ΜΔΛΔΣΗ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΩΝ ΓΡΟΜΟΛΟΓΗΔΩ ΜΔ OPNET/OMNET++

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΔΛΔΣΗ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΩΝ ΓΡΟΜΟΛΟΓΗΔΩ ΜΔ OPNET/OMNET++"

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΜΗΜΑΣΟ ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΜΔΛΔΣΗ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΩΝ ΓΡΟΜΟΛΟΓΗΔΩ ΜΔ OPNET/OMNET++ Γηπισκαηηθή Δξγαζία Μαξγαξίηα Σζνιαθίδνπ Μεηαπηπρηαθή Φνηηήηξηα Θεζζαινλίθε, Ινχληνο 2014

2 2

3 ΜΔΛΔΣΗ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΩΝ ΓΡΟΜΟΛΟΓΗΔΩ ΜΔ OPNET/OMNET++ Μαξγαξίηα Σζνιαθίδνπ Πηπρίν Μεραληθνχ Πιεξνθνξηθήο, ΑΣΔΙΘ, 2009 MSc in Wireless Communication Systems, Brunel University, 2012 Γηπισκαηηθή Δξγαζία ππνβαιιφκελε γηα ηε κεξηθή εθπιήξσζε ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟΤ ΣΙΣΛΟΤ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Δπηβιέπσλ θαζεγεηήο Φνπιεξάο Παλαγηψηεο Δγθξίζεθε απφ ηελ ηξηκειή εμεηαζηηθή επηηξνπή ηελ Φνπιεξάο Π. Βίηζαο Β. Υαηδεκίζηνο Π Σζνιαθίδνπ Μαξγαξίηα 3

4 Πεπίλητη Η ιέμε «δίθηπν» παξαπέκπεη ην λνπ ζε δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο. Τπάξρνπλ δίθηπα δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ. Λφγνπ ράξε ππάξρνπλ δίθηπα πνπ ζπλαληψληαη ζην αλζξψπηλν ζψκα, φπσο ην θιεβηθφ, σζηφζν δίθηπν ζεσξείηαη θαη απηφ ησλ ππνινγηζηψλ. Δληνχηνηο, φισλ ησλ εηδψλ ηα δίθηπα δεκηνπξγνχληαη κε ζθνπφ λα εμππεξεηήζνπλ ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ κεξψλ πνπ ηα απαξηίδνπλ. Σα δίθηπα ππνινγηζηψλ, θαη εηδηθφηεξα ην Γηαδίθηπν, είλαη απηά ηα δίθηπα πνπ έρνπλ θαηαθέξεη λα ελψζνπλ ηνλ θφζκν θαη λα δψζνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνπο αλζξψπνπο λα επηθνηλσλνχλ θαη λα αληαιιάζνπλ πιεξνθνξίεο εχθνια θαη γξήγνξα. Σν κέγεζνο ησλ δηθηχσλ ζήκεξα είλαη πιένλ δεδνκέλν θαη αλππνιφγηζην. Έηζη ρξεηάδνληαη πξσηφθνιια ηα νπνία λα δηεπθνιχλνπλ ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ππνινγηζηψλ θαη λα θαζηζηνχλ ζσζηή ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ ηνπο, φπσο ζπκβαίλεη ζηελ αλζξψπηλε επηθνηλσλία. θνπφο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε δχν βαζηθψλ πξσηνθφιισλ δξνκνιφγεζεο δηθηχσλ ππνινγηζηψλ, ηνπ RIP θαη ηνπ OSPF, κε ηε ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ πξνζνκνησηψλ, φπσο είλαη ην OPNET. ην ηέινο απηήο ηεο εξγαζίαο ν αλαγλψζηεο ζα έρεη ζρεκαηίζεη κία εηθφλα γηα απηφ ην ζεκαληηθφ ηκήκα ηεο επηθνηλσλίαο ησλ δηθηχσλ ππνινγηζηψλ. Αξρηθά, ζηελ δηπισκαηηθή απηή εξγαζία γίλεηαη κηα γεληθή αλαθνξά ζηε δξνκνιφγεζε θαζψο θαη ζηα ζεκαληηθφηεξα πξσηφθνιια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γη απηή. Δπίζεο, ζα παξνπζηαζηεί κία αμηνιφγεζε ησλ πξνζνκνησηψλ OPNET θαη OMNeT++, ψζηε λα επηιεγεί ν θαηάιιεινο γη απηή ηε δηπισκαηηθή εξγαζία, ν νπνίνο είλαη ν OPNET Modeler ηελ ζπλέρεηα ζα πινπνηεζνχλ νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά ζελάξηα κε ηα νπνία ζα θαηαδεηρζνχλ ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα θαη αδπλακίεο νξηζκέλσλ βαζηθψλ πξσηνθφιισλ δξνκνινγήζεσο. Λέξειρ Κλειδιά: «Γξνκνιφγεζε, IP, RIP, OSPF, OPNET, OMNeT++». 4

5 Abstract The word "network" makes the mind to think in different directions. There are different types of networks. For instance there are networks that are found in the human body, such as venous, however network is considered a network of computers. However, all kinds of networks are created to serve the communication between the component parts. Computer networks, especially the Internet, are these networks that have managed to unite the world and to enable people to communicate and share information quickly and easily. Nowadays, the size of the networks is given and incalculable. So, protocols are necessary so as to facilitate the communication between computers and to make correct the exchange of data between users. The aim of this project is the comparative evaluation of two basic routing protocols of computer networks, which are RIP and OSPF, using the appropriate simulators, such as OPNET. At the end of this project the reader will have an idea about this important part of communication of computer networks. In the beginning of this master thesis, it will be presented a general reference to routing and to the most important protocols used for this. Moreover, it will be presented an evaluation of two simulators, OPNET and OMNeT++, so as to be chosen the better one for this master thesis, which is the OPNET Modeler Then, they will be implemented some special scenarios that will demonstrate the comparative strengths and weaknesses of some key routing protocols. Keywords: Routing, IP, RIP, OSPF, OPNET, OMNeT++. 5

6 Δςσαπιζηίερ Η νινθιήξσζε απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο νθείιεηαη, πέξα απφ ηελ πξνζσπηθή εξγαζία θαη πξνζπάζεηα, θαη ζηε βνήζεηα θάπνησλ άιισλ αλζξψπσλ ηνπο νπνίνπο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ. Αξρηθά ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηελ επγλσκνζχλε κνπ ζηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, ηνλ θχξην Φνπιεξά Παλαγηψηε. Πέξα απφ ηηο γλψζεηο πνπ κνπ παξείρε φπνηε απηφ ρξεηάζηεθε, έδεημε πάληα θαηαλφεζε ζηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλάληεζα θαηά ηε δηάξθεηα νινθιήξσζεο απηήο ηεο εξγαζίαο, είηε απηά ήηαλ πξνζσπηθά είηε αθαδεκατθά. Έλα κεγάιν επραξηζηψ νθείισ θαη ζηνπο ζπλαδέιθνπο κνπ - θαη εηδηθά ζηνπο θπξίνπο Καπαγεξίδε θαη Πηιίζθηλ, ζηελ ΟΣΔ Α.Δ. θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζην Σκήκα Τινπνίεζεο & Τπνζηήξημεο Τπεξεζηψλ Μεγάισλ Πειαηψλ ηαζεξήο ηεο Τπνδηεχζπλζεο Τινπνίεζεο Τπνζηήξημεο Τπεξεζηψλ Μεγάισλ Πειαηψλ ηαζεξήο & Κηλεηήο γηα ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζή ηνπο απηφ ην δχζθνιν δηάζηεκα, ζηνλ Πξντζηάκελφ κνπ θν Σζηιηγηάλλε θαζψο θαη ζηνλ Τπνδηεπζπληή κνπ θν ηαθάθα. Φπζηθά δε ζα κπνξνχζα ζηελ ελφηεηα ησλ επραξηζηηψλ λα παξαιείςσ ηελ νηθνγέλεηα κνπ, ε νπνία αγφγγπζηα φια απηά ηα ρξφληα κνπ παξέρεη ηελ ακέξηζηε ζηήξημε ηεο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ. 6

7 Πεπιεσόμενα 1. Διζαγυγή Πξφβιεκα - εκαληηθφηεηα ηνπ ζέκαηνο θνπφο - ηφρνη Γνκή ηεο Δξγαζίαο Θευπηηικό Τπόβαθπο Ο δξνκνινγεηήο θαη ν ξφινο ηνπ ζηε δηαδηθαζία ηεο δξνκνιφγεζεο Πίλαθαο Γξνκνιφγεζεο Πξσηφθνιια Γξνκνιφγεζεο RIP (Routing Information Protocol) OSPF (Open Shortest Path First) Γηαθνξέο RIP θαη OSPF Η ζεκαζία ηεο πξνζνκνίσζεο Τλοποίηζη εναπίυν ζηο OPNET Δπίλογορ χλνςε θαη ζπκπεξάζκαηα Όξηα θαη πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο Μειινληηθέο Δπεθηάζεηο

8 Καηάλογορ Δικόνυν Δηθφλα 1 : Πίλαθαο Γξνκνιφγεζεο Δηθφλα 2 : RIP παθέην Δηθφλα 3 : RIP 2 παθέην Δηθφλα 4: ABR θαη ASBR Δηθφλα 5: Σχπνη Link - State Παθέησλ Δηθφλα 6 : Backbone - πεξηνρή Δηθφλα 7: Adjacency κε DR θαη BDR Δηθφλα 8: Δθινγή DR Δηθφλα 9: OMNeT Δηθφλα 10: OPNET Δηθφλα 11: Γίθηπν πινπνίεζεο ζελαξίσλ Δηθφλα 12: RIP - δηαδξνκή Δηθφλα 13: RIP - Flow analysis Δηθφλα 14: RIP - Link failure θαη link 56kpbs Δηθφλα 15: RIP - Flow analysis Δηθφλα 16: Bandwidth ζπλδέζεσλ δηθηχνπ Δηθφλα 17: Πίλαθαο δξνκνιφγεζεο ηνπ Router_2 πξηλ ηελ απνηπρία ηεο ζχλδεζεο Router_0<->Router_ Δηθφλα 18: Πίλαθαο δξνκνιφγεζεο ηνπ Router_2 κεηά ηελ απνηπρία ηεο ζχλδεζεο Router_0<->Router_

9 Δηθφλα 19: Απνηπρία-απνθαηάζηαζε ζχλδεζεο Router_2<->Router_ Δηθφλα 20: χγθιηζε δηθηχνπ Δηθφλα 21: χγθιηζε δξνκνινγεηψλ Rνuter_2 θαη Router_ Δηθφλα 22: Γηακφξθσζε πεξηνρψλ ζην OSPF Δηθφλα 23: Δπηινγή δηαδξνκήο PC_3->PC_ Δηθφλα 24: Γηαδξνκή PC_3->PC_ Δηθφλα 25: Αδπλακία επηθνηλσλίαο κεηαμχ PC_3 θαη PC_ Δηθφλα 26: Αδπλακία δηαδξνκήο PC_3->PC_ Δηθφλα 27: Δπηινγή δηαδξνκήο αλ ε ζχλδεζε κεηαμχ Router_6 θαη Router_7 ήηαλ ζηελ πεξηνρή Δηθφλα 28: Δπηινγή δηαδξνκήο PC_3->PC_5, αλ ε ζχλδεζε Router_6 θαη Router_7 ήηαλ ζηελ πεξηνρή Δηθφλα 29: Δπηινγή δηαδξνκήο φηαλ Router_0<->Router_2 γίλεηαη 56kbps.. 58 Δηθφλα 30:Αλαθαηαλνκή (redistribute) ηνπ δηθηχνπ κε ρξήζε RIP & OSPF Δηθφλα 31: Δπηινγή δηαδξνκήο απφ ην OSPF κεηά ηελ αλαθαηαλνκή ηνπ δηθηχνπ Δηθφλα 32: Δπηινγή δηαδξνκήο PC_3->PC_5, κεηά ηελ αλαθαηαλνκή ηνπ δηθηχνπ κε IP δηεπζχλζεηο θαη δηεπαθέο Δηθφλα 33 : χγθιηζε δηθηχνπ OSPF Δηθφλα 34 : Υξφλνο ζχγθιηζεο ησλ δξνκνινγεηψλ Router_2 & Router_

10 Καηάλογορ Πινάκυν Πίλαθαο 1: χγθξηζε ησλ πξνζνκνησηψλ OPNET θαη OMNet

11 1. Διζαγυγή 1.1 Ππόβλημα - ημανηικόηηηα ηος θέμαηορ Σα δίθηπα ππνινγηζηψλ απνηεινχλ πιένλ έλα αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο θνηλσλίαο. Έρνπλ ήδε παξεηζθξήζεη ζε πνιιέο θνηλσληθέο δηαδηθαζίεο θαη έρνπλ θαηαζηεί απαξαίηεηα γηα θάπνηεο απφ απηέο. Η δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο πνπ πξνζθέξνπλ ζηνπο αλζξψπνπο είλαη έλα απφ ηα βαζηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά πνπ έθαλε ηα δίθηπα ππνινγηζηψλ λα εμειηρζνχλ θαη λα θηάζνπλ ζην ζεκείν πνπ είλαη ζήκεξα. Γηα λα γίλεη εθηθηή ε επηθνηλσλία κεηαμχ ππνινγηζηψλ θαη λα κπνξέζεη λα ιεηηνπξγήζεη ην «δίθηπν» πξέπεη λα πηνζεηεζνχλ θάπνηνη θαλφλεο νη νπνίνη ζα δηέπνπλ απηή ηελ επηθνηλσλία. Όπσο ζε φια ηα δίθηπα είλαη αδχλαηνλ λα χπαξμε ζσζηή επηθνηλσλία θαη ζσζηή αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, αλ δε γίλεη ζαθήο απφ ηελ αξρή ν ηξφπνο πνπ ζα εθαξκνζηεί ζηε δηαδηθαζία ηεο επηθνηλσλίαο. ε απηφ ην ζεκείν δεκηνπξγείηαη ε αλάγθε γηα χπαξμε πξσηνθφιισλ δξνκνιφγεζεο. Πξέπεη ηα δίθηπα απφ ηελ αξρή ηεο επηθνηλσλίαο, λα γλσξίδνπλ πνχ ζα δξνκνινγήζνπλ ηελ πιεξνθνξία. 1.2 κοπόρ - ηόσοι ε απηή ηελ εξγαζία ζα γίλεη κία πξνζπάζεηα λα αμηνινγεζνχλ ηα βαζηθά πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο RIP θαη OSPF δεκηνπξγψληαο θάπνηα ζελάξηα θαη ζπγθξίλνληάο ηα κεηαμχ ηνπο. Γηα λα κπνξέζεη λα γίλεη απηφ είλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε θάπνηνπ πξνζνκνησηή πνπ ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα πινπνίεζεο ησλ ζελαξίσλ. Ο πξνζνκνησηήο απηφο ζα είλαη ην OPNET, αθνχ αμηνινγεζεί ζπγθξηηηθά κε έλαλ άιιν ζεκαληηθφ πξνζνκνησηή, ηνλ OMNeT++. θνπφο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη κε ηελ νινθιήξσζή ηεο ν αλαγλψζηεο λα δηακνξθψζεη κία εηθφλα γηα ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ πξσηνθφιισλ δξνκνιφγεζεο θαζψο θαη γηα ηε ρξήζε ηνπο. 1.3 Γομή ηηρ Δπγαζίαρ Μεηά ηελ Δηζαγσγή ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, πνπ παξνπζηάζηεθε ζην ηξέρνλ θεθάιαην (Κεθάιαην 1), αθνινπζεί ην δεχηεξν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο 11

12 (Κεθάιαην 2), ζην νπνίν δίλεηαη ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν πνπ πξέπεη λα έρεη θάπνηνο γηα λα κπνξέζεη λα θαηαιάβεη ην πεξηερφκελν απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. Σν ζεσξεηηθφ ππφβαζξν αθνξά βαζηθά ζηνηρεία ηεο δξνκνιφγεζεο θαζψο θαη δχν απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξσηφθνιια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γη απηή, ηνπ RIP θαη ηνπ OSPF. Δπίζεο, γίλεηαη ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε δχν ζεκαληηθψλ πξνζνκνησηψλ, ησλ OPNET θαη OMNeT++. ηελ ζπλέρεηα (Κεθάιαην 3), ζα πινπνηεζνχλ νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά ζελάξηα κε ηα νπνία ζα θαηαδεηρζνχλ ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα θαη αδπλακίεο νξηζκέλσλ βαζηθψλ πξσηνθφιισλ δξνκνινγήζεσο, ηνπ RIP θαη ηνπ OSPF. ην ηειεπηαίν θεθάιαην, ην 4 ν, είλαη ν επίινγνο ηεο εξγαζίαο κε ηε ζχλνςε ησλ ζπκπεξαζκάησλ θαζψο θαη ηηο κειινληηθέο επεθηάζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα επέιζνπλ ζε απηή ηελ εξγαζία. 12

13 2. Θευπηηικό Τπόβαθπο 2.1 Ο δπομολογηηήρ και ο πόλορ ηος ζηη διαδικαζία ηηρ δπομολόγηζηρ. Ο δξνκνινγεηήο (router) είλαη κία ζπζθεπή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζχλδεζε πνιιαπιψλ δηθηχσλ κεηαμχ ηνπο έρνληαο ηελ αξκνδηφηεηα ηεο πξνψζεζεο ησλ παθέησλ ζηνλ πξννξηζκφ ηνπο. Ο δξνκνινγεηήο ζεσξείηαη ζπζθεπή επηπέδνπ 3 ζχκθσλα κε ην κνληέιν OSI πνπ παξνπζηάζηεθε λσξίηεξα- γηαηί ε αξρηθή ηνπ απφθαζε πξνψζεζεο βαζίδεηαη ζηελ πιεξνθνξία ηνπ IP παθέηνπ επηπέδνπ 3, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ IP δηεχζπλζε πξννξηζκνχ. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη δξνκνινγεηέο κπνξνχλ λα δηαβάδνπλ απηέο ηηο δηεπζχλζεηο, δειαδή λα θαηαλννχλ ην αλάινγν πξσηφθνιιν. Η πιένλ ζπλεζηζκέλε ρξήζε ησλ δξνκνινγεηψλ είλαη γηα IP δίθηπα. Η δηαδηθαζία απηή νλνκάδεηαη δξνκνιφγεζε (routing). Όηαλ έλαο δξνκνινγεηήο ιακβάλεη έλα παθέην, εμεηάδεη ηελ δηεχζπλζε πξννξηζκνχ ηνπ. Δάλ ε δηεχζπλζε πξννξηζκνχ δελ αλήθεη ζε θαλέλα απφ ηα απεπζείαο ζπλδεδεκέλα δίθηπα ηνπ δξνκνινγεηή, ηφηε ν δξνκνινγεηήο πξέπεη λα πξνσζήζεη ην παθέην ζε έλα άιιν δξνκνινγεηή. Γηα λα κπνξέζεη ν δξνκνινγεηήο λα πάξεη ηελ απφθαζε ηεο δξνκνιφγεζεο ςάρλεη ζηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζήο πνπ δηαζέηεη. Αλ ην δίθηπν πξννξηζκνχ είλαη απεπζείαο ζπλδεδεκέλν κε ην δξνκνινγεηή ηφηε ν δξνκνινγεηήο γλσξίδεη, ρσξίο άιιε δηαδηθαζία, πνηα ζχξα ζα ρξεζηκνπνηήζεη γηα λα πξνσζήζεη ηα παθέηα. Αλ, σζηφζν, ην δίθηπν πξννξηζκνχ δελ είλαη απεπζείαο ζπλδεδεκέλν ηφηε ν δξνκνινγεηήο πξέπεη λα κάζεη θαη λα ππνινγίζεη ηε βέιηηζηε δηαδξνκή πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Μφιηο ν δξνκνινγεηήο ιάβεη έλα παθέην, ςάρλεη ζηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπ ψζηε λα βξεη ην θαιχηεξν ηαίξηαζκα αλάκεζα ζηελ δηεχζπλζε πξννξηζκνχ ηνπ παθέηνπ θαη κηαο απφ ηηο δηεπζχλζεηο ησλ δηθηχσλ πνπ επίζεο πεξηιακβάλνληαη ζηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζήο ηνπ. Όηαλ βξεζεί έλα ηαίξηαζκα, ην παθέην ελζπιαθψλεηαη ζε data link frame επηπέδνπ 2 πξννξηζκέλν γηα ηελ αληίζηνηρε εμεξρφκελε δηεπαθή. Ο ηχπνο ηεο ελζπιάθσζεο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν ηεο δηεπαθήο, φπσο ιφγνπ ράξε είλαη ην Ethernet. 13

14 Δπίζεο, νη δξνκνινγεηέο δηαρσξίδνπλ ηκήκαηα ζε κνλαδηθέο πεξηνρέο ζχγθξνπζεο θαη εθπνκπήο. Σν θάζε ηκήκα νλνκάδεηαη δίθηπν θαη έρεη σο αλαγλσξηζηηθφ ηνπ κηα δηεχζπλζε. Κάζε ζηαζκφο πνπ βξίζθεηαη ζην δίθηπν πξνζδηνξίδεηαη κνλαδηθά απφ κία ινγηθή δηεχζπλζε. Δπηπιένλ, ην Interface ηνπ δξνκνινγεηή πνπ ζπκκεηέρεη ζην δίθηπν έρεη κία δηεχζπλζε. Οη δξνκνινγεηέο εθηφο απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ δηθηχσλ θαη ηελ παξνρή ζπλδεζηκφηεηαο εθηεινχλ θαη ηηο εμήο ιεηηνπξγίεο: Πξνζπαζνχλ λα πξνζδηνξίζνπλ ηνλ επφκελν θαιχηεξν πξννξηζκφ, ρξεζηκνπνηψληαο αιγφξηζκνπο δξνκνιφγεζεο. Μπνξνχλ λα ιεηηνπξγνχλ θαη σο Switches. Δπηηξέπνπλ ηε ζχλδεζε θαη κεηαμχ εηθνληθψλ δηθηχσλ LAN, ηα Virtual LAN (VLAN). Μπνξνχλ λα παξέρνπλ ηνπο κεραληζκνχο ειέγρνπ αζθάιεηαο θαη πξφζβαζεο πνπ απαηηνχληαη θαηά ηε δηαζχλδεζε απνκαθξπζκέλσλ ζέζεσλ Πίνακαρ Γπομολόγηζηρ ηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο πεξηέρνληαη πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηα δηαθνξεηηθά δίθηπα πνπ γλσξίδεη ν δξνκνινγεηήο θαζψο θαη ε βέιηηζηε δηαδξνκή γηα θαζέλα απφ απηά. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν πίλαθαο δξνκνιφγεζεο πεξηιακβάλεη: Γηεπζχλζεηο δηθηχνπ, νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζηα δίθηπα ηα νπνία γλσξίδεη θαη είλαη ζπλαθήο κε ην εθάζηνηε πξσηφθνιιν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Αλ ν δξνκνινγεηήο ππνζηεξίδεη παξαπάλσ πξσηφθνιια, ηφηε ν δξνκνινγεηήο δηαζέηεη έλα μερσξηζηφ πίλαθα δξνκνιφγεζεο γηα ην θαζέλα απφ απηά. Interface, είλαη ε δηεπαθή πνπ ρξεζηκνπνηεί ν δξνκνινγεηήο γηα λα πξνζπειάζεη ην θάζε γλσζηφ ηνπ δίθηπν. Σα παθέηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ην θάζε δίθηπν πξνσζνχληαη απφ ην αληίζηνηρν interface. Μεηξηθή, είλαη ε απφζηαζε ή ην θφζηνο κέρξη ην παθέην λα θηάζεη ζην δίθηπν πξννξηζκνχ. Απηφ ην ζηνηρείν βνεζάεη ην δξνκνινγεηή λα 14

15 επηιέμεη ηε βέιηηζηε δηαδξνκή πξνο ην δίθηπν πξννξηζκνχ. Ο δξνκνινγεηήο κπνξεί λα επηιέμεη δηάθνξα κέηξα γηα ηηο δηαδξνκέο. Σα πην ζπλεζηζκέλα είλαη ηα άικαηα-hops ηα νπνία κεηξάλε ηα δίθηπα πνπ πξέπεη λα πξνζπειάζεη έλα παθέην ψζηε λα θηάζεη ζην δίθηπν πξννξηζκνχ, ε θαζπζηέξεζε-delay ε νπνία κεηξά ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα λα πξνζπειαζηνχλ φια ηα interfaces πξνο έλα ζπγθεθξηκέλν δίθηπν θαη ην εχξνο δψλεο bandwidth πνπ αλαπαξηζηά ηελ ηαρχηεηα ελφο ζπλδέζκνπ. ηελ παξαθάησ εηθφλα θαίλεηαη έλα παξάδεηγκα ελφο πίλαθα δξνκνιφγεζεο. Δικόνα 1 : Πίνακαρ Γπομολόγηζηρ, Source: [Accessed: 14/2/2013] Ο πίλαθαο δξνκνιφγεζεο ζπκπιεξψλεηαη κε δχν κεζφδνπο. «Με ην ρέξη» απφ ην δηαρεηξηζηή δηθηχνπ. ε απηή ηελ πεξίπησζε νη δξνκνινγήζεηο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο νλνκάδνληαη ζηαηηθά. Δίλαη αξκνδηφηεηα ηνπ δηαρεηξηζηή λα θξαηά ελήκεξν ηνλ πίλαθα γηα φπνηεο αιιαγέο ζπκβνχλ ζην δίθηπν. Μέζσ δπλακηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζην δίθηπν. Με απηή ηε κέζνδν ν δξνκνινγεηήο ελεκεξψλεηαη γηα ηηο δπλακηθέο δξνκνινγήζεηο απφ θάπνηνλ άιιν δξνκνινγεηή κέζσ ελφο πξσηνθφιινπ δξνκνιφγεζεο πνπ έρεη ζέζεη ζε εθαξκνγή θάπνηνο δηαρεηξηζηήο θαη κέζσ ηεο εθπνκπήο εηδηθψλ παθέησλ. Η ελεκέξσζε ησλ δπλακηθψλ δξνκνινγίσλ γίλεηαη απηφκαηα κε κηα δηεξγαζία ξνπηίλαο. Όηαλ ελεξγνπνηεζεί ε δπλακηθή δξνκνιφγεζε ζε θάπνηνλ 15

16 δξνκνινγεηή, ηφηε απηφο αξρηθά ελεκεξψλεη γηα ηελ παξνπζία ηνπο ζην δίθηπν, ζηε ζπλέρεηα εξεπλά ηηο δπλαηέο δηαδξνκέο δηαζχλδεζεο, δηαδίδεη ηηο πιεξνθνξίεο ησλ δξνκνινγίσλ θαη νη γεηηνληθνί δξνκνινγεηέο ηνπ ζην δηαδηθηχνπ ηηο καζαίλνπλ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη φηαλ ππάξμνπλ αιιαγέο ζηελ ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. 2.2 Ππυηόκολλα Γπομολόγηζηρ Σα πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο, φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, είλαη πξσηφθνιια ηνπ επηπέδνπ δηθηχνπ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε δπλακηθή δξνκνιφγεζε γηα ηε ζπιινγή αιιά θαη ηε κεηάδνζε πιεξνθνξηψλ δξνκνιφγεζεο. Σα πξσηφθνιια απηά νξίδνπλ ηνπο θαλφλεο νη νπνίνη δηέπνπλ ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ γεηηνληθψλ δξνκνινγεηψλ. Οπζηαζηηθά έλα πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο θαζνξίδεη ηηο δηαδξνκέο δξνκνιφγεζεο, δεκηνπξγεί αιιά θαη ζπληεξεί ηνπο πίλαθεο δξνκνιφγεζεο ελζσκαηψλνληαο θάζε θνξά ηηο αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ κε ζθνπφ λα επηιέγεηαη πάληα ε θαιχηεξε δηαδξνκή γηα ηελ απνζηνιή ησλ παθέησλ κέζα ζην δίθηπν. Γηα ηε ζπιινγή ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ ηνπνινγία νη δξνκνινγεηέο εθπέκπνπλ εηδηθά παθέηα πξνο ηνπο ππφινηπνπο δξνκνινγεηέο ηνπ δηθηχνπ. Αξρηθά ηνπο ελεκεξψλνπλ γηα ηελ παξνπζία ηνπο ζην δίθηπν θαη ζηε ζπλέρεηα δηεξεπλνχλ ηηο δπλαηέο δηαδξνκέο δηαζχλδεζεο. Σα πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο ρσξίδνληαη ζε δχν ηχπνπο, ηα εζσηεξηθψλ ππιψλ θαη ηα εμσηεξηθψλ. Σα εζσηεξηθψλ ππιψλ, πνπ νλνκάδνληαη Interior Gateway Protocols, ιεηηνπξγνχλ εληφο ελφο απηφλνκνπ ζπζηήκαηνο, δειαδή εληφο ελφο εληαίνπ θαη νκνηφκνξθνπ πεξηβάιινληνο δηθηχσλ. Σα ζεκαληηθφηεξα απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη ηα RIP (Routing Information Protocol) θαη OSPF (Open Shortest Path First). Σα εμσηεξηθψλ ππιψλ, ηα νπνία νλνκάδνληαη Exterior Gateway Protocols, ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ αλάκεζα ζε απηφλνκα ζπζηήκαηα. Σν ζεκαληηθφηεξν απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη ην BGP (Border Gateway Protocol). Γηα ηα Interior Gateway Protocols ππάξρνπλ δχν αιγφξηζκνη νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα δψζνπλ ηε βέιηηζηε δηαδξνκή. Απηνί είλαη νη: 16

17 Distance Vector. Απηφο ν αιγφξηζκνο ππνινγίδεη ηε βέιηηζηε δηαδξνκή ιακβάλνληαο ππφςηλ ηνλ ειάρηζην αξηζκφ ησλ hops κεηαμχ δχν δξνκνινγεηψλ, αλεμάξηεηα απφ ηελ θίλεζε πνπ παξνπζηάδεη ην δίθηπν. Οη δξνκνινγεηέο ζε απηή ηελ πεξίπησζε αλαλεψλνπλ ηελ εηθφλα ηνπ δηθηχνπ ζε πεξηνδηθά δηαζηήκαηα επηθνηλσλψληαο κε ηνπο άιινπο δξνκνινγεηέο θαη απνζηέιινληαο ηνπο πίλαθεο δξνκνιφγεζεο ηνπο. Απηφο ν αιγφξηζκνο ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο RIP. Link State. Δίλαη κία απφθιηζε ηνπ αιγνξίζκνπ Bellman-Ford, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε παξαδνζηαθά πξσηφθνιια φπσο ην RIP. Η βαζηθή ηδέα πνπ ρξεζηκνπνηεί απηφο ν αιγφξηζκνο είλαη φηη θάζε θφκβνο θαηαζθεπάδεη έλα ράξηε κε ηελ ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. Σφηε θάζε θφκβνο αλεμάξηεηα, ππνινγίδεη ην επφκελν θαιχηεξν ινγηθή δηαδξνκή απφ απηφλ θαη γηα θάζε πηζαλφ πξννξηζκφ κέζα ζην δίθηπν. Η ζπιινγή ησλ θαιχηεξσλ κνλνπαηηψλ ζα απνηειέζεη ζηε ζπλέρεηα ηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπο θφκβνπ. Δπηπιένλ, ν αιγφξηζκνο ιακβάλεη ππφςηλ ηνπ εθηφο απφ ηα hops θαη άιιεο παξακέηξνπο, φπσο ε πνηφηεηα θαη ε ηαρχηεηα κηαο γξακκήο. Απηφο ν αιγφξηζκνο ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο OSPF RIP (Routing Information Protocol) ε απηή ηελ ελφηεηα παξνπζηάδεηαη ην πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο RIP, ην νπνίν - φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ - είλαη έλα distance-vector πξσηφθνιιν ην νπνίν ρξεζηκνπνηεί ην κέηξεκα ησλ hops ζαλ κεηξηθή (metric). Σν RIP ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ηε δξνκνιφγεζεο ηεο θίλεζεο ζηνλ παγθφζκην Ιζηφ θαη είλαη έλα πξσηφθνιιν εζσηεξηθψλ ππιψλ, δειαδή πξαγκαηνπνηεί δξνκνιφγεζε ζε έλα εληαίν απηφλνκν ζχζηεκα. Η αξρηθή ελζάξθσζε ηνπ RIP ήηαλ ην πξσηφθνιιν XEROX, GWINFO. Μία λεφηεξε έθδνζε, γλσζηή σο «routed», έγηλε γλσζηή κε ην Berkeley Standard Distribution (BSD) Unix ην Σν RIP εμειίρζεθε ζε έλα πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο δηαδηθηχνπ (Internet Routing Protocol), ελψ θαη άιιεο ζνπίηεο πξσηνθφιισλ ρξεζηκνπνίεζαλ δηάθνξεο εθδφζεηο ηνπ RIP. ΣνAppleTalk Routing Table Maintenance Protocol (RTMP) θαη ην Banyan VINES Routing 17

18 Table Protocol (RTP), γηα παξάδεηγκα, βαζίζηεθαλ ζηελ IP έθδνζε ηνπ RIP. Η ηειεπηαία αλαβάζκηζε ηνπ RIP είλαη νη πξνδηαγξαθέο ηνπ RIP 2, ε νπνία επηηξέπεη πεξηζζφηεξε πιεξνθνξία λα ζπκπεξηιεθζεί ζηα RIP παθέηα θαη επίζεο παξέρεη έλαλ απιφ κεραληζκφ απζεληηθνπνίεζεο. Σα RFCs ηα νπνία πεξηέρνπλ ηηο πιεξνθνξίεο γηα ην IP RIP είλαη ηα 1058 θαη Σν RFC 1058(1988) πεξηγξάθεη ηελ πξψηε πινπνίεζε ηνπ RIP, θαη επηηξέπεη ζηα RIP κελχκαηα λα «θνπβαινχλ» πεξηζζφηεξε πιεξνθνξία θαη ραξαθηεξηζηηθά αζθάιεηαο. Σν RFC 1723(1994) ελεκεξψλεη ην RFC ηε ζπλέρεηα απηήο ηεο ελφηεηαο ζα γίλεη κηα αλαθνξά ζην RIP θαη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ. Μεηπική Γπομολόγηζηρ Routing Metric Σν RIP ρξεζηκνπνηεί κία κνλαδηθή κεηξηθή δξνκνιφγεζεο (θαηακέηξεζε ησλ hops) γηα λα κεηξήζεη ηελ απφζηαζε κεηαμχ ηεο πεγήο θαη ηνπ δηθηχνπ πξννξηζκνχ. Κάζε hop ζηε δηαδξνκή απφ ηνλ απνζηνιέα έσο ηνλ παξαιήπηε πξνζζέηεη κία ηηκή ζηελ θαηακέηξεζε ησλ hops, ε νπνία ηππηθά είλαη έλα (1). Όηαλ έλαο δξνκνινγεηήο ιακβάλεη κία ελεκέξσζε δξνκνιφγεζεο πνπ πεξηιακβάλεη κία λέα ή αιιαγκέλε εγγξαθή πξννξηζκνχ δηθηχνπ, ηφηε ν δξνκνινγεηήο πξνζζέηεη έλα (1) ζηελ ηηκή ηεο κεηξηθήο πνπ αλαθέξεηαη ζηελ ελεκέξσζε θαη πξνζζέηεη ην δίθηπν ζηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο. Η IP δηεχζπλζε ηνπ απνζηνιέα ρξεζηκνπνηείηαη σο ην επφκελν hop. Δπηπιένλ, ηo RIP απνηξέπεη ηνπο βξφρνπο (loop) δξνκνιφγεζεο απφ ηε ζπλέρηζε επ αφξηζηνλ εθαξκφδνληαο έλα φξην ζηνλ αξηζκφ ησλ επηηξεπφκελσλ hops ζε κία δηαδξνκή απφ ηελ πεγή σο ηνλ πξννξηζκφ. Ο κέγηζηνο αξηζκφο ζε κία δηαδξνκή είλαη 15. Αλ έλαο δξνκνινγεηήο ιακβάλεη κία ελεκέξσζε δξνκνιφγεζεο πνπ πεξηιακβάλεη κία λέα ή αιιαγκέλε εγγξαθή, θαη αλ ε αχμεζε ηεο ηηκήο ηεο κεηξηθήο θαηά έλα πξνθαιεί ηελ κεηξηθή λα είλαη αηειείσηε (απηφ είλαη 16), ην δίθηπν- πξννξηζκφο ζεσξείηαη απξφζηην. Δνημεπώζειρ Γπομολόγηζηρ Routing Updates 18

19 Σν RIP ζηέιλεη κελχκαηα ελεκέξσζεο δξνκνιφγεζεο ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θαζψο θαη φηαλ ε ηνπνινγία δηθηχνπ αιιάδεη. Όηαλ έλαο δξνκνινγεηήο ιακβάλεη κία ελεκέξσζε πνπ πεξηιακβάλεη αιιαγέο ζε θάπνηα εγγξαθή, αθνχ ηε ζπγθξίλεη κε ηελ ππάξρνπζα εγγξαθή, ελεκεξψλεη ηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπ ψζηε λα αληηθαηνπηξίδεη ηε λέα δηαδξνκή. Η ηηκή ηεο κεηξηθήο γηα ην κνλνπάηη απμάλεηαη θαηά έλα, θαη ν απνζηνιέαο ππνδεηθλχεηαη σο ην επφκελν hop. Οη δξνκνινγεηέο πνπ ηξέρνπλ ην RIP δηαηεξνχλ κφλν ηελ θαιχηεξε δηαδξνκή γηα θάπνην πξννξηζκφ. Ωο θαιχηεξε νξίδεηαη ε δηαδξνκή κε ηε κηθξφηεξε ηηκή ηεο κεηξηθήο. Αθνχ ελεκεξψζεη ηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπ, ν δξνκνινγεηήο μεθηλά ακέζσο λα κεηαδίδεη ελεκεξψζεηο δξνκνιφγεζεο ψζηε λα ελεκεξψζεη ηνπο ππφινηπνπο δξνκνινγεηέο ηνπο δηθηχνπ γηα ηελ αιιαγή. Απηέο νη ελεκεξψζεηο ζηέιλνληαη απφ ην δξνκνινγεηή αλεμάξηεηα απφ ηηο θαζνξηζκέλεο ελεκεξψζεηο πνπ ζηέιλνληαη αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Δπίζεο νη ελεκεξψζεηο απνζηέιινληαη σο broadcast ζηε δηεχζπλζε , πξάγκα ην νπνίν κπνξεί λα νδεγήζεη ζε broadcast floods αλ ππάξρεη θάπνηα πξνβιεκαηηθή ζχλδεζε. Σν RIPv1 είλαη έλα πξσηφθνιιν πνπ ιεηηνπξγεί κε ηε ρξήζε νιφθιεξσλ θιάζεσλ γηα ηε δηεπζπλζηνδφηεζε θαη φρη ππνδίθηπα. Απηά ηα πξσηφθνιια νλνκάδνληαη «ηαμηθά» (classfull). ηηο ελεκεξψζεηο πνπ ζηέιλεη δελ πεξηιακβάλεηαη ε κάζθα ππνδηθηχνπ, αθνχ δελ δέρεηαη δηαθνξεηηθέο κάζθεο γηα ην ίδην δίθηπν θαη δελ ππνζηεξίδεη ηελ έλλνηα ηνπ ππνδηθηχνπ. Όπσο γίλεηαη αληηιεπηφ, ην RIPv1 κπνξεί λα εμππεξεηήζεη επαξθψο ζρεηηθά κηθξά θαη φρη ηδηαίηεξα ζχλζεηα δίθηπα. Έηζη, νξηζκέλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζεσξνχληαη μεπεξαζκέλα θαη δελ ηνπ επηηξέπνπλ λα εμππεξεηήζεη ηηο αλάγθεο ζχγρξνλσλ δηθηχσλ. Η δεχηεξε έθδνζε ηνπ RIP, ζρεδηάζηεθε γηα λα θαιχςεη απηνχ ηνπ είδνπο ηηο αλάγθεο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ. Οη ηξεηο ζεκαληηθέο δηαθνξέο ησλ δχν εθδφζεσλ είλαη: 1. Η βαζηθφηεξε δηαθνξά ησλ δχν εθδφζεσλ είλαη φηη ε δεχηεξε έθδνζε είλαη έλα πξσηφθνιιν «αηαμηθφ» (classless). Σν RIPv2 ππνζηεξίδεη κάζθεο κεηαβιεηνχ κήθνπο (VLSM), γεγνλφο ην νπνίν επηηξέπεη ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ δηαζέζηκσλ IP δηεπζχλζεσλ. 2. Σν RIPv2 δε ρξεζηκνπνηεί broadcast ελεκεξψζεηο αιιά multicast απνθεχγνληαο έηζη ηνλ επηπιένλ θφξην γηα ην δίθηπν. Αθφκε 19

20 ρξεζηκνπνηεί ηηο triggered ελεκεξψζεηο γηα λα επηηεπρζεί πην γξήγνξα ε ζχγθιηζε. 3. Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ε ρξήζε ηνπ πξσηνθφιινπ αιιά θαη ε απζεληηθνπνίεζε λα γίλνληαη κε plain text passwords θαζψο θαη hashed passwords. Υαπακηηπιζηικά ζηαθεπόηηηαρ - Stability Features Σν RIP θαζνξίδεη έλαλ αξηζκφ απφ ραξαθηεξηζηηθά ζηαζεξφηεηαο ηα νπνία είλαη θνηλά ζε πνιιά πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο, έηζη ψζηε λα πξνζαξκνζηεί γξήγνξα ζηηο αιιαγέο ηεο ηνπνινγίαο ηνπ δηθηχνπ. Γηα παξάδεηγκα, εθαξκφδεη ηνπο κεραληζκνχο split-horizon θαη hold-down γηα λα απνηξέςεη ηε δηάδνζε ιαλζαζκέλεο πιεξνθνξίαο δξνκνιφγεζεο. Δπηπξνζζέησο, ην φξην ηνπ hop - count απνηξέπεη ηελ επ αφξηζηνλ ζπλέρηζε ησλ βξφρσλ δξνκνιφγεζεο. ηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη θάπνηεο πιεξνθνξίεο γη απηνχο ηνπο δχν βαζηθνχο κεραληζκνχο, split-horizon θαη hold-down. Ο κεραληζκφο split-horizon είλαη κία κέζνδνο γηα ηελ πξφιεςε βξφρσλ δξνκνιφγεζεο ζηα distance - vector πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο απαγνξεχνληαο ζε έλα δξνκνινγεηή λα δηαδψζεη (advertise) κία δηαδξνκή πίζσ ζην interface απφ ην νπνίν ηελ έκαζε. Έηζη, φηαλ κία ζπζθεπή ε νπνία ζπκκεηέρεη ζε advertisements δηαδξνκψλ ιακβάλεη κία ελεκέξσζε απφ έλα interface, δελ πξνσζεί ηελ ελεκέξσζε κέζσ ηνπ ίδηνπ interface. Έηζη απνηξέπνληαη νη βξφρνη δξνκνιφγεζεο. Τπάξρεη επίζεο θαη ν κεραληζκφο split-horizon with Poison Reverse ν νπνίνο δηαθέξεη απφ ηνλ split-horizon γηαηί αλαθνηλψλεη φια ηα δίθηπα. Σν φθεινο απφ απηφ ην κεραληζκφ θαίλεηαη ζηα δίθηπα κε πνιιά κνλνπάηηα φπνπ απνηξέπνληαη, ζε κεγάιν βαζκφ, νη βξφρνη δξνκνιφγεζεο θαη ην κέηξεκα-ζην-άπεηξν (count-to-infinity). Ο κεραληζκφο hold-down timer ζηαζεξνπνηεί ηελ πιεξνθνξία δξνκνιφγεζεο θαη βνεζά λα απνηξέπνληαη νη βξφρνη δξνκνιφγεζεο θαζψο ην δίθηπν ζπγθιίλεη ζηηο λέεο πιεξνθνξίεο. Αλ κία δηαδξνκή ραξαθηεξηζηεί σο απξφζηηε, ζα παξακείλεη ζε hold down ηφζν ψζηε φινη νη δξνκνινγεηέο ηεο 20

21 ηνπνινγίαο λα κάζνπλ γηα ην απξφζηην δίθηπν. Απφ ηελ πξνεπηινγή, απηφο ην ρξνλφκεηξν έρεη νξηζηεί ζηα 180 δεπηεξφιεπηα. Υπονόμεηπα ζηο RIP RIP Timers Σα ρξνλφκεηξα ζην RIP είλαη πνιχ ζεκαληηθφο κεραληζκφο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ θαη ρξεζηκνπνηεί αξθεηνχο ψζηε λα ξπζκίζεη ηελ απφδνζή ηνπ. Σα βαζηθά είλαη ηα εμήο: ρξνλφκεηξν ελεκέξσζεο δξνκνιφγεζεο (routing-update timer), ρξνλφκεηξν άθπξεο δηαδξνκήο (route invalid timer), ρξνλφκεηξν «δηαηεξήζηε θάησ» (hold-down timer), ρξνλφκεηξν «θαζαξηζκνχ» δηαδξνκήο(route-flush timer). Σν routing-update timer κεηξά ην δηάζηεκα κεηαμχ ησλ πεξηνδηθψλ ελεκεξψζεσλ δξνκνιφγεζεο. πλήζσο, νξίδεηαη ζηα 30 δεπηεξφιεπηα. Σν route invalid timer πξνζδηνξίδεη ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα λα ζεσξεζεί κία δηαδξνκή άθπξε, ζπλήζσο είλαη 90 δεπηεξφιεπηα. Αλ ν δξνκνινγεηήο δε ιάβεη θάπνηα ελεκέξσζε γηα ηε δηαδξνκή, νξίδεη ηε δηαδξνκή σο άθπξε θαη εηδνπνηεί ηνπο γείηνλεο. Σν route flush timer νξίδεη ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα λα αθαηξεζεί κία δηαδξνκή απφ ηνλ πίλαθα δξνκνιφγεζεο αθνχ ραξαθηεξηζηεί σο άθπξε. Απηφο ν ρξφλνο είλαη 240 δεπηεξφιεπηα. Απηφο ν ρξφλνο είλαη κεγαιχηεξνο απφ απηφλ πνπ κεηξάεη ην route invalid timer έηζη ψζηε λα κπνξεί ν δξνκνινγεηήο λα ελεκεξψζεη ηνπο γείηνλεο γηα ηε δηαδξνκή. Μοπθή Πακέηυν - Packet Format ε απηή ηελ ελφηεηα ηεο εξγαζίαο, παξνπζηάδεηαη ν ηχπνο ησλ παθέησλ ηνπ RIP. Όπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, ε βαζηθή βειηίσζε πνπ παξνπζηάζηεθε ζην RIP 2 είλαη ε δπλαηφηεηα πξνζζήθεο πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίαο ζηα παθέηα. 21

22 Η κνξθή ηνπ RIP παθέηνπ, φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα, απνηειείηαη απφ ελληά (9) πεδία. Δικόνα 2 : RIP πακέηο ηε ζπλέρεηα δίλεηαη κηα ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ πεδίσλ ηνπ παθέηνπ πνπ παξνπζηάζηεθε ζηελ Δηθφλα 8. o Command Οξίδεη πφηε ην παθέην είλαη αίηεκα ή απάληεζε. Σν αίηεκα δεηάεη απφ ην δξνκνινγεηή λα ζηείιεη φιν ή κέξνο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπ. Η απάληεζε κπνξεί λα είλαη κία ηαθηηθή ελεκέξσζε ηνπ πίλαθα ή κία απάληεζε ζε έλα αίηεκα. Οη απαληήζεηο πεξηιακβάλνπλ εγγξαθέο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο. Πνιιαπιά παθέηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα κεηαθέξνπλ πιεξνθνξία απφ κεγάινπο πίλαθεο δξνκνιφγεζεο. o Version Number Πξνζδηνξίδεη ηελ έθδνζε ηνπ RIP πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Απηφ ην πεδίν κπνξεί λα ζεκαηνδνηήζεη δηαθνξεηηθέο δπλεηηθά αζπκβίβαζηεο εθδφζεηο. o Zero Απηφ ην πεδίν νπζηαζηηθά δελ ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ην RFC Πξνζηέζεθε απνθιεηζηηθά γηα λα παξέρεη ζπκβαηφηεηα κε ηηο πνηθηιίεο ηνπ 22

23 RIP πξηλ ην πξφηππν. Σν φλνκα ηνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ πξνθαζνξηζκέλε ηηκή ηνπ πνπ είλαη ην κεδέλ (0). o Address Family Identifier (AFI) Πξνζδηνξίδεη ηελ νηθνγέλεηα δηεπζχλζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Σν RIP έρεη ζρεδηαζηεί γηα λα θέξεη πιεξνθνξίεο δξνκνιφγεζεο γηα πνιιά δηαθνξεηηθά πξσηφθνιια. Κάζε εγγξαθή ηνπ έρεη έλα αλαγλσξηζηηθφ ηεο νηθνγέλεηαο ησλ δηεπζχλζεσλ (AFI) ψζηε λα ππνδεηθλχεηαη ν ηχπνο ηεο δηεχζπλζεο πνπ πξνζδηνξίδεηαη. Σν AFI γηα ην IP είλαη 2. o Address Πξνζδηνξίδεη ηελ IP δηεχζπλζε ηεο εγγξαθήο. o Metric Τπνδεηθλχεη πφζα άικαηα (δξνκνινγεηέο) έρνπλ γίλεη απφ ηελ πεγή σο ηνλ πξννξηζκφ. Απηφο ν αξηζκφο είλαη απφ 1 έσο 15 γηα κία έγθπξε δηαδξνκή ελψ γηα κία απξφζηηε δηαδξνκή είλαη 16. Δδψ πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζε έλα RIP παθέην κπνξεί λα απνζεθεπηεί πιεξνθνξία πνπ αθνξά 25 πξννξηζκνχο, δειαδή πιεξνθνξία πνπ αθνξά ηα πεδία AFI, Address θαη Metric. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε κνξθή ηνπ παθέηνπ ηεο έθδνζεο RIP 2. Η παξαθάησ εηθφλα καο δείρλεη ηα πεδία πνπ ην απνηεινχλ. 23

24 Δικόνα 3 : RIP 2 πακέηο ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε κνξθή ηνπ παθέηνπ ηεο έθδνζεο RIP 2. Η παξαθάησ εηθφλα καο δείρλεη ηα πεδία πνπ ην απνηεινχλ. o Command Οξίδεη πφηε ην παθέην είλαη αίηεκα ή απάληεζε. Σν αίηεκα δεηάεη απφ ην δξνκνινγεηή λα ζηείιεη φιν ή κέξνο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο ηνπ. Η απάληεζε κπνξεί λα είλαη κία ηαθηηθή ελεκέξσζε ηνπ πίλαθα ή κία απάληεζε ζε έλα αίηεκα. Οη απαληήζεηο πεξηιακβάλνπλ εγγξαθέο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο. Πνιιαπιά παθέηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα κεηαθέξνπλ πιεξνθνξία απφ κεγάινπο πίλαθεο δξνκνιφγεζεο. o Version Number Πξνζδηνξίδεη ηελ έθδνζε ηνπ RIP πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. ε έλα RIP παθέην φπνπ εθαξκφδεηαη νπνηνδήπνηε απφ ηα πεδία ηνπ RIP 2 ή ρξεζηκνπνηείηαη απζεληηθνπνίεζε, απηή ε ηηκή νξίδεηαη ζε 2. o Unused Έρεη κηα νξηζκέλε ηηκή ηνπ πνπ είλαη ην κεδέλ (0). o Address Family Identifier (AFI) Πξνζδηνξίδεη ηελ νηθνγέλεηα δηεπζχλζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Οη ιεηηνπξγίεο απηνχ ηνπ πεδίνπ είλαη παλνκνηφηππεο γηα ην RIPv1 θαη RIPv2 φπσο 24

25 νξίζηεθαλ ζην RFC 1058 κε κία δηαθνξά : εάλ ην AFI γηα ηελ πξψηε εγγξαθή είλαη ζην κήλπκα, είλαη 0xFFFF, ηφηε ην ππφινηπν ηεο εγγξαθήο πεξηέρεη πιεξνθνξία απζεληηθνπνίεζεο. o Route Tag Παξέρεη κία κέζνδν δηάθξηζεο κεηαμχ ησλ εζσηεξηθψλ δηαδξνκψλ (πνπ καζεχηεθαλ απφ ην RIP) θαη ησλ εμσηεξηθψλ δηαδξνκψλ (πνπ καζεχηεθαλ απφ άιια πξσηφθνιια). o IP Address Πξνζδηνξίδεη ηελ IP δηεχζπλζε ηεο εγγξαθήο. o Subnet Mask Πεξηέρεη ηε subnet mask ηεο εγγξαθήο. Αλ απηφ ην πεδίν είλαη κεδέλ (0), θακία subnet mask δελ έρεη νξηζηεί γηα ηελ εγγξαθή. o Next Hop Πξνζδηνξίδεη ηελ IP δηεχζπλζε ηνπ επφκελνπ θφκβνπ ζηνλ νπνίν ζα πξνσζεζνχλ ηα παθέηα απηήο ηεο εγγξαθήο. o Metric Τπνδεηθλχεη πφζα άικαηα (δξνκνινγεηέο) έρνπλ γίλεη απφ ηελ πεγή σο ηνλ πξννξηζκφ. Απηφο ν αξηζκφο είλαη απφ 1 έσο 15 γηα κία έγθπξε δηαδξνκή ελψ γηα κία απξφζηηε δηαδξνκή είλαη 16. Καη ζε απηά ηα RIP παθέηα κπνξεί λα απνζεθεπηεί πιεξνθνξία πνπ αθνξά 25 πξννξηζκνχο, δειαδή πιεξνθνξία πνπ αθνξά ηα πεδία AFI, Address θαη Metric. Δάλ ην AFI πξνζδηνξίδεη έλα απζεληηθνπνηεκέλν κήλπκα, ηφηε κφλν 24 εγγξαθέο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο κπνξνχλ λα πξνζδηνξηζηνχλ. Γεδνκέλνπ φηη νη κεκνλσκέλεο εγγξαθέο ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο δελ είλαη θαηαθεξκαηηζκέλεο ζε πνιιαπιά παθέηα, ην RIP δε ρξεηάδεηαη θάπνην κεραληζκφ γηα λα μαλαβάιεη ζε ζεηξά ηα ηκήκαηα ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ πνπ 25

26 θέξνπλ ελεκεξψζεηο ησλ πηλάθσλ δξνκνιφγεζεο απφ ηνπο γεηηνληθνχο δξνκνινγεηέο OSPF (Open Shortest Path First) Σν OSPF είλαη έλα ηεξαξρηθφ πξσηφθνιιν δξνκνιφγεζεο εζσηεξηθψλ ππιψλ(igp), πνπ ιεηηνπξγεί κε βάζε ηελ θαηάζηαζε ηεο ζχλδεζεο (link-state). Η πξψηε έθδνζε ηνπ OSPF νξίζηεθε ζην RFC 1131, ελψ ε δεχηεξε ζην RFC Η πην πξφζθαηε αλαζεψξεζε ηνπ OSPF νξίδεηαη ζην RFC 2328 θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηακνηξάδεη ηελ πιεξνθνξία δξνκνιφγεζεο ζε έλα Απηφλνκν χζηεκα, εηζάγνληαο λέεο έλλνηεο φπσο ε απζεληηθνπνίεζε ησλ ελεκεξψζεσλ δξνκνιφγεζεο, ν κεραληζκφο VLSM (Variable Length Subnet Masks), ηελ νκαδνπνίεζε δηαδξνκψλ. Shortest Path First Algorithm Σν OSPF ρξεζηκνπνηεί έλαλ αιγφξηζκν πξψην-ην-ζπληνκφηεξν-κνλνπάηη ψζηε έηζη λα δεκηνπξγεζεί θαη λα ππνινγηζηεί ην ζπληνκφηεξν κνλνπάηη γηα φινπο ηνπο γλσζηνχο πξννξηζκνχο. Σν ζπληνκφηεξν κνλνπάηη ππνινγίδεηαη κε ηνλ αιγφξηζκν Djikstra. Ο αιγφξηζκνο απηφο είλαη θάπσο πνιχπινθνο. πλνπηηθά, ηα βήκαηα ηνπ αιγνξίζκνπ είλαη: 1. Καηά ηελ αξρηθνπνίεζε ή φηαλ ζπκβεί κία αιιαγή ζηελ πιεξνθνξία ηεο δξνκνιφγεζεο, έλαο δξνκνινγεηήο δεκηνπξγεί κία link-state advertisement (αλαγγειία). Απηή ε αλαγγειία παξνπζηάδεη ηε ζπιινγή φισλ ησλ θαηαζηάζεσλ ησλ ζπλδέζεσλ (link-states) ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δξνκνινγεηή. 2. Όινη νη δξνκνινγεηέο αληαιιάζνπλ ηα link-states κε πιεκκχξα (flooding). Κάζε δξνκνινγεηήο ν νπνίνο ιακβάλεη κία link-state ελεκέξσζε πξέπεη λα δηαηεξήζεη έλα αληίγξαθν ζηε βάζε δεδνκέλσλ πνπ δηαζέηεη γηα ηα link-states θαη έπεηηα δηαδίδεη ηελ ελεκέξσζε θαη ζηνπο άιινπο δξνκνινγεηέο. 3. Αθφηνπ ζπκπιεξσζεί απηή ε βάζε δεδνκέλσλ ζε θάζε δξνκνινγεηή, ν εθάζηνηε δξνκνινγεηήο ππνινγίδεη ην Γέληξν γηα ην πληνκφηεξν Μνλνπάηη γηα φινπο ηνπο πξννξηζκνχο. Ο δξνκνινγεηήο ρξεζηκνπνηεί ηνλ αιγφξηζκν Djikstra έηζη ψζηε λα θάλεη απηφλ ηνλ ππνινγηζκφ. Ο 26

27 πξννξηζκφο, ην ζρεηηθφ θφζηνο θαη ν επφκελνο δξνκνινγεηήο (next hop) είλαη νη πιεξνθνξίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα ζρεκαηηζηεί ε θάζε εγγξαθή ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο. 4. ε πεξίπησζε πνπ δε ζπκβνχλ αιιαγέο ζην δίθηπν πνπ ρξεζηκνπνηεί ην OSPF, αιιαγέο ιφγνπ ράξε ζην θφζηνο κηαο ζχλδεζεο ή ζηελ πξνζζήθε ή δηαγξαθή ελφο δηθηχνπ, ην OSPF πξέπεη λα είλαη αξθεηά «αζφξπβν». Όπνηα αιιαγή ζπκβεί γλσζηνπνηείηαη κέζσ ησλ link-state παθέησλ, θαη ν αιγφξηζκνο Djikstra επαλαυπνινγίδεηαη έηζη ψζηε λα βξεζεί ην ζπληνκφηεξν κνλνπάηη. Ο αιγφξηζκνο ηνπνζεηεί θάζε δξνκνινγεηή ζηε ξίδα ηνπ δέληξνπ θαη ππνινγίδεη ην ζπληνκφηεξν κνλνπάηη πξνο ηνλ θάζε πξννξηζκφ βαζηζκέλνο ζην αζξνηζηηθφ θφζηνο πνπ απαηηείηαη γηα λα θηάζεη ην παθέην ζηνλ πξννξηζκφ. Κάζε δξνκνινγεηήο ζα έρεη ηε δηθή ηνπ φςε ηεο ηνπνινγίαο παξφιν πνπ φινη νη δξνκνινγεηέο ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ ίδηα link-state βάζε δεδνκέλσλ γηα λα ππνινγίζνπλ ην ζπληνκφηεξν κνλνπάηη. Πεπιοσέρ και δπομολογηηέρ ζςνόπυν (Areas and Border Routers). Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ην OSPF ρξεζηκνπνηεί ηελ «πιεκκχξα» γηα λα αληαιιάμεη ηηο link-state ελεκεξψζεηο αλάκεζα ζηνπο δξνκνινγεηέο. Οπνηαδήπνηε αιιαγή ζηηο πιεξνθνξίεο ηνπ θφζηνπο δηαδίδεηαη ζε φινπο ηνπο δξνκνινγεηέο ηνπ δηθηχνπ. Η έλλνηα ησλ πεξηνρψλ εηζάγεηαη γηα λα βάιεη έλαλ πεξηνξηζκφ ζηελ εμάπισζε ησλ ελεκεξψζεσλ link-state. Η «πιεκκχξα» θαη ν ππνινγηζκφο ηνπ αιγνξίζκνπ Djikstra ζε έλαλ δξνκνινγεηή πεξηνξίδεηαη ζηηο αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ ζε κία πεξηνρή. Όινη νη δξνκνινγεηέο κέζα ζε κία πεξηνρή έρνπλ αθξηβψο ηελ ίδηα βάζε δεδνκέλσλ φζνλ αθνξά ηηο θαηαζηάζεηο ζχλδεζεο (link-states). Οη δξνκνινγεηέο νη νπνίνη αλήθνπλ ζε πνιιαπιέο πεξηνρέο θαη ζπλδένπλ απηέο ηηο πεξηνρέο ζηε ξαρνθνθαιηά (backbone) νλνκάδνληαη «δξνκνινγεηέο ηεο πεξηνρήο ησλ ζπλφξσλ» (Area Border Router - ABR). Οη ABR πξέπεη λα δηαηεξνχλ πιεξνθνξία πνπ πεξηγξάθεη ηελ πεξηνρή backbone θαη άιιεο ζπλδεδεκέλεο πεξηνρέο. 27

28 Δικόνα 4: ABR και ASBR, Source: [Accessed : 21/5/2013] Μηα πεξηνρή θαζνξίδεηαη απφ έλα interface. Έλαο δξνκνινγεηήο πνπ έρεη φια ηα interface ηνπ ζηελ ίδηα πεξηνρή νλνκάδεηαη εζσηεξηθφο δξνκνινγεηήο (ΙInternal Router IR ). Έλαο δξνκνινγεηήο ν νπνίνο έρεη interfaces ζε δηάθνξεο πεξηνρέο θαιείηαη «δξνκνινγεηήο ηεο πεξηνρήο ησλ ζπλφξσλ» (Area Border Router - ABR). Οη δξνκνινγεηέο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο πχιεο (gateways) κεηαμχ ηνπ OSPF θαη άιισλ πξσηνθφιισλ δξνκνιφγεζεο (IGRP, EIGRP, IS-IS, RIP, BGP, Static) ή άιια ζηηγκηφηππα ηεο δηαδηθαζίαο δξνκνιφγεζεο ηνπ OSPF νλνκάδνληαη Γξνκνινγεηέο πλφξσλ Απηφλνκνπ πζηήκαηνο (Autonomous System Boundary Router - ASBR). Κάζε δξνκνινγεηήο κπνξεί λα είλαη είηε ABR ή ASBR. Link State Πακέηα Τπάξρνπλ δηάθνξνη ηχπνη Link State παθέησλ, ηα νπνία ζπλήζσο ζπλαληάκε ζε κία OSPF βάζε δεδνκέλσλ. ηελ παξαθάησ εηθφλα θαίλνληαη απηνί νη δηάθνξνη ηχπνη: 28

29 Δικόνα 5: Σύποι Link - State Πακέηυν Source: [Accessed : 24/5/2013] Όπσο ζεκεηψζεθε παξαπάλσ, νη ζπλδέζεηο ηνπ δξνκνινγεηή απνηεινχλ κία δήισζε ηεο θαηάζηαζεο ησλ δηεπαθψλ ελφο δξνκνινγεηή πνπ αλήθεη ζε κία ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Κάζε δξνκνινγεηήο ζα δεκηνπξγήζεη κία ζχλδεζε γηα φιεο ηηο δηεπαθέο ηνπ. Οη πεξηιεπηηθέο ζπλδέζεηο δεκηνπξγνχληαη απφ ηνπο ABR δξνκνινγεηέο. Έηζη ε πιεξνθνξία πνπ αθνξά ηελ πξνζβαζηκφηεηα ηνπ δηθηχνπ δηαδίδεηαη κεηαμχ ησλ πεξηνρψλ. Καλνληθά, φιε ε πιεξνθνξία εγρέεηαη ζηελ πεξηνρή backbone (πεξηνρή 0) θαη κε ηε ζεηξά ηεο ε backbone ζα ην πεξάζεη ζηηο άιιεο πεξηνρέο. Οη ABR δξνκνινγεηέο έρνπλ, επίζεο, ηελ αξκνδηφηεηα λα δηαδψζεη ηελ πξνζβαζηκφηεηα ηνπ ASBR. Έηζη μέξνπλ νη δξνκνινγεηέο πψο λα πξνζεγγίζνπλ ηνπο εμσηεξηθνχο δξνκνινγεηέο ζε άιια απηφλνκα ζπζηήκαηα. Οη ζπλδέζεηο ηνπ δηθηχνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηνλ Δηδηθφ Γξνκνινγεηή (Designated Router - DR) ζε θάζε ηκήκα ηνπ δηθηχνπ. Απηή ε πιεξνθνξία είλαη κία δήισζε φισλ ησλ δξνκνινγεηψλ πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζε έλα 29

30 ζπγθεθξηκέλν ηκήκα πνιιαπιή πξφζβαζεο, φπσο ηα Ethernet, Token Ring θαη FDDI. Οη εμσηεξηθνί ζχλδεζκνη είλαη κία έλδεημε ησλ δηθηχσλ εθηφο ηνπ Απηφλνκνπ πζηήκαηνο. Απηά ηα δίθηπα εγρένληαη ζην OSPF κέζσ αλαδηαλνκήο. Ο ASBR έρεη ηελ αξκνδηφηεηα λα εγρχζεη απηέο ηηο δηαδξνκέο ζε έλα απηφλνκν ζχζηεκα. Αςθενηικοποίηζη OSPF (OSPF Authentication) Δίλαη δπλαηφλ λα απζεληηθνπνηεζνχλ ηα OSPF παθέηα κε ηε κέζνδν ησλ πξνθαζνξηζκέλσλ θσδηθψλ πξφζβαζεο. Απφ πξνεπηινγή, νη δξνκνινγεηέο ρξεζηκνπνηνχλ θελή (null) απζεληηθνπνίεζε ην νπνίν ζεκαίλεη φηη νη αληαιιαγέο κελπκάησλ πνπ αθνξνχλ ηε δξνκνιφγεζε γίλνληαη ρσξίο απζεληηθνπνίεζε. Τπάξρνπλ αθφκε δχν κέζνδνη απζεληηθνπνίεζεο : απζεληηθνπνίεζε απινχ θσδηθνχ πξφζβαζεο θαη απζεληηθνπνίεζε κελχκαηνο ζχλνςεο (MD-5). 1. Απζεληηθνπνίεζε απινχ θσδηθνχ πξφζβαζεο : επηηξέπεη λα ξπζκηζηεί έλαο θσδηθφο πξφζβαζεο (θιεηδί) γηα θάζε πεξηνρή. Γξνκνινγεηέο πνπ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα πεξηνρή θαη ζέινπλ λα ζπκκεηέρνπλ ζηνλ ίδην ηνκέα (domain) δξνκνιφγεζεο ζα πξέπεη λα ξπζκίζνπλ ην ίδην θιεηδί. Σν κεηνλέθηεκα απηήο ηεο κεζφδνπ είλαη επάισηε ζηηο παζεηηθέο επηζέζεηο. Ο θαζέλαο κε έλαλ αλαιπηή ζχλδεζεο ζα κπνξνχζε εχθνια λα απνζπάζεη ηνλ θσδηθφ πξφζβαζεο απφ ην θαιψδην. 2. MD-5 : είλαη κία κέζνδνο θξππηνγξαθεκέλεο απζεληηθνπνίεζεο. Έλα θιεηδί θαη έλαο θσδηθφο θιεηδηνχ (key-id) ξπζκίδνληαη ζε θάζε δξνκνινγεηή. Ο δξνκνινγεηήο ρξεζηκνπνηεί έλα λ αιγφξηζκν πνπ βαζίδεηαη ζην OSPF παθέην, ην θιεηδί θαη ν θσδηθφο θιεηδηνχ γηα λα δεκηνπξγήζεη κία «ζχλνςε κελχκαηνο» πνπ επηζπλάπηεηαη ζην παθέην. Αληηζέησο κε ηελ απιή απζεληηθνπνίεζε, ην θιεηδί δελ αληαιιάζζεηαη πάλσ απφ ην θαιψδην. Έλαο αξηζκφο αθνινπζίαο πνπ δε κεηψλεηαη ζπκπεξηιακβάλεηαη επίζεο ζην OSPF παθέην γηα λα πξνζηαηέςεη απφ ηηο επηζέζεηο επαλάιεςεο (replay attacks). 30

31 Απηή ε κέζνδνο επηηξέπεη επίζεο ηηο αδηάθνπεο κεηαβάζεηο κεηαμχ ησλ θιεηδηψλ. Απηφ είλαη βνεζεηηθφ γηα ηνπο δηαρεηξηζηέο νη νπνίνη επηζπκνχλ λα αιιάμνπλ ηνλ OSPF θσδηθφο πξφζβαζεο ρσξίο λα δηαθφςνπλ ηελ επηθνηλσλία. Δάλ έλα interface είλαη ξπζκηζκέλν κε έλα λέν θιεηδί, ν δξνκνινγεηήο ζα ζηείιεη πνιιαπιά αληίγξαθα ηνπ ίδηνπ παθέηνπ, ην θαζέλα απζεληηθνπνηεκέλν γηα δηαθνξεηηθά θιεηδηά. Ο δξνκνινγεηήο ζα ζηακαηήζεη λα ζηέιλεη δηπιφηππα παθέησλ φηαλ αλαθαιχςεη φηη φινη νη γείηνλεο έρνπλ πηνζεηήζεη ην λέν θιεηδί. Η πεπιοσή backbone και η πεπιοσή 0. Σν OSPF έρεη πνιχ ζπγθεθξηκέλνπο πεξηνξηζκνχο φηαλ εκπιέθνληαη πνιιαπιέο πεξηνρέο. Δάλ έρνπλ ξπζκηζηεί πεξηζζφηεξεο απφ κία πεξηνρέο, ε κία εμ απηψλ πξέπεη λα είλαη ε πεξηνρή 0. Απηή ε πεξηνρή απνθαιείηαη ξαρνθνθαιηά (backbone). Η backbone πξέπεη λα είλαη ζην θέληξν φισλ ησλ πεξηνρψλ, δειαδή φιεο νη άιιεο πεξηνρέο ζα πξέπεη λα είλαη θπζηθά ζπλδεδεκέλεο κε ηελ πεξηνρή backbone. Ο ιφγνο πνπ γίλεηαη απηφ είλαη φηη ην OSPF πεξηκέλεη φιεο νη πεξηνρέο λα δηνρεηεχζνπλ ηηο πιεξνθνξίεο δξνκνιφγεζεο πνπ δηαζέηνπλ ζηε ξαρνθνθαιηά θαη κε ηε ζεηξά ηεο ε ξαρνθνθαιηά λα δηαδψζεη απηέο ηηο πιεξνθνξίεο ζηηο άιιεο πεξηνρέο. 31

32 Δικόνα 6 : Backbone - πεπιοσή 0, Source: [Accessed: 28/5/2013] Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ παξαπάλσ εηθφλα, φιεο νη πεξηνρέο είλαη ζπλδεδεκέλεο ζηε ξαρνθνθαιηά. ηε ζπάληα πεξίπησζε φπνπ εηζάγεηε κία θαηλνχξηα πεξηνρή ε νπνία δε κπνξεί λα έρεη απεπζείαο θπζηθή ζχλδεζε κε ηε ξαρνθνθαιηά, δεκηνπξγείηαη κία ινγηθή ζχλδεζε. Neighboring (Γειηονία) Οη δξνκνινγεηέο πνπ κνηξάδνληαη ην ίδην ηκήκα (segment) γίλνληαη γείηνλεο ζε απηφ ην ηκήκα. Οη γείηνλεο εθιέγνληαη κέζσ ηνπ πξσηνθφιινπ Hello. Παθέηα Hello ζηέιλνληαη πεξηνδηθά απφ θάζε δηεπαθή ρξεζηκνπνηψληαο ην IP multicast. Οη δξνκνινγεηέο γίλνληαη γείηνλεο κφιηο «δνπλ» ηνπο εαπηνχο ηνπο ζηε ιίζηα ησλ Hello παθέησλ ηνπ γείηνλα. Με απηφ ηνλ ηξφπν, εγγπάηαη ε ακθίδξνκε επηθνηλσλία. Γπν δξνκνινγεηέο δε ζα γίλνπλ γείηνλεο εθηφο εάλ ζπκθσλνχλ ζηα εμήο: Area id: Αλ δχν δξνκνινγεηέο βξίζθνληαη ζην ίδην ηκήκα (segment), ηφηε πξέπεη θαη νη δηεπαθέο λα αλήθνπλ ζηελ ίδηα πεξηνρή απηνχ ηνπ ηκήκαηνο. Φπζηθά, νη δηεπαθέο πξέπεη λα αλήθνπλ ζην ίδην ππνδίθηπν θαη λα έρνπλ ίδηα κάζθα ππνδηθηχνπ. Authentication: Σν OSPF επηηξέπεη ηε ξχζκηζε θσδηθνχ πξφζβαζεο γηα κία ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Οη δξνκνινγεηέο πνπ ζέινπλ λα γίλνπλ γείηνλεο 32

33 πξέπεη λα αληαιιάμνπλ ηνλ ίδην θσδηθφ πξφζβαζεο ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ηκήκα. Hello θαη Dead Intervals: Σν OSPF αληαιιάζζεη Hello παθέηα ζε θάζε ηκήκα. Απηφο είλαη έλα ηξφπνο λα «δηαηεξεζνχλ δσληαλνί» (keepalive) πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο δξνκνινγεηέο έηζη ψζηε λα αλαγλσξηζηεί ε χπαξμε ηνπο ζε έλα ηκήκα θαη κε ζθνπφ λα επηιεγεί ν Designated Router - DR ζε ηκήκαηα πνιιαπιήο πξφζβαζεο. Σν Hello interval (Hello δηάζηεκα) νξίδεη ην κήθνο ηνπ ρξφλνπ, ζε δεπηεξφιεπηα, αλάκεζα ζηα hello παθέηα ηα νπνία ζηέιλεη ν δξνκνινγεηήο ζε κία OSPF δηεπαθή. Σν dead interval είλαη ν αξηζκφο ησλ δεπηεξνιέπησλ θαηά ηνλ νπνίν αλ δελ εκθαληζηνχλ Hello παθέηα ελφο δξνκνινγεηή ζηνπο γείηνλεο ζεσξνχλ ην OSPF δξνκνινγεηή down. Απηά ηα ρξνληθά δηαζηήκαηα (intervals) πξέπεη λα είλαη αθξηβψο ίδηα ζε δχν δξνκνινγεηέο πνπ είλαη γείηνλεο. Αλ δελ είλαη, ηφηε δε κπνξνχλ λα είλαη θαη γείηνλεο ζην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα. Stub area flag: Γχν δξνκνινγεηέο πξέπεη, επηπιένλ, λα ζπκθσλήζνπλ θαη ζε κία stub area flag ζηα Hello παθέηα. Οπζηαζηηθά είλαη έλα bit πνπ νξίδεηαη λα είλαη 0. Σν OSPF δίλεη ηε δπλαηφηεηα νη πεξηνρέο λα νξίδνληαη σο stub. Σα εμσηεξηθά δίθηπα δελ επηηξέπεηαη λα δηαδίδνληαη κε ηελ «πιεκκχξα» ζ απηέο ηηο πεξηνρέο. Έηζη κεηψλεηαη ην κέγεζνο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ πνπ δηαηεξεί ηελ ηνπνινγία δηθηχνπ κέζα ζε κία πεξηνρή θαη κεηψλεη, επίζεο, ηηο απαηηήζεηο ζε κλήκε ησλ δξνκνινγεηψλ ηεο πεξηνρήο. Ωζηφζν, κία stub πεξηνρή δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζαλ πεξηνρή κεηαθνξάο γηα εηθνληθέο ζπλδέζεηο. Καζψο θαη έλαο ASBR δε κπνξεί λα είλαη εζσηεξηθφο ζε κία ηέηνηα πεξηνρή. Adjacencies (Γειηνιάζειρ) Η δηαδηθαζία Adjacency είλαη ην επφκελν βήκα κεηά ηε δηαδηθαζία neighboring. Οη adjacent δξνκνινγεηέο είλαη δξνκνινγεηέο νη νπνίνη δε κέλνπλ κφλν ζηελ αληαιιαγή Hello παθέησλ θαη πξνρσξνχλ ζηε δηαδηθαζία ηεο αληαιιαγήο ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ. Με ζθνπφ λα κεηψζεη ηελ πνζφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αληαιιάζζνληαη ζην ηκήκα, ην OSPF πξνρσξά ζηελ εθινγή ελφο δξνκνινγεηή πνπ ζα έρεη ην ξφιν ηνπ Designated Router (DR) θαη ελφο δξνκνινγεηή πνπ ζα έρεη ην ξφιν ηνπ Backup Designated Router 33

34 (BDR), ζε θάζε ηκήκα πνιιαπιήο πξφζβαζεο. Ο BDR, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ην φλνκά ηνπ, ιεηηνπξγεί σο back up κεραληζκφο ζε πεξίπησζε πνπ ν DR βγεη εθηφο ιεηηνπξγίαο. Η ηδέα ζηελ νπνία βαζίδεηαη απηφ είλαη φηη νη δξνκνινγεηέο έρνπλ έλα θεληξηθφ ζεκείν επηθνηλσλίαο γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Αληί, ινηπφλ, θάζε δξνκνινγεηήο λα αληαιιάζζεη ελεκεξψζεηο κε φινπο ηνπο άιινπο δξνκνινγεηέο ηνπ ηκήκαηνο, θάζε δξνκνινγεηήο αληαιιάζεη πιεξνθνξίεο κφλν κε ηνλ DR θαη ηνλ BDR θαη απηνί κε ηε ζεηξά ηνπο κνηξάδνπλ ηελ πιεξνθνξία. Δικόνα 7: Adjacency με DR και BDR, Source: ml [Accessed: 29/5/2013] ηελ παξαπάλσ εηθφλα, φινη νη δξνκνινγεηέο κνηξάδνληαη έλα θνηλφ ηκήκα πνιιαπιήο πξφζβαζεο θαη βιέπνπκε πσο επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο. Δκλογή ηος DR Η εθινγή ηνπ DR θαζψο θαη ηνπ BDR γίλεηαη κέζσ ηνπ Hello πξσηνθφιινπ. Σα Hello παθέηα αληαιιάζζνληαη κέζσ ησλ IP multicast παθέησλ κέζα ζην ίδην ηκήκα. Ο δξνκνινγεηήο κε ηελ πςειφηεξε OSPF πξνηεξαηφηεηα ζην ηκήκα ζα γίλεη ν DR απηνχ ηνπ ηκήκαηνο. Η ίδηα δηαδηθαζία αθνινπζείηαη θαη γηα ηελ εθινγή ηνπ BDR, πνπ έρεη ηε δεχηεξε θαηά ζεηξά πςειφηεξε πξνηεξαηφηεηα κεηά ηνλ DR. ε πεξίπησζε ηζνςεθίαο, ν δξνκνινγεηήο κε ην κεγαιχηεξν RID ζα θεξδίζεη, δειαδή ν δξνκνινγεηήο κε ην κεγαιχηεξν ID, ην νπνίν ζπλήζσο ζην OSPF είλαη ε πςειφηεξε IP δηεχζπλζε ζην θνπηί ή ε 34

35 πςειφηεξε Loopback δηεχζπλζε- αλ ππάξρεη θάπνηα. Η πξνεπηιεγκέλε πξνηεξαηφηεηα γηα έλα OSPF interface είλαη ην 1. Σν 0 απφ ηελ άιιε δείρλεη έλα δξνκνινγεηή ν νπνίνο δελ εθιέρζεθε νχηε DR νχηε BDR ζην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα. Η θαηάζηαζε απηψλ ην δξνκνινγεηψλ ζα είλαη DROTHER. ην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη, ε εθινγή ηνπ DR. Δικόνα 8: Δκλογή DR, Source: [Accessed: 29/5/2013] Όπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα, νη δξνκνινγεηέο RTA θαη RTB έρνπλ ηελ ίδηα πξνηεξαηφηεηα ζην interface σζηφζν ν RTB έρεη πςειφηεξν RID, νπφηε ν RTB ζα είλαη ν DR ζε απηφ ην ηκήκα. Απφ ηελ άιιε, ν RTC έρεη πςειφηεξε πξνηεξαηφηεηα απφ ηνλ RTB, νπφηε ν RTC ζα είλαη ν DR ζε απηφ ην ηκήκα. Γημιοςπγώνηαρ ηη γειηνίαζη (Adjacency) Η δεκηνπξγία ηνπ adjacency είλαη κία δηαδηθαζία ε νπνία γηα λα ηεζεί ζε ηζρχ απαηηεί πξψηα λα νινθιεξσζνχλ δηάθνξα ζηάδηα. Οη δξνκνινγεηέο νη νπνίνη γίλνληαη γείηνλεο (adjacent) ζα έρνπλ ηελ ίδηα βάζε δεδνκέλσλ θαηάζηαζεο ζπλδέζεσλ (link-state database). Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ηα ζηάδηα πνπ πεξλά κία δηεπαθή ελφο δξνκνινγεηή γηα λα γίλεη γείηνλαο (adjacent) κε ηε δηεπαθή ελφο άιινπ δξνκνινγεηή: Down: Κακία πιεξνθνξία δελ έρεη ιεθζεί απφ θαλέλαλ ζην ηκήκα Attempt: ηα κε-broadcast πνιιαπιήο πξφζβαζεο clouds φπσο ην Frame Relay θαη ην X.25, απηή ε θαηάζηαζε δειψλεη φηη δελ έρεη ιεθζεί πξφζθαηε πιεξνθνξία απφ ην γείηνλα (neighbor). Πξέπεη 35

36 λα γίλεη κία πξνζπάζεηα επηθνηλσλίαο κε ην γείηνλα (neighbor) κε ηελ απνζηνιή Hello παθέησλ ζην κεησκέλν ζπληειεζηή PollInterval. Init: Η δηεπαθή έρεη αληρλεχζεη έλα Hello παθέην ην νπνίν έξρεηαη απφ έλα γείηνλα σζηφζν δελ έρεη αθφκε εδξαησζεί ε ακθίπιεπξε επηθνηλσλία. Two-way: Τπάξρεη ακθίπιεπξε επηθνηλσλία κε ην γείηνλα (neighbor). Ο δξνκνινγεηήο έρεη δηαπηζηψζεη φηη ππάξρεη κέζα ζηα Hello παθέηα πνπ ζηέιλεη ν γείηνλαο (neighbor). ην ηέινο απηνχ ηνπ ζηαδίνπ ε εθινγή ησλ DR θαη BDR ζα έρεη γίλεη. Δπίζεο ζην ηέινο απηνχ ηνπ ζηαδίνπ νη δξνκνινγεηέο ζα απνθαζίζνπλ εάλ ζα πξνρσξήζνπλ ζηε δεκηνπξγία γεηηνλίαο (adjacency) ή φρη. Η απφθαζε ζα ιεθζεί παίξλνληαο ππφςε εάλ ν δξνκνινγεηήο είλαη DR ή BDR θαη εάλ ε ζχλδεζε είλαη point-to-point ε εηθνληθφ (virtual). Exstart: Οη δξνκνινγεηέο πξνζπαζνχλ λα εδξαηψζνπλ ηνλ αξρηθφ αξηζκφ αθνινπζίαο (sequence number) ν νπνίνο ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αληαιιαγή ησλ παθέησλ πιεξνθνξηψλ. Απηφο ν αξηζκφο πηζηνπνηεί φηη νη δξνκνινγεηέο ιακβάλνπλ πάληα ηελ πην πξφζθαηε πιεξνθνξία. Έλαο δξνκνινγεηήο ζα είλαη ν πξσηεχσλ θαη ν άιινο ζα γίλεη ν δεπηεξεχσλ. Ο πξσηεχσλ δξνκνινγεηήο ζα δεηήζεη πιεξνθνξίεο απφ ηνλ δεπηεξεχσλ. Exchange: Οη δξνκνινγεηέο ζα πεξηγξάςνπλ νιφθιεξε ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπο γηα ηελ θαηάζηαζε ησλ ζπλδέζεσλ ζηέιλνληαο ηελ πεξηγξαθή ηεο βάζεο κέζσ παθέησλ πεξηγξαθήο. απηφ ην ζηάδην, ηα παθέηα κπνξνχλ λα δηακνηξαζηνχλ (flooded) ζε άιιεο δηεπαθέο ζην δξνκνινγεηή. Loading: απηφ ην ζηάδην, νη δξνκνινγεηέο ηεξκαηίδνπλ ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Έρνπλ ήδε δεκηνπξγήζεη κία ιίζηα αηηήζεσλ θαηάζηαζεο ζχλδεζεο θαη κία ιίζηα αλακεηάδνζεο θαηάζηαζεο ζχλδεζεο. Κάζε πιεξνθνξία πνπ δείρλεη εκηηειήο ή μεπεξαζκέλε ζα ηνπνζεηεζεί ζηε ιίζηα αηηήζεσλ. Κάζε ελεκέξσζε πνπ ζα απνζηέιιεηαη ζα ηνπνζεηείηαη ζηε ιίζηα αλακεηάδνζεο κέρξη λα γίλεη αλαγλσξηζηεί. 36

37 Full: ε απηφ ην ζηάδην έρεη νινθιεξσζεί ε γεηηνλία (adjacency). Οη γεηηνληθνί (neighbor) δξνκνινγεηέο είλαη πιήξσο γείηνλεο (adjacent). Οη γείηνλεο δξνκνινγεηέο (adjacent) ζα έρνπλ κία ίδηα βάζε δεδνκέλσλ θαηάζηαζεο ζχλδεζεο Γιαθοπέρ RIP και OSPF Η γξήγνξε αλάπηπμε ησλ δηθηχσλ ζηηο κέξεο καο έρεη νδεγήζεη ηε ρξήζε ηνπ RIP ζηα φξηα ηεο. Σν RIP έρεη θάπνηνπο πεξηνξηζκνχο νη νπνίνη κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ πξνβιήκαηα ζε κεγάια δίθηπα : Σν RIP έρεη φξην ηα 15 άικαηα (hops). Αλ ζε κία δηαδξνκή απφ ηελ πεγή ζηνλ πξννξηζκφ παξεκβάιινληαη πεξηζζφηεξνη απφ 15 δξνκνινγεηέο, ηφηε ε δηαδξνκή ζεσξείηαη απξφζηηε. Οη πεξηνδηθέο απνζηνιέο νιφθιεξνπ ηνπ πίλαθα δξνκνιφγεζεο απαηηνχλ έλα κεγάιν ηκήκα ηνπ bandwidth. Απηφ απνηειεί κεγάιν πξφβιεκα εηδηθά ζηα κεγάια δίθηπα κε κηθξέο ηαρχηεηεο κεηάδνζεο δεδνκέλσλ θαη ζε WAN clouds. Σν RIP ζπγθιίλεη αξγφηεξα απφ ην OSPF, γηα ηελ αθξίβεηα ζε κεγάια ή ζχλζεηα δίθηπα απηή ε δηαδηθαζία κπνξεί λα δηαξθέζεη θαη κεξηθά ιεπηά. Απηφ δελ είλαη επηζπκεηφ θαη κπνξεί λα πξνθαιέζεη πξνβιήκαηα αζπλέπεηαο ζηε δξνκνιφγεζε. Σν RIP δελ έρεη θάπνηα πξφβιεςε γηα ηηο θαζπζηεξήζεηο ηνπ δηθηχνπ νχηε θαη γηα ην «θφζηνο» ησλ ζπλδέζεσλ. Οη απνθάζεηο δξνκνιφγεζεο ιακβάλνληαη κε βάζε ην κέηξεκα ησλ hops. Σν κνλνπάηη πνπ πξνηηκάηαη είλαη πάληα απηφ κε ην κηθξφηεξν αξηζκφ θαηακεηξεκέλσλ hops, αθφκα θαη αλ ην κεγαιχηεξν κνλνπάηη έρεη θαιχηεξν ζπλνιηθφ bandwidth ηεο ζχλδεζεο θαη ιηγφηεξεο θαζπζηεξήζεηο. Σα RIP δίθηπα είλαη επίπεδα δίθηπα. Γελ ππάξρεη ε έλλνηα ησλ πεξηνρψλ ή ησλ νξίσλ. Με ηελ είζνδν ηεο δξνκνιφγεζεο ρσξίο θιάζεηο θαη κε ηελ έμππλε ρξήζε ηελ ζπλάζξνηζεο θαη ηεο ζπλφςηζεο, ηα δίθηπα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ RIP θαίλεηαη λα έρνπλ απαξραησζεί. ηελ έθδνζε 2 ηνπ RIP εηζάγνληαη θάπνηεο αιιαγέο, φπσο είπακε παξαπάλσ, ρσξίο λα γίλεηαη θάπνηα ζπνπδαία βειηίσζε αθνχ παξακέλνπλ ηα 37

38 πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θαηακέηξεζε ησλ αικάησλ (hop count) θαη ηελ αξγή ζχγθιηζε. Δδψ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ν ιφγνο πνπ εμειίρζεθε ην RIP ήηαλ πεξηζζφηεξν γηα λα θαιχςεη ηη αλάγθεο ησλ δηθηχσλ πνπ ήδε ην ρξεζηκνπνηνχλ θαη είλαη δχζθνιν λα αιιάμνπλ, κηαο θαη ππάξρεη ε ζπκβαηφηεηα κεηαμχ ησλ εθδφζεσλ, παξά λα αληαγσληζηεί κε πνην ζχλζεηα πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο. Σν OSPF απφ ηελ άιιε, αληηκεησπίδεη ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα ζέκαηα πνπ παξνπζηάζηεθαλ παξαπάλσ: Γελ ππάξρεη πεξηνξηζκφο ζην κέηξεκα ησλ αικάησλ (hop count). Υξεζηκνπνηεί ην κεραληζκφ IP multicast γηα λα ζηέιλεη ηηο link-state ελεκεξψζεηο. Απηφ εμαζθαιίδεη ιηγφηεξε επεμεξγαζία παθέησλ ελεκεξψζεσλ δξνκνιφγεζεο ζηνπο δξνκνινγεηέο, νη νπνίνη δε «αθνχλ» ηα OSPF παθέηα (εμαίξεζε απνηεινχλ ηα hello παθέηα πνπ αληαιιάζζνληαη κεηαμχ γεηηνληθψλ δξνκνινγεηψλ δηαξθψο, αιιά δελ απνηεινχλ θφξην δηθηχνπ). Δπηπιένλ, ελεκεξψζεηο ζηέιλνληαη κφλν ζε πεξίπησζε πνπ ζπκβνχλ αιιαγέο ζηελ ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ θαη φρη πεξηνδηθά φπσο ζπκβαίλεη ζην RIP. Απηφ εμαζθαιίδεη πεξηζζφηεξν bandwidth γηα ηηο ππεξεζίεο ελφο δηθηχνπ. Σν OSPF ζπγθιίλεη γξεγνξφηεξα απφ φηη ην RIP. Απηφ, επίζεο, ζπκβαίλεη γηαηί νη αιιαγέο δηαδίδνληαη ζηηγκηαία θαη φρη πεξηνδηθά. Δπηηξέπεη ην ινγηθφ νξηζκφ ησλ δηθηχσλ φπνπ νη δξνκνινγεηέο κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε πεξηνρέο. Απηφ πεξηνξίδεη ηελ εμάπισζε ησλ ελεκεξψζεσλ ζε φιν ην δίθηπν. Απηφ επίζεο παξέρεη έλαλ κεραληζκφ γηα ηε ζπγθέληξσζε ησλ δηαδξνκψλ θαη ηε κείσζε ηεο πεξηηηήο δηάδνζεο ησλ πιεξνθνξηψλ ππνδηθηχνπ. Καηφπηλ φισλ ησλ παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηφ φηη εηζάγεηαη κεγαιχηεξνο θφξηνο (overhead) ζηελ θαηαλνκή ηεο κλήκεο θαη ηε ρξήζε ηεο CPU ζηα δίθηπα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ OSPF, αθνχ ν θάζε δξνκνινγεηήο έρεη ηελ αθξηβή ραξηνγξάθεζε ηνπ δηθηχνπ. Δπηπιένλ, ρξεηάδεηαη ηεξαξρεκέλε δνκή δηθηχνπ πξάγκα ην νπνίν πξέπεη λα πξνβιεθζεί έγθαηξα, σζηφζν απινπνηεί ην configuration θαη ηελ αληηκεηψπηζε ζθαικάησλ. 38

39 2.3 Η ζημαζία ηηρ πποζομοίυζηρ Η ζπνπδαηφηεηα ησλ δηθηχσλ έρεη αλαιπζεί παξαπάλσ εθηελψο, θαζψο επίζεο θαη ε πνιππινθφηεηα ηνπο. Δίλαη απαξαίηεην, ινηπφλ, ν ππεχζπλνο ηνπ δηθηχνπ λα θάλεη ζσζηέο επηινγέο φζνλ αθνξά ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ δηθηχνπ, ηελ ηεξάξρεζε, ηε ζσζηή επηινγή κεραλεκάησλ, θαισδίσζεο, ηα πξσηφθνιια δξνκνιφγεζεο θαη ζε ζρέζε πάληα κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ πνπ δηαζέηεη λα θάλεη ηελ ηδαληθή πινπνίεζε. Ωζηφζν, φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ, δελ είλαη εθηθηφ λα αγνξάζεη ν αξκφδηνο φια ηα πιηθά πνπ ελδέρεηαη λα ρξεηαζηνχλ θαη θάλεη δνθηκέο ζε απηά γηα λα επηιέμεη ηα απαξαίηεηα. Όπσο ζπκβαίλεη θαη ζε άιινπο ηνκείο ηεο επηζηήκεο, απηή ε αλάγθε νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία πξνζνκνησηψλ δηθηχσλ. Οη πξνζνκνησηέο εμνηθνλνκνχλ ζηνπο δηαρεηξηζηέο ησλ δηθηχσλ ρξήκα αιιά θαη ρξφλν, αθνχ έρνπλ δνθηκαζκέλεο φιεο ηηο πηζαλέο ιχζεηο. Οη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνπλ νη ζχγρξνλνη πξνζνκνησηέο δηθηχσλ είλαη αλαξίζκεηεο, κηαο θαη επηηξέπνπλ αιιαγέο ζε φια ηα επίπεδα ηνπ OSI, απφ ηνλ ηξφπν κεηάδνζεο ησλ bit κέρξη ηε δηαρείξηζε εθαξκνγψλ πνπ ζα «ηξέμνπλ» πάλσ ζην δίθηπν. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί ε ζχγθξηζε ησλ Guruprasad, Ricci θαη Lepreau αλάκεζα ζηελ πξνζνκνίσζε θαη ηελ εμνκνίσζε ππνγξακκίδεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο θάζεκηαο θαη ηνλίδνπλ ηε βαζηθή δηαθνξά φηη ε εμνκνίσζε απαηηεί πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο θαη πξαγκαηηθφ ρξφλν. ε απηή ηε δηπισκαηηθή ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ πξνζνκνίσζε δηθηχσλ θαη φρη ηελ εμνκνίσζε. Οη πξνζνκνησηέο κπνξεί λα ρσξηζηνχλ ζε θαηεγνξίεο έρνληαο σο θξηηήξην αλ είλαη απινί ή πνιχπινθνη θαζψο θαη αλ ην θψδηθαο ηνπο κνηξάδεηαη ειεχζεξα ή φρη. Οη εκπνξηθνί πξνζνκνησηέο δελ παξαρσξνχλ ην θψδηθα ηνπο ειεχζεξα θαη γηα λα κπνξέζεη ν ρξήζηεο λα ηνπο ρξεζηκνπνηήζεη ζα πξέπεη λα πιεξψζεη ην αληίηηκν αγνξάο άδεηαο ρξήζεο. Φπζηθά, έρνπλ πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα. Σν βαζηθφηεξν πιενλέθηεκα ηνπο είλαη φηη δηαηεξνχλ νινθιεξσκέλεο θαη ελεκεξσκέλεο ηεθκεξηψζεηο (documentations), ζε αληίζεζε κε ηνπο πξνζνκνησηέο ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ πνπ είλαη δπζθνιφηεξν λα δηαηεξεζνχλ νη ηεθκεξηψζεηο ζσζηά ελεκεξσκέλεο. Απηφ δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηνπο δηαρεηξηζηέο ησλ δηθηχσλ λα θαηαιάβνπλ πξνεγνχκελνπο θψδηθεο φηαλ λέεο εθδφζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ πξέπεη λα αθνκνηψζνπλ αιιαγέο. Οη πξνζνκνησηέο ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ, σζηφζν, έρνπλ ην βαζηθφ 39

40 πιενλέθηεκα φηη είλαη δσξεάλ θαη φηη νπνηνζδήπνηε κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζηε βειηίσζε ηνπο θαη λα βξεη ζθάικαηα πξνο δηφξζσζε. Δπίζεο, ζπλήζσο είλαη πην επέιηθηνη θαη απνηππψλνπλ πην εχθνια ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Τπάξρεη κεγάιε πιεζψξα πξνζνκνησηψλ, ελδεηθηηθά αλαθέξνπκε ην OPNET, QualNet, OMNeT++, GNS3, NS3, Packet Tracer, SSFNet, J-Sim. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη θάπνηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά δχν βαζηθψλ πξνζνκνησηψλ, OPNET θαη OMNeT++, θαη γίλεηαη ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηνπο. Ο OMNeT++ είλαη έλα πεξηβάιινλ πξνζνκνίσζεο δηαθξηηψλ γεγνλφησλ. Δικόνα 9: OMNeT++ Η βαζηθή πεξηνρή ρξήζεο ηνπ είλαη ε πξνζνκνίσζε ηειεπηθνηλσληαθψλ δηθηχσλ, αιιά ε εμειηγκέλε αξρηηεθηνληθή δνκή ηνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα αμηνπνηεζεί θαη πνιχπινθα ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο θαη αξρηηεθηνληθέο hardware. Ο OMNeT++ παξέρεη κία αξρηηεθηνληθή ιεηηνπξγηθψλ κνλάδσλ γηα ηα κνληέια. Οη κνλάδεο απηέο πξνγξακκαηίδνληαη ζε γιψζζα C++, ζηε ζπλέρεηα ελψλνληαη ζε κεγαιχηεξα ζηνηρεία θαη κνληέια κε ηε ρξήζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ πςεινχ επηπέδνπ. Δπηπιένλ, έρεη εθηεηακέλε ππνζηήξημε ζην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηεπαθήο θαη ιφγσ ηεο αξρηηεθηνληθήο ηνπ, ν ππξήλαο πξνζνκνίσζεο κπνξεί εχθνια λα ελζσκαησζεί ζηηο εθαξκνγέο ηνπ ρξήζηε. Αλ θαη ν OMNeT++ δελ απνηειεί απφ κφλνο ηνπ έλα πξνζνκνησηή 40

41 δηθηχσλ, σζηφζν θεξδίδεη έδαθνο θαη γίλεηαη δεκνθηιήο ζηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα αιιά θαη ζηε βηνκεραληθή. Σέινο, πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ν OMNeT++ δηαηίζεηαη δσξεάλ γηα εθπαηδεπηηθνχο θαη κε θεξδνζθνπηθνχο ζθνπνχο. Ο OPNET, είλαη έλα εξγαιείν δηαρείξηζεο ηεο απφδνζεο δηθηχσλ. Δικόνα 10: OPNET Σν 2012, ε εηαηξεία OPNET Technologies, Inc αγνξάζηεθε απφ ηελ εηαηξεία Riverbed κε ζθνπφ λα εληζρπζεί ε δεχηεξε ζηελ αγνξά δηαρείξηζεο εθαξκνγψλ. Ο OPNET Modeler 14.5 πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε απηή ηε δηπισκαηηθή είλαη έλα απφ ηα πνιιά εξγαιεία ηεο ζνπίηα OPNET Technologies θαη απνηειεί έλα πνιχ δπλαηφ εξγαιείν ζηα ρέξηα ηνπ ρξήζηε, ην νπνίν, αλ θαη πνιχπινθν κπνξεί λα παξέρεη πξνζνκνηψζεηο ζε ζχγρξνλα θαη πνιχπινθα δίθηπα. Ωζηφζν είλαη εκπνξηθφ θαη θνζηίδεη ε αγνξά άδεηαο ρξήζεο ηνπ. Σν OPNET κπνξεί λα πξνζνκνηψζεη κεραλήκαηα, πξσηφθνιια θαη ζπκπεξηθνξέο θαη δηαζέηεη εξγαιεία, φπσο, κνληέιν θφκβσλ πνπ νξίδεη ηηο δηεπαθέο ησλ κνλάδσλ ηνπ δηθηχνπ, παξάζπξν εξγαζίαο πνπ νξίδεη ηελ ηνπνινγία δηθηχνπ θαη ηεο ζπλδέζεηο, παξάζπξν πξνζνκνίσζεο πνπ δείρλεη ηα απνηειέζκαηα. Δπηπιένλ ην OPNET δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζπιινγήο 41

42 απνηειεζκάησλ κε δηάθνξα εξγαιεία ην θαζέλα εθ ησλ νπνίσλ εμππεξεηεί θαιχηεξα νξηζκέλα ζελάξηα. Σα ρξεζηκφηεξα ζηε δηπισκαηηθή απηή ήηαλ ην DES (Discrete Event Simulation) θαη ην Flow Analysis. Οη Weingartner, vom Lehn θαη Wehrle (2009), αλαιχνπλ αδπλακίεο θαη πιενλεθηήκαηα ησλ πξνζνκνησηψλ ns-2, OMNet++, ns-3, SimPy and JiST/SWANS, αλαθέξνληαο αξρηθά φηη Η πξνζνκνίσζε ηνπ δηθηχνπ είλαη ρσξίο ακθηβνιία κία απφ ηηο θχξηεο κεζνδνινγίεο αμηνιφγεζεο ζηνλ ηνκέα ησλ δίθηπα. Υξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ λέσλ αξρηηεθηνληθψλ επηθνηλσλίαο θαη πξσηνθφιισλ δηθηχσλ. Οη Lucio, Paredes-Farrera, Jammeh, Fleury, θαη Reed ζπγθξίλνπλ ην OPNET κε ηνλ NS-2. Η πεηξακαηηθή ζχγθξηζε απνηειείηαη απφ ηελ αλάπηπμε ηφζν ηεο Constant Bit Rate θπθινθνξίαο δεδνκέλσλ φζν θαη κηαο ζπλεδξίαο FTP, ηφζν γηα ζηελ πιαηθφξκα δνθηκψλ ηνπ δηθηχνπ φζν θαη ζηνπο πξνζνκνησηέο, πξνζπαζψληαο λα δείμνπλ ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ πξνζνκνησηψλ. Οη Mishra θαη Jangale, αλαιχνπλ θαη ζπγθξίλνπλ ηνπο πξνζνκνησηέο ns-2, OMNet++, OPNET, QualNet, J-Sim. Απνκνλψλνληαο ηε ζχγθξηζε κεηαμχ OPNET θαη OMNet++ δηαπηζηψλνπλ φηη ν OPNET ζπγθξηηηθά κε ην OMNet++, απαηηεί πεξηζζφηεξν θαηξφ γηα λα γίλεη θάπνηνο γλψζηεο ηνπ, νη άδεηεο ρξήζεο ηνπ πξέπεη λα αγνξαζηνχλ, έρεη εμαηξεηηθή γξαθηθή δηεπαθή ρξήζηε (GUI), είλαη ηαρχηεξν ζηελ πξνζνκνίσζε θαη κπνξεί λα ππνζηήξημε επηθνηλσλία κε άιια modules. ηελ ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε πνπ θάλνπλ νη Begg, L., Liu, W., Pawlikowski, K., Perera, S., & Sirisena, ζηνπο πξνζνκνησηέο δηθηχσλ επηθεληξψλνληαο ζηνπο OPNET θαη OMNet++, δηαπηζηψλεηαη γηα άιιε κηα θνξά φηη ην OPNET ππεξηεξεί ηνπ OMNet++ ζε φια, εθηφο απφ ηηο αθξηβέο άδεηεο ρξήζεο, ηελ αμηνπηζηία ησλ κνληέισλ πξνζνκνίσζεο, ηελ πνηφηεηα ησλ πεγψλ ηπραηφηεηαο, ππνζηήξημε ηεο δηαδνρηθήο, on-line/off-line αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ πνπ παξάγνληαη απφ ηελ πξνζνκνίσζε. 42

43 Πίνακαρ 1: ύγκπιζη ηυν πποζομοιυηών OPNET και OMNet++ Πποζομοιυηήρ OMNet++ OPNET Υαπακηηπιζηικά Γιψζζα πνπ ππνζηεξίδεη C++ C / C++ Άδεηεο ρξήζεο Αλνηρηφ Λνγηζκηθφ Δκπνξηθφ Γξαθηθφ πεξηβάιινλ & επθνιία ζρεδηαζκνχ ηνπνινγίαο Πνιππινθφηεηα Καιφ Μέηξηα Δμαηξεηηθφ Μεγάιε εθαξκνγήο Πιήξεο βηβιηνζήθε Μέηξηα Δμαηξεηηθή Αμηνπηζηία Δμαηξεηηθή Ιθαλνπνηεηηθή Documentation Με επαξθήο Δλεκεξσκέλν Δπθνιία ζπιινγήο ζηαηηζηηθψλ & επεμεξγαζίαο ηνπο. Αλεπάξθεηα ζην reporting Γπζθνιία ζηα κεγάια δίθηπα Σαρχηεηα πινπνίεζεο Αξγφο Αξγφο ζηα κεγάια δίθηπα 43

44 3. Τλοποίηζη εναπίυν ζηο OPNET Σν δίθηπν ζην νπνίν πινπνηήζεθαλ ηα δηάθνξα ζελάξηα θαη έγηλαλ νη ζρεηηθέο ζπγθξίζεηο, φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα, απνηειείηαη απφ εθηά δξνκνινγεηέο θαη ηξεηο ζηαζκνχο εξγαζίαο, νη νπνίνη κεηαμχ ηνπο ζπλδένληαη κε θαιψδην Ethernet 10BaseT. Καηά πεξίπησζε θαη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο πξνζνκνίσζεο, έγηλε αιιαγή ηεο ζχλδεζεο κεηαμχ ησλ δξνκνινγεηψλ απφ 10BaseT Ethernet ζε PPP 56k. Με ηνλ ηξφπν απηφ αλαδεηθλχεηαη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο αλάινγα κε ην πξσηφθνιιν πνπ πξνζνκνηψλεηαη, ρσξίο λα αιιάδεη νπζηαζηηθά ε ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. Η εμαγσγή ησλ δεδνκέλσλ γίλεηαη κε δχν ηερληθέο, αλαιφγσο κε ηα ζηαηηζηηθά πνπ πξέπεη λα ζπιιερηνχλ. Οη ηερληθέο είλαη ε Discrete Event Simulation, ε νπνία παξνπζηάδεη ζηαηηζηηθά φπσο ν ρξφλνο ζχγθιηζεο θαη νη πίλαθεο δξνκνιφγεζεο, θαη ε ηερληθή Flow Analysis, ε νπνία παξνπζηάδεη δεδνκέλα φπσο απφ πνηα δηαδξνκή ζα θηλεζνχλ ηα παθέηα. 44

45 Δικόνα 11: Γίκηςο ςλοποίηζηρ ζεναπίυν Δίλαη έλα πξαγκαηηθφ δίθηπν πινπνηεκέλν ζε επηρείξεζε θαη θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. ε απηφ ην δίθηπν πινπνηήζεθαλ δχν ζελάξηα, έλα γηα ην RIP θαη έλα γηα ην OSPF, ζηα νπνία θαηαδεηθλχνληαη νη δηαθνξέο ησλ δχν πξσηνθφιισλ. ην δίθηπν έρεη εθαξκνζηεί θίλεζε IP unicast απφ θάζε θφκβν πξνο θάζε θφκβν (full mesh network traffic). ην πξψην ζελάξην ζα παξνπζηαζηεί ην RIP. Ο ζθνπφο είλαη λα ειεγρζεί ε ζπκπεξηθνξά ηνπ δηθηχνπ ζηελ επηθνηλσλία απφ ην PC_3 ζην PC_5. Αξρηθά, ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο γίλεηαη κε βάζε ηνπο θφκβνπο πνπ παξεκβάιινληαη απφ ηελ πεγή σο ηνλ πξννξηζκφ. Οπφηε, ε δηαδξνκή πνπ επηιέγεηαη είλαη PC_3->Router_3->Router_0->Router_2->Router_5->PC_5 αθνχ ην κέηξεκα ησλ θφκβσλ είλαη 5, ελψ απφ ηηο άιιεο δηαδξνκέο είλαη 6 θαη 7. 45

46 Δικόνα 12: RIP - διαδπομή 1 Δικόνα 13: RIP - Flow analysis 1 Η ίδηα επηινγή δηαδξνκήο γίλεηαη αθφκε θαη φηαλ ε ζχλδεζε κεηαμχ Router_1 θαη Router_2 γίλεηαη 56 kbps, Δηθφλα 16, θαη ράλεηαη ε ζχλδεζε απφ ην 46

47 Router_0 ζην Router_2, απνδεηθλχνληαο φηη γηα ην RIP δελ παίδεη ξφιν ην bandwidth αθνχ θαη πάιη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο γίλεηαη κε βάζε ην κέηξεκα ησλ θφκβσλ θαη κφλν, φπσο θαίλεηαη ζηηο εηθφλεο 14 θαη 15. Δικόνα 14: RIP - Link failure και link 56kpbs 47

48 Δικόνα 15: RIP - Flow analysis 2 Δικόνα 16: Bandwidth ζςνδέζευν δικηύος ηελ Δηθφλα 17 θαίλεηαη ν πίλαθαο δξνκνιφγεζεο ηνπ Router_ 2, ζηνλ νπνίν παξαηεξνχκε ηηο εγγξαθέο πνπ ππάξρνπλ θαη αθνξνχλ ηνλ δξνκνινγεηή Router_0. 48

49 Δικόνα 17: Πίνακαρ δπομολόγηζηρ ηος Router_2 ππιν ηην αποηςσία ηηρ ζύνδεζηρ Router_0<- >Router_2 ηελ Δηθφλα 18 θαίλεηαη θαη πάιη ν πίλαθαο δξνκνιφγεζεο ηνπ Router_2, κεηά ηελ απνηπρία ηεο ζχλδεζεο κεηαμχ ηνπ Router_0 θαη ηνπ Router_2, θαη παξαηεξείηαη φηη δελ ππάξρνπλ εγγξαθέο πνπ λα πεξηιακβάλνπλ ην Router_0 θαη φιε ε θίλεζε δξνκνινγείηαη απφ ηνλ Router_1. Δικόνα 18: Πίνακαρ δπομολόγηζηρ ηος Router_2 μεηά ηην αποηςσία ηηρ ζύνδεζηρ Router_0<- >Router_2 Με ζθνπφ λα παξαηεξεζεί ν ρξφλνο ζχγθιηζεο ηνπ δηθηχνπ αιιά θαη θάπνησλ δξνκνινγεηψλ, νξίζζεθε ζε απηφ ην ζεκείν κία απνηπρία ζχλδεζεο, Δηθφλα 19, λα ζπκβεί ζηα 100 sec, λα γίλεη απνθαηάζηαζε ηεο ζηα 500sec, λα μαλά- 49

50 ππάξμεη απνηπρία ζηα 900sec θαη λα μαλαγίλεη απνθαηάζηαζή ηεο ζηα 1300 sec. Δικόνα 19: Αποηςσία-αποκαηάζηαζη ζύνδεζηρ Router_2<->Router_5 ηελ Δηθφλα 20, θαίλεηαη ν ρξφλνο ζχγθιηζεο ηνπ δηθηχνπ. 50

51 Δικόνα 20: ύγκλιζη δικηύος ηελ Δηθφλα 21 θαίλεηαη ν ρξφλνο πνπ ρξεηάζηεθαλ νη δχν δξνκνινγεηέο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ απνηπρία ηεο ζχλδεζεο. Βιέπνπκε φηη εθηφο απφ ηελ πξψηε ζχγθιηζε ζηελ νπνία ππάξρεη δηαθνξά, ε ζχγθιηζε θαη ησλ δξνκνινγεηψλ γίλεηαη κε ηε ζχγθιηζε ηνπ δηθηχνπ θαη ηελ απνθαηάζηαζε ηεο ζχλδεζεο. 51

52 Δικόνα 21: ύγκλιζη δπομολογηηών Rοuter_2 και Router_5 ην δεχηεξν ζελάξην ζα παξνπζηαζηεί ην OSPF. ηελ Δηθφλα 22, θαίλεηαη ην δίθηπν πνπ πινπνηήζεθε ην OSPF, ην νπνίν είλαη ην ίδην κε πξηλ, σζηφζν, θαίλεηαη θαη ν δηαρσξηζκφο ησλ δηάθνξσλ πεξηνρψλ, απηφ ην πνιχ ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ πξσηνθφιινπ. Η πεξηνρή 0 είλαη κε ην θαθέ ρξψκα, ε πεξηνρή 2 είλαη κε πνξηνθαιί ρξψκα, κε κπιε ρξψκα είλαη ε πεξηνρή 5, κε θίηξηλν ρξψκα ε πεξηνρή 3 θαη κε πξάζηλν ρξψκα ε πεξηνρή 4. 52

53 Δικόνα 22: Γιαμόπθυζη πεπιοσών ζηο OSPF ηε ζπλέρεηα θαη ζηελ Δηθφλα 23 θαίλεηαη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο πνπ θάλεη ην OSPF. 53

54 Δικόνα 23: Δπιλογή διαδπομήρ PC_3->PC_5 ηελ Δηθφλα 24, θαίλεηαη ε δηαδξνκή πνπ αθνινπζείηαη κε ηηο IP δηεπζχλζεηο θαη ηηο δηεπαθέο. Δικόνα 24: Γιαδπομή PC_3->PC_5 54

55 ηελ Δηθφλα 25 θαίλεηαη κία απνηπρία ζηε ζχλδεζε κεηαμχ Router_2 θαη Router_5. Όπσο παξαηεξείηαη, ε πιεξνθνξία δε ζα πάεη ζηνλ πξννξηζκφ ηεο αθνχ πιένλ ε πεξηνρή 5 ζηελ νπνία αλήθεη ην PC_5 δελ επηθνηλσλεί κε ηελ πεξηνρή 0. Δικόνα 25: Αδςναμία επικοινυνίαρ μεηαξύ PC_3 και PC_5 ηελ Δηθφλα 26, θαίλεηαη φηη ε πιεξνθνξία απνζηέιιεηαη απφ ην PC_3 ζην δξνκνινγεηή Router_3 θαη απφ θεη δελ δξνκνινγείηαη πνπζελά θαζψο ν δξνκνινγεηήο δε γλσξίδεη θακία δηαδξνκή γηα απηφλ ηνλ πξννξηζκφ. 55

56 Δικόνα 26: Αδςναμία διαδπομήρ PC_3->PC_5 Αλ, σζηφζν, ε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ δξνκνινγεηψλ Router_6 θαη Router_7 αλήθεη ζηελ πεξηνρή ηνπ δξνκνινγεηή Router_7 ηφηε ην OSPF ζα δηάιεγε απηή ηε δηαδξνκή γηα ηε κεηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο, φπσο βιέπνπκε λα ζπκβαίλεη θαη ζηηο Δηθφλεο 27 θαη 28. Δικόνα 27: Δπιλογή διαδπομήρ αν η ζύνδεζη μεηαξύ Router_6 και Router_7 ήηαν ζηην πεπιοσή 0. 56

57 ηελ παξαθάησ Δηθφλα θαίλεηαη ε δηζδξνκή ε δηαδξνκή πνπ αθνινπζεί ε πιξνθνξία απφ ην PC_3 ζην PC_5 κε IP δηεπζχλζεηο, ζπλδέζεηο θαη δηεπαθέο. Δικόνα 28: Δπιλογή διαδπομήρ PC_3->PC_5, αν η ζύνδεζη Router_6 και Router_7 ήηαν ζηην πεπιοσή 0 ην OSPF ην εχξνο δψλεο (bandwidth) θαζνξίδεη ηε κεηξηθή, άξα θαη ηελ επηινγή ηεο δηαδξνκήο γηα ηε δηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο. Οπφηε, φηαλ αιιάδεη ε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ δξνκνινγεηψλ Router_0 θαη Router_2 θαη απφ Ethernet 10BaseT γίλεηαη PPP_56k (56kbps) αιιάδεη θαη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο γηα ηε δηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο, φπσο θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα

58 Δικόνα 29: Δπιλογή διαδπομήρ όηαν Router_0<->Router_2 γίνεηαι 56kbps ηελ Δηθφλα 30, θαίλεηαη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο πνπ ζα θάλεη ην OSPF αθνχ γίλεη αλαθαηαλνκή (redistribution) ηνπ δηθηχνπ. Παξακέλεη ε ζχλδεζε κεηαμχ Router_0 θαη Router_2 ζηα 56k θαη νξίδεηαη απνηπρία ζχλδεζεο ζηε ζχλδεζε κεηαμχ Router_2 θαη Router_5. πλεπψο, θαη πάιη, δελ ππάξρεη πεξηνρή πνπ λα ζπλνξεχεη κε ηελ πεξηνρή 0. 58

59 Δικόνα 30:Ανακαηανομή (redistribute) ηος δικηύος με σπήζη RIP & OSPF ηελ Δηθφλα 31, θαίλεηαη ε επηινγή δηαδξνκήο πνπ γίλεηαη απφ ην OSPF ψζηε λα κπνξέζεη λα κεηαθεξζεί ε πιεξνθνξία απφ ην ηεξκαηηθφ PC_3 ζην ηεξκαηηθφ PC_5. Παξφιν πνπ, φπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, ε πεξηνρή 5 ζηελ νπνία βξίζθεηαη ην ηεξκαηηθφ PC_5 δε ζπλνξεχεη κε ηελ πεξηνρή 0, ε κεηάδνζε ηεο πιεξνθνξίαο γίλεηαη θαλνληθά. Ο δξνκνινγεηήο Router_5 θάλεη εηζαγσγή ησλ απεπζείαο ζπλδεδεκέλσλ ππνδηθηχσλ (directly connected subnets) ζηελ πεξηνρή δπλακηθήο δξνκνιφγεζεο. 59

60 Δικόνα 31: Δπιλογή διαδπομήρ από ηο OSPF μεηά ηην ανακαηανομή ηος δικηύος. ηελ Δηθφλα 32 θαίλεηαη ε επηινγή ηεο δηαδξνκήο ηνπ OSPF ρξεζηκνπνηψληαο IP δηεπζχλζεηο θαη ηηο δηεπαθέο. 60

61 Δικόνα 32: Δπιλογή διαδπομήρ PC_3->PC_5, μεηά ηην ανακαηανομή ηος δικηύος με IP διεςθύνζειρ και διεπαθέρ ηελ Δηθφλα 33, θαίλεηαη ε ζχγθιηζε ηνπ δηθηχνπ, ε νπνία ζπκβαίλεη ζηελ αξρή αιιά θαη θάζε θνξά πνπ ππάξρεη αιιαγή ζηελ ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. 61

62 Δικόνα 33 : ύγκλιζη δικηύος OSPF ηελ Δηθφλα 34, παξαηεξείηαη ν ρξφλνο ζχγθιηζεο γηα ηνπο δξνκνινγεηέο Router_2 θαη Router_5, νη νπνίνη είλαη απεπζείαο ζπλδεδεκέλνη κε ηε ζχλδεζε πνπ ράλεηαη. ε απηά ηα γξαθήκαηα βιέπνπκε φηη νη ρξφλνη είλαη παξφκνηνη θαη θάζε θνξά πνπ ππάξρεη αιιαγή ζην δίθηπν απηή πξνθαιείηαη ηελ εθ λένπ ζχγθιηζε θαη ησλ δξνκνινγεηψλ. 62

63 Δικόνα 34 : Υπόνορ ζύγκλιζηρ ηυν δπομολογηηών Router_2 & Router_5 πγθξίλνληαο ηα δχν πξσηφθνιια, αλαδεηθλχνληαη ηα πξνηεξήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπο, θαζψο θαη νη επηπηψζεηο ηνπο ζηελ πξνζνκνίσζε. 63

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: OSPF Configuration

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: OSPF Configuration Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: OSPF Configuration Δρ. Απόστολος Γκάμας Διδάσκων 407/80 gkamas@uop.gr Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ Διαφάνεια 1 1 Dynamic Routing Configuration Router (config) # router protocol [ keyword

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗ36. Άσκηση 1. Άσκηση 2. Οη δηεπζύλζεηο ησλ 4 σλ ππνδηθηύσλ είλαη νη αθόινπζεο. Υπνδίθηπν Α: 10.101.1.64/27 Υπνδίθηπν Β: 10.101.1.

ΠΛΗ36. Άσκηση 1. Άσκηση 2. Οη δηεπζύλζεηο ησλ 4 σλ ππνδηθηύσλ είλαη νη αθόινπζεο. Υπνδίθηπν Α: 10.101.1.64/27 Υπνδίθηπν Β: 10.101.1. Άσκηση 1 ΠΛΗ36 1. Η κόλε πεξίπησζε λα έρνπκε ζύγθξνπζε κεηαμύ παθέησλ ησλ δύν θόκβσλ είλαη λα ζηείιεη ν δεύηεξνο πξηλ πξνιάβεη λα πιεξνθνξεζεί γηα ηελ θαηάιεςε ηνπ δηάπινπ από ηνλ άιιν. Από ηε ζηηγκή πνπ

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Κοιμωμικά δίκτυα (multiplex network) Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Facebook? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην LinkedIn? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Twitter? Αεροπορικές γραμμές της Ευρώπης(multiplex

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Υλοποίηση Δικτυακών Υποδομών και Υπηρεσιών: IOS Routing Configuration

Υλοποίηση Δικτυακών Υποδομών και Υπηρεσιών: IOS Routing Configuration Υλοποίηση Δικτυακών Υποδομών και Υπηρεσιών: IOS Routing Configuration Δρ. Απόστολος Γκάμας Διδάσκων (407/80) gkamas@uop.gr Υλοποίηση Δικτυακών Υποδομών και Υπηρεσιών Διαφάνεια 1 1 Dynamic Routing Configuration

Διαβάστε περισσότερα

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ Διαφάνεια 1 η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ BIOS UITILITY Τν ζπλεζέζηεξν πιήθηξν γηα ηελ είζνδν ζην BIOS Utility είλαη ην πιήθηξν Del. Παξόια απηά δηαθνξεηηθνί θαηαζθεπαζηέο, ρξεζηκνπνηνύλ δηαθνξεηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις Έκδοζη 2.89.31 08/10/2014 Η έκδοζη 2.89.31, περιλαμβάνει : Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Αναγγελία πρόζληυης (Ε3) 08/10/2014 1 Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Επεηδή ζηελ ειεθηξνληθή ππνβνιή

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην ζαο

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην  ζαο Δίζνδνο ζηελ Υπεξεζία Αλ είζηε ήδε εγγεγξακκέλνο ρξήζηεο ζηελ ππεξεζία, γηα ηελ είζνδν ζαο (login) ζηελ ππεξεζία e-bill, εηζάγεηαη ην Όλνκα Φξήζηε (username) θαη ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο (password) πνπ είραηε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1.1 Εγκαηάζηαζη ηυν οδηγών ηηρ έξςπνηρ κάπηαρ ζηο λογιζμικό Mozilla Thunderbird

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Δληνπίζηε ηα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζε απηό ην δίθηπν θαη πξνηείλεηε ηελ βέιηηζηε ιύζε ζην ζρεδηαζκό ηνπ δηθηύνπ.

Δληνπίζηε ηα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζε απηό ην δίθηπν θαη πξνηείλεηε ηελ βέιηηζηε ιύζε ζην ζρεδηαζκό ηνπ δηθηύνπ. ΜΔΣΑΓΩΓΗ VLAN 1 Μειέηε πεξίπηωζεο ην ζρνιηθό ζπγθξόηεκα ηεο ηβηηαληδείνπ ζρνιήο, εθπαηδεπηηθέο θαη δηνηθεηηθέο ππεξεζίεο κνηξάδνληαη ην ίδην ηνπηθό δίθηπν θαη κάιηζηα κε ηελ παξαθάηω δηαξξύζκηζε Δληνπίζηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Σρήκα Α. Γξάθνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ Πξνκεζεπηή θαη παηάκε Δηζαγσγή. Σρήκα Β1

Σρήκα Α. Γξάθνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ Πξνκεζεπηή θαη παηάκε Δηζαγσγή. Σρήκα Β1 MENU ΜΗΤΡΩΑ Προμηθεστές Σε απηό ην ζεκείν ηεο εθαξκνγήο επεμεξγαδόκαζηε ηo κεηξών Πξνκεζεπηώλ. Κάλνληαο θιηθ κε ην πνληίθη πάλσ ζην Πξνζζήθε (βειάθη 1) ζα βγεη ε θόξκα γηα ηελ εηζαγσγή λέαο εγγξαθήο (Σρήκα

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ 1 Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και εκτέλεση ππογπάμματορ Κάζε πξσί ν Karel μππλάεη ζην θξεβάηη ηνπ όηαλ έλα ξνκπόη-εθεκεξηδνπώιεο ηνπ πεηάεη ηελ εθεκεξίδα, πνπ αλαπαξηζηάλεηαη

Διαβάστε περισσότερα

Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk)

Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk) Σεκηλάξην Τνκέα Λνγηζκηθνύ Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk) Περίιευε παροσζίαζες Τη είλαη ηα «Γίθηπα πνπ παξέρνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ Η/Υ ΙΙ. Πρωτόκολλα δρομολόγησης

ΔΙΚΤΥΑ Η/Υ ΙΙ. Πρωτόκολλα δρομολόγησης ΔΙΚΤΥΑ Η/Υ ΙΙ Πρωτόκολλα δρομολόγησης Εσωτερικά πρωτόκολλα δρομολόγησης Interior Routing Protocols Distance-vector routing Link-state routing Exterior Routing Protocols 2 Δίκτυα Η/Υ ΙΙ Distance-Vector

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: Δρομολόγηση στο Διαδίκτυο, RIP, OSPF

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: Δρομολόγηση στο Διαδίκτυο, RIP, OSPF Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: Δρομολόγηση στο Διαδίκτυο, RIP, OSPF Δρ. Απόστολος Γκάμας Διδάσκων 407/80 gkamas@uop.gr Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ Διαφάνεια 1 1 RIP: Routing Information Protocol Συμπεριλήφθηκε στην

Διαβάστε περισσότερα

Β. Μάγκλαρης.

Β. Μάγκλαρης. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Δρομολόγηση Επιπέδου IP στο Internet Άμεση Έμμεση Δρομολόγηση Δρομολόγηση εντός Αυτόνομης Περιοχής (IGP) Δρομολόγηση μεταξύ Αυτονόμων Περιοχών (BGP) Αλγόριθμοι Distance Vector (Bellman)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα Ηουνίου 08 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α Α. Απόδεημε ζεωξήκαηνο ζει. 99 ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α. α.

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Κινητός και Διάχυτος Υπολογισμός (Mobile & Pervasive Computing)

Κινητός και Διάχυτος Υπολογισμός (Mobile & Pervasive Computing) 1 Κινητός και Διάχυτος Υπολογισμός (Mobile & Pervasive Computing) Δημήηπιορ Καηζαπόρ Χεηκώλαο 2016 Διάλεξη 14η 2 Περιεχόμενα Clustering ad hoc δικηύων Distributed Clustering Algorithm (DCS) 3 Clustering

Διαβάστε περισσότερα

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access)

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access) Έρνπκε απνζεθεύζεη κηα ζπιινγή αξρείσλ ζε κηα ζπλδεδεκέλε ιίζηα, όπνπ θάζε αξρείν έρεη κηα εηηθέηα ηαπηνπνίεζεο. Μηα εθαξκνγή παξάγεη κηα αθνινπζία από αηηήκαηα πξόζβαζεο ζηα αξρεία ηεο ιίζηαο. Γηα λα

Διαβάστε περισσότερα

HY335Α Δίκτυα Υπολογιστών Xειμερινό Εξάμηνο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών. Routing Algorithms. Network Layer.

HY335Α Δίκτυα Υπολογιστών Xειμερινό Εξάμηνο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών. Routing Algorithms. Network Layer. HY335Α Δίκτυα Υπολογιστών Xειμερινό Εξάμηνο 2016-2017 Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών Routing Algorithms Network Layer Nena Basina Υποδίκτυα (subnets) 200.23.18.0/23 11001000 00010111

Διαβάστε περισσότερα

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Α ο υ ι ς ε κ ς ξ μ ι κ ή ρ ύ μ θ ε ρ η 6 Τ ξ μ έ α π ΘΘΘ, X ώ ο ξ π κ α ι Δ π ι κ ξ ι μ χ μ ί α Η έ μ α : Διδάρκξμςεπ: Τξ εύοξπ ςξσ ξοίξσ Ιεοαμεικόπ

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-12 Ρέππα Μαξγαξίηα FORMAT, UNFORMAT Format format , όποσ = a:, b: Μνξθνπνηεί, δειαδή πξνεηνηκάδεη

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Διιεληθά Σειρά Moov Δγτειρίδιο τρήζηη Δνημέρφζης ταρηών Web Αλαζεώξεζε: R00 (2010/05) Πώς να ενημερώζφ ηοσς τάρηες; Υπάξρνπλ ηέζζεξα βήκαηα γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ ράξηε. Βήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο Σκήκα Πιεξνθνξηθήο Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ πνπδψλ «Πξνεγκέλα πζηήκαηα Πιεξνθνξηθήο»

Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο Σκήκα Πιεξνθνξηθήο Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ πνπδψλ «Πξνεγκέλα πζηήκαηα Πιεξνθνξηθήο» Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο Σκήκα Πιεξνθνξηθήο Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ πνπδψλ «Πξνεγκέλα πζηήκαηα Πιεξνθνξηθήο» Μεηαπηπρηαθή Γηαηξηβή Σίηινο Γηαηξηβήο Ολνκαηεπψλπκν Φνηηεηή Παηξψλπκν Αξηζκφο Μεηξψνπ Δπηβιέπσλ

Διαβάστε περισσότερα

Σύλζετα Δίθτπα. com+plex: with+ -fold (having parts) Διδάζκων Δημήηριος Καηζαρός

Σύλζετα Δίθτπα. com+plex: with+ -fold (having parts) Διδάζκων Δημήηριος Καηζαρός Σύλζετα Δίθτπα com+plex: with+ -fold (having parts) Διδάζκων Δημήηριος Καηζαρός Δηάιεμε 6ε: 08/03/2017 1 Μεηρικές κενηρικόηηηας Centrality measures 2 Περιεχόμενα Κεντρικότητα βαθμού (degree centrality)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων

Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων (https://weeman.inf.ethz.ch/particletracker/) Τν Plugin particle tracker κπνξεί λα αληρλεύζεη απηόκαηα ηα ζσκαηίδηα πνπ θηλνύληαη,

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα