ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΣ"

Transcript

1 ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

2

3 Στόχος του βιβλιαρίου υγείας που κρατάτε στα χέρια σας είναι η προαγωγή της υγείας και της ανάπτυξης των παιδιών και η πρόληψη των νοσηµάτων. Σε συνεργασία πάντα µε τον παιδίατρό σας, θα σας βοηθήσει µε απλό και κατανοητό τρόπο να παρακολουθήσετε την πορεία της ανάπτυξης των παιδιών σας και να αντιληφθείτε έγκαιρα τις παρεκκλίσεις από το φυσιολογικό. Θα σας βοηθήσει επίσης να γνωρίσετε τους παράγοντες εκείνους που βοηθούν στη σωστή σωµατική και συναισθηµατική ανάπτυξη του παιδιού ώστε να προληφθούν πολλά από τα προβλήµατα κατά την ενηλικίωση του. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην πρόληψη και αντιµετώπιση της παχυσαρκίας µέσω της σωµατικής άσκησης και ορισµένων εκ των προτύπων της παραδοσιακής ελληνικής διατροφής. Φυλάξτε το βιβλιάριο αυτό µε προσοχή. Συνιστάται ο κάτοχος του βιβλιαρίου αυτού να το διατηρεί εφόρου ζωής προκειµένου να γνωρίζει ποιες ασθένειες πέρασε, τι εµβόλια έκανε και όλες εκείνες τις πληροφορίες που θα βοηθήσουν να φροντίσει την υγεία του. Το βιβλιάριο αυτό είναι απόρρητο και µπορούν να το δουν εκτός από τους άµεσα ενδιαφερόµενους, µόνο όσοι εντάσσονται στο ιατρικό απόρρητο. Να το έχετε πάντα µαζί σας όταν πηγαίνετε στο γιατρό και όταν ταξιδεύετε. Αν κάποιος βρει αυτό το βιβλιάριο παρακαλείται να το παραδώσει στη διεύθυνση που σηµειώνεται στη σελίδα 2. Χωρίς το βιβλιάριο δεν µπορεί να γίνει η εγγραφή στο Ληξιαρχείο και το Σχολείο και θα υπάρξουν δυσκολίες για τις διάφορες ασφαλιστικές παροχές. Οι γονείς πρέπει να συµβουλεύονται περιοδικά το βιβλιάριο ώστε να διαπιστώσουν ότι δεν υπάρχουν παραλείψεις, ότι οι αναµνηστικές δόσεις των εµβολίων έχουν πραγµατοποιηθεί και ότι η ανάπτυξη του παιδιού τους είναι µέσα στα φυσιολογικά όρια.

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 2 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ... 3 Η ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ... 4 Ο ΤΟΚΕΤΟΣ... 5 ΠΡΟΠΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΟΓΝΩΝ... 6 ΤΟ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟ (ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ)... 7 ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ (1 η ΕΒ ΟΜΑ Α ΣΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ)... 8 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙ Ι... 9 ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ & ΙΑΤΡΟΦΗ ΒΡΕΦΟΥΣ 0-6 ΜΗΝΩΝ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΑΛΟΥΧΙΑ & ΙΑΤΡΟΦΗ Η ΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 6 ΕΩΣ ΤΟΥΣ 12 ΜΗΝΕΣ 23 Η ΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1 ο ΕΩΣ ΤΟ 3 ο ΕΤΟΣ Η ΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 3 ο ΕΩΣ ΤΟ 5 ο ΕΤΟΣ ΠΑΙ ΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΕΙΚΤΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ 0-24 ΜΗΝΕΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 2 ΕΤΗ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ 2-6 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 4 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 6 ΕΤΗ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ 6-14 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 8 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 10 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 12 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 14 ΕΤΗ ΟΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (0-6,5 ΕΤΗ) ΜΗΚΟΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (0-6,5 ΕΤΗ) ΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (0-6,5 ΕΤΗ) ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (0-6 ΕΤΗ) ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΜΕΣΗΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (4,5-17,5 ΕΤΗ) ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΑΓΟΡΙΩΝ (4,5-17,5 ΕΤΗ) ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΥΨΟΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (6-18 ΕΤΗ) ΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΓΟΡΙΩΝ (6-18 ΕΤΗ) ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΕΒΑΙΩΣΗ (ΓΙΑ ΤΗ ΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ) ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Η κινητική εξέλιξη του παιδιού µέχρι τα 5 χρόνια Βασικές αρχές διαιτολογίου κατά τον θηλασµό Υπόδειγµα δίαιτας στην περίοδο της εγκυµοσύνης Υπόδειγµα δίαιτας στην περίοδο του θηλασµού Η συνιστώµενη σειρά για την εισαγωγή στερεών τροφίµων από τον 7 ο µήνα Ηµερήσιες ανάγκες των παιδιών σε ενέργεια Καθηµερινές ανάγκες σε µερίδες ανάλογα µε την ηλικία Οµάδες τροφίµων & µέγεθος µερίδας 29 Πίνακας τροφίµων µε πληροφορίες για την ενέργεια Πίνακας µε πληροφορίες για τον γλυκαιµικό δείκτη τροφίµων Υπολογισµός των θερµίδων του βασικού µεταβολισµού ηµερήσιως Συντελεστές έντασης δραστηριότητας ανά κατηγορία δραστηριότητας Χρονοδιάγραµµα εµφάνισης και αντικατάστασης των πρώτων δοντιών Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών (2003) Χρονοδιαγράµµατα εµβολιασµών 40

5 ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (συµπληρώνεται µετά τη γέννηση του παιδιού) ΕΠΩΝΥΜΟ / SURNAME ΟΝΟΜΑ / NAME ΦΥΛΟ / SEX ΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ / DATE OF BIRTH ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ / PLACE OF BIRTH ΑΡΙΘΜΟΣ ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ / ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ / HOME ADDRESS ΤΗΛΕΦΩΝΟ / TELEPHONE NUMBER (Αλλαγή διεύθυνσης κατοικίας, τηλεφώνου κ.α.) 2

6 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η ΜΗΤΕΡΑ ΟΝΟΜΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ / ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΟΝΟΜΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ / ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Α ΕΡΦΙΑ (Ονοµατεπώνυµο, φύλο, ηµεροµηνία γέννησης) 3

7 Η ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Η εγκυµοσύνη είναι φυσιολογική κατάσταση. Για να πάνε όµως όλα καλά, χρειάζονται µερικές προφυλάξεις. Πρώτα απ' όλα είναι απαραίτητη η ιατρική παρακολούθηση της εγκυµοσύνης, όσο οµαλή κι αν είναι αυτή. Η παρακολούθηση της εγκυµοσύνης πρέπει να γίνεται από γιατρό και η έγκυος πρέπει να λέει σε αυτόν όλη την αλήθεια και να κάνει όλες τις εξετάσεις που της συστήνει. Η διατροφή της εγκύου πρέπει να περιλαµβάνει γάλα (χαµηλό σε λιπαρά), φρούτα, λαχανικά, άπαχο κρέας, πουλερικά, όσπρια, δηµητριακά, ψάρια και αυγά. Αυτά θα δώσουν στον οργανισµό της τα συστατικά που χρειάζεται (λεύκωµα, βιταµίνες, ασβέστιο και σίδηρο) και δεν θα την αφήσουν να πάρει βάρος περισσότερο από το κανονικό, το οποίο είναι κιλά σε όλη τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. (υπόδειγµα δίαιτας για την έγκυο θα βρείτε στη σελίδα 20). Είναι επίσης καλό να πίνει τέσσερα µε πέντε ποτήρια νερό την ηµέρα. Μπορεί ακόµη να πίνει και λίγο τσάι ή καφέ αν το εγκρίνει ο γιατρός της, αλλά καλό είναι να αποφεύγει κάθε ποτό που περιέχει οινόπνευµα. Αν καπνίζει, πρέπει να κόψει το τσιγάρο και να αποφεύγει χώρους όπου καπνίζουν τρίτοι, γιατί υπάρχει φόβος να γεννήσει πρόωρα ή να επηρεαστεί αρνητικά η ανάπτυξη του παιδιού της. Ακτινογραφία µπορεί να κάνει µόνο αν το συστήσει ο γιατρός της. εν πρέπει ποτέ να µπαίνει στον θάλαµο της ακτινογράφησης όταν συνοδεύει άλλο παιδί της ή συγγενικό πρόσωπο σε ακτινολογική εξέταση. εν πρέπει επίσης να παίρνει φάρµακα, ούτε και αυτά που θεωρούνται αθώα, ή να κάνει εµβόλια χωρίς τη συµβουλή του γιατρού της. Πρέπει επίσης να περιποιείται τα δόντια της και αν παρατηρήσει κάτι ασυνήθιστο να πάει αµέσως στον οδοντίατρο. Η έγκυος πρέπει να φοράει άνετα ρούχα, να κοιµάται τουλάχιστον 8 ώρες το 24ωρο και να αναπαύεται µία ώρα κατά τη διάρκεια της ηµέρας. Επίσης η φυσική άσκηση είναι απαραίτητη για την έγκυο και το έµβρυο, διότι δυναµώνει τους µύες και διευκολύνει τον τοκετό. Εποµένως αν δεν υπάρχουν προβλήµατα στην εγκυµοσύνη η έγκυος µπορεί να έχει συστηµατική φυσική άσκηση καθηµερινά (π.χ. πεζοπορία) και µάλιστα κατά το τελευταίο τρίµηνο µόνο πεζοπορία. Το τελευταίο τρίµηνο της εγκυµοσύνης, η έγκυος θα πρέπει επίσης να προετοιµαστεί για τον θηλασµό. Μετά τον τοκετό, ο θηλασµός πρέπει να ξεκινήσει το συντοµότερο δυνατό και δεν πρέπει να επιτραπεί να δοθεί στο βρέφος γάλα αγελάδας µε µπιµπερόν. Αν η έγκυος είναι υπέρβαρη δεν πρέπει να κάνει προσπάθεια να χάσει βάρος µε υποθερµιδικές δίαιτες παρά µόνο µετά το πέρας της εγκυµοσύνης και του θηλασµού, γιατί οι υποθερµιδικές δίαιτες θα αναστείλλουν την ανάπτυξη του εµβρύου. 4

8 Ο ΤΟΚΕΤΟΣ ΗΝΙΑ ΩΡΑ ΚΛΙΝΙΚΗ / ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΟΠΟΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΚΥΗΣΗΣ (ΕΒ ΟΜΑ ΕΣ) ΤΟΚΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΕΦΑΛΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΙΣΧΙΑΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΜΕ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ ΜΕ ΑΝΑΡΡΟΦΗΤΗΡΑ ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΙΑ ΑΛΛΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΕΣΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΚΙΝΗΣΙΑ ΑΛΛΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΜΗΤΕΡΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΦΡΑΓΙ Α ΚΑΙ 5

9 ΠΡΟΠΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΟΓΝΩΝ Ο προληπτικός έλεγχος νεογνών είναι ένα από τα απαραίτητα µέτρα υγείας που προσφέρει δωρεάν η Πολιτεία στο σύνολο των νεογέννητων της χώρας. Στόχος του προληπτικού αυτού µέτρου είναι ο εντοπισµός των νεογέννητων που πάσχουν έτσι ώστε η έγκαιρη παρέµβαση να τα προφυλάξει από τις δυσάρεστες συνέπειες της αρρώστιας τους. Τρία είναι τα νοσήµατα που αναζητούνται στην Ελλάδα: 1) η νόσος φαινυλκετονουρία (ΡΚU) 2) ο συγγενής υποθυρεοειδισµός (ΤSΗ) και 3) η ανεπάρκεια της αφυδρογονάσης 6 - φωσφορικής γλυκόζης (G6ΡD). Η φαινυλκετονουρία Είναι µία κληρονοµική αρρώστια που αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα προκαλεί βαριά νοητική καθυστέρηση. Τίποτα στο µωρό δεν δείχνει την ύπαρξη της τόσο σοβαρής αυτής αρρώστιας. Μία εξέταση όµως του αίµατος θα δείξει την αρρώστια και θα εξασφαλίσει την έγκαιρη θεραπεία της. Τα παιδιά που αρχίζουν έγκαιρα θεραπεία γίνονται τελείως φυσιολογικά. Ο συγγενής υποθυρεοειδισµός Είναι µια παθολογική κατάσταση όπου ένας ενδοκρινής αδένας, ο θυρεοειδής, δεν λειτουργεί σωστά ή δεν λειτουργεί καθόλου, µε αποτέλεσµα µια σηµαντική ορµόνη που εκκρίνει, η θυροξίνη, να λείπει από τον οργανισµό ή να βρίσκεται σε χαµηλά επίπεδα. Όταν ο υποθυρεοειδισµός µείνει αδιάγνωστος, προκαλεί νωθρότητα, χαµηλό ύψος και κυρίως χαµηλή νοηµοσύνη. Όλα αυτά προλαµβάνονται αν η διάγνωση γίνει στη νεογνική ηλικία και το υποθυρεοειδικό παιδί αρχίσει αµέσως θεραπεία. Η ανεπάρκεια του ενζύµου αφυδρογονάση της 6 - φωσφορικής γλυκόζης (G6ΡD) εν είναι αρρώστια. Τα άτοµα (µωρά και ενήλικες) που έχουν αυτή την ανεπάρκεια δεν ανέχονται πάντα ορισµένες ουσίες (ναφθαλίνη, φρέσκα κουκιά και πολύ σπάνια ορισµένα φάρµακα) και υπάρχει κίνδυνος να κάνουν οξεία αιµόλυση αν έρθουν σε επαφή µαζί τους (φάνε κουκιά ή µυρίσουν ναφθαλίνη). Ο εντοπισµός των ατόµων που έχουν αυτή την ευαισθησία και η ενηµέρωσή τους για το ποιες ουσίες πρέπει να αποφεύγουν, έχει ως αποτέλεσµα την προστασία τους από κρίση αιµόλυσης. Ο εντοπισµός και των τριών αυτών καταστάσεων επιτυγχάνεται µε την εξέταση σταγόνων αίµατος που παίρνονται από όλα τα νεογνά, την τελευταία ηµέρα της παραµονής τους στο µαιευτήριο. ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ να γίνει η προληπτική αυτή αιµοληψία και να γραφεί στη σελίδα 7. 6

10 ΤΟ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟ ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΒΑΡΟΣ (gr) ΜΗΚΟΣ (cm) ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΚΕΦΑΛΙΟΥ (cm) ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ APGAR 1min: 5min: 10min: ΚΥΑΝΩΣΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΑΝΤΙ ΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΗΧΟ ΝΑΙ ΟΧΙ ΕΚΛΑΨΕ ΑΜΕΣΩΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΡΑΣΗ (ΦΩΤΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙ ΡΑΣΗ) ΝΑΙ ΟΧΙ ΚΡΙΣΗ ΑΠΝΟΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΚΑΡ ΙΑΚΟ ΦΥΣΗΜΑ ΝΑΙ ΟΧΙ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΗΠΑΤΟΜΕΓΑΛΙΑ ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ ΝΑΙ ΟΧΙ ΙΣΧΙΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΗΡΕ ΟΞΥΓΟΝΟ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΓΙΑ ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΙΑΣΤΗΜΑ ΜΠΗΚΕ ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙ Α; ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΟΣΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΙΤΙΑ ΛΟΙΜΩΞΗ; ΣΠΑΣΜΟΙ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΙΚΤΕΡΟΣ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΧΟΛΕΡΥΘΡΙΝΗ; ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ / ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ ΓΙΑ G6PD PKU TSH ΗΝΙΑ ΣΦΡΑΓΙ Α ΚΑΙ 7

11 ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 1 η ΕΒ ΟΜΑ Α ΣΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ ΒΑΡΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΝΕΟΓΝΙΚΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ: ΙΣΧΙΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΙ ΗΜΑ ΙΚΤΕΡΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΛΑΜΑ ΥΣΠΝΟΙΑ ΚΥΑΝΩΣΗ ΚΑΡ ΙΑΚΟΙ ΤΟΝΟΙ ΗΠΑΤΟΜΕΓΑΛΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ ΑΝΤΙ ΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΗΧΟ ΑΝΤΙ ΡΑΣΗ ΣΤΟ ΦΩΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΙΑΤΡΟΦΗ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΙΚΤΗ ΙΑΤΡΟΦΗ ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΗΝΙΑ ΣΦΡΑΓΙ Α ΚΑΙ 8

12 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙ Ι ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΣΦΡΑΓΙ Α ΟΜΑ Α ΑΙΜΑΤΟΣ RHESUS ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΛΛΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗ G6PD ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΛΟΙΜΩ Η ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΛΛΑ 9

13 ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ακούστε µε προσοχή τις συµβουλές του παιδίατρου και ζητήστε να σας λύσει κάθε απορία, όσο απλή κι αν σας φαίνεται. Περιποιηθείτε τον οµφαλό του νεογνού µε καθαρό οινόπνευµα ή άλλο αντισηπτικό διάλυµα, 2-3 φορές την ηµέρα. Πριν κλείσει ο οµφαλός του βρέφους µπορείτε να κάνετε µπάνιο σε ολόκληρο το σώµα µε σφουγγάρι (σαπούνισµα και ξέπλυµα). Όταν επουλωθεί ο οµφαλός του µπορείτε να το βάζετε µέσα σε νερό κάθε µέρα. Η θερµοκρασία του δωµατίου του να είναι βαθµοί Κελσίου για το τελειόµηνο και λίγο πιο υψηλή, βαθµοί, για το πρόωρο. Αερίζετε συχνά το δωµάτιο του µωρού, το οποίο πρέπει να είναι φωτεινό και στολισµένο µε έντονα χρώµατα. Το τελειόµηνο βρέφος αισθάνεται όπως κι εσείς, γι' αυτό πρέπει να το ντύνετε ανάλογα µε το δικό σας ντύσιµο. Όσο λιγότερα ρούχα φοράει, τόσο πιο άνετα νιώθει και τόσο πιο εύκολα µπορείτε να το κρατάτε καθαρό. Μην του φοράτε πολλά ρούχα. Ιδρώνει και νιώθει πολύ άσχηµα. Το παιδί δεν αρρωσταίνει γιατί κρύωσε, αλλά γιατί «κόλλησε» κάποιο µικρόβιο ή ιό. Και τα «καλά» ντυµένα παιδιά αρρωσταίνουν! Όταν το βρέφος σας πνίγεται στο τάισµα, µην το σηκώνετε όρθιο, αλλά κρατώντας το στο πλάι µε το κεφάλι προς τα κάτω, χτυπήστε ελαφρά την πλάτη του και σκουπίστε τη µύτη του από το γάλα ή άλλη τροφή. Το βρέφος από πάρα πολύ µικρό καταλαβαίνει, ακούει και βλέπει. Έχει ανάγκη από το χαµόγελο σας, τον ήρεµο τρόπο σας, όταν το ταΐζετε, το αλλάζετε ή το ντύνετε. Έχει ανάγκη την αγκαλιά, και την τρυφερότητά σας. Να το κρατάτε και να του µιλάτε αρκετή ώρα µετά από το φαγητό του. Μην το αφήνετε πολλές ώρες µόνο του. Βαριέται! Βεβαιωθείτε ότι ο χρόνιος βήχας που έχει η γιαγιά ή ο παππούς ή κάποιος άλλος στο σπίτι, δεν είναι φυµατίωση. Μην καπνίζετε µέσα στο δωµάτιό του, γιατί το παιδί σας καπνίζει ταυτόχρονα παθητικά. Μην πηγαίνετε το βρέφος σε κλειστούς χώρους µε πολλά άτοµα. Μην το φιλάτε στο πρόσωπο και µην το πλησιάζετε, όταν είσαστε άρρωστοι ή δεν είστε καθαροί. 10 ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μετά τη γέννηση Λίγες ώρες µετά τη γέννηση, το νεογνό µπορεί να διακρίνει διαφορετικούς ήχους και δείχνει προτίµηση στις ανθρώπινες φωνές. Αντιδρά στις έντονες οσµές, όπως η αµµωνία, προτιµά τις γλυκές γεύσεις και µπορεί να ξεχωρίσει τις πικρές από τις ξινές. Επίσης αντιδρά στην αφή, κυρίως στα χέρια και το στόµα. Το οπτικό σύστηµα του βρέφους τίθεται σε λειτουργία αµέσως µετά τη γέννηση. Βλέπει καθαρά σε απόσταση 20 εκατοστών, συνήθως µπορεί να παρακολουθήσει ένα κινούµενο αντικείµενο µε τα µάτια του και προσπαθεί να αποφύγει ένα αντικείµενο που φαίνεται να έρχεται καταπάνω του. είχνει προτίµηση σε στρογγυλά σχήµατα, όπως τα ανθρώπινα πρόσωπα, και µπορεί να ξεχωρίσει κάποια χρώµατα. Τις δύο πρώτες εβδοµάδες της ζωής του το βρέφος φαίνεται να χαµογελά. Όµως αυτά τα χαµόγελα δεν έχουν σχέση µε ό,τι συµβαίνει στον εξωτερικό κόσµο, γι' αυτό ονοµάζονται ενδογενή ή αντανακλαστικά. Ανάµεσα στις 6 εβδοµάδες και τους 3 µήνες το βρέφος χαµογελά σε ό,τι διαφορετικό βλέπει ή ακούει. Στον τρίτο µήνα χαµογελά για να πάρει µιαν απάντηση από κάποιον. Το χαµόγελο λοιπόν έχει γίνει µέσο επικοινωνίας.

14 Τα νεογνά λίγων ηµερών µπορούν να µιµηθούν µορφασµούς, αν ανταµειφθούν (µε ένα χάδι, αγκαλιά, τροφή). Επίσης µιµούνται µορφασµούς ενηλίκων χωρίς καµιά άλλη ανταµοιβή εκτός από την επικοινωνία και κάνουν κινήσεις που συντονίζονται µε την οµιλία των ενηλίκων όταν απευθύνονται σ' αυτά. Εποµένως, από τη στιγµή που τα παιδιά έρχονται στον κόσµο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε ερεθίσµατα που προέρχονται από ανθρώπους. Παρατηρούν το περιβάλλον τους και προσπαθούν να προσελκύουν την προσοχή των ανθρώπων που είναι κοντά τους. Οι συµπεριφορές τους έχουν ισχυρή έµφυτη προδιάθεση αλλά υπόκεινται από νωρίς στις διαδικασίες µάθησης. Νεογνικά αντανακλαστικά Τα νεογνά γεννιούνται εφοδιασµένα µε µια σειρά αντανακλαστικών, ή αλλιώς αυτόµατων σωµατικών αντιδράσεων σε συγκεκριµένα ερεθίσµατα, το καθένα από τα οποία διαρκεί µια ορισµένη περίοδο της ζωής τους: Αντανακλαστικό δραγµού ή σύλληψης Το βρέφος τυλίγει σφιχτά τα δάχτυλά του γύρω από αντικείµενο που ακουµπά στην παλάµη του (το αντανακλαστικό αυτά υπάρχει και στα πέλµατα). Υπάρχει φυσιολογικά µέχρι τον 3 ο -4 ο µήνα. Αντανακλαστικό βάδισης Αν κρατήσουµε ένα νεογνό σε όρθια θέση και φέρουµε τα πέλµατά του σε επαφή µε σκληρή επιφάνεια, αρχίζει να κάνει βαδιστικές κινήσεις. ιατηρείται µέχρι την 6 η εβδοµάδα. Αντανακλαστικό θηλασµού Όταν πλησιάσουµε κάποιο αντικείµενο στο στόµα του, τυλίγει τα χείλη του γύρω απ' αυτό και αρχίζει να θηλάζει. Μπορεί να διατηρηθεί µέχρι τον 1 ο χρόνο. Αντανακλαστικό Moro ή εναγκαλισµού Είναι αντανακλαστικό φόβου. Οι βραχίονες εκτείνονται στα πλάγια και τα αντιβράχια κάµπτονται µπροστά (θέση εναγκαλισµού), ενώ τα δάχτυλα είναι ανοιχτά και η πλάτη σχηµατίζει τόξο. Το βλέπουµε ως αντίδραση του βρέφους σε δυνατό ηχητικό ερέθισµα ή απότοµη µεταβολή της κινητικής του κατάστασης. ιατηρείται µέχρι τον 3 ο µήνα. Αντανακλαστικό αναζήτησης Όταν αγγίζουµε το βρέφος στο µάγουλο, στρέφει το κεφάλι του στην κατεύθυνση του αγγίγµατος και προσπαθεί να θηλάσει. Υπάρχει µέχρι τον 4 ο µήνα (όταν κοιµάται το βρέφος, παρατηρείται µέχρι τον 7 ο ). Σωµατική ανάπτυξη Οι αλλαγές στο βάρος και το µήκος συντελούνται µε γοργό ρυθµό τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Μετά ακολουθούν µια πιο αργή πορεία µέχρι την εφηβεία, η οποία οριοθετεί ένα νέο εξελικτικό άλµα. Οι σηµαντικότεροι και πιο εύκολα µετρήσιµοι δείκτες ανάπτυξης του παιδιού, είναι το βάρος, το µήκος και η περίµετρος κεφαλής, που βοηθά να εκτιµηθεί η ανάπτυξη του εγκεφάλου. Υπάρχουν βέβαια µεγάλες αποκλίσεις στη φυσική ανάπτυξη κάθε παιδιού. Ο ρυθµός ανάπτυξης κάθε παιδιού συγκρίνεται µε ειδικές καµπύλες που δείχνουν τον φυσιολογικό ρυθµό ανάπτυξης των παιδιών της ηλικίας του. Στις σελίδες 55, 56 και 58 παρουσιάζονται οι καµπύλες αύξησης του βάρους, του µήκους και της περιµέτρου κεφαλής στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Οι δείκτες ανάπτυξης έχουν συνοπτικά την ακόλουθη πορεία: Το βάρος Το µήκος µετριέται σε ύπτια θέση ενώ το ύψος σε όρθια θέση 11

15 Το µέσο βάρος του νεογέννητου είναι περίπου 3,5 kg. Υπάρχει µικρή απώλεια βάρους τις πρώτες ηµέρες µετά τον τοκετό, κυρίως λόγω της ανεπαρκούς διατροφής του βρέφους και της καθυστέρησης στην έναρξη της σίτισής του. Το βρέφος επανακτά συνήθως το βάρος της γέννησής του µέχρι τη 10 η ηµέρα. Το µήκος Το µέσο µήκος του τελειόµηνου νεογέννητου είναι περίπου 50 cm. Το µήκος σε ύπτια θέση µπορεί να µετρηθεί µε περισσότερη ακρίβεια απ' ότι το ύψος σε όρθια θέση στα παιδιά που είναι µικρότερα των 5 χρόνων. Το µήκος αυξάνει κατά cm µέχρι τη συµπλήρωση του 1 ου χρόνου και φθάνει τα cm. Στο τέλος του 2 ου χρόνου το µήκος του παιδιού φθάνει τα 85 cm περίπου, ενώ τα επόµενα 3 χρόνια το παιδί κερδίζει σταθερά 6-8 cm τον χρόνο. Περίµετρος κεφαλής Η περίµετρος κεφαλής είναι ο καλύτερος και απλούστερος δείκτης για να εκτιµηθεί η ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος συµπληρώνει συνήθως την ανάπτυξη του τον δεύτερο χρόνο. Γι' αυτό η περίµετρος κεφαλής αυξάνει πολύ γρήγορα τα δύο πρώτα χρόνια, ενώ στα µετέπειτα χρόνια έχουµε µικρή αύξηση του βάρους, κυρίως του εγκεφάλου. Η µέτρηση της περιµέτρου της κεφαλής έχει ιδιαίτερη σηµασία στη βρεφική και προσχολική ηλικία. Στο σχήµα της σελίδας 58 παρουσιάζεται η καµπύλη της περιµέτρου του κεφαλιού στα παιδιά. Φυσιολογικά, όλοι οι δείκτες των µετρήσεων του παιδιού πρέπει να βρίσκονται ανάµεσα στις δύο ακραίες γραµµές και να ακολουθούν µια προοδευτική αύξηση. Σοβαρό πρόβληµα µπορεί να υπάρχει όταν, από επαναλαµβανόµενες µετρήσεις διαπιστώνεται ότι δεν αυξάνεται η περίµετρος κεφαλής, ή ότι αυξάνεται πολύ γρήγορα, ή είναι έξω από τα φυσιολογικά όρια. Σ' αυτές τις περιπτώσεις να συµβουλευτείτε τον παιδίατρο. Κινητική εξέλιξη Στον εγκέφαλο οι περιοχές που ελέγχουν την κίνηση των χεριών, της κεφαλής και του σώµατος αναπτύσσονται νωρίς. Οι βάσεις των κινητικών ικανοτήτων του παιδιού µπαίνουν στα δύο πρώτα χρόνια. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η κινητική εξέλιξη του παιδιού µέχρι τα 5 χρόνια. Ο όρος «αδρή κινητικότητα» περιλαµβάνει τις κινήσεις του κορµού και των ποδιών, ενώ ο όρος «χειρισµός» αναφέρεται στις λεπτές κινήσεις των χεριών. ΗΛΙΚΙΑ Α ΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ 4 ΕΒ ΟΜΑ ΕΣ Σηκώνει λίγο το κεφάλι, το γυρίζει από την µία πλευρά στην άλλη. Τα δάχτυλα του είναι κλειστά. 3 ΜΗΝΕΣ Σηκώνει το κεφάλι του σε γωνία 90. Στηρίζει το βάρος του στα αντιβράχια. Χέρια χαλαρά, τραβάει τα σκεπάσµατά του. 12

16 ΗΛΙΚΙΑ Α ΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ 4 ΜΗΝΕΣ Στηρίζει το κεφάλι του. Πιάνει εκούσια (όχι αντανακλαστικά) αντικείµενο που τοποθετείται στην παλάµη του. 5 ΜΗΝΕΣ Το κεφάλι παραµένει σταθερό, όταν στην καθιστή θέση προκαλέσουµε ελαφρά κίνηση του κορµιού του στο πλάι. Συλλαµβάνει µε ολόκληρη την παλάµη αντικείµενο που βρίσκεται σε απόσταση, το βάζει στο στόµα. 6 ΜΗΝΕΣ Γυρίζει από την πρηνή θέση στην ύπτια. Κάθεται υποστηριζόµενο. Στηρίζει µεγάλο µέρος του βάρους του στην όρθια θέση. Μεταφέρει αντικείµενο από το ένα χέρι στο άλλο. 8 ΜΗΝΕΣ Γυρίζει από την ύπτια στην πρηνή θέση. Κάθεται µόνο του. Στηρίζει όλο το βάρος του. Μπορεί να κρατήσει δύο αντικείµενα (ένα σε κάθε χέρι). Τα χτυπάει µεταξύ τους, όταν του δείξουν. 13

17 ΗΛΙΚΙΑ Α ΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ 10 ΜΗΝΕΣ «Μπουσουλάει». Στηρίζεται κρατώντας έπιπλο. Περπατάει όταν του κρατάµε και τα δύο χέρια. Πιάνει αντικείµενο µε τον αντίχειρα και το δείκτη. Ρίχνει αντικείµενο µε πρόθεση. 12 ΜΗΝΕΣ Περπατάει όταν του κρατάµε το χέρι, σηκώνεται όρθιο κρατώντας έπιπλο. Μπορεί να κάνει βήµατα µόνο του Βάζει και βγάζει µικρά αντικείµενα σε κουτί. 15 ΜΗΝΕΣ Βαδίζει µόνο του καλά. Τοποθετεί ένα κύβο πάνω στον άλλο. 18 ΜΗΝΕΣ Ανεβαίνει σκάλα κρατώντας τα κάγκελα. Τρέχει. Τρώει µε κουτάλι. Χτίζει πύργο µε τρεις κύβους. Μουτζουρώνει χαρτί. 14

18 ΗΛΙΚΙΑ Α ΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ 2-2,5 ΕΤΗ Στέκεται στα δάκτυλα. Ανεβαίνει και κατεβαίνει σκάλα. ( ύο πόδια σε κάθε σκαλί). Αντιγράφει γραµµή. Χτίζει πύργο µε έξι κύβους. Βγάζει κάλτσες, παπούτσια, παντελόνι. 3 ΕΤΗ Στέκεται στο ένα πόδι για ένα δευτερόλεπτο. Κάνει ποδήλατο µε τρεις ρόδες. Ανεβαίνει σκάλα, (ένα πόδι σε κάθε σκαλί). Αντιγράφει κύκλο. 4 ΕΤΗ Κάνει κουτσό, δύο µέτρα εµπρός. Κάνει γέφυρα µε τρεις κύβους. Ζωγραφίζει άνθρωπο µε τρία µέρη του σώµατος. Αντιγράφει σταυρό και τετράγωνο. 5 ΕΤΗ Κατεβαίνει σκάλα (ένα πόδι σε κάθε σκαλί). Ζωγραφίζει άνθρωπο µε πολλά µέρη του σώµατος. Κάνει σκάλα µε έξι κύβους. Αντιγράφει τρίγωνο. 15

19 Η ποιότητα του περιβάλλοντος φαίνεται ότι δεν επηρεάζει σηµαντικά τη διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού. Όµως η εξάσκηση, η καλή διατροφή και η υγεία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την καλή σωµατική-κινητική ανάπτυξή του. Νοητική ανάπτυξη Η ταχύτητα µε την οποία κάθε παιδί περνά από το ένα στάδιο νοητικής ανάπτυξης στο επόµενο διαφέρει, αλλά η σειρά είναι καθορισµένη. Για να περάσει στο επόµενο στάδιο κάθε παιδί πρέπει να κατακτήσει πλήρως τη λογική δοµή του προηγούµενου. Τα στάδια ανάπτυξης της νόησης είναι: α. Από τη γέννηση έως και τον 2 ο χρόνο. (Περίοδος αισθητηριοκινητικής νοηµοσύνης). Στην περίοδο αυτή η νόηση στηρίζεται σε απλές αισθητηριακές και κινητικές δραστηριότητες, δηλαδή στην άµεση επαφή του βρέφους µε πρόσωπα και αντικείµενα, και στις ενέργειες του που σχετίζονται µ' αυτά. Το βασικό επίτευγµα σ' αυτό το στάδιο είναι η κατανόηση ότι ένα αντικείµενο εξακολουθεί να υπάρχει ακόµα κι όταν δεν είναι πια ορατό. β. Από τον 2ο έως και τον 7 ο χρόνο. (Περίοδος προενεργητικής νοηµοσύνης). Η νόηση στηρίζεται σε αναπαραστατικούς συµβολισµούς. Το παιδί µπορεί πια να κάνει προβλέψεις για την έκβαση κάποιων συµπεριφορών ή γεγονότων. Η ταχύρυθµη ανάπτυξη της γλώσσας σ' αυτή την περίοδο, διευκολύνει τις αλλαγές που συντελούνται. Η σκέψη του παιδιού είναι «εγωκεντρική». Ο όρος «εγωκεντρικός» χρησιµοποιείται για να δηλώσει ότι το παιδί αδυνατεί να κατανοήσει ότι υπάρχουν και άλλες απόψεις εκτός από τη δική του. γ. Από τον 7ο έως και τον 12 ο χρόνο. (Περίοδος συγκεκριµένων λογικών πράξεων). Η νόηση στηρίζεται σε νοητικές πράξεις και συλλογισµούς που ανταποκρίνονται στους κανόνες της καθαρής λογικής. Το παιδί αντιλαµβάνεται ότι υπάρχουν και άλλες απόψεις εκτός από τη δική του, ότι ένα γεγονός µπορεί να έχει περισσότερα από ένα χαρακτηριστικά και µπορεί να επιλύσει λογικά, συγκεκριµένα προβλήµατα. δ. Από το 12 ο χρόνο έως και την ενηλικίωση. (Περίοδος τυπικών λογικών πράξεων). Η σκέψη του εφήβου συλλαµβάνει αφηρηµένες έννοιες. Αυτές εκδηλώνονται µε την κριτική στάση του απέναντι στο περιβάλλον και το ενδιαφέρον του για τη διατύπωση θεωριών. Το γενικότερο συµπέρασµα είναι ότι δεν πρέπει να θεωρούµε τα παιδιά µη ολοκληρωµένα άτοµα που παθητικά συσσωρεύουν γνώσεις, αλλά να τα αντιµετωπίζουµε ως δραστήριους οργανισµούς, που χρησιµοποιούν χαρακτηριστικές και πολύπλοκες νοητικές διαδικασίες για να κατανοήσουν το περιβάλλον τους. Οι νοητικές αυτές διαδικασίες βέβαια αλλάζουν, καθώς αυτά µεγαλώνουν. Η ανάπτυξη της οµιλίας Από πολύ νωρίς το βρέφος διαθέτει την ικανότητα να ξεχωρίζει φωνητικούς ήχους. είχνει προτίµηση στην ανθρώπινη φωνή και αντιδρά κάνοντας κινήσεις µε το σώµα του ως απάντηση στους ήχους που ακούει. Μετά τους πρώτους µήνες αρχίζει να προφέρει τυχαίους συνδυασµούς φωνηέντων και συµφώνων, οι οποίοι σιγά σιγά συναρµόζονται και διαµορφώνονται ανάλογα µε τους ήχους του περιβάλλοντός του. Η κατανόηση του νοήµατος των λέξεων προηγείται της εκφοράς τους. Προς το τέλος του πρώτου χρόνου το παιδί αρχίζει να συνδέει νοήµατα µε συγκεκριµένες λέξεις. Μπορεί δηλαδή να ονοµάζει γνωστά του αντικείµενα και πρόσωπα. Γύρω στον 18 ο µήνα αρχίζει να σχηµατίζει µικρές προτάσεις από µία ή δύο λέξεις. Από το τέλος του δεύτερου χρόνου και µετά, το λεξιλόγιο του παιδιού αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και οι προτάσεις που χρησιµοποιεί γίνονται µεγαλύτερες και συνθετότερες. Γύρω στα 5 χρόνια το παιδί συνήθως χρησιµοποιεί περίπου λέξεις και καταλαβαίνει πολύ περισσότερες. Η χρήση προτάσεων που χαρακτηρίζει ενηλίκους επιτυγχάνεται γύρω στα 7-8 χρόνια. Κοινωνική ανάπτυξη Η απαρχή της κοινωνικής συµπεριφοράς βρίσκεται στα πρώτα µόλις στάδια της ζωής του βρέφους. Η ευαισθησία του σε ανθρώπινα ερεθίσµατα, το βοηθά να επικοινωνεί µε τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Από τις πρώτες ώρες της ζωής δηµιουργείται ένα «δέσιµο» ανάµεσα στους γονείς και το νεογνό. Όµως γενικά, οι πρώτες κοινωνικές συµπεριφορές (χαµόγελο, κλάµα, φωνητικοί ήχοι, προσήλωση προσοχής) του βρέφους απευθύνονται σε όλους όσους έρχονται σ' επαφή µαζί του. Καθώς αυτές οι κοινωνικές εκδηλώσεις και επαφές του πληθαίνουν και ενισχύονται κυρίως από τους γονείς ή κηδεµόνες του, δηµιουργούνται «προσκολλήσεις». Ο όρος «προσκόλληση» χρησιµοποιείται για να εκφράσει το στενό δεσµό που δηµιουργείται ανάµεσα στο βρέφος και 16

20 συγκεκριµένα άτοµα του περιβάλλοντός του. Εκδηλώνεται µε τη δυσφορία του βρέφους, όταν τα άτοµα αυτά αποµακρύνονται, τον εφησυχασµό του µε την παρουσία τους και την κατεύθυνση της προσοχής και συµπεριφοράς του προς αυτά. Η δηµιουργία τέτοιων στενών σχέσεων είναι πολύ σηµαντική για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού. Το παιδί χρησιµοποιεί τον γονέα ως ασφαλή βάση, από την οποία µπορεί να εξερευνήσει το περιβάλλον του και ν' αφοµοιώσει τις αρχές για τη δηµιουργία σχέσεων στοργής και εµπιστοσύνης στα µετέπειτα χρόνια. Επίσης η δηµιουργία τέτοιων δεσµών συνδέεται µε µεγαλύτερη κοινωνική προσαρµοστικότητα. Οι υγιείς «προσκολλήσεις» χρειάζονται τρυφερούς γονείς, ευαίσθητους στις ανάγκες του βρέφους. Ασφαλώς η υπερβολή µπορεί να αποτελέσει έναν άλλο πυρήνα προβληµάτων. Η υπερβολική προσκόλληση µπορεί να δηµιουργήσει σχέση εξάρτησης και άγχους και να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία του παιδιού καθώς µεγαλώνει. Θετικοί παράγοντες όπως η υπευθυνότητα, η φιλικότητα, η αγάπη, η αυτονοµία και η αυτάρκεια προέρχονται από τρυφερά και σταθερά στις απόψεις και αποφάσεις περιβάλλοντα, που επιβραβεύουν και ενθαρρύνουν τις αυτόνοµες και υπεύθυνες συµπεριφορές. Εκτός από τη σχέση µε τους γονείς ή κηδεµόνες, ιδιαίτερη σηµασία έχουν οι σχέσεις µε άλλα παιδιά. Μέσα από τα παιχνίδια φαντασίας που τα παιδιά παίζουν µόνα τους ή µε άλλα παιδιά, ασκούνται, αποκτούν νέες δεξιότητες, εναλλάσσουν ρόλους, ταυτίζονται µε τους συνοµήλικους και τα µεγαλύτερα παιδιά, εξωτερικεύουν συναισθήµατα, ψάχνουν την ετεροεπιβεβαίωση, επικοινωνούν και µαθαίνουν να µοιράζονται τον πραγµατικό τους κόσµο. Μέχρι τα τρία ή τέσσερα χρόνια τα παιδιά παίζουν µαζί, αλλά όχι µεταξύ τους. Το καθένα ουσιαστικά θέτει τους δικούς του κανόνες. Αρχικά λοιπόν το παιχνίδι είναι «παράλληλο». Μετά συνήθως από αυτή την ηλικία το παιχνίδι γίνεται «συνεργατικό». Παράλληλα, γύρω στα τρία χρόνια βλέπουµε ότι τα παιδιά αρχίζουν να διαλέγουν συγκεκριµένους φίλους. Αποκτούν τους «καλύτερους» φίλους τους. Στα σχολικά χρόνια συνεχίζουν να διαµορφώνουν ιδιαίτερες φιλίες µε συγκεκριµένα άτοµα και ταυτόχρονα να µετέχουν σε µεγαλύτερες οµάδες. Στο δηµοτικό οι οµάδες αυτές είναι συνήθως του ίδιου τύπου. Στην εφηβεία διευρύνονται και είναι τις περισσότερες φορές µικτές. ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ & ΙΑΤΡΟΦΗ ΒΡΕΦΟΥΣ 0-6 ΜΗΝΩΝ Οι ανάγκες του βρέφους Ο ρυθµός ανάπτυξης στη βρεφική ηλικία είναι πολύ γρήγορος, γι' αυτό οι ανάγκες του βρέφους σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά είναι αυξηµένες. Η µόνη τροφή που µπορεί να καλύψει όλες τις διαιτητικές ανάγκες του βρέφους στη διάρκεια του πρώτου εξαµήνου είναι το µητρικό γάλα. Το βρέφος που γεννιέται τελειόµηνο είναι σε θέση να χωνέψει και να απορροφήσει τις πρωτεΐνες (αυτές του µητρικού γάλακτος µε ιδιαίτερη ευκολία), ορισµένες ποσότητες λίπους και τους απλούς υδατάνθρακες. εν µπορεί όµως να χωνέψει εύκολα τους σύνθετους υδατάνθρακες, όπως το άµυλο, γιατί το ένζυµο που το διασπά βρίσκεται στον οργανισµό του σε χαµηλά επίπεδα και αυξάνεται προοδευτικά µε την ηλικία. Γι' αυτό και δε δίνουµε στο βρέφος άµυλο (π.χ. κρέµα) πριν από τον 5 ο - 6 ο µήνα. Τα βρέφη χρειάζονται περισσότερα υγρά από τους ενήλικες. Οι ανάγκες τους σε υγρά καλύπτονται µε την πρόσληψη του µητρικού γάλακτος. Αν όµως το βρέφος διατρέφεται µε αγελαδινό γάλα, χρειάζεται επιπλέον νερό, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς µήνες. Τα δόντια βγαίνουν στα βρέφη κατά κανόνα µετά τον 5 ο µήνα και γι αυτό τους πρώτους 6 µήνες το βρέφος παίρνει την τροφή του σε υγρή µορφή. Τα βρέφη έχουν περιορισµένα αποθέµατα θρεπτικών συστατικών από την εµβρυϊκή τους ζωή και γι' αυτό είναι αναγκαίο να πάρουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται από την τροφή τους. Η µόνη τροφή που µπορεί να καλύψει όλες τις διαιτητικές ανάγκες του βρέφους κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαµήνου είναι το µητρικό γάλα, εφόσον βέβαια η µητέρα έχει καλό και πλήρες διαιτολόγιο κατά την περίοδο της γαλουχίας. Αν η µητέρα είχε σοβαρές ανεπάρκειες βιταµινών και ιχνοστοιχείων στο τελευταίο τρίµηνο της εγκυµοσύνης και τα αποθέµατα αυτών των συστατικών έχουν εξαντληθεί, η περιεκτικότητα του µητρικού γάλακτος είναι πιθανότατα χαµηλή σ' αυτές τις θρεπτικές ουσίες. Η βιταµίνη D και ο σίδηρος είναι δύο συστατικά που το µητρικό γάλα δεν έχει σε επαρκείς ποσότητες. Γι' αυτό ίσως το παιδί χρειαστεί συµπλήρωµα των δύο αυτών ουσιών, µετά τον 2 ο - 4 ο µήνα. 17

21 Ο µητρικός θηλασµός Όλες οι µητέρες πρέπει να θηλάζουν αποκλειστικά τα παιδιά τους για 6 µήνες χωρίς την προσθήκη άλλου γάλατος ή τροφών. Μετά το πρώτο εξάµηνο πρέπει να συνεχισθεί ο θηλασµός µέχρι τον 12 ο µήνα αλλά να αρχίσει η προσθήκη άλλων τροφών. Η µητέρα πρέπει να ενηµερωθεί για τη σηµασία του θηλασµού κατά το τελευταίο τρίµηνο της εγκυµοσύνης και να της δοθούν οι απαραίτητες πρακτικές οδηγίες που θα τη βοηθήσουν να θηλάσει το βρέφος της µε επιτυχία. Κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης οι µαστοί της γυναίκας προετοιµάζονται για το θηλασµό. Από το δεύτερο µήνα της εγκυµοσύνης οι µαστοί αυξάνονται σε µέγεθος. Οι θηλές, επίσης µεγεθύνονται και προς το τέλος της εγκυµοσύνης µε την πίεση βγαίνει ένα υγρό υποκίτρινο, το πύαρ. Μετά τη γέννηση το πύαρ µετατρέπεται σε γάλα, δηλαδή η υφή και σύνθεσή του αλλάζει, ώστε να αντιµετωπισθούν οι ανάγκες του βρέφους. Πλεονεκτήµατα του µητρικού θηλασµού Τα πλεονεκτήµατα του µητρικού θηλασµού είναι πολλά. Το µητρικό γάλα είναι το µόνο που µπορεί να καλύψει τις ανάγκες του βρέφους. Η σύνθεση του αγελαδινού γάλακτος απέχει πολύ από αυτή του µητρικού και δεν είναι κατάλληλη για το βρέφος. Βέβαια, τα γάλατα που κυκλοφορούν στο εµπόριο για τα βρέφη προέρχονται κυρίως από γάλα αγελάδας που έχει υποστεί ειδική επεξεργασία, ώστε η σύνθεση του να µοιάζει µε αυτή του µητρικού. Τα γάλατα αυτά ονοµάζονται εξανθρωποποιηµένα (τροποποιηµένα). Παρόλο όµως που µοιάζουν αρκετά ως προς τη σύνθεση µε το µητρικό γάλα εξακολουθούν να υπάρχουν µεγάλες διαφορές που κάνουν το µητρικό γάλα το καταλληλότερο για το βρέφος. Οι κυριότερες διαφορές είναι: Το µητρικό γάλα είναι αποστειρωµένο και έτσι δεν υπάρχει περίπτωση να µεταφερθούν µικρόβια στο βρέφος, πράγµα που µπορεί να συµβεί µε το µπιµπερόν αν αυτό δεν έχει καλά αποστειρωθεί. Το µητρικό γάλα δεν χρειάζεται προετοιµασία και έτσι δεν κουράζεται η µητέρα. Επιπλέον είναι οικονοµικό. Μεταφέρει αντισώµατα από τη µητέρα στο βρέφος και έτσι το βρέφος προφυλάσσεται από διάφορες παθήσεις, όπως λοιµώξεις του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήµατος. Στα βρέφη που θηλάζουν παρουσιάζονται πολύ πιο σπάνια γαστρεντερικές διαταραχές. Αυτό συµβαίνει, γιατί το µητρικό γάλα είναι πιο εύπεπτο. Τα βρέφη που θηλάζουν σπάνια παρουσιάζουν αλλεργικές αντιδράσεις. Ο θηλασµός είναι µια πολύ καλή άσκηση για τη στοµατική κοιλότητα και έχει ως αποτέλεσµα ένα καλοσχηµατισµένο σαγόνι και ίσια δόντια. Ο θηλασµός είναι πολύ σηµαντικός και για την µητέρα. Τη βοηθάει να πλησιάσει το βρέφος της και να συνδεθεί συναισθηµατικά µαζί του. Είναι γνωστό ότι ο θηλασµός ελαττώνει την πιθανότητα καρκίνου του µαστού της µητέρας. Οδηγίες για τον θηλασµό στο µαιευτήριο Η µητέρα πρέπει να ζητήσει να θηλάσει το βρέφος αµέσως µετά τη γέννησή του, εφόσον αισθάνεται καλά. Όσο πιο νωρίς αρχίσει ο θηλασµός, τόσο πιο γρήγορα έρχεται το γάλα και επιτυγχάνεται η οµαλή συνέχισή του. Αν επιθυµείτε να θηλάσετε, µην αφήσετε τις αδελφές στο µαιευτήριο να δώσουν ξένο γάλα στο βρέφος σας. Στην αρχή, το βρέφος θηλάζει για 5 λεπτά από κάθε µαστό. Ο θηλασµός επαναλαµβάνεται συχνά, δηλαδή κάθε 2-3 ώρες, ανάλογα µε τις ανάγκες του βρέφους. Ο θηλασµός είναι µια διαδικασία «ζήτησης και προσφοράς». Ιδιαίτερα τις πρώτες εβδοµάδες µετά τη γέννηση, το βρέφος πρέπει να θηλάζει κάθε φορά που πεινάει. Αργότερα, γύρω στο τέλος του πρώτου µήνα, µπαίνει µόνο του σε κάποιο πρόγραµµα και µεγαλώνουν τα διαστήµατα ανάµεσα στους θηλασµούς. Τις πρώτες ηµέρες στο µαιευτήριο η µητέρα πρέπει να µάθει να θηλάζει σωστά το παιδί της. Πρώτα απ' όλα πρέπει να βρει µια αναπαυτική θέση γι αυτήν και το βρέφος. Η αδελφή συνήθως δείχνει στη µητέρα την κατάλληλη θέση για τον θηλασµό. Μπορεί να καθίσει στο κρεβάτι, να ξαπλώσει το βρέφος στο χέρι της και να το τοποθετήσει στον µαστό. Εναλλακτικά, µπορεί να ξαπλώσει στο κρεβάτι και να βάλει δίπλα της το βρέφος. Φέρνει τη θηλή κοντά στο στόµα του βρέφους και το αφήνει να πιάσει τη θηλή µόνο του. Η µητέρα πρέπει να προσέξει, ώστε το βρέφος να έχει όλη τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή (άλω) στο στόµα και όχι µόνο τη θηλή. Αν το βρέφος δεν βρίσκεται στη σωστή θέση, δεν µπορεί να πάρει την ποσότητα γάλακτος που χρειάζεται και αυτό οδηγεί σε υπερφόρτωση των µαστών της µητέρας και κούραση και εκνευρισµό του βρέφους. 18

22 0 πρώτος θηλασµός στο µαιευτήριο γίνεται κυρίως για να διεγείρει τους αδένες και να συνηθίσει το βρέφος και η µητέρα τη θέση του θηλασµού. Την πρώτη ηµέρα το βρέφος παίρνει λίγο πρωτόγαλα. Αργότερα εκκρίνεται το γάλα. Η µητέρα πρέπει να ζητήσει από το µαιευτήριο να µην δώσουν στο παιδί ενδιάµεσα από τους θηλασµούς γάλα εµπορίου. Οι πρώτες ηµέρες στο µαιευτήριο είναι καθοριστικές στο να συνηθίσει το βρέφος αποκλειστικά τον µητρικό θηλασµό. Οδηγίες για τον θηλασµό στο σπίτι Όταν η µητέρα γυρίσει στο σπίτι είναι πολύ σηµαντικό να έχει τη συµπαράσταση και τη βοήθεια του οικογενειακού περιβάλλοντος. Για να µπορέσει να συνεχίσει τον θηλασµό πρέπει να µην κουράζεται. Τις ώρες του θηλασµού η µητέρα πρέπει να είναι ήρεµη και σ' ένα ήσυχο και καθαρό περιβάλλον. Η ηρεµία και η ησυχία είναι απαραίτητα στη διάρκεια του θηλασµού, τόσο για τη µητέρα όσο και για το βρέφος. εν υπάρχει λόγος να τηρείται ένα αυστηρό πρόγραµµα στις ώρες των γευµάτων του βρέφους. Άλλωστε δεν υπάρχει ένα ορισµένο ωράριο που να ταιριάζει σε όλα τα βρέφη. Η διάρκεια του κάθε θηλασµού δεν χρειάζεται να είναι ορισµένη. Τα περισσότερα βρέφη παίρνουν το 90% του γάλακτος που χρειάζονται τα πρώτα 5 λεπτά. Συνήθως θηλάζουν λεπτά. Όταν το βρέφος χορτάσει, αφήνει µόνο του τη θηλή. εν έχει νόηµα να το πιέσουµε να συνεχίσει. Πρέπει κάθε φορά να θηλάζει από τον ένα µόνο µαστό, γιατί προς το τέλος του θηλασµού το γάλα είναι πιο πλούσιο σε λιπαρά και ενέργεια. Το βρέφος πρέπει να αδειάζει τουλάχιστον τον ένα µαστό, γιατί αλλιώς δεν δίνεται το ερέθισµα να ξαναγεµίσει. Τις πρώτες εβδοµάδες πρέπει να χρησιµοποιούνται και οι δύο µαστοί για να ενθαρρύνεται η µέγιστη παραγωγή γάλακτος. Όταν η παραγωγή πλέον σταθεροποιηθεί, οι µαστοί µπορούν να εναλλάσσονται διαδοχικά σε κάθε θηλασµό και το βρέφος να ικανοποιείται συνήθως από την ποσότητα του ενός µαστού. Σε περίπτωση όµως που η παραγωγή είναι πολύ µεγάλη πρέπει το παιδί να θηλάσει και από τους δύο µαστούς, ώστε να επιτευχθεί µερική ελάττωσή της. Παράγοντες που ευνοούν την παραγωγή µητρικού γάλακτος Οι παράγοντες που βοηθούν την παραγωγή επαρκούς ποσότητας γάλακτος και διευκολύνουν το θηλασµό είναι: Έναρξη του θηλασµού όσο το δυνατόν νωρίτερα µετά τον τοκετό και συχνός θηλασµός του νεογέννητου και από τους δύο µαστούς τις πρώτες µέρες. Πλήρης κένωση των µαστών σε κάθε θηλασµό. Σωστή διατροφή της µητέρας, ώστε να καλύπτονται οι θερµιδικές ανάγκες της καθώς και οι ανάγκες της σε θρεπτικά συστατικά. Πρόσληψη επαρκούς ποσότητας υγρών στα γεύµατα αλλά και στα ενδιάµεσα διαστήµατα από τη µητέρα. Η ψυχική αλλά και σωµατική ξεκούραση είναι απαραίτητη για τη µητέρα που θηλάζει. Αποφυγή των φαρµάκων που δεν συνιστώνται από το γιατρό, του καπνίσµατος και των οινοπνευµατωδών ποτών, γιατί µειώνουν την παραγωγή γάλακτος και βλάπτουν το βρέφος. ιατροφή της θηλάζουσας Στην περίοδο του θηλασµού, όπως και στην περίοδο της εγκυµοσύνης, η γυναίκα έχει αυξηµένες ανάγκες, τόσο σε θερµίδες όσο και σε θρεπτικά συστατικά. Χρειάζεται ενέργεια (θερµίδες) περισσότερη ακόµα και από αυτήν που έχει ανάγκη κατά την εγκυµοσύνη. Οι θερµιδικές ανάγκες της µητέρας που θηλάζει ποικίλουν ανάλογα µε την ηλικία της, τη διάπλασή της, ή το αν εργάζεται χειρωνακτικά. Οι βασικές αρχές, καθώς και ένα υπόδειγµα διαιτολογίου δίνονται παρακάτω. Ένα πλήρες ηµερήσιο διαιτολόγιο πρέπει να περιέχει τρόφιµα από όλες τις παρακάτω κατηγορίες Γάλα και παράγωγα γάλακτος: 4 µερίδες* Φρούτα και λαχανικά: 5 µερίδες φρούτα και 5 µερίδες λαχανικά Τρόφιµα που περιέχουν πρωτεΐνες (ψάρι, κρέας, αυγό, όσπρια): 3 µερίδες Μαύρο ψωµί και δηµητριακά, ρύζι και µακαρόνια: 5-10 µερίδες Μόνο αγνό παρθένο ελαιόλαδο, ανάλατες ελιές και 4-5 καρύδια ηµερησίως Κατανάλωση κρέατος 1-2 ηµέρες την εβδοµάδα και τις υπόλοιπες ψάρι και όσπρια. Αποφεύγετε µαργαρίνες, βούτυρο και άλλα φυτικά λίπη και έλαια Αποφεύγετε αλλαντικά, µπισκότα, αναψυκτικά, παγωτά και γενικά όλα τα επεξεργασµένα τρόφιµα µε πρόσθετες χηµικές ουσίες. * Πληροφορίες για τις ποσότητες ανά µερίδα θα βρείτε στην σελίδα 29 19

23 ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΙΑΙΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ Πρωινό 2 φέτες ψωµί πιτυρούχο ή 1 µπολ δηµητριακά µε ίνες 1 ποτήρι γάλα χαµηλό σε λιπαρά (250 ml) 1 αυγό (4-5 φορές την εβδοµάδα) 1 φρούτο ή χυµό φρούτων Πρόγευµα 1 ποτήρι γάλα χαµηλό σε λιπαρά (250 ml) ή 1 γιαούρτι 1 φρούτο Μεσηµεριανό 120 γρ. ψάρι ή κοτόπουλο ή κρέας ή όσπρια 100 γρ. λαχανικά βρασµένα 100 γρ. σαλάτα 2 φέτες ψωµί πιτυρούχο 100 γρ. ρύζι ή ζυµαρικά 5 κουτ. γλυκού ελαιόλαδο (για όλο το γεύµα) 1 φρούτο Απόγευµα 1 γιαούρτι (250 γρ) Βραδινό 100 γρ. ψάρι ή κοτόπουλο 100 γρ. πατάτες ψητές ή όσπρια 100 γρ. σαλάτα 2 φέτες ψωµί πιτυρούχο 3 κουτ. γλυκού ελαιόλαδο (για όλο το γεύµα) 30 γρ τυρί φέτα 1 φρούτο ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΙΑΙΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΘΗΛΑΣΜΟΥ Πρωινό 1 φέτα ψωµί πιτυρούχο 30 γρ. δηµητριακά µε ίνες και ένα ποτήρι γάλα (250 ml) 1 αυγό (κάθε 2 η µέρα} 2 πορτοκάλια ή άλλα φρούτα της εποχής Πρόγευµα 1 ποτήρι γάλα (250 ml) ή ένα γιαούρτι ή 1 κρίθινο (ή ολικής αλέσεως) 1 παξιµάδι και 30 γρ. τυρί Μεσηµεριανό 200 γρ. σούπα λαχανικών 250 γρ. όσπρια 1 πατάτα ψητή 200 γρ 1 φλυτζάνι σαλάτα αγγούρι ντοµάτα 4 κουτ. γλυκού ελαιόλαδο (στη σαλάτα ή τη σούπα ή τα όσπρια) 2 φέτες ψωµί πιτυρούχο 1 φρουτοσαλάτα Απόγευµα 1 γιαούρτι (250 γρ) µε 5-6 καρύδια Βραδινό 100 γρ. ψάρι 1 φλιτζάνι βρασµένα λαχανικά εποχής 1 φλυτζάνι σαλάτα 2 φέτες ψωµί πιτυρούχο 4 κουτ. γλυκού ελαιόλαδο 1 φλιτζάνι νιφάδες βρώµης και γάλα 1 φρούτο 20

24 Ανησυχίες της νέας µητέρας για το θηλασµό «Οι µαστοί µου δεν είναι αρκετά µεγάλοι» Τα µόνα τµήµατα µαστού που παίρνουν µέρος στην παραγωγή γάλακτος είναι ο αδενικός και νευρικός ιστός και η θηλή. Αυτά είναι όµοια σ' όλες τις υγιείς γυναίκες. Η µόνη διαφορά είναι στο µέγεθος των µαστών και οφείλεται στην ποσότητα του λίπους που περιέχεται σ αυτούς. Εποµένως η παραγωγή του γάλακτος δεν έχει σχέση µε το µέγεθος των µαστών. «Ο θηλασµός θα καταστρέψει τη σιλουέτα µου» Στην πραγµατικότητα ο θηλασµός µπορεί να βοηθήσει µια γυναίκα να αποκτήσει ξανά τη «σιλουέτα» της και µάλιστα πιο γρήγορα. Η ανάγκη σε θερµίδες της γυναίκας που θηλάζει ξεπερνά αυτές εκείνης που δεν θηλάζει περίπου κατά 500 θερµίδες. Έτσι αναµένεται απώλεια βάρους σε γρηγορότερο ρυθµό. Επίσης η οξυτοκίνη, η ορµόνη που προκαλεί την παραγωγή γάλακτος, προκαλεί και συσπάσεις στη µήτρα, βοηθώντας έτσι στην επαναφορά του µεγέθους που είχε πριν από την εγκυµοσύνη πιο γρήγορα. «Ο θηλασµός είναι επώδυνος» Μπορεί να συµβεί, αν το βρέφος δεν θηλάζει συχνά ή αν δεν εφαρµόζονται οι αρχές θηλασµού και υγιεινής που συνοψίζονται παρακάτω: δεν αφήνετε το γάλα να συγκεντρώνεται στους µαστούς µέχρι του σηµείου διόγκωσης διατηρείτε τις θηλές καθαρές (χρήση νερού µόνο, το σαπούνι προκαλεί υπερβολική σκληρότητα) χρησιµοποιείτε την κατάλληλη τεχνική θηλασµού Μόνον έτσι οι πιθανότητες µια επώδυνης εµπειρίας θα είναι σχετικά µικρές. «Το µητρικό γάλα δεν είναι θρεπτικό» Η αραιή σύσταση και η γαλαζωπή εµφάνιση του µητρικού γάλακτος έχει κάνει µερικές γυναίκες να πιστεύουν ότι δεν είναι το πλέον θρεπτικό. Το µητρικό γάλα είναι απόλυτα προσαρµοσµένο έτσι ώστε να προάγει την οµαλή και άριστη ανάπτυξη του βρέφους. «Αν θηλάζω δεν θα µπορώ να εργάζοµαι ή να σπουδάζω» Το µητρικό γάλα, αφού εξαχθεί µε θήλαστρο, µπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο (συντήρηση) για 24 ώρες ή στην κατάψυξη για µερικούς µήνες. «Τι γίνεται αν χρειαστεί καισαρική τοµή;» Η µέθοδος του τοκετού δεν επηρεάζει την ποιότητα ή την ποσότητα που παραγόµενου γάλακτος. Το βρέφος µπορεί να κρατείται σε τέτοια θέση ώστε να µην είναι πάνω στην τοµή της µητέρας. «Τι συµβαίνει αν το παιδί είναι πρόωρο» Σ' όλα τα στάδια της ανάπτυξης το µητρικό γάλα προσαρµόζεται ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του βρέφους. «Αν το βρέφος παρουσιάζει µια γενετική ανωµαλία, όπως σύνδροµο Down» Το βρέφος µπορεί να θηλάσει. Οπωσδήποτε χρειάζεται χρόνο, υποµονή και ελαφρά διαφορετικές τεχνικές. Γι' αυτό πρέπει να ενηµερωθεί η µητέρα, ώστε να αποφευχθούν οι απογοητεύσεις ή το αίσθηµα αποτυχίας σε περίπτωση που γίνει πρακτικά αδύνατος ο θηλασµός. «Τι συµβαίνει αν έχω δίδυµα» Είτε το πιστεύετε είτε όχι, µπορεί να γίνει. Χρειάζεται χρόνο, υποµονή και συγχρονισµό. ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΑΛΟΥΧΙΑ & ΙΑΤΡΟΦΗ Τα εξανθρωποποιηµένα γάλατα που κυκλοφορούν στο εµπόριο είναι η εναλλακτική λύση για τη διατροφή του παιδιού τους πρώτους 12 µήνες, όταν η µητέρα δεν θέλει ή δεν µπορεί να θηλάσει. Το εξανθρωποποιηµένο γάλα είναι αγελαδινό γάλα που έχει υποστεί ποικίλες τροποποιήσεις, ώστε να µοιάζει µε το µητρικό. 21

25 Τύποι και ιδιότητες εξανθρωποποιηµένων γαλάτων Αφυδατωµένα γάλατα ή υγρά συµπυκνωµένα (εβαπορέ). Πρέπει να αραιώνονται µε ίση ποσότητα νερού. Έτοιµα γάλατα σε υγρή µορφή. Σκόνες συµπυκνωµένες. Αναµειγνύονται µε νερό, σύµφωνα µε τις οδηγίες χρήσεως. Γάλατα εµπλουτισµένα µε σίδηρο και βιταµίνες. Το φρέσκο γάλα από αγελάδα, κατσίκα ή πρόβατο δεν είναι κατάλληλο για βρέφη µικρότερα των 18 µηνών, γιατί είναι δύσπεπτο, έχει λιγότερα θρεπτικά συστατικά από όσα χρειάζονται, ενώ περιέχει άλλα θρεπτικά συστατικά σε υπερβολική ποσότητα και µπορεί να προκαλέσει αιµορραγία από το γαστρεντερικό σύστηµα και υπερφόρτωση στο νεφρικό σύστηµα του βρέφους. Μετά τους 12 µήνες µπορεί να χρησιµοποιείται µαζί µε κατάλληλη ποσότητα στερεών τροφών, και µάλιστα τέτοιων, που να συµπληρώνουν τις ανάγκες του βρέφους σε σίδηρο και βιταµίνη C, συστατικά που στο αγελαδινό γάλα περιέχονται σε µικρές ποσότητες (π.χ. χυµούς φρούτων, δηµητριακά). Η διατροφή µόνο µε γάλα αγελάδας µπορεί να προκαλέσει σιδηροπενική αναιµία. Στη διάρκεια των δύο πρώτων ετών τα βρέφη δεν πρέπει να τρέφονται µε γάλα µε ελαττωµένη περιεκτικότητα σε λίπος (light), για τους ακόλουθους λόγους: Η ανεπαρκής πρόσληψη θερµίδων οδηγεί σε κινητοποίηση του λίπους του σώµατος για να καλυφτεί το έλλειµµα σε ενέργεια. Προκαλείται έτσι υποθρεψία µε ανεπαρκή ανάπτυξη του βρέφους. Το λινολεϊκό οξύ και το λινολενικό οξύ που περιέχονται στο λίπος του γάλακτος είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα για την ανάπτυξη του σώµατος και ιδιαίτερα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ποσότητα γάλακτος που χρειάζεται το βρέφος Τις πρώτες εβδοµάδες µετά τη γέννησή του το βρέφος πεινάει αρκετά συχνά. Όσο µεγαλώνει, τα διαστήµατα ανάµεσα στα γεύµατα γίνονται µεγαλύτερα. Ο αριθµός των γευµάτων καθώς και οι ποσότητες που χρειάζεται το βρέφος ποικίλουν, ανάλογα µε το βάρος και την ηλικία του. Κατά µέσο όρο το βρέφος χρειάζεται την ηµέρα 180ml γάλακτος ανά κιλό βάρους σώµατος. Οι ανάγκες του σε θερµίδες µέχρι τον 6ο µήνα είναι kcal ανά κιλό βάρους σώµατος. Όπως και για το µητρικό θηλασµό, έτσι και για την τεχνητή γαλουχία δε χρειάζεται κάποιο αυστηρό πρόγραµµα στα γεύµατα του βρέφους. Το βρέφος µετά από κάποιο διάστηµα καθορίζει µόνο του ένα πρόγραµµα. Αν πριν τους 4 µήνες συµβεί κάποια «έκρηξη» (φάση έντονης και γρήγορης) ανάπτυξης, πιθανόν να αυξηθεί η όρεξη του βρέφους. Τότε χρειάζεται περισσότερο γάλα, όχι εισαγωγή στερεών τροφών. Τα βρέφη επίσης κλαίνε όταν διψάσουν και τότε χρειάζονται νερό, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλης γλυκαντικής ουσίας για να αντισταθµίσουν αυξηµένες απώλειες (π.χ. το καλοκαίρι ή µεταξύ των γευµάτων). Συντήρηση και χρήση του εξανθρωποποιηµένου γάλακτος. Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες για την παρασκευή του. εν πρέπει να προσθέτετε περισσότερη ή λιγότερη σκόνη από αυτή που λένε οι οδηγίες. Αν προστίθεται λιγότερη ποσότητα (αραιό γάλα), τότε το βρέφος δεν θα πάρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Αν προστίθεται µεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που γράφουν οι οδηγίες (πυκνό γάλα), τότε θα προκληθούν προβλήµατα από τα νεφρά και το γαστρεντερικό σύστηµα του βρέφους. Το γάλα παρασκευάζεται λίγη ώρα πριν δοθεί στο βρέφος. Τοποθετείται στα αποστειρωµένα µπουκάλια και αν χρειαστεί να αποθηκευτεί, τότε πρέπει να µπει αµέσως στο ψυγείο (συντήρηση) και να χρησιµοποιηθεί µέσα σε 48 ώρες το πολύ. Αν το βρέφος δεν πιει όλο το περιεχόµενο της φιάλης το υπόλοιπο πρέπει να πεταχτεί. εν αφήνουµε το γάλα έξω από το ψυγείο ούτε για λίγο! Όλα τα σκεύη που χρησιµοποιείτε για την παρασκευή του γάλακτος πρέπει να αποστειρώνονται µέχρι την ηλικία των 3 µηνών. Το κουτί µε το γάλα (σκόνη) πρέπει να φυλάγεται σε δροσερό µέρος και καλά κλεισµένο για να µην παίρνει υγρασία. Πρέπει επίσης να δίνεται προσοχή στις ηµεροµηνίες λήξης του. Μετά τους 12 µήνες Μετά τους 12 µήνες µπορεί να γίνει αλλαγή του εξανθρωποποιηµένου µε πλήρες αγελαδινό γάλα και διακοπή του µπιµπερόν. ίνετε ένα ποτήρι αγελαδινού γάλακτος, κατά προτίµηση εµπλουτισµένου µε βιταµίνη D. Αν µετά από 3-4 ηµέρες δεν εµφανίζονται δερµατικές αντιδράσεις ή δυσπεπτικά προβλήµατα, συνεχίζετε µε αγελαδινό γάλα. 22

26 Η ΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 6 ΕΩΣ ΤΟΥΣ 12 ΜΗΝΕΣ Εισαγωγή στερεάς τροφής Το µητρικό γάλα είναι πλήρες. Το βρέφος δεν χρειάζεται άλλες τροφές πριν από τον 6 ο µήνα, εφόσον η µητέρα έχει πλήρες διαιτολόγιο. Ο µητρικός θηλασµός είναι καλό να συνεχίζεται και µετά τον 6 ο µήνα, µέχρι και τον 12 ο. Από τον 7 ο µήνα όµως πρέπει να αρχίσουµε να δίνουµε και άλλες τροφές στο βρέφος, ώστε να καλύψει τις συνεχώς αυξανόµενες ανάγκες του σε διάφορα θρεπτικά συστατικά και να µάθει να µασάει το φαγητό του. Τα βρέφη που παίρνουν εξανθρωποποιηµένα γάλατα µε µπιµπερόν, καλύπτουν τις ανάγκες τους για τους πρώτους 6 µήνες επίσης µόνο µε γάλα. Οι λόγοι, που αποφεύγουµε να αρχίσουµε στερεά τροφή πριν από τον 5 ο ή 6 ο µήνα, είναι κυρίως οι γαστρεντερικές διαταραχές και αλλεργίες που ενδέχεται να παρουσιάσουν τα βρέφη σε ορισµένα τρόφιµα. Οι στερεές τροφές και η χρήση τους ηµητριακά (Βρεφικά ρυζάλευρα) Αρχίστε µε ρύζι ή σόγια και πολύ αργότερα κριθάρι ή βρώµη και σιτάρι. Μόνο αφού δοκιµαστεί κάθε σπόρος χωριστά µπορείτε να χρησιµοποιήσετε µείγµατα δηµητριακών. Μην χρησιµοποιείτε µπισκότα µε βασικό συστατικό τη ζάχαρη! Χυµοί φρούτων Ποτέ µην βράζετε τους χυµούς! Αποφύγετε την προσθήκη ζάχαρης στους χυµούς φρούτων. Λαχανικά Αποφύγετε τις έτοιµες παιδικές τροφές σε βαζάκια του εµπορίου. Κρέατα Προτιµάτε άσπρο κρέας, κυρίως κοτόπουλο. Από τα κόκκινα κρέατα προτιµάτε το µοσχάρι. Άλλες πηγές πρωτεϊνης Η µυζήθρα, το αυγό, τα όσπρια, το ψάρι αποτελούν επίσης καλές πηγές πρωτεΐνης. Τρόπος εισαγωγής στερεών τροφίµων στη διατροφή του βρέφους Η εισαγωγή των στερεών τροφίµων µπορεί να αρχίσει µετά τον 5 ο ή 6 ο µήνα της ζωής ενώ θα συνεχίζεται ο θηλασµός / η τεχνητή γαλουχία σε ορισµένα γεύµατα κάθε µέρα. Μια βασική αρχή για το πρώτο διάστηµα κατά το οποίο εισάγεται στερεά τροφή στη διατροφή του βρέφους, είναι ότι πρέπει να δίνεται µια µόνο καινούρια τροφή κάθε εβδοµάδα και σε µικρές ποσότητες, οι οποίες αυξάνονται καθηµερινά. Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί το παιδί προσαρµόζεται στην καινούρια γεύση και ελέγχουµε για πιθανή αλλεργική αντίδραση στις νέες τροφές. Είναι καλύτερα να δίνετε στο παιδί να δοκιµάζει τα νέα τρόφιµα το πρωί, διότι η διάθεση του είναι καλύτερη. Όταν δίνουµε στο παιδί µια νέα τροφή παρακολουθούµε µήπως τυχόν του δηµιουργήσει κάποιο πρόβληµα. Αν παρατηρήσουµε κάποια δυσανεξία, δεν ξαναδίνουµε την τροφή αυτή για κάποιο διάστηµα και την ξαναδοκιµάζουµε αργότερα. Στην αρχή εισάγεται η στερεά τροφή σε ηµίρρευστη µορφή. Η πρώτη στερεά τροφή που συνήθως τρώει το βρέφος είναι οι κρέµες από ρυζάλευρο αραιωµένο µε γάλα. Στην αρχή είναι πολύ αραιωµένο και στη συνέχεια γίνεται πυκνότερο. εν είναι σωστό να προστίθεται η κρέµα ή µπισκότα στο µπιµπερόν. Η καινούρια τροφή προσφέρεται στο βρέφος συνήθως στην αρχή του γεύµατος χωρίς να βλέπει άλλο φαγητό. Αν είναι πολύ πεινασµένο, του δίνουµε λίγο γάλα πρώτα. Επιτρέψετε στο παιδί σας να εξετάσει το καινούριο φαγητό µε τα χέρια του. Αφήσετε την όρεξη του παιδιού σας να σας οδηγήσει. Μπορεί να µη δοκιµάσει το καινούριο φαγητό, αν δεν είναι πεινασµένο. Αν το βρέφος είναι εκνευρισµένο, µπορεί να µη δεχτεί το καινούριο φαγητό. Σε κανένα φαγητό του βρέφους δεν πρέπει να προσθέτετε αλάτι ή ζάχαρη. Μην πιέζετε το βρέφος να δοκιµάσει, αν δεν θέλει. Μπορείτε να δοκιµάσετε ξανά µετά από λίγες ηµέρες. 23

27 Η συνιστώµενη σειρά για την εισαγωγή στερεών τροφίµων είναι: ΗΛΙΚΙΑ (µήνες) ΝΕΟ ΦΑΓΗΤΟ ΣΧΟΛΙΑ 5-6 Ρυζάλευρο εµπλουτισµένο µε σίδηρο 5½ Φρούτα και φρέσκοι χυµοί φρούτων Αν το βρέφος δεν θηλάζει αρχίζουµε λίγο νωρίτερα Να αποφεύγετε τις κρέµες φρούτων του εµπορίου 6 Λαχανικά και ριζάλευρα Αλεσµένα σε µορφή κρέµας 6½-7 Κοτόπουλο και κρέας Αλεσµένο σε µορφή κρέµας µαζί µε τα λαχανικά (σε µύλο). Στην αρχή, πολύ µικρές ποσότητες. 7-8 Κρόκος αυγού Καλά βρασµένος (σφικτός). (Υπάρχει ο κίνδυνος της σαλµονέλας στα µελάτα αυγά). Ψωµί Παξιµάδι, άλλα δηµητριακά, κρέµα από νιφάδες βρώµης ή σιτάλευρα Συκώτι Ένα ολόκληρο κοµµάτι ανάµεσα στα γεύµατα βοηθά επίσης στην οδοντοφυΐα Μικρό πολτοποιηµένο κοµµάτι 9-10 Ψάρι Ψάρι, ένα µικρό κοµµάτι ψιλοκοµµένο Όσπρια (φάβα, ρεβίθια, κουκιά, φασόλια κλπ.) Τυρί (µυζήθρα ανάλατη) Γιαούρτι Αυγό Όσπρια καλά βρασµένα σε µορφή κρέµας και µικρή ποσότητα (2-3 κουταλάκια γλυκού) Μικρή ποσότητα Βρασµένο, σφικτό, µόνο τον κρόκο Ψάρι 30 γραµµάρια, απλά µαγειρευµένο Αυγό (ολόκληρο) Βρασµένο, σφικτό Όσπρια Μικρή ποσότητα, καλά µαγειρευµένα σε πουρέ Όλα τα τρόφιµα Καλοβρασµένα 24 Η ΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1 Ο ΕΩΣ ΤΟ 3 Ο ΕΤΟΣ Χαρακτηριστικά της ηλικίας αυτής Όπως έχει ήδη αναφερθεί, µετά τον πρώτο χρόνο της ζωής µειώνεται ο ρυθµός ανάπτυξης του παιδιού. Παρόλο όµως που δεν υπάρχει τόσο γρήγορη αύξηση, το σώµα του παιδιού αλλάζει. Τα πόδια µακραίνουν, το βρεφικό λίπος ελαττώνεται και το βρέφος αρχίζει να παίρνει τα χαρακτηριστικά του παιδιού. Στο διάστηµα αυτό αυξάνει σηµαντικά η µυϊκή µάζα. Παράλληλα αναπτύσσεται ο σκελετός και κυρίως εναποτίθενται άλατα στα οστά τα οποία δυναµώνουν. Στον ένα χρόνο το παιδί έχει 6-8 δόντια. Στα 3 χρόνια έχει συµπληρωθεί η πρώτη οδοντοφυΐα (20 δόντια). Οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά στην ηλικία αυτή Ενέργεια Οι ανάγκες σε θερµίδες δεν είναι τόσο αυξηµένες στην ηλικία αυτή, όσο στους µήνες µέχρι τον πρώτο χρόνο. Βεβαίως το παιδί εξακολουθεί να έχει πολύ µεγαλύτερη ανάγκη σε θερµίδες ανά κιλό βάρους σώµατος, από ό,τι ο ενήλικος. Μετά τον πρώτο χρόνο τα παιδιά χρειάζονται, κατά µέσο όρο, kcal (εξαρτάται από την ανάπτυξη και τη δραστηριότητα του παιδιού) - στον τρίτο χρόνο χρειάζονται κατά µέσο όρο kcal. Από τον πρώτο µέχρι τον δεύτερο χρόνο τα παιδιά δεν τρώνε συνήθως τόσο πολύ, τουλάχιστον όχι τόσο όσο έτρωγαν από τους έξι µήνες µέχρι τον πρώτο χρόνο. Πρωτεΐνες Σε σχέση µε τις ανάγκες σε θερµίδες, οι ανάγκες σε πρωτείνες είναι αυξηµένες επειδή στο διάστηµα αυτό υπάρχει µια γρήγορη αύξηση του µυϊκού ιστού. Το παιδί της ηλικίας αυτής χρειάζεται περίπου 23g πρωτεΐνης ηµερησίως. Οι πρωτείνες όµως αυτές πρέπει να προέρχονται

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Στόχος του βιβλιαρίου υγείας που κρατάτε στα χέρια σας είναι η προαγωγή της υγείας και της ανάπτυξης των παιδιών και η πρόληψη των νοσηµάτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις.

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις. ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ m Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ Καπνίζεις; Αν καπνίζεις, πόσα τσιγάρα την ημέρα καπνίζεις; Πόσες φορές

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακής Διατροφής

Μεσογειακής Διατροφής mini Οδηγός Μεσογειακής Διατροφής Γιατί Μεσογειακή Διατροφή; Η μεσογειακή διατροφή αναφέρεται στον τρόπο διατροφής των λαών που ζουν σε περιοχές που αναπτύσσονται γύρω από τη Μεσόγειο. Οι επιστημονικές

Διαβάστε περισσότερα

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Υγιεινή Διατροφή Ισορροπία Ποικιλία Μέτρο Ομάδες τροφίμων Γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι) Φρούτα-απλοί υδατάνθρακες Λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη) Ψωμί-αμυλώδη τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη

Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη Δέσποινα Μάλλη Φρειδερίκη Ραχμανίδου Σοφία Ντούνη Χαρά Μπροτζάκη Η διατροφή αποτελεί μοναδικό παράγοντα για την ανάπτυξη του σώματος, την καλή λειτουργία του, την διατήρηση της υγείας και την προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός. Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός

Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός. Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός Η ΡΕΑ και ο Μητρικός Θηλασμός Τι είναι ο Μητρικός Θηλασμός Ο Μητρικός Θηλασμός αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για κάθε νεογνό και μητέρα, είναι η συνέχεια της φυσικής τους σχέσης, που έχει αναπτυχθεί από

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και ηλικιωμένοι

Διατροφή και ηλικιωμένοι Διατροφή και ηλικιωμένοι Η διατροφή αποτελεί τη σημαντικότερη ανάγκη για τη διατήρηση της ανθρώπινη ζωής σε όλα τα στάδιά της. Το είδος και η ποσότητα της τροφής που χρειάζεται ο άνθρωπος εξαρτάται από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΕ ΞΕΝΟ ΓΑΛΑ. Στην περίπτωση που για κάποιο σοβαρό λόγο δεν είναι εφικτός ο μητρικός

ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΕ ΞΕΝΟ ΓΑΛΑ. Στην περίπτωση που για κάποιο σοβαρό λόγο δεν είναι εφικτός ο μητρικός ΤΕΧΝΗΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΕ ΞΕΝΟ ΓΑΛΑ Στην περίπτωση που για κάποιο σοβαρό λόγο δεν είναι εφικτός ο μητρικός θηλασμός δίνεται στο μωρό ξένο γάλα χρησιμοποιώντας μπιμπερό. H επιλογή του κατάλληλου γάλακτος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ 9 μητέρες από την Καρδίτσα 33 μητέρες από την Θεσσαλονίκη 58 παιδιά (6 μηνών έως 6 χρονών) Εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Διατροφής- Διαιτολογίας (Καρδίτσα) Ιατρείο κα Πατσούρου (Θεσσαλονίκη)

Διαβάστε περισσότερα

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας Η διατροφή σημαντικός παράγοντας υγείας!! ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΛΗΡΟΝΟ ΜΙΚΟΤΗΤΑ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΥΓΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ποιά είναι η

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών. Φρέσκα Φρούτα. Μπανάνα, νεκταρίνια κ.α. Παστέλι. Μπάρες Δημητριακών

1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών. Φρέσκα Φρούτα. Μπανάνα, νεκταρίνια κ.α. Παστέλι. Μπάρες Δημητριακών Menu 16-Ιουνίου έως 4-Ιουλίου 2014 1 ο Καλοκαιρινό CAMP Ποδοσφαίρου για παιδιά ηλικίας 6-14 ετών Συσκευασμένο κοκτέιλ Φρούτων σε χυμό. Ροδάκινο, Αχλάδι, Σταφύλι, Ανανάς,Κεράσι, Παπάγια σε χυμό φρούτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ..

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ.. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΧΤΙΖΟΥΝ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ.. Γνωρίζοντας τις ομάδες τροφίμων μέσω της πυραμίδας... Τα τρόφιμα τα οποία καταναλώνουμε και κυρίως

Διαβάστε περισσότερα

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 07 June 2017 1. Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων 2. Βασίστε τη δίαιτά σας σε άφθονα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες 3. Αντικαταστήστε τα κορεσμένα με τα ακόρεστα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Πληροφοριακά σας λέμε.. Η διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου έχει αλλάξει θεαματικά τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες με αποτέλεσμα να εγκαταλειφτεί η παραδοσιακή Μεσογειακή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Διατροφή στην εφηβεία και στις εξετάσεις: ποια τρόφιµα βελτιώνουν τη µνήµη, τη συγκέντρωση και την πνευµατική απόδοση Δρ. Αρετή Τσόγκα Επιστηµονική Συνεργάτιδα Τοµέα Διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Τα παιδιά ρυθμίζουν τη λήψη τροφής έτσι ώστε να ταιριάζει με τις σωματικές ανάγκες σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση. Διατροφή & παιδική Ηλικία

Εργαστηριακή Άσκηση. Διατροφή & παιδική Ηλικία Εργαστηριακή Άσκηση Διατροφή & παιδική Ηλικία UK Department of Health ανά ημέρα 1-3y 4-6y 7-10y Ενέργεια (kcal/kg) 95,8 91,6 Αγόρια 78 61 Κορίτσια 71 61 Πρωτεΐνη (g/kg) 0,94 0,83 0,80 tips Συστάσεις 1-3

Διαβάστε περισσότερα

Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από

Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΘΛΗΤΩΝ Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από την ποσότητα των υδατανθράκων που αποθηκεύονται

Διαβάστε περισσότερα

Οικιακή Οικονομία Τάξη: Γ Γυμνασίου ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Θέμα: Ισοδύναμα Τροφών Τάξη: Γ Γυμνασίου Ημερομηνία: 04/03/08 Χρόνος: 40

Οικιακή Οικονομία Τάξη: Γ Γυμνασίου ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Θέμα: Ισοδύναμα Τροφών Τάξη: Γ Γυμνασίου Ημερομηνία: 04/03/08 Χρόνος: 40 ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Ισοδύναμα Τροφών Ημερομηνία: 04/03/08 Χρόνος: 40 Στόχοι: Οι μαθητές να: Να επεξηγούν τι είναι τα ισοδύναμα τροφών και να αποδέχονται οπτικά το μέγεθος της 1 μερίδας Είναι σε θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠANEΠIΣTHMIO IΩANNINΩN - IATPIKH ΣXOΛH TOMEAΣ YΓEIAΣ TOY ΠAIΔIOY T.Θ. 1186, 451 10 IΩANNINA, - Tηλ. 2651-007544 - Fax: 2651-007032 Ηλ. ταχυδροµείο: paediatr@cc.uoi.gr - Ιστός: http://users.uoi.gr/paediatr

Διαβάστε περισσότερα

Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΜΚ 0501, Διάλεξη 13η Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 6 η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 1 2 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΥ Νηπιακή ονομάζεται η πρώτη από τις τρεις περιόδους της παιδικής ηλικίας, από το 1ο έως και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ο σύγχρονος ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: Ψωμιά, Δημητριακά, Ρύζι και Μακαρόνια (6 με 11 μερίδες): Οι υδατάνθρακες παίζουν βασικό ρόλο σε όλα τα διαιτολόγια.

Διαβάστε περισσότερα

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ Ασβέστιο Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου Βρέφη 0-12 μηνών Παιδιά 1-3 ετών Παιδιά 4-8 ετών Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών Ενήλικες 19-50 ετών Ενήλικες > 50 ετών Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ Γ ΑΛΑΚΤΟΣ

Η ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ Γ ΑΛΑΚΤΟΣ Η ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ Γ ΑΛΑΚΤΟΣ f Το καλύτερο γάλα κάθε νεογέννητου είναι το γάλα του είδους του, δηλαδή το γάλα της μάνας του. Για τον άνθρωπο το καλύτερο γάλα είναι το γάλα της γυναίκας δηλαδή το γάλα

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Υγεία & βελτίωση της αθλητικής απόδοσης Α.Ο. ΠΡΩΤΕΑΣ Αγγελοπούλου Μαντώ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Διατροφή η σημαντικότερη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία

για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία 5 4 3 2 1 πάμε για καλή υγεία χωρίς παχυσαρκία ΕΥ ΖΗΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ 2009 Ελένη Τσιακλή 5 φρούτα και λαχανικά την ημέρα Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. εν έχουν πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή

Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 Μάθηµα : Οικογενειακή Αγωγή Ηµεροµηνία: 14 / 06 /05 Τάξη: Β Λυκείου Ονοµατεπώνυµο µαθητή/τριας:... Χρόνος:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : Κα ΚΥΠΑΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στερεών τροφών- θηλασμός μετά τους 6 μήνες ζωής. Ι.Σωματική ανάπτυξη του βρέφους κατά τον πρώτο χρόνο ζωής

Εισαγωγή στερεών τροφών- θηλασμός μετά τους 6 μήνες ζωής. Ι.Σωματική ανάπτυξη του βρέφους κατά τον πρώτο χρόνο ζωής Εισαγωγή στερεών τροφών- θηλασμός μετά τους 6 μήνες ζωής Ι.Σωματική ανάπτυξη του βρέφους κατά τον πρώτο χρόνο ζωής Το μοτίβο σωματικής ανάπτυξης στα βρέφη που θηλάζουν είναι αρκετά διαφορετικό από τα βρέφη

Διαβάστε περισσότερα

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών; ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Σε προηγούμενα άρθρα μιλήσαμε για τη σχέση σωστής διατροφής και αθλητισμού, διακρίναμε τη σημαντικότητα του ρόλου που διαδραματίζει και επικεντρωθήκαμε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ο. Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. 1.1 Ανακαλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες

ΜΑΘΗΜΑ 1 ο. Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. 1.1 Ανακαλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑ ΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΆ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 1 ο Οι διατροφικές ανάγκες των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας Σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης παίζει η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο ρόλος της διατροφής στη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ»

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ» - 1 - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ» Ο άνθρωπος προσλαμβάνει από το περιβάλλον του τροφές σε στερεά και υγρή μορφή. Τις επεξεργάζεται και ένα μέρος αυτών το παρακρατεί ενώ το υπόλοιπο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Εργασία από τους μαθητές της Α1 στα πλαίσια του μαθήματος Αγωγή Ζωής. Δασκάλα: Χρυσοβαλάντω Θουκυδίδου Σχολική Χρονιά: 2015-2016 Οι

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Διατροφικές συστάσεις για νεαρούς αθλητές. Μέγιστη απόδοση στις διαδοχικές προπονήσεις. Άννα Ευλογημένου Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Πότε και τι να τρώμε πριν την προπόνηση 1. Ένα μεγάλο γεύμα

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! «Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! Γνωρίζεις ποιες είναι οι τροφές που θα σε βοηθήσουν στην απώλεια βάρους; Δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Η επιταγή χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος πληρωμής αγαθών

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες;

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες; ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή στο παιδί και τον έφηβο Παραλείψεις και υπερβολές. Γιώτα Καφρίτσα

Διατροφή στο παιδί και τον έφηβο Παραλείψεις και υπερβολές. Γιώτα Καφρίτσα Διατροφή στο παιδί και τον έφηβο Παραλείψεις και υπερβολές Γιώτα Καφρίτσα ΔΗΛΩΣΗ Δηλώνω ότι δεν έχω καμία σχέση με εταιρείες που προωθούν υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, μπιμπερό, πιπίλες κατά παράβαση

Διαβάστε περισσότερα

«Γιατί καταναλώνω γλυκά και τι μπορώ να κάνω», από την Χριστίνα Έλενα Δρακοπούλου, Κλινική Διαιτολόγο- Διατροφολόγο, RD, MSc, και το Iatronet.gr!

«Γιατί καταναλώνω γλυκά και τι μπορώ να κάνω», από την Χριστίνα Έλενα Δρακοπούλου, Κλινική Διαιτολόγο- Διατροφολόγο, RD, MSc, και το Iatronet.gr! «Γιατί καταναλώνω γλυκά και τι μπορώ να κάνω», από την Χριστίνα Έλενα Δρακοπούλου, Κλινική Διαιτολόγο- Διατροφολόγο, RD, MSc, και το Iatronet.gr! Τα γλυκά περιέχουν αρκετές θερμίδες. Καθώς τα περισσότερα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο. Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ. Εκπαίδευση στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πρόγραμμα ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤA ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕ 4 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

g w w n lf o o d p l a.h d a.g

g w w n lf o o d p l a.h d a.g g w. or w w coo n lf o o d p l a et. ww w.efa d.o.eufic.org w ww w ww.h d a.g r rg Θυμάσαι πώς ήταν όταν μάθαινες ποδήλατο; Το πιο σημαντικό ήταν να μάθεις να κρατάς ισορροπία. Όταν κρατούσες ισορροπία,

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των

Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Τι είναι ο καρκίνος; Ο καρκίνος περιλαμβάνει μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό μη υγιών κυττάρων σε

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ PROJECT ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Σχολικό έτος 2013-2014 Ομάδα: Τούσκα Κατερίνα Φασούλης Θανάσης Ψάλτου Ελένη Ψάλτου Μιράντα Υπεύθυνος καθηγητής: Ζούλας 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Πρόλογος-Γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Βούρδας MRCPsych, CCST Παιδοψυχίατρος Ομήρου 53 Νέα Σμύρνη, 17121, τηλ & φαξ: 210 9346168, www.vourdas.com ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ

Δρ. Απόστολος Βούρδας MRCPsych, CCST Παιδοψυχίατρος Ομήρου 53 Νέα Σμύρνη, 17121, τηλ & φαξ: 210 9346168, www.vourdas.com ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ Παρακαλώ συμπληρώστε το παρακάτω έντυπο φόρμα και φέρτε το μαζί σας στην πρώτη συνεδρία σας. Οι πληροφορίες που δίνετε είναι απόλυτα εμπιστευτικές και θα διευκολύνουν ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

«Υπάρχουν τρόφιμα που καίνε το λίπος;», από την Τσαμπίκα Κοντόγιαννου, Διαιτολόγο Διατροφολόγο, BSc και το logodiatrofis.gr!

«Υπάρχουν τρόφιμα που καίνε το λίπος;», από την Τσαμπίκα Κοντόγιαννου, Διαιτολόγο Διατροφολόγο, BSc και το logodiatrofis.gr! «Υπάρχουν τρόφιμα που καίνε το λίπος;», από την Τσαμπίκα Κοντόγιαννου, Διαιτολόγο Διατροφολόγο, BSc και το logodiatrofis.gr! Πολλές φορές κατά τη διάρκεια μίας δίαιτας αναρωτιόμαστε αν υπάρχουν τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την Ο χρόνος λήψης του γεύματος αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας παράγοντα για την αθλητική απόδοση. Το γεύμα πρέπει να λαμβάνεται 2-3 ώρες πριν την προπόνηση. Το γεμάτο στομάχι θεωρείται αναστολέας της αθλητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 0-4 ΧΡΟΝΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 0-4 ΧΡΟΝΩΝ 1 ΟΣ ΜΗΝΑΣ ΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΔΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Σε ύπτια θέση: το κεφάλι γυρίζει προς μία πλευρά Στην τοποθέτηση σε καθιστή θέση: το κεφάλι κρέμεται πίσω Όταν το κρατούν σε καθιστή θέση: το κεφάλι κρέμεται

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9 - Σύνταξη διαιτολογίου

Κεφάλαιο 9 - Σύνταξη διαιτολογίου Κεφάλαιο 9 - Σύνταξη διαιτολογίου Σύνοψη Στο παρόν κεφάλαιο θα γίνει μια αναλυτική περιγραφή της διαδικασίας σύνταξης ενός διαιτολογίου. Θα περιγραφεί βήμα-βήμα ο τρόπος με τον οποίο ο διαιτολόγος σχεδιάζει

Διαβάστε περισσότερα

διαιτητικές συνήθειες εμβρυϊκή εφηβείας ψυχογενής ανορεξία

διαιτητικές συνήθειες εμβρυϊκή εφηβείας ψυχογενής ανορεξία ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Οι σωστές διατροφικές συνήθειες συμβάλλουν σημαντικά στην προαγωγή της υγείας και στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων. Όσο πιο νωρίς αποκτάμε συνήθειες που προάγουν την υγεία μας τόσο λιγότερα

Διαβάστε περισσότερα

Θηλασμός και διατροφή της μητέρας. Μπαχού Θεοδώρα Παιδίατρος - Εξειδικευόμενη Παιδογαστρεντερόλογος

Θηλασμός και διατροφή της μητέρας. Μπαχού Θεοδώρα Παιδίατρος - Εξειδικευόμενη Παιδογαστρεντερόλογος Θηλασμός και διατροφή της μητέρας Μπαχού Θεοδώρα Παιδίατρος - Εξειδικευόμενη Παιδογαστρεντερόλογος Δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων Θηλασμός και διατροφή της μητέρας Η ικανότητα της μητέρας να παράγει

Διαβάστε περισσότερα

Μενού 1 ης εβδομάδας. Δευτέρα. Διατροφική ανάλυση

Μενού 1 ης εβδομάδας. Δευτέρα. Διατροφική ανάλυση Μενού 1 ης εβδομάδας Δευτέρα Κυρίως πιάτο : κοτόπουλο (φιλέτο μπούτι, χωρίς πέτσα και κόκαλο) με πατάτες στο φούρνο : αγγούρι και ντομάτα Τυρί : φέτα 497 θερμίδες 28,5 γρ. 39 γρ. 2 4,45 γρ. 14,2 γρ. 3,28

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Μαρία Μπασκίνη-Αρσένη, MSc, RD Κλινική ιαιτολόγος, Ειδική ιατροφολόγος Εσπερινό Λύκειο Αµπελοκήπων 11 εκεµβρίου 2014 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο

Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο Μηδενική Δίαιτα: Η πιο αυστηρή Δεν γίνεται πρόσληψη ενέργειας Οργανισμός καταφεύγει σε αποθήκες του: Λίπος Πρωτεΐνες Γλυκογόνο 1 Γλυκογόνο: επαρκεί για μια ημέρα για ανάγκες εγκεφάλου -> Πρωτεΐνη: για

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ 6 Ο Γ Ε. Λ. Α Γ Ρ Ι Ν Ι Ο Υ Τ Μ Η Μ Α : Β 1 Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ : Γ. Α Σ Η Μ Α Κ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ Σ Χ. Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 6 2 0 1 7 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Η ιδιαίτερη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

Τί είναι η φαινυλκετονουρία?

Τί είναι η φαινυλκετονουρία? Οι παρακάτω πληροφορίες σκοπό έχουν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε τη δίαιτα του φαινυλκετονουρικού παιδιού, ώστε να είστε περισσότερο σίγουροι και λιγότερο αγχωμένοι εσείς και οι γονείς όταν το παιδί

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή & εγκυμοσύνη. Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ.

Διατροφή & εγκυμοσύνη. Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ. Διατροφή & εγκυμοσύνη Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ. Κρεατσάς Κύρια χαρακτηριστικά της διατροφής Η διατροφή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της διατροφής κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης

Η σημασία της διατροφής κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης Η σημασία της διατροφής κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης Η διατροφή είναι καθοριστικός παράγοντας για την καλή υγεία της μητέρας και του νεογνού που πρόκειται να γεννήσει. Αν η δίαιτα που ακολουθείται

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριλάβετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο τροφές πλούσιες σε φυτιι,ές ίνες

Συμπεριλάβετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο τροφές πλούσιες σε φυτιι,ές ίνες Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΘΕΜΕΛΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΖΩΗ Το πρόβλημα της παραπληροφόρησης στο θέμα της διατροφής είναι μεγάλο και τις περισσότερες φορές οδηγεί σε λανθασμένες εmλογές και εκτιμήσεις. Ένα στοιχείο που θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Η διατροφή των εφήβων

Η διατροφή των εφήβων ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΡΑΜΑΣ Σχολικό έτος 2014-15 Ερευνητική εργασία Η διατροφή των εφήβων Α τάξη Α Τρίμηνο Συμμετέχοντες Μαθητές: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΜΙΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΠΕΤΚΟΒ ΜΑΡΙΑΝ, ΠΡΑΣΑΤΖΗ ΕΛΕΝΗ, ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΚΕΤΟ Ή ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ

ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΚΕΤΟ Ή ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΚΕΤΟ Ή ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ Το γάλα µου µωράκι µου βάλσαµο να σου γίνει και όταν µεγάλος θα γενείς δύναµη να σου δίνει.

Διαβάστε περισσότερα

1-2 μερίδες/ημέρα για παιδιά από 1-8 ετών και 2-3 μερίδες/ημέρα για παιδιά από 9-18 ετών

1-2 μερίδες/ημέρα για παιδιά από 1-8 ετών και 2-3 μερίδες/ημέρα για παιδιά από 9-18 ετών Πριν ξεκινήσουμε να αναφέρουμε μία προς μία τις παρακάτω συστάσεις, να διευκρινίσουμε πως στόχο έχουν την επαρκή κάλυψη τόσο των θρεπτικών όσο και των θερμιδικών αναγκών των παιδιών που βρίσκονται σε ανάπτυξη.

Διαβάστε περισσότερα

Μενού 2 ης εβδομάδας. Δευτέρα. Διατροφική ανάλυση. Κυρίως γεύμα : φιλέτο ψαριού (γλώσσα) στον φούρνο* Σαλάτα : πατατοσαλάτα με μαυρομάτικα

Μενού 2 ης εβδομάδας. Δευτέρα. Διατροφική ανάλυση. Κυρίως γεύμα : φιλέτο ψαριού (γλώσσα) στον φούρνο* Σαλάτα : πατατοσαλάτα με μαυρομάτικα Μενού 2 ης εβδομάδας Δευτέρα : φιλέτο ψαριού (γλώσσα) στον φούρνο* : πατατοσαλάτα με μαυρομάτικα 194 20 γρ. - 12 γρ. 1,9 γρ. 7,5 γρ. 1,6 γρ. - 1,2 γρ. 323 9,8 γρ. 48,4 γρ. 2,77 γρ. 9,4 γρ. 6,6 γρ. 0,95

Διαβάστε περισσότερα

Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία

Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία Ομάδα Α Δαληδάνου Δήμητρα Κουτσιλιανίδης Γιώργος Λύρατζη Ανθή Ομάδα Β Ράπτης Χρήστος Κουσίδης Παναγιώτης Δούκας Θανάσης Μιχαηλίδου Μάγδα Μπαλάση Ελευθερία Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945 ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ιερά Οδός 75, 11855 Αθήνα, Τηλ: 210 5294945 Αγαπητέ γονέα / κηδεμόνα, Η Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο: Διεύθυνση: Email: Β. ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ: Γ. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΠΟΡ

Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο: Διεύθυνση: Email: Β. ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ: Γ. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΠΟΡ Α. ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο: Ημερ/νια Γεννήσεως: Διεύθυνση: Τηλ. οικίας: Email: Οικογενειακή κατάσταση: Τ.Κ.: Κινητό: Β. ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ: Βάρος: Ύψος: Περίμετρος καρπού: Περίμετρος μέσης: Περίμετρος

Διαβάστε περισσότερα

TAEKWONDO & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

TAEKWONDO & ΔΙΑΤΡΟΦΗ TAEKWONDO & ΔΙΑΤΡΟΦΗ Εργασία της Ειρήνης Καλλιντεράκη Μαθήτρια Τ.Α.Δ. - 2 ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης Αθλήτρια Α.Σ. ΑΙΑΝΤΑ Αγ. Δημητρίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΘΛΗΜΑΤΟΣ Το Taekwondo είναι μία

Διαβάστε περισσότερα

Μέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΚΟΠΟΥ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΚΟΠΟΥ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Έρευνα σχετικά με τις θερμίδες και τα συντηρητικά τροφίμων ευρείας κατανάλωσης, την αναγραφή τους στις συσκευασίες καθώς και παρατηρήσεις και συμπεράσματα από την έρευνα. Αλεξάνδρα Κατωπόδη Θεοδώρα Μπούτση

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή & Καλοκαιρινές διακοπές!

Διατροφή & Καλοκαιρινές διακοπές! Διατροφή & Καλοκαιρινές διακοπές! Έφτασε η εποχή που περιμέναμε με ανυπομονησία για να ξεκουραστούμε και να περάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στην παραλία! Τι είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε,

Διαβάστε περισσότερα

Γαλουχία και Διατροφή ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Β Πανεπιστημιακή Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Βασιλόπουλος Χρήστος Επιστήμoνας Tροφίμων Διατροφολόγος ΜSc, MBA

Διαβάστε περισσότερα

Ποια οφέλη αποκομίζουν όσοι περιορίζουν το κόκκινο κρέας;

Ποια οφέλη αποκομίζουν όσοι περιορίζουν το κόκκινο κρέας; Η οικονομική κρίση αλλάζει τις διατροφικές μας συνήθειες. Η μία έρευνα μετά την άλλη αποκαλύπτουν ότι όλο και περισσότεροι Ελληνες απομακρύνονται από το κρέας και τα ψάρια, καταναλώνοντας κυρίως όσπρια

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά ΓΕΝΙΚΑ Το γιαούρτι προέρχεται από το αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, το οποίο βράζεται και αργότερα, όταν η θερμοκρασία του κατέβει στους 40 50 ο C προστίθεται η μαγιά και αφήνεται να πήξει. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας το διαβήτη κύησης

Κατανοώντας το διαβήτη κύησης GESTATIONAL DIABETES Greek Ελληνικά Κατανοώντας το διαβήτη κύησης Ο διαβήτης κύησης είναι ο διαβήτης που παθαίνουν οι γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη. Περίπου 12-14% των έγκυων γυναικών θα αναπτύξουν διαβήτη

Διαβάστε περισσότερα

Μάρτιος 2014 ΜΟΝΟ ΓΙΑ 1 15 ΜΑΡΤΙΟΥ

Μάρτιος 2014 ΜΟΝΟ ΓΙΑ 1 15 ΜΑΡΤΙΟΥ Μάρτιος 2014 Αγαπητοί φίλοι, όσο κι αν φαίνεται ότι πέρασε ο χειμώνας, ο μήνας που ξεκινάει είναι ορισμένες φορές αρκετά επικίνδυνος. Η αλλαγή του καιρού αλλά και οι έντονες εναλλαγές της Θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Καλοκαίρι και δίαιτα; Πώς θα τα καταφέρω χωρίς να πάρω κιλά;

Καλοκαίρι και δίαιτα; Πώς θα τα καταφέρω χωρίς να πάρω κιλά; Καλοκαίρι και δίαιτα; Πώς θα τα καταφέρω χωρίς να πάρω κιλά; Κατερίνα Πέλκα BSc (Honrs) Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος Τομεάρχης Διαιτητικής ΙΙΕΚ ΞΥΝΗ pelka@logodiatrofis.gr Οι διακοπές είναι αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Mάθημα:Oικιακή Οικονομία

Mάθημα:Oικιακή Οικονομία Mάθημα:Oικιακή Οικονομία Ώρα για δράση... ΟΜΑΔΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Το...γάλα υπερέχει από όλα τα είδη γάλακτος. 2. Το... γάλα περιέχει κακάο,το οποίο εμποδίζει

Διαβάστε περισσότερα

«Τι να κάνουμε για να χάσουμε τα κιλά των εορτών;», από τον Κλινικό Διαιτολόγο-Βιολόγο Χάρη Δημοσθενόπουλο και το dimosthenopoulos.gr!

«Τι να κάνουμε για να χάσουμε τα κιλά των εορτών;», από τον Κλινικό Διαιτολόγο-Βιολόγο Χάρη Δημοσθενόπουλο και το dimosthenopoulos.gr! «Τι να κάνουμε για να χάσουμε τα κιλά των εορτών;», από τον Κλινικό Διαιτολόγο-Βιολόγο Χάρη Δημοσθενόπουλο και το dimosthenopoulos.gr! Οι γιορτές είθισται να συνδυάζονται με υπερκατανάλωση φαγητού η οποία,

Διαβάστε περισσότερα

Μενού Μεγάλης Εβδομάδας

Μενού Μεγάλης Εβδομάδας Μενού Μεγάλης Εβδομάδας Μ. Δευτέρα Κυρίως πιάτο : κοτόπουλο (φιλέτο μπούτι, χωρίς πέτσα και κόκαλο) με πατάτες στο φούρνο : αγγούρι και ντομάτα Τυρί : φέτα 497 θερμίδες 28,5 γρ. 39 γρ. 3 γρ. 23 γρ. 4,45

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ. Ένας «χάρτης» από λέξεις. αρθρώσεις. σκελετό. είναι γερό όταν. φροντίζουμε. για τη διατροφή μας. προσέχουμε.

ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ. Ένας «χάρτης» από λέξεις. αρθρώσεις. σκελετό. είναι γερό όταν. φροντίζουμε. για τη διατροφή μας. προσέχουμε. 103-112_22ENOTHTA5 4/3/2013 12:35 µµ Page 103 ENOTHTA 5 ENOTHTA 5 ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ (Άτομο - Άνθρωπος) Ένας «χάρτης» από λέξεις μυς αρθρώσεις σκελετό άλλα όργανα: μάτια, έχει έχει έχει

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Ένας από τους δομικούς λίθους της ποιοτικής προπόνησης είναι η καλή διατροφή. Κάθε κολυμβητής και κάθε γονέας κολυμβητή πρέπει να γνωρίζει ότι:

Ένας από τους δομικούς λίθους της ποιοτικής προπόνησης είναι η καλή διατροφή. Κάθε κολυμβητής και κάθε γονέας κολυμβητή πρέπει να γνωρίζει ότι: ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Στο τμήμα αυτό θα παρατεθεί σειρά άρθρων που αφορούν τη διατροφή των κολυμβητών. Τα άρθρα αυτά προέρχονται από έγκυρες πηγές, οι οποίες και αναφέρονται. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΚΟΛΥΜΒΗΤΕΣ Από την

Διαβάστε περισσότερα

Μενού Εβδομάδας του Πάσχα

Μενού Εβδομάδας του Πάσχα Μενού Εβδομάδας του Πάσχα Τρίτη του Πάσχα Κυρίως πιάτο : ψαροκροκέτες ψητές* με ρύζι : βραστά λαχανικά (πατάτα, καρότο, κολοκύθι) 447 θερμίδες 14 γρ. 75 γρ 9 γρ. 2,5 γρ. 4,5 γρ. 1 γρ. 0,7 γρ. 155 θερμίδες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Μαρία Χασαπίδου Καθηγήτρια Διατροφής και Διαιτολογίας ΑΤΕΙΘ > 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Μαρία Χασαπίδου Καθηγήτρια Διατροφής και Διαιτολογίας ΑΤΕΙΘ > 3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ραγδαία αύξηση των εκφυλιστικών παθήσεων (παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, δυσλιπιδαιμία, αρτηριακή υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα) στη χώρα μας, που οδηγούν σε αύξηση της νοσηρότητας

Διαβάστε περισσότερα

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 1 2 Σχετικά με την παχυσαρκία Η παχυσαρκία αναγνωρίστηκε παγκοσμίως μία από τις πιο επικίνδυνες και σοβαρές ασθένειες

Διαβάστε περισσότερα

Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας

Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας Χάρις Μαραθεύτη Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος τηλ: 99-720235 email: harismaratheftis@hotmail.com Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας Τα τελευταία 50 χρόνια οι διατροφικές μας συνήθειες άλλαξαν δραστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ.

Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ. Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ. Πολλές φορές υπάρχει σύγχυση όταν ένα τρόφιμο μας δημιουργεί προβλήματα κατά την κατανάλωση του και ανάλογα με τα συμπτώματα που παρατηρούμε

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση 1. 2. 3. 4. 5. Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση του καθενός μειώνει την ένταση του άγχους

Διαβάστε περισσότερα

Ματακιά Θεοδώρα Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη

Ματακιά Θεοδώρα Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά Υγιεινή ιατροφή ξέρουµε τι τρώµε; Ματακιά Θεοδώρα Α 3 Yπεύθυνη Kαθηγήτρια Ελένη Τοπογλίδη Πρόλογος-Περίληψη Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε με την επίβλεψη της καθηγήτριας φυσικού

Διαβάστε περισσότερα