Να σημειώσετε στο τετράδιό σας ποια από τις παρακάτω απαντήσεις συμπληρώνει σωστά τις ακόλουθες φράσεις ή προτάσεις

Transcript

1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Επαναληπτικό διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-9 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1/3/2015 ΓΙΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΓΘΤ, ΓΘΤ, ΠαΘΤ Θέμα Α Να σημειώσετε στο τετράδιό σας ποια από τις παρακάτω απαντήσεις συμπληρώνει σωστά τις ακόλουθες φράσεις ή προτάσεις Α.1. Τα διαγονιδιακά ζώα α. περιέχουν DNA από τρεις οργανισμούς β. παράγουν φαρμακευτικές πρωτεΐνες στο γάλα τους γ. έχουν ενσωματώσει το πλασμίδιο τi στο γονιδίωμά τους δ. είναι προϊόν γονιδιακής θεραπείας Α.2. Με την αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης α. ανιχνεύονται ασθένειες όπως το AIDS β. είναι δυνατή η μελέτη του DNA από απολιθώματα γ. εξιχνιάζονται εγκλήματα δ. όλα τα παραπάνω Α.3. Όταν σε μια διασταύρωση ετερόζυγων ατόμων η φαινοτυπική αναλογία στους απογόνους είναι 1:2:1, τότε τα αλληλόμορφα που ελέγχουν το χαρακτηριστικό είναι α. επικρατές υπολειπόμενο β. ατελώς επικρατή γ. φυλοσύνδετο υπολειπόμενο δ. τίποτε από τα παραπάνω

2 Α.4. Τα άτομα με σύνδρομο Klinefelter μπορεί να είναι α. αρσενικά β. θηλυκά γ. αρσενικά ή θηλυκά δ. τίποτε από τα παραπάνω, το σύνδρομο αυτό οφείλεται σε γονιδιακή μετάλλαξη Α.5. Σε δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες οφείλεται α. ο αλφισμός β. το σύνδρομο Down γ. το σύνδρομο Turner δ. το σύνδρομο cri-du-chat Θέμα Β Μονάδες 5 χ 5 = 25 Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις: Β.1. Γιατί τα μιτοχόνδρια και οι χλωροπλάστες χαρακτηρίζονται ως «ημιαυτόνομα οργανίδια»; Μονάδες 6 Β.2. Να περιγράψετε το μηχανισμό καταστολής του οπερονίου της λακτόζης Μονάδες 6 Β.3. Να περιγράψετε τις φάσεις της κλειστής καλλιέργειας Μονάδες 8 Β.4. Ποια είναι η χρησιμότητα της κλωνοποίησης θηλαστικών; Μονάδες 5 Θέμα Γ Δίνεται το γενεαλογικό δέντρο μιας οικογένειας στην οποία εμφανίζεται η ασθένεια της αιμορροφιλίας. Τα άτομα τρία (3), έξι (6) και επτά (7) πάσχουν από αιμορροφιλία Α.

3 Γ.1. Να γράψετε τους πιθανούς γονότυπους όλων των ατόμων που απεικονίζονται στο παραπάνω γενεαλογικό δέντρο. Μονάδες 8 Γ.2. Ποια είναι η πιθανότητα το παιδί των γονέων οκτώ (8) και εννέα (9) να είναι αγόρι αιμορροφιλικό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Μονάδες 8 Γ.3. Να περιγράψετε τη διαδικασία που θα ακολουθήσετε για να εντοπίσετε την 14 η εβδομάδα της κύησης αν το έμβρυο πάσχει από σύνδρομο Down και αιμορροφιλία Μονάδες 9 Θέμα Δ Δίνονται τρία κωδικόνια ενός τμήματος γονιδίου από ένα μόριο DNA ευκαρυωτικού κυττάρου που κωδικοποιούν τη σύνθεση ενός πεπτιδικού τμήματος μιας πρωτεΐνης, και η διεύθυνση της μεταγραφής. Δ.1.Να ορίσετε τα άκρα 5 και 3 των παραπάνω αλυσίδων DNA και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 6 Δ.2. Να γράψετε την αλληλουχία των βάσεων του τμήματος του mrna που προκύπτει από τη μεταγραφή, σημειώνοντας τα άκρα 5 και 3 και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 10 Δ.3.Ποιο ένζυμο καταλύει το μηχανισμό της μεταγραφής και ποια είναι η δράση του μετά την πρόσδεσή του στον υποκινητή; Μονάδες 4 Δ.4.Να περιγράψετε μηχανισμούς επιδιόρθωσης λαθών στο DNA. Τι συνεπάγεται η αδρανοποίηση αυτών των μηχανισμών; Μονάδες 5

4 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Επαναληπτικό διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-9 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 8/3/2015 ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ Να απαντήσετε σε όλα τα θέματα με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Καλή επιτυχία! Θέμα Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα το γράμμα που τη συμπληρώνει κατάλληλα Α.1.Όταν ένα ανθρώπινο σωματικό κύτταρο βρίσκεται στη μετάφαση της μίτωσης, τότε περιέχει α. 46 χρωμοσώματα και 46 ινίδια χρωματίνης β. 46 χρωμοσώματα και 92 μόρια DNA γ. 23 ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων και 46 μόρια DNA Α.2.Τα άτομα που πάσχουν από σύνδρομο Down μπορεί να είναι: α. μόνο αρσενικά β. μόνο θηλυκά γ. είτε αρσενικά είτε θηλυκά δ. τίποτε από τα παραπάνω Α.3.Σε δύο κύτταρα από δύο είδη θηλαστικών ο λόγος A+T/G+C α. είναι πάντα ίδιος, αφού τα κύτταρα προέρχονται από θηλαστικά β. είναι πάντα διαφορετικός, αφού τα κύτταρα προέρχονται από διαφορετικά είδη γ. είναι πάντα διαφορετικός, γιατί είναι συνάρτηση της πολυπλοκότητας του οργανισμού δ. ισχύουν όλα τα παραπάνω, ανάλογα με τα είδη των οργανισμών που εξετάζονται Α.4.Το πλασμίδιο Ti χρησιμοποιείται στη διαδικασία: α. δημιουργίας διαγονιδιακών ζώων β. δημιουργίας διαγονιδιακών φυτών γ. παραγωγής ιντερφερόνης δ. παραγωγής ινσουλίνης

5 Α.5. Στη μικροέγχυση χρησιμοποιούνται: α. Τα-λεμφοκύτταρα β. μετασχηματισμένα βακτήρια γ. γονιμοποιημένα ωάρια ζώων δ. καρκινικά κύτταρα Μονάδες 5 χ 5 = 25 Θέμα Β Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις: Β.1. Τι είναι αποικία, κλώνος, κυτταρική διαφοροποίηση; Μονάδες 6 Β.2. Τι σημαίνει ότι ο γενετικός κώδικας είναι «εκφυλισμένος»; Ποια είναι η σημασία της ιδιότητας αυτής του γενετικού κώδικα για τα κύτταρα και τους οργανισμούς; Μονάδες 6 Β.3. Γιατί ο καρκίνος δεν κληρονομείται σαν Μενδελικός χαρακτήρας; Μονάδες 5 Β.4. Να περιγράψετε τη δημιουργία ενός φυτού ποικιλίας Bt Μονάδες 8 Θέμα Γ Ένας άνδρας που πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία και έχει ελεύθερους λοβούς αυτιών, παντρεύεται μία γυναίκα, η οποία δεν πάσχει από υπερχοληστερολαιμία και έχει ελεύθερους λοβούς αυτιών. Το ζευγάρι αυτό αποκτά τρία παιδιά. Το πρώτο εμφανίζει υπερχοληστερολαιμία και έχει ελεύθερους λοβούς αυτιών, το δεύτερο δεν πάσχει από υπερχοληστερολαιμία και έχει προσκολλημένους λοβούς αυτιών και το τρίτο δεν πάσχει από υπερχοληστερολαιμία και έχει ελεύθερους λοβούς αυτιών. Γ.1. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονέων; (μονάδες 4) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 8) Μονάδες 12 Γ.2. Ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι των τριών παιδιών; (μονάδες 6) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.(μονάδες 7) Μονάδες 13 Δίνεται ότι τα γονίδια που ελέγχουν τα χαρακτηριστικά βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα

6 ΘΕΜΑ Δ Δίνεται τμήμα DNA το οποίο κωδικοποιεί τα οκτώ πρώτα αμινοξέα του πρώτου δομικού γονιδίου του οπερονίου της λακτόζης. AGCTATGACCATGATTACGGATTCACTG αλυσίδα Ι. TCGATACTGGTACTAATGCCTAAGTGAC αλυσίδα ΙΙ Δ1. Να εντοπίσετε την κωδική αλυσίδα. (μονάδα 1) Να σημειώσετε τον προσανατολισμό των αλυσίδων. (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4) Μονάδες 6 Δ2. Να γράψετε το τμήμα του mrna που θα προκύψει από τη μεταγραφή του παραπάνω τμήματος του γονιδίου και να ορίσετε τα 5 και 3 άκρα του. (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3) Μονάδες 5 Δ3. Να γράψετε το τμήμα του mrna στο οποίο θα συνδεθεί η μικρή ριβοσωμική υπομονάδα κατά την έναρξη της μετάφρασης. Μονάδες 2 Δ4. Η φυσιολογική πρωτεΐνη, που παράγεται από την έκφραση του πρώτου δομικού γονιδίου του οπερονίου της λακτόζης, αποτελείται από 1024 αμινοξέα. Μια γονιδιακή μετάλλαξη αντικατάστασης μιας βάσης στο παραπάνω τμήμα DNA οδηγεί στην παραγωγή μιας πρωτεΐνης με 1022 αμινοξέα, δηλαδή μικρότερης κατά δύο αμινοξέα. Να εξηγήσετε με ποιο τρόπο μπορεί να συμβεί αυτό. Μονάδες 6 Δ5. Μια γονιδιακή μετάλλαξη που συνέβη στο ρυθμιστικό γονίδιο του οπερονίου της λακτόζης οδηγεί στην παραγωγή ενός τροποποιημένου mrna. Το mrna αυτό φέρει τέσσερις επιπλέον διαδοχικές βάσεις μεταξύ του 3ου και 4ου κωδικονίου του. Να εξηγήσετε ποια θα είναι η συνέπεια στην παραγωγή των ενζύμων που μεταβολίζουν τη λακτόζη, όταν το βακτήριο αναπτύσσεται σε θρεπτικό υλικό απουσία λακτόζης και γλυκόζης. Μονάδες 6

7 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Επαναληπτικό Διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 22/3/2015 ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Να απαντήσετε σε όλα τα θέματα με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Καλή επιτυχία! ΘΕΜΑ A Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε με κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση Α.1.Το πολύσωμα: α. επιτρέπει τη μεταγραφή του ίδιου mrna πολλές φορές β. βρίσκεται στον πυρήνα των ευκαρυωτικών κυττάρων γ. επιτρέπει τη σύνθεση πολλών πολυπεπτιδικών αλυσίδων από το ίδιο mrna δ. ενώνει τα τμήματα της ασυνεχούς αντιγραφής Α.2. Τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή πολυνουκλεοτιδικών αλυσίδων είναι: α. Η DNA ελικάση και η DNA πολυμεράση β. Το πριμόσωμα και η DNA δεσμάση γ. Η DNA πολυμεράση και η αντίστροφη μεταγραφάση δ. Τα επιδιορθωτικά ένζυμα και η DNA ελικάση Α.3. Μια περιοριστική ενδονουκλεάση : α. έχει μία θέση αναγνώρισης στο φορέα κλωνοποίησης β. δημιουργεί τέσσερα άκρα με μονόκλωνα συμπληρωματικά άκρα γ. σπάει δύο φωσφοδιεστερικούς δεσμούς δ. ισχύουν όλα τα παραπάνω, για τα ένζυμα αυτά Α.4. Στη γονιδιακή θεραπεία της έλλειψης ADA : α. τα κύτταρα του ασθενούς τροποποιούνται με τον κατάλληλο φορέα β. εισάγεται, στα κύτταρα που δεν εκφράζουν το γονίδιο, το επιθυμητό επικρατές αλληλόμορφο γ. το επικρατές αλληλόμορφο εκφράζεται στα κατάλληλα κύτταρα δ. όλα τα παραπάνω

8 Α.5. Για να αναπτυχθούν σε καλλιέργεια είδη του γένους Clostridium απαραίτητη είναι: α. η ύπαρξη του κατάλληλου βιοαντιδραστήρα β. η απουσία οξυγόνου γ. η παρουσία οξυγόνου δ. η χορήγηση διοξειδίου του άνθρακα Μονάδες 3 χ 5 = 15 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς που αντιστοιχούν στις παρακάτω προτάσεις σημειώνοντας αν είναι σωστές ή λανθασμένες: Α.6. Ένα μόριο mrna ευκαρυωτικού κυττάρου μετά τη μεταγραφή περιέχει αλληλουχίες που αντιστοιχούν στον υποκινητή, στα εσώνια, στα εξώνια και στις 5, 3 αμετάφραστες περιοχές Α.7. Όταν οι γονείς είναι ο ένας ομάδας αίματος ΑΒ και ο άλλος ομάδας αίματος Ο αποκλείεται να αποκτήσουν παιδί ομάδας αίματος Ο. Α.8. Υπάρχουν τέσσερα αλληλόμορφα για το γονίδιο που κωδικοποιεί τη β αλυσίδα της αιμοσφαιρίνης σε ένα μυικό κύτταρο στη μετάφαση της μίτωσης. Α.9. Κάθε νουκλεοτίδιο περιέχει μία σταθερή και μία μεταβλητή περιοχή. Α.10. Με το πρόγραμμα του ανθρώπινου γονιδιώματος οι επιστήμονες προσπαθούν, μεταξύ άλλων, να κατανοήσουν τις εξελικτικές σχέσεις.ανάμεσα στον άνθρωπο και τους άλλους οργανισμούς. ΘΕΜΑ Β Μονάδες 2 χ 5 = 10 Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις: Β.1. Τι είναι τα πλασμίδια; Ποια γονίδια γνωρίζετε ότι υπάρχουν σ αυτά; Μονάδες 6 Να αναφέρετε παραδείγματα στα οποία: Β.2. Ένας άνθρωπος είναι φυσιολογικός αλλά έχει λιγότερα από δύο αλληλόμορφα στο γονότυπό του(μονάδες 5) Β.3. Υπάρχουν περισσότερα από δύο αλληλόμορφα για ένα χαρακτηριστικό στον πληθυσμό (Μονάδες 5) Μονάδες 10

9 Β.4. Να περιγράψετε τη γονιδιακή θεραπεία για την έλλειψη της απαμινάσης της αδενοσίνης(μονάδες 6). Πως ονομάζεται ο τύπος αυτός της γονιδιακής θεραπείας; (μονάδα 1)Σε ποιες άλλες παθήσεις θα μπορούσε κατά τη γνώμη σας να εφαρμοστεί ο τύπος αυτός της γονιδιακής θεραπείας; (μονάδες 2) Μονάδες 9 Μονάδες 25 ΘΕΜΑ Γ Σε δύο γυναίκες που κυοφορούν έγινε προγεννητικός έλεγχος και διαπιστώθηκε ότι τα κυοφορούμενα έμβρυα πάσχουν από σύνδρομο Down και στο ένα από τα δύο έμβρυα διαπιστώθηκε επίσης αναστροφή σε τμήμα του 3 ου χρωμοσώματος Γ.1.Να περιγράψετε τη διαδικασία με την οποία εντοπίστηκαν τα προβλήματα στα έμβρυα αυτά Μονάδες 9 Αρχίζουμε την παρατήρησή μας από δύο αδέλφια, που είναι το ένα κορίτσι φυσιολογικό και το άλλο αγόρι με μερική αχρωματοψία. Το αγόρι δεν παντρεύτηκε, ενώ το κορίτσι παντρεύτηκε έναν άντρα με μερική αχρωματοψία κι έκαναν δύο κόρες - η μία φυσιολογική, η άλλη με μερική αχρωματοψία, κι ένα αγόρι με μερική αχρωματοψία. Η φυσιολογική κόρη δεν παντρεύτηκε, ενώ η κόρη με την αχρωματοψία παντρεύτηκε φυσιολογικό άντρα κι έκαναν δύο αγόρια με αχρωματοψία και μια κόρη φυσιολογική. Ο αδελφός των κοριτσιών που είχε αχρωματοψία παντρεύτηκε μια φυσιολογική κοπέλα κι έκαναν ένα αγόρι φυσιολογικό και ένα κορίτσι επίσης φυσιολογικό. Γ.2. Να σχεδιάσετε το γενεαλογικό δέντρο μαυρίζοντας τα άτομα που πάσχουν από αχρωματοψία. Μονάδες 5 Γ.3. Ο αδελφός των κοριτσιών και η γυναίκα του περιμένουν το τρίτο τους παιδί. Τι πιθανότητα υπάρχει να πάσχει από μερική αχρωματοψία; Μονάδες 5 Γ.4. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας Μονάδες 6 Μονάδες 25

10 Θέμα Δ Δίνεται το ακόλουθο συνεχές γονίδιο που κωδικοποιεί πεπτίδιο:...agtaatatcaccataacccgggtagac αλυσίδα Ι TCATTATAGTGGTATTGGGCCCATCTG αλυσίδα ΙΙ Δ.1. Να γράψετε το mrna που προκύπτει από το παραπάνω γονίδιο με μεταγραφή και να σημειώσετε τα 5, 3 άκρα του καθώς και τα άκρα των αλυσίδων του DNA. Μονάδες 6 Δ.2. Να σημειώσετε τα αντικωδικόνια των trna με τη σειρά που συμμετέχουν στην πρωτεϊνοσύνθεση. Δ.3. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. Μονάδες 4 Μονάδες 8 Δ.4. Να εξηγήσετε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στο πεπτίδιο αν η τρίτη βάση της αλληλουχίας στο 3 άκρο της κωδικής αλυσίδας που δίνεται αντικατασταθεί με Α. Μονάδες 7

11 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Επαναληπτικό Διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 5/4/2015 Να απαντήσετε σε όλα τα θέματα με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Καλή επιτυχία! ΘΕΜΑ A Στις παρακάτω ερωτήσεις να σημειώσετε με κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση Α.1.Το πολύσωμα: α. επιτρέπει τη μεταγραφή του ίδιου mrna πολλές φορές β. βρίσκεται στον πυρήνα των ευκαρυωτικών κυττάρων γ.είναι ο τρόπος ταυτόχρονης σύνθεσης πολλών πολυπεπτιδικών αλυσίδων από το ίδιο mrna δ. δημιουργεί τα πρωταρχικά τμήματα στις θέσεις έναρξης της αντιγραφής Α.2. Τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την πιστότητα της αντιγραφής είναι: α. Οι DNA ελικάσες και η DNA πολυμεράσες β. Το πριμόσωμα και η DNA δεσμάση γ. Οι DNA πολυμεράσες και η DNA δεσμάση δ. Τα επιδιορθωτικά ένζυμα και οι DNA πολυμεράσες Α.3. Κατά τη δημιουργία ενός διαγονιδιακού ζώου το μιτοχονδριακό DNA : α. προέρχεται από το ζώο που κυοφορεί το έμβρυο β. είναι πάντα μητρικής προέλευσης και στα διαγονιδιακά και στα άλλα ζώα γ. προέρχεται από το κυτταρόπλασμα του απύρηνου ωαρίου δ. είναι του ζώου από το οποίο προέρχεται και το πυρηνικό DNA Α.4. Με τη μέθοδο PCR επιτυγχάνεται : α. ο εντοπισμός μιας αλληλουχίας DNA ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες β. η δημιουργία χιλιάδων αντιγράφων μιας συγκεκριμένης αλληλουχίας βάσεων DNA γ. η έκφραση ενός γονιδίου μέσα σε ένα βακτήριο δ. όλα τα παραπάνω

12 Α.5. Με τον όρο σιωπηλή μετάλλαξη εννοούμε την αντικατάσταση: α. μιας βάσης από ένα κωδικόνιο β. ενός κωδικονίου από ένα κωδικόνιο λήξης γ. ενός κωδικονίου από ένα συνώνυμο δ. ενός κωδικονίου λήξης από ένα άλλο που αντιστοιχεί σε αμινοξύ Μονάδες 3 χ 5 = 15 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς που αντιστοιχούν στις παρακάτω προτάσεις σημειώνοντας αν είναι σωστές ή λανθασμένες: Α.6. Οταν ένα μόριο mrna αποτελείται από 500 νουκλεοτίδια, αυτά θα συνδέονται με 499 φωσφοδιεστερικούς δεσμούς. Α.7. Για την παραγωγή ανθρώπινων πρωτεϊνών από βακτήρια προηγείται η δημιουργία γονιδιωματικής βιβλιοθήκης. Α.8. Στη μετάφαση της μίτωσης ένα ανθρώπινο σωματικό κύτταρο περιέχει συνολικά 12 γονίδια που κωδικοποιούν την HbA. Α.9. Η ιδιότητα του γενετικού κώδικα να είναι σχεδόν καθολικός βρίσκει εφαρμογή στη cdna βιβλιοθήκη. Α.10. Στο τέλος της πρώτης μειωτικής διαίρεσης προκύπτουν δύο κύτταρα απλοειδή ως προς τον αριθμό των χρωμοσωμάτων και διπλοειδή ως προς τον αριθμό των μορίων DNA. ΘΕΜΑ Β Μονάδες 2 χ 5 = 10 Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις: Β.1. Ποια είναι τα συστατικά που πρέπει να περιέχει το θρεπτικό υλικό για την καλλιέργεια των μικροοργανισμών στο εργαστήριο; Υπάρχει διαφορά από το θρεπτικό υλικό που χρησιμοποιείται στο βιοαντιδραστήρα; Μονάδες 6 Β.2. Να εξηγήσετε πως το βακτήριο E. coli επιβιώνει σε περιβάλλον στο οποίο υπάρχει γλυκόζη και πως σε περιβάλλον με λακτόζη και όχι γλυκόζη. Μονάδες 9 Β.3. Τι είναι η γονιδιωματική και τι η cdna βιβλιοθήκη; Μονάδες 6 Β.4. Τι γνωρίζετε για τα θνησιγόνα γονίδια; Μονάδες 4

13 ΘΕΜΑ Γ Δίνονται τα ακόλουθα γενεαλογικά δένδρα που απεικονίζουν τον τρόπο κληρονόμησης δύο χαρακτηριστικών Α και Β σε μια οικογένεια. Για τα χαρακτηριστικά αυτά ισχύει ο δεύτερος νόμος του Mendel Γ.1.Να εξηγήσετε πως κληρονομούνται τα χαρακτηριστικά Α και Β. Μονάδες 12 Γ.2. Να γράψετε τους πιθανούς γονότυπους των ατόμων της οικογένειας αυτής για κάθε χαρακτηριστικό Μονάδες 5 Γ.3. Τι πιθανότητα υπάρχει το επόμενο παιδί του ζευγαριού να εκδηλώνει και τα δύο χαρακτηριστικά; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Μονάδες 8 Θέμα Δ Δίνεται γονίδιο βακτηρίου που κωδικοποιεί πεπτίδιο:

14 Δ.1.Να γραφεί το mrna που προκύπτει από το τμήμα αυτό του DNA, τα άκρα των αλυσίδων του τμήματος αυτού και να εξηγήσετε ποια είναι η κωδική και ποια η μη κωδική αλυσίδα Δ.2.Πόσα αμινοξέα περιέχει το πεπτίδιο που σχηματίζεται και γιατί; Μονάδες 8 Μονάδες 5 Δ.3. Σε ποια από τις θέσεις Α, Β βρίσκεται ο υποκινητής του παραπάνω γονιδίου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Να εξηγήσετε τις επιπτώσεις στο πεπτίδιο αν αντικατασταθεί στην κωδική αλυσίδα: i. η 8 η βάση μετά το κωδικόνιο έναρξης από Α, ii. η 13 η βάση από Α. Παρατίθεται ο γενετικός κώδικας Μονάδες 12

15 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Να απαντήσετε σε όλα τα θέματα με βάση τις οδηγίες σε κάθε θέμα. Καλή επιτυχία ΘΕΜΑ Α Α1. Σιωπηλές λέγονται οι μεταλλάξεις όταν δεν εκφράζονται γιατί α. συμβαίνουν σε εσώνια β. δημιουργούνται καινούρια γονίδια εξαιτίας λάθους της αντιγραφής γ. προκύπτουν συνώνυμα κωδικόνια δ. προκύπτουν πρωτεΐνες με ασήμαντη τροποποίηση Α2. Για την παραγωγή ανθρώπινων πρωτεϊνών είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται διαγονιδιακά ζώα διότι: α. δεν περιέχουν άλλες πρωτεΐνες, άγνωστες για τον ανθρώπινο οργανισμό β. δεν έχουν προσμίξεις από άλλους οργανισμούς, όπως στα βακτήρια γ. προκύπτουν ήδη τροποποιημένες πρωτεΐνες, πράγμα που δεν συμβαίνει στα βακτήρια δ. μόνο τα α και β είναι σωστά Α3. Για τη μεταφορά γονιδίων σε φυτικά κύτταρα χρησιμοποιείται α. η τεχνική της μικροέγχυσης του επιθυμητού γονιδίου σε φυτικά κύτταρα β. η τεχνική της μικροέγχυσης σε ζυγωτό φυτικού οργανισμού γ. η εισαγωγή του γονιδίου με φορέα το πλασμίδιο Τi δ. όλα τα παραπάνω Α4. Αν επιδιώκουμε να μελετήσουμε υποκινητές κατασκευάζουμε: α. γονιδιωματική βιβλιοθήκη β. cdna βιβλιοθήκη γ. γονιδιωματική βιβλιοθήκη και cdna βιβλιοθήκη δ. mrna βιβλιοθήκη Α5. Ο φωσφοδιεστερικός δεσμός είναι ο δεσμός α. μεταξύ Α - Τ β. διαδοχικών νουκλεοτιδίων γ. ετεροπολικός δεσμός δ. τίποτε από τα παραπάνω Μονάδες 25

16 ΘΕΜΑ Β Β1. Τα έντοµα δηµιουργούν µεγάλα προβλήµατα στη γεωργία και οδηγούν σε σηµαντική µείωση της παραγωγής. Γνωρίζετε αν η Βιοτεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέµηση των εντόµων και µε ποιο τρόπο µπορεί να γίνει αυτό; Μονάδες 8 Β2. Η ινσουλίνη είναι µία πρωτεΐνη που παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισµό όπως και η αντιθρυψίνη (ΑΤΤ). Με ποιο τρόπο θα µπορούσε να παραχθεί η ινσουλίνη αν αξιοποιούσαµε τις δυνατότητες της γενετικής µηχανικής και τις ιδιότητες που έχουν τα διαγονιδιακά ζώα; Μονάδες 9 Β3.Σε τρεις διαφορετικούς βιοαντιδραστήρες πραγματοποιείται κλειστή καλλιέργεια τριών διαφορετικών μικροοργανισμών Α, Β και Γ αντίστοιχα. Στα παρακάτω διαγράμματα απεικονίζεται ο αριθμός των μικροοργανισμών σε σχέση με το χρόνο. Στο χρονικό διάστημα από 0 έως t1 η συγκέντρωση του οξυγόνου στους βιοαντιδραστήρες είναι υψηλή και σταθερή, ενώ στο χρονικό διάστημα από t1 έως t2 η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι χαμηλή και σταθερή. Με βάση τα σχήματα να χαρακτηρίσετε τους μικροοργανισμούς Α, Β, Γ σε σχέση με την εξάρτηση της ανάπτυξής τους από τη συγκέντρωση του οξυγόνο. Αιτιολογήστε την απάντησή σας. Μονάδες 8

17 ΘΕΜΑ Γ Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού DNA που κωδικοποιεί ένα πεπτίδιο με έξι αμινοξέα: 5... CCGΑTGACCAAACCTCACGCCTAGACC GGCTACTGGTTTGGAGTGCGGATCTGG... 5 Γ.1.Ποια από τις δύο αλυσίδες είναι η κωδική και ποια η μη κωδική; (μονάδες 4) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 9) Μονάδες 13 Γ.2.Να γράψετε την αλληλουχία του mrna που προκύπτει από τη μεταγραφή του παραπάνω τμήματος DNA. Μονάδες 3 Γ.3. Να γράψετε την αλληλουχία των αμινοξέων του πεπτιδίου που προκύπτει από τη μετάφραση του παραπάνω mrna. Μονάδες 3 Δίνονται οι παρακάτω αντιστοιχίσεις κωδικονίων και αμινοξέων από το γενετικό κώδικα: AUG Μεθειονίνη, ACC Θρεονίνη, AAA Λυσίνη, CCU Προλίνη, CAC Ιστιδίνη, GCC Αλανίνη Γ2. Μια πρωτεΐνη που έχει συντεθεί σε ένα βακτήριο αποτελείται από 199 αμινοξέα. Πόσα είναι τα νουκλεοτίδια τα οποία υπάρχουν στο DNA που κωδικοποίησε την παραπάνω πρωτείνη; Αν η συμμετοχή της αδενίνης στο μόριο του DNA είναι 20%, ποιο είναι το πλήθος των δεσμών υδρογόνου στο DNA; (Να μην ληφθούν υπόψη οι 5 3 αμετάφραστες περιοχές) Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Δ Δ1. Να αναφέρετε σε ποιες περιπτώσεις ενώ ισχύουν οι νόμοι του Mendel, οι φαινοτυπικές αναλογίες των απογόνων δεν είναι οι αναμενόμενες. Μονάδες 6 Ένα θηλυκό άτομο δροσόφιλας με μακριά φτερά και φαιό σώμα διασταυρώθηκε με αρσενικό που είχε κοντά φτερά και κίτρινο σώμα. Οι απόγονοι διασταυρώθηκαν μεταξύ τους (F1 X F1) και στην F2 προέκυψαν τα παρακάτω άτομα.

18 Φαινότυπος Φύλο Αριθμός ατόμων Μακριά φτερά-φαιό σώμα 30 Μακριά φτερά- φαιό σώμα 62 Μακριά φτερά- κίτρινο σώμα 30 Κοντά φτερά- φαιό σώμα 11 Κοντά φτερά- φαιό σώμα 24 Κοντά φτερά κίτρινο σώμα 10 Δ2. Να εξηγήσετε τα αποτελέσματα. Για τα άτομα που διασταυρώθηκαν δίνεται ότι τα θηλυκά έχουν ένα ζευγάρι X χρωμοσωμάτων (ΧΧ) και τα αρσενικά έχουν ένα Χ και ένα Ψ χρωμόσωμα (ΧΨ). Να μη ληφθεί υπόψη η περίπτωση μετάλλαξης. Μονάδες 15 Δ3. Πόσα συνολικά μόρια DNA περιέχονται στα χρωμοσώματα που απεικονίζονται στον καρυότυπο ενός ατόμου με σύνδρομο Klinefelter στην αρχή της μεσόφασης και στη μετάφαση της μίτωσης; Να εξηγήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4

19 ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΣΙΚΗ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Να απαντιςετε ςε όλα τα κζματα με βάςθ τισ οδθγίεσ ςε κάκε κζμα. Καλι επιτυχία! ΘΕΜΑ Α Να αντιγράψετε τουσ αρικμοφσ των παρακάτω ερωτιςεων και δίπλα να γράψετε το γράμμα που ςυμπλθρϊνει ςωςτά τισ προτάςεισ ι φράςεισ Α.1.Σο μιτοχονδριακό DNA α. υπάρχει ςε 2-10 αντίγραφα ςτα μιτοχόνδρια β. είναι μικρότερο από αυτό των χλωροπλαςτϊν γ. κλθροδοτείται από τθ μθτζρα ςτουσ απογόνουσ δ. όλα τα παραπάνω ιςχφουν για το μιτοχονδριακό DNA Α.2. Η τεχνικι τθσ αλυςιδωτισ αντίδραςθσ πολυμεράςθσ (PCR) α. επιτρζπει τθ δθμιουργία πολλϊν αντιγράφων του γονιδιϊματοσ του οργανιςμοφ δότθ β. χρειάηεται τον κατάλλθλο φορζα κλωνοποίθςθσ για να κλωνοποιθκεί γ. βρίςκει εφαρμογι ςτθν Εγκλθματολογία και ςτθν Ιατρικι δ. δίνει τθ δυνατότθτα ζκφραςθσ γονιδίων ευκαρυωτικϊν κυττάρων ςε βακτιρια Α.3. Σα γονίδια που προκαλοφν διακοπι τθσ κφθςθσ ονομάηονται α. φυλοςφνδετα β. κνθςιγόνα γ. αυτοςωμικά επικρατι δ. αυτοςωμικά υπολειπόμενα Α.4. Σα προϊόντα τθσ καλλιζργειασ των μικροοργανιςμϊν ςτο βιοαντιδραςτιρα α. παραλαμβάνονται είτε με διικθςθ είτε με φυγοκζντρθςθ β. είναι θ βιομάηα, δθλαδι οι ουςίεσ που εκκρίνουν οι μικροοργανιςμοί γ. είναι μόνο τα κφτταρα που ζχουν δθμιουργθκεί ςτθ ςτατικι φάςθ δ. βρίςκονται πάντα ςτο ίηθμα που προκφπτει από τθν επεξεργαςία του περιεχομζνου του βιοαντιδραςτιρα Μονάδεσ 5 χ 4 = 20

20 Να γράψετε ςτο τετράδιό ςασ τουσ αρικμοφσ των ακόλουκων προτάςεων και δίπλα αν κατά τθ γνϊμθ ςασ οι προτάςεισ αυτζσ είναι ςωςτζσ ι λανκαςμζνεσ Α.5. Σα προϊόντα τθσ μειωτικισ διαίρεςθσ ςτον άνδρα είναι δυνατόν να διαφζρουν ωσ προσ τον αρικμό των ηευγϊν βάςεων. Α.6. Σο γονίδιο για τθν αντίλθψθ του κόκκινου και του πράςινου χρϊματοσ ςτον άνκρωπο είναι φυλοςφνδετο επικρατζσ. Α.7. Από δφο γονείσ ίδιου φαινότυπου για τθ φυςιολογικι πιξθ του αίματοσ είναι δυνατόν να προκφψει κθλυκόσ απόγονοσ που πάςχει. Α.8. Όταν δφο ηευγάρια αλλθλόμορφων γονιδίων βρίςκονται ςτο ίδιο ηευγάρι ομόλογων χρωμοςωμάτων δεν ιςχφουν οι νόμοι του Mendel. Α.9.Για να παραχκεί ATT από διαγονιδιακά ηϊα απομονϊνουμε DNA από θπατικά κφτταρα. Θζμα Β Μονάδεσ 1 χ 5 = 5 Να απαντιςετε ςτισ ακόλουκεσ ερωτιςεισ: Β.1. Να περιγράψετε τθ δθμιουργία τθσ Dolly. Μονάδεσ 6 Β.2. Γιατί θ μετάφραςθ χαρακτθρίηεται ωσ μια «οικονομικι διαδικαςία»; Μονάδεσ 4 Β.3. Να εξθγιςετε πωσ μπορεί να διαγνωςκεί αναςτροφι ςτο 6 ο χρωμόςωμα ςε κυοφοροφμενο ζμβρυο θλικίασ 10 εβδομάδων Μονάδεσ 8 Β.4. Να περιγράψετε πωσ τα μονοκλωνικά αντιςϊματα μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ ανοςοδιαγνωςτικά Μονάδεσ 7 Θζμα Γ Δίνεται το ακόλουκο γενεαλογικό δζνδρο ςτο οποίο απεικονίηεται ο τρόποσ κλθρονόμθςθσ τθσ μερικισ αχρωματοψίασ ςτο κόκκινο και το πράςινο. Με μαυριςμζνα ςφμβολα απεικονίηονται τα άτομα που πάςχουν. Ζνα από τα άτομα που απεικονίηονται πάςχει από μία αρικμθτικι χρωμοςωμικι ανωμαλία.

21 Γ.1. Ποιο από τα παραπάνω άτομα πάςχει από χρωμοςωμικι ανωμαλία; (μονάδεσ 3) Να εξθγιςετε τουσ πικανοφσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ μπορεί να προζκυψε το άτομο αυτό (μονάδεσ 8). Μονάδεσ 11 Γ.2. Να βρείτε τουσ πικανοφσ γονότυπουσ των ατόμων που απεικονίηονται ςτο παραπάνω γενεαλογικό δζνδρο και να τουσ αιτιολογιςετε. Μονάδεσ 6 Γ.3. Σι πικανότθτα υπάρχει ζνα παιδί τθσ ΙΙΙ1 να πάςχει; Να αιτιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ Μονάδεσ 8

22 Θζμα Δ Δίνεται γονίδιο βακτθρίου που κωδικοποιεί πεπτίδιο. (Θεωροφμε αλυςίδα Ι τθν πάνω αλυςίδα και ΙΙ τθν κάτω). T C G T A A T T T T G G T C A C G T A C A C T A C A C C G A C C A G G A T T A A A A C C A G T G C A T G T G A T G T G G C T G G Δ.1.Να γραφεί το mrna που προκφπτει από το τμιμα αυτό του DNA, τα άκρα των αλυςίδων του τμιματοσ αυτοφ και να εξθγιςετε ποια είναι θ κωδικι και ποια θ μθ κωδικι αλυςίδα Μονάδεσ 6 Σο παραπάνω γονίδιο κωδικοποιεί το πεπτίδιο με τθν ακόλουκθ αλλθλουχία αμινοξζων: H 2 N- met his trp phe COOH Να εξθγιςετε τισ επιπτϊςεισ ςτο πεπτίδιο αν αντικαταςτακεί: Δ.2. θ 5 θ βάςθ από Σ, Δ.3.θ 8 θ βάςθ από C και Δ.4.θ 12 θ βάςθ από Α. Μονάδεσ 4 χ 3 = 12 Όλεσ οι αντικαταςτάςεισ αφοροφν τθν αλυςίδα Ι και γίνονται από αριςτερά προσ τα δεξιά Δίνεται ότι τα κωδικόνια που κωδικοποιοφν τα αμινοξζα του πεπτιδίου είναι: phe: UUU, UUC, his: CAU, CAC, trp: UGG Δ.5. Να εξθγιςετε ποιο κα είναι το αντικωδικόνιο του trna που κα ςυνδεκεί ςτο mrna κατά τθ μετάφραςθ μετά τθν απομάκρυνςθ του trna που μεταφζρει τθν ιςτιδίνθ (his). Μονάδεσ 7

23 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ Διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θετικής Κατεύθυνσης 3/5/2015 Να ςυμπλθρωκεί το παρακάτω φυλλάδιο με βάςθ τισ οδθγίεσ ςε κάκε κζμα. Να απαντιςετε ςε όλα τα κζματα. Καλι επιτυχία! Θζμα Α Α.1. Το κωδικόνιο ζναρξθσ του mrna είναι ςυμπλθρωματικό ςτο αντικωδικόνιο του trna α. 5 UAC 3 β. 5 CAU 3 γ.5 CUA 3 δ. 5 ACU 3 Α.2.Το οπερόνιο τθσ λακτόηθσ βρίςκεται ςε καταςτολι όταν α. εξαντλθκεί θ λακτόηθ από το κρεπτικό υλικό β. εκφράηεται το ρυκμιςτικό γονίδιο και ςτο κρεπτικό υλικό υπάρχει μόνο λακτόηθ γ. θ λακτόηθ προςδζνεται ςτθν πρωτεΐνθ καταςτολζα δ. τα βακτιρια καλλιεργοφνται μόνο παρουςία λακτόηθσ Α.3. Η διαδικαςία προςκικθσ μικρισ ποςότθτασ μικροοργανιςμϊν ςτο βιοαντιδραςτιρα λζγεται... α. ηφμωςθ β. κλειςτι καλλιζργεια γ. εμβολιαςμόσ δ. διικθςθ

24 Α.4. Τα μονοκλωνικά αντιςϊματα χρθςιμοποιοφνται, μεταξφ άλλων, για... α. τον ζλεγχο των φορζων τθσ δρεπανοκυτταρικισ αναιμίασ β. τθν παραγωγι φαρμακευτικϊν πρωτεϊνϊν γ. τον ζλεγχο τθσ ιςτοςυμβατότθτασ ςτισ μεταμοςχεφςεισ δ. όλα τα παραπάνω, αφοφ ζχουν πολλζσ εφαρμογζσ Α.5. Η κλωνοποίθςθ των κθλαςτικϊν κα ςυμβάλλει α. ςτθ δθμιουργία ηϊων ανκεκτικϊν ςτα εντομοκτόνα β. ςτθ διάςωςθ ειδϊν που απειλοφνται με εξαφάνιςθ γ. ςτθ δθμιουργία νζων ειδϊν οργανιςμϊν δ. ςε τίποτε από τα παραπάνω Θζμα Β Να απαντιςετε ςτισ ακόλουκεσ ερωτιςεισ: Μονάδεσ 5 x 5 = 25 Β.1. Ποια είναι θ διαφορά ςτο mrna που προκφπτει με μεταγραφι από ζνα γονίδιο βακτθρίου και ςτο mrna που προκφπτει με μεταγραφι από ζνα γονίδιο ευκαρυωτικοφ κυττάρου;. Μονάδεσ 8 Β.2. Να περιγράψετε το πείραμα με το οποίο επιβεβαιϊκθκε ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό. Μονάδεσ 6 Β.3. Τι είναι θ αλυςιδωτι αντίδραςθ πολυμεράςθσ και που βρίςκει εφαρμογι; Μονάδεσ 6 Β.4. Να εξθγιςετε πωσ τα μονοκλωνικά αντιςϊματα μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ κεραπευτικά Μονάδεσ 5

25 Θζμα Γ Δίνεται το παρακάτω γενεαλογικό δζνδρο που απεικονίηει τον τρόπο κλθρονόμθςθσ τθσ αιμορροφιλίασ Α ςε μια οικογζνεια. Ένα άτομο ςτθν οικογζνεια αυτι πάςχει από μια αρικμθτικι χρωμοςωμικι ανωμαλία Γ.1. Πωσ κλθρονομείται το χαρακτθριςτικό; Να αιτιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ με τισ κατάλλθλεσ διαςταυρϊςεισ και να βρείτε όλουσ τουσ πικανοφσ γονότυπουσ των ατόμων τθσ οικογζνειασ αυτισ. Μονάδεσ 9 Γ.2. Ποιο άτομο από αυτά που απεικονίηονται ςτο γενεαλογικό δζνδρο εκδθλϊνει αρικμθτικι χρωμοςωμικι ανωμαλία; Να αιτιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ. Μονάδεσ 4 Γ.3. Να εξθγιςετε τουσ πικανοφσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ προζκυψε το άτομο που πάςχει από τθν παραπάνω χρωμοςωμικι ανωμαλία. Μονάδεσ 12

26 Θζμα Δ Δίνεται θ ακόλουκθ αλλθλουχία βάςεων που κωδικοποιεί πεπτίδιο: Δ.1. Να βρείτε ποια αλυςίδα είναι θ κωδικι και ποια θ μθ κωδικι (μονάδεσ 2), να γράψετε το mrna που προκφπτει από τθ μεταγραφι τθσ παραπάνω αλλθλουχίασ (μονάδεσ 2) και να αιτιολογιςετε τισ απαντιςεισ ςασ (μονάδεσ 6) Μονάδεσ 10 Δ.2. Η αλλθλουχία αυτι αντιγράφεται. Η κζςθ ζναρξθσ τθσ αντιγραφισ είναι ςτα δεξιά τθσ αλλθλουχίασ που δίνεται. Να εξθγιςετε ποια αλυςίδα αντιγράφεται ςυνεχϊσ και ποια αςυνεχϊσ (μονάδεσ 4) και να γράψετε το πρωταρχικό τμιμα που κα τοποκετθκεί κατά τθν ζναρξθ τθσ αντιγραφισ ςτθν αλυςίδα που αντιγράφεται ςυνεχϊσ και το οποίο αποτελείται από οκτϊ νουκλεοτίδια (μονάδεσ 6). Μονάδεσ 10 Δ.3. Το τμιμα που περικλείεται από τισ αγκφλεσ υφίςταται αναςτροφι. Να γράψετε τθ νζα αλλθλουχία που κα προκφψει μετά τθν αναςτροφι και να εξθγιςετε ποιεσ κα είναι οι επιπτϊςεισ ςτο πεπτίδιο που παράγεται Μονάδεσ 5

27 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 10/5/2015 Να απαντιςετε ςε όλα τα κζματα με βάςθ τισ οδθγίεσ ςε κάκε κζμα. Καλι επιτυχία ΘΕΜΑ Α Να αντιγράψετε ςτο τετράδιό ςασ τουσ αρικμοφσ των παρακάτω προτάςεων ι φράςεων και δίπλα να ςθμειϊςετε το γράμμα που τισ ςυμπλθρϊνει ςωςτά Α.1. Οι DNA πολυμεράςεσ α. είναι ζνηυμα που λειτουργοφν όπωσ και θ αντίςτροφθ μεταγραφάςθ β. επιδιορκϊνουν τυχόν λάκθ που γίνονται κατά τθ διάρκεια τθσ μεταγραφισ γ. είναι τρεισ ςε όλα τα είδθ των βακτθρίων δ. όλεσ οι παραπάνω προτάςεισ είναι ςωςτζσ για τα ζνηυμα αυτά ε. καμία από τισ παραπάνω προτάςεισ δεν ιςχφει για τισ DNA πολυμεράςεσ Α.2. Κάκε μεταφαςικό χρωμόςωμα α. αποτελείται από δφο αδελφζσ χρωματίδεσ ενωμζνεσ ςτο κεντρομερίδιο β. είναι προϊόν αντιγραφισ ενόσ αρχικοφ μορίου DNA γ. αποτελείται από DNA και πρωτεΐνεσ δ. όλεσ οι παραπάνω προτάςεισ είναι ςωςτζσ για το μεταφαςικό χρωμόςωμα ε. καμία από τισ παραπάνω προτάςεισ δεν αφοροφν το μεταφαςικό χρωμόςωμα Α.3. Για τθ κεραπεία τθσ ζλλειψθσ τθσ απαμινάςθσ τθσ αδενοςίνθσ α. είναι απαραίτθτο το άτομο να είναι ομόηυγο για το επικρατζσ β. χρθςιμοποιοφνται μονοκλωνικά αντιςϊματα γ. εφαρμόηεται θ ex vivo γονιδιακι κεραπεία δ. ιςχφουν όλεσ οι παραπάνω προτάςεισ για τθ ςυγκεκριμζνθ αςκζνεια ε. δεν ιςχφει τίποτε από τα παραπάνω

28 Α.4. Ποια από τισ παρακάτω μεταλλάξεισ κα ζχει τισ πιο ςοβαρζσ επιπτϊςεισ ςτθν ζκφραςθ ενόσ γονιδίου; α. διπλαςιαςμόσ ενόσ ηεφγουσ βάςεων πριν από τθ κζςθ ζναρξθσ τθσ μετάφραςθσ β. προςκικθ τριϊν βάςεων πριν από το κωδικόνιο λιξθσ γ. ζλλειψθ μιασ βάςθσ μετά το κωδικόνιο ζναρξθσ δ. αντικατάςταςθ μιασ βάςθσ με αποτζλεςμα το κωδικόνιο τθσ κωδικισ αλυςίδασ του γονιδίου 5 TGA 3 να μετατραπεί ςε 5 TAA 3 ε. όλεσ οι παραπάνω αλλαγζσ ευνοοφν τθν εμφάνιςθ νζων χαρακτθριςτικϊν, άρα είναι ωφζλιμεσ για το άτομο που τισ φζρει Α.5. Οι μεταλλάξεισ α. δθμιουργοφν πάντα προβλιματα ςτον οργανιςμό που τισ φζρει β. είναι ζνασ παράγοντασ δθμιουργίασ ποικιλομορφίασ ςτουσ οργανιςμοφσ γ. αφοροφν ειςαγωγι ενόσ γονιδίου ςτο γονιδίωμα ενόσ άλλου οργανιςμοφ δ. δεν εκφράηονται επειδι ο γενετικόσ κϊδικασ είναι εκφυλιςμζνοσ ε. ιςχφουν όλεσ οι παραπάνω προτάςεισ Μονάδεσ 25 Θζμα Β Να απαντιςετε ςτισ ακόλουκεσ ερωτιςεισ: Β.1. Ποιοσ είναι ο ρόλοσ του RNA ςτα κφτταρα; Μονάδεσ 10 Β.2. Πόςεσ διαφορετικζσ αλλθλουχίεσ DNA του 21 ου ηεφγουσ περιμζνετε να ζχει ζνα άτομο που πάςχει από ςφνδρομο Down, το οποίο προζκυψε από φυςιολογικοφσ γονείσ; Μονάδεσ 8 Β.3. Σε ποιεσ περιπτϊςεισ δεν παράγεται ςε ζνα άτομο αιμοςφαιρίνθ HbA; Θζμα Γ Μονάδεσ 5 Ηευγάρι φυςιολογικϊν γονζων αποκτοφν δφο παιδιά διαφορετικοφ φφλου: ζνα με μερικι αχρωματοψία ςτο κόκκινο πράςινο, και ζνα που πάςχει από κυςτικι ίνωςθ. Ηθτοφν τθ γενετικι ςασ ςυμβουλι για να μάκουν αν το επόμενο παιδί που περιμζνουν υπάρχει πικανότθτα να πάςχει από κάποια αςκζνεια. Κατά τθν καταγραφι του ιςτορικοφ, ανακαλφπτετε ότι θ μθτζρα του άντρα είχε αδελφό που ζπαςχε από μερικι αχρωματοψία και από κυςτικι ίνωςθ, ενϊ ο πατζρασ του είχε φυςιολογικι όραςθ αλλά ιταν φορζασ τθσ κυςτικισ ίνωςθσ. Θ μθτζρα τθσ γυναίκασ ζπαςχε από κυςτικι ίνωςθ, αλλά δεν ζπαςχε από αχρωματοψία, ενϊ ο πατζρασ τθσ είχε φυςιολογικι όραςθ και δεν ζπαςχε από κυςτικι ίνωςθ.