ΔΛΑΙΟΛΑΓΟ ΣΗΝ ΔΠΙΓΔΡΜΙΓΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΛΑΙΟΛΑΓΟ ΣΗΝ ΔΠΙΓΔΡΜΙΓΑ"

Transcript

1

2 ΔΛΑΙΟΛΑΓΟ ΣΗΝ ΔΠΙΓΔΡΜΙΓΑ - 2 -

3 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Πξόινγνο Πεξίιεςε...5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΣΟ ΓΔΡΜΑ Δηζαγσγηθό κέξνο ηνηρεία ηζηνινγίαο ηνπ δέξκαηνο Δπηδεξκίδα Υόξην Τπόδεξκα Τδξνιηπηδηθή ηαηλία ηεο επηδεξκίδαο - όμηλνο καλδύαο Δπηδεξκηθά ιηπίδηα Οη ιεηηνπξγίεο ηνπ δέξκαηνο Μεραληζκόο απνξξόθεζεο θαξκάθσλ θαη θαιιπληηθώλ από ην δέξκα..14 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΔΛΑΗΟΛΑΓΟ 2.1 Υεκηθή ζύζηαζε ειαηνιάδνπ Βηνινγηθέο ηδηόηεηεο ηνπ ειαηόιαδνπ Φπζηθνρεκηθέο ηδηόηεηεο ησλ ειαίσλ Αληηνμεηδσηηθή δξάζε ηνπ ειαηνιάδνπ Ληπαξά νμέα..21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. Ζ ΑΜΔΖ ΚΑΗ ΔΜΜΔΖ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΟΤ ΔΛΑΗΟΛΑΓΟΤ ΣΟ ΓΔΡΜΑ 3.1 Έξεπλεο - ηνπηθή εθαξκνγή Ωο ζπζηαηηθό θνζκεηνινγηθώλ - θαξκαθεπηηθώλ παξαζθεπαζκάησλ Μέζσ δηαηξνθήο.. 28 Δπίινγνο 30 Λεμηιόγην..31 Βηβιηνγξαθία

4 Πξόινγνο Σν ειαηόιαδν είλαη έλα δηαρξνληθό ζπζηαηηθό πνπ ην όλνκά ηνπ απνηειεί ζπλώλπκν ηεο θαιήο πγείαο. Η πεξηπνίεζε ηνπ δέξκαηνο κε ειαηόιαδν δελ απνηειεί θάηη λέν, είλαη έλα αξραίν κπζηηθό νκνξθηάο. Ήδε από ηελ επνρή ηνπ Ιππνθξάηε ην ειαηόιαδν θεκηδόηαλ γηα ηηο πνιιέο ζεξαπεπηηθέο ηνπ ηδηόηεηεο, ηδηαίηεξα ζηηο δεξκαηηθέο παζήζεηο. ηελ αξραηόηεηα νη άλζξσπνη άιεηθαλ ηα καιιηά θαη ην ζώκα ηνπο κε ιάδη ειηάο γηα λα ηα θαζαξίζνπλ, λα ηα αξσκαηίζνπλ, θαη λα ηα θάλνπλ πην απαιά. ηελ επνρή καο θαη ηδηαίηεξα ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ζηελ βηνκεραλία ησλ "θπζηθώλ" θαιιπληηθώλ παξνπζηάδεηαη έληνλν ελδηαθέξνλ γύξσ από ην ζπζηαηηθό απηό κε πνιιέο επηζηεκνληθέο έξεπλεο ζην ελεξγεηηθό ηνπ νη νπνίεο αθόκα θαη ζήκεξα βξίζθνληαη ζε δηαξθή εμέιημε. Δπηπιένλ ζήκεξα ην ειαηόιαδν έρεη θαζνξηζηεί ζαλ ζπζηαηηθό-θιεηδί ζηελ αγνξά πξντόλησλ πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο πνπ εμαζθαιίδεη ζίγνπξε επηηπρία. Σν γεγνλόο απηό απνηέιεζε ην έλαπζκα γηα ηελ παξνύζα αλαζθνπηθε εξγαζία. Πνηνί δειαδή ιόγνη θαζόξηζαλ ην ειαηόιαδν, ην νπνίν πξηλ από θάπνηεο δεθαεηίεο πξσηαγσληζηνύζε -ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο- ζηηο ζπηηηθέο ζπληαγέο ηεο γηαγηάο γηα νκνξθηά, σο ζπζηαηηθό-θιεηδί ζηελ βηνκεραλία ησλ θαιιπληηθώλ. Πνιιέο από ηηο δπζθνιίεο πνπ ζπλάληεζα θαηά ηελ πξαγκάηεπζε ηνπ ζέκαηνο, κπόξεζαλ λα μεπεξαζηνύλ ράξε ζηε βνήζεηα ηνπ θαζεγεηή κνπ θ.γξ. Υξήζην Γνύθα θαη ηεο θαζεγήηξηαο Κπξηαθήο Μεηζνπνύινπ νη νπνίνη κνπ δηέζεζαλ κε πξνζπκία ηνλ πνιύηηκν ρξόλν θαη ηελ αλεθηίκεηε πείξα ηνπο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνπο θίινπο κνπ γηα ηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηε βνήζεηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ελαζρόιεζήο κνπ

5 Πεξίιεςε Σν ειαηόιαδν σο "θπζηθό" πξντόλ πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο έρεη γίλεη πνιύ δεκνθηιέο ηεο ηειεπηαίεο δύν δεθαεηίεο γη' απηόλ ηνλ ιόγν νιόθιεξεο ζεηξέο πξντόλησλ πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο βαζίδνληαη εμνινθιήξνπ ζην δξαζηηθό ζπζηαηηθό ειαηόιαδν εμαζθαιίδνληαο ηελ επηηπρία ζηελ αγνξά ησλ πξντόλησλ ηεο πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο. ηελ παξνύζα αλαζθνπηθή εξγαζία παξνπζηάδνληαη δηάθνξεο επηζηεκνληθέο κειέηεο πνπ δείρλνπλ ηελ επίδξαζε ησλ επεγεξηηθώλ ηδηνηήησλ ηνπ ειαηόιαδνπ ζην δέξκα. Γηα ηελ θαιύηεξε θαηαλόεζε ηνπ κεραληζκνύ ησλ επηδξάζεσλ απηώλ, αξρηθά πξέπεη λα γλσξίζνπκε ηελ αλαηνκία θαη ηελ θπζηνινγία ηνπ δέξκαηνο, ζηε ζπλέρεηα ηελ ρεκηθή ζύζηαζε ηνπ ειαηόιαδνπ θαη ησλ δξαζηηθώλ ζπζηαηηθώλ ηνπ όπσο πνιπθαηλόιεο, ζθνπαιέλην, θαηλνιηθά παξάγσγα ειαηνπατλε θαη πνιιά άιια. Σέινο ηελ αιιειεπίδξαζε ησλ ζπζηαηηθώλ απηώλ κε ην δέξκα πνπ είλαη θαη ην ζεκείν αλαθνξάο ηεο παξνύζαο αλαζθνπηθήο εξγαζίαο

6 Summary The oil is "natural" skin-care products has become very popular the last two decades for this reason, whole lines of skin-care products based entirely on the active ingredient in olive oil, ensuring the market success of products in skin care. In this retrospective study, several scientific studies showing the effect of evegertikon properties of olive oil on the skin. To better understand the mechanism of these effects, first we must know the anatomy and the physiology of the skin, then the chemical composition of olive oil and active ingredients such as polyphenols, squalene, phenolic derivatives elaiopaini and more. Finally the interplay of these ingredients to the skin is the benchmark of this retrospective work

7 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΣΟ ΓΔΡΜΑ Σν δέξκα είλαη έλα ιεηηνπξγηθό όξγαλν ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο πνπ επηηειεί πνιιαπιέο θπζηνινγηθέο ιεηηνπξγίεο θαη πεξηβάιιεη νιόθιεξε ηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ ζώκαηνο, ζα κεκβξάλε.ηα θπζηθά ζηόκηα όπσο είλαη ε κύηε, ην ζηόκα, ηα κάηηα, ηα γελλεηηθά όξγαλα θαη ν πξσθηόο κεηαηξέπεηαη ζε βιελλνγόλνπο ησλ αληίζηνηρσλ θνηινηήησλ. [1] Δίλαη ην κεγαιύηεξν ζε όγθν θαη ζε βάξνο όξγαλν ηνπ ζώκαηνο [2] θαη ρξεζηκεύεη α. σο αηζζεηήξην όξγαλν γηα ηελ αθή,ηνλ πόλν,ηελ πηέζε θαη ηε ζεξκνθξαζία, β. Ωο αλαπλεπζηηθό όξγαλν (άδειε αλαπλνή), γ. Ωο εθθξηηηθό όξγαλν (παξαγσγή γάιαθηνο), δ. Ωο απεθθξηηηθό όξγαλν (απνβνιή κε ηνλ ηδξώηα πξνηνληνλ αληαιιαγήο ηεο ύιεο), ε. Ωο ζεξκνξπζκηζηηθό όξγαλν (κε απμνκείσζε ηνπ εύξνπο ησλ αγγείσλ αιιά θαη κε ηηο ηξίρεο θαη ην ππνδόξην ιίπνο πνπ δξνπλ ζεξκνκνλσηηθά). [1] (Σσ. 1.1) Το δέπμα (Επιδεπμίδα, δέπμα, ςπόδεπμα) - 7 -

8 1.1. ηνηρεία ηζηνινγίαο ηνπ δέξκαηνο Σν δέξκα απνηειείηαη από ηελ επηδεξκίδα, ην ρόξην θαη ην ππόδεξκα θαζώο θαη από ηνπο αδέλεο θαη ηα θεξάηηλα όξγαλα. [3] Η επηδεξκίδα είλαη επηζειηαθή ζηηβάδα πνπ θαηάγεηαη από ην έμσ βιαζηηθό δέξκα θαη επηθάζεηαη ζην ρόξην. [2] Σν ρόξην απνηειεί κηα ζηηβάδα ζπλδεηηθνύ ηζηνύ κε αγγεία θαη λεύξα θαη ζπλδεέηαη ζηέξξεα κε ηελ επηδεξκίδα κε ηνλ δεξκαηνεπηδεξκηθό ζύλδεζκν ή βαζηθή κεκβξάλε. [2,4] Δπηδεξκίδα Η επηδεξκίδα είλαη έλα πνιύζηηβν επηζήιην πνπ θαιύπηεηαη εμσηεξηθά από ηελ θεξαηίλε ζηηβάδα,ε νπνία πθίζηαηαη δηαξθή θζνξά ινγώ απνιέπηζεο. Η εμσηεξηθή επηθάλεηα ηεο επηδεξκίδαο παξνπζηάδεηαη παξαθάησ. Δθηόο από ηηο ηξίρεο, παξαηεξνύκε ηνπο πόξνπο, ηηο δεξκαηηθέο ζειέο, ηηο δεξκαηηθέο άισ, ηηο πηπρέο θαη ηηο αύιαθεο. Η επηθάλεηα πξνο ην ρόξην, είλαη αλώκαιε θπκαηνεηδήο θαη παξνπζηάδεη θνηιώκαηα, ζειαία εληώκαηα, κέζα ζηα νπνία εηζέξρνληαη νη δεξκαηηθέο ζειέο ρνξίνπ. Με απηόλ ηνλ ηξόπν κεγαιώλεη ε επηθάλεηα αθήο θαη ηξέθεηαη ε επηδεξκίδα από ηα αγγεία ηνπ ρνξίνπ, δηόηη ε ίδηα ζηεξείηαη αγγείσλ. Η επηδεξκίδα απνηειείηαη από πέληε ζηνηβάδεο νη νπνίεο από ην βάζνο πξνο ηελ επηθάλεηα είλαη: ε βαζηθή ε αθαλζσηή ε θνθθώδεο ε δηαπγήο (ε νπνία είλαη κόλν ζηηο παιάκεο θ ηα πέικαηα) ε θεξαηίλε ζηηβάδα Οη ηξείο πξώηεο ζηηβάδεο απνηεινύλ ηε ιεγόκελε βιαζηηθή ζηηβάδα. Μεηαμύ ηεο επηδεξκίδαο θαη ηνπ ρνξίνπ ζρεκαηίδεηαη έλαο ζύλδεζκνο ν νπνίνο θαιείηαη δεξκαηνεπηδεξκηδηθόο ζύλδεζκνο θαη έρεη ζαλ ζθνπό ηελ ζηεξεή ζύλδεζε κεηαμύ επηδεξκίδαο θαη δέξκαηνο, ε ζξέςε ηεο επηδεξκίδαο επηηπγράλεηαη κέζσ απηνύ θαζώο θαη ηε δηέιεπζε νπζηώλ από ηελ επηδεξκίδα πξνο ην ρόξην θαη αληηζηξόθσο. [2,4] Σν Υόξην Σν ρόξην βξίζθεηαη αθξηβώο θάησ από ηελ επηδεξκίδα θαη είλαη ε κεγαιύηεξε ζηηβάδα ηνπ δέξκαηνο. Κπκαίλεηαη κεηαμύ 0,5 θαη 0,4 mm. Απνηειείηαη από ηλώδε ζπλδεηηθό ηζηό κε άθζνλα αγγεία θαη λέπξα.σν ρόξην είλαη ν ηζηόο πνπ ζπγθξαηεί ην δέξκα ράξε ζηηο ίλεο θνιιαγόλνπ θαη ειαζηίλεο πνπ πεξηθιείεη. Αθόκε πεξηιακβάλεη ηλνβιάζηεο πνπ είλαη ν ηόπνο παξαγσγήο ησλ πξσηεηλσλ θαη άιισλ καθξνκνξίσλ, καθξνθάγα, λέπξα, αηκνθόξα θαη ιεκθνθόξα αγγεία. [2,4] - 8 -

9 Οη ίλεο ηνπ θνιιαγόλνπ είλαη ηλώδεηο πξσηεηλεο ηνπ ρνξίνπ θαη απνηεινύλ ην 75% ηνπ ζπλνιηθνύ ζπλδεηηθνύ ηζηνύ. θνπόο ηνπο είλαη λα εμαζθαιίζνπλ ηε κεραληθή αληίζηαζε ηνπ δέξκαηνο, ηελ αλζεθηηθόηεηα ησλ ηζηώλ θαη ηε δηαηήξεζε ηεο αθεξαηόηεηαο ηεο δνκή ηνπο. Η θαηαζηξνθή ησλ ηλώλ θνιιαγόλνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εκθάληζε ξπηίδσλ. Οη ίλεο ηεο ειαζηίλεο πνπ είλαη θαη απηέο ηλώδεηο πξσηεηλεο ηνπ ρνξίνπ, ραξαθηεξίδνληαη από κεγάιε θπζηθή θαη ρεκηθή αλζεθηηθόηεηα θαη απνηεινύλ ην 2-4% απηνύ. Δμαζθαιίδνπλ ηελ ειαζηηθόηεηα, ηνληθόηεηα ηνπ δέξκαηνο. Δπηπιένλ κέζα ζην ρόξην βξίζθνληαη νη αδέλεο ηνπ δέξκαηνο, πνπ ρσξίδνληαη ζηνπο ζκεγκαηνγόλνπο θαη ζηνπο ηδξσηνπνηνύο αδέλεο θαη νη ζύιαθεο ησλ ηξηρώλ κε ηνπο νξζσηήξεο κύεο. [2,4] (Σσ ) Σηεπεόρ ή πςκνόρ ζςνθεηικόρ ιζηόρ Σν Τπόδεξκα Σν ππόδεξκα απνηειείηαη από ζπλδεηηθό ηζηό, πνπ πεξηέρεη αγγεία, λεύξα, λεπξηθέο απνιήμεηο, εθθξηηηθά ηκήκαηα ηδξσηνπνηώλ αδέλσλ, άθξα ζπιάθσλ ηξηρώλ, ιίπνο ελώ κέζσ απηνύ, ζπλδέεηαη ην δέξκα κε ηα ππνθείκελα όξγαλα. Σν ππόδεξκα απνηειεί απόζεκα ελέξγεηαο θαη ζξεπηηθώλ νπζηώλ. Δπίζεο εμαζθαιίδεη κεραληθή πξνζηαζία. [1,2] - 9 -

10 (Σσ ) Οι αδένερ ηος δέπμαηορ 1.2 Όμηλνο ύδξν-ιηπηδηθόο καλδύαο Η ύπαξμε ηνπ όμηλνπ καλδύα νθείιεηαη ζηηο εθθξίζεηο θαη απνιεπίζεηο ηεο θεξαηίλεο ζηηβάδαο. [2] Οη εθθξίζεηο ιηπόθηινπ ζκήγκαηνο καδί κε ηα δύν πδξόθηια ζπζηήκαηα, ηνλ ηδξώηα θαη ηνλ θπζηθό ελπδαηηθό παξάγνληα (N.M.F) ζρεκαηίδνπλ έλα θπζηθό γαιάθησκα W/O πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο κε ph 4,5 εώο 6,5. [5] Η ζύλζεζε ηνπ όμηλνπ καλδύα πνηθίιεη αλάινγα κε ηελ ειηθία ηνπ αηόκνπ. Πξηλ ηελ εθεβεία ε ζύλζεζε ηνπ ηδηαίηεξα ζηα ιηπίδηα, πξνέξρεηαη θπξίσο από θεξαηνγέλεζε ελσ κεηά ηελ εθεβεία, θπξίσο από ηνπο ζκεγκαηνγόλνπο αδέλεο. Η ζπγθέληξσζε ησλ ζκεγκαηνγόλσλ αδέλσλ πνηθίιεη αλάινγα κε ην ζεκείν ηνπ ζώκαηνο. Έηζη ε πνζόηεηα ησλ ιηπηδίσλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο ειαηηώλεηαη από ην πξόζσπν πξνο ηελ πιάηε, ην ζηήζνο, ηελ θνηιηά θαη ηα άθξα. [2] Ο όμηλνο καλδύαο εθηόο ηνπ όηη εηλαη ππέπζπλνο γηα ηελ πνηόηεηα ηεο εμσηεξηθήο όςεο ηνπ δέξκαηνο άιια θαη θάηα έλα κεγάιν κέξνο γηα ηελ πξνζηαζίαο ηνπ δέξκαηνο από κηθξόβηα, κπθεηηάζεηο θαη από ηηο επηζέζεηο ηνπ πεξηβάιινληνο. Δπηπιένλ ζπκβάιεη καδί κε ηελ θεξαηίλε ζηηβάδα, ζηελ θαηαθξάηεζε λεξνύ ζην δέξκα θαη ζηελ ελπδάησζε ξπζκίδνληαο ηνλ βαζκό εμάηκηζεο ηνπ λεξνύ από ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο, εκπνδίδνπλ ηε δηείζδπζε νπζηώλ ζην δέξκα από έμσ. Σέινο ηα ιηπίδηα ηνπ δέξκαηνο απαξαίηεηα γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ όμηλνπ καλδύα θαη ππέπζπλα γηα ηελ αθεξαηόηεηα ηνπ δεξκαηηθνύ θξαγκνύ, πξνιακβάλνπλ ηελ αλάπηπμε παζνγόλσλ ζπεξκάησλ. [2,5]

11 1.2.1 Δπηδεξκηθά ιηπίδηα Ο όξνο ιηπίδηα ηνπ δέξκαηνο πνπ αλαθέξζεθε παξαπάλσ πεξηιακβάλεη ιηπίδηα από ηξείο πήγεο, ην ζκήγκα, ηα δηακεζνθπηηάξηα ιηπίδηα, ηα ιηπίδηα ησλ βηνινγηθώλ κεκβξαλώλ. Σα επηδεξκηθά ιηπίδηα είλαη θπζηνινγηθό ζύκπινθν κίγκα ιηπαξώλ ζπζηαηηθώλ ηεο δώζαο επηδεξκίδαο, πνπ είλαη απαξαίηεην θαη αλαγθαίν γηα: Σνλ έιεγρν ηεο απώιεηαο ηνπ λεξνύ ηεο επηδεξκίδαο κε ζρεκαηηζκό ηθαλνπνηεηηθνύ ύδξν-ιηπίδηθνπ καλδύα, θάηη πνπ εμαξηάηαη από ηε κνξηαθή δνκή ησλ ιηπίδησλ, ηελ παξνπζία θαη δηάηαμε ηνπ λεξνύ, άιια θαη ηνπο θπζηνινγηθνύο πδαηηθνύο παξαγνληέο. Σνπο ρεκηθνύο κεηαζρεκαηηζκόπο ζηελ δηάξθεηα ηεο ηειηθήο δηαθνξνπνίεζεο ησλ επηδεξκηθώλ θπηηάξσλ. Σνλ έιεγρν ηεο ζπγθνιιεηηθόηεηαο ησλ θεξαηηλνθπηηάξσλ κε αλαζηνιή ησλ αιιειεπηδξάζεσλ κεηαμύ απηώλ θαη ησλ δεζκνζσκαηίσλ, κε ζπλέπεηα ηελ πξνζηαζία ηεο επηδεξκίδαο από ηελ απνιέπηζε. Δίλαη πνιύ ζπρλό θαηλόκελν, ε κείσζε θαη απώιεηα ησλ ιηπηδίσλ ηεο επηδεξκίδαο κε απνηέιεζκα λα παξνπζηάδεη ζπξξίθλσζε ησλ θεξαηηλνθπηηάξσλ θαη δηαηαξαγκέλν δεξκαηηθό θξαγκό. Δπίζεο ε ζπρλή ρξήζε ζαπνπληώλ θαη ζθιεξώλ απνξξππαληηθώλ θαηαζηξέθνπλ ηνλ όμηλν καλδύα ηνπ δέξκαηνο. Ο κεραληζκόο αληηκεηώπηζεο ηνπ θαηλόκελνπ απηνύ βαζίδεηαη ζηελ πξνζπάζεηα αληηθαηάζηαζεο ησλ απσιεζζέλησλ ιηπηδίσλ κε θαιιπληηθά ζθεπάζκαηα, δηόηη όια ηα θπζηνινγηθά ζπζηαηηθά ησλ ιηπηδίσλ αλεπξίζθνληαη ζηηο θαιιπληηθέο ζπλζέζεηο. [6] Έηζη από ην ζκήγκα,ζε επξεία ρξήζε είλαη: Σα ηξηγιπθεξίδηα, ην παικηηηθό θαη κπξηζηηθό νμύ, ην ζθνπαιέλην, πξόδξνκνο ζηεξνιώλ, θαη ε πδξνγνλσκέλε κνξθε ηνπ (ζθνπαιάλε). Από ηηο βηνινγηθέο κεκβξάλεο: Σα θσζθνιηπνεηδή. Από ηα ιηπίδηα: Σα θεξακίδηα, ηδίσο ην θεξακίδηα 1, γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγεία ησλ ζηνηβάδσλ ησλ ιηπηδίσλ, αιιά θαη σο πδξόθηια. Σν ιηλνιεηθν νμύ, πνπ επεξεάδεη ηηο θσζθνιηπάζεο. [6]

12 1.3 Οη ιεηηνπξγίεο ηνπ δέξκαηνο Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ ην δέξκα είλαη έλα πνιύπινθν όξγαλν ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο πνπ επηηειεί πιήζνο ιεηηνπξγηώλ. Αλαιπηηθόηεξα: 1. Η ακπληηθή ιεηηνπξγία ηνπ δέξκαηνο, ε νπνία επηηειείηαη κε δηάθνξνπο ηξόπνπο. Σν δέξκα πξνζηαηεύεη από ηελ βιαπηηθή επίδξαζε ησλ ππεξησδώλ αθηίλσλ κε ηελ κειαλίλε πνπ παξάγεηαη από ηα κειαλνθύηηαξα θαη αλεπξίζθεηαη ζηελ επηδεξκίδα. [2,4] Η δεκηνπξγία από ην έθθξηκα ησλ ζκεγκαηνγόλσλ θαη ηδξσηνπνηώλ αδέλσλ, ελόο ιεπηνύ αδηάβξνρνπ θηικ ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο, κε ειαθξά νμηλό ph ηνλ ιεγόκελν όμηλν καλδύα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αλαζηνιή αλάπηπμεο ησλ βαθηεξηδίσλ. [4] Σν δέξκα πξνθπιάζζεηαη από δηάθνξεο ρεκηθέο πξνζβνιέο κε ηα θεξάηηλα θύηηαξα ηεο επηδεξκίδαο θαη ην ζκήγκα. [2,] Σν δέξκα πξνζηαηεύεη ηα ππνθείκελα όξγαλα από ηηο εμσηεξηθέο κεραληθέο θαθώζεηο ζε ηξία επίπεδα, ζην επίπεδν ηεο επηδεξκίδαο, ηνπ δεξκαηνεπηδεξκηθνύ ζπλδέζκνπ θαη ηνπ ρνξίνπ, απνξξνθώληαο κεγάιν κέξνο ηεο πίεζεο πνπ εμαζθείηαη ζε απηά. [2,4] 2. Θεξκνξπζκηζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ δέξκαηνο. Δπηηπγράλεηαη κε δύν ηξόπνπο. Η ζεξκόηεηα κεηαθέξεηαη κέζσ ηεο αηκαηηθήο θπθινθνξίαο όηαλ ε ζεξκνθξαζία ηνπ ζώκαηνο είλαη πνιύ πςειή, ηα αγγεία δηαζηέιινληαη απειεπζεξώλνληαο ζεξκόηεηα, έλα κέξνο ηεο νπνία ράλεηαη κε αθηηλνβνιία. Η ζεξκόηεηα απηή πξνθαιεί εμάηκηζε ηνπ ηδξώηα ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο θαη πηώζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ζώκαηνο. ε αληίζεηε πεξίπησζε, όηαλ ε ζεξκνθξαζία ηνπ ζώκαηνο είλαη πνιύ ρακειή, ηα αγγεία ζπζηέιινληαη θαη ε ζεξκόηεηα παξακέλεη κέζα ζην ζώκα ελώ παξάιιεια ε έθθξηζε ησλ ηδξσηνπνηώλ αδέλσλ ειαηηώλεηαη. [2] 3. Απνξξνθεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ δέξκαηνο Οη κεραληζκνί ηεο ιεηηνπξγίαο απηήο παξνπζηάδνπλ πνιύ κεγάιν ελδηαθέξνλ, θαζώο από απηνύο εμαξηώληαη ζε κεγάιν βαζκό ηα ζεξαπεπηηθά ή θνζκεηνινγηθά απνηειέζκαηα ησλ νπζηώλ. Η απνξξόθεζε ησλ δηαθόξσλ νπζηώλ γίλεηαη κέζσ ηεο επηδεξκίδαο θαη ησλ ηξηρνζκεγκαηηθώλ ζπιάθσλ, κε εθιεθηηθή δηείζδπζε. Οη ιηπνδηαιπηέο νπζίεο απνξξνθνύληαη επθνιόηεξα από ηα θύηηαξα ηεο επηδεξκίδαο ζε αληίζεζε κε ην λεξό θαη ηηο πδαηνδηαιπηέο πνπ απνξξνθνύληαη ζε ειάρηζηεο πνζόηεηεο, απηό ζπκβαίλεη δηόηη παξεκπνδίδνληαη από ην ζκήγκα ζηελ επηθάλεηα ηεο θεξαηίλεο ζηηβάδαο. [4] Η παξαπάλσ ιεηηνπξγία απηή ηνπ δέξκαηνο είλαη ζεηηθή γηα ηνλ νξγαληζκό, όηαλ αθνξά ηε δηείζδπζε δηαθόξσλ θαξκάθσλ θαη θνζκεηηθώλ πξνίνλησλ θαη αξλεηηθά όηαλ αθνξά ηε δηείζδπζε ηνμηθώλ θαη άιισλ νπζηώλ πνπ κπνξνύλ λα βιάςνπλ ην δέξκα. [2]

13 ηηο ππόινηπεο ιεηηνπξγίεο ηνπ δέξκαηνο ζπγθαηαιέγνληαη, νη κεηαβνιηθέο ιεηηνπξγίεο, ην δέξκα κε ηελ παξνπζία ελδύκσλ κεηαβνιίδεη θαη ζπλζέηεη νξκόλεο, απνηειώληαο έλα ηεξάζηην ελδνθξηλή αδέλα. ν ζρεκαηηζκόο ηεο βηηακίλεο D πνπ γίλεηαη κε ηελ επίδξαζε ησλ ππεξησδώλ αθηίλσλ ζην δέξκα θαη ν νπνίνο είλαη απαξαίηεηνο ζην ζρεκαηηζκό θαη ηε δηαηήξεζε ησλ νζηώλ. Η απεθθξηηηθή ιεηηνπξγία ζηελ νπνία ε επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο απνηειεί ηελ πεξηνρή απέθθξηζεο ησλ άρξεζησλ πξνηόλησλ,πνπ απνκαθξύλνληαη από ηνλ νξγαληζκό κέζσ ησλ εμσθξίλσλ αδέλσλ. Σέινο ην δέξκα σο αηζζεηήξην όξγαλν, είλαη ε θύξηα πεξηνρή γηα ηελ αίζζεζε ηεο αθήο, ε νπνία ζπληειείηαη κέζσ ησλ πνιιώλ λεπξηθώλ απνιήμεσλ ηνπ δέξκαηνο θαη γηα απηόλ αθξηβώο ηνλ ιόγν ην δέξκα αληηδξά ζηελ δέζηε, ζην θξύν, ζηνλ πόλν θαη ζηελ πίεζε, ζηνλ θλεζκό, ζην γαξγαιηζκό. [2,4] (Σσ ) Το δέπμα

14 1.3.1 Μεραληζκόο απνξξόθεζεο θαξκάθσλ θαη θαιιπληηθώλ από ην δέξκα. Η απνξξόθεζε ησλ θαιιπληηθώλ θαη ησλ θαξκαθεπηηθώλ νπζηώλ από ην δέξκα είλαη έλαο πνιύπινθνο κεραληζκόο κε μερσξηζηά δηαδνρηθά ζηάδηα ζηελ εθάζηνηε ζηηβάδα ηνπ δέξκαηνο, θαζώο ε θάζε ζηηβάδα έρεη ηε δηθή ηεο ζύζηαζε θαη απνξξνθεηηθή ζπκπεξηθνξά. Η δηαδηθαζία απηή ζπληειείηαη είηε κέζν ηεο θεξαηίλεο ζηηβάδαο ηεο επηδεξκίδαο πνπ απνηειεί ηελ δηαδεξκηθή νδόο είηε κέζσ ησλ εμαξηεκάησλ ηεο επηδεξκίδαο (ζύιαθεο ησλ ηξηρώλ) θαη ησλ ηδξσηνπνηώλ αδέλσλ πνπ απνηειεί ηε δηαζπιαθηθή νδό. [7] Η απνξξόθεζε ησλ θαιιπληηθώλ πξντόλησλ απεπζύλεηαη θπξίσο ζην ρώξν ησλ ζηηβάδσλ ηεο επηδεξκίδαο θαη ηδηαίηεξα ζηελ θεξαηίλε ζηηβάδα, ελώ ε απνξξόθεζε ησλ θαξκαθεπηηθώλ πξντόλησλ αθνξά ηηο βαζύηεξεο ζηηβάδεο ηνπ δέξκαηνο κε ηειηθό πξννξηζκό ηελ θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο. Σν αξρηθό ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο ηεο απνξξόθεζεο είλαη ε ηνπηθή εθαξκνγή ηεο νπζίαο ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο, ε νπνία θαιύπηεηαη από κηα ιεπηή ιηπηδηαθή ζηηβάδα κε δηαθνξεηηθό πάρνο από πεξηνρή ζε πεξηνρή ηελ νπνία πξέπεη λα δηαπεξάζεη ε νπζία. ηελ ζπλέρεηα ε νπζία πξέπεη λα δηαρπζεί ζηελ επηθάλεηα ηεο θεξαηίλεο ζηηβάδαο ε νπνία απνηειείηαη από θεξαηηλνθύηηαξα. Η επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο είλαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα θαηά πνιύ κεγαιύηεξε από απηή πνπ θαίλεηαη, ιόγν ησλ γξακκώζεσλ θαη ησλ αθξνινθηώλ ηνπ δέξκαηνο, γεγνλόο πνπ πνιιαπιαζηάδεη ηε δπλαηόηεηα δηαβάζεσο κηαο νπζίαο πνπ εθαξκόδεηαη ηνπηθά. Η θεξαηίλε ζηηβάδα απνηειεί ηνλ κεγαιύηεξν θξαγκό ηνπ δέξκαηνο, ζε αληίζεζε κε ηε δώζα επηδεξκίδα ε νπνία ζπληζηά έλα πδάηηλν πιηθό, πνπ δελ παξνπζηάδεη κεγάιε αληίζηαζε ζηε δηάβαζε. Η ηθαλόηεηα απηή ηεο θεξαηίλεο ζηηβάδαο νθείιεηαη ζηελ ραξαθηεξηζηηθή πνιιαπιή δόκεζή ηεο, ε νπνία απνηειείηαη από ελαιιαζζόκελεο ιηπνθηιηθέο θαη πδξνθηιηθέο ζηηβάδεο, γεγνλόο πνπ ζπκβάιιεη απνθαζηζηηθά ζηε ιεηηνπξγία ηνπ θξαγκνύ. Παξόιν πνπ ε θεξαηίλε ζηηβάδα απνηειείηαη από θύηηαξα πιήξσο θεξαηηλνπνηεκέλα θαη κεηαβνιηθώο αδξαλή, είλαη έλα ελεξγό πιηθό ην νπνίν κπνξεί λα παξνπζηάζεη κηα ζπγγέλεηα πξνο έλα ηδηαίηεξν δηάιπκα, κπνξεί λα καιαθώλεη, λα δηαιύεηαη, λα αθπδαηώλεηαη θαη γεληθά λα κεηαβάιιεηαη θαηά δηάθνξνπο ηξόπνπο, κε απνηέιεζκα λα κεηαβάιιεηαη θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ θξαγκνύ, ε νπνία είλαη ζπλερήο θαη αθνξά όιεο ηηο ζηηβάδεο ηεο θεξαηίλεο. Γηα ην ιόγν απηόλ όηαλ ε θεξαηίλε ζηηβάδα λνζεί, ή έρεη θαηαζηξαθεί, ή έρεη απνκαθξπλζεί ε δηαβαηόηεηα ηνπ δέξκαηνο από ηηο δηάθνξεο νπζίεο απμάλεηαη.[4,7]

15 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΔΛΑΗΟΛΑΓΟ 2.1 Υεκηθή ζύζηαζε ειαηνιάδνπ Σν ειαηόιαδν είλαη, κίγκα γιπθεξίλεο (ηξηγιπθεξίδηα) κε αλώηεξα ιηπαξά νμέα, κεξηθά από ηα νπνία είλαη αθόξεζηα ελώ άιια είλαη θνξεζκέλα. Δθηόο από ηα ηξηγιπθεξίδηα ην ειαηόιαδν πεξηέρεη κηθξέο πνζόηεηεο θαη από άιια ζπζηαηηθά όπσο: ελεύθεπα λιπαπά οξέα, θωζθαηίδια (λεκιθίνερ) ζηεπόλερ, θαινόλερ, ηοκοθεπόλερ, σπωζηικέρ και διάθοπερ πηηινοειδήρ και ζελαηινοειδήρ οςζίερ (frezzotti and Manni, 1956). [8] Σα εδώδηκα ζπζηαηηθά ηνπ ειαηνιάδνπ κπνξνύλ λα δηαθξηζνύλ ζε ζαπσλνπνηήζηκα (πνπ αληηπξνζσπεύνπλ ην 98,5-99,5% ηνπ ειαίνπ) θαη ηα κε (πνπ αληηπξνζσπεύνπλ ην 0,5-1,5% ηνπ ειαίνπ). [9] Σα ηξηγιπθεξίδηα απνηεινύλ ην πην ζεκαληηθό κέξνο ησλ ζαπσλνπνηήζηκσλ ζπζηαηηθώλ. Σν ππόινηπν απνηειείηαη από ειεύζεξα ιηπαξά νμέα θαη κηθξόηεξεο ζπγθέληξσζεο ζπζηαηηθά πνπ πξνέξρνληαη από ηα ιηπαξά νμέα όπσο, π.ρ. ηα θσζθνιηπνεηδή νη θύξνη θαη νη εζηέξεο ησλ ζηεξνιώλ. [9] (Σσ Το ηπιγλςκεπίδιο)

16 ύλζεζε ειαηνιάδνπ ζε ιηπαξά νμέα: Η ζύλζεζε ηνπ ειαηνιάδνπ ζε ιηπαξά νμέα, όπσο θαη ησλ άιισλ ιαδηώλ, θπκαίλεηαη θαη εμαξηάηαη από ηελ πνηθηιία, ηηο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο όπνπ θαιιηεξγνύληαη ηα δέληξα θαη από δηάθνξνπο άιινπο παξάγνληεο (Frezzotti and Manni 1956, Vitagliano 1960, Amellotti 1973, Christakis 1980). [8] Σν κεγαιύηεξν πνζνζηό ησλ ιηπαξώλ νμέσλ ηνπ ειαηνιάδνπ ζπληζηάηαη από αθόξεζηα νμέα. Μεηαμύ απηώλ ην κνλναθόξεζην ειατθό (C18:1) πεξηέρεηαη ζε κεγαιύηεξε πνζόηεηα. Σν δεύηεξν θαηά ζεηξά αθόξεζην ιηπαξό νμύ ηνπ ειαηνιάδνπ είλαη ην ιηλειατθό (C18:2). Σα άιια αθόξεζηα νμέα, ιηλνιεληθό (C18:3), αξαρηδνληθό (C20:4), θαη παικηηνιετθό (C16:1) ζπλαληώληαη, ζην ειαηόιαδν, ζε πνιύ κηθξέο πνζόηεηεο. Από ηα θνξεζκέλα νμέα ζε κεγαιύηεξν πνζνζηό ζπλαληάηαη ην παικηηηθό (C16:00) θαη αθνινπζεί ην ζηεαηηθό (C18:0). Σα θύξηα γιπθεξίδηα ηνπ ειαηνιάδνπ είλαη απηά ηνπ ειατθνύ νμένο, πνπ κόλα ηνπο μεπεξλνύλ ην 70-80% ηνπ βάξνπο ηνπ ιαδηνύ. Δπεηδή ηα γιπθεξίδηα απηά είλαη πγξά, ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ, ην ειαηόιαδν, ζην ζύλνιό ηνπ, παξακέλεη ζε πγξή θαηάζηαζε ζηηο ζπλήζεηο ζεξκνθξαζίεο δσκαηίνπ. [8] Πίλαθαο 4.2: εθαηνζηηαία δηαθύκαλζε ηεο πεξηεθηηθόηεηαο ηνπ ειαηνιάδνπ, ζε ιηπαξά νμέα Ληπαξά νμέα πεξηεθηηθόηεηα (%) Διατθό 56,0-83,0 Παικηηηθό 7,5-20,0 Ληλειατθό 3,5-20,0 ηεαηηθό 0,5-5,0 Παικηηνιετθό 0,3-3,5 Ληλνιεληθό 0,0-1,5 Μπξηζηηθό 0,0-0,1 Αξαρηδηθό κεγ. 0.8 Βερεληθό κεγ. 0.2 Ληγλνθεξηθό κεγ. 1.0 Δπηαδεθαλντθό κεγ. 0.5 Δπηαδεθελντθό κεγ. 0.6 International olive oil council (1984 )

17 Με γιπθεξηδηθά ζπζηαηηθά ηνπ ειαηνιάδνπ: Σα ζπζηαηηθά απηά εξεπλήζεθαλ αξρηθά ζην αζαπσλνπνίεην κέξνο ηνπ ειαηνιάδνπ. [8] ηα κε γιπθεξηδηθά ζπζηαηηθά ηνπ ειαηνιάδνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη πδξνγνλάλζξαθεο, ρισξνθύιιεο, ηνθνθεξόιεο, αιεηθαηηθέο αιθνόιεο, ζηεξόιεο, θαηλνιηθά παξάγσγα θαη πηεηηθά ζπζηαηηθά. Οη πδξνγνλάλζξαθεο πεξηιακβάλνπλ ην ζθνπαιέλην (πξόδξνκν κόξην ζηεξνιώλ) θαη ηα θαξνηελνεηδή (30-60% ινπηεΐλε, 5-15% β-θαξνηέλην). Οη ρισξνθύιιεο ηνπ ειαηιάδνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ θαηνθπηίλε-α(20-40%) θαη ηε ρισξνθύιιε-α (4-7%). Κύξηα ηνθνθεξόιε ζην ειαηόιαδν είλαη ε α-(52-87%) ελώ νη β θαη γ απαληώληαη ζε κηθξόηεξεο πνζόηεηεο (15-20% θαη 7-23% αληίζηνηρα). [9,10] Οη θπξηόηεξεο αιεηθαηηθέο αιθνόιεο είλαη ε εμαθνζνλόιε, νθηαθνζνλόιε θαη ε ηεηξαθνζνλόιε ζε ζπγθέληξσζε 10-70mg\100mg ειαηνιάδνπ. Δθηηκώληαη ζε ζπγθέληξσζε mg\100mg, κε θπξηόηεξεο ηηο β-ζηηνζηεξόιε, 5-αβελνζηεξόιε. ε κηθξόηεξεο πνζόηεηεο απαληώληαη θαη νη ζηηγκαζηεξόιε, ρνιεζηεξόιε. 24- κεζπιελνρνιεζηεξόιε θ.α. [9,10] Πίλαθαο 4.5: εθαηνζηηαία ζύλζεζε ηνπ αζαπσλνπνίεηνπ κέξνπο ηνπ ειαηνιάδνπ. Συςτατικά παρθζνο ελαιόλαδο Σκουαλζνιο καί άλλοι υδρογονοάνθρακεσ Στερόλεσ 15 Εςτζρεσ ςτερολών - Τριτερπενοειδείσ αλκοόλεσ 10 Κήροι - Ανώτερεσ λιπαρζσ αλκοόλεσ - Καροτενοειδή τοκοφερόλεσ, αντιοξειδωτικά, πτητικά και άλλα ςυςτατικά Gracian (1968)

18 Μεηαμύ ησλ κηθξνζπζηαηηθώλ ηνπ ειαηνιάδνπ ζπγθαηαιέγνληαη ρξσζηηθέο νπζίεο (μαλζίλεο, ρισξνθύιιεο), ηεξπεληθά νμέα, θιαβνλνεηδή (όπσο ε ινπηενιίλε θαη ε θεξθεηίλε) θαη θαηλνιηθά παξάγσγα [6]. Σα θπξηόηεξα θαηλνιηθά παξάγσγα ηνπ ειαηόιαδνπ είλαη ε ηπξνζόιε, ε πδξνμπ-ηπξνζόιε, ε ειαηνπατλε, ην θαθετθό νμύ, ην βαληιηθό νμύ, ην ζπξηγθηθό νμύ, ην ξ-θνπκαξηθό νμύ, ην ν-θνπκαξηθό νμύ, ην πξνηνθαηερηθό νμύ, ην 4-πδξνμπβελδντθό νμύ, ην 4-πδξνμπθαηλνιηθό νμύ θαη 3,4- δηπδξνμπθαηλπινμηθό νμύ [9,10]. Η πνζόηεηα θαηλνιηθώλ παξαγώγσλ εμαξηάηαη από πνηθίινπο παξάγνληεο κεηαμύ ησλ νπνίσλ ην θιίκα, νη ζπλζήθεο θαιιηέξγεηαο, ν βαζκόο σξίκαλζεο, ε πηζαλή πξνζβνιή ηεο ειηάο από ηνλ δάθν (Dacus olea). [11] Βηνινγηθέο ηδηόηεηεο ηνπ ειαηόιαδνπ Θεξκηδηθή Αμία Σν ειαηόιαδν, όπσο θαη θάζε άιιν ιίπνο ή έιαην, απνδίδεη ζηνλ νξγαληζκό ηνλ ίδην αξηζκό κεγάισλ ζεξκίδσλ πνπ είλαη 9,3 γηα θάζε γξακκάξην θαηαλαινύκελεο ιηπαξήο ύιεο (9,3 Kcal/g) (Ratledge 1984; 1993). [8] Γεπζηηθόηεηα Σν ειαηόιαδν είλαη έλα από ηα θπηηθά έιαηα πνπ κπνξνύλ λα θαηαλαισζνύλ ακέζσο κεηά ηελ παξαιαβή ηνπο ρσξίο θακηά επεμεξγαζία. ηε κνξθή απηή, ην ειαηόιαδν δηαηεξεί ηα ζπνπδαία ζπζηαηηθά ηνπ (γεπζηηθά-αξσκαηηθά), πνπ πεξηέρεη όηαλ βξίζθεηαη ζηνλ ειαηόθαξπν, ηα νπνία θαη ηνπ πξνζδίδνπλ ηδηαίηεξε γεπζηηθόηεηα πνπ ην μερσξίδεη από ηα άιια θπηηθά έιαηα. [8]

19 Αθνκνίσζε Η αθνκνίσζε ηνπ ειαηόιαδνπ από ηνλ αλζξώπηλν νξγαληζκό, είλαη πνιύ κεγάιε. Μειέηεο έδεημαλ όηη ν βαζκόο αθνκνίσζεο ηνπ ιαδηνύ απηνύ κπνξεί λα θηάζεη ην 98% (Fedeli 1977). Δμαηηίαο ηεο κεγάιεο αθνκνίσζεο ηνπ ειαηόιαδνπ, δηεπθνιύλεηαη θαη ε απνξξόθεζε ησλ ιηπνδηαιπηώλ βηηακηλώλ νη νπνίεο πεξηέρνληαη ζ' απηό. Πεξαηηέξσ, έρεη δηαπηζησζεί όηη ην ειαηόιαδν βνεζά θαη ζηελ πέςε ησλ άιισλ ιηπαξώλ πιώλ, γηαηί δηεπθνιύλεη ηηο εθθξίζεηο ηνπ πεπηηθνύ ζπζηήκαηνο θαη ηεο ρνιήο θαη δηεγείξεη ην έλδπκν παγθξεαηηθή ιηπάζε (Casares 1969; Christakis et al. 1980). Σν ειαηόιαδν επλνεί επίζεο ην κεηαβνιηζκό ηεο ελδνγελνύο ρνιεζηεξόιεο. Γεληθά νη θαιέο πεπηηθέο ηδηόηεηεο ηνπ ειαηόιαδνπ απνδίδνληαη ζηελ εμηζνξξνπεκέλε ρεκηθή ηνπ ζύλζεζε θαη ζηηο θαιέο νξγαλνιεπηηθέο ηνπ ηδηόηεηεο (Κπξηηζάθεο, 1988). πκπεξαζκαηηθά κπνξεί λα αλαθεξζεί όηη ην ειαηόιαδν πέπηεηαη (αθνκνηώλεηαη) από ηνλ νξγαληζκό ηνπ αλζξώπνπ, ζε βαζκό ν νπνίνο ζεσξείηαη ηδαληθόο. Η ζύλζεζε ηνπ ζε ιηπαξά νμέα, ε ηδηόηεηα ηνπ λα δηεπθνιύλεη ηηο εθθξίζεηο ηεο ρνιήο θαη ε παξνπζία νξηζκέλσλ ζπζηαηηθώλ, όπσο είλαη ε ρισξνθύιιε ε νπνία δηεπθνιύλεη ηελ αθνκνίσζε ηνπ, βνεζνύλ ζηελ αύμεζε ησλ εθθξίζεσλ ηνπ πεπηηθνύ ζσιήλα δηεπθνιύλνληαο έηζη έκκεζα θαη ηελ πέςε ησλ άιισλ ηξνθώλ. [8] Φπζηθνρεκηθέο ηδηόηεηεο ησλ ειαίσλ α. Γηαιπηόηεο: Όια γεληθώο ηα ιίπε θαη έιαηα είλαη αδηάιπηα ζην λεξό. Γηαιύνληαη ζηνλ αηζέξα, ρισξνθόξκην, πεηξέιαην, βελδίλε, ηξηρισξηνύρν αηζπιέλην θ.η.ι. [12] β. Γαιαθησκαηηθόηεο: Σα έιαηα έρνπλ ηελ ηδηόηεηα ζε επαθή κε ηνλ αέξα, κε πεθηηληθέο θαη πξσηετληθέο νπζίεο λα γαιαθησκαηνπνηνύληαη επθόισο. Η ηδηόηεηα αύηε ησλ ειαίσλ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ θαξκαθεπηηθή, θνζκεηνινγία, θαη ηε καγεηξηθή. [12] γ. Ηθαλόηεηα εηζρσξήζεσο: Σα έιαηα έρνπλ ηελ ηθαλόηεηα λα δηέξρνληαη ηαρέσο κέζα από πνξώδε ζώκαηα. Πιεξνύλ κε κεγάιε επθνιία ηνπο πόξνπο απηώλ, εθδηώθνληαο ηνλ αηκνζθαηξηθό αέξα. [12]

20 2.2 Αληηνμεηδσηηθή δξάζε ηνπ ειαηόιαδνπ Γηα λα θαηαλνεζεί ν κεραληζκόο αληηνμεηδσηηθήο δξάζεο ηνπ ειαηνιάδνπ ζα πξέπεη πξώηα λα θαηαλνήζνπκε ηνλ κεραληζκό δξάζεο ησλ αληηνμεηδσηηθώλ νπζηώλ (γελ.). Οη αληηνμεηδσηηθέο νπζίεο πξνζηαηεύνπλ ηα θύηηαξα από βιάβεο πνπ νθείινληαη ζε δηάθνξεο νμεηδσηηθέο νπζίεο, νη νπνίεο πξνέξρνληαη από ηε δξάζε ηξνθώλ, άιισλ νπζηώλ ή από ηνλ κεηαβνιηζκό. [13] Σν ειαηόιαδν απνηειεί κηα πινύζηα πεγή αληηνμεηδσηηθώλ νπζηώλ. Οη θπξηόηεξεο είλαη: κηα νιόθιεξε θαηεγνξία νπζηώλ. Σηο θαηλόιεο κε εηδηθή δξάζε. [8] Σελ πξνβηηακίλε Α θαη ηελ βηηακίλε Δ (ηνθνθεξόιε) θαη ην κέηαιιν ζειήλην. Η αληηνμεηδσηηθή δξάζε ηνπ ειαηνιάδνπ, νθείιεηαη ζηελ κε νμείδσζε ησλ ρακειήο ππθλόηεηαο ιηπνπξσηετλώλ (LDL). [13] Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη ην έμηξα παξζέλν ειαηόιαδν από πξώηε, ςπρξή, έθζιηςε πεξηέρεη κία πνιύ κεγαιύηεξε πνζόηεηα, αληηνμεηδσηηθώλ παξαγόλησλ. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη ππεύζπλνη γηα ηελ κεγάιε ζηαζεξόηεηα απηνύ ηνπ ειαηνιάδνπ έλαληη ηεο απηννμεηδώζεσο. [13] Σν δέξκα πξνζηαηεύεηαη έλαληη ζην νμεηδσηηθό ζηξεο από έλα πιήζνο αληηνμεηδσηηθώλ ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη ηα κε ελδπκαηηθά ρακεινύ κνξηαθνύ βάξνπο αληηνμεηδσηηθά όπσο ε βηηακίλε Δ. Πξόζθαηα ε παξνπζία ηεο α- θαη γ- ηνθνθεξόιεο θαζώο θαη άιισλ ζπζηαηηθώλ βξέζεθαλ ζηελ θεξάηηλε ζηηβάδα. Η ύπαξμε ησλ αληηνμεηδσηηθώλ ζηελ θεξάηηλε ζηηβάδα αθνινπζείηαη από ηελ ύπαξμή ηνπο θαη ζηα βαζύηεξα ζηξώκαηα. [14] Οη δίαηηεο πινύζηεο ζε ειαηόιαδν, απμάλνπλ ηα επίπεδα θπθινθνξνύζεο βηηακίλεο Δ. [13]

21 (Εικόνα 4.3) Φαινολικά ζςζηαηικά ηων θςηικών ςγπών ηος καππού. 2.3 Ληπαξά νμέα Οη ελώζεηο απηέο ππάξρνπλ ζηα θύηηαξα θπξίσο ελσκέλεο κε εζηεξηθό ή ακηδηθό δεζκό ζηα κόξηα δηάθνξσλ ιηπηδίσλ. ε ειεύζεξε κνξθή βξίζθνληαη κόλν ζε κηθξνπνζά. Σα ιηπαξά νμέα ραξαθηεξίδνληαη από κηα ζρεηηθά κεγάιε πδξνγνλαλζξαθηθή άιπζν πνπ θαηαιήγεη ζε θαξβνμύιην. [15] Από ηα θνξεζκέλα ιηπαξά νμέα απηά πνπ βξίζθνπκε ζπρλόηεξα ζηα δσηθά ιηπε είλαη ην παικηηηθό (palmitic) 16:0 (δειαδή 16 άηνκα C, κεδέλ δηπινί δεζκνί) θαη ην ζηεαηηθό ή ζηεαξηθό (stearic) 18:0. Ληγόηεξν ζπρλά βξίζθνληαη νμέα κε C 12 θαη C 14 θαζώο θαη κε C 20 θαη πάλσ. Σέινο νμέα κε C 10 θαη θάησ είλαη ζπάληα ζηα δσηθά ιίπε. Σα αθόξεζηα νμέα πνπ ζπλαληνύκε ζπρλόηεξα ζηα δσηθά ιίπε είλαη ην παικηηνιετθό ή παικηηνιατθό (palmitoleic) θαη ην νιετθό ή ειατθό (oleic). Σν νιετθό είλαη ην ιηπαξό νμύ πνπ βξίζθεηαη ζηα κεγαιύηεξα πνζά ζηε θύζε. Η ύπαξμε δηπινύ δεζκνύ απμάλεη ηε δηαιπηόηεηα θαη ειαηηώλεη ην ζεκείν ηήμεσο ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν νμύ. Ο δηπιόο δεζκόο ππάξρεη ζηε ζέζε C-9,10. Η ύπαξμε δηπινύ δεζκνύ δίλεη ηε δπλαηόηεηα γεσκεηξηθώλ ηζνκεξώλ. Σν νιετθό είλαη cis, ελώ ε trans κνξθή είλαη ην ειατδηθό. Η κνξθή cis είλαη ε κνξθή ζηελ νπνία ζπλαληνύκε θπξίσο ηα θπζηθά ιηπαξά νμέα. [15]

22 Δθηόο από ηα κνλναθόξεζηα (monounsaturated) ιηπαξά νμέα από ηα νπνία ην ζπρλόηεξα εκθαληδόκελν ζηε δίαηηα cis-κνλναθόξεζην ιηπαξό νμύ είλαη ην ειατθό νμύ, ην νπνίν βξίζθεηαη θαηεμνρήλ ζην ειαηόιαδν. Αθόκε ζπλαληνύκε θαη πνιπαθόξεζηα (polyunsaturated) ιηπαξά νμέα κε δύν ή θαη πεξηζζόηεξνπο δεζκνύο. Σα ζειαζηηθά κπνξνύλ λα ζπλζέηνπλ θνξεζκέλα θαη κνλναθόξεζηα ιηπαξά νμέα, αιιά δελ κπνξνύλ λα ζπλζέζνπλ ηα πνιπαθόξεζηα ιηλνιετθό θαη ιηλνιεληθό νμύ. Σα πνιπαθόξεζηα απηά ιηπαξά νμέα είλαη απαξαίηεηα (essential) γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο θαη πξέπεη λα ιακβάλνληαη από θπηηθέο ηξνθέο όπνπ βξίζθνληαη ζε αθζνλία. Από ην ιηλνιετθό νμύ ηα θύηηαξα ησλ ζειαζηηθώλ κπνξνύλ θαη ζπλζέηνπλ ην αξαρηδνληθό νμύ (20:4). [15]

23 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ζ ΑΜΔΖ ΚΑΗ ΔΜΜΔΖ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΟΤ ΔΛΑΗΟΛΑΓΟΤ ΣΟ ΓΔΡΜΑ 3.1 Έξεπλεο - ηνπηθή εθαξκνγή Από πνιύ παιηά ην ειαηόιαδν ρξεζηκνπνηήζεθε ζε ηνπηθέο εθαξκνγέο θαηά ησλ παζήζεσλ ηνπ δέξκαηνο κε ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα.[8] Οη αξραίνη Έιιελεο ζπλήζηδαλ λα θάλνπλ κπάλην κε ειαηόιαδν, ην ρξεζηκνπνηνύζαλ επηπιένλ όπσο θαη νη αξραίνη Αηγύπηηνη θαη Ρσκαίνη, γηα επνύισζε ησλ ηξαπκάησλ. [16] Η ρξήζε απηή ζπλερίδεηαη κέρξη ηηο κέξεο καο θαη κάιηζηα ζήκεξα ηα ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα ηεο απνδεηθλύνληαη θαη κε πνιιέο επηζηεκνληθέο έξεπλεο. ηηο κέξεο καο έρνπκε πνιιέο αλαθνξέο γηα ηελ απνδνηηθή θαη ζεξαπεπηηθή δξάζε ησλ αινηθώλ θαη θξεκώλ πνπ εθαξκόδνληαη ηνπηθά θαη πεξηέρνπλ ην ειαηόιαδν ζαλ δξαζηηθό ζπζηαηηθό ελάληηα ζηηο δηάθνξεο δεξκαηηθέο παζήζεηο. Η εθαξκνγή γίλεηαη ηνπηθά ζε βιάβεο ηνπ δέξκαηνο όπσο ε δεξκαηίηηδα επαθήο, ε αηνπηθή δεξκαηίηηδα, ε ςσξίαζε, [16] ε μεξνδεξκία, ην έθδεκα, ε ξνδαλζή, ε ζκεγκαηόξξνηα, ηα εγθαύκαηα θαη ηα εγθαύκαηα από αθηηλνβνιία θαζώο επίζεο θαη νη θιεγκνλέο ηνπ δέξκαηνο άιινπ ηύπνπ θαη ε γήξαλζε. [16] Γλσζηόο είλαη ν θαηεπλαζηηθόο ξόινο ηνπ ζηνπο πόλνπο από ηζηκπήκαηα δηαθόξσλ εληόκσλ (Hurley, 1919). [8] Αξθεηέο κειέηεο έρνπλ δείμεη όηη νη πνιπθαηλόιεο σο ζπζηαηηθό ηνπ ειαηόιαδνπ έρνπλ αληηθιεγκνλώδε δξάζε, επίζεο ε κεγάιε πεξηεθηηθόηεηα ζην έμηξα παξζέλν ειαηόιαδν ζε πνιπθαηλόιεο θαη ζε άιια ζπζηαηηθά έρεη αληηνμεηδσηηθή δξάζε σο πξνζηαηεπηηθή νπζία ελάληηα ζην θσην-νμεηδσηηθό ζηξεο θαζώο θαη ζηε ζεξαπεία ηνπ θαξθίλνπ ηνπ δέξκαηνο. [16] Ο Budiyanto A. θαη νη ζπλεξγάηεο ηνπ κειεηώληαο ζε πνληίθηα ηελ επίδξαζε ηνπ ειαηνιάδνπ ζηνλ θαξθίλν ηνπ δέξκαηνο θαηέιεμαλ ζην ζπκπέξαζκα όηη ε ηνπηθή εθαξκνγή ειαηνιάδνπ κεηά ηελ έθζεζε ζε αθηηλνβνιία UVB κπνξεί λα κεηώζεη ηελ εκθάληζε όγθσλ πξνθαινύκελσλ από ηελ αθηηλνβνιία απηή, πηζαλόηαηα κέζσ ηεο αληηνμεηδσηηθήο ηνπ ηθαλόηεηαο ζηε κείσζε ησλ βιαβώλ ηνπ DNA. [10]

24 Ο De la Puerta R. θαη νη ζπλεξγάηεο, ηνπ κειέηεζαλ ηα αληηθιεγκνλώδε απνηειέζκαηα ηεο εξπζξνδηόιεο, ηεο β-ζηηνζηεξόιεο θαη ηνπ ζθνπαιέληνπ αλαγλσξίδνληαο ηα σο βαζηθά κε ζαπσλνπνηήζηκα ζπζηαηηθά ηνπ παξζέλνπ ειαηόιαδνπ, θαζώο επίζεο θαη ηα θαηλνιηθά παξάγσγα ειαηνπατλε, ηπξνζόιε, πδξνμπ-ηπξνζόιε θαη θαθετθό νμύ πνπ απνηεινύλ πνιηθά ζπζηαηηθά. Η κειέηε ηνπο ζρεδηάζηεθε γηα λα αλαιύζεη ηελ αληηθιεγκνλώδε δξάζε ησλ ζπζηαηηθώλ απηώλ ηνπ παξζέλνπ ειαηνιάδνπ ζην νίδεκα ζε πνληίθηα. Η ηνπηθή εθαξκνγή ηνπ ειαηνιάδνπ είρε δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα σο πξνο ηελ αληηθιεγκνλώδε δξάζε θαη έηζη εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα όηη νη πηζαλέο βηνινγηθέο επηδξάζεηο ηνπ παξζέλνπ ειαηνιάδνπ απνδίδνληαη ελ κέξεη ηόζν ζηα πνιηθά όζν θαη ζηα κε ζαπσλνπνηήζηκα ζπζηαηηθά ηνπ.[18] Σν ειαηόιαδν ζε ζπλδπαζκό κε κέιη θαη θήξν κέιηζζαο (besswax) δηαπηζηώζεθε όηη έρεη ζεξαπεπηηθή δξάζε ζηελ ηνπηθή εθαξκνγή θαηά ηεο πηηπξίδα θαη ησλ αηκνξξνΐδσλ θαη επηπιένλ βξέζεθε λα ππάξρεη αληηβαθηεξηαθή δξάζε ελάληηα ζηνλ ρξπζίδνληα ζηαθπιόθνθθν θαη Candida albicans.[16] ηε ζεκεξηλή επνρή εθρύιηζκα θύιινπ ειηάο πεξηέρεηαη ζε κεγάιν πνζνζηό ζε ινζηόλ θαη ελπδαηηθέο αινηθέο πνπ πξννξίδνληαη γηα ζεξαπεία δεξκαηηθώλ βιαβώλ από αθηίλεο UV (Ultra violet). Δπίζεο εθρύιηζκα θύιινπ ειηάο ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηέγεξζε θαη αύμεζε ηεο ηνπηθήο αηκαηηθήο ξνήο θαη έρεη δηαπηζησζεί όηη ην εθρύιηζκα ησλ θύιισλ ειηάο δξα θπξίσο ζηνπο κύεο απμάλνληαο ηελ αηκάησζε ηνπ κπηθνύ ηζηνύ θαη ηελ ειάηησζε ηνπ κπηθνύ πόλνπ. [17] Σν oleanolic νμύ ζε ζπλδπαζκό κε ην εθρύιηζκα θύιισλ ειηάο πηζηεύεηαη όηη δηεγείξνπλ νξηζκέλα ζηνηρεία ηνπ ζπλδεηηθνύ ηζηνύ ηνπ δέξκαηνο, κε απνηέιεζκα ηελ ηαθηηθή αλαλέσζε θαη ηζνξξνπία ηνπ δέξκαηνο πνπ έρεη ζαλ ζπλέπεηα ηελ βειηίσζε ηεο πγείαο ηνπ. [17] Σν ειαηόιαδν, απνηειεί ην ηδαληθό έθδνρν γηα ηε ρνξήγεζε ηεο αληηνμεηδσηηθήο βηηακίλεο Δ. [13] Δηδηθόηεξα ζε όηη αθνξά ηε ρξήζε ησλ θπζηθώλ αληηνμεηδσηηθώλ γηα ηελ πξόιεςε ηεο γήξαλζεο ηνπ δέξκαηνο, πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη ε βηηακίλε Δ δξα σο αληηγεξαληηθή κόλν όηαλ εθαξκνζηεί ηνπηθά ζηελ επηδεξκίδα ππό κνξθή θνζκεηνινγηθώλ ή θαξκαθεπηηθώλ ζπζθεπαζκάησλ. [19]

25 3.1.1 Χο ζπζηαηηθό θνζκεηνινγηθώλ - θαξκαθεπηηθώλ παξαζθεπαζκάησλ Γεληθά ην ειαηόιαδν ρξεζηκνπνηήζεθε από ηελ αξραηόηεηα, ζαλ ζξεπηηθό ζπζηαηηθό ζαλ θνξέαο θαξκάθσλ ή θάξκαθν θαη ζαλ θαιιπληηθό. [8] Διαηόιαδν είλαη έλα θπηηθό έιαην κε παξαδνζηαθή ρξήζε σο καιαθηηθό ηνπ δέξκαηνο θαη ησλ εμαξηεκάησλ ηνπ, Ωο ελπδαηηθό ηνπ μεξνύ δέξκαηνο, σο βάιζακν ρεηιηώλ, ζε ζακπνπάλ, ζαπνύλη, ινζηόλ ρεξηώλ, θαζώο επίζεο θαη σο ιάδη κάιαμεο θαη ζε ζεξαπεία πηηπξίδαο αιιά θαη σο γαιαθηνκαηνπνηεηήο. Σν ειαηόιαδν, απηνύζην ρξεζίκεπζε από πνιύ παιηά γηα ηελ παξαζθεπή θάζε ινγήο θνηλνύ ζαπνπληνύ, θξέκαο θνιλη, πνπ παξαδνζηαθά ήηαλ ζρεδηαζκέλε λα απνηειεί από θπζηθνύο θήξνπο, θήξν κέιηζζαο θαη θπηηθά έιαηα\ειαηόιαδν. [6] Δπηπιένλ, ιόγσ ηνπ πξνζνκνηάδνληνο πξνο ην ζκίγκα πεξηερνκέλνπ ηνπ, ην ειαηόιαδν ρξεζηκνπνηείηαη: ζε πξντόληα καιιηώλ γηα άλδξεο, γηα λα «θξαηά» ηα καιιηά ζηε ζέζε ηνπ (hair dressings). Ωο καιιαθηηθό ζε γπλαίθεο θαη άλδξεο κε μεξά ή θαηζαξά καιιηά, γηα λα ηα «καιαθώζνπλ». Γηα ηα ιέπηα πηηπξίδαο, γηα καιάμεηο ζώκαηνο. Από ηα παξάγσγά ηνπ: νη εζηέξεο ηνπ ρξεζηκεύνπλ σο γαιαθηνκαηνπνηεηέο ή καιαθηηθά. Σα ακίδηά ηνπ σο αληηζηαηηθνί παξάγνληεο ή ηαζηελεξγά. Σν ειαηόιαδν δηαηίζεληαη ζην εκπόξην θαη ζηηο παξαθάησ κνξθέο: αηζνμπιησκέλν ειαηόιαδν (olive oil PEGesters) θαη ακίδην ειαηνιάδνπ κε δηεζαλνιακίλε (olivamide DEA ) θ.α. [6] Πποιόνηα καλλςνηικών από ελαιόλαδο

26 Κάπνηα από ηα ελεξγά ζηνηρεία πξνεξρόκελα από ηελ ειηά θαη ην ειαηόιαδν πνπ βξίζθνπλ εθαξκνγή ζηελ θνζκεηνινγία: [w1] Οξγαληθό ειαηόιαδν. Δθρύιηζκα ειηάο ςπρξήο έθζιηςεο αθνινπζνύκελν από θηιηξάξηζκα, απηό ην έιαην είλαη πινύζην ζε βαζηθά αληηνμεηδσηηθή (πεξίπνπ 80%) θαη βηηακίλεο Α, Δ θαη D. Γινπηαλίλε ειαηόιαδνπ. Πξνέξρεηαη από ηελ αληίδξαζε κεηαμύ ησλ ιηπαξώλ νμέσλ ηνπ ειαηόιαδνπ θαη ηεο γινπηέλεο ηνπ ζηηαξηνύ. Δίλαη έλαο ήπηνο θαη θηιηθόο πξνο ην πεξηβάιινλ γαιαθηνκαηνπνηεηήο θαη δελ εξεζίδεη ην δέξκα. Βνύηπξν ειηάο. Πξνέξρεηαη από πδξνγόλσζε ειαηόιαδνπ. Δίλαη έλα θπζηθό καιαθηηθό ηεο επηδεξκίδαο ην νπνίν δίλεη ζηα γαιαθηώκαηα κηα απαιή θξεκώδε πθή. Olive squalene. Πξνέξρεηαη από πδξνγόλσζε ηνπ squalene πνπ πεξηέρεηαη ζην ειαηόιαδν. Δίλαη ζπγγεληθό κε ην ιίπνο ηνπ αλζξώπηλνπ δέξκαηνο θαη έρεη κεγάιε ηθαλόηεηα γαιαθηνκαηνπνηεηή. Δθρύιηζκα θύιινπ ειηάο. Πξνέξρεηαη κε ην κνύιηαζκα ησλ θύιισλ ειηάο κέζα ζε κείγκα λεξνύ θαη γιπθεξίλεο. Απηό ην εθρύιηζκα, πινύζην ζε γιπθνδίηε (ππξνζεητθό νμύ) είλαη έλαο ελπδαηηθόο παξάγνληαο κε αληηβαθηεξηαθή δξάζε. Δίλαη ζεκαληηθό λα ζεκεησζεί όηη ζηελ θνζκεηνινγία ρξεζηκνπνηείηαη ε θαιύηεξε πνηόηεηα ηνπ ειαηόιαδνπ πνπ ιακβάλεηαη κε ηε κέζνδν ηεο πίεζεο ελ ςπρξώ. Η πνηόηεηα απηή είλαη γλσζηή κε ηελ νλνκαζία έμηξα παξζέλν ειαηόιαδν. [5]

27 πηηηθέο ζπληαγέο κε ιάδη ειηάο. Λάδη ειηάο γηα ζξέςε ησλ καιιηώλ. Aλακείμηε 50 ml ιάδη ειηάο θαη 50 ml δαθλέιαην. Πεξάζηε ην ζηα καιιηά ζαο πξηλ ην ινύζηκν (αλ νη ξίδεο ζαο είλαη πνιύ ιηπαξέο, βάιηε ην πξνο ηηο άθξεο ησλ καιιηώλ), ηπιίμηε ηα κε κηα δεζηή πεηζέηα θαη αθήζηε ην ιάδη λα δξάζεη γηα κηζή ώξα. Mεηά ινπζηείηε θαλνληθά. Mπνξείηε λα θάλεηε απηή ηε κάζθα κία θνξά ηελ εβδνκάδα ζε πεξηόδνπο πνπ ληώζεηε όηη ηα καιιηά ζαο ρξεηάδνληαη ζξέςε θαη ηόλσζε.[w3] Λάδη γηα ζθαζκέλα ρέξηα ή μεξόηεηα ζηελ επηδεξκίδα. Tν ιάδη απηό κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε όζα ζεκεία ηνπ ζώκαηνο αληηκεησπίδνπλ μεξνδεξκία ή ζθαζίκαηα. Kαιύηεξα λα ην ρξεζηκνπνηείηε βξάδπ, πξηλ ηνλ ύπλν. Aλακείμηε 50 ml ιάδη ειηάο, 50 ml ιάδη θαιέληνπιαο θαη πξνζζέζηε 10 ζηαγόλεο αηζέξην έιαην γεξάλη, 10 ζηαγόλεο αηζέξην έιαην ιεβάληαο θαη 10 ζηαγόλεο αηζέξην έιαην ηξηαληαθπιιόμπιν.[w3] Γηα ρείιε πνπ έρνπλ ζθάζεη. Eλπδαηώζηε ηα ην βξάδπ κε ιίγν ειαηόιαδν. Λάδη γηα ηελ ελδπλάκσζε ησλ βιεθαξίδσλ θαη γηα ληεκαθηγηάδ. Aλακείμηε ίζεο πνζόηεηεο από ιάδη ακπγδάινπ θαη ιάδη ειηάο θαη θηηάμηε έλα κείγκα ειαίσλ γηα άςνγν ληεκαθηγηάδ, αιιά θαη γηα ζξέςε ησλ βιεθαξίδσλ. Θα ζαο ελζνπζηάζεη όηαλ δείηε πόζν θαιά θαη απαιά θαζαξίδεη![w3] Γηα ηελ πεξηνρή ησλ καηηώλ. Mπνξείηε, όηαλ δελ ρξεζηκνπνηείηε θάπνηα θξέκα, λα βάδεηε κε έλα βακβάθη ιίγν ειαηόιαδν ζηελ πεξηνρή πνπ θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ ην «πόδη ηεο ρήλαο», δειαδή νη πιατλέο αθηηλσηέο ξπηίδεο έθθξαζεο.[w3] Πίιηγθ ζώκαηνο. Αλ ην δέξκα είλαη μεξό θαη απνιεπίδεηαη, Η Carol Firenze πξνηείλεη ηελ αλάκεημε ηνπ ειαηόιαδνπ κε ζαιαζζηλό αιάηη γηα καζάδ πνπ εθαξκόδεηαη κε θπθιηθέο θηλήζεηο ζε πεξηνρέο πνπ ρξήδνπλ ηελ αλάγθε. Ή λα πξνζζέζεηε κεξηθέο θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο ειαηόιαδν κε κηα ή δύν ζηαγόλεο από αηζέξην έιαην ιεβάληαο ζην κπάλην. Απηόο είλαη έλαο πνιπηειήο ηξόπνο λα ραιαξώζεη, λα απαιύλεη θαη λα ελπδαηώζεη όιν ην ζώκα.[w2]

28 3.2 Μέζσ δηαηξνθήο Η πγεία ηεο επηδεξκίδαο θαη θαη' επέθηαζε θαη ε νκνξθηά ηεο μεθηλά από κέζα πξνο ηα έμσ (inside out). Γεγνλόο πνπ εμαξηάηαη, από ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ηνπ αηόκνπ, ηελ γεληθόηεξε θπζηθή θαηάζηαζε ηνπ νξγαληζκνύ θαη ηελ ύπαξμε δηαθόξσλ παζνινγηθώλ θαηαζηάζεσλ, αθόκε πνιιέο θνξέο από ηελ ςπρνινγία ηνπ αηόκνπ. Γηα παξάδεηγκα ζε θαηαζηάζεηο έληνλνπ θαη ζπλερνύο ζηξεο παξαηεξνύκε αθπδάησζε ηνπ δέξκαηνο ιόγν ησλ νξκνλώλ πνπ εθθξίλνληαη από ηα επηλεθξίδηα θαηά ηε δηάξθεηά ηνπο (αδξελαιίλε θαη θνξηηδόλε) κε απνηέιεζκα λα πξνθαινύλ ηζραηκία ηνπ δέξκαηνο θαη κείσζε ηεο αλαγελλεηηθήο θαη παξαγσγηθήο δξαζηεξηόηεηαο ησλ θπηηάξσλ ηνπ ζπλδεηηθνύ ηζηνύ. [7] Η πγηεηλή δηαηξνθή απνηειεί έλαλ από ηνπο ζεκαληηθνύο παξάγνληεο πνπ ζπκβάιιεη ζηελ πγεία ηεο επηδεξκίδαο. Σν παγθόζκην πξόηππν ηεο πγηεηλήο δηαηξνθήο ζύκθσλα κε ην Harvard School Food Pyramid ην νπνίν παξνπζηάζηεθε ην 1993 από ηνλ Walter Willelt, είλαη βαζηζκέλν ζηελ Μεζνγεηαθή δηαηξνθή ε νπνία έρεη σο θύξην ζπζηαηηθό ηεο ην ειαηόιαδν. [w2 ] Οη παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο ηνπ νξγαληζκνύ όπσο ν ζαθραξώδεο δηαβήηεο, παζήζεηο ηνπ θαξδηαγγεηαθνύ ζπζηήκαηνο, δηζιηπηδαηκεία, παζήζεηο ηνπ ήπαηνο, θαξθίλνο ζπλνδεύνληαη από ραξαθηεξηζηηθέο δεξκαηηθέο εθδειώζεηο. Οη πην ζπρλέο εθδειώζεηο ηνπ δέξκαηνο είλαη: [20] Σνπηθή αύμεζε ηεο πγξόηεηαο ηνπ δέξκαηνο (εμαηηίαο ηεο ζπκθνξήζεσο πνπ πξνθαιείηαη από ηε θιεβηθή απόθξαμε, είλαη πγξόηεξν θαη ζεξκόηεξν ην κέξνο πνπ πάζρεη), νίδεκα, θλύδσζε, επηπιένλ απώιεηα ηεο ειαζηηθόηεηαο ηνπ δέξκαηνο, κεηαβνιή ηεο ρξνηάο ηνπ δέξκαηνο (κεηαιιηθέο ρξώζεηο, σρξόηεηα), αθκή. Αθόκε μεξόηεηα ηνπ δέξκαηνο, ππεξθαξνηηλαηκία ( κείσζε ηεο ηθαλόηεηαο ηνπ ήπαηνο γηα κεηαηξνπή ηεο θαξνηίλεο ζε βηηακίλε Α), μαλζνκάησζε ε μάλζσζε. [20] Η βάζε ηεο ζεξαπείαο ησλ αλαθεξόκελσλ παζήζεσλ είλαη ε πγηεηλή δηαηξνθή πνπ πεξηέρεη όπσο πξναλαθέξζεθε ην ειαηόιαδν σο θύξην ζπζηαηηθό ηεο. Σν ειαηόιαδν ηξνπνπνηεί ηηο ιηπνπξσηετλεο ηνπ πιάζκαηνο θαη σο εθ ηνύηνπ ειαηηώλεη ηνλ θίλδπλν αξηεξηνζθιεξύλζεσο ησλ πεξηθεξηθώλ αγγείσλ. Η δξάζε ηνπ απηή επνκέλσο ην ραξαθηεξίδεη ζαλ πξαγκαηηθό θάξκαθν ζε παζήζεηο ηνπ θπθινθνξηθνύ ζπζηήκαηνο. Παξάιιεια, ην ειαηόιαδν πξνθπιάζζεη από ηξνπνπνίεζε (απηννμείδσζε) ηηο ιηπνπξσηετλεο θαη ηα άιια ιίπε.[13]

29 Σν ειαηόιαδν, ειαηηώλνληαο ηελ δξάζε θαη επηηείλνληαο ηελ απνκάθξπλζε ηνμηθώλ νπζηώλ, ειαηηώλεη ηελ δξάζε ρεκηθώλ θαξθηλνγόλσλ. Παξάιιεια, δίαηηα πινύζηα ζε ειαηόιαδν, ειαηηώλεη ηελ επίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ ζηνκάρνπ, ηνπ παρένο εληέξνπ, ηνπ πξνζηάηε θαη θπξίσο ηνπ θαξθίλνπ ηνπ καζηνύ. [13] Η ρξεζηκόηεηα ηνπ ειαηόιαδνπ ζην ήπαξ, είλαη πνιύ ζεκαληηθή θαη αλαθέξεηαη ζε πνιππνίθηιεο δξάζεηο ηνπ. Σν ειαηόιαδν ειαηηώλεη ηελ παξαγσγή ρνιεζηεξόιεο ζην ήπαξ θαη ελεξγνπνηεί ηελ απέθθξηζε ηεο ζην έληεξν κέζσ ηεο ρνιήο, δξώληαο ζαλ ππνρνιεζηεξνιαηκηθή νπζία. Δπίζεο απμάλεη ηελ δπλαηόηεηα ηνπ νξγάλνπ λα απνβάιιεη ηνμηθέο νπζίεο, ελώ εληζρύεη ηελ αληηνμεηδσηηθή ηθαλόηεηα ηνπ νξγάλνπ. Σέινο ην ειαηόιαδν απμάλεη ηελ δεθηηθόηεηα ηνπ ήπαηνο γηα ηελ ηλζνπιίλε ηζρπξνπνηώληαο ηελ δξάζε ηεο, ελώ απμάλεη ηελ δπλαηόηεηα ηνπ νξγάλνπ λα απνκαθξύλεη δηάθνξα trans ιηπαξά νμέα, ηα νπνία επηθάζνληαη ζηα θύηηαξα θαη είλαη επηθίλδπλα γηα ηελ δεκηνπξγία αξηεξηνζθιεξώζεσο θαη επηηξέπεη ηελ απέθθξηζε ηεο ρνιεζηεξόιεο. Σέινο, επηδξά ζηελ πήμε ηνπ αίκαηνο Η ιήςε ειαηνιάδνπ κε ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο δξαζηηθόηεηαο ηεο ηλζνπιίλεο, ηελ ειάηησζε νξηζκέλσλ ιηπηδαηκηθώλ παξαγόλησλ θαη ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ πδαηαλζξάθσλ από κνλναθόξεζηα ιίπε. Παξάιιεια ε ζηαζεξόηεηα ησλ επηπέδσλ γιπθόδεο αίκαηνο ζε δηαηξεθόκελα κε ειαηόιαδν άηνκα θαζηζηνύλ ην ειαηόιαδν έλα νπζηαζηηθό «θάξκαθν» ζε πεξηπηώζεηο δηαβήηε.[13] Βέβαηα, ην ειαηόιαδν δελ κπνξεί λα απνηειέζεη ηε κόλε ζεξαπεπηηθή παξέκβαζε ζηηο παζήζεηο απηέο θαη παξάιιεια δελ ππνθαζηζηά θαη ηελ ζεξαπεπηηθή ζεξαπεία. [13] Από ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηή ε έκκεζε επίδξαζε ηνπ ειαηόιαδνπ ζηελ ζεξαπεία ησλ εθδειώζεσλ ηνπ δέξκαηνο κέζσ δηαηξνθήο

30 Δπίινγνο Eλ θαηαθιείδη ην ειαηόιαδν είλαη έλα πξντόλ κε δηάθνξεο εθαξκνγέο ζηελ πγεία ηνπ δέξκαηνο, άιια θαη γεληθόηεξα ηνπ αηόκνπ. Οη κειέηεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηελ παξαπάλσ αλαζθνπηθή εξγαζία απέδεημαλ ηελ ρξεζηκόηεηα ηνπ άιινηε ηνπηθά θαη άιινηε κέζσ ηεο δηαηξνθήο. Παξόιν πνπ ζηηο πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο ε εθαξκνγή ηνπ ειαηνιάδνπ είλαη νθέιηκε γηα ηελ πγεία ηνπ δέξκαηνο, σζηόζν ε ρξήζε ηνπ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή. ύκθσλα κε έξεπλεο ην ειαηόιαδν κπνξεί ζε θάπνηεο πεξηπηώζεηο λα πξνθαιέζεη εξεζηζκoύο ζην δέξκα, [21] όπσο θαγεζσξνγέλεζε θαη λα επηδεηλώζεη ηελ πηηπξίδα. [6] Δπίζεο ε ρξήζε ηνπ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή ή αθόκα θαη λα απνθεύγεηαη ζε αζζελείο πνπ πάζρνπλ από καθξάο δηάξθεηαο έθδεκα θαη από θιεβηθή αλεπάξθεηα. [14] Δίλαη πάλησο γεληθά απνδεθηό όηη ην ειαηόιαδν ζε ζρέζε κε αινηθέο θαη θξέκεο, πξνθαιεί ιηγόηεξνπο εξεζηζκνύο θαη είλαη θαηαιιειόηεξν γηα πξντόληα πεξηπνίεζεο ηνπ δέξκαηνο

31 Λεμηιόγην [22] Αθόξεζην ιηπαξό νμύ: Δίλαη ιηπαξό νμύ κε έλαλ ή πεξηζζόηεξνπο δηπινύο δεζκνύο αλάκεζα ζηνπο άλζξαθεο ηεο αιπζίδαο ηνπ. Αιπζηδσηή αληίδξαζε ειεπζέξσλ ξηδώλ: Μία αλεμέιεγθηε αληίδξαζε ησλ ειεύζεξσλ ξηδώλ. Απηέο νη αληηδξάζεηο βιάπηνπλ γεληθά ηηο βηνινγηθέο ιεηηνπξγίεο. Αληηνμεηδσηηθό: Κάπνηα νπζία πνπ αλήθεη ζηελ κεγάιε νκάδα ησλ ελώζεσλ (θπζηθώλ θαη ζπλζεηηθώλ) ησλ νπνίσλ ε παξνπζία επηβξαδύλεη ηε θζνξά πνπ πξνθαιείηαη από ην νμπγόλν ή άιιεο νπζίεο. Βαζηθό ιηπαξό νμύ: Έηζη νλνκάδνληαη ην ιηλνιετθό νμύ θαη ην ιηλνιεληθό νμύ, επεηδή ην ζώκα ηα ρξεηάδεηαη αιιά δελ κπνξεί λα ηα παξαζθεπάζεη από άιιεο νπζίεο. Σα ΒΠΟ πξέπεη λα παξέρνληαη από ηελ ηξνθή. Βηηακίλε Δ: Έλα θπζηθό αληηνμεηδσηηθό θαη κηα απαξαίηεηε βηηακίλε. Τπάξρεη ζηνπο ζπόξνπο πνπ πεξηέρνπλ έιαην θαη ρξεηάδεηαη ζηνλ νξγαληζκό γηαηί εκπνδίδεη ηελ θαηαζηξνθή ησλ ιηπαξώλ νμέσλ ησλ κεκβξαλώλ από ηελ νμείδσζε. Έιαην: Έλα πγξό ιίπνο. Όζν πην κηθξέο είλαη νη αιπζίδεο ησλ ιηπαξώλ νμέσλ (ή όζν πεξηζζόηεξνπο δηπινύο δεζκνύο έρνπλ), ηόζν πην πγξό είλαη ην έιαην. Διεύζεξεο ξίδεο: Έλα κόξην ή ηκήκα κνξίνπ κε έλα ειεύζεξν κε ζπλδεκέλν ειεθηξόλην. Δπεηδή επηδηώθεη λα ζπδεπρζεί, θιέβεη ηα ειεθηξόληα από άιια δεύγε. Αλ θαη νη αληηδξάζεηο ησλ ειεύζεξσλ ξηδώλ ζπκβαίλνπλ γεληθά ζηηο θπζηνινγηθέο βηνινγηθέο ιεηηνπξγίεο, δεκηνπξγνύλ θηλδύλνπο όηαλ εκπιαθνύλ ζε θάπνηα αιπζηδσηή αληίδξαζε. Έλδπκν: Μηα πξσηεΐλε πνπ παξάγεηαη από ην ζώκα γηα λα δηεπθνιύλεη (λα θαηαιύζεη) ζπγθεθξηκέλεο ρεκηθέο αληηδξάζεηο, ρσξίο ε ίδηα λα αιινηώλεηαη από απηέο ηηο αληηδξάζεηο. Κνξεζκέλν ιηπαξό νμύ: Έλα ιηπαξό νμύ ζην νπνίν όιεο νη δπλαηέο ζέζεηο ζηα άηνκα άλζξαθα θαηαιακβάλνληαη από άηνκα πδξνγόλνπ θαη δελ ππάξρνπλ δηπινί δεζκνί ζηελ αλζξαθηθή αιπζίδα. Ομείδσζε: Η πξνζζήθε νμπγόλνπ, ε αθαίξεζε πδξνγόλνπ ή ε πξνζζήθε ειεθηξνλίσλ ζε κηα νπζία. Η νμείδσζε ζπλνδεύεηαη ζπλήζσο από έθιπζε ελέξγεηαο

32 Πνιπαθόξεζην: Έλα ιηπαξό νμύ πνπ πεξηέρεη πεξηζζόηεξνπο από έλα δηπινύο δεζκνύο αλάκεζα ζηα άηνκα άλζξαθα ηεο αιπζίδαο ηνπ. Ο όξνο απηόο πεξηιακβάλεη ηόζν θπζηθά, πγηεηλά ιηπαξά νμέα όζν θαη αθύζηθα θαη βιαβεξά. Σξηγιπθεξίδηα: Έλα κόξην ιίπνπο ή ειαίνπ πνπ απνηειείηαη από ηξία κόξηα ιηπαξνύ νμένο ζπλδεκέλα κε έλα κόξην γιπθεξίλεο. Υνιεζηεξίλε: Μία πεξίπινθε ιηπαξή νπζία πνπ κπνξεί λα παξαζθεπαζηεί κέζα ζην ζώκα ή λα πξνζιεθζεί από ηξνθέο δσηθήο πξνέιεπζεο. Έρεη πνιιέο ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο κέζα ζηνλ νξγαληζκό, αιιά όηαλ ζπγθεληξώλεηαη ζε ππεξβνιηθέο πνζόηεηεο κπνξεί λα ελαπνηεζεί ζηα ηνηρώκαηα ησλ αξηεξηώλ. Φπρξήο πκπίεζεο: Έλαο όξνο πνπ ζπρλά ηνλ ρξεζηκνπνηνύλ εζθαικέλα θαη ζεκαίλεη όηη ην ιάδη έρεη εμαρζεί ρσξίο ηε ρξήζε ρεκηθώλ νπζηώλ

33 Βηβιηνγξαθία 1. Γξ. ΥΑΣΕΖΜΠΟΤΓΗΑ Η. - Σηοισεία αναηομικήρ ηος ανθπώπος, 3 ε έθδνζε, εθδόζεηο GM DESIGN, ΜΑΝΙΑΣΟΓΙΑΝΝΗ Γ, Αζήλα (2003) 2. ΛΔΟΝΣΑΡΗΓΟΤ Η. - Αποηπίσωζη Ι, ηκήκα εθδόζεσλ Σ.Δ.Ι. Θεζ/λίθεο, (2004). 3. ΑΒΒΑ Α. - Αναηομική ηος ανθπώπος, εθδόζεηο Κπξηαθίδε, Θεζ/λίθε (1989). 4. ΔΠ. ΚΑΘ. ΖΛΗΟΤ Α.- Σημειώζειρ δεπμαηολογίαρ Ι, ηκήκα εθδόζεσλ Σ.Δ.Ι. Θεζ/λίθεο, (2001). 5. ΑΝΑΓΝΧΣΖ. ΒΔΓΚΟ - Κοζμηηολογία, εκδοηικόρ οίκορ ΙΝΤΕRΒΟΟΚS Αθήνα (2004). 6. ΜΟΤΛΟΠΟΤΛΟΤ - ΚΑΡΑΚΗΣΟΤ Κ. ΡΖΓΟΠΟΤΛΟ Γ. ΣΡΑΣΖΓΟ Η. - Καλλςνηικό, ζςζηαηικό και εθαπμογέρ, 2 ε έθδνζε, εθδόζεηο Βήηα, Αζήλα (1994). 7. ΓΔΡΒΗΟΓΛΟΤ Κ. - Αιζθηηική πποζώπος ΙΙ - ηκήκα εθδόζεσλ Σ.Δ.Ι. Θεζ/λίθεο, (2002). 8. ΚΤΡΗΣΑΚΖ Α. - Το ελαιόλαδο, εθδόζεηο αγξνηηθέο ζπλεηαηξηζηηθέο Α.Δ. Θεζ/λίθε, (1982). 9. VISIOLI, F. AND C. GALLI - Antiatherogenic components of olive oil. Curr Atherosc Reports,(2001). 10. ABURJAI, T. ABD F.M. NATSHEH - Plants Used in Cosmetics. Phytotherapy Research, 17, p (2003). Vol TURK, K.L. AND H. P.J. - Major phenolic compounds in olive oil: metabolism and health effects. J. Nutr Biochem, (2002). 12. Γξ. ΠΑΠΑΝΑΣΑΗΟΤ Γ. Π. - Σύγσπονη ελαιοςπγία - Η ηεσνολογία ηων ελαίων, εθδόζεηο αγξνηηθόο νίθνο (1966). 13. ΚΑΣΑΝΑ Ζ. - Ελαιόλαδο και ςγεία, Ιαηξηθέο εθδόζεηο Π. Υ. ΠΑΥΑΛΙΓΗ, Αζήλα (2000). 14. Al WAILI, N.-S - An alternative treatment for pityriasis versicolor, tinea cruris, tinea corporis and tinea faciei with topical application of honey, olive oil and beeswax mixture: an open pilot study. Complementary Therapies in Medicine, (2004). 15. ΣΡΑΚΑΣΔΛΛΖ Α. - Βιοσημεία, εθδόζεηο Αθνί Κπξηαθίδε ηόκνο α κέξνο α Θεζ/λίθε (1997). 16. LESLIE S. BAUMANN - Less - know botalical cosmeceuticals, - Dermatologic Therapy, Vol. 20 (2007) p LESLIE S. BAUMANN, HEATHER WOOLERY - LLOYD, ADAM FRIEDMAN, - Natural ingredient in cosmetic dermatology - J. of Drugs in Dermatology, June (2009). 18. DE LA PUERTA, R., E. MARTINEZ - DOMINGUEZ, AND V. RUIZ - GUTIERREZ, Effect of Minor Components of Virgin Olive Oil on Topical Antiinflammatory Assays. Z. Naturforsch, (2000)

34 19. ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΟΠΟΤΛΟ Γ.- Φωηογήπανζη θωηοπποζηαζία, ηκήκα εθδόζεσλ Σ.Δ.Ι. Θεζ/λίθεο (2004). 20. ΚΡΗΚΔΛΖ Γ. Ν. - Φςζική εξέηαζη και διάγνωζη, 4 ε έθδνζε, επηζηεκνληθέο εθδόζεηο, ΓΡΗΓΟΡΙΟ Κ. ΠΑΡΙΙΑΝΟ. Αζήλα (1992). 21. KRANKE, B.,KOMERICKI P.,and W. ABERER, - Olive-oil-contact sensitiser or irritant? Contact Dermatitis, (1997) 36:p LEWIS HARRISON - Λίπη και έλαια, γηα ηελ Διιεληθή γιώζζα, εθδόζεηο Γηόπηξα, Αζήλα (1995). Ζιεθηξνληθέο πεγέο - Websites w mediserv Co w Copyright The Olive Oil Source w Γεκνζηνγξαθηθόο Οξγαληζκόο Λακπξάθε Α.Δ -34-

35 πληνκνγξαθίεο ζρ. = ζρήκα θ.η.ι. = θαη ηα ινηπά θ.α. = θαη άιια γελ. = γεληθά Παξάξηεκα 1. (ρ. 1.1) Σν δέξκα (Δπηδεξκίδα, δέξκα, ππόδεξκα) 2. (ρ. 1.2) Γέξκα πέικαηνο πνδηνύ 3. (ρ ) Σν δέξκα 4. (ρ ) ηεξεόο ή ππθλόο ζπλζεηηθόο ηζηόο 5. (ρ ) Οη αδέλεο ηνπ δέξκαηνο 6. (ρ ) Σν δέξκα 7. (ρ Σν ηξηγιπθεξίδην) 8. Πίλαθαο 4.2: εθαηνζηηαία δηαθύκαλζε ηεο πεξηεθηηθόηεηαο ηνπ ειαηνιάδνπ, ζε ιηπαξά νμέα 9. Πίλαθαο 4.5: εθαηνζηηαία ζύλζεζε ηνπ αζαπσλνπνίεηνπ κέξνπο ηνπ ειαηνιάδνπ. 10. α - Σνθνθεξόιε (ρεκηθόο ηύπνο) 11. (Δηθόλα 4.3) Φαηλνιηθά ζπζηαηηθά ησλ θπηηθώλ πγξώλ ηνπ θαξπνύ 12. Πξνηόληα θαιιπληηθώλ από ειαηόιαδν -35-

36

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Ληπίδηα, ιηπαξά νμέα θαη ιηπνεηδή. Nut1_l5

Ληπίδηα, ιηπαξά νμέα θαη ιηπνεηδή. Nut1_l5 Ληπίδηα, ιηπαξά νμέα θαη ιηπνεηδή Nut1_l5 Ληπίδηα Μείγκα ηξηγιπθεξηδίσλ δει Έλα κόξην γιπθεξίλεο Σξία κόξηα ιηπαξώλ νμέσλ Ληπίδηα ηεο ηξνθήο Απνηεινύληαη θπξίσο από ηα ιηπαξά νμέα: Μπξηζηηθό Παικηηηθό

Διαβάστε περισσότερα

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Εηζαγσγή Οη ηερληθέο ζπληήξεζεο ηξνθίκσλ έρνπλ ζθνπό : α) λα παξεκπνδίζνπλ αλεπηζύκεηεο κεηαβνιέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά (γεύζε - ρξώκα -

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger 1 θύιιν ζθνιηάηαο 2 πξάζα 150 γξ. bacon 150 γξ. θέηα ΓΧΓΧΝΗ 100 γξ. γξαβηέξα ΓΧΓΧΝΗ 1 θ.ζ. ειαηόιαδν Κόβνπκε ηα πξάζα ζε ιεπηέο ξνδέιεο. Κόβνπκε ην bacon

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ. Ειζαγωγή. Ο πόλορ ηων λιπιδίων ζηον οπγανιζμό. 1. Απνηεινύλ ην θύξην δομικό ζςζηαηικό ησλ θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ.

ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ. Ειζαγωγή. Ο πόλορ ηων λιπιδίων ζηον οπγανιζμό. 1. Απνηεινύλ ην θύξην δομικό ζςζηαηικό ησλ θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ. ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ Ειζαγωγή Ληπίδηα ραξαθηεξίδνληαη ηα βηνκόξηα πνπ δε δηαιύνληαη ζην λεξό, αιιά κόλν ζε νξγαληθνύο δηαιύηεο π.ρ. ζηνλ αηζέξα ή ην ρισξνθόξκην. Από ρεκηθή άπνςε κπνξνύλ λα αλήθνπλ ζε πνιιέο θαηεγνξίεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα.

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα. Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΗΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΦΤΗΚΔ ΔΠΗΣΖΜΔ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΓΘΑ ΖΤΘΟΠΟΘΘΑ. Ζ καγηά παίδεη ζεκαληηθό ξόιν ζηε δηαδηθαζία ηεο πέςεο ζηα θαηνηθίδηα θαη ζηα δώα αλαπαξαγσγήο.

ΜΑΓΘΑ ΖΤΘΟΠΟΘΘΑ. Ζ καγηά παίδεη ζεκαληηθό ξόιν ζηε δηαδηθαζία ηεο πέςεο ζηα θαηνηθίδηα θαη ζηα δώα αλαπαξαγσγήο. ΜΑΓΘΑ ΖΤΘΟΠΟΘΘΑ Ζ καγηά δπζνπνηίαο παξάγεηαη από ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ Saccharomyces Cerevisiae θαη έρεη πςειή ζξεπηηθή αμία γηα ηελ δηαηξνθή ησλ δώσλ. Φαξαθηεξίδεηαη από: Υςειή πεξηεθηηθόηεηα ζε πξσηεΐλεο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΒΟΤΣΑΗΟ 7,5Υ40m ΑΓΔΛΑΓΩΝ ΓΑΛΑΚΣΟΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΛΔΤΘΔΡΟΤ ΣΑΒΛΗΜΟΤ ΜΔ 48 ΑΣΟΜΗΚΔ ΘΔΔΗ Τν άξκεγκα ελδείθλπηαη λα γίλεηαη ζε αξκεθηήξην ηύπνπ ςαξνθόθθαιν 2Χ4 ζέζεσλ. Οη

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Γ1.2. ΟΗ ΑΝΣΧΝΤΜΗΔ ηελ παιαηά εθθιεζηαζηηθή ζιαβηθή, νη αλησλπκίεο δηαθξίλνληαλ ζε δπν κεγάιεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα Θέματα Οργανικής Χημείας

Προτεινόμενα Θέματα Οργανικής Χημείας Προτεινόμενα Θέματα Οργανικής Χημείας 1. 3 g θνξεζκέλεο κνλνζζελνύο αιθνόιεο Α αθπδαηώλνληαη κε ζέξκαλζε παξνπζία H 2 SO 4, νπόηε ζρεκαηίδεηαη πδξνγνλάλζξαθαο Β κε απόδνζε 60%. Γηα ηελ πνζόηεηα ηνπ Β πνπ

Διαβάστε περισσότερα

T A E K W O N D O. Δ. ΠπθαξΨο. ΔπΫθνπξνο ΘαζεγεηΪο ΑζιεηηθΪο ΦπζηθνζεξαπεΫαο ΡΔΦΑΑ - ΑΞΘ

T A E K W O N D O. Δ. ΠπθαξΨο. ΔπΫθνπξνο ΘαζεγεηΪο ΑζιεηηθΪο ΦπζηθνζεξαπεΫαο ΡΔΦΑΑ - ΑΞΘ T A E K W O N D O Δ. ΠπθαξΨο ΔπΫθνπξνο ΘαζεγεηΪο ΑζιεηηθΪο ΦπζηθνζεξαπεΫαο ΡΔΦΑΑ - ΑΞΘ ΦΠΗΘΝΘΔΟΑΞΔΗΑ Ο Ρ Ι Μ Ο Φπζη(θ)νζεξαπεΫα εϋλαη ε επηζηϊκε, ε νπνϋα κόλν κε θπζηθψ κωζα θαη κεζόδνπο πξνζπαζεϋ λα ζεξαπεύζεη

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΟΙ ΦΤΙΚΔ ΔΠΙΣΗΜΔ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 2: ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ

Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΟΙ ΦΤΙΚΔ ΔΠΙΣΗΜΔ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 2: ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΟΙ ΦΤΙΚΔ ΔΠΙΣΗΜΔ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 2: ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΞΑΣΜΙΗ ΤΜΠΤΚΝΩΗ ΒΡΑΜΟ ΔΞΑΣΜΙΗ Καηά ηελ εμάηκηζε ηα κόξηα ηνπ πγξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ Ζ ΚΑΚΖ ΘΡΔΦΖ Δπεξεάδεη: ηε κπτθή ηζρύ ησλ ζθειεηηθώλ κπώλ κε απνηέιεζκα ηε κεησκέλε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) v t. αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mickelson-Morley είλαη c =c.

ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) v t. αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mickelson-Morley είλαη c =c. ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) y y z z t t Σν νπνίν νδεγεί ζην όηη = - π.(άηνπν), αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mikelson-Morley είλαη =. Δπίζεο y = y, z = z, t = t Σν νπνίν ( t

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2 ΑΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΙΑ ΛΤΔΙ ΙΑΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2 1: Λάζος (είλαη ηζνζθειήο ππεξβνιή) Α2: Λάζος (ην ζεηηθό πξόζεκν ζεκαίλεη όηη ε Πνζνζηηαία Μεηαβνιή Δηζνδήκαηνο θαη ε Πνζνζηηαία Μεηαβνιή Πνζόηεηαο ήηαλ

Διαβάστε περισσότερα

1. Να ζπγθξίλεηε ηνπο εμσθξηλείο θαη ηνπο ελδνθξηλείο αδέλεο. 2. Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ εξεηζηηθνύ ηζηνύ; 3. Να ζπκπιεξσζεί ν παξαθάησ πίλαθαο.

1. Να ζπγθξίλεηε ηνπο εμσθξηλείο θαη ηνπο ελδνθξηλείο αδέλεο. 2. Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ εξεηζηηθνύ ηζηνύ; 3. Να ζπκπιεξσζεί ν παξαθάησ πίλαθαο. ΘΕΜΑ 1ν : Χαξαθηεξίζηε θάζε κηα από ηηο παξαθάηω πξνηάζεηο κε ( Σ ), αλ είλαη ζωζηή θαη κε ( Λ ), αλ είλαη ιαλζαζκέλε: α) Ο αλζξώπηλνο νξγαληζκόο απνηειείηαη από ηξηζεθαηνκκύξηα. ( Μνλάδεο 5 ) β) Τν αίκα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟ ΩΜΑ ΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΠΔΡΣΡΟΦΔ ΣΗ DXN

ΣΟ ΩΜΑ ΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΠΔΡΣΡΟΦΔ ΣΗ DXN ΣΟ ΩΜΑ ΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΠΔΡΣΡΟΦΔ ΣΗ DXN Τν αλζξώπηλν ζώκα - ε ηέιεηα «κεραλή» Ο αλζξώπηλνο νξγαληζκόο απνηειείηαη από επηκέξνπο ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα όπσο: Αλνζνπνηεηηθό Καξδηαγγεηαθό Κπθινθνξηθό Δλδνθξηλνινγηθό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΦΟΡΈο ούνθδοηο ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΟΓΌΜΗοΗο ΛΙΠΑΡΏΝ

ΓΙΑΦΟΡΈο ούνθδοηο ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΟΓΌΜΗοΗο ΛΙΠΑΡΏΝ ΎΝΘΔοΗ ΛΙΠΑΡΏΝ ΟΞΈΩΝ Πξαγκαηνπνηείηαη απν ηε ζπλζάζε ησλ ιηπαξώλ νμέσλ (ζύκπινθν ελδύκσλ) Μηθξή αλάγθε ζύλζεζεο ιηπαξώλ νμέσλ ζηνλ ζύγρξνλν άλζξσπν Ιζηνί όπσο ην ήπαξ θαη ν ιηπώδεο ηζηόο κπνξνύλ λα ζπλζέηνπλ

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_3207/391 1. Τελ άιιε κέξα νη Τξηάθνληα, πνιύ ηαπεηλσκέλνη θαη ληώζνληαο εγθαηαιειεηκκέλνη, ζπγθεληξώζεθαλ ζην ρώξν ησλ ζπλεδξηάζεσλ παξάιιεια, νη «ηξεηο ρηιηάδεο», ζε όια ηα ζεκεία όπνπ είραλ ηνπνζεηεζεί,

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Α. Θέμα Β. Α.1 - γ Α.2 - δ Α.3 - γ Α.4 - α Α.5 α. Σ β. Λ γ. Λ δ. Λ ε. Σ

Θέμα Α. Θέμα Β. Α.1 - γ Α.2 - δ Α.3 - γ Α.4 - α Α.5 α. Σ β. Λ γ. Λ δ. Λ ε. Σ ΠΑΝΕΛΛΑΔΘΚΕ ΕΞΕΣΑΕΘ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΘΟΤ ΓΕΝΘΚΟΤ ΛΤΚΕΘΟΤ ΔΕΤΣΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΤ 016 ΕΞΕΣΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΗΜΕΘΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΘΜΟΤ (ΝΕΟ ΤΣΗΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) Θέμα Α Α.1 - γ Α. - δ Α.3 - γ Α.4 - α Α.5 α. Σ β.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΦ. 2.4 ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ

ΚΔΦ. 2.4 ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ ΚΔΦ.. ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ Οξηζκόο ηεηξαγσληθήο ξίδαο: Αλ 0 ηόηε νλνκάδνπκε ηεηξαγσληθή ξίδα ηνπ ηελ κε αξλεηηθή ιύζε ηεο εμίζσζεο:. Γειαδή ηεηξαγσληθή ξίδα ηνπ 0 ιέγεηαη ν αξηζκόο 0 πνπ όηαλ πςσζεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΜΑ 1 Ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 εως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ ΤΕΙ Δσηικής Μακεδονίας Τμήμα Βιομητανικού Στεδιαζμού Εργαζηήριο C 3 www.c3.teiwm.gr C 3 LAB www.c3.teiwm.gr 1 Εηζαγσγή Πεπιεσόμενα ύκβνια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30

Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30 Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30 Ηκεξνκελία: Αξηζκόο κεηξώνπ: Όλνκα Αζζελνύο: Ηκεξνκελία Γέλλεζεο: Ηιηθία: + Έηη Μήνερ πληεξεηηθή ζεξαπεία Μεηεγρεηξνπξγηθή παξαθνινύζεζε 3 μήνερ 6 μήνερ 1 σπόνορ σπόνια 3

Διαβάστε περισσότερα

Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ.

Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ. Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ. Βηνινγία Α γπκλαζίνπ Σαρηλίδεο Σπκεώλ Η πνξεία ηνπ αίκαηνο: Τν αίκα θαηαιήγεη κέζσ ησλ θιεβώλ ζηελ θαξδηά. Τν αίκα απηό είλαη πινύζην ζε διοξείδιο του άνθπακα. Οδεγείηαη

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Ομείεο θαη ρξόληεο επηδξάζεηο ηεο ζσκαηηθήο άζθεζεο ζε αζεξνγελεηηθνύο παξάγνληεο θηλδύλνπ

Ομείεο θαη ρξόληεο επηδξάζεηο ηεο ζσκαηηθήο άζθεζεο ζε αζεξνγελεηηθνύο παξάγνληεο θηλδύλνπ Ομείεο θαη ρξόληεο επηδξάζεηο ηεο ζσκαηηθήο άζθεζεο ζε αζεξνγελεηηθνύο παξάγνληεο θηλδύλνπ Βαζίιεο Μνύγηνο Καζεγεηήο βηνρεκείαο ηεο άζθεζεο ΤΔΦΑΑ ΑΠΘ http://users.auth.gr/mougios Η άζθεζε κεηώλεη ηνπο

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηξνθή ζηελ εγθπκνζύλε θαη ζην ζειαζκό. Α.Καλέιινπ

Γηαηξνθή ζηελ εγθπκνζύλε θαη ζην ζειαζκό. Α.Καλέιινπ Γηαηξνθή ζηελ εγθπκνζύλε θαη ζην ζειαζκό Α.Καλέιινπ Γηαηξνθή κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ έθβαζε ηεο εγθπκνζύλεο Πξηλ ηε ζύιιεςε: ζπκπιεξσκαηηθή πξόζιεςε θηιηθνύ νμένο ζειάδνπζαο Γ3 2 σκαηηθό βάξνο Γνληκόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε:

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: 1 ΟΡΙΜΟΙ MONOTONIA AKΡOTATA Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: Σν ιέγεηαη ζέζε ή ζεκείν ηνπ ηνπηθνύ κεγίζηνπ θαη ην ( ηνπηθό κέγηζην.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα