Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download ""

Transcript

1 Μουσική στο Βυζάντιο και στην Χριστιανική ύση. Επιδράσεις και αλληλεπιδράσεις Αγαπητοί συνάδελφοι, Κυρίες και Κύριοι, Με µεγάλη µου χαρά βρίσκοµαι σήµερα κοντά σας χωρίς να ανήκω στην ευγενή χορεία εκείνων που ασχολούνται µε τη µελέτη της ελληνορθόδοξης εκκλησιαστικής µουσικής. Ως µουσικολόγος της λεγόµενης ευρωπαϊκής µουσικής, και ως ερευνητής που προσπαθεί να µείνει ανεπηρέαστος από τις δογµατικές διαφορές και προκαταλήψεις, βλέπω πολλές σηµαντικές οµοιότητες σε δοµικά συστατικά των δύο µουσικών πολιτισµών. Μεταξύ της µουσικής δηλαδή που ακουγόταν στο Βυζάντιο κατά τη διάρκεια των µέσων χρόνων και εκείνης που ακουγόταν την ίδια περίοδο στη δυτική Ευρώπη. Αν κανείς προσπαθήσει να διερευνήσει τις δύο αυτές εκδοχές της µεσαιωνικής εκκλησιαστικής µουσικής θα παρατηρήσει φαινόµενα παράλληλης εξέλιξης, αλλά και οµοιότητες πολλές και σηµαντικές, που δεν µπορεί να είναι τυχαίες. Τόσω µάλλον, όταν σκεφτεί κανείς ότι δεν πρέπει να µιλάµε για δύο διαφορετικούς πολιτισµούς, αλλά για έναν, ευρωπαϊκό και χριστιανικό, µε µικρές ή µεγαλύτερες διαφοροποιήσεις βέβαια. Και επιπλέον, ότι η Βυζαντινή αυτοκρατορία απετέλεσε για πολλούς αιώνες το σηµαντικότερο πολιτιστικό κέντρο ολόκληρου του χριστιανικού κόσµου, µε πολύ ισχυρότερη πολιτιστική ακτινοβολία από τις δυτικές αυλές. Θα αναφερθώ λοιπόν σε κάποιες περιπτώσεις που φαίνονται να µαρτυρούν στενές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις. Πιθανόν σε κάποιες περιπτώσεις οι οµοιότητες να είναι τυχαίες, σε άλλες όµως ίσως υπάρχει οργανικός συσχετισµός. Το πρώτο φαινόµενο στο οποίο νοµίζω πως υπάρχουν αντιστοιχίες, είναι το τροπάριον. Σύµφωνα µε τους ορισµούς που δίνονται, το τροπάριον, κατά την φάση διαµόρφωσης του εκκλησιαστικού µέλους, στον 5 ο αιώνα, είναι σύντοµοι στίχοι που παρεµβάλλονται µεταξύ των στίχων των Ψαλµών. Το ίδιο φαινόµενο παρατηρούµε και στη ύση, λίγο αργότερα. Κι εδώ έχουµε προσθήκη ενδιάµεσων µελωδιών µε ή χωρίς νέους στίχους, ανάµεσα στα παραδεδοµένα εκκλησιαστικά µέλη. Πρόκειται για µια πρακτική που φέρει µάλιστα το ίδιο όνοµα µε το τροπάριον, ονοµάζεται µε την ελληνική λέξη Tropus, αµετάφραστο, και στη νεοελληνική έχει αποδοθεί ως "τροπάρισµα". Πρόκειται ουσιαστικά για µια τροποποίηση, µετατροπή δηλαδή του παραδεδοµένου µέλους (ψαλµός, άλλο βιβλικό κείµενο ή λειτουργικό µέλος) µε την προσθήκη ενδιάµεσων µελών και στίχων, που αργότερα µάλιστα ανεξαρτητοποιούνται. Ας προχωρήσουµε στο θεωρητικό σύστηµα της µουσικής. Στην περίφηµη πραγµατεία «Περί Βασιλείου Τάξεως» του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Προφυρογεννήτου, που γράφτηκε στον 10 ο αιώνα, ο µελετητής συναντά ανάµεσα στους

2 στίχους των τραγουδιών που ακούγονται στις τελετές του αυτοκρατορικού πρωτοκόλλου, λέξεις όπως "νανά", "νανάγια", "ανανάγια" "άγια" κλπ. Φέρουν το όνοµα "ηχάδιν" ή "ηχάδιον" και εκπροσωπούν σύντοµα µελίσµατα που αποτελούσαν αυτό που σήµερα ονοµάζουµε "απηχήµατα". Τότε τα συναντούσαµε όχι µόνο στην εκκλησιαστική, αλλά και στην κοσµική µουσική. Όπως είναι επίσης γνωστό, στα περισσότερα σωζόµενα χειρόγραφα βυζαντινής εκκλησιαστικής µουσικής, τα απηχήµατα αυτά εκπροσωπούνται από "µαρτυρίες". Αυτές δηλώνουν τον ήχο στον οποίο είναι γραµµένο ένα µέλος, διευκολύνουν τον πρωτοψάλτη και το χορό στην τονοδότηση, εκπροσωπούν ταυτόχρονα ένα σύντοµο µελωδικό σχήµα και προϊδεάζουν για το ύφος του µέλους που θα ακολουθήσει. Το απήχηµα µπορεί να υπήρχε και αυτοτελώς, συνήθως όµως προεκτεινόταν από µια ακόµη σύντοµη µελωδία. Η πρόσθετη µελωδία µπορούσε να είναι κάθε φορά διαφορετική, και λειτουργούσε ως κρίκος σύνδεσης και προσαρµογής του απηχήµατος προς το λειτουργικό µέλος που ακολουθούσε. Στις περιπτώσεις αυτές, η µαρτυρία του απηχήµατος ακολουθείται από µερικά νεύµατα, που καταγράφουν µουσικά την προέκτασή του και τη σύνδεσή του µε το µέλος. Όσα αναφέρθηκαν παραπάνω στηρίζονται στην έρευνα της µουσικής που σώζεται σε χειρόγραφα γραµµένα µε τη λεγόµενη µεσοβυζαντινή σηµειογραφία ή µε το τελευταίο στάδιο της σηµειογραφίας Coislin, δηλαδή, από το τέλος του 12 ου αιώνα και εξής. Παρόµοιες µαρτυρίες υπάρχουν όµως και σε χειρόγραφα παλαιοτέρων εποχών, εποµένως, εµφανίζονται ήδη στην παλαιότατη φάση της βυζαντινής µουσικής σηµειογραφίας, στον 10 ο αιώνα. Τα απηχήµατα και οι απηχηµατικές λέξεις και συλλαβές δεν είναι, όµως, µόνο βυζαντινή πραγµατικότητα. Παρόµοιες συλλαβές µαρτυρούνται ήδη στο πρώτο µισό του 9 ου αιώνα µέχρι τον 11 ο και στη ύση. Πρόκειται επίσης για λέξεις χωρίς σηµασία, πολύ παραπλήσιες µε τις βυζαντινές, που περιέχονται στο µουσικοθεωρητικό σύγγραµµα του Aurelianus Reomensis, και µάλιστα µε τη ρητή διαβεβαίωση από το συγγραφέα, ότι προέρχονται από τους Βυζαντινούς, ενώ απαντούν και σε άλλα µουσικοθεωρητικά κείµενα της εποχής. Ο Aurelianus Reomensis δεν µπορούσε να αναγνωρίσει κάποια σηµασία στις "λέξεις" αυτές στο σηµείο αυτό αντιµετώπιζε το ίδιο αδιέξοδο µε τους Βυζαντινούς, που κατέφευγαν σε κάθε είδους παρετυµολογίες για να εξηγήσουν την προέλευση και τη σηµασία τους. Ας σηµειωθεί, επίσης, ότι τα δυτικοευρωπαϊκά ηχήµατα συνοδεύονται συχνά και από µια µελισµατική προέκταση (που ονοµάζεται µάλιστα µε την ελληνική λέξη "neuma"), σηµειωµένη στα χειρόγραφα υπό µορφή νευµάτων, όπως ακριβώς συµβαίνει και στα βυζαντινά ηχήµατα από τον 12 ο αιώνα και µετά.

3 Η εξάρτηση της λειτουργικής µουσικής της µεσαιωνικής ύσης από το Βυζάντιο δεν περιορίζεται όµως µόνο στα απηχήµατα. Ολόκληρο το σύστηµα της βυζαντινής Οκτωήχου, που, κατά την παράδοση, δηµιουργήθηκε από τον Ιωάννη αµασκηνό τον 8 ο αιώνα, µεταφέρθηκε σχεδόν απαράλλακτο στη υτική Ευρώπη, η οποία περνούσε τότε µια περίοδο ενοποίησης υπό το σκήπτρο των Καρολιδών Φράγκων βασιλέων, αλλά και µια περίοδο όπου οι µεταγενέστερες δογµατικές έριδες δεν είχαν ακόµη δηµιουργήσει την οριστική ρήξη µεταξύ των δύο µεγάλων ευρωπαϊκών χριστιανικών Εκκλησιών. Τα ονόµατα µάλιστα των δυτικών τρόπων (που λειτουργούσαν κι αυτοί σε µεγάλο βαθµό µε στερεότυπα µελωδικά σχήµατα, όπως οι βυζαντινοί ήχοι) καθ' όλη τη διάρκεια του µεσαίωνα, παρέµειναν ελληνικά (protus, deuterus κλπ). Ας σηµειώσουµε επίσης την οµοιότητα της µουσικής ορολογίας, όταν οι βυζαντινοί θεωρητικοί µιλούν για σκληρό και µαλακό διάτονο, την ίδια στιγµή που οι δυτικοί µιλούν για σκληρό και µαλακό εξάχορδο (hexachordum durum, molle), που αποτελεί τη βάση του θεωρητικού συστήµατός τους. Αφ' ετέρου, ας σηµειωθεί ότι η πρώιµη βυζαντινή νευµατογραφή αποτέλεσε τη βάση από την οποία εξελίχτηκε το αντίστοιχο δυτικοευρωπαϊκό νευµατικό σύστηµα. Η δυτική σηµειογραφία στα πρώιµα στάδια είναι µορφολογικά πολύ παρόµοια µε την εκφωνητική βυζαντινή σηµειογραφία, ενώ και τα δύο συστήµατα λειτουργούν µε τον ίδιο τρόπο, δηλαδή ως καταγραφή των αποστάσεων µεταξύ των φθόγγων και όχι ως καταγραφή συγκεκριµένων τονικών υψών. Επίσης, και στις δύο περιπτώσεις η νευµατική σηµειογραφία λειτούργησε στα πρώτα της στάδια απλώς ως υποβοήθηση του µνηµονικού των ψαλτών που έπρεπε να ψάλλουν µια ήδη γνωστή µελωδία. Πολύ αργότερα, και µε την επαύξηση του ρεπερτορίου των εκκλησιαστικών µελών σε βαθµό που δεν ήταν δυνατόν να τις αποµνηµονεύσει όλες ένας ψάλτης, κατέστη αναγκαίο η σηµειογραφία να γίνεται ολοένα και λεπτοµερέστερη. Έτσι προκύπτει η µέση βυζαντινή σηµιοεγραφία και η ανάγκη έκδοσης νέων εγχειριδίων εκµάθησής της, που είναι οι λεγόµενες "Παπαδικές". Πρόκειται για άλλο ένα παράλληλο φαινόµενο µεταξύ ανατολής και δύσης, µια και η ίδια ακριβώς είναι και η εξέλιξη της δυτικής σηµειογραφίας. Ακόµη, αρκετές από τις βυζαντινές εκκλησιαστικές µελωδίες του 9 ου και του 10 ου αιώνα µεταφράστηκαν, υιοθετήθηκαν και χρησιµοποιήθηκαν ευρέως στο λατινικό λειτουργικό τυπικό, όπως µας υποδεικνύουν οι ίδιοι οι δυτικοί µελετητές. Το ίδιο συµβαίνει και µε συγκεκριµένα λειτουργικά κείµενα, µε πιο γνωστό παράδειγµα την επίκληση "Κύριε ελέησον", που ακούγεται ακόµη και σήµερα στην ελληνική γλώσσα, ως πρώτο µέρος του λατινικού κειµένου της λειτουργίας, του ordinarium missae. Η επόµενη ιστορική περίοδος που µου δηµιουργεί υποψίες ότι πιθανόν να µαρτυρεί στενές αλληλεπιδράσεις είναι ο 12 ος -13 ος αιώνας. Είναι µια εποχή που έχουν ξεκινήσει οι Σταυροφορίες, που για τη δυτική Ευρώπη είχαν εξαιρετικά µεγάλη σηµασία, αφού τους

4 έφεραν σε επαφή µε το Βυζάντιο και τους Άραβες, που την εποχή εκείνη ήταν πολιτιστικά πολύ πιο προηγµένοι. Στα δυτικοευρωπαϊκά χρονικά εκείνης της περιόδου είναι εµφανής ο θαυµασµός για όσα έβλεπαν στην πορεία τους οι Σταυροφόροι. Αλλά και από την πλευρά του Βυζαντίου, την εποχή εκείνη οι σχέσεις µε τη ύση περνούσαν µια περίοδο ακµής. Ο Αυτοκράτορας Μανουήλ Κοµνηνός, που βασίλευσε στο δεύτερο µισό του 12 ου αιώνα, είχε στρέψει την προσοχή του για πολιτικούς προς τη ύση και θεωρείται ο σηµαντικότερος "δυτικότροπος" βυζαντινός αυτοκράτορας µετά τον Ιουστινιανό. Βέβαια, όλη αυτή η περίοδος κατέληξε σε ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός, που σφράγισε τις µετέπειτα σχέσεις, τη λατινική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης του Αλλά αυτό δεν πρέπει να µας εµποδίσει από το να δούµε τις επαφές που αναπτύχθηκαν νωρίτερα ή και που ενδεχοµένως συνέχισαν να αναπτύσσονται και αργότερα. Εκείνο λοιπόν που βλέπουµε είναι ότι την εποχή εκείνη (12 ος -13 ος αι.) παρατηρείται ένα πολύ σηµαντικό παράλληλο φαινόµενο στις µουσικές των δύο πολιτισµών. Στο Βυζάντιο έχουµε µια σταδιακή αλλαγή της µουσικής αισθητικής προς την κατεύθυνση του λεγόµενου καλοφωνικού µέλους, δηλαδή µιας µουσικής έντονα µελισµατικής, δεξιοτεχνικής. Το ίδιο ακριβώς παρατηρούµε στις µελωδικές γραµµές των ευρωπαϊκών λειτουργικών µελών της εποχής, που κωδικοποιούνται στη µουσική της λεγόµενης Σχολής της Νοτρ Νταµ (τέλη 12 ου, αρχές 13 ου ). Κι εκεί οι µελωδίες προεκτείνονται µε µακρά µελίσµατα, που ακούγονται πάνω από µακρές κρατηµένες νότες, που φέρουν την ονοµασία Tenor, δηλαδή ισοκράτης. Μήπως λοιπόν εδώ έχουµε µια αλληλεπίδραση, αφού µάλιστα την ίδια περίπου περίοδο είναι που εµφανίζεται και στη Βυζαντινή µουσική το φαινόµενο του ίσου, παράγοντας µια πρώιµη µορφή πολυφωνίας; Θα πήγαινα µάλιστα και λίγο παρακάτω, διατυπώνοντας την εξής σκέψη. Οι νότες που συναπαρτίζουν τον Tenor του δυτικού λειτουργικού µέλους προέρχονται από αποσπασµατα µονοφωνικών µελωδιών, του λεγόµενου γρηγοριανού µέλους. Μήπως µπορούµε να συσχετίσουµε αυτές τις ενδιάµεσες νότες του Tenor µε τις ενδιάµεσες µαρτυρίες που συναντούµε κατά διαστήµατα σε βυζαντινά καλοφωνικά µέλη, από τις οποίες προκύπτουν οι φθόγγοι του ισοκράτη; Μήπως και αυτές, αν τις αποµονώσουµε, σχηµατίζουν κάποια συγκεκριµένη µελωδία; Πέραν όµως αυτών, τα µακρά µελίσµατα του καλοφωνικού γένους που πήραν την ονοµασία "κρατήµατα", παραλληλίστηκαν από ορισµένους µελετητές µε τα "τροπαρίσµατα" της δυτικής µουσικής, που αναφέραµε και παραπάνω. Με τις προσθήκες δηλαδή στο λειτουργικών ενδιάµεσων µελικών αποσπασµάτων, που δηµιουργούνται µάλιστα για καθαρά αισθητικούς, συνθετικούς και όχι θρησκευτικούς λόγους. Πράγµα που φαίνεται και από το γεγονός ότι αυτά τα κρατήµατα συχνά συγκεντρώνονται σε συγκεκριµένο λειτουργικό βιβλίο, το "Κρατηµατάριο", που υπάρχει εκείνη την εποχή, για να χρησιµοποιούνται

5 ανάλογα µε τις ανάγκες. Εδώ όµως παρατηρούµε άλλο ένα παράλληλο φαινόµενο, αφού στον 13 ο αιώνα και στη δύση υπάρχουν ειδικά βιβλία που συγκεντρώνουν τέτοιες εναλλακτικές µελωδίες, που χρησιµοποιούνται ανάλογα µε την περίσταση. Αλλά ας περάσουµε στο πεδίο των µουσικών οργάνων. Αραβικές πηγές του 9 ου και του 10 ου αιώνα, όπου περιέχονται πληροφορίες για ορισµένα βυζαντινά µουσικά όργανα, αναφέρονται σε ένα όργανο που οι βυζαντινοί ονοµάζουν lura ή λύρα, και το οποίο αντιστοιχίζεται προς το αραβικό rabab, που είναι ένα όργανο µε δοξάρι. Εποµένως, εδώ έχουµε ένα όργανο που υπάρχει και στον αραβικό, αλλά και στο βυζαντινό πολιτισµό, συνεχίζει µάλιστα τη ζωή του ως κρητική λύρα και ως λύρα του Αιγαίου ακόµη και σήµερα. Το όργανο αυτό, που στο Βυζάντιο διαµορφώθηκε στην αχλαδόσχηµη µορφή που και σήµερα γνωρίζουµε, είναι σχεδόν πανοµοιότυπο µε το µεσαιωνικό ρέµπεκ, το πρώτο δυτικοευρωπαϊκό τοξωτό όργανο. Σε ευρεία χρήση στο Βυζάντιο ήταν επίσης τα όργανα του γένους του ψαλτηρίου, σε τριγωνική ή τετράπλευρη µορφή. Σύµφωνα µε τους µελετητές, το δυτικοευρωπαϊκό τετράπλευρο ψαλτήριο βασίζεται σε βυζαντινά και αραβικά πρότυπα και δεν έφτασε στη υτική Ευρώπη, παρά µόνο έπειτα από τις επαφές µε τους λαούς αυτούς. Τα δυτικοευρωπαϊκά µεγάλα ορθογώνια ψαλτηρία θυµίζουν έντονα τα αντίστοιχα βυζαντινά, που τα συναντούµε από τον 12ο αιώνα. Πολύ διαδεδοµένο ήταν στη υτική Ευρώπη και το τρίγωνο ψαλτήριο σε σχήµα άρπας, που φέρει µε το αντίστοιχο βυζαντινό τριγωνικό ψαλτήριο τόσες πολλές οµοιότητες, ώστε δεν αποκλείεται η άµεση βυζαντινή προέλευση και του δυτικού µεσαιωνικού οργάνου. Ας περάσουµε όµως σε µιαν άλλη κατηγορία οργάνων, τα στρατιωτικά όργανα που χρησιµοποιούνται στην τελετουργία και ας επικεντρωθούµε στην ύστερη περίοδο και τον 14 ο αιώνα, που συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στις τελετές συµµετέχουν ολόκληρα µουσικά συγκροτήµατα, µικρές ορχήστρες, στις οποίες γίνεται φανερό ότι ενίοτε προστίθενται και άλλα, πνευστά κυρίως, µουσικά όργανα, πιθανότατα της οικογένειας του ζουρνά. Γι αυτά έχουµε µαρτυρίες από αρκετές ιστορικές πηγές της εποχής, αλλά και από το κατεξοχήν κείµενο που δίνει πληροφορίες για τις τελετές της εποχής εκείνης, το De Officiis του Ψευδο-Κωδινού και κάνει λόγο για σαλπιγκτές, βουκινάτορες, ανακαριστές και σουρουλιστές (δηλαδή αυλητές) τα όργανά αυτά είναι, κατά τη µαρτυρία, εκείνα που δεν είναι "λεπτά". Ως "λεπτά" όργανα πρέπει να αντιληφθούµε εκείνα που είχαν ήχο ευγενέστερο, διακριτικό. Από αυτά διακρίνονται τα µη λεπτα, δηλαδή τα µεγαλόφωνα όργανα, που είναι κατάλληλα για µια τελετή που γίνεται σε ανοικτό χώρο, όπως σάλπιγγες και ανακαράδες στην ίδια κατηγορία θα πρέπει να ανήκουν και τα όργανα που έπαιζαν οι

6 σουρουλισταί, που µας οδηγεί να πιστέψουµε ότι πρόκειται µάλλον για ζουρνάδες, που έχουν µεγάλο ήχο, και την ίδια εποχή έχουν µεγάλη διάδοση στην Ευρώπη. Η συµµετοχή των ζουρνάδων στα βυζαντινά µουσικά σύνολα της τελετουργίας του 14ου αιώνα δεν προέρχεται ως συνέχεια κάποιας διαπιστωµένης παλιότερης βυζαντινής πραγµατικότητας. Πιστεύουµε ότι η είσοδός τους µπορεί να προέρχεται από τις σχέσεις που είχε το ύστερο Βυζάντιο µε τις δυνάµεις της υτικής Ευρώπης, µέσω των µικρών ηγεµονιών που υπήρχαν στον ελληνικό χώρο και µέσω των εµπορικών επαφών µε τους Βενετούς και τους Γενουάτες στα µεγάλα λιµάνια του φθίνοντος πλέον κράτους. Την ίδια περίοδο, περί το 1330, στην Ευρώπη χρησιµοποιούνται ταυτόχρονα σάλπιγγες, ζουρνάδες και κρουστά. Ανάλογη διάκριση οργάνων, όπως αυτή µου φανερώνεται στο κείµενο του Ψευδο-Κωδινού, δηλαδή τα όργανα µε µεγάλο ήχο, σε αντιδιαστολή προς τα "λεπτά", συναντούµε και στη υτική Ευρώπη. Στην Ευρώπη έχουµε τα όργανα για περιστάσεις εσωτερικών χώρων, που έφεραν την ονοµασία "χαµηλά" (bas), εννοώντας µάλλον χαµηλόφωνα, διακριτικά. Τα όργανα που χρησιµοποιούνταν σε ανοικτούς χώρους, για επίσηµες, δηµόσιες περιστάσεις, είχαν µεγάλο ήχο, που έφτανε µακριά, και ονοµάζονταν haut, υψηλά. Μεταξύ αυτών περιλαµβάνονταν είδη κόρνου και τροµπέτας, οι ζουρνάδες και οι µποµπάρδες, ο άσκαυλος, τα τύµπανα και τα κύµβαλα, τα ίδια δηλαδή που οι βυζαντινοί χαρακτηρίζουν ως µη λεπτά. Το πολύαυλο όργανο παίζει σηµαντικότατο ρόλο στις τελετές, σε σηµείο που, στον 10 ο αιώνα, να έχει αναγορευθεί σε κατ' εξοχήν αυτοκρατορικό σύµβολο που χρησιµοποιείται µόνο στις πιο επίσηµες τελετές, και µόνο όταν είναι παρών ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Ο ρόλος αυτός αποκρυσταλλώνεται ως ρόλος αυτοκρατορικού συµβόλου ήδη στα τέλη του 8 ου αιώνα. Το όργανο αυτό είναι ακριβώς που πέρασε στη υτική Ευρώπη και γύρω από την εξέλιξη και το ρεπερτόριό του γράφτηκαν µεγάλα και σηµαντικά κεφάλαια της ευρωπαϊκής µουσικής ιστορίας. Η αρχαιότερη είδηση για το όργανο στη µεσαιωνική ύση είναι η δωρεά ενός οργάνου το έτος 757 στον Φράγκο βασιλέα Πιπίνο από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ε, ο οποίος, πιθανότατα υπολόγιζε ως ανταπόδοση και στην πολιτική υποστήριξη του Πιπίνου στο φλέγον ζήτηµα της Εικονοµαχίας. Όµως, το όργανο του Πιπίνου δεν φαίνεται να είχε µεγάλη διάρκεια ζωής, διότι µερικές δεκαετίες αργότερα, ο Λουδοβίκος Α ο Ευσεβής, γιος και διάδοχος του Καρλοµάγνου, χρειάστηκε να παραγγείλει να του κατασκευάσουν ένα άλλο όργανο για χρήση στην αυλή του. Το όργανο αυτό κατασκευάστηκε το έτος 826, από κάποιον Έλληνα τεχνίτη Γεώργιο από τη Βενετία. Από τη στιγµή εκείνη επανέρχεται, κατά την άποψή µας οριστικά, το όργανο στο ύση. Οι πηγές, που µας πληροφορούν για το όργανο στην αυλή του Λουδοβίκου, υπογραµµίζουν ότι το όργανο κατασκευάστηκε σύµφωνα µε το βυζαντινό πρότυπο, αλλά και για να υπερκεράσει µε αυτό τους Βυζαντινούς σε αίγλη και κύρος. Φαίνεται ότι ο φράγκος αυτοκράτορας πέτυχε

7 το σκοπό του, έτσι ώστε ο Θεόφιλος, αυτοκράτορας που ανεβαίνει στο θρόνο της Κωνσταντινούπολης το 829, τρία χρόνια µετά το γεγονός του Λουδοβίκου, αισθάνεται την ανάγκη να κατασκευάσει τέτοια πολύαυλα όργανα ακόµη πολυτελέστερα, από ατόφιο χρυσάφι, όπως µας βεβαιώνουν όλοι σχεδόν οι βυζαντινοί χρονογράφοι και ιστορικοί της περιόδου. Πιστεύουµε ότι η αθρόα αυτή υιοθέτηση βυζαντινών προτύπων από τους Καρολίδες φράγκους βασιλείς (θυµίζω όσα σηµείωσα ανωτέρω για την οκτώηχο, τους ήχους κλπ.), δεν ήταν άσχετη από πολιτικές σκοπιµότητες. Είναι γνωστό ότι ένα από τα ιδεολογήµατα που προέβαλλε ο Καρλοµάγνος και οι διάδοχοί του για να επιτύχει την πολιτική ενοποίηση του τεράστιου και ετερόκλητου κράτους του ήταν και η διεκδίκηση εκ µέρους του του τίτλου του Ρωµαίου Αυτοκράτορα. Χρησιµοποίησε το επιχείρηµα ότι αυτός ήταν που κατείχε την εποχή εκείνη τις περιοχές που αποτελούσαν κάποτε τον κύριο πυρήνα της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας, καθώς και την ίδια τη Ρώµη. Στη διαδικασία αυτή, αναπόφευκτο ήταν να έλθει σε σύγκρουση µε τον Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, που δικαιωµατικά και µε αποδεδειγµένους ιστορικά τίτλους συνέχειας και διαδοχής έφερε τον τίτλο του Ρωµαίου Αυτοκράτορα. Ο Κάρολος διεκδίκησε µάλιστα απευθείας τον θρόνο της Κωνσταντινούπολης για τον εαυτό του, µε το επιχείρηµα ότι αυτός χηρεύει, αφού τον κατέχει µια γυναίκα, η Ειρήνη η Αθηναία, χήρα του Λέοντος και µητέρα του Κωνσταντίνου Στ. Είναι πολύ πιθανόν ότι µέσα στο πολιτικό αυτό παιχνίδι εντάσσεται και η υιοθέτηση από τον Καρλοµάγνο στοιχείων των βυζαντινών θεσµών, που θα του επέτρεπαν να υποστηρίζει τις διεκδικήσεις του περί ισοτιµίας. Ποια ήταν όµως η συνέχεια στη ύση; Το όργανο ξεκίνησε στη ύση, όπως και στην Ανατολή, ως αυτοκρατορικό σύµβολο. Στη υτική Ευρώπη, όµως, η αυτοκρατορική ισχύς της δυναστείας των Καρολιδών κατέρρευσε πολύ γρήγορα και το όργανο, ως εντυπωσιακό σύµβολο εξουσίας και µεγαλοπρέπειας δεν ήταν τότε δύσκολο να υιοθετηθεί από τη δύναµη εκείνη που ουσιαστικά αντικατέστησε την αυτοκρατορία, και αυτή δεν ήταν άλλη από την Εκκλησία, όπου το όργανο διαδόθηκε πολύ σύντοµα. Κλείνοντας αυτή την απαρίθµηση αντιστοιχιών µεταξύ του βυζαντινού και του δυτικοευρωπαϊκού µουσικού πολιτισµού, υπογραµµίζω για µια ακόµη φορά ότι όσα είπα δεν είναι παρά ερεθίσµατα για περαιτέρω και εις βάθος έρευνα, ώστε να αρθεί η ανεξήγητα µονόπλευρη πεποίθηση ορισµένων ότι η Βυζαντινή µουσική παράδοση και, κατ' επέκταση, ο νεοελληνικός παραδοσιακός µουσικός πολιτισµός συσχετίζεται µόνο µε την ανατολή και έχει υποστεί µόνο τουρκικές ή αραβοπερσικές επιδράσεις. Ο ελληνικός πολιτισµός της αρχαιότητας, για τον οποίο όλοι υπερηφανευόµαστε, στη δυτικοευρωπαϊκή Αναγέννηση και όχι στην Ανατολή και το Ισλάµ, βρήκε τη συνέχειά του.

Συνοπτική Ιστορία 1ο Μάθηµα. Η Ιστορία της Μουσικής στον Πρώιµο Μεσαίωνα

Συνοπτική Ιστορία 1ο Μάθηµα. Η Ιστορία της Μουσικής στον Πρώιµο Μεσαίωνα Συνοπτική Ιστορία 1ο Μάθηµα Η Ιστορία της Μουσικής στον Πρώιµο Μεσαίωνα Ως ξεκίνηµα της ξεχωριστής πορείας της δυτικοευρωπαϊκής µουσικής θεωρείται η δηµιουργία της Πολυφωνίας Τα πρώτα δείγµατα πολυφωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ 1 Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ Ο Σμυρναϊκός Μανές ή αλλιώς Μανέρως. Κατά τους Αρχαίους συγγραφείς ο Μανέρως ήταν θλιβερός ήχος και τον ονομάζανε Μανέρω ή Λίναιος θρήνος διότι κατά τα λεγόμενα με τον ήχο αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

1.3 1.Ποια κατάσταση επικρατούσε στην προϊσλαµική Αραβία; 2.Ποια η δράση του Μωάµεθ µεταξύ ;

1.3 1.Ποια κατάσταση επικρατούσε στην προϊσλαµική Αραβία; 2.Ποια η δράση του Μωάµεθ µεταξύ ; 1. Από την αρχαιότητα στο Μεσαίωνα 2. Ποια γεγονότα προετοίµασαν το πέρασµα από την αρχαιότητα στο Μεσαίωνα; 3. Γιατί η περίοδος 330-641 έχει διπλή ονοµασία; 4.Ποια πολιτισµικά στοιχεία διακρίνουν το ανατολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ----- ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ταχ. Δ/νση: ΤΜΗΜΑ Ανδρέα Παπανδρέου Α 37 Τ.Κ. Πόλη: 15180

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηµα 3ο. Σχολή της Notre Dame και Ars Antiqua

Μάθηµα 3ο. Σχολή της Notre Dame και Ars Antiqua Μάθηµα 3ο Σχολή της Notre Dame και Ars Antiqua Η Σχολή της Notre Dame Μια νέα εποχή της Πολυφωνίας µε επίκεντρο το Παρίσι Περίπου 1180-1230 (τέλη 12ου και αρχές 13ου αιώνα) Leoninus και Perotinus οι δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Υ Π Α Τ Ρ Ω Ν. Μουσικά όργανα. Η καθ ημάς Μικρά Ασία

Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Υ Π Α Τ Ρ Ω Ν. Μουσικά όργανα. Η καθ ημάς Μικρά Ασία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Υ Π Α Τ Ρ Ω Ν Μουσικά όργανα Η καθ ημάς Μικρά Ασία Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Μ Π Ο Υ Ζ Ο Ύ Κ Ι Το μπουζούκι είναι ένα έγχορδο όργανο,

Διαβάστε περισσότερα

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ)

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) 1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας Επιμέλεια, Δ. Πετρουγάκη, Φιλόλογος Οι διοικητικές αλλαγές Ο Διοκλητιανός (284 μ.χ.) επεδίωξε

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές.

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Μια πρώτη επαφή με τη

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 6: Ιστορικό Πλαίσιο 8ου-9ου αιώνα: Σκοτεινοί αιώνες-εικονομαχία. Θεοφάνης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα

Διαβάστε περισσότερα

Ύλη Β Γυμνασίου ομάδα μαθημάτων Α (τμήμα ένταξης)

Ύλη Β Γυμνασίου ομάδα μαθημάτων Α (τμήμα ένταξης) 5 ο Γυμνάσιο Ν. Ιωνίας Σχολ. Έτος 2017-18 Εξεταστέα ύλη προαγωγικών εξετάσεων περιόδου Ιουνίου ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γιώργος Ιωάννου «Να σαι καλά δάσκαλε» σελ 32 Άννα Φράνκ «Το ημερολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Τσέτσος Αισθητική της Μουσικής ΜΟ 35 ΥΕ 4 Τε Ζερβός Μουσική δηµιουργία Σύνθεση ΜΟ 46 ΥΕ 4 Τρ Σεργίου Στοιχεία διεύθυνσης ορχήστρας

Τσέτσος Αισθητική της Μουσικής ΜΟ 35 ΥΕ 4 Τε Ζερβός Μουσική δηµιουργία Σύνθεση ΜΟ 46 ΥΕ 4 Τρ Σεργίου Στοιχεία διεύθυνσης ορχήστρας Βέρδης Εισαγωγή στην Παιδαγωγική ΜΣ 13 Υ 2 Πε 09-12 426 Ψαρουδάκης Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Μουσική ΜΟ 27 Υ 2 Τρ 09-12 741 Μπαµίχας Ιστορία της υτικής Μουσικής ΙΙ (Μπαρόκ) ΜΣ 16 Υ 2 ε 15-18 741 Μπαλαγεώργος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ

ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΩΝ Γ ΗΜΕΡΙΔΑ ΨΑΛΤΙΚΗΣ «Θέματα Θεωρίας της Ψαλτικής» «Οι Μέσοι Ήχοι» Κωνσταντίνος Μπραζιτίκος Σάββατο 23 Μαΐου 2015 2 Στα πλαίσια της σημερινής ημερίδας

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες

Κεφάλαιο 2. Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες Κεφάλαιο 2 Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες Ηχόχρωμα Η ίδια νότα,αν παιχτεί από διαφορετικά όργανα, έχει διαφορετικό «άκουσμα» Συνήθως, ακόμα και δύο όργανα του ιδίου τύπου (π.χ. δύο βιολιά) έχουν επίσης

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Μάθημα: Βυζαντινή Ιστορία ιδάσκουσα: Ειρήνη Χρήστου Ειρήνη Χρήστου Βυζαντινή Ιστορία Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 1. Τα πολύ παλιά χρόνια, όταν οι άνθρωποι δημιούργησαν οικισμούς, άρχισαν να καλλιεργούν τη γη και να εκτρέφουν ζώα. Επειδή τα μέταλλα δεν είχαν ανακαλυφθεί ακόμα, οι συναλλαγές τους

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Α. Η βυζαντινή διπλωματία Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Μέθοδοι της βυζαντινής διπλωματίας: Ευκαιριακές αποστολές πρέσβεων Χορηγίες ( χρήματα ή δώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Β Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ όλης της ύλης Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

Ιστορία Β Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ όλης της ύλης Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ερωτήσεις ανά ενότητα του σχολικού εγχειριδίου Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία 1.1.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη [σ. 7-9] α] Ποια μέτρα πήρε ο Κωνσταντίνος Α για την ανόρθωση του κράτους;

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2010 2011 ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ Α- ΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843)

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) μεγάλες εδαφικές απώλειες ενίσχυση ελληνικότητας νέοι θεσμοί πλαίσιο μέσα στο οποίον το Βυζάντιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του μαθήματος είναι η διδασκαλία της ύλης χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Η αποσπασματικότητα δεν επιτρέπει στους μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 2/11/2015

Διαβάστε περισσότερα

ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ

ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : 2017-2018 ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ Γκουτζίνα Ιφιγένεια, Δροσινού Μαρία Γεωργία ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ Ο όρος «Σύγκλητος»

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (13ος - 18ος αι.) Ενότητα #2: H Δ Σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους Σχόλια για τα γεγονότα της προηγούμενης ενότητας Νικόλαος

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13. Τα αερόφωνα με επιστόμιο

Κεφάλαιο 13. Τα αερόφωνα με επιστόμιο Κεφάλαιο 13 Τα αερόφωνα με επιστόμιο Τρόπος λειτουργίας Αξιοποιούνται οι ψηλότερες συχνότητες της αρμονικής σειράς Η τεχνική του υπερφυσήματος ανάγεται σε βασικό (ή και αποκλειστικό) τρόπο παραγωγής ήχου

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 1: Εισαγωγή στις έννοιες και τα εγχειρίδια της βυζαντινής φιλολογίας. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Mια πρώτη επαφή με τη Βυζαντινή Φιλολογία.

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Σεπτεμβρίου ακαδ. έτους Α Εξάμηνο (8-30 Σεπτεμβρίου) ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΤΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Σεπτεμβρίου ακαδ. έτους Α Εξάμηνο (8-30 Σεπτεμβρίου) ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΤΗΣ Α Εξάμηνο (8-30 Σεπτεμβρίου) 08/09/2016 ΠΕΜΠΤΗ 09:00-11:00 Αρχαία Ελληνική Γλώσσα (Υ), Αμφ. 1, 2. Αθ. Ευσταθίου Άν.Βουζβουρή, Ν.Παραδείσης, Σκρέκας, Αλ.Μαζωνάκη, Σ.Καρύδη 15/09/2016 ΠΕΜΠΤΗ 19:00-21:00

Διαβάστε περισσότερα

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Στο ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη Κρήτη, έχουν εντοπιστεί από τους αρχαιολόγους τέσσερις θεατρικοί χώροι διαφορετικών εποχών.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Επισκόπηση της Ελληνικής Ιστορίας, Β. Θ. Θεοδωρακόπουλος, Ph.D. Διόρθωση - Επιμέλεια: Λίλυ Πανούση Εκδόσεις Γιαλός Αθήνα, Δεκέμβριος 2015 ISBN: 978 960 82275 0 7 Εκδόσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2018-2019 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018-2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 03-06-2019 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες (10:30-12:30) ΟΔΗΓΙΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ενδεικτικό Πρόγραμμα Πανεπιστημιακό Έτος 2014 2015 Προεδρία: Αναπλ. Καθηγητή Αχιλλέα Χαλδαιάκη Αθήνα, Σεπτέμβριος 2014

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία:

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία: Εικονομαχία Αιτίες Συνέπειες Ορισμός: η θρησκευτική και πολιτική διαμάχη για τη λατρεία των εικόνων. 1 η Αιτία: 1η Συνέπεια: Αντίπαλες πλευρές: εικονομάχοι > το επίσημο κράτος και τμήμα του πληθυσμού εικονόφιλοι

Διαβάστε περισσότερα

1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ B ΛΥΚΕΙΟΥ (Θεωρία Σχολικού βιβλίου, σελ. 249-257) A.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ 1. Κρατώ σηµειώσεις κατά παράγραφο 1. Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου 2. Παρουσιάζω παραλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Τα μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο αυλός, με διαφορετικές μορφές, η λύρα, η άρπα, η φόρμιξ, η κιθάρα, αργότερα η ύδραυλις κλπ.

Τα μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο αυλός, με διαφορετικές μορφές, η λύρα, η άρπα, η φόρμιξ, η κιθάρα, αργότερα η ύδραυλις κλπ. Η Ινδική κλασσική μουσική είναι μια από τις παλαιότερες μουσικές παραδόσεις του κόσμου. Από τον πολιτισμό της κοιλάδας Ίντους (Indus) έχουν διασωθεί γλυπτά που αναδεικνύουν χορευτικές δραστηριότητες, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο. φθόγοι - νότες Φθόγγος ή νότα ονοµάζεται ο ήχος που παράγει είτε η φωνή του ανθρώπου είτε ένα µουσικό όργανο. œ œ œ œ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο. φθόγοι - νότες Φθόγγος ή νότα ονοµάζεται ο ήχος που παράγει είτε η φωνή του ανθρώπου είτε ένα µουσικό όργανο. œ œ œ œ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ο 1 φθόγοι - νότες Φθόγγος ή νότα ονοµάζεται ο ήχος που παράγει είτε η φωνή του ανθρώπου είτε ένα µουσικό όργανο. Αυτόν τον φθόγγο τον χωρίζουµε σε µικρότερα κοµµάτια για να δώσουµε και την διάρκειά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ

ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1946. Το 1964, µετά το πέρας των γυµνασιακών του σπουδών, µετέβη στο Παρίσι, όπου σπούδασε Μαθηµατικά, Κυβερνητική και Μουσικό Αυτοµατισµό. Στο Παρίσι, υπό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ H Βυζαντινή Αυτοκρατορία (αλλιώς Βυζάντιο, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) «Το πιο γλυκό ψωμί», Λαϊκό παραμύθι 2) «Ύπνε μου κι έπαρέ μου το», Δημοτικό τραγούδι 3) «Ένας αϊτός περήφανος», Κλέφτικο τραγούδι 4) «Η Νέα Παιδαγωγική»,

Διαβάστε περισσότερα

H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ

H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ Στο θρόνο βρίσκεται ο Αλέξιος Α Κομνηνός 1081 1118 (ιδρυτής δυναστείας Κομνηνών) Ο Αλέξιος Α Κομνηνός μπροστά στο Χριστό Ο Αλέξιος Α διαπραγματεύεται με τους σταυροφόρους

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΑΘΗΝΑ 2011 Έκδοση: c Πνευματικό

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική νησιώτικη μουσική

Ελληνική νησιώτικη μουσική Ελληνική νησιώτικη μουσική Περιεχόμενα : Γενικά Ρυθμός Χοροί Σποράδες Κυκλάδες Δωδεκάνησα Ρόδος, Κάσος, Κάρπαθος Επτάνησα Μουσικά Όργανα Λύρα Λαούτο Βιολί Μπουζούκι Ασκομαντούρα Γενικά : Νησιώτικα, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Στην Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ενότητα: Τα Ιδιόφωνα Νικόλαος Μαλιάρας Τμήμα Μουσικών Σπουδών Περιεχόμενα 1. Τα τύμπανα... 4 Σελίδα 2 Τα ιδιόφωνα και τα μεμβρανόφωνα, τα κρουστά όπως γενικά έχει

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως προς την ορθότητά τους, γράφοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα από τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική.

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική. ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ECTS ECTS 1. Mεθοδολογία και κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης. 2. Ζητήματα Ερμηνείας και Ερμηνευτικής της Καινής

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο

Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο 1 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διαφάνειες Οι Έλληνες και η ελληνική γλώσσα 3-4 Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου 5-7 Οι διάλεκτοι της Αρχαίας

Διαβάστε περισσότερα

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού)

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Α τάξη Γενικού Λυκείου και Α τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Ι. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ SYNTHESIS ΣΤΗΝ ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΩΝ ΙΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ

2. ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ SYNTHESIS ΣΤΗΝ ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΩΝ ΙΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ 2. ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ SYNTHESIS ΣΤΗΝ ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΩΝ ΙΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ Tο σύστηµα γραφής που χρησιµοποιεί ο χρήστης στο πρόγραµµα Synthesis προσφέρει αρκετές από τις δυνατότητες

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματος. Είδος. Έτος. ΜΣ 06 Λιάβας Εισαγωγή στην Ελληνική Δημοτική Μουσική Υ 1 χειμ. εξ. Ελληνική παραδοσιακή μουσική ΥΚ

Μαθήματος. Είδος. Έτος. ΜΣ 06 Λιάβας Εισαγωγή στην Ελληνική Δημοτική Μουσική Υ 1 χειμ. εξ. Ελληνική παραδοσιακή μουσική ΥΚ Τίτλος στο παλαιό Τίτλος Υποχρεωτικά ΜΣ 06 Λιάβας Εισαγωγή στην Ελληνική Δημοτική Μουσική Υ 1 χειμ. εξ. Ελληνική παραδοσιακή μουσική ΥΚ ΜΣ 03 Μπαλαγεώργος Εισαγωγή στη Βυζαντινή Μουσικολογία Υ 1 χειμ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΔΑ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ : Στην Αφρική Στην Αυστραλία Στην Αμερική Στην Ευρώπη Στην Κίνα

ΜΟΔΑ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ : Στην Αφρική Στην Αυστραλία Στην Αμερική Στην Ευρώπη Στην Κίνα ΜΟΔΑ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΟΔΑ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ : Στην Αφρική Στην Αυστραλία Στην Αμερική Στην Ευρώπη Στην Κίνα Στις αφρικανικές κοινωνίες, χώροι μουσικών δραστηριοτήτων είναι η πλατεία του χωριού, ο δρόμος, οι αυλές,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ. Περικλής Ούτσιος Φίλιππος Ντομασένκο Γιάννης Παζαρτζής Ορέστης Πλιάκης Νικόλας Μπάλτου

ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ. Περικλής Ούτσιος Φίλιππος Ντομασένκο Γιάννης Παζαρτζής Ορέστης Πλιάκης Νικόλας Μπάλτου ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Περικλής Ούτσιος Φίλιππος Ντομασένκο Γιάννης Παζαρτζής Ορέστης Πλιάκης Νικόλας Μπάλτου Με τον όρο κλασική μουσική αναφέρεται ευρύτερα η Δυτικοευρωπαϊκή μουσική παραγωγή που εκτείνεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΟΤΑΝ ΜΕ ΠΡΩΤΟΕΦΙΑΞΑΝ ΕΙΧΑ 2 ΜΕΓΕΘΗ, ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 1800 ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΗΚΕ.

ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΟΤΑΝ ΜΕ ΠΡΩΤΟΕΦΙΑΞΑΝ ΕΙΧΑ 2 ΜΕΓΕΘΗ, ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 1800 ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΗΚΕ. Εικόνα 1 ΒΙΟΛΙ ΕΙΜΑΙ ΕΝΑ ΕΓΧΟΡΔΟ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ «ΚΕΦΑΛΙ» ΜΟΥ ΤΑ Ι ΓΙΑ ΝΑ ΚΟΥΡΔΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΟΡΔΕΣ ΜΟΥ. ΠΑΡΑΓΩ ΗΧΟ ΟΤΑΝ ΟΙ ΧΟΡΔΕΣ ΜΟΥ ΠΙΕΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΤΟ ΔΟΞΑΡΙ ΤΙΣ ΧΑΪΔΕΥΕΙ. ΕΦΕΥΡΕΘΗΚΑ ΓΥΡΩ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ"*-*

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ*-* Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΚΑΤοΡ1Α Η 3υζαντινή εποχή Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ ΚΑΤοΡ1Α Κωνσταντινούπολη, Μ' ένα λεωφορείο τριγυρνάμε όλοι μέσα στην πόλη, σελ. 59-63. Βυζαντινή αυτοκρατορία, Εμπορικοί δρόμοι, σελ 34 Μύθοι και

Διαβάστε περισσότερα

Τρομπέτα. β) Είδη τρομπέτας. 1) Μικρή τρομπέτα ( piccolo) σε φα, μι ύφεση και ρε. Ειδική περίπτωση αποτελεί η τρομπέτα του Μπάχ ( σε ρε).

Τρομπέτα. β) Είδη τρομπέτας. 1) Μικρή τρομπέτα ( piccolo) σε φα, μι ύφεση και ρε. Ειδική περίπτωση αποτελεί η τρομπέτα του Μπάχ ( σε ρε). Τρομπέτα Ιταλικά: trompa Αγγλικά: trumpet Γαλλικά: trompette Γερμανικά: trompete α) Καταγωγή Ιστορική τοποθέτηση Οι τρομπέτες (ή τρόμπες) είναι σάλπιγγες με βαλβίδες περιστρεφόμενες ή παλινδρομικές (πιστόνια).

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Εισαγωγή - Η πιο παραμελημένη περίοδος της ιστορίας της Ελληνικής είναι η μεσαιωνική. Για λόγους καθαρά ιδεολογικούς και πολιτικούς, το

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ. Έπος ή μυθιστόρημα;

ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ. Έπος ή μυθιστόρημα; ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ Έπος ή μυθιστόρημα; - Ένα από τα λεγόμενα μεσαιωνικά έπη σαν εκείνα της Δύσης (Άσμα του Ελ Σιντ, Το τραγουδι του Ρολάνδου, Το δαχτυλίδι των Nυμπελούνγκεν) -Περιέχει κάποια απ τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ενότητα 1: Εισαγωγή. Νικόλαος Μαλιάρας Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Μουσικών Σπουδών

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ενότητα 1: Εισαγωγή. Νικόλαος Μαλιάρας Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ενότητα 1: Νικόλαος Μαλιάρας Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Μουσικών Σπουδών Οι φθόγγοι που προκύπτουν από τις απλές αριθμητικές αναλογίες 1/3 Εικόνα 1 Εικόνα 2 3 Οι φθόγγοι

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #4: Για αρχάριους Οι Σταυροφορίες Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Eν φωναίς και οργάνοις ΒασΙλησ Θ. ΓρατσοΥνασ

Eν φωναίς και οργάνοις ΒασΙλησ Θ. ΓρατσοΥνασ Eν φωναίς και οργάνοις ΒασΙλησ Θ. ΓρατσοΥνασ Μεθοδική παρουσίαση των θέσεων των φθογγοσήμων στο ούτι, το πολίτικο λαούτο και τον ταμπουρά σε σχέση με τις τονικές αλλαγές. AΘΗΝΑ 1999 2 3 Iούνιος 2001 Χρωστάω

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες.

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Μάθημα: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Τάξη: Β Γυμνασίου Ενότητα: Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου Χρόνος εξέτασης: 45 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΕΠΟ 10-1 η Γραπτή Εργασία 2008-2009 Εξετάστε τις σχέσεις κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας στην Καθολική Δύση από τον 5ο έως και τον 13ο αιώνα. Ενισχύεται ή αποδυναμώνεται η εκκλησιαστική εξουσία σε

Διαβάστε περισσότερα

L.V. BEETHOVEN. Eroica. Allegro con brio. Analysis by E. Sisiki, E. Ratsou, P. Ladas

L.V. BEETHOVEN. Eroica. Allegro con brio. Analysis by E. Sisiki, E. Ratsou, P. Ladas L.V. BEETHOVEN Eroica Allegro con brio Analysis by E. Sisiki, E. Ratsou, P. Ladas Έναρξη με tutti. Ακολουθούν μόνο έγχορδα. Sf που οδηγούν σε ff / χρήση διπλών ξύλινων πνευστών Το ίδιο μελωδικό σχήμα σε

Διαβάστε περισσότερα

Απευθείας Εναρμόνιση - Πώς να χρησιμοποιήσετε το παρόν βιβλίο

Απευθείας Εναρμόνιση - Πώς να χρησιμοποιήσετε το παρόν βιβλίο Απευθείας Εναρμόνιση - Πώς να χρησιμοποιήσετε το παρόν βιβλίο Γενικές Πληροφορίες 1. Τι είναι το μάθημα της Απευθείας Εναρμόνισης στο πιάνο: Αφορά την απευθείας εκτέλεση στο πιάνο, μιας δοσμένης μελωδικής

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Κοντσέρτο για Βιολί σε Μι ελάσσονα, έργο 64

Κοντσέρτο για Βιολί σε Μι ελάσσονα, έργο 64 Φέλιξ Μέντελσον (1809-1847) Κοντσέρτο για Βιολί σε Μι ελάσσονα, έργο 64 Η ορχηστρική μουσική του πρώιμου ρομαντικού συνθέτη Φέλιξ Μέντελσον περιλαμβάνει πέντε συμφωνίες, τις συναυλιακές εισαγωγές Όνειρο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Ιστορία της Οργανικής Μουσικής

Κεφάλαιο 5. Ιστορία της Οργανικής Μουσικής Κεφάλαιο 5 Ιστορία της Οργανικής Μουσικής Η ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητα Οι παραδοσιακοί πολιτισμοί, αλλά και γενικότερα οι μουσικοί πολιτισμοί του κόσμου χρησιμοποιούν τα όργανα αποκλειστικά σε συνδυασμό με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Ευάγγελος Αλμπανίδης Ph.D, Καθηγητής ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Διερεύνηση της σχέσης άθλησης και μουσικής-χρήση της μουσικής από τον αθλητισμό Συνύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ (ακολούθως με το my-studies)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ (ακολούθως με το my-studies) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 2017-2018 ΑΝΑ ΕΞΑΜΗΝΟ (ακολούθως με το my-studies) 2ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΟΡΜΟΥ 1 ΜΜ95 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΙΙ 2 ΜΜ97 ΕΘΝΟΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 3 ΜΜ98 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη 1 2 Περιεχόµενα Πρόλογος...5 Εισαγωγή: Οι Απαρχές της Ελληνικής Επιστήµης...8 Κεφάλαιο 1: Η Αρχαία Ελληνική Επιστήµη...24 1.1 Οι φυσικές θεωρίες των Προσωκρατικών φιλοσόφων...25 1.1.1 H πρώιµη ιωνική φιλοσοφική

Διαβάστε περισσότερα

ραστηριότητες στο Επίπεδο 1.

ραστηριότητες στο Επίπεδο 1. ραστηριότητες στο Επίπεδο 1. Στο επίπεδο 0, στις πρώτες τάξεις του δηµοτικού σχολείου, όπου στόχος είναι η οµαδοποίηση των γεωµετρικών σχηµάτων σε οµάδες µε κοινά χαρακτηριστικά στη µορφή τους, είδαµε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Archaeoschool for the Future: a Sustainability Approach ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Unità 2 ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Ελένη Γαλάνη Πάμε ξανά! 1. Πώς χαιρετάμε στα ελληνικά 2. Ρωτάμε πώς είμαστε στα ελληνικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ Ε Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Σ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 565-1815 Κεφάλαιο 1 1. Ποια εξωτερικά προβλήματα αντιμετωπίζει

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Πρόγραμμα Εξετάσεων

ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Πρόγραμμα Εξετάσεων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 20-202 Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΣ 02 ΕΘΝΟΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑ Ι 03/09/202 Δευτέρα 09:00 :00 Επίκουρος Χ 432 Καθηγητής αψούλας Αναστάσιος ΜΜ 94 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ 06/09/202 Πέμπτη :30 3:30 Ε Μ 432 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη μουσική. Μουσικοκινητική Αγωγή. Α εξάμηνο Θεωρία 4. ΡΥΘΜΟΣ. 1. Μουσική 2. Μελωδία 3. Νότες 4. Ρυθμός

Εισαγωγή στη μουσική. Μουσικοκινητική Αγωγή. Α εξάμηνο Θεωρία 4. ΡΥΘΜΟΣ. 1. Μουσική 2. Μελωδία 3. Νότες 4. Ρυθμός Μουσικοκινητική Αγωγή Α εξάμηνο Θεωρία Μίχα Παρασκευή, PhD Μουσικολόγος, Μουσικοπαιδαγωγός 1 Μουσικοκινητική Αγωγή (Θ) ΜΙΧΑ Παρασκευή 1 Εισαγωγή στη μουσική 1. Μουσική 2. Μελωδία 3. Νότες 4. Ρυθμός 2 Μουσικοκινητική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. Φλεγομενεσ ροδεσ

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. Φλεγομενεσ ροδεσ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Φλεγομενεσ ροδεσ Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου. Με τον όρο εννοείται επίσης και

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3

Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3 Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3 Η Σπάρτη ήταν πόλη- κράτος στην Αρχαία Ελλάδα, χτισμένη στις όχθες

Διαβάστε περισσότερα