Γεκήηξεο Εέππνο 1 zepposd@sch.gr. Λέμεηο θιεηδηά: άπνςε, ζπλαηζζεκαηηθή ζηάζε, μέλεο γιψζζεο, Γεξκαληθά σο μέλε γιψζζα, Γεπηεξνβάζκηα

Transcript

1 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 73 Λόγνη επηινγήο θαη κεηαβνιήο ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο ζηάζεο ζηε κάζεζε ηεο Γεξκαληθήο ζηελ Γεκόζηα Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε - Πηινηηθή Δθαξκνγή Αλώλπκνπ Δξσηεκαηνινγίνπ Γεκήηξεο Εέππνο 1 zepposd@sch.gr Πεξίιεςε ην άξζξν απηφ πεξηγξάθεηαη ε πηινηηθή εθαξκνγή ελφο εξσηεκαηνινγίνπ γηα ηελ αλάδεημε ησλ πξνζδνθηψλ θαη απφςεσλ πνπ έρνπλ νη γνλείο θαη καζεηέο ηνπ Διιεληθνχ Γεκφζηνπ Γπκλαζίνπ, ζε ζρέζε κε ηελ επηινγή θαη ρξεζηκφηεηα ηεο εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο ζην δεκφζην ζρνιείν. Δπηρεηξείηαη κέζα απφ ηελ πηινηηθή εθαξκνγή λα δηαπηζησζεί αλ, θαη ζε πνηφ βαζκφ, είλαη δπλαηή ε ζηαηηζηηθή θαηαγξαθή ησλ απφςεσλ κε ηε ρξήζε απνθιεηζηηθά αλψλπκνπ εξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ, ρσξίο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ εξεπλεηηθά δεδνκέλα πνπ πξνέξρνληαη απφ πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο. Παξαηίζεηαη κία ελδεηθηηθή θαηαγξαθή ησλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ ζε ζπλδπαζκφ κε κία πξψηε αμηνπνίεζή ηνπο κε ηε ρξήζε απιήο αλαινγηθήο ζχλζεζεο, ψζηε λα αλαδεηρζεί ε ηθαλφηεηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ λα ζηεξίμεη ηε δηαηχπσζε αμηνπνηήζηκσλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ, ελψ παξάιιεια δηαπηζηψλνληαη ελδεηθηηθέο ηάζεηο ζηηο απφςεηο ησλ γνλέσλ θαη καζεηψλ ζρεηηθά κε ην γλσζηηθφ αληηθείκελν. Αθφκα, πξνηείλνληαη ηξφπνη αλάιπζεο θαη ζχλζεζεο ησλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ κε ηε ρξήζε ζπγθεθξηκέλσλ ζηαηηζηηθψλ εξγαιείσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. Γηαπηζηψλεηαη, ηέινο, πσο ε δηεμαγσγή, ζε παλειιαδηθή θιίκαθα, κίαο ηέηνηαο έξεπλαο κπνξεί λα ζπκπιεξψζεη ην επηζηεκνληθφ θελφ πνπ πθίζηαηαη ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν γηα ην δήηεκα ησλ πξνζδνθηψλ ησλ γνλέσλ θαη παηδηψλ ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο σο δεχηεξεο επηιεγφκελεο μέλεο γιψζζαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ παξέρεηαη έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν εθπαηδεπηηθήο θαη επηκνξθσηηθήο πνιηηηθήο. Λέμεηο θιεηδηά: άπνςε, ζπλαηζζεκαηηθή ζηάζε, μέλεο γιψζζεο, Γεξκαληθά σο μέλε γιψζζα, Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε Abstract This article describes the pilot implementation of a questionnaire in order to illustrate the expectations of parents and students regarding the selection and usefulness of German as a foreign language in Greek public secondary schools. Through the pilot implementation it is attempted to determine whether and to what extent it is possible to record these attitudes by using an anonymous research tool, without using research data deriving from personal interviews. An indicative annotation of research data is presented together with an initial exploit using simple proportional composition to highlight the ability of the questionnaire to support the formulation of obtainable research data, while indications of the trends found in the attitudes of parents and pupils concerning the academic field are described. Also, methods of analysis and synthesis of this research data using specific statistical tools proposed in international literature are suggested. Finally it is stated that the realisation of such a research on a nationwide scale would complement the scientific gap existing in Greece concerning the issue of expectations of parents and children towards German as a second foreign language in mainstream secondary education, which would provide an important tool for improved education and training policy. 1 Ο Γεκήηξεο Εέππνο είλαη εθπαηδεπηηθφο ηεο Γεκφζηαο Γεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο, εηδηθφηεηαο Γεξκαληθήο Γιψζζαο θαη Φηινινγίαο. Δίλαη Γηδάθηνξαο ηνπ Σνκέα Παηδαγσγηθήο ζην Σκήκα Φ.Π.Φ. ηνπ Δ.Κ.Π.Α. θαη δηδάζθεη σο κέινο.δ.π. ζην Διιεληθφ Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην (ΔΑΠ) ζην Πξφγξακκα πνπδψλ Μεηαπηπρηαθήο Δηδίθεπζεο ησλ Καζεγεηψλ Γεξκαληθήο. Δπίζεο εξγάδεηαη σο Καζεγεηήο Γεξκαληθήο Γιψζζαο ζην Γηδαζθαιείν Ξέλσλ Γισζζψλ ηνπ Δ.Κ.Π.Α.

2 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 74 Keywords: attitude, foreign languages, German as a foreign language, Secondary Education Δηζαγσγή Ζ αλαδήηεζε, δηεξεχλεζε θαη δηαηχπσζε ησλ απφςεσλ θαη επηζπκηψλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε έλα γλσζηηθφ αληηθείκελν έρεη ππάξμεη αληηθείκελν πνιιψλ εξεπλψλ, ηδίσο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηνπ 20 νπ αηψλα. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ έρεη δείμεη ε εξεπλεηηθή θνηλφηεηα ζηε ζπλαηζζεκαηηθή ζηάζε ησλ καζεηψλ έλαληη ηνπ γλσζηηθνχ ηνπο αληηθεηκέλνπ, ε νπνία νξίδεηαη απφ ηνλ Triandis (1971) θαη σο ζπλαηζζεκαηηθά θνξηηζκέλε πξνδηάζεζε πνπ πξνθαηαιακβάλεη ζπγθεθξηκέλεο αληηδξάζεηο ζε ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο πεξηζηάζεηο. Ηδηαίηεξα ζηνλ ηνκέα εθκάζεζεο μέλσλ γισζζψλ, ην ζέκα απηφ, κε άμνλα ην ζπλαηζζεκαηηθφ ηνκέα (en: «emotional component», Dwyer, 1993: 2), φπσο νξίδεηαη πην πάλσ, απνηειεί επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο γηα κεγάιν αξηζκφ εξεπλεηψλ, θπξίσο ηνπ αγγινζαμσληθνχ ρψξνπ. Ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 60 (Howe et. al, 1969: 27) ήηαλ γλσζηή θαη εξεπλεηηθά ηεθκεξησκέλε ε ζεκαζία ηεο ζηάζεο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηελ μέλε γιψζζα. Παξάγνληεο φπσο ην ζπλαίζζεκα (en: «affect», Dwyer, 1993: 3) θαη ε καζεηηθή επίγλσζε (en: «cognition», Dwyer, φ.π.) απνηεινχλ εμίζνπ ζεκαληηθνχο παξάιιεινπο θφκβνπο δηεξκελείαο ηεο ζηάζεο θαη αληίιεςεο γηα ηε κάζεζε κίαο μέλεο γιψζζαο. Δίλαη θνηλά απνδεθηφ πιένλ, πσο, φπσο πεξηγξάθνπλ θαη νη Kuhlemeier θ.ά. (1996: 494) αλαθεξφκελνη ζηα ιφγηα ησλ Boekaerts & Simons, «ε ζηάζε απέλαληη ζην ζρνιηθφ [ζ.η.ζ. γλσζηηθφ] αληηθείκελν απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα κάζεζεο». Ο ηδηαίηεξνο γλσζηηθφο ρψξνο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γεξκαληθήο σο μέλεο γιψζζαο ζηελ Διιεληθή Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε απνηειεί, ζε επξεία αληίζεζε κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθηθή πξαγκαηηθφηεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, ειάρηζηα εμεξεπλεκέλν έδαθνο (πξβι. Spinos, 2005), ηνπιάρηζηνλ φζνλ α- θνξά ζηε δηεξεχλεζε ησλ πξνζδνθηψλ ησλ καζεηψλ γηα ην κάζεκα απηφ (Εέππνο, 2007: 39-47; Auswärtiges Amt der Bundesregierung, 2003). Μπνξεί ινηπφλ θαλείο λα πεη πσο πθίζηαηαη έλα εξεπλεηηθφ θαη επηζηεκνληθφ θελφ ζην ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Σίζεηαη θαηά ζπλέπεηα ην εξψηεκα, αλ ε επηινγή ηνπ καζήκαηνο, πνπ δειψλεηαη απφ ηνπο γνλείο, φηαλ ην παηδί απνθνηηά απφ ηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε, δηέπεηαη απφ ζπγθεθξηκέλεο πξνζδνθίεο, πνπ λα εθθξάδνπλ απνθιεηζηηθά ηηο απφςεηο ησλ γνλέσλ ή αλ θαηαγξάθεηαη ηαπηφρξνλα θαη ε ζηάζε ησλ ίδησλ ησλ παηδηψλ απέλαληη ζην κάζεκα. Σαπηφρξνλα δηεξσηάηαη θαλείο, αλ έλα εξεπλεηηθφ εξγαιείν εμ απνζηάζεσο έξεπλαο, φπσο έλα αλψλπκν εξσηεκαηνιφγην, ζε ζπλδπαζκφ κε δηαδηθαζίεο ζηαηηζηηθήο επεμεξγαζίαο, κπνξεί λα ζέζεη εξσηήκαηα, πνπ λα δηεπθξηλίδνπλ απηά ηα αίηηα θαη λα πξνζθέξνπλ αμηφπηζηα θαη κεηξίζεκα δεδνκέλα, ηα νπνία κε ηε ζεηξά ηνπο λα κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ γηα ηελ παηδαγσγηθή θαη ηελ ζε επίπεδν εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο έκπξαθηε πξνζαξκνγή ησλ «ζπλζεθψλ ηεο εθπαίδεπζεο» (Εέππνο, 2001: 9-10) ζηηο αλάγθεο θαη πξνζδνθίεο ησλ άκεζα ελδηαθεξφκελσλ γνλέσλ θαη καζεηψλ. θνπόο ηεο έξεπλαο Πξνζπαζψληαο λα δψζεη απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηα απηά, ε παξνχζα εξγαζία ιεηηνπξγεί ζε δπν επίπεδα θαη δηέπεηαη απφ έλα πιέγκα ζθνπνζεζίαο πνπ επηδηψθεη ηελ αλάδεημε θαη επηβεβαίσζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζθνπψλ. Αξρηθά επηδηψθεη λα αλαδείμεη ηνπο ιφγνπο επηινγήο ηεο Γεξκαληθήο σο κάζεκα δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ζε δεκφζηα ζρνιεία ηεο ειιεληθήο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, φ- πσο ηνπο επηθαινχληαη νη γνλείο ησλ εκπιεθφκελσλ καζεηψλ, θαζψο θαη ην ελδερφκελν κεηαβνιήο ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο ζηάζεο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζην γλσζηηθφ απηφ αληηθείκελν κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Αληηθεηκεληθφο ζηφρνο είλαη ε δηαπίζησζε θαη δηαηχπσζε ησλ αξρηθψλ ιφγσλ επηινγήο ηφζν απφ πιεπξάο ησλ γνλέσλ φζν θαη ησλ ίδησλ ησλ παηδηψλ, ελψ απφ ηελ άιιε δηεξεπλάηαη ε αιιαγή ζηάζεο πξνο ην αληηθείκελν ζε ζπζρεηηζκφ κε ηνπο άκεζνπο παξάγνληεο ηεο εθπαίδεπζεο πνπ παξεκβάιινληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κάζεζεο. ε δεχηεξν επίπεδν, ν ζθνπφο ηεο έξεπλαο είλαη ε δηαπίζησζε ηεο επάξθεηαο ησλ πξνηεηλφκελσλ ε- ξσηεκάησλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ θαη ε πξφηαζε ζπκπιεξσκαηηθψλ ή ηξνπνπνηεηηθψλ παξεκβάζεσλ, ψζηε ζηε ζπλέρεηα λα πξνηαζεί ε δηεμαγσγή ηεο ίδηαο έξεπλαο ζε εζληθή θιίκαθα γηα ηελ δηαπίζησζε ησλ ιφγσλ επηινγήο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ αιιά θαη ησλ ιφγσλ αιιαγήο ζηάζεο απέλαληη ηνπ, ηφζν απφ ηνπο γνλείο φζν θαη απφ ηνπο καζεηέο.

3 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 75 Πξναπαηηνύκελα ηεο έξεπλαο Ζ πηινηηθή έξεπλα πεδίνπ δηέπεηαη απφ ζπγθεθξηκέλεο παξακέηξνπο, νη νπνίεο πξνδηαγξάθνπλ ηηο ζπλζήθεο δηαλνκήο θαη ζπιινγήο ηνπ εξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ. Έηζη, ηα ππνςήθηα ππνθείκελα ηεο ε- ξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο πξέπεη λα είλαη γνλείο καζεηψλ νπνηαζδήπνηε ηάμεο ζε δεκφζην Γπκλάζην ηεο εκεδαπήο, ψζηε λα δηαζθαιηζηεί πσο εληάζζνληαη ζηε δεκφζηα εθπαίδεπζε θαη πσο αθνινπζνχλ ηηο πξνβιεπφκελεο απφ απηήλ δηδαθηηθέο δηαδηθαζίεο. Αθφκα, νη καζεηέο πξέπεη λα παξαθνινπζνχλ ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο, ην νπνίν πξνζθέξεηαη ζηα ειιεληθά δεκφζηα ζρνιεία σο ππνρξεσηηθφ κάζεκα επηινγήο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο, παξάιιεια κε ηελ Γαιιηθή θαη, απφ ην έηνο ηελ Ηηαιηθή. Σν ρξνλνδηάγξακκα ηεο έξεπλαο πξνβιέπεη έλα πνιχ απζηεξφ πιαίζην δηαλνκήο θαη ζπιινγήο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ, ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ηαρεία ζπγθέληξσζή ηνπο. Οη ζπκκεηέρνληεο γνλείο πξέπεη λα απαληήζνπλ ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο ρσξίο δηνξζψζεηο, ελψ θαινχληαη λα εθθξάζνπλ, πξναηξεηηθά, πξνζσπηθέο απφςεηο ζε αλνηθηά εξσηήκαηα. Πεξηνξηζκνί ηεο πηινηηθήο έξεπλαο Ζ έξεπλα πεξηνξίδεηαη ζε γνλείο παηδηψλ πνπ παξαθνινπζνχλ ην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο γιψζζαο θαηά ηε ζρνιηθή ρξνληά ζην Γπκλάζην Κεξαηέαο, φπνπ δηδάζθεη ν εξεπλεηήο. Ο πεξηνξηζκφο απηφο θξίλεηαη αλαγθαίνο, επεηδή ε έξεπλα απνηειεί πηινηηθή θαη παξάιιεια πεηξακαηηθή ε- θαξκνγή ηνπ εξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ θαη θαηά ζπλέπεηα δελ αμηψλεη αξρέο γεληθεπζηκφηεηαο ή αλαγσγήο ζην γεληθφ πιεζπζκφ. Πέξαλ απηνχ, ε έξεπλα πεξηνξίδεηαη ζηε κνξθή ηνπ γξαπηνχ αλψλπκνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Σα εξσηήκαηα δηαηππψλνληαη κε ηνλ ηξφπν απηφ ζε εληαία κνξθή, δηαζθαιίδνληαο ηελ αμηφπηζηε δπλαηφηεηα πνζνηηθνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ ρσξίο λα δηαηξέρεηαη ν θίλδπλνο ππνθεηκεληθήο εξκελείαο ελδερφκελσλ αλνηθηψλ απαληήζεσλ ή λα απαηηείηαη θσδηθνπνίεζε ειεχζεξσλ α- παληήζεσλ. Μεζνδνινγία Σν εξσηεκαηνιφγην αλαπηχρζεθε ζχκθσλα κε ηελ επηζηεκνληθή δενληνινγία αλάπηπμεο θαη δηαλνκήο αλψλπκσλ εξσηεκαηνινγίσλ (GAO, 1993; Εέππνο, 2001: 20-23; Εέππνο, 2007: ). Ζ έ- ξεπλα επηκεξίδεηαη ζε ζπλνιηθά ηέζζεξηο ηνκείο δηεξεχλεζεο, φπνπ θάζε ηνκέαο αζρνιείηαη κε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία επηζηεκνληθνχ ελδηαθέξνληνο. Έηζη, ην πξψην κέξνο θαηαγξάθεη ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα ησλ ππνθεηκέλσλ ηνπ δείγκαηνο, φπσο ειηθία, νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε, ζρέζε κε γεξκαλφθσλεο ρψξεο θαη ηελ επαθφινπζε ζρέζε κε ηε Γεξκαληθή γιψζζα. ην δεχηεξν κέξνο θαηαγξάθεηαη ε ζρνιηθή πνξεία ησλ παηδηψλ ησλ ππνθεηκέλσλ, πάληα θάησ απφ ην πξίζκα εθκάζεζεο μέλσλ γισζζψλ θαη εηδηθφηεξα ηεο Γεξκαληθήο, ζην ζρνιηθφ θαη επξχηεξν καζεζηαθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Ζ ηξίηε ελφηεηα δηεξεπλά ζην πξψην κέξνο ηεο ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νη γνλείο πξνέηξεςαλ ην παηδί ηνπο λα παξαθνινπζήζεη ηε Γεξκαληθή ζην ζρνιείν, ελψ ην δεχηεξν κέξνο θσηίδεη ην ίδην ζέκα απφ ηε ζθνπηά ηνπ ίδηνπ ηνπ καζεηή. ην ηξίην κέξνο ηεο ελφηεηαο γίλεηαη κία αξρηθή θαηαγξαθή γηα ηελ αλάδεημε κίαο αιιαγήο ζηε ζπλαηζζεκαηηθή ζηάζε ηνπ παηδηνχ απέλαληη ζην κάζεκα, φπσο ηελ παξαηεξνχλ νη γνλείο, ε νπνία θαη εμεηδηθεχεηαη ζηε ζπλέρεηα κε εξσηήκαηα πνπ εληάζζνληαη ζηελ ηέηαξηε ελφηεηα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Δδψ νη γνλείο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηελ άπνςή ηνπο ζρεηηθά κε ηνπο πηζαλνχο ιφγνπο αιιαγήο ηεο ζηάζεο ησλ παηδηψλ ηνπο απέλαληη ζηε γιψζζα. Σα εξσηεκαηνιφγηα κνηξάζηεθαλ ζε 20 καζεηέο ηεο Γεξκαληθήο κε ηπραία επηινγή θαη ζπγθεληξψζεθαλ ηελ ακέζσο επφκελε εκέξα. Απφ ην ζχλνιν ησλ 20 εξσηεκαηνινγίσλ, επεζηξάθεζαλ ζπλνιηθά 11 πιήξσο ζπκπιεξσκέλα εξσηεκαηνιφγηα, ηα νπνία θαη απνηεινχλ ην ζψκα (λ=11) ηεο επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ πνπ αθνινπζεί. Γείγκα ηεο έξεπλαο Ο ζπλνιηθφο καζεηηθφο πιεζπζκφο ηνπ Γπκλαζίνπ Κεξαηέαο, πνπ ηθαλνπνηεί ηηο πξναλαθεξφκελεο πξνδηαγξαθέο γηα ζπκκεηνρή ζηελ έξεπλα, ήηαλ θαηά ηελ πεξίνδν δηαλνκήο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ 105 καζεηέο. Σν ηπραίν δείγκα, πνπ πξνέθπςε, αλήιζε ζπλνιηθά ζε 11 άηνκα (λ=11), φπνπ ηα 6 (54,5%) αλαθέξνληαη ζε αγφξηα, ελψ ηα 5 (45,5%) ζε θνξίηζηα. Σν δείγκα ραξαθηεξίδεηαη σο ηθαλφ

4 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 76 θαη αληηπξνζσπεπηηθφ, αθνχ απνηειεί ην 10,5% ηνπ ζρεηηθνχ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο. Καηαγξαθή θαη αλάιπζε δεδνκέλσλ Σα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία αλέδεημαλ, πσο 8 παηδηά (72,7%, λ=11) ήηαλ πξσηφηνθα, ελψ ηα ππφινηπα 3 (27,3%) ήηαλ δεπηεξφηνθα παηδηά ηεο νηθνγέλεηαο. 5 παηδηά (45,5%) ηνπ δείγκαηνο είραλ αδέιθηα πνπ παξαθνινπζνχζαλ καζήκαηα Γεξκαληθήο, ελψ γηα 1 παηδί (9%) αλαθέξζεθε πσο θάπνηα απφ ηα αδέιθηα ηνπ καζαίλνπλ Γεξκαληθά. ε 4 πεξηπηψζεηο (36%) θαηαγξάθεθε, πσο ηα παηδηά ησλ ππνθεηκέλσλ ήηαλ ηα κνλαδηθά ηεο νηθνγέλεηαο πνπ παξαθνινπζνχζαλ Γεξκαληθά, ελψ ππήξμε θαη 1 (9%) θελή απάληεζε. Ζ έξεπλα αλέδεημε, πσο, απφ ηα παηδηά ηνπ δείγκαηνο, 3 (27%) είραλ επηζθεθηεί ηε Γεξκαλία ή άιιε γεξκαλφθσλε ρψξα ηνπιάρηζηνλ κία θνξά. Αλαθνξηθά κε ηελ θαηαγσγή ησλ γνλέσλ θαηαγξάθεθε πσο 1 πεξίπησζε (9%) είρε κεηέξα πνπ θαηαγφηαλ απφ γεξκαλφθσλε ρψξα, ελψ ζε κία άιιε πεξίπησζε αλαθέξζεθε πσο ε νηθνγέλεηα είρε δηακείλεη ζε γεξκαλφθσλε ρψξα γηα πάλσ απφ έλα έηνο σο νηθνγέλεηα κεηαλαζηψλ. Χο πξνο ηε ζρνιηθή πνξεία ησλ παηδηψλ ησλ ππνθεηκέλσλ, δειαδή ηελ ηάμε, ζηελ νπνία θνηηνχζαλ ηα παηδηά, ππήξμε ζρεηηθή αλνκνηκνξθία ζηνλ επηκεξηζκφ ησλ ζπκκεηερφλησλ καζεηψλ. Απηφ νθείιεηαη πξνθαλψο ζηε κεζνδνινγία ιήςεο ηνπ δείγκαηνο. Έηζη, απφ ηα 11 ππνθείκελα, ην έλα (9%) πξνεξρφηαλ απφ ηελ Α Γπκλαζίνπ, ηα 6 (54,5%) ήηαλ καζεηέο ηεο Β Γπκλαζίνπ, ελψ νη ππφινηπνη 4 (36%) ήηαλ καζεηέο ηεο Γ Γπκλαζίνπ. Γηα φια ηα παηδηά δειψζεθε πσο παξαθνινχζεζαλ σο πξψηε ζρνιηθή μέλε γιψζζα ηελ Αγγιηθή, ελψ αθνινχζεζε ε Γεξκαληθή σο δεχηεξε επηιεγφκελε γιψζζα γηα ην Γπκλάζην. χκθσλα κε ηε δήισζε ησλ γνλέσλ κφιηο 2 (18%) καζεηέο δελ παξαθνινπζνχζαλ καζήκαηα μέλσλ γισζζψλ εθηφο ζρνιείνπ, ελψ απφ ηνπο ππφινηπνπο 9 καζεηέο, νη 3 (27%, λ=11) δήισζαλ ηδηαίηεξα καζήκαηα. Οη απνκείλαληεο 6 (54,5%, λ=11) παξαθνινπζνχζαλ μέλεο γιψζζεο ζε θάπνην θξνληηζηήξην. Γηαζηαπξψλνληαο ηα ζηνηρεία απηά κε ηελ παξαθνινχζεζε ή κε ζπγθεθξηκέλσλ γισζζψλ ζε καζήκαηα εθηφο ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο πξνέθπςε, πσο απφ ηα 6 απηά παηδηά, ηα 3 (27%, λ=11) παξαθνινπζνχζαλ καζήκαηα ηφζν ηεο Αγγιηθήο φζν θαη ηεο Γεξκαληθήο, ηα 2 (18%, λ=11) κφλν ηεο Αγγιηθήο θαη κφιηο 1 (9%, λ=11) κφλν Γεξκαληθά. Ο κέζνο φξνο ρξφλνπ κάζεζεο ηεο Αγγιηθήο δειψζεθε ζηα 6 έηε, κε κέγηζηε ηηκή ηα 8 έηε θαη ειάρηζηε ηα 3, ελψ αληίζηνηρα ηα ρξφληα κάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο δειψζεθαλ θαηά κέζν φξν ζηα 3 έηε, κε κέγηζηε ηηκή ηα 5 θαη ειάρηζηε ηα 3. ην εξψηεκα, γηαηί νη γνλείο επέιεμαλ ηελ Γεξκαληθή σο κάζεκα ηνπ Γπκλαζίνπ, 9 ππνθείκελα (81,8%) απαληνχλ, πσο αθνινχζεζαλ ηελ επηζπκία ηνπ παηδηνχ ηνπο, ελψ έλα ππνθείκελν (9%) δειψλεη, πσο ε επηινγή ζηελ νπζία επηβιήζεθε ζην παηδί. Μία απάληεζε (9%) δελ απνδίδεη ιφγνπο ε- πηινγήο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ. ηνπο επηκέξνπο ιφγνπο επηινγήο απφ πιεπξάο ησλ γνλέσλ, φπνπ πεξηιακβάλνληαη εξσηήκαηα κε ηε δπλαηφηεηα πνιιαπιήο επηινγήο, νη ζπλεθηηκψκελνη παξάγνληεο ησλ γνλέσλ γηα ηελ επηινγή ηεο γιψζζαο αλαθέξνπλ, πσο ζε 1 πεξίπησζε (9%) ε Γεξκαληθή είλαη θηήκα ηνπιάρηζηνλ ελφο απφ ηνπο γνλείο ηνπ παηδηνχ, ελψ 4 (36%) απφ ηνπο εξσηεζέληεο δειψλνπλ, πσο ηνπο αξέζεη ε δνκή ηεο γιψζζαο. Γχν ππνθείκελα (18%) απαληνχλ ζεηηθά ζηελ πξνηίκεζή ηνπο γηα ηνλ ήρν ηεο γιψζζαο, ελψ κία ζεηηθή απάληεζε (9%) δίδεηαη πσο ππάξρεη ηδηαίηεξε ζπκπάζεηα πξνο ην γεξκαληθφ πνιηηηζκφ. Απφ 2 ππνθείκελα (18%) δειψλεηαη πσο ηνπο αξέζνπλ ηδηαίηεξα ν γεξκαληθφο ηξφπνο δσήο θαη νη γεξκαληθέο ζπλήζεηεο, ελψ ζην ίδην πνζνζηφ απαληάηαη θαη ην εξψηεκα ηεο επθνιίαο εθκάζεζεο ηεο γιψζζαο ζε ζχγθξηζε κε άιιε γιψζζα. Σξεηο απφ ηνπο εξσηεζέληεο (27%) θαηαζέηνπλ πσο ππάξρνπλ ζπγγελείο ζε γεξκαλφθσλε ρψξα, ελψ ζε θακία απάληεζε δελ δειψλεηαη σο ιφγνο επηινγήο ε ζπρλφηεηα ηαμηδίσλ ζε γεξκαλφθσλεο ρψξεο. Έλα εξσηεκαηνιφγην (9%) πεξηιακβάλεη σο ιφγν επηινγήο ηε ζπλεξγαζία ησλ γνλέσλ κε γεξκαλφθσλν ζπλεξγάηε, ελψ ε πιεηνςεθία ησλ 8 απαληήζεσλ (72,7%) δηθαηνινγεί ηελ επηινγή κε ην επηρείξεκα ηνπ κειινληηθνχ πξνζφληνο ηνπ παηδηνχ γηα ηελ αλεχξεζε εξγαζίαο. ε αληίζεζε κε ηελ πξνεγνχκελε ηάζε, θακία δήισζε δελ ππάξρεη γηα ην ελδερφκελν ζπνπδψλ ζε γεξκαλφθσλε ρψξα, ελψ γηα 5 πεξηπηψζεηο (45,5%) θαίλεηαη πσο άιιεο γιψζζεο δελ ζεσξνχληαη σο πξψηε επηινγή σο κειινληηθνχ επαγγεικαηηθνχ πξνζφληνο. Οινθιεξψλνληαο ηνπο ιφγνπο επηινγήο απφ πιεπξάο γνλέσλ δελ ππάξρεη αλαθνξά ζηελ επηινγή σο κέζν αχμεζεο ηεο γεληθήο βαζκνινγίαο ηεο ζρνιηθήο επίδνζεο, ελψ δελ θαηαγξάθνληαη δηαθνξνπνηήζεηο ζην αληίζηνηρν αλνηθηφ εξψηεκα.

5 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 77 ηε ζπλέρεηα αλαθέξνληαη νη ιφγνη, ηνπο νπνίνπο επηθαινχληαη νη γνλείο σο πξνεξρφκελνπο απφ ηα ίδηα ηα παηδηά, γηα ηελ επηινγή ηεο γιψζζαο. Έηζη, ηελ πην ζπρλή αλαθνξά κε 4 απαληήζεηο (36%) έρεη ε αηηηνιφγεζε πσο ζην παηδί αξέζεη ν ζθιεξφο ήρνο ηεο γιψζζαο, αθνινπζνχκελε κε 3 επηινγέο (27%) απφ ηελ απάληεζε, πσο ην παηδί καζαίλεη ηε γιψζζα θαη ζε θξνληηζηεξηαθφ πεξηβάιινλ. ε ζπρλφηεηα αθνινπζεί ε επηινγή ηεο γιψζζαο επεηδή ηε καζαίλεη θάπνηνο θίινο ή ζπκκαζεηήο κε 2 αλαθνξέο (18%), ελψ απφ κία απάληεζε (9% αληίζηνηρα) δίδεηαη, πσο ε γιψζζα είλαη αληηθείκελν κάζεζεο θάπνηνπ ζπγγελνχο ή πσο ην παηδί ζα έρεη βαζκνινγηθφ φθεινο. Ζ επηινγή ηεο γιψζζαο ιφγσ δεδεισκέλεο αληηπάζεηαο πξνο άιιεο γιψζζεο δελ θαηαγξάθεηαη. Γηεξεπλψληαο ηελ αιιαγή ηεο ζηάζεο ησλ καζεηψλ έλαληη ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαηαγξάθνληαη 7 πεξηπηψζεηο (63,6%), φπνπ δειψλεηαη πσο θαηά ηελ πνξεία ζην Γπκλάζην απμήζεθε ην ελδηαθέξνλ ηνπ καζεηή γηα ην αληηθείκελν. Απηή ε άπνςε ησλ γνλέσλ αθνινπζείηαη ζηελά κε 6 απαληήζεηο (54,5%) απφ ηελ εηθφλα, πσο ην παηδί δελ έρεη αιιάμεη ηηο απφςεηο ηνπ ζρεηηθά κε ην κάζεκα. Μφιηο 1 πεξίπησζε (9%) δειψλεη πσο ην ελδηαθέξνλ ηνπ παηδηνχ κεηψζεθε ή ράζεθε εληειψο. Σα δεδνκέλα απηά ζπκπιεξψλνληαη απφ ηα επξήκαηα ηεο ηέηαξηεο ελφηεηαο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, φπνπ 7 ππνθείκελα (63,6%) δειψλνπλ ζηαζεξφηεηα ζηηο απφςεηο ηνπ παηδηνχ γηα ην κάζεκα, ελψ αλαθέξνληαη 3 πεξηπηψζεηο (27%), φπνπ πεξηγξάθεηαη αιιαγή ζηε ζηάζε ηνπ παηδηνχ απέλαληη ζην κάζεκα. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, δπν (18%, λ=11) απφ ηα ηξία ππνθείκελα δειψλνπλ, πσο αηηία γηα ηελ ζεηηθή αιιαγή είλαη ν εθπαηδεπηηθφο. Μία επηινγή (9%, λ=11) απνδίδεη ηελ αηηία ηεο κείσζεο ηνπ ελδηαθέξνληνο ζην δηδαθηηθφ βηβιίν θαη ηνλ θφξην εξγαζίαο ηνπ καζεηή. ύλζεζε θαη εξκελεία δεδνκέλσλ πλζέηνληαο ηα επξήκαηα ηεο πηινηηθήο έξεπλαο κπνξνχλ λα εμαρζνχλ κία ζεηξά ελδεηθηηθψλ ζπκπεξαζκάησλ ηφζν γηα ηε ζηάζε ησλ γνλέσλ θαη καζεηψλ έλαληη ηνπ καζήκαηνο ηεο Γεξκαληθήο ζηε δεκφζηα δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, φζν θαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ εξσηεκάησλ πνπ πξνηείλνληαη ζην ππφ δηεξεχλεζε εξεπλεηηθφ εξγαιείν. ηε ζπλέρεηα ζα εζηηαζηνχκε κε δηαθξηηέο πξνζεγγίζεηο ζε απηέο ηηο δπν παξακέηξνπο ηεο έξεπλαο. ηάζε γνλέσλ θαη καζεηώλ Γηαζηαπξψλνληαο ηελ απάληεζε ησλ γνλέσλ, φηη ε επηινγή ηεο γιψζζαο έγηλε ζχκθσλα κε ηηο επηζπκίεο ησλ παηδηψλ, κε ηηο αληίζηνηρεο αλαθνξέο ησλ επηζπκηψλ ησλ παηδηψλ παξαηεξεί θαλείο, πσο νη αλαθνξέο δελ ζπκπίηπνπλ πνζνηηθά. Έηζη, ελψ 9 γνλείο απαληνχλ ζην αξρηθφ εξψηεκα (81,8%, λ=11), πσο επέιεμαλ ηα Γεξκαληθά, επεηδή ην επηζπκνχζαλ ηα παηδηά ηνπο, κφιηο 4 απφ ηνπο γνλείο απηνχο (36%, λ=11) δειψλνπλ πσο ηα παηδηά είραλ εθθξάζεη ηελ πξνηίκεζή ηνπο ζηελ ερεηηθή εηθφλα ηεο γιψζζαο, έλα θξηηήξην πνπ απνδίδεηαη ζηηο πξνζσπηθέο πξνηηκήζεηο (ζπλαηζζεκαηηθή θφξηηζε) ησλ ίδησλ ησλ παηδηψλ. Αμηνζεκείσην είλαη, πσο κφιηο 2 πεξηπηψζεηο (18%, λ=11) δειψλνπλ πσο ην παηδί επέιεμε ηε γιψζζα, επεηδή παξαθηλήζεθε απφ θίιν ή ζπκκαζεηή ηνπ. Φαίλεηαη ινηπφλ, πσο ε αηηίαζε, φηη νη καζεηέο επηιέγνπλ ηηο μέλεο γιψζζεο ιφγσ ησλ θνηλσληθψλ ηνπο ζρέζεσλ, επηδέρεηαη ακθηβνιίαο θαη πεξεηαίξσ δηεξεχλεζεο. Αθφκα θαηαξξίπηεηαη ε ηζρχνπζα άπνςε, φηη ιφγνο επηινγήο είλαη ην γεγνλφο φηη έλα ζπγγεληθφ πξφζσπν καζαίλεη ηε γιψζζα ή φηη ζα ππάξμεη θαιιίηεξε βαζκνινγηθή αληηκεηψπηζε ζην ζρνιείν (αληίζηνηρα απφ 1 απάληεζε, 9%, λ=11). ηηο απαληήζεηο δηαθξίλεηαη επίζεο πσο πξέπεη λα απνξξηθζεί ν ηζρπξηζκφο ηεο πξνηίκεζεο ηεο γιψζζαο απφ ηα παηδηά ιφγσ ηεο απνζηξνθήο ηνπο απφ άιιε γιψζζα, αθνχ ην ζρεηηθφ εξψηεκα δελ είρε θακία ζρεηηθή επηινγή. Σέινο, ζρεηηθά ζεκαληηθφ θαίλεηαη λα είλαη θαη γηα ηνπο καζεηέο, ην φηη παξαθνινπζνχλ καζήκαηα Γεξκαληθήο θαη ζε θξνληηζηεξηαθά καζήκαηα θάζε κνξθήο, αθνχ ππήξμε ζρεηηθή απάληεζε ζε 3 πεξηπηψζεηο (27%, λ=11). Δμεηάδνληαο θάησ απφ ην πξίζκα ηεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζεο ησλ παηδηψλ ηνπο απέλαληη ζην κάζεκα ηηο απαληήζεηο ησλ ελλέα γνλέσλ πνπ δειψλνπλ, πσο επηιέρηεθε ε γιψζζα επεηδή ην επηζπκνχζαλ ηα ίδηα ηα παηδηά, παξαηεξείηαη, πσο κφιηο 3 απφ ηα ππνθείκελα απηά (27%, λ=11) δειψλνπλ αιιαγή ηεο ζηάζεο ησλ παηδηψλ. Αλ δηεξεπλεζνχλ νη απαληήζεηο ησλ γνλέσλ θάησ απφ ηε ζθνπηά ηεο κεηαβνιήο ηεο ζηάζεο ησλ παηδηψλ, παξνπζηάδεηαη ε εηθφλα, πσο ε πιεηνςεθία ησλ ππνθεηκέλσλ δειψλεη βειηησκέλε άπνςε ησλ παηδηψλ ηνπο (7 απαληήζεηο, 63,6%, λ=11), ελψ 6 γνλείο (54,5%, λ=11) αλαθέ-

6 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 78 ξνπλ, πσο ηα παηδηά ηνπο ζπλερίδνπλ κε ηνλ ίδην ελζνπζηαζκφ ηε κάζεζε ηεο γιψζζαο. Παξαηεξείηαη, σζηφζν, θαη κία πεξίπησζε (9%, λ=11%), ε νπνία δειψλεη κείσζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ηνπ παηδηνχ. εκεηψλεηαη ζηελ πεξίπησζε απηή, πσο ε επηινγή ηεο γιψζζαο έγηλε, θαηά δήισζε ηνπ γνλέα, αλεμάξηεηα απφ ηελ επηζπκία ηνπ παηδηνχ, ην νπνίν ηελ επνρή ηεο έξεπλαο είλαη καζεηήο ηεο Γ Γπκλαζίνπ θαη παξαθνινπζεί Γεξκαληθά παξάιιεια ζε ηδηαίηεξν κάζεκα. Δδψ νη γνλείο απνδίδνπλ ηε κείσζε ζην κεγάιν θφξην εξγαζίαο πνπ πθίζηαηαη ην παηδί ζην Γπκλάζην. Απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπ Δξσηεκαηνινγίνπ Ζ δηαδηθαζία δηεμαγσγήο ηεο έξεπλαο θαη επεμεξγαζίαο ησλ επξεκάησλ αλαδεηθλχεη κία ζεηξά απφ δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη άκεζα κε ην εξεπλεηηθφ εξγαιείν. Έηζη δηαθαίλεηαη κε ζαθήλεηα, πσο ε δηάηαμε ησλ ηεζζάξσλ ελνηήησλ (δεκνγξαθηθά, εθπαηδεπηηθά, αηηηάζεηο γνλέσλ θαη παηδηψλ θαη, ηέινο, κεηαβνιήο ηεο ζηάζεο), δηεπθφιπλε ηφζν ζηε ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ φζν θαη ζηελ θαηαγξαθή θαη νκαδνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ. Απφ ηελ άιιε δηαθάλεθε κε ζαθήλεηα, πσο κεξηθά εξσηήκαηα ηεο ελφηεηαο απηήο, φπσο γηα παξάδεηγκα νη πεξηγξαθέο ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληνο, ηνπ αξηζκνχ ησλ παηδηψλ ηεο νηθνγέλεηαο ή ηεο ζεηξάο γέλλεζεο ηνπ παηδηνχ, δελ έρνπλ ζπλέρεηα ή άκεζν ζπζρεηηζκφ κε ηα ππφινηπα εξσηήκαηα ηνπ εξγαιείνπ θαη άξα είλαη κάιινλ πεξηηηά. Ζ παξνρή αλνηθηψλ απαληήζεσλ, φπνπ ηα ππνθείκελα κπνξνχζαλ λα δειψζνπλ ζε ειεχζεξν ιφγν ηηο απφςεηο ηνπο, δελ αμηνπνηήζεθε απφ ηα ππνθείκελα ζε κεγάιν βαζκφ, ελψ νη απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ ζηηο αληίζηνηρεο εξσηήζεηο, αλαθεθαιαηψλνπλ ηηο ήδε δεισκέλεο επηινγέο ησλ θιεηζηψλ εξσηεκάησλ. ε κία πεξίπησζε, σζηφζν, δηαθάλεθε ε αλάγθε ηνπ γνλέα, λα επηθνηλσλήζεη κε ηνλ εξεπλεηή κέζα απφ ηα αλνηρηά εξσηήκαηα θαη λα εθθξάζεη ηελ άπνςή ηνπ φρη ηφζν ζην ζπγθεθξηκέλν ζέκα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, φζν πεξηζζφηεξν ζην γεληθφηεξν δήηεκα ηεο παηδείαο ζε ζρέζε κε ηελ εθκάζεζε ησλ μέλσλ γισζζψλ θαη ηελ πνηφηεηα ηεο εθκάζεζεο απηήο ζε ζπζρεηηζκφ κε ηνλ θφξην εξγαζίαο πνπ βηψλεη ην παηδί ζην ειιεληθφ ζρνιείν. Ζ δηάηαμε ησλ εξσηήζεσλ ζε ελφηεηεο κε πξνθαζνξηζκέλεο (θιεηζηέο) απαληήζεηο θαίλεηαη λα βνήζεζε ηνπο γνλείο λα απαληήζνπλ νινθιεξσκέλα θαη ρσξίο λα ππάξμνπλ θελά ή κε απαληεκέλα εξσηήκαηα. Απηνθαζνδεγνχκελεο εξσηήζεηο, φπνπ νη γνλείο πξνηξέπνληαλ λα απαληήζνπλ κφλν αλ εθπιεξνχζαλ ζπγθεθξηκέλεο πξνδηαγξαθέο, νδήγεζαλ ζην λα επηζηξαθνχλ εξσηεκαηνιφγηα πνπ ήηαλ πιήξσο ζπκπιεξσκέλα θαη ρσξίο λα ππάξρνπλ αληηθάζεηο ή ινγηθέο αζπλέπεηεο ζην πεξηερφκελν ησλ απαληήζεσλ. Χζηφζν ππήξμαλ θαη ζεκεία ηεο έξεπλαο, πνπ επηδέρνληαη ρσξίο ακθηβνιία βειηίσζε. Φάλεθε, γηα παξάδεηγκα, απφ ηε ζπρλφηεηα ησλ απαληήζεσλ ζε εξσηήζεηο πνπ ζηφρεπαλ ζηελ αλίρλεπζε ησλ ζηεξεφηππσλ έλαληη ηεο Γεξκαληθήο, πσο ε χπαξμε ηέηνησλ εξσηεκάησλ «δεζκεχεη» ηνπο γνλείο ζε απαληήζεηο πνπ είλαη ηζηνξηθά θαη θνηλσληνινγηθά αλακελφκελεο. Απφ ηελ άιιε, ην εξσηεκαηνιφγην δελ έδσζε ιεπηνκεξέζηεξεο απαληήζεηο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζην ηζηνξηθφ ππφβαζξν ηνπ καζεηή ζε ζρέζε κε ηε Γεξκαληθή γιψζζα. Απηφ θάλεθε ηδηαίηεξα ζηελ πεξίπησζε ηνπ ππνθεηκέλνπ, φπνπ ε κεηέξα είλαη γεξκαλφθσλεο θαηαγσγήο, δειψλεη πξνζσπηθή, δνκηθή, πνιηηηζκηθή θαη πνιηηηζηηθή πξνηίκεζε ζηε γιψζζα, ελψ αλαθέξεη θαη κία απνζηξνθή ηνπ παηδηνχ πξνο άιιε γιψζζα. ηελ πεξίπησζε απηή ην εξσηεκαηνιφγην δελ θαηέγξαςε γηα παξάδεηγκα ηνπο ιφγνπο απνζηξνθήο, αιιά νχηε θαη αλέδεημε ηνπο ηδηαίηεξνπο ιφγνπο πξνηίκεζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ παηδηνχ. πκπεξάζκαηα θαη Πξνηάζεηο Ζ έξεπλα απηή απνηειεί κία πηινηηθή δηεξγαζία γηα ηελ αλάδεημε ησλ ιφγσλ εθκάζεζεο ηεο Γεξκαληθήο σο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο. Με ην ζθεπηηθφ απηφ, ε ζπιινγή, επεμεξγαζία θαη εξκελεία ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ έξεπλα πεδίνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη σο ελδεηθηηθά ζηνηρεία ηεο δηαδηθαζίαο πνπ πξνηείλεηαη γηα κεηέπεηηα εξεπλεηηθά πνλήκαηα θαη φρη σο θαηάζεζε γεληθεχζηκσλ εξεπλεηηθψλ απνηειεζκάησλ. Χζηφζν απνδείρζεθε θαηά ηε δηαδηθαζία, πσο νη ιφγνη επηινγήο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαίλεηαη λα πξνθαζνξίδνληαη θπξίσο απφ παξάγνληεο πξνεξρφκελνπο απφ ην αηνκηθφ ελδηαθέξνλ ή ηηο πξνζσπηθέο πξνηηκήζεηο πεξηζζφηεξν ησλ γνλέσλ θαη ιηγφηεξν ησλ ίδησλ ησλ παηδηψλ. Αθφκα, ε έ- ξεπλα αλέδεημε κία (πξνθαλψο αλακελφκελε) αλαινγηθή ζρέζε ηεο πξνηίκεζεο θαη ζηάζεο ησλ κα-

7 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 79 ζεηψλ έλαληη ηεο γιψζζαο κε ηνλ εθάζηνηε εθπαηδεπηηθφ, ηε δπλακηθή ηνπ καζήκαηνο φπσο πξεζβεχεηαη απφ ην δηδαθηηθφ πιηθφ, αιιά θαη ην θφξην εξγαζίαο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο ζην Γπκλάζην. Γελ θαηαγξάθεθαλ, φκσο, ζπγθεθξηκέλεο δπλακηθέο ζπζρεηηζκνχ κεηαμχ ησλ παξαγφλησλ απηψλ, ψζηε λα είλαη δπλαηή κία θαηεγνξηνπνίεζε θαη επαγσγηθή αμηνπνίεζή ηνπο Λφγσ ηεο πηινηηθήο κνξθήο ηεο έξεπλαο αλαδείρζεθαλ κία ζεηξά απφ εξεπλεηηθά πεδία, ηα νπνία πξνζθέξνληαη γηα πεξεηαίξσ δηεξεχλεζε. Έηζη, θάλεθε κέζα απφ ην εξσηεκαηνιφγην ε αλάγθε λα δηεξεπλεζεί ζε κεγαιχηεξν βάζνο ε πξνζσπηθή άπνςε ησλ ίδησλ ησλ εκπιεθφκελσλ καζεηψλ, αθνχ εθείλνη είλαη νη θπξίσο απνδέθηεο ηεο φπνηαο δηδαθηηθήο πξάμεο. Αθφκα επηβεβαηψζεθε ε απνξία ζρεηηθά κε ηνπο θνηλσληθνχο ιφγνπο επηινγήο ηεο γιψζζαο θαζψο θαη κε ηελ άπνςε ησλ καζεηψλ γηα ην κάζεκα ζε ζρέζε κε ηνλ θνηλσληθφ ηνπο πεξίβνιν. Σα δπν απηά εξεπλεηηθά πεδία, πνπ εληάζζνληαη άκεζα ζηελ εθπαηδεπηηθή αιιά θαη παηδαγσγηθή αξρή ηεο απνδνρήο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ, κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ βάζε γηα έξεπλεο πεδίνπ κε ηε κνξθή εξσηεκαηνινγίσλ. Μία ηέηνηα πξνζέγγηζε ζα απνθέξεη έλα ζχλνιν ελδηαθεξνπζψλ πιεξνθνξηψλ πνπ είλαη δπλαηφ λα αμηνπνηεζνχλ ζε πνιιαπινχο ηνκείο ηεο εθπαηδεπηηθήο θαη παηδαγσγηθήο πνιηηηθήο ηεο δεκφζηαο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Πέξαλ απηψλ ησλ εξεπλεηηθψλ θελψλ, ε πηινηηθή έξεπλα ππέδεημε ηελ αλάγθε αλαδήηεζεο θαη εξκελείαο ησλ απφςεσλ ησλ καζεηψλ ζε ζρέζε κε ηνλ φγθν θαη ην πεξηερφκελν ηεο εθκάζεζεο ηεο γιψζζαο, ιφγσ ηνπ θφξηνπ καζεκάησλ ζην Γπκλάζην. Μία ηέηνηα έξεπλα ζα κπνξνχζε λα ακβιχλεη ηελ «εθ ησλ άλσ» επηβνιή πεξηερνκέλσλ ζπνπδψλ, αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη χιεο κάζεζεο πνπ πξνέξρεηαη απφ άηνκα θαη θνξείο, πνπ ζπάληα έρνπλ άκεζε ή δηαξθή ζρέζε κε ηελ δηδαζθαιία ή ηε ζρνιηθή πξαγκαηηθφηεηα ελ γέλεη. Απηή ε επηβνιή κε ηε ζεηξά ηεο επηθέξεη κία απνδπλάκσζε ηεο ζέζεο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαη ηε κεηαηξνπή ηνπ απφ «αληηθείκελν επηζπκίαο» ζε «αληηθείκελν επηβνιήο» κε ηηο γλσζηέο ζπλέπεηεο ηεο απφξξηςεο ή πιήξνπο αδηαθνξίαο. Δλαπνηίζεηαη ζηελ εξεπλεηηθή θαη επηζηεκνληθή θνηλφηεηα λα δηεμάγεη ζρεηηθέο εξγαζίεο θαη λα ε- κπινπηίζεη ηηο γλψζεηο ηεο γχξσ απφ ην ζέκα ηεο αιιαγήο ζηάζεο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζην κάζεκα ηεο Γεξκαληθήο σο δεχηεξεο μέλεο γιψζζαο ιφγσ πξνζσπηθψλ θαη εμσγελψλ παξαγφλησλ, πξνζαξκφδνληαο, ηξνπνπνηψληαο ή ζπκπιεξψλνληαο ην πξνηεηλφκελν εξεπλεηηθφ εξγαιείν. Ζ αμηνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ κπνξεί λα γίλεη, κεηαμχ άιισλ, κε ηελ εθαξκνγή ζπγθεθξηκέλσλ ζηαηηζηηθψλ επεμεξγαζηψλ φπσο γηα παξάδεηγκα πξνηείλνληαη απφ ηνπο Csizèr θαη Dörnyei (2005) κε ηε ρξήζε εηδηθψλ εξκελεπηηθψλ κειεηψλ ή θιηκάθσλ αμηνιφγεζεο πνπ ζα πξνθχπηνπλ απφ αλαιχζεηο αλαγθψλ, φπσο πξνηείλνληαη απφ ηηο Liuoliene θαη Metiuniene (2006). Με ηηο θαηάιιειεο πξνζαξκνγέο, ηξνπνπνηήζεηο θαη πξνζζήθεο, ην πξνηεηλφκελν εξεπλεηηθφ έξγν κπνξεί λα θαζηεξσζεί σο ζηαζεξή δηαδηθαζία παλειιαδηθήο θαηαγξαθήο ησλ πξνηηκήζεσλ θαη πξνζδνθηψλ ησλ παηδηψλ πνπ πξφθεηηαη λα κάζνπλ Γεξκαληθά ζην ειιεληθφ δεκφζην ζρνιείν, αιιά θαη ησλ γνλέσλ ηνπο. Με ηνλ ηξφπν απηφ παξέρεηαη ζηελ πνιηηεία, ηα ξπζκηζηηθά ηεο φξγαλα αιιά θαη ζηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα ε δπλαηφηεηα ηεο γξήγνξεο, ζρεηηθά αλέμνδεο, επηζηεκνληθά νξζήο θαη νκνηφκνξθεο θαη δηαρξνληθήο θαηαγξαθήο θαη αμηνπνίεζεο ηεο θνηλήο γλψκεο. Απηή κε ηε ζεηξά ηεο ζα ζπκβάιιεη απφ ηε κία ζηε βειηίσζε ηεο αλζξσπνθεληξηθήο εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο γεληθφηεξα, ελψ απφ ηελ άιιε ζα παξέρεη έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν ελεκέξσζεο, πξνεηνηκαζίαο, βειηίσζεο θαη επηκφξθσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη φισλ ησλ παξαγφλησλ πνπ εκπιέθνληαη ζηελ εθπαηδεηπηηθή δηαδηθαζία εηδηθφηεξα. πληνκνγξαθίεο en: ζηα Αγγιηθά GAO: General Accounting Office

8 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 80 Βηβιηνγξαθία Liuoliene, A. & Metiuniene, R. (2006) Second Language Learning Motivation. Santalka. Filologija. Edukologija 14(2), Bericht der Bundesregierung zur Auswärtigen Kulturpolitik (2003) Berlin: Auswärtiges Amt. Dwyer, E. E. (1993,). Attitude Scale Construction: A Review of the Literature. 01, (Αλαγλψζηεθε 25/11/2009). Kuhlemeier, H., Bergh, H. v. & Melse, L. (1996) Attitudes and Achievements in the First Year of German Language Instruction in Dutch Secondary Education. The Modern Language Journal 80(4), Reinert, H. (1970) Student Attitudes toward Foreign Language-No Sale! The Modern Language Journal 54(2), Sung, H. & Padilla, A. M. (1998) Student Motivation, Parental Attitudes, and Involvement in the Learning of Asian Languages in Elementary and Secondary Schools. The Modern Language Journal 82(2), Csizer, K. & Dörnyei, Z. (2005) The Internal Structure of Language Learning Motivation and Its Relationship with Language Choice and Learning Effort. The Modern Language Journal 89(1), Howe, M. J., Gordon, R. & Willman, L. S. (1969) Motivational Factors in Learning A Foreign Language. Peabody Journal of Education 47(1), Oxford, R. & Shearin, J. (1994) Language Learning Motivation: Expanding the Theoretical Framework. The Modern Language Journal 78(1), Evin, S. I. & Saracaloglu, A. S. (ρ.ρ.). The Relationship Between Students Attitudes Toward Foreign Language And Foreign Language Achievement. Paper presented at the First International Conference Dokuz Eylφl University Buca Faculty of Education, Izmir. Spinos, D. (2005) Deutschunterricht mit Hindernissen! Δλεκέξσζε 194. Triandis H.D. (1971) Attitude and attitude change. In Dwyer, E.E. (επκι.), Attitude Scale Construction: A Review of the Literature (ζ. 2). United States General Accounting Office (GAO). (1993). Developing and using Questionnaires. Washington D.C.: United States General Accounting Office (GAO) - Program Evaluation and Methodological Devision (PEMD). Εέππνο, Γ. (2001). Πνζνηηθνπνίεζε πνηνηηθψλ ζηνηρείσλ ζηε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε δηδαθηηθψλ βηβιίσλ μέλεο γιψζζαο. Αδεκνζίεπηε Μεηαπηπρηαθή Δξγαζία, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο, Γηαηκεκαηηθφ Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ πνπδψλ ζηηο Δπηζηήκεο ηεο Γιψζζαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο, Θεζζαινλίθε. Εέππνο, Γ. (2007). Θεσξία θαη Πξάμε ηεο Γηδαζθαιίαο ηεο Γεξκαληθήο Γιψζζαο ζηελ Διιεληθή Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε θαηά ην ρνιηθφ Έηνο Αδεκνζίεπηε Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή, Δζληθφ θαη Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ, Αζήλα. Σζαθαγηάλλεο,. (2009, 2009/12/31). Απαμίσζε ηεο δεκφζηαο μελφγισζζεο Δθπαίδεπζεο. (Αλαγλψζηεθε 31/12/2009). Παπαδνπνχινπ, Υ.-. (2007). Ζ Γεξκαληθή σο Ξέλε Γιψζζα ζην Διιεληθφ Γεκφζην ρνιείν: Ζ Δμαζθάιηζε ηεο πλέρεηαο. Θεζζαινλίθε: Δθδνηηθφο Οίθνο Αλη. ηακνχιε.

9 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 81 Παξάξηεκα Λόγνη επηινγήο θαη κεηαβνιήο ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο ζηάζεο γηα ηε κάζεζε ηεο Γεξκαληθήο σο Γεύηεξε Ξέλε Γιώζζα ζηελ Διιεληθή Γεκόζηα Δθπαίδεπζε Εξσηεκαηνιόγην Α. Γεκνγξαθηθά / θνηλσληνκεηξηθά ζηνηρεία (ζπκπιεξψζηε κε Υ κέζα ζε θάζε θνπηάθη πνπ απαληάεη ζην εξψηεκα. Γψζηε κία κφλν απάληεζε ζε θάζε εξψηεκα) Τν παηδί Α01 είλαη αγφξη θνξίηζη Α02 Γξάςηε εδψ ηελ ειηθία ηνπ παηδηνχ ζε αθέξαην αξηζκφ (π.ρ. 11). Α03 είλαη κνλαρνπαίδη πξψην δεχηεξν ηξίην ηέηαξην άιιν Αλ απαληήζαηε «κνλαρνπαίδη» ζην πξνεγνχκελν εξψηεκα, πξνρσξήζηε ζην εξψηεκα Α05 Α04 Σα αδέιθηα καζαίλνπλ Γεξκαληθά; ια Μεξηθά Καλέλα Τν παηδί Α05 θαηνηθεί ζηελ πεξηνρή ηνπ 10 + έηε 3 9 έηε 0 2 έηε Α06 έρεη δήζεη ζε γεξκαλφθσλε ρψξα; ρη Ναη Πφζα έηε. Α07 έρεη ηαμηδέςεη ζε γεξκαλφθσλε ρψξα; ρη Ναη Πφζεο θνξέο Οη γνλείο... Α08 είλαη γεξκαλφθσλεο θαηαγσγήο; Ο παηέξαο Ζ κεηέξα Καη νη δπν Καλείο Α09 έδεζαλ ζε γεξκαλφθσλε ρψξα; Ναη Πφζα έηε ρη Α10 Α11 Αλ απαληήζαηε ΝΑΗ ζηελ εξώηεζε Α09, γηα πνην ιφγν; (εκεηψζηε φζα ηζρχνπλ) έρνπλ ζπγγελείο ζε γεξκαλφθσλε ρψξα Μεηαλάζηεο πνπδέο Δπαγγ. ιφγνη άιιν (δηεπθξηλίζηε)... Ναη Πφζα έηε. ρη Α12 γλσξίδνπλ Γεξκαληθά; Ο παηέξαο Ζ κεηέξα Καη νη δπν Καλείο

10 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 82 Β. Δθπαηδεπηηθά ζηνηρεία. Απαληήζηε ζε φπνηα εξσηήκαηα ηζρχνπλ γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ παηδηνχ ζαο. Αλ θάπνην εξψηεκα δελ ζαο αθνξά, πεξάζηε ζην επφκελν. Τν παηδί... Β01 παξαθνινπζεί θέηνο ηελ Σ Γεκνηηθνχ Α Γπκλαζίνπ Γπκλαζίνπ Β02 έρεη... ζην ζρνιείν. θεξδίζεη ρξφλν ράζεη ρξφλν πάεη θαλνληθά Β02 καζαίλεη ζην δεκφζην ζρνιείν Αγγιηθά Γαιιηθά Γεξκαληθά (Δπηιέμηε φζα ηζρχνπλ) Διιεληθά (μέλε) Ηηαιηθά άιιε Β03 καζαίλεη Αγγιηθά σο... γιψζζα πξψηε μέλε δεχηεξε μέλε ηξίηε μέλε Β04 παξαθνινπζεί καζήκαηα μέλσλ γισζζψλ εθηόο από ην ζρνιείν θαη... ζε θξνληηζηήξην μέλσλ γισζζψλ ζε ηδηαίηεξα καζήκαηα πνπζελά αιινχ Β05 παξαθνινπζεί θξνληηζηεξηαθά Γεξκαληθά Αγγιηθά Γαιιηθά (Απαληήζηε κφλν, αλ έρηε απαληήζεη ζεηηθά ζην εξψηεκα Β04) Ηηαιηθά Ηζπαληθά άιιε γιψζζα Β06 Πφζα ρξφληα ζπλνιηθά καζαίλεη Αγγιηθά;... (ζπκπεξηιάβεηε θαη ηα ρξφληα ηνπ Γεξκαληθά;... Γεκνηηθνχ ρνιείνπ) Ηηαιηθά;... Ηζπαληθά;... άιιε γιψζζα;... Γ. Λφγνη επηινγήο (εκεηψζηε κε Υ φζεο απαληήζεηο ηζρχνπλ.) Γ01 Ωο γνλείο επηιέμαηε ηε Γεξκαληθή... α. ζχκθσλα κε ηελ επηζπκία ηνπ παηδηνχ ζαο. β. αλεμάξηεηα απφ ηελ επηζπκία ηνπ παηδηνχ ζαο. Γ02 Ωο γνλείο επηιέμαηε ηε Γεξκαληθή επεηδή... (εκεηψζηε κε Υ φζα ηζρχνπλ) α. ηελ γλσξίδεηε θαη εζείο. β. ζαο αξέζεη ε δνκή (γξακκαηηθή, ζπληαθηηθφ, ιεμηθνινγηθά ζηνηρεία) ηεο γιψζζαο. γ. ζαο αξέζεη ν ήρνο ηεο γιψζζαο. δ. έρεηε ηδηαίηεξε ζπκπάζεηα ζην γεξκαληθφ πνιηηηζκφ. ε. έρεηε ηδηαίηεξε ζπκπάζεηα ζηηο γεξκαληθέο ζπλήζεηεο θαη ηνλ ηξφπν δσήο.

11 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 83 ζη. πηζηεχεηε φηη ην παηδί ζαο ζα κάζεη απηήλ ηε γιψζζα πην εχθνια απφ θάπνηα άιιε. δ. έρεηε νηθνγελεηαθέο ζρέζεηο κε άηνκα πνπ δηακέλνπλ ζε γεξκαλφθσλε ρψξα. ε. ζ. ηαμηδεχεηε πνιχ ζε γεξκαλφθσλε ρψξα θαη επηζπκείηε ην παηδί ζαο λα ζαο αθνινπζήζεη ζην κέιινλ. έρεηε ζπρλέο επαθέο κε γεξκαλφθσλνπο ζπλεξγάηεο / πειάηεο θαη επηζπκείηε ην παηδί ζαο λα ζαο ζηεξίμεη ζην κέιινλ. η. πηζηεχεηε φηη είλαη κειινληηθφ εξγαιείν γηα ην παηδί ζαο. ηα. ηβ. ζέιεηε λα πξνιάβεηε ηελ πηζαλφηεηα ην παηδί ζαο λα ρξεηαζηεί λα ζπνπδάζεη ζε γεξκαλφθσλε ρψξα. πηζηεχεηε φηη κηα άιιε δεχηεξε μέλε γιψζζα δελ ζα πξνζθέξεη ζην παηδί ζαο ηα αλαγθαία εθφδηα γηα κηα κειινληηθή ζηαδηνδξνκία. ηγ. πηζηεχεηε φηη ην κάζεκα πξνζθέξεη εχθνια πςειή βαζκνινγία. η.δ εκεηψζηε ζην παξαθάησ πιαίζην ηνπο ιφγνπο πνπ είραηε - σο γνλείο - λα επηιέμεηε ηε Γεξκαληθή γιψζζα θαη νη νπνίνη ΔΕΝ αλαθέξνληαη ζηα πην πάλσ ζεκεία ηεο εξψηεζεο. Γ03 Τν παηδί ζέιεη / ήζειε λα κάζεη ηε Γεξκαληθή επεηδή... (εκεηψζηε κε Υ φζα ηζρχνπλ) α. ηα καζαίλεη θαη ζε θξνληηζηεξηαθά καζήκαηα (θξνληηζηήξην ηδηαίηεξν θιπ.). β. ηα καζαίλεη θάπνηνο ζπγγελήο ηνπ. γ. ην παξαθίλεζε θίινο / ζπκκαζεηήο ηνπ. δ. πηζηεχεη / πίζηεπε φηη ζα απνθηήζεη πςειή βαζκνινγία ζην ζρνιείν. ε. ην απνηξέπεη / απέηξεςε άιιε γιψζζα επεηδή ζεσξεί / ζεσξνχζε απηή ηε γιψζζα «παξάμελε» ή «κε ζπκβαηή» κε ηηο επηζπκίεο, πξνηηκήζεηο θαη / ή απφςεηο ηνπ. ζη. ηνπ αξέζεη / άξεζε ηδηαίηεξα ν «ζθιεξφο / ηξαρχο ήρνο» ηεο γιψζζαο. δ. εκεηψζηε ζην παξαθάησ πιαίζην ηνπο ιφγνπο πνπ είρε ην παηδί λα δεηήζεη ηε Γεξκαληθή γιψζζα θαη νη νπνίνη ΔΕΝ αλαθέξνληαη ζηα πην πάλσ ζεκεία ηεο εξψηεζεο.

12 παιδαγωγικά ρεύματα στο Αιγαίο Θεωρείο 84 Γ04 Τν παηδί... (Απαληήζηε ζηελ εξψηεζε απηή κφλν αλ ην παηδί ζαο είλαη ζην Γπκλάζην) α. ζπλερίδεη λα καζαίλεη ζην ζρνιείν ηε Γεξκαληθή γιψζζα κε ηνλ ίδην αξρηθφ ελζνπζηαζκφ. β. αλαπηχζζεη νινέλα πεξηζζφηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηε Γεξκαληθή γιψζζα θαη ηνλ πνιηηηζκφ. γ. ράλεη / έρεη ράζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ηε Γεξκαληθή γιψζζα. Γ Θεσξείηε, φηη ην παηδί ζαο. α. έρεη αιιάμεη άπνςε γηα ην κάζεκα ησλ Γεξκαληθψλ απφ ηφηε πνπ κπήθε ζην Γεκφζην Γπκλάζην; ΝΑΗ ΟΥΗ β. Αλ λαη, πηζηεχεηε πσο νη ιφγνη ζρεηίδνληαη κε.. ηνλ θαζεγεηή ην ζρνιηθφ βηβιίν ηνλ θφξην εξγαζίαο ηνπ απφ άιια καζήκαηα γ. Αλ απαληήζαηε ΝΑΗ ζην πξνεγνχκελν εξψηεκα θαη δελ ζαο θαιχπηνπλ νη πξνηεηλφκελεο απαληήζεηο, αλαθέξεηε κε ιίγα ιφγηα ηνπο ιφγνπο, γηα ηνπο νπνίνπο ζεσξείηε φηη ην παηδί ζαο έρεη αιιάμεη ζηάζε απέλαληη ζηα Γεξκαληθά σο κάζεκα. δ. εκεηψζηε ζην παξαθάησ πιαίζην ηηο αληηδξάζεηο ηνπ παηδηνχ ζαο, νη νπνίεο ΔΕΝ αλαθέξνληαη ζηα πην πάλσ ζεκεία ηεο εξψηεζεο. Ε. Γξάςηε εδώ, ό,ηη ζέιεηε λα ζπκπιεξώζεηε θαη δελ αλαθέξεηαη ζην εξσηεκαηνιόγην. Δπραξηζηνύκε γηα ηε ζπκκεηνρή ζαο!