Μάθηµα 3. Ηθική και Κοινωνική Ευθύνη. Copyright 2012 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All Rights Reserved.

Transcript

1

3 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη Οι κύριοι στόχοι του µαθήµατος είναι: να εξετάσoυµε τη δεοντολογία που επικρατεί στη διεθνή διαχείριση και µερικά από τα σηµαντικότερα ηθικά ζητήµατα και προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι πολυεθνικές σε κάποιες χώρες να αναφέρουµε ορισµένες από τις πιέσεις και τις δράσεις που έχουν αναληφθεί από επιλεγµένες βιοµηχανικές χώρες και εταιρείες ώστε να ανταποκρίνονται στα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήµατα του κόσµου. να εξηγήσουµε µερικές από τις πρωτοβουλίες που φέρουν τη µεγαλύτερη ευθύνη για την εταιρική συµπεριφορά και τον περιορισµό της διαφθοράς σε όλο τον κόσµο. 3-3

4 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη στο Διεθνές Management Δεοντολογία Η ηθική δεοντολογία των επιχειρήσεων και η κοινωνική ευθύνη που επιδεικνύουν, έχουν προσελκύσει την προσοχή των ΜΜΕ πολλές φορές σε όλο τον κόσµο. Ø Μελέτη της ηθικής και των προτύπων συµπεριφοράς. Ø Διλήµµατα που προκύπτουν από τις συγκρούσεις µεταξύ των κανόνων δεοντολογίας µεταξύ των χωρών που γίνονται εµφανή στις πρακτικές απασχόλησης Ø When in Rome, do as the Romans do Ø Δικαίωµα εναντίον λάθους στην νοµική έννοια του όρου 3-4

5 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη στο Διεθνές Management v Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) Corporate Social Responsibility (CSR) Ø Περιλαµβάνει τις εθελοντικές δράσεις µιας επιχείρησης προς όφελος της κοινωνίας πέρα από τις απαιτήσεις της νοµοθεσίας και τα άµεσα συµφέροντα της επιχείρησης Ø Στενά συνδεδεµένη µε την δεοντολογία Ø Οι ανησυχίες τις ΕΚΕ περιλαµβάνουν τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια και τα κέντρα παροχής υπηρεσιών, καθώς και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εταιρικών δραστηριοτήτων 3-5

6 Θεωρίες Ηθικής και Φιλοσοφία v Καντιανή Φιλοσοφική Παράδοση Ø Τα άτοµα (και οι οργανισµοί ) έχουν ευθύνες που βασίζονται σε ένα βασικό σύνολο ηθικών αρχών οι οποίες υπερβαίνουν το στενό ατοµικό συµφέρον. Κατά τον Kant, οι πράξεις µας πρέπει να πηγάζουν από ένα γενικό κανόνα ο οποίος αξιολογείται για την καθολική του εφαρµογή v Η αρετή στη Φιλοσοφία του Αριστοτέλη Ø Έµφαση στον πυρήνα,στις ατοµικές συµπεριφορές και στις ενέργειες που εκφράζουν και διαµορφώνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα. v Ωφελιµισµός Ø Ευνοεί το καλό για το µεγαλύτερο αριθµό των ανθρώπων κάτω από ένα δεδοµένο σύνολο περιορισµών. v Ανατολική Φιλοσοφία Ø Θεωρεί το άτοµο µέρος της φύσης και όχι κάτι ξεχωριστό από αυτή. 3-6

7 Ανθρώπινα Δικαιώµατα v Τα θέµατα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων απασχολούν τις πολυεθνικές Ø Επί του παρόντος δεν υπάρχουν κοινά πρότυπα που εγκρίνουν µία αποδεκτή συµπεριφορά Ø Υπάρχει ένας µεγάλος αριθµός υποκειµενικών και πολιτισµικών προκατειληµµένων απόψεων Ø Μερικά βασικά δικαιώµατα: η ζωή,ελευθερία από τη δουλεία ή τα βασανιστήρια, η ελευθερία της γνώµης και της έκφρασης,γενικότερα οι αµερόληπτες πρακτικές Ø Εξακολουθεί να υπάρχει παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωµάτων σε µεγάλο βαθµό παγκοσµίως v Tiananmen Square πολιτική φυλετικού διαχωρισµού v Τα δικαιώµατα των γυναικών 3-7

8 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη ανά τον κόσµο: Ιαπωνία v Θέµατα ίσων ευκαιριών Ø Άρνηση στην πρόσληψη ή στην προώθηση των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις Ø Εχθρικό περιβάλλον εργασίας Ø Παραδοσιακός ο ρόλος των γυναικών και των εργαζοµένων γυναικών Ø Η σεξουαλική παρενόχληση µπορεί να µην θεωρηθεί ηθικό ζήτηµα 3-8

9 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη ανά τον κόσµο: Ευρώπη Ίσες ευκαιρίες απασχόλησης Ø Οι ανισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών είναι παγκοσµίως εµφανή ( glass ceiling hypothesis) Ø Γαλλία, Γερµανία, Μεγάλη Βρετανία έχουν δει αύξηση του αριθµού των γυναικών στη διοίκηση, αλλά τείνουν να αντιπροσωπεύουν µόνο τα χαµηλότερα επίπεδα Ø 2009, 1 η Ισλανδία, 31 η ΗΠΑ, 101 η Ιαπωνία Ø Γυναίκες ανώτατα διευθυντικά στελέχη: v Ιαπωνία 9% v Κίνα 17% v ΗΠΑ 43% v Γαλλία 38 % 3-9

10 Εργασία, Απασχόληση και Επιχειρηµατικές Πρακτικές Απασχόληση και επιχειρηµατικές πρακτικές Ø Δύσκολο να δηµιουργηθεί µια καθολική βάση των πρακτικών απασχόλησης Ø Διλήµµατα στην απόφαση των συνθηκών εργασίας, συνεχόµενες ώρες εργασίας, καθώς και κανονισµοί εργασίας Ø Μετεγκαταστάσεις λόγω της διαφοράς του κόστους εργασίας 3-10

11 Δεοντολογία και Κοινωνική Ευθύνη ανά τον κόσµο: Κίνα v Κακώς πληρωµένοι εργαζόµενοι Ø Συχνά αναγκάζονται να εργάζονται 12 ώρες την ηµέρα, 7 µέρες την εβδοµάδα Ø 2010 αυτοκτονίες εργαζοµένων σε εργοστάσιο Ø Το 2010, Foxconn (800,000 εργαζόµενοι -παράγει για Dell, Hewlett Packard, Apple) οδήγησε σε µαζική απεργία και τελικά οι µισθοί ανέβηκαν κατά 30% v Παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωµάτων Ø Παιδική εργασία 3-11

12 Προστασία του Περιβάλλοντος και Ανάπτυξη v Οι χώρες προσεγγίζουν το ζήτηµα της διατήρησης των φυσικών πόρων µε διαφορετικό τρόπο Ø Οι φτωχές χώρες επικεντρώνονται περισσότερο στη βελτίωση της ευηµερίας των πολιτών τους και όχι στη βελτίωση του περιβάλλοντος Ø Περιβαλοντική Καµπύλη Kuznets v Πολλές επιχειρήσεις παραβιάζουν τους νόµους και θέτουν σε κίνδυνο το περιβάλλον Ø 2010 BP Έκρηξη στον κόλπο του Μεξικού 3-12

13 Η Περιβαλλοντική καµπύλη Kuznets Η σχέση µεταξύ του κατά κεφαλήν εισοδήµατος και της χρήσης φυσικών Πόρων ή/και της περιβαλλοντικής µόλυνσης έχουν σχήµα αναποδου U. Παράγοντες που επηρεάζουν : α. Ο τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης β. Οι προτιµήσεις για την ποιότητα του περιβάλοντος, γ. θεσµοί που απαιτούνται για την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους, δ. Αύξηση των κερδών για να ισσοροπίσει την καταπολέµηση της ρύπανσης 3-13

14 Παγκοσµιοποίηση και Δεοντολογικές Υποχρεώσεις των Πολυεθνικών v Οι πολυεθνικές θα έπρεπε να υιοθετήσουν τους κανονισµούς της χώρας που πρεοέρχονται ή τους κανονισµούς της χώρας όπου δραστηριοποιούνται; v Δεν είναι πάντα εύκολο να κάνεις το σωστό Ø Levi Strauss Μπαγκλαντές Ø Accenture - India 3-14

15 Συνδυασµός Ηθικών διαφορών µεταξύ των πολιτισµών v Θεωρία Κοινωνικών Συµβάσεων (Social Contracts Theory) Ø Βοηθάει τις επιχειρήσεις να αποφύγουν την απολυταρχία Ø Δίνει στους διαχειριστές ένα πλαίσιο για να χρησιµοποιούν όταν αντιµετωπίζουν ένα κενό µεταξύ των ηθικών αξιών της χώρα καταγωγής και της χώρας υποδοχής v Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (Corporate Social Responsibility) Ø HSBC, Lenovo v Βιωσιµότητα Ø Η ανάπτυξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ανθρωπότητας, χωρίς να βλάπτει τις µελλοντικές γενιές 3-15

16 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και Βιωσιµότητα v Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) Ø Ιδιωτικός, µη-κερδοσκοπικός οργανισµός που επιδιώκει να εξυπηρετήσει τα συµφέροντα της κοινωνίας, εστιάζοντας σε κοινωνικά, πολιτικά, οικονοµικά θέµατα όπως η φτώχεια, η κοινωνική δικαιοσύνη, η παιδεία, η υγεία και το περιβάλλον. (1984-ΗΠΑ) v Οι ΜΚΟ έχουν αυξηθεί σε αριθµό, δύναµη και επιρροή Ø Οι ΜΚΟ αναγκάζουν τις πολυεθνικές να δείξουν ευαισθησία στις κοινωνικές ανάγκες στις αναπτυσσόµενες χώρες v Η ΜΚΟ ακτιβισµός έχει προκαλέσει σηµαντικές αλλαγές στην εταιρική συµπεριφορά Ø Οι ΜΚΟ έχουν δραστηριοποιηθεί στην προώθηση προϊόντων δίκαιου και αλληλέγγυου εµπορίου 3-16

17 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και Βιωσιµότητα v ΜΚΟ στις ΗΠΑ και σε παγκόσµιο επίπεδο Ø Save the Children Ø Oxfam Ø CARE Ø World Wildlife Fund Ø Conservation International 3-17

18 Συλλογική Απάντηση για τις Κοινωνικές και Οργανωτικές Υποχρεώσεις v Συµφωνίες και κώδικες συµπεριφοράς που ακολουθούν οι πολυεθνικές για να διατηρήσουν ορισµένα πρότυπα (ISO 14000, SA8000) Ø U.N. Global Compact v Οι κώδικες συµβάλλουν στην πραγµατική αντιστάθµιση της υποτιθέµενης ανησυχίας των εταιρείων που µετακινούν τις θέσεις εργασίας για να αποφύγουν µεγαλύτερες εργασιακές ή περιβαλλοντικές πρόδιαγραφές στις εγχώριες αγορές τους Ø Συµβολή στην αύξηση του προτύπου σε αναπτυσσόµενες χώρες από την εξαγωγή σε υψηλού επιπέδου τοπικών επιχειρήσεων σε αυτές τις χώρες 3-18

19 Αρχές του Οικουµενικού Συµφώνου v Ανθρώπινα Δικαιώµατα v Εργασία v Περιβάλλον v Καταπολέµηση της Διαφθοράς 3-19

20 Αρχές του Οικουµενικού Συµφώνου 3-20

21 Εταιρική Διακυβέρνηση v Εταιρική διακυβέρνηση Ø Το σύστηµα µε το οποίο οι εταιρείες των επιχειρήσεων κατευθύνονται και ελέγχονται. v Κατανοµή των δικαιωµάτων και των ευθυνών v Διαχείριση ενδιαφεροµένων v Διατυπώνει κανόνες και διαδικασίες v Παίρνει αποφάσεις v Γίνεται πιο σηµαντική µετά από πολλά σκάνδαλα Ø Arthur Anderson, Enron, United Health care 3-21

22 Εταιρική Διακυβέρνηση v Πολλές χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης είναι έµπιστα συστήµατα Ø Συγκεντρωµένη ιδιοκτησία Ø Μετοχές που ανήκουν σε εταιρείες,οικογένειες ή σε τράπεζες v Οι κανόνες και οι κανονισµοί διαφέρουν µεταξύ των χωρών και των περιφερειών Ø Τα συστήµατα του Η.Β. και των ΗΠΑ θεωρούνται µη έµπιστα v Διασκορπισµένη συµµετοχή στο µετοχικό κεφάλαιο v Μεγάλος αριθµός των εξωτερικών επενδυτών 3-22

23 Διαθφορά v Διαθφορά Ø Η διαφθορά στις κυβερνήσεις είναι διάχυτο στοιχείο στο διεθνές επιχειρηµατικό περιβάλλον v Σκάνδαλα στη Ρωσία, τη Κίνα, το Πακιστάν, το Λεσότο, τη Νότια Αφρική, την Κόστα Ρίκα, την Αίγυπτο και αλλού v The Foreign Corrupt Practices Act (FCPA) v Υπάρουν ορισµένες ενδείξεις σύµφωνα µε τις οποίες η διακοπή των δωροδοκιών δεν µειώνει τις πωλήσεις των προϊόντων ή των υπηρεσιών της επιχείρησης στην εν λόγω χώρα 3-23

24 Κατάταξη Επιλεγµένων χωρών σύµφωνα µε το Διεθνή Δείκτη Διαφθοράς 3-24

25 Παγκόσµια πρωτοβουλία για την ενίσχυση της Υπευθυνότητας και το Όριο διαφθοράς v Foreign Corrupt Practices Act Ø καθιστά παράνοµο για τις αµερικανικές εταιρείες και τους διαχειριστές τους να προσπαθούν να επηρεάζουν τους ξένους αξιωµατούχους µε προσωπικές ή πολιτικές καταβολές εισφορών v Έξοδα Διασκέδασης v Τέλη Συµβουλευτικών υπηρεσιών v Οργανισµός Αµερικανικών Κρατών Διαµερικανική Σύµβαση κατά της Διαφθοράς Foreign Corrupt Practices Act 3-25

26 Διαφθορά και Foreign Corrupt Practices Act v Πρόσφατη επίσηµη συµφωνία πολλών βιοµηχανικών χωρών θέτει παράνοµη την πράξη δωροδοκίας ξένων κυβερνητικών αξιωµατούχων Ø Οργανισµός για την Οικονοµική Συνεργασία και την Ανάπτυξη Ø 29 µέλη συν πολλές άλλες χώρες έχουν υπογράψει Ø Αποτυγχάνει να θέσει εκτός νόµου τις περισσότερες πληρωµές προς τους πολιτικούς αρχηγούς Ø δείχνουν την αυξανόµενη υποστήριξη για την καταπολέµηση της δωροδοκίας 3-26

27 Διεθνής Βοήθεια v Οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες συνεργάζονται για την παροχή βοήθειας προς τις κοινότητες µέσω των παγκόσµιων εταιρικών σχέσεων v Καλύτερες επενδύσεις Ø Έλεγχος και πρόληψη του AIDS Ø Η καταπολέµηση του υποσιτισµού Ø Η µείωση των επιδοτήσεων και των εµπορικών περιορισµών Ø Ο έλεγχος της ελονοσίας 3-27

28 Συναίνεση της Κοπεγχάγης Προτεραιότητες Ανάπτυξης 3-28

29 Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της χιλιετίας 3-29

30 Ανασκόπηση & Συζήτηση 1. Ποια διδάγµατα µπορούν να µάθουν οι πολυεθνικές των ΗΠΑ από τα πολιτικά σκάνδαλα και τα σκάνδαλα δωροδοκίας τα τελευταία χρόνια, καθώς επηρεάζουν την επιχειρηµατική δραστηριότητα εργολαβιών στο Ιράκ, όπως και µεγάλες πολυεθνικές, σαν τη Siemens, και την HP; Συζητήστε και τα δύο. 2. Πόσο διαφέρουν οι ηθικές πρακτικές στις Ηνωµένες Πολιτείες, καθώς και στις ευρωπαϊκές χώρες όπως στη Γαλλία και στη Γερµανία; Τι επιπτώσεις έχει η απάντησή σας σχετικά µε τις αµερικανικές πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη; 3. Γιατί οι πολυεθνικές συµµετέχουν στην εταιρική κοινωνική ευθύνη; Εµφανίζουν µια αίσθηση κοινωνικής ευθύνης, ή είναι απλώς θέµα καλής επιχείρησης; Τεκµυριώστε την απάντησή σας. 3-30