.ά.), όπου ανάλογα με το χορό παρατηρείται και διαφορετική λαβυρινθική απεικόνιση. Φαίνεται πως τα σχήματα αυτά, μεταφέρουν στοιχεία μύησης αρχαίων μυστηρίων, όπου ο μυούμενος μάθαινε για το ανώδυνο πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο, για την προστασία των ζωντανών από τους νεκρούς, των νεκρών από τα αόρατα πνεύματα, για τη διαδικασία της γονιμικής ιερουργίας κ.ά. Η Ανατολική Μακεδονία συναγωνίζεται στη μουσικοχορευτική παράδοση τη Δυτική και Κεντρική. Τα ορεινά συγκροτήματα της Χαλκιδικής, του Παγγαίου και των Κεδρυλίων, αποτέλεσαν και αποτελούν πηγή ποικίλων μοτίβων τα οποία, παρ όλες τις σημειούμενες αναπόφευκτες μεταβολές, παρακολουθούν τη ζωή στην εξέλιξή της. Στην Αν. Μακεδονία, ιδίως στις απομονωμένες και χωρίς τουριστική κίνηση περιοχές της, διαφυλάσσονται πολλές εθιμικές εκδηλώσεις όπως είναι οι αγερμοί της άνοιξης, οι θίασοι μεταμφιεσμένων κτλ, καθώς και πολλά από τα τροπικά χαρακτηριστικά της ανατολικής μουσικής. 15

16 Μακεδονία Γερακίνα Γυναικείος χορός που χορεύεται στη Νιγρίτα Σερρών. Την ονομασία του οφείλει στα λόγια του τραγουδιού που αναφέρονται σε μια όμορφη νέα, τη Γερακίνα. Σύμφωνα με την παράδοση η Γερακίνα, προσπαθώντας να αντλήσει νερό από ένα πηγάδι, έπεσε μέσα και δεν κατάφερε να σωθεί παρά τις προσπάθειες του αγαπημένου της. Η ιστορία έγινε θρύλος και με τον καιρό εξελίχθηκε σε έναν από τους καλύτερους χορούς. Ο χορός αποτελείται από τρία μέρη, και η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τα χέρια κάτω. Στο πρώτο μέρος γίνονται 12 βήματα προς τα δεξιά, ενώ τα χέρια πηγαίνουν στον δεξί ώμο της προηγούμενης και το αριστερό στη μεσολαβή και 12 βήματα προς τ αριστερά, αλλάζοντας χέρια. Στο δεύτερο μέρος γίνονται δύο 6άρια με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου, ενώ στο 3ο μέρος γίνονται 22 κινήσεις επιτόπου, παλαμάκια και κινήσεις του κορμού αριστερά-δεξιά. Α ΜΕΡΟΣ 1: Το δεξί πατάει προς το κέντρο του κύκλου, ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο από το έδαφος προς το δεξί και τα χέρια κινούνται τεντωμένα στην πρόταση. 2:Το αριστερό πατάει στη θέση του και τα χέρια κατεβαίνουν. 3: Το δεξί πατάει κοντά στο αριστερό. 4: Στροφή προς τη φορά, το αριστερό μπροστά από το δεξί. Το δεξί σηκώνεται λίγο από το έδαφος πλησιάζοντας το αριστερό. Τα χέρια πηγαίνουν ένα στο δεξί ώμο της προηγούμενης κι ένα στη μεσολαβή. 5: Το δεξί πατάει πίσω από το αριστερό στα δάχτυλα 6: Το αριστερό μικρό βήμα προς τη φορά. 7: Το δεξί περνά μπροστά από το αριστερό και το αριστερό σηκώνεται λίγο από το έδαφος πλησιάζοντας το δεξί 8: Το αριστερό πίσω από το δεξί στα δάχτυλα 9: Το δεξί προς τη φορά10: Το αριστερό μπροστά από το δεξί προς τη φορά. 11: Το δεξί με τη φτέρνα προς τη φορά κοντά στο αριστερό, ενώ ταυτόχρονα γίνεται στροφή του σώματος αντίθετα προς τη φορά 12:Το αριστερό πόδι σηκώνεται από το έδαφος και πατάει δίπλα στο δεξί.. Τα χέρια παίρνουν αντίστροφη θέση Μετά την αντιστροφή των χεριών, επαναλαμβάνονται τα 12 αυτά βήματα αντίστροφα. ΜΕΡΟΣ Β 1: Το δεξί προς το κέντρο του κύκλου. 2: Το αριστερό λίγο μπροστά από το δεξί. 3: Το δεξί κοντά στο αριστερό. 16

17 (Στα βήματα αυτά γίνεται συγχρόνως πρόταση των χεριών.) 4: Το αριστερό πόδι προς τα πίσω 5: Το δεξί πόδι πίσω από το αριστερό. 6: Το αριστερό κοντά στο δεξί. (Στα βήματα αυτά τα χέρια κατεβαίνουν) Το β μέρος επαναλαμβάνεται άλλη μία φορά. ΜΕΡΟΣ Γ Στη θέση της προσοχής, χτυπάμε τέσσερις φορές παλαμάκια (δεξιά- αριστερά). Στη συνέχεια με τα χέρια στη μεσολαβή, κάνουμε έξι περιστροφικές κινήσεις του σώματος. Ακολουθούν έξι φορές παλαμάκια και έξι ακόμα περιστροφικές κινήσεις. Μακεδονία - Ο Νικολός Χορεύεται κυρίως από γυναίκες στην περιοχή της Σιάτιστας. Μόλις αρχίσει ο χορός, οι χορεύτριες γυρίζουν προς τη φορά και με το δεξί χέρι πιάνουν τον αριστερό ώμο της προηγούμενης χορεύτριας, ενώ με το αριστερό πιάνουν το δεξί χέρι της επόμενης που στηρίζεται κι αυτό με την παλάμη στον αριστερό ώμο. Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο γίνονται 30 βήματα (5x6) με τη λαβή που προαναφέρθηκε και χορεύεται σε κύκλο. Μπορούν όμως να γίνουν τα 15 βήματα προς τη φορά του χορού και τα υπόλοιπα αντίθετα από τη φορά. Το δεύτερο μέρος εκτελείται με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου και γίνονται δύο δωδεκάρια.. Το πρώτο αρχίζει με το δεξί πόδι και το δεύτερο με το αριστερό, ενώ η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τους αγκώνες τεντωμένους, με μικρή κίνηση μπροστά πίσω στα πρώτα 8 βήματα και στα δύο δωδεκάρια. Α Μέρος 1: Το δεξί πόδι πατάει προς τη φορά, ενώ το αριστερό σηκώνεται και πλησιάζει το δεξί. 2: Το αριστερό πατάει πίσω, στα δάχτυλα. 3: Το δεξί προς τη φορά. 4: Το αριστερό μπροστά από το δεξί και πατάει προς τη φορά, ενώ το δεξί σηκώνεται και πλησιάζει το αριστερό. 5: Το δεξί πατάει πίσω στη θέση του στα δάχτυλα. 6: Το αριστερό πόδι πατάει προς τη φορά. 17

18 Β' Μέρος 1: Με πήδημα το δεξί πόδι πατάει προς το κέντρο. 2: Γίνεται μια αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό έρχεται στον αέρα με τα δάχτυλα κοντά στον αστράγαλο του δεξιού. 3:Το αριστερό πόδι με πήδημα πατάει πίσω στη θέση του. 4: Γίνεται μια αναπήδηση στο αριστερό, ενώ το δεξί έρχεται στον αέρα με τα δάχτυλα κοντά στον αστράγαλο του αριστερού.τα βήματα επαναλαμβάνονται συνολικά 2 φορές. και συνεχίζουμε προς τα δεξιά: 1α::Το δεξί πατάει στα δάχτυλα δεξιά. 1β: Το αριστερό έρχεται και πατάει με τα δάχτυλα κοντά στο δεξί.2α-2β: Όπως τα προηγούμενα 3: Το δεξί πατάει δεξιά 4: Γίνεται μια αναπήδηση πάνω στο δεξί, ενώ το αριστερό έρχεται στον αέρα κοντά στο δεξί. Τα βήματα του Β μέρους γίνονται πάντα με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Μακεδονία - Μακεδονία Ξακουστή Ονομάζεται και «Μακεδονικός χορός», και είναι ο χορός που τα παλιότερα χρόνια, για λόγους «εθνικούς» χορεύονταν υποχρεωτικά απ όλους τους μαθητές των δημοτικών σχολείων. Είναι μικτός κυκλικός χορός. Τα βήματα είναι τα εξής: 1: Προβολή του δεξιού ποδιού εμπρός τεντωμένο ν ακουμπάει με τα δάχτυλα 2: Το δεξί πόδι επιστρέφει στη θέση του, στη μύτη. 4: Το δεξί πόδι ανασηκώνεται λυγισμένο στο γόνατο και μένει εκεί.5-6: Εκτελείται σύνθετο βήμα με το δεξί πόδι εμπρός προς τη φορά του κύκλου. 7-8: Εκτελείται σύνθετο βήμα με το αριστερό πόδι εμπρός προς τη φορά του κύκλου. 9: Το δεξί βήμα προς τη φορά το κύκλου.10: Το αριστερό σε άρση πάνω από το δεξί προς τη φορά του κύκλου. 11: Το αριστερό προς τα πίσω και πατάει αριστερά αντίθετα με τη φορά του κύκλου. 12: Το δεξί πόδι εκτελεί κίνηση προς τα πίσω και πατάει αντίθετα προς τη φορά. 13: Όπως το 11 σε διάσταση. 14: Προβολή 18

19 του δεξιού εμπρός τεντωμένο με τα δάχτυλα ν ακουμπάνε κάτω. 15: Το δεξί πόδι στην προσοχή. Μακεδονία - Σταμούλω ή Στάνκαινα Μικτός, γυναικείος και αντρικός χορός, που χορεύεται στην περιοχή της Αριδαίας. Κυρίως γαμήλιος χορός που χορεύεται από τους νιόπαντρους και τους συμπεθέρους. Μπροστά χορεύουν οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Όπως πάρα πολλοί μακεδονικοί χοροί είναι διμερής χορός που αποτελείται από ένα αργό και ένα γρήγορο μέρος. Το αργό αποτελείται από 9 βήματα και η λαβή είναι από τους ώμους. Στο γρήγορο μέρος η λαβή αλλάζει και οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες με τους αγκώνες τεντωμένους. Α Μέρος 1: Το δεξί προς τη φορά του κύκλου 2: Το αριστερό σε άρση δίπλα από το δεξί. 3: Το αριστερό πατάει πάνω από το δεξί, προς τη φορά. 4: Το δεξί προς τη φορά σε διάσταση. 5: Το αριστερό πατάει εμπρός και προς το κέντρο του κύκλου με σύγχρονη άρση του δεξιού ποδιού πίσω, ενώ το μέτωπο είναι προς τη φορά. 6: Το δεξί πίσω στη θέση του. 7: Το αριστερό βήμα πίσω με μέτωπο στη φορά. 8: Το δεξί προς τα πίσω σε διάσταση, με μέτωπο στη φορά. 9: Το αριστερό μικρό βήμα προς τη φορά. Β Μέρος Επαναλαμβάνονται τα ίδια βήματα με το αργό μέρος, πιο πηδηχτά, ζωηρά και γρήγορα. Δίνεται έμφαση στο 5-6 με αναπήδηση στο δεξί, όπως και στο 8-9 με αναπήδηση στο αριστερό. Μακεδονία Ομορφούλα Μικτός κυκλικός χορός. Χορεύεται σε ανοικτό κύκλο, με λαβή από τους καρπούς, με τεντωμένους τους αγκώνες. Ο χορός είναι πηδηχτός και γρήγορος. Τα βήματά του είναι τα εξής: 19

20 ΜΕΡΗ Α - Β 1 2 : Δύο αναπηδήσεις στο δεξί με άρση του αριστερού εμπρός. 3α : Το αριστερό πόδι πατάει γρήγορα. 3β: Το δεξί πόδι ανασηκώνεται κα πατάει στη θέση του. 4 : Το αριστερό σηκώνεται και πατάει στη θέση του λίγο πίσω από το δεξί, στη διάσταση. 5 8 : Επαναλαμβάνονται οι προηγούμενες κινήσεις με το άλλο πόδι. ΜΕΡΟΣ Γ 1: Αναπήδηση στο δεξί πόδι, άρση αριστερού, πάτημα αριστερού. 2 Αναπήδηση στο αριστερό, άρση δεξιού, πάτημα δεξιού. 3: Όπως το 1 4: Όπως το 2. <="" td="" height="9" width="597"> Μακεδονία - Μπεράτικος ή γεροντικός ή στάρτσκο Χορεύεται κυρίως από γέροντες στα Αλώνια της Φλώρινας. Είναι μεγαλοπρεπής και βαρύς χορός. Η λαβή είναι από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες. Τα βήματα είναι 12 τα οποία χωρίζονται σε τρία τεσσάρια. Μέρος Α 1 2 : Γίνονται δύο αριστερού, λυγισμένου 3: Το αριστερό κοντά και πίσω από το ταλαντώσεις στο δεξί πόδι με άρση του προς το κέντρο του κύκλου. πατάει προς το κέντρο και το δεξί έρχεται αριστερό, σε άρση, ελαφρά λυγισμένο. 4: Το δεξί έρχεται και ακουμπά με τα δάχτυλα στο έδαφος προς τα πίσω δεξιά. Μέρος Β 1 2 : Γίνονται δύο ταλαντώσεις στο αριστερό πόδι με άρση του δεξιού, λυγισμένου προς το κέντρο του κύκλου. 20

21 3: Το δεξί πατάει προς τα δεξιά στη διάσταση και το αριστερό σηκώνεται λίγο από το έδαφος. 4α: Το αριστερό πατάει στη θέση του, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο από το έδαφος. 4: Το δεξί πατάει στη θέση του. Μέρος Γ 1: Το αριστερό πάνω από το δεξί προς τη φορά. 2: Το δεξί σε άρση κοντά και πίσω από το αριστερό, λυγισμένο. 3: Το δεξί δεξιά στη διάσταση. 4: Το αριστερό πόδι έρχεται τεντωμένο προς το κέντρο και ακουμπά με τη φτέρνα στο έδαφος, ενώ συγχρόνως κάνουμε μια τάση του κορμού προς τα πάνω και πίσω, με σύγχρονο τέντωμα των χεριών στη λοξή ανάταση. <="" td="" height="9" width="597"> Μακεδονία - Ο λυτός ή πουστσένο Χορεύεται κυρίως στην περιοχή της Φλώρινας από άνδρες και γυναίκες με λαβή από τις παλάμες, στην αρχή στρωτά και στη συνέχεια γρήγορα και πηδηχτά. Τα 12 βήματα του χορού είναι τα εξής: ΑΡΓΟ ΜΕΡΟΣ 1: Το δεξί πόδι με ταλάντωση πάνω στο αριστερό, έρχεται σε άρση λυγισμένο μπροστά του. 2: Το δεξί πόδι με ταλάντωση του αριστερού, πατάει προς τη φορά, ώστε να προηγείται η φτέρνα. 3: Το αριστερό πίσω από το δεξί, προς τη φορά. 4: Το δεξί προς τη φορά. 21

22 5: Το αριστερό πόδι περνά πάνω από το δεξί, προς τη φορά. 6: Το δεξί, δεξιά σε μικρή διάσταση, κάπως γρήγορα. 7: Το αριστερό ακουμπά με τα δάχτυλα στο έδαφος, σταυρωτά εμπρός από το δεξί, ενώ συγχρόνως τα χέρια λύνουν τη λαβή και κινούνται το αριστερό προς τα εμπρός και πάνω και το δεξί προς τα πίσω, ελαφρώς λυγισμένα στους αγκώνες. 8: Το αριστερό παραμένει στη θέση του, ενώ τα χέρια έχουν τελειώσει. 9: Με μια ταλάντωση πάνω στο δεξί, έρχεται το αριστερό σε άρση, λυγισμένο μπροστά από το δει και τα χέρια αφού πρώτα κάνουν μια μικρή κίνηση το δεξί προς τα πάνω και το αριστερό προς τα πίσω, έρχονται πάλι στη αρχική τους λαβή. 10: Το αριστερό πόδι πατάει αριστερά στη διάσταση. 11: Το δεξί πόδι έρχεται και ακουμπά με τα δάχτυλα στο έδαφος, σταυρωτά μπροστά από το αριστερό ενώ συγχρόνως τα χέρια λύνουν τη λαβή και κινούνται ο δεξί προς τα εμπρός και πάνω και το αριστερό προς τα πίσω, ελαφρά λυγισμένο στους αγκώνες. 12 : Παραμένουμε στη θέση αυτή για έναν χρόνο. Με το 1 της επανάληψης τα χέρια εκτελούν την κίνηση του 9. και στο 2 έρχονται στην αρχική τους λαβή. ΓΡΗΓΟΡΟ ΜΕΡΟΣ Το γρήγορο μέρος αρχίζει αφού πρώτα χορευτεί μερικές φορές το αργό. Τα βήματά του είναι όλα πηδηχτά, ενώ τα χέρια μπορούν να ακολουθούν την κίνηση των ποδιών. 1 : Με αναπήδηση πάνω στο αριστερό πόδι, έρχεται το δεξί σε άρση μπροστά από το αριστερό, λυγισμένο 2 6 : Όπως τα βασικά. 7 : Το αριστερό σταυρωτά μπροστά από το δεξί.8: Το δεξί πόδι αφού σηκωθεί λίγο από το έδαφος πατάει πάλι στη θέση του 9: Με αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι, έρχεται το αριστερό σε άρση μπροστά από το δεξί, λυγισμένο 10: Το αριστερό αριστερά στη διάσταση. 11: Το δεξί πόδι σταυρωτά μπροστά από το αριστερό. 12: Το αριστερό πόδι αφού σηκωθεί λίγο από τη θέση του πατάει ξανά στο έδαφος. 22

23 Μακεδονία - Τα αρραβωνιάσματα ή μπουγατσάς, ή διπλός Μακεδονικός χορός που χορεύεται συνήθως στην περιοχή της Φλώρινας από άνδρες και γυναίκες. Χορεύεται σε ζευγάρια με λαβή από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες και ελεύθερα μετ α χέρια στη μεσολαβή η γυναίκες, ενώ οι άνδρες σε αρμονική αντιμετάθεση. Τα βήματα του χορού είναι 8, τα οποία γίνονται εναλλάξ, αρχίζοντας μια φορά με το δεξί πόδι και μια φορά με το αριστερό. Τα βήματα είναι τα εξής: 1: Κάνουμε μια αναπήδηση πάνω στο αριστερό πόδι, με σύγχρονη άρση του δεξιού προς τα εμπρός, λυγισμένο. 2: Το δεξί πατάει στο έδαφος προς τα εμπρός. 3: Κάνουμε μια αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι, με σύγχρονη άρση του αριστερού προς τα εμπρός λυγισμένο.. 4: Το αριστερό πατάει στο έδαφος προς τα εμπρός. 5:Όπως το 1. 6: Το δεξί πατάει προς τα εμπρός ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο από το έδαφος. 7:Το αριστερο πατάει στη θέση του, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο από το έδαφος. 8: Το δεξί πατάει στη θέση του Μακεδονία Συμπεθέρα Είναι γυναικείος χορός που χορεύεται σ ανοικτό κύκλο. Γρήγορος πηδηχτός και ζωηρός γαμήλιος χορός που χορεύουν οι συμπεθέρες πριν πάνε από το σπίτι της νύφης στο σπίτι του γαμπρού, πριν τη στέψη. Η λαβή των χεριών είναι από τους καρπούς με τεντωμένους τους αγκώνες. Ο χορός αποτελείται από 16 βήματα και χωρίζεται σε τρία μέρη: Το πρώτο μέρος είναι το δεύτερο μέρος της «Ομορφούλας» (κινήσεις 5-8) ενώ το δεύτερο μέρος της «Συμπεθέρας» είναι το τρίτο της «Ομορφούλας». Το τρίτο μέρος του χορού χορεύεται με τον εξής τρόπο: 23

24 1: Αναπήδηση στο δεξί πόδι με σύγχρονη άρση του αριστερού ποδιού, το οποίο στη συνέχεια εκτελεί κυκλική κίνηση από εμπρός αριστερά και πίσω. 2: Το αριστερό πόδι πατάει κάτω και πίσω. 3: Αναπήδηση στο αριστερό πόδι με σύχρονη άρση του δεξιού, το οποίο στη συνέχεια εκτελεί κυκλική κίνηση από εμπρός δεξιά και πίσω. 4: Το δεξί πόδι πατάει κάτω και πίσω.5-6 : Όπως οι 1 και : Το δεξί πόδι χτυπάει κάτω και πίσω σταμάτημα. Στο Γ μέρος, τα χέρια ανεβαίνουν ψηλά σε πλάγια ανάταση τεντωμένα και κατεβαίνουν στο 7ο βήμα. Μακεδονία Παρτάλος Ο χορός αυτός είναι ένας ανδρικός χορός που χορεύται κυρίως στην Πυλαία (Καπουτζήδα) της Θεσσαλονίκης. Την ονομασία του την οφείλει μάλλον σε κάποια όμορφη γυναίκα που φορούσε παρτάλια, δηλαδή κουρελιασμένα ρούχα. Γι αυτό και ο χορός λέγεται και «της Παρτάλως.». Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες ή από τους ώμους. Ο χορός αποτελείται από έξι πηδηχτά βήματα πάων στα οποία γίνονται διάφορες φιγούρες. Ανά 4 εξάρια σύμφωνα με τη μουσική αλλάζουμε και φιγούρα. Το μέτωπο του χορού είναι σχεδόν πάντα προς το κέντρο. Μέρος Α 1: Το δεξί βήμα δεξιά. 2: Το αριστερό προς τα αριστερά. 3: Το δεξί προς τη φορά. 4:Γίνεται αναπήδηση στο δεξί, με σύγχρονη άρση ψηλά και σταυρωτά του αριστερού ποδιού λυγισμένο στο γόνατο. 5: Το αριστερό αριστερά στη διάσταση. 6: Γίνεται αναπήδηση πάνω στο αριστερό πόδι με σύγχρονη άρση χαμηλά του δεξιού ποδιού με τα δάχτυλα κοντά στη φτέρνα του αριστερού. Τα βήματα αυτά γίνονται συνολικά 4 φορές. Μέρος Β 1α): Το δεξί πατάει λίγο δεξιά. 1β): Το αριστερό πόδι πατάει πίσω από το δεξί στα δάχτυλα και προς τη φορά. 2α) και 2β) : Όπως το 1α και 1β. 3): Το δεξί πόδι πατάει στη διάσταση προς τη φορά ): Όπως τα βασικά αλλά πηδηχτά. Μέρος Γ Ακολουθούν 4 εξάρια με βαθιά καθίσματα. 1): Πηδάμε συγχρόνως και στα δύο πόδια και 24

25 ερχόμαστε στο βαθύ κάθισμα. 2): Με μικρή αναπήδηση πάνω στο δεξί, ερχόμαστε σε ημικάθισμα, ενώ συγχρόνως γίνεται τέντωμα του αριστερού ποδιού προς το κέντρο του κύκλου. Τα καθίσματα αυτά γίνονται για 24 χρόνους όπου στο 24 σηκωνόμαστε όρθιοι για να συνεχίσουμε από τα βασικά. Στα καθίσματα έχουμε μέτωπο προς τη φορά και τα χέρια είναι το με δεξί λυγισμένο μπροστά στο στήθος, το δε αριστερό τεντωμένο προς τα πίσω. Μακεδονία - Ακριτικός ή Μπουφιώτικος Γρήγορος χορός της Δ. Μακεδονίας που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Η ονομασία του προέρχεται από το χωριό Ακρίτα ή Μπούφι του Ν. Φλώρινας απ όπου προέρχεται. 1: Το δεξί προς τη φορά, με τα δάχτυλά του διαγώνια αριστερά. 2: Το αριστερό πατάει στη φορά και σταυρωτά πίσω από το δεξί. (Τα δάχτυλα του αριστερού και ο κορμός στραμμένα διαγώνια αριστερά. 3α): Το αριστερό εκτελεί ένα «κουτσό» στη φορά, ενώ το δεξί έρχεται σε άρση λυγισμένο προς τη φορά. Ο κορμός στρέφει προς τη φορά και παραμένει μέχρι το 6). 3β):Το δεξί πατάει στη φορά με τα δάχτυλα. 4α): Το δεξί εκτελεί ένα «κουτσό» στη φορά, ενώ το αριστερό έρχεται σε άρση λυγισμένο προς τη φορά του κύκλου. 4β): Το αριστερό, που βρίσκεται σε άρση, πατάει προς τη φορά με τα δάκτυλα. 5: Όπως και το 3. 6: Όπως και το 4. 7: Το δεξί πατάει με τα δάκτυλα στη φορά, σε διάσταση. Ο κορμός στρέφεται διαγώνια δεξιά και παραμένει εκεί μέχρι και το 10. 8: Το 25

26 δεξί εκτελεί αναπήδηση επί τόπου στα δάκτυλα, ενώ το αριστερό σταυρώνει πάνω από το δεξί, ελαφρά λυγισμένο. 9: Το αριστερό που βρίσκεται σε άρση, έρχεται και πατάει αντίθετα στη φορά με τα δάχτυλα. 10: Το δεξί πατάει αντίθετα στη φορά με τα δάκτυλα και σταυρωτά πίσω από το αριστερό. 11: Το αριστερό έρχεται και πατάει με τα δάχτυλα αντίθετα στη φορά σε διάσταση. (Ο κορμός τώρα στρέφεται διαγώνια αριστερά και παραμένει σ αυτή τη θέση και στο : Το αριστερό εκτελεί μια αναπήδηση επί τόπου στα δάχτυλα ενώ το δεξί σταυρώνει πάνω από το αριστερό ελαφρά λυγισμένο. Μακεδονία - Μακεδονικός κλέφτικος Είναι ένας από τους ωραιότερους Μακεδονικούς χορούς, που χορεύεται κυρίως στην περιοχή του Γιδά και έχει ρυθμό 2/4. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν κύκλο ανοικτό με μέτωπο προς το κέντρο. Τα πόδια σε στάση προσοχής. Λαβή καλαματιανού ή από τους ώμους. Ο χορός αποτελείται από τρεις στροφές, κάθε μια από τις οποίες περιλαμβάνει τέσσερα βήματα. Τα βήματα μετριούνται σε διπλούς χρόνους (έ-να, δύ-ο, τρί-α, τέ- σσερα) και εκτελούνται ως εξής: Μέρος 1ο Ε: Το δεξί πόδι χαλαρά τεντωμένο μπροστά, πάνω, ενώ το αριστερό εκτελεί αναπήδηση στα δάχτυλα. να: Το δεξί πόδι επανέρχεται στην αφετηρία. Δύ: Το αριστερό πόδι χαλαρά τεντωμένο μπροστά, πάνω, ενώ το δεξί εκτελεί αναπήδηση στα δάχτυλα. ο: Το αριστερό πόδι επανέρχεται στην αφετηρία. Τρι: Το δεξί βήμα αριστερά, σταυρωτά μπροστά από το αριστερό, στηρίζοντας το σώμα και με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. α: Το αριστερό επανέρχεται στη θέση του με τα δάχτυλα στραμμένα αριστερά. Το μέτωπο στραμμένο αριστερά. Τέ: Το αριστερό αναπηδά ελαφρώς και πατά πάλι στην ίδια θέση με τα δάχτυλα όμως προς το κέντρο. Ταυτόχρονα το δεξί φέρεται λυγισμένο εμπρός και δεξιά διαγράφοντας ημικύκλιο.σσερα: Το δεξί συνεχίζοντας την κίνηση προς τα δεξιά, τεντώνεται κα πατά με τα δάχτυλα στραμμένα δεξιά και με το βάρος 26

27 του σώματος πάνω του. Ταυτόχρονα το αριστερό ανασηκώνεται στα δάχτυλά του με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. Το μέτωπο είναι στραμμένο δεξιά. Μέρος 2ο Ε: Το δεξί αναπηδά ελαφρώς στα δάχτυλά του και πατά πάλι στην ίδια θέση με το γόνατο ελαφρά λυγισμένο. Ταυτόχρονα το αριστερό πόδι φέρεται λυγισμένο εμπρός (δεξιά) και πάνω. να: Το αριστερό πόδι τεντώνεται κα πατά δεξιά, με το βάρος του σώματος πάνω του. Ταυτόχρονα το δεξί ανασηκώνεται στα δάχτυλα με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. Δύ: Το αριστερό αναπηδά ελαφρώς στα δάχτυλά του και πατά πάλι στην ίδια θέση με το γόνατο ελαφρά λυγισμένο. Ταυτόχρονα το δεξί πόδι φέρεται λυγισμένο εμπρός (δεξιά) και πάνω. ο: Το δεξί πόδι τεντώνεται κα πατά δεξιά, με το βάρος του σώματος πάνω του. Ταυτόχρονα το αριστερό ανασηκώνεται στα δάχτυλα με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. Τρι: Το αριστερό βήμα δεξιά, σταυρωτά προ του δεξιού, με το βάρος του σώματος πάνω του και με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. Συγχρόνως το δεξί πόδι ανασηκώνεται λυγισμένο πίσω και πάνω α: Στη συνέχεια το δεξί πατά πάλι στη θέση του με τα δάκτυλά του στραμμένα δεξιά. Το μέτωπο είναι στραμμένο δεξιά. Τέ: Το δεξί αναπηδά ελαφρώς και πατά πάλι στην ίδια θέση με τα δάχτυλα όμως προς το κέντρο. Ταυτόχρονα το αριστερό φέρεται λυγισμένο εμπρός και αριστερά διαγράφοντας ημικύκλιο. σσερα: Το αριστερό συνεχίζοντας την κίνηση προς τα αριστερά, τεντώνεται κα πατά σε πλάγια εκβολή αριστερά και με το βάρος του σώματος πάνω του. Ταυτόχρονα το δεξί ανασηκώνεται στα δάχτυλά του με το γόνατο ελαφρώς λυγισμένο. Το μέτωπο είναι στραμμένο προς το κέντρο. Μέρος 3ο Ε: Το δεξί πόδι φέρεται αριστερά, σταυρωτά, λίγο μπροστά από το αριστερό και πατάμε ολόκληρο το πέλμα και τα δάχτυλα στραμμένα προς το κέντρο. να: Το αριστερό πόδι ανασηκώνεται και με χαλαρό το γόνατο μετατοπίζεται και πατά λίγο αριστερότερα. Δύ ο : Όπως το Έ να. Τρι α : Όπως το Έ να. Τέ: Το δεξί πόδι φέρεται κοντά στο αριστερό σε στάση προσοχής. σσερα: Το αριστερό πόδι σηκώνεται με ελαφρώς λυγισμένο το γόνατο και πατά πάλι στη θέση του. Καθ όλη τη διάρκεια της στροφής το μέτωπο είναι στραμμένο προς το κέντρο. Μακεδονία Γκάιντα Χορεύεται με μικρές παραλλαγές σ όλη την Μακεδονία και κυρίως στη Φλώρινα, στα χωριά του Ρουμουλκιού (κάμπος Γιαννιτσών) και στη Νάουσα. Η ονομασία του χορού οφείλεται μάλλον στο μουσικό όργανο που συνοδεύει το χορό. Είναι αντρικός χορός και αποτελείται από δύο μέρη: το αργό και το γρήγορο. Στο γρήγορο μέρος ο πρωτοχορευτής εκτελεί φιγούρες και μπορεί να κατευθύνει τον κύκλο σε διάφορους σχηματισμούς. Μέρος Α 27