ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ. Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ. Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος. Απαρτιωμένη Διδασκαλία"

Ἀντιόπη Τομαραίοι
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος Απαρτιωμένη Διδασκαλία

2 ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ Ψυχοθεραπεία: η θεραπεία των ψυχικών διαταραχών που βασίζεται κατά κύριο λόγο στην επικοινωνία (λεκτική και μη λεκτική) μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου

3 Ταξινόμηση Ψυχοθεραπειών (Ψ/Θ) Περίπου 400 είδη Ψ/Θ Η ταξινόμηση βασίζεται στη θεωρητική κατεύθυνση που ακολουθεί ο θεραπευτής ή με βάση το χρήστη ή ανάλογα με το σκοπό

4 Ψ/Θ θεωρία Ψυχαναλυτική Γνωσιακή Συμπεριφορική Συστημική Διαπροσωπική Υπαρξιακή Gestalt.

5 Ψ/Θ χρήστης Ατομική Ζεύγους Οικογένειας Ομάδας Αλκοολικών Εξαρτημένων.

6 Ψ/Θ σκοπός Ψ/Θ για καταστάσεις κρίσης Ψ/Θ για χρόνιες ψυχικές διαταραχές Ψ/Θ για συγκεκριμένα συμπτώματα ή προβλήματα Ψ/Θ που βασίζονται στην αυτογνωσία

7 Κοινά στοιχεία Ψ/Θ (Jerome Frank 1972) Συναισθηματικά φορτισμένη σχέση που βασίζεται σε εμπιστευτικότητα Παρέχει εξηγήσεις και μέθοδο αντιμετώπισης Νέες πληροφορίες και εναλλακτικές λύσεις με ελπίδα ανακούφισης Διευκόλυνση της συναισθηματικής φόρτισης και αποφόρτισης Μη ειδικές μεθόδους τόνωσης της αυτοεκτίμησης Μετάδοση ελπίδας Παροχή εμπειριών επιτυχίας

εναλλακτικές λύσεις με ελπίδα ανακούφισης Διευκόλυνση της συναισθηματικής φόρτισης και

8 Η έρευνα στην Ψ/Θ Τις τελευταίες 10ετίες σημαντική έρευνα Την δεκαετία του 1950 θεωρούσαν εφάμιλλη την αποτελεσματικότητα της Ψ/Θ με του placebo Ερευνητικά αποτελέσματα τελευταία δείχνουν μεγάλη αποτελεσματικότητα σε Αγχώδεις Δ, Κατάθλιψη, Δ Προσαρμογής, PTSD, Δ Προσωπικότητας Μικρό ποσοστό επιδείνωσης

Ερευνητικά αποτελέσματα τελευταία δείχνουν μεγάλη αποτελεσματικότητα σε

9 Η έρευνα στην Ψ/Θ Οι Ψ/Θ έχουν αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα, ως αποκλειστική μέθοδο αντιμετώπισης σε ασθενείς με μείζονες ψυχικές διαταραχές (Σχιζοφρένεια, Διπολική Δ) αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις εφόσον συνδυασθούν με κατάλληλες βιολογικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν με ποικίλους τρόπους

διαταραχές (Σχιζοφρένεια, Διπολική Δ) αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις

10 Ιστορικό πλαίσιο Ψ/Θ Σαμάνοι και μάγοι φυλών Δημιούργημα του 20 ου αιώνα και τέλους 19 ου αιώνα Sechenov και Pavlov (φυσιολόγοι που έθεσαν τις βάσεις για τις θεωρίες της συμπεριφοράς) Charcot (νευρολόγος), Janet και Breuer (παθολόγοι) Sigmund Freud ( ) C Jung, A Adler, A Freud, D Winnicott, M Mahler, M Klein, H Kolunt, W Bion, J Lacan, O Kernberg, A Green

συμπεριφοράς) Charcot (νευρολόγος), Janet και Breuer (παθολόγοι) Sigmund Freud (1856-1939)

11 Ατομική Ψ/Θ 1. Ψυχαναλυτική Προσέγγιση Παραδοσιακή ψυχανάλυση ενσυναίσθηση (empathy) και διευκρίνιση (clarification) Ψυχαναλυτική Ψ/Θ ερμηνεία (interpretation) αντιπαράθεση (confrontation) μεταβίβαση-αντιμεταβίβαση Πλαίσιο Θεραπευτική ουδετερότητα Θεραπευτική συμμαχία

12 Συμπεριφορική Προσέγγιση εμφανίσθηκε το ρεύμα του συμπεριφορισμού Αρχές του αιώνα πειραματική ψυχολογία Συμπεριφορισμός: αντικείμενο της ψυχολογίας μόνο ότι ήταν μετρήσιμο στην ανθρώπινη συμπεριφορά άρα επαληθεύσιμο με επιστημονική ερευνητική μεθοδολογία Ivan Pavlov: κλασσική εξάρτηση Robert Skinner: εγχειρηματική μάθηση Πρωτεργάτες του συμπεριφορισμού

στην ανθρώπινη συμπεριφορά άρα επαληθεύσιμο με επιστημονική ερευνητική μεθοδολογία Ivan

13 Συμπεριφορική Προσέγγιση John Watson: πρόκληση πραγματικής φοβίας σε ανθρώπους Albert Bandura: σημασία κοινωνικής μάθησης Martun Selignum: πειραματική βάση της κατάθλιψης Συστηματική απευαισθητοποίηση Εμπόδιση απόκρισης Εκμάθηση παρρησίας Συμπεριφορική θεραπεία (συμπεριφορική ανάλυση κατάρτιση εξατομικευμένου σχεδίου προγραμματισμός δραστηριοτήτων)

Συστηματική απευαισθητοποίηση Εμπόδιση απόκρισης Εκμάθηση παρρησίας Συμπεριφορική

14 Γνωσιακή Προσέγγιση 1960 αναπτύσσεται η γνωσιακή σχολή Μηχανισμοί αντίληψης και βραχύτερες αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις για την κατάθλιψη (Ψ/Α + συμπεριφορισμός + στρουκτουραλισμός) A Beck, M Mahoney, J Young Σήμερα «γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία»: έμφαση στις διαδικασίες που ακολουθεί η σκέψη και στους συστηματικούς τρόπους που διαστρεβλώνεται η επεξεργασία των πληροφοριών που οδηγούν σε φαύλους κύκλους σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφορών που συντηρούν μια ψυχοπαθολογία Θεραπευτική παρέμβαση περιορισμένης διάρκειας (προδιαθεσικοί παράγοντες εκλυτικά συμβάντα συμπεριφορές που οδηγούν σε φαύλους κύκλου)

και στους συστηματικούς τρόπους που διαστρεβλώνεται η επεξεργασία των πληροφοριών που οδηγούν σε φαύλους κύκλους σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφορών

15 Η CBT περιλαμβάνει Ενημέρωση για τη φύση των συμπτωμάτων (η παρερμηνεία της αυξάνει το άγχος) Αναγνώριση προτύπων εσφαλμένης σκέψης και προέλευσή τους Έκφραση αυτού του τρόπου σκέψης όχι ως βεβαιότητα αλλά ως υπόθεσης, η αξιοπιστία της οποίας επιβεβαιώνεται καθημερινά Τήρηση ημερολογίου αρνητικών σκέψεων και καταστάσεων με βαθμολόγηση έντασης και βαθμού πίστης Εκμάθηση τρόπου αναγνώρισης αυτόματων σκέψεων Εκμάθηση εναλλακτικών τρόπων σκέψης Ενσωμάτωση αυτών των δραστηριοτήτων στην καθημερινή ζωή. Ο θεραπευτής συνεργάτης και συν-ερευνητής. Εστιασμός στην επίλυση προβλημάτων και αντιμετώπιση συμπτωμάτων και δυσκολιών (και όχι στη θεραπευτική σχέση)

με βαθμολόγηση έντασης και βαθμού πίστης Εκμάθηση τρόπου αναγνώρισης αυτόματων σκέψεων Εκμάθηση εναλλακτικών τρόπων σκέψης Ενσωμάτωση αυτών των δραστηριοτήτων στην

16 Διαπροσωπική Προσέγγιση Μετά το 2 ο παγκόσμιο πόλεμο στην Αμερική Απάντηση στην έμφαση της Ψ/Α στα ενδοψυχικά φαινόμενα Διαμόρφωση ψυχικής δομής έως το τέλος της εφηβείας HS Sullivan, E Fromm, FF Reichmann, J Bowlby: έμφαση στη σημασία των συναισθηματικών δεσμών και στην επίδραση των τρεχουσών εμπειριών στην ψυχοπαθολογία, εστιάζοντας κυρίως σε περιβαλλοντικές και διαπροσωπικές συνιστώσες και όχι σε ενδοψυχικές δομές και ενορμήσεις F Yalom: διαπροσωπική υπαρξιακή θεραπεία

σημασία των συναισθηματικών δεσμών και στην επίδραση των τρεχουσών εμπειριών στην ψυχοπαθολογία, εστιάζοντας κυρίως σε

17 Αρχές Διαπροσωπικής θεραπείας Τα προβλήματα: Είναι διαπροσωπικά από τη φύση τους Είναι οικογενειακά όταν πηγή τους η οικογένεια Λύνονται μέσα από τη σχέση

18 Inter-Personal Therapy (IPT) 1970 G Klernum M Weissman Βραχεία μορφή θεραπείας της κατάθλιψης Θυμίζει γνωσιακή θεραπεία (θάνατος κοντινού προσώπου, σύγκρουση, μετάβαση ρόλου, έλλειψη διαπροσωπικών δεξιοτήτων)

19 Θεραπείες Οικογένειας, Ζεύγους και Ομάδας Όλες οι θεωρητικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται και σε οικογενειακό και ομαδικό επίπεδο Η μόνη προσέγγιση που εξ ορισμού ασχολείται με το άτομο μόνο μέσα σε οικογενειακό ή ομαδικό πλαίσιο είναι η «συστημική»

επίπεδο Η μόνη προσέγγιση που εξ ορισμού ασχολείται με το

20 Συστημική Προσέγγιση Βασίζεται στη μελέτη λειτουργίας των συστημάτων Κάθε σύστημα αποτελεί μία δομή που λειτουργεί ως κάτι περισσότερο από απλό άθροισμα μερών, επειδή τα μέρη αλληλεπιδρούν μεταξύ τους (Α Β). Αυτή η ανατροφοδότηση (μηχανισμός ισορροπίας) παρατηρείται και στον οργανισμό της G Bateson (σχολή του Palo Alto)

μερών, επειδή τα μέρη αλληλεπιδρούν μεταξύ τους (Α Β).

21 Συστημική Προσέγγιση Μέσα στην οικογένεια, οι συμπεριφορές έχουν επικοινωνιακό χαρακτήρα και έτσι το σύμπτωμα μπορεί να θεωρηθεί μήνυμα (συμβολικό) που αποκτά νόημα στο πλαίσιο του συστήματος που εμφανίζεται Ψυχοθεραπεία μεταβολή συμπεριφορών (P Watzlawick) N Ackerman: οικογενειακή θεραπεία S Minuchin: δομική θεραπεία οικογένειας για να θεραπεύσει τα παιδιά Ψ/Θ σε γονείς Σχολή Μιλάνο: Δύο είδη επικοινωνίας (Συμμετρική και Συμπληρωματική)

22 Θεραπεία Οικογένειας Γενικά στην Ιατρική, η οικογένεια μπορεί: Να συνδέεται με την πιθανή αιτία της νόσου (ψυχολογικά ή γενετικά) Να αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τον ασθενή Να παρέχει σημαντική υποστήριξη (υλική ή συναισθηματική) Να λειτουργεί ως σύμμαχος στον έλεγχο της συνεργασίας ως προς τη θεραπεία και τις υποτροπές

23 Γενικές Ενδείξεις της Οικογενειακής Θεραπείας Το οικογενειακό πρόβλημα εκφράζεται και ο θεραπευτής διαγιγνώσκει την οικογενειακή δυσλειτουργία Η οικογένεια έχει βιώσει ένα αρνητικό γεγονός ζωής που έχει οδηγήσει όλη την οικογένεια σε δυσλειτουργία Η συμπτωματολογία ενός μέλους αναπτύσσεται στο πλαίσιο μιας δυσλειτουργικής οικογένειας

24 Γενικές Ενδείξεις της Οικογενειακής Θεραπείας Η ψυχιατρική διαταραχή προκαλεί έντονες δυσκολίες στη ζωή της οικογένειας Έντονες και χρόνιες απαιτήσεις που αποσφραγίζουν τα αποθέματα της οικογένειας Μία αποδιοργανωμένη οικογένεια με πολλά προβλήματα χρειάζεται βοήθεια

25 Θεραπεία Ζεύγους Αναπτύχθηκε μετά τον 1 ο Παγκόσμιο Πόλεμο Ψυχαναλυτική, συμπεριφορική, γνωσιακή, συστημική προσέγγιση

26 Ομαδική Ψυχοθεραπεία Αντιμετώπιση μεγάλου αριθμού ασθενών από λίγους ψυχιάτρους (μετά τον 2 ο Παγκόσμιό Πόλεμο) Α Adler Πολλές ειδικές θεωρητικές προσεγγίσεις και τεχνικές Απευθύνονται σε διάφορες νοσολογικές κατηγορίες Κυρίως συστημική προσέγγιση Άλλα και ΑΑ

27 Υποστηρικτική Ψυχοθεραπεία Με ειδικούς κατευθυντές Σε συνδυασμό με άλλες ψυχιατρικές θεραπείες Βασικοί στόχοι: Προαγωγή λειτουργικότητας με ενίσχυση δυνατοτήτων Ενίσχυση αυτοεκτίμησης Αύξηση αίσθησης της πραγματικότητας Παρακολούθηση πορείας για αποτροπή υποτροπής Βοήθεια στην προσαρμογή χωρίς εξάρτηση Κινητοποίηση άλλων πηγών υποστήριξης

28 Τεχνική Υποστηρικτικής Ψ/Θ Εκτίμηση κατάστασης ζωής ασθενούς Δίνονται εξηγήσεις, κατευθύνσεις, σύμβολα, ενθάρρυνση και συναισθηματική υποστήριξη Παρότρυνση διευθέτησης δυσκολιών σε ρεαλιστικό επίπεδο Εκτόνωση συναισθημάτων Εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων δράσης Κινητοποίηση περιβάλλοντος

29 Βιβλιογραφία «Σύγγραμμα Ψυχιατρικής», Κ Σολδάτος, Λ Λύκουρας. Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2007 «Σύγχρονη Ψυχιατρική», ΓΝ Παπαδημητρίου, ΙΑ Λιάππας, Ε Λύκουρας, Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2013 «Textbook of Psychotherapeutic Treatments», Glen O. Gabbard. American Psychiatric Publishing Inc. Washington, DC 2009

Σχετικά έγγραφα

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία Εισαγωγή στην Ψυχιατρική 21 ος αιώνας μεγάλη πρόοδος των συναφών επιστημών: Νευροεπιστήμες, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία Προηγήθηκε περίοδος