ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ K ΕΚΠΑΘΔΕΤΣΘΚΗ ΕΘΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΘΚΗ ΔΘΟΘΚΗΗ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Δπηβιέπνπζα: Αζελά παθνπξή πνπδάζηξηα: Δπηπρία Παπαδνπνχινπ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ K ΕΚΠΑΘΔΕΤΣΘΚΗ ΕΘΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΘΚΗ ΔΘΟΘΚΗΗ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Δπηβιέπνπζα: Αζελά παθνπξή πνπδάζηξηα: Δπηπρία Παπαδνπνχινπ"

Transcript

1 Ε ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ K ΕΚΠΑΘΔΕΤΣΘΚΗ ΕΘΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΘΚΗ ΔΘΟΘΚΗΗ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΕΞΘΟΡΡΟΠΗΗ ΣΗ ΖΩΗ ΜΕ ΣΗΝ ΕΡΓΑΘΑ (WORK-LIFE BALANCE) Από ηην εςπωπαϊκή πολιηική ζηην ελληνική ππαγμαηικόηηηα Δπηβιέπνπζα: Αζελά παθνπξή πνπδάζηξηα: Δπηπρία Παπαδνπνχινπ ΑΘΖΝΑ,

2 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηνπο, ρσξίο ηελ νπνία δε ζα ήηαλ δπλαηή ε ζπγγξαθή ηεο παξνχζαο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηελ θα Αζελά παθνπξή, Τπεχζπλε πνπδψλ θαη Έξεπλαο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, ε νπνία κνπ έδσζε ην έλαπζκα λα αζρνιεζψ κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα θαη ζπλέβαιιε ζηε δηακφξθσζε θαη νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο θαζψο θαη ηελ θα Μαξία Καξαγηψξγνπ, Δηδηθή Δπηζηήκνλα ηνπ πλήγνξνπ ηνπ Πνιίηε, γηα ηηο νπζηαζηηθέο θαηεπζχλζεηο θαη ζπκβνπιέο ηεο. 67

3 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ηε ζχγρξνλε επνρή, ε ζπλερψο απμαλφκελε ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ παξαδνζηαθφ ηνπο ξφιν (αλαηξνθή ησλ παηδηψλ θαη θξνληίδα ηνπ ζπηηηνχ) δεκηνπξγεί λέεο πξνθιήζεηο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο γνλείο, ηνπο εξγνδφηεο θαη ηνπο δηακνξθσηέο πνιηηηθήο, νη νπνίνη θαινχληαη λα ακβιχλνπλ ηηο ζπλέπεηεο ηεο ζχγθξνπζεο απηψλ ησλ δχν ξφισλ. Με αθεηεξία ηελ ηζφηεηα ησλ δχν θχισλ θαη εηδηθφηεξα ηελ ηζφηηκε κεηαρείξηζε απηψλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ζηελ παξνχζα εξγαζία εξεπλάηαη ην δήηεκα ηεο εμηζνξξφπεζεο ηεο δσήο κε ηελ εξγαζία, απφ ηε ζθνπηά ησλ ηαθηηθψλ ππαιιήισλ γπλαηθείνπ θχινπ ζην δεκφζην ηνκέα. Μειεηψληαο ην επξσπατθφ θαη ην ειιεληθφ λνκηθφ πιαίζην σο πξνο ηε δπλαηφηεηα ζπκθηιίσζεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, εμεηάδεηαη ν βαζκφο ζπκκφξθσζεο αθελφο ηεο Διιάδαο ζηηο επξσπατθέο επηηαγέο θαη αθεηέξνπ ησλ ππνθεηκέλσλ ζην εγρψξην θαλνληζηηθφ πιαηζίν. Γηεξεπλάηαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο πνιηηηθήο ζπκθηιίσζεο θαη ηα βαζχηεξα αίηηα ηεο χπαξμεο ειιείκκαηνο ηζφηεηαο ζηε γπλαηθεία απαζρφιεζε, ππφ ην πξίζκα ηεο ζπλάθεηαο ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ κε ηηο θνηλσληθέο εμειίμεηο θαη ηεο εμάξηεζεο ηεο ζπκθηιίσζεο απφ ηηο ζηεξεφηππεο αληηιήςεηο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Απφ ηε ζπγθξηηηθή κειέηε ηεο επξσπατθήο θαη ηεο ειιεληθήο πνιηηηθήο, κέζσ ησλ ηάζεσλ θαη ησλ δεζκεπηηθψλ λνκηθψλ θεηκέλσλ, εληνπίδνληαη ηα δεηήκαηα πνπ αλέθπςαλ θαηά ηελ ελζσκάησζε ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ θαη θαηά ηε ζέζπηζε ινηπψλ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ, ελψ πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί πεξαηηέξσ ε ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, αλαδεηήζεθαλ ζηνηρεία κε ζπκκφξθσζεο ηεο ελ ιφγσ λνκνζεζίαο. Σέινο, θαηαγξάθνληαη ζπκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο σο πξνο ηε δπλαηφηεηα ελαξκφληζεο νηθνγέλεηαο θαη απαζρφιεζεο, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη κέζσ ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, ηνπ ρψξνπ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο αιιά θαη ηεο θνηλσλίαο γεληθφηεξα. 68

4 ABSTRACT Equality between women and men is one of the fundamental principles of the European Union. Therefore, one of its objectives on gender equality is to ensure equal opportunities and equal treatment as well as to combat any form of discrimination, especially in employment. The increase in female employment over the recent decades combined with the traditional role of women, which means being responsible of caring activities and housework, has created new challenges for parents, organisations and policymakers. The conflict of these two roles creates a real need for drawing and implementing a work-life balance policy, especially in countries like Greece, where women s employment rates have traditionally been low and are increasing slowly. Hereby, the issue is examined from the standpoint of female employees in Greek Public Administration. The multiple dimensions of work-life balance (social, political, economic, etc) are being examined in the first chapter, while the second one provides a thorough description of the European policy concerning the aforementioned issue, through the setting of common objectives for all the Member States, the recommendations addressed to them, the Directives issued by the Council and the Commission s guidelines. Chapter 3 goes on to examine the Greek regulatory framework through the priorities of gender equality policies, the measures taken to incorporate EU law into national law and other legal acts. Chapter 4 describes the implications of the national implementing measures as well as the negative aspects of the Civil Servants Code and its degree of compliance. The final chapter presents the overall conclusions of the report based on the aforementioned findings, as well as outlining some potential policy considerations. It highlights the role of all interested parties and the need to introduce a non transferable right of paternity leave, leading to a more equal division of childrearing between men and women and to eliminate gender stereotypes in order to strike the right balance and combat persistent gender inequalities. ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ 69

5 ΑκεΑ Άηνκα κε Δηδηθέο Αλάγθεο Γ.Γ.Η. Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο Δ.Δ. Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Κ. Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην Δ.Ο.Κ.Δ. Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή Δ.Π. Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δ..Π.Α. Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο ΜΚΟ Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο Ν. Νφκνο Ν.Π.Γ.Γ Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ο.Ζ.Δ. Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ Ο.Κ.Δ. Οηθνλνκηθή & Κνηλσληθή επηηξνπή Ο.Σ.Α. Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ΠΓ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα. χληαγκα Λέξειρ κλειδιά Δμηζνξξφπεζε ηεο δσήο κε ηελ εξγαζία, ζπκθηιίσζε νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, πνιηηηθή ηζφηεηαο, γπλαηθεία απαζρφιεζε, ηζφηηκε κεηαρείξηζε ησλ δχν θχισλ, ηζφηεηα επθαηξηψλ, Γεκφζηα Γηνίθεζε 70

6 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΕΙΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΤΜΦΙΛΙΩΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΙΚΗ ΖΩΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΕΤΡΩΠΑΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΧΕΗ ΚΟΙΝΟΣΙΚΟΤ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟΤ ΔΙΚΑΙΟΤ ΑΠΟ ΣΗΝ ΙΔΡΤΣΙΚΗ ΤΝΘΗΚΗ ΕΩ ΣΗΝ ΣΡΕΧΟΤΑ ΣΑΗ (GENDER MAINSTREAMING) ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΣΗ ΛΙΑΒΟΝΑ ΕΠΙΣΡΟΠΗ: ΣΡΑΣΗΓΙΚΕ ΚΑΣΕΤΘΤΝΕΙ ΤΜΒΟΤΛΙΟ: ΖΚΔΟΗ ΟΔΗΓΙΩΝ ΕΤΡΩΠΑΪΚΟΙ ΦΟΡΕΙ ΙΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΔΙΑΠΙΣΩΕΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΙΟΣΗΣΑ ΖΝΣΑΞΗ ΣΗ ΔΙΑΣΑΗ ΣΟΤ ΦΤΛΟΤ Ε ΟΛΕ ΣΙ ΠΟΛΙΣΙΚΕ ΕΝΩΜΑΣΩΗ ΟΔΗΓΙΩΝ ΛΟΙΠΕ ΚΑΝΟΝΙΣΙΚΕ ΠΡΑΞΕΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙ ΠΡΟΩΘΗΗ ΙΟΣΗΣΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : ΖΗΣΗΜΑΣΑ ΚΑΝΟΝΙΣΙΚΟΤ ΠΛΑΙΙΟΤ ΚΑΣΑ ΣΗΝ ΕΝΩΜΑΣΩΗ ΣΟΤ ΕΤΡΩΠΑΪΚΟΤ ΔΙΚΑΙΟΤ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΤΠΑΛΛΗΛΙΚΟΤ ΚΩΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΔΙΟΙΚΗΣΙΚΗ ΔΡΑΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΣΑΕΙ Ω ΠΡΟ ΣΟ ΚΑΝΟΝΙΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ Ω ΠΡΟ ΧΩΡΟ ΣΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Ω ΠΡΟ ΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΕΛΙΚΕ ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ

7 ΔΗΑΓΧΓΖ Θεκέιην ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 1 ηνπ πληάγκαηνο ηεο Διιάδαο, απνηειεί ε ιατθή θπξηαξρία ε έθθξαζε ηεο βνχιεζεο ηνπ ιανχ. Ζ ειεχζεξε θαη αλφζεπηε εθδήισζε ηεο ιατθήο ζέιεζεο δε κπνξεί λα λνεζεί ρσξίο ηελ παξάιιειε ζπληαγκαηηθή δηαζθάιηζε ησλ βαζηθψλ αηνκηθψλ, πνιηηηθψλ θαη θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ θαη, εηδηθφηεξα, ηελ ηζφηηκε πνιηηηθή ελεξγνπνίεζε θαη ζπκκεηνρή ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιηηψλ, ε νπνία επηηπγράλεηαη κέζσ ηεο θαηνρχξσζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο πνιηηηθήο ηζφηεηαο 1. Ζ επξχηεξε αξρή ηεο ηζφηεηαο έρεη σο λνκηκνπνηεηηθή βάζε ηελ εγγελή ηζφηεηα ηεο αμίαο φισλ ησλ αηφκσλ, ε νπνία αλαγλσξίζηεθε ήδε απφ ηελ αξραηφηεηα απφ ηνπο ζησηθνχο θηιφζνθνπο θαη δηαθεξχρζεθε ζπληαγκαηηθά ζην ηέινο ηνπ 18 νπ αηψλα ζην πιαίζην ηνπ Γηαθσηηζκνχ, ζηε Γαιιία θαη ηελ Ακεξηθή 2. Καηά ην 19 ν αηψλα, φια ηα επξσπατθά πληάγκαηα, φπσο θαη ην πξψην επαλαζηαηηθφ χληαγκα ηεο Δπηδαχξνπ (1822), πεξηέιαβαλ ζρεηηθέο δηαηάμεηο, ελψ κεηά ηνλ δεχηεξν παγθφζκην πφιεκν φια ηα ζπληάγκαηα θαη νη δηεζλείο δηαθεξχμεηο ησλ δηθαησκάησλ ηνπ αλζξψπνπ είραλ γεληθέο θαη/ ή εηδηθέο αλαθνξέο ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο 3. Χο ηζφηεηα εθιακβάλεηαη ε ίζε κεηαρείξηζε ησλ αλζξψπσλ αθελφο κε ηελ απξφζσπε θαη αληηθεηκεληθή θξίζε θαη αθεηέξνπ κε ηελ απαγφξεπζε θάζε απζαίξεηεο, ζηεξηδφκελεο ζε αλππφζηαηα ή άζρεηα θξηηήξηα, δηάθξηζεο. Δηδηθφηεξε έθθαλζε ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο απνηειεί ε ηζφηεηα ησλ θχισλ, ε νπνία θαηνρπξψζεθε γηα πξψηε θνξά ηνλ 20 ν αηψλα. ηελ Διιάδα αλαθέξεηαη γηα πξψηε θνξά ζην χληαγκα ηνπ 1927, κε ην νπνίν σζηφζν δε ρνξεγνχληαη πνιηηηθά δηθαηψκαηα ζηηο γπλαίθεο 4, ελψ ζαθήο θαη πιήξεο θαζίζηαηαη πιένλ ζην χληαγκα ηνπ 1975 (άξζξα 4 παξ. 2 θαη 22 παξ.1). Απνθαζηζηηθφ ξφιν σο πξνο ηελ θαηνρχξσζή ηεο, δηαδξακάηηζαλ ηα γπλαηθεία θηλήκαηα, ηα νπνία δηεθδίθεζαλ ηελ αλαηξνπή ηεο 1 πληαγκαηηθφ Γίθαην, Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία ηεο Πνιηηείαο, Σφκνο Β, Γ.Θ. Σζάηζνο, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1993, ζ.43 επ. 2 Σα πξψηα ζπληαγκαηηθά θείκελα πνπ δηαθήξπμαλ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ήηαλ ε Γηαθήξπμε ησλ Γηθαησκάησλ ηεο ακεξηθάληθεο πνιηηείαο Βηξγηλίαο (1776). ε Ακεξηθάληθε Γηαθήξπμε ηεο Αλεμαξηεζίαο (1776) θαη ε γαιιηθή Γηαθήξπμε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε (1789). 3 πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθά Γηθαηψκαηα, Σφκνο Β, Π.Γ. Γαγηφγινπ, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1991, ζ Ίζα πνιηηηθά δηθαηψκαηα ζηηο γπλαίθεο απνδφζεθαλ δπλάκεη ηνπ Ν. 2159/

8 παηξηαξρηθήο θνηλσλίαο θαη ηε βειηίσζε ηεο ζέζεο ηεο γπλαίθαο, σο παξάγνληα απνθαηάζηαζεο ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο. εβφκελε ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ε πνιηηεία δελ πξέπεη λα αξθείηαη κφλν ζηελ απνρή απφ επεκβάζεηο πνπ ζεκειηψλνπλ άληζε κεηαρείξηζε, αιιά νθείιεη λα κεξηκλά γηα ηελ ζεηηθέο δξάζεηο εμαζθάιηζεο ίζσλ επθαηξηψλ ζε φιεο ηηο πηπρέο ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο. Απηφ πξαθηηθά εξκελεχεηαη αθελφο κε ηελ απαγφξεπζε επκελψλ ή δπζκελψλ λνκνζεηηθψλ/δηνηθεηηθψλ δηαθξίζεσλ ππέξ ή ζε βάξνο ηνπ ελφο ή ηνπ άιινπ θχινπ θαη αθεηέξνπ κε ηελ επηβνιή λνκνζεηηθήο επέθηαζεο επκελψλ δηαηάμεσλ ππέξ ηνπ ελφο θχινπ θαη ζην άιιν. Γηαθέξεη πνηνηηθά απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο θαζψο δελ εμαληιείηαη ζηελ απαγφξεπζε ηεο απζαηξεζίαο, αιιά πξφθεηηαη γηα ηζφηεηα δεκηνπξγηθή ην θξάηνο ππνρξενχηαη λα ιάβεη φια ηα ελδεηθλπφκελα κέηξα γηα ηελ άξζε ησλ πθηζηάκελσλ, φρη κφλν γηα λνκηθνχο ιφγνπο αιιά θαη εμαηηίαο θαηαζηάζεσλ ηεο θνηλσληθήο δσήο, αληζνηήησλ θαη γηα ηελ επίηεπμε νπζηαζηηθήο ηζφηεηαο κεηαμχ ησλ θχισλ 5. Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ βξίζθεηαη ζε αιιειεμάξηεζε κε ηηο αηνκηθέο ειεπζεξίεο θαη ηα πνιηηηθά δηθαηψκαηα, θαζψο ρσξίο ζηνηρεηψδε ηθαλνπνίεζε ησλ βηνηηθψλ ηνπ αλαγθψλ, ην άηνκν ζηεξείηαη ηα απαξαίηεηα κέζα (ελεξγεηηθφηεηα, ρξφλν, πφξνπο θαη πιεξνθφξεζε) γηα λα απνιαχζεη ηελ ειεπζεξία θαη λα αζθήζεη ηα πνιηηηθά ηνπ δηθαηψκαηα 6. Χζηφζν θαη παξά ην γεγνλφο φηη ε ηζφηεηα απνηειεί απηνλφεηε ζπληζηψζα ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο, ε δηακφξθσζε πνιηηηθήο ηζφηεηαο θαη ε κεηνπζίσζε ηεο ζε λνκηθνχο θαλφλεο δεζκεπηηθήο ηζρχνο απνηειεί κέρξη ζήκεξα πξφθιεζε γηα ηηο δεκνθξαηηθέο θνηλσλίεο, ηδηαίηεξα δε γηα εθείλεο πνπ ραξαθηεξίδνληαλ απφ κηα καθξνρξφληα πξαθηηθή άληζεο κεηαρείξηζεο ηνπ γπλαηθείνπ θχινπ. ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο ε ηζφηεηα ησλ θχισλ ζπλεπάγεηαη ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη πξαθηηθά κέζσ ηεο ηζφηηκεο δπλαηφηεηαο πξφζβαζεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηεο ηζνηηκίαο ζηηο ακνηβέο, ηελ εμέιημε, ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ηελ αζθάιηζε, ηελ ζπληαμηνδφηεζε θαη ηηο 5 Βι. Κ.Υ. Υξπζφγνλνο, Αηνκηθά θαη Κνηλσληθά δηθαηώκαηα, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθνπια, Κνκνηελή Βι. Π.Γ. Γαγηφγινπ, Σπληαγκαηηθό Δίθαην, Αηνκηθά Δηθαηώκαηα, Σφκνο Α, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1991, ζ.58 επ. 73

9 ζπλζήθεο εξγαζίαο 7. Γηα ηελ επίηεπμε ηθαλνπνηεηηθψλ θαη ηζφηηκσλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο γηα ηηο γπλαίθεο, πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε ν ηδηαίηεξνο αλαπαξαγσγηθφο ηνπο ξφινο θαζψο θαη νη δξαζηεξηφηεηεο κε ηηο νπνίεο παξαδνζηαθά είλαη ζπλδεδεκέλν ην γπλαηθείν θχιν. Ζ ηδηαηηεξφηεηα / δηαθνξνπνίεζε απηή νδήγεζε ζηελ λνκηθή θαηνρχξσζε ηνπ ζεζκνχ ηεο κεηξφηεηαο θαη επξχηεξα ηεο νηθνγέλεηαο, κέζσ ηεο ζέζπηζεο πξνζηαηεπηηθψλ δηαηάμεσλ. Αλαιπηηθφηεξα, ζχκθσλα κε ζηεξεφηππα κνληέια θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο, βάζεη ησλ νπνίσλ πξνέθπςε ν έκθπινο θαηακεξηζκφο εξγαζίαο, νη γπλαίθεο ηαπηίδνληαη κε ηηο κε ακεηβφκελεο εξγαζίεο ζηνλ ηδησηηθφ ρψξν, ελψ νη άλδξεο ηαπηίδνληαη κε ηηο ακεηβφκελεο ζην δεκφζην ρψξν 8. Χο εθ ηνχηνπ, ε ελαζρφιεζε κε ηελ νηθνγέλεηα (αλαηξνθή ησλ παηδηψλ, νηθηαθή θξνληίδα θαη θχιαμε εμαξηεκέλσλ αηφκσλ) ζεσξείηαη θαζήθνλ ηεο γπλαίθαο, ελψ ε επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ε νηθνλνκηθή ελίζρπζε ηεο νηθνγέλεηαο, ζεσξείηαη αλδξηθφ θαζήθνλ. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ αιιαγή ζηηο καθξαίσλεο θνηλσληθέο αληηιήςεηο, ε γπλαίθα δηεθδηθεί κελ ηζφηηκε ζέζε ζηνλ επαγγεικαηηθφ ζηίβν, ρσξίο σζηφζν λα ζπκβαίλεη θαη ην αληίζηξνθν ν άληξαο δε «δηεθδηθεί» ηζφηηκε ζπκκεηνρή ζηα νηθηαθά δξψκελα. πλεπψο, ε γπλαίθα παξακέλεη ππεχζπλε θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο γηα ηηο νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο, ελψ ηαπηφρξνλα νθείιεη λα είλαη ζπλεπήο θαη ζε απηέο ηνπ επαγγέικαηνο ηεο. Ζ δηαξθήο πξνζπάζεηα λα αληαπνθξηζεί εμίζνπ θαιά ζε δχν εμίζνπ ζχλζεηνπο θαη απαηηεηηθνχο ξφινπο, νη νπνίνη απνξξνθνχλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ρξφλνπ θαη ηεο ελέξγεηαο ηεο, αλέδεημαλ ηελ ηξέρνπζα ηάζε ηεο αλάγθεο ζπκθηιίσζεο ή ζπλδπαζκνχ ή ελαξκφληζεο ηεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, σο απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αιιά θαη σο κέζν γηα ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο. Ζ ινγηθή ηεο ζπκθηιίσζεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο (ζην εμήο ζπκθηιίσζε) έγθεηηαη ζηελ εηζαγσγή ζπζηεκάησλ αδεηψλ, ξπζκίζεσλ γηα ηε θξνληίδα ησλ παηδηψλ θαη ησλ ειηθησκέλσλ θαη, γεληθφηεξα, 7 ε δηεζλέο επίπεδν ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζην πεδίν ηεο εξγαζίαο έρεη λνκηθή βάζε ζην άξζξν 11 ηεο χκβαζεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Δμάιεηςε φισλ ησλ κνξθψλ δηαθξίζεσλ θαηά ησλ γπλαηθψλ (θπξσηηθφο λφκνο 1342/83), ζην άξζξν 1 ηνπ Μέξνπο ΗΗ ηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ, ζηνλ Δπξσπατθφ Υάξηε (θπξσηηθφο λφκνο 2595/98) θαη ζηηο ΓΔ 100 ηνπ 1951 (θπξσηηθφο λφκνο 46/75), 103 ηνπ 1952 (θπξσηηθφο λφκνο 1302/82), 156 ηνπ 1981 (θπξσηηθφο λφκνο 1576/85) θαη 183 ηνπ Βι. Αλ. Βνπγηνχθα, Οδεγόο Καιώλ Πξαθηηθώλ γηα ηε ζπκθηιίσζε Οηθνγελεηαθήο θαη Επαγγεικαηηθήο Ζσήο, Αζήλα Μάηνο 2005, ζ.10 74

10 ηελ αλάπηπμε ηεο θαηάιιειεο δνκήο θαη νξγάλσζεο ηνπ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο 9, ε νπνία ζα δηεπθνιχλεη ηνλ ζπλδπαζκφ ησλ νηθνγελεηαθψλ θαη επαγγεικαηηθψλ ππνρξεψζεσλ ηφζν γηα ηηο γπλαίθεο εξγαδφκελεο, φζν θαη γηα ηνπο άλδξεο. Ο φξνο αλαθέξεηαη ζηελ ηζφξξνπε ζπκκεηνρή ηφζν ηεο γπλαίθαο φζν θαη ηνπ άλδξα ζηηο νηθνγελεηαθέο επζχλεο, θαηά ηξφπν ψζηε λα επηηξέπεηαη ζε ακθφηεξνπο λα αληαπνθξίλνληαη ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ ζηηο επαγγεικαηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο. Πξνυπνζέηεη δε ηελ ηζφπνζα κνηξαζκέλε επζχλε ηνπ δεπγαξηνχ ζηηο επζχλεο ηνπ ζπηηηνχ θαη ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηελ ίζε παξνρή επθαηξηψλ ζηα δχν θχια ζην ρψξν εξγαζίαο πνπ ζα ζπκβάιεη ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο αλέιημε 10. Αλ θαη είλαη πξνθαλέο φηη ην δήηεκα ηεο εμηζνξξφπεζεο δσήο θαη εξγαζίαο δελ αθνξά απνθιεηζηηθά ηηο γπλαίθεο αιιά θαη ηα δχν θχια κε απψηεξν ζηφρν ηε δηαζθάιηζε ηεο ηζφηεηαο επθαηξηψλ, ζηελ παξνχζα εξγαζία αληηκεησπίδεηαη απφ ηελ γπλαηθεία ζθνπηά. Ζ απνπζία ηνπ θαηάιιεινπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ελαξκφληζεο πξνζσπηθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο ή ε κε εθαξκνγή απηνχ, απνηειεί βαζηθή αηηία δεκηνπξγίαο εκπνδίσλ γηα ηε γπλαίθα σο πξνο ηελ ηζφηηκε κε ηνλ άληξα επαγγεικαηηθή ηεο απνθαηάζηαζε. ην βαζκφ πνπ νη πθηζηάκελεο δνκέο εξγαζίαο, δε ιακβάλνπλ ππφςε ην δηηηφ ξφιν πνπ θαιείηαη λα επηηειέζεη ε γπλαίθα, απνηεινχλ ηξνρνπέδε αθελφο ζηελ πξφζβαζή ηεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη αθεηέξνπ ζηελ παξακνλή ηεο ζε απηή. Αθφκα φκσο θαη γηα ηηο γπλαίθεο πνπ εηζέξρνληαη επηηπρψο θαη παξακέλνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ε δπζθνιία ζπλδπαζκνχ νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο, απνηειεί αλαζηαιηηθφ παξάγνληα είηε ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπο εμέιημεο είηε ηεο νπζηαζηηθφηεξεο ελαζρφιεζεο ηνπο κε ηελ νηθνγέλεηα, αλάινγα κε ηηο πξνζσπηθέο επηινγέο ηεο θάζε εξγαδφκελεο. Όπσο πξνθχπηεη απφ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηνπ , παξά ην γεγνλφο ηεο εηζφδνπ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε εθάκηιια πξνζφληα κε απηά ησλ αλδξψλ, ην πνζνζηφ γπλαηθείαο αλεξγίαο είλαη ζηαζεξά πςειφηεξν θαη κάιηζηα ζρεδφλ δηπιάζην. Ζ δηαπίζησζε απηή εληνπίδεηαη ζπζηεκαηηθά ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη κάιηζηα 9 χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ Οδεγνχ Δθαξκνγήο ησλ Πνιηηηθψλ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ ζην ρεδηαζκφ θαη ηελ Αμηνιφγεζε ησλ Γξάζεσλ ησλ Δ.Π. ηνπ Γ ΚΠ, Αζήλα, Ηνχληνο Βι. Βνχια Αξγπξνχ, Σπκθηιίσζε επαγγεικαηηθώλ θαη νηθνγελεηαθώλ ππνρξεώζεσλ θαη αγνξά εξγαζίαο, Ζιεθηξνληθή Βηβιηνζήθε Πξνγξάκκαηνο EQUAL 11 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 1: Γηάγξακκα πνζνζηνχ αλεξγίαο γπλαηθψλ-αλδξψλ ζηελ Διιάδα θαηά ην 2009, αλά ηξίκελν, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. 75

11 θαηά ηα έηε , ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ γπλαηθψλ 12 αλ θαη εκθαλίδεη πησηηθή ηάζε, ππεξβαίλεη ην δηπιάζην ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ησλ αληξψλ. Παξαηεξείηαη επίζεο, φηη ε αλεξγία δελ παχεη λα ηελ πιήηηεη αθφκα θαη ζήκεξα, ζε φιεο ηηο ειηθίεο 13 ζε πνζνζηφ πνπ δε κπνξεί λα αγλνεζεί. Πεξαηηέξσ, δηαπηζηψλεηαη φηη παξά ηελ δηαξθψο απμαλφκελε παξνπζία ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ην πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ ζε ζέζεηο αλψηεξσλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ ππνιείπεηαη ζεκαληηθά ησλ αλδξψλ 14, παξ φιν πνπ νη γπλαίθεο απνηεινχλ ηελ πιεηνλφηεηα κεηαμχ ησλ θνηηεηψλ θαη ησλ πηπρηνχρσλ παλεπηζηεκίσλ. Σέινο, ζεκαληηθή είλαη ε απφθιηζε απφθιηζεο ησλ πνζνζηψλ απαζρφιεζεο κεηαμχ γπλαηθψλ κε παηδηά θαη γπλαηθψλ ρσξίο παηδηά. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε ζχγθξηζε ηνπ επξσπατθνχ θαη ηνπ ειιεληθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ σο πξνο ηε δπλαηφηεηα ζπλδπαζκνχ επαγγεικαηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη ζηα πιαίζηα ηεο πνιηηηθήο ηζφηεηαο, πξνθεηκέλνπ λα εληνπηζηεί ν βαζκφο ζπκκφξθσζεο αθελφο ηεο Διιάδαο ζηηο επξσπατθέο επηηαγέο θαη αθεηέξνπ ησλ ππφρξεσλ ζην εγρψξην θαλνληζηηθφ πιαίζην. Γηεξεπλψληαη δειαδή, ηα βαζχηεξα αίηηα ηεο χπαξμε ειιείκκαηνο ηζφηεηαο ζηε γπλαηθεία απαζρφιεζε, ππφ ην πξίζκα ηεο ζπλάθεηαο ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ κε ηηο θνηλσληθέο εμειίμεηο θαη ηεο εμάξηεζεο ηεο ζπκθηιίσζεο απφ ηα ζηεξενηππηθά θαηάινηπα ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Σν πεδίν έξεπλαο ηνπ εγρψξηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ πεξηνξίδεηαη ζηηο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηνπο ηαθηηθνχο ππαιιήινπο ζην δεκφζην ηνκέα (Τπνπξγεία, ΝΠΓΓ θαη ΟΣΑ α θαη β βαζκνχ). Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε είλαη ε εμήο: Πξνθεηκέλνπ λα εληνπηζηεί ην λνκηθφ θαζεζηψο πνπ αθνξά ηε ζπκθηιίσζε νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, πξαγκαηνπνηήζεθε έξεπλα θαη κειέηε ηνπ επξσπατθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ, αθελφο κέζσ ησλ ηάζεσλ δηακφξθσζεο πνιηηηθήο ηζφηεηαο, φπσο απηή εθθξάδεηαη απφ ηελ Δπηηξνπή θαη ην πκβνχιην θαη αθεηέξνπ κέζσ ησλ δεζκεπηηθψλ λνκηθψλ θεηκέλσλ πνπ εθδφζεθαλ (Κεθάιαην 2 ν ) αιιά θαη ηνπ ειιεληθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ, κέζσ ηεο δηακνξθσζείζαο πνιηηηθήο ηζφηεηαο, ησλ 12 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 2: Γηάγξακκα πνζνζηνχ αλεξγίαο γπλαηθψλ-αλδξψλ ζηελ Διιάδα θαηά ην έηε , Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. 13 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 3: Γηάγξακκα πνζνζηνχ αλεξγίαο γπλαηθψλ θαηά ην Γ Σξίκελν ηνπ 2009, αλά ειηθία, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. 14 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 4: Γηάγξακκα πνζνζηνχ αλψηεξσλ δηνηθεηηθψλ θαη δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ αλά θχιν θαηά ηελ απνγξαθή ηνπ 2001, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. 76

12 θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ πνπ εθδφζεθαλ πξνο ελζσκάησζε ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ θαη ησλ ινηπψλ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ πνπ πεξηέρνπλ ζρεηηθέο δηαηάμεηο (Κεθάιαην 3 ν ). ηε ζπλέρεηα, εληνπίζηεθαλ ηα δεηήκαηα πνπ αλέθπςαλ θαηά ηελ ελζσκάησζε ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ θαζψο θαη θαηά ηε ζέζπηζε ινηπψλ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ, ελψ πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί πεξαηηέξσ ε ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, αλαδεηήζεθαλ δεδνκέλα παξάβαζεο ηεο ελ ιφγσ λνκνζεζίαο (Κεθάιαην 4 ν ). Σέινο, θαηαγξάθεθαλ ζπκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο σο πξνο ηε δπλαηφηεηα ελαξκφληζεο νηθνγέλεηα θαη απαζρφιεζεο, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη κέζσ ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, ηνπ ρψξνπ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο αιιά θαη ηεο θνηλσλίαο γεληθφηεξα (Κεθάιαην 5 ν ). 77

13 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν : πκθηιίσζε Οηθνγελεηαθήο & Δπαγγεικαηηθήο Εσήο Ζ ζχγθξνπζε νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο έρεη πεξηγξαθεί σο «ην άκεζν απνηέιεζκα αθαηακάρεησλ πηέζεσλ από ηελ εξγαζία ελόο αηόκνπ θαη ηνπο νηθνγελεηαθνύο ξόινπο» (Roehling, 2003), νη νπνίνη σζηφζν δηαθνξνπνηνχληαη αλά ρξνληθή ζπγθπξία θαη ραξαθηεξηζηηθά θνηλσληθνχ ηζηνχ. Ηδηαίηεξα, ζηελ ζχγρξνλε επνρή ε έλλνηα ηεο νηθνγέλεηαο, δελ είλαη εχθνιν λα πξνζδηνξηζηεί, θαζψο ε παξαδνζηαθή κνξθή απηήο έρεη ππνθαηαζηαζεί απφ λέα, κε ζπκβαηηθά ζρήκαηα. χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ Eurostat σο νηθνγέλεηα νξίδεηαη ε «Οηθηαθή κνλάδα πνπ απνηειείηαη από γνλείο θαη παηδηά (αιιά θαη όηαλ δελ ππάξρνπλ παηδηά), θαζώο θαη από έλα κόλν γνλέα, πεξίπησζε πνπ πξνθύπηεη από ηελ δηάζπαζε ησλ ζρέζεσλ (γάκνπ ή απιήο ζπκβίσζεο), ην ζάλαην ή ην δηαδύγην». (Ditch, J.S., 1997). Ζ εμηζνξξφπεζε ηεο δσήο κε ηελ εξγαζία, έγθεηηαη ζηε ινγηθή πηνζέηεζεο ξπζκίζεσλ, νη νπνίεο φρη κφλν επηηξέπνπλ, αιιά ηαπηφρξνλα ελζαξξχλνπλ ηηο γπλαίθεο λα εηζέιζνπλ ζηνλ επαγγεικαηηθφ ζηίβν. H θαηαπνιέκεζε ηεο κέρξη ηψξα αζχκκεηξεο θαηαλνκήο ξφισλ βαζίδεηαη ζηελ παξαδνρή φηη ν άληξαο δελ απνηειεί ηε κνλαδηθή πεγή εζφδσλ γηα ηελ νηθνγέλεηα, αιιά έρεη επίζεο απμεκέλα θαζήθνληα σο παηέξαο θαη ζχδπγνο- ζχληξνθνο. Ζ αλαγθαηφηεηα ζέζπηζεο αιιά θαη πξαγκαηηθήο εθαξκνγήο ηνπ θαηάιιεινπ λνκηθνχ πιέγκαηνο, ην νπνίν απνθαζηζηά ηελ ηζνξξνπία κεηαμχ πξνζσπηθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο αλαδεηθλχεηαη κέζα απφ ηελ εμέηαζε δηαζηάζεσλ, πέξα απφ ηα πξνθαλή δεηήκαηα εζηθήο θαη θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο. πγθεθξηκέλα, ε επίηεπμε κηαο επηηπρνχο πνιηηηθήο ελαξκφληζεο απνηειεί παξάγνληα ελδπλάκσζεο ηνπ ζεζκνχ ηεο νηθνγέλεηαο, θαζψο επηηξέπεη ζηνπο γνλείο λα αζρνιεζνχλ νπζηαζηηθά κε ηελ αλαηξνθή ησλ παηδηψλ, ηελ ςπρηθή ζηήξημε θαη εθπαίδεπζε ηνπο, θαηά ηα πξψηα έηε ηεο δσήο ηνπο, ηα νπνία είλαη θαη ηα πιένλ θαζνξηζηηθά θαη ζπκβάιιεη ζηελ απφθηεζε πνηφηεηαο δσήο, ε νπνία πιένλ έρεη θαηαζηεί δπζεχξεηε εμαηηίαο ηνπ ζχγρξνλνπ ηξφπνπ δσήο, θαηά ηνλ νπνίν ην άηνκν θαιείηαη λα αληαπνθξηζεί επηηπρψο ζε πνηθίινπο ξφινπο. Δμαζθαιίδεη ηε δπλαηφηεηα ηεο γπλαίθαο γηα νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ζην πνιηηηθφ γίγλεζζαη, είηε κέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ζηα θέληξα ιήςεο απνθάζεσλ, ζηα νπνία είλαη γεγνλφο φηη 78

14 ππνεθπξνζσπείηαη, είηε κέζσ ηεο ελεκέξσζεο θαη ελαζρφιεζεο ηεο κε ηα θνηλά, ιεηηνπξγίεο πνπ απνηεινχλ πξνυπνζέζεηο νπζηαζηηθήο δεκνθξαηίαο. Παξάιιεια, εληζρχεη ηελ νηθνλνκηθή αζθάιεηα θαη αλεμαξηεζία ηεο γπλαίθαο θαη ζπλδξάκεη ζηελ εμαζθάιηζε ελφο αμηνπξεπνχο επηπέδνπ δηαβίσζεο, απνηξέπνληαο ηνλ θίλδπλν θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη θηψρεηαο. Ζ απνηειεζκαηηθή πνιηηηθή ελαξκφληζεο απμάλεη ηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηελ παξαγσγηθφηεηα ησλ εξγαδφκελσλ θαη ζπλεπψο, ζπκβάιιεη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ/πξνηφλησλ πξνο ηνπο απνδέθηεο, αιιά θπξίσο, εμαζθαιίδεη πνηφηεηα εξγαζίαο 15 γηα ηνπο ίδηνπο ηνπο εξγαδφκελνπο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ηεο επέιηθηεο θαη απμεκέλεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο νηθνλνκίαο, ζηελ νπνία ε πιήξεο αμηνπνίεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, ηελ θνηλσληθή ζπλνρή, ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη κεγέζπλζε θαη ελ ηέιεη, ηελ επίηεπμε αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο ρψξαο, απαηηήζεηο πνπ ζηε ζχγρξνλε επνρή θαζίζηαληαη ηδηαίηεξα επηηαθηηθέο. Σέινο, απνηειεί βαζηθφ παξάγνληα επίιπζεο ηνπ αθαλζψδνπο δεκνγξαθηθνχ πξνβιήκαηνο. Όπσο έρεη απνδεηρζεί απφ έξεπλεο, ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε εξγαζία θαη ε θξνληίδα ηνπ παηδηνχ δε ζπκβηβάδνληαη κεηαμχ ηνπο παξαηεξείηαη αξλεηηθή ζρέζε κεηαμχ γνληκφηεηαο θαη γπλαηθείαο απαζρφιεζεο 16. Όζν πεξηζζφηεξν ζπκβαηνί είλαη νη ξφινη ηεο κεηέξαο θαη ηεο εξγαδφκελεο, ηφζν πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο ππάξρνπλ λα εμαιεηθζεί θαηλφκελν ηεο κεησκέλεο γνληκφηεηαο θαη νη δπζκελείο θνηλσληθννηθνλνκηθέο ηεο επηπηψζεηο (δεκνγξαθηθή γήξαλζε, κείσζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, επηβάξπλζε αζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο, κείσζε πνζνζηνχ θπζηθήο αχμεζεο πιεζπζκνχ θ.α.). Απφ ηα αλσηέξσ θαζίζηαηαη ζαθήο ε ζπνπδαηφηεηαο ηεο εμηζνξξφπεζεο νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο φρη κφλν γηα ην άηνκν αιιά θαη γηα ηελ επεκεξία ηεο 15 χκθσλα κε ηελ ΔΔ, ε νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο θαη ε ηζνξξνπία κεηαμχ εξγαζίαο θαη πξνζσπηθήο δσήο απνηειεί κία απφ ηηο δέθα δηαζηάζεηο ηεο πνηφηεηαο εξγαζίαο θαη αθνξά ζηελ εμαζθάιηζε φηη νη ξπζκίζεηο εξγαζίαο, ηδίσο ζε ζρέζε κε ην σξάξην, θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ παξνρή βνεζεηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ππεξεζηψλ ζηήξημεο ησλ λνηθνθπξηψλ, ζα επηηξέπνπλ κηα ζσζηή ηζνξξνπία κεηαμχ ηδησηηθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο. 16 Βι. Υ. πκεσλίδε, Απαζρόιεζε θαη Γνληκόηεηα ησλ Γπλαηθώλ ζηελ Πεξηνρή ηεο Πξσηεύνπζαο, Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ, Αζήλα 1990, ζ

15 θνηλσλίαο σο ζχλνιν 17. ηελ παξνχζα εξγαζία, επηρεηξείηαη ε έξεπλα ηεο ελ ιφγσ πνιηηηθήο ζην ρψξν ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο σο αλαπφζπαζηνπ κέξνο ηεο θνηλσληθήο πξαγκαηηθφηεηαο, θαζψο ε δνκή θαη ε ιεηηνπξγία ηεο, ε θνπιηνχξα θαη ν ηξφπνο δξάζεο ηεο είλαη αληαλάθιαζε ησλ θνηλσληθψλ αμηψλ, ησλ πεπνηζήζεσλ θαη ησλ παξαδφζεσλ ηνπ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο κέζα ζην νπνίν ιεηηνπξγεί. Ζ ζχλδεζε ηνπ νξγαλσζηαθνχ πεξηβάιινληνο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο κε ηηο θνηλσληθέο αμίεο θαη ζέζεηο είλαη ηέηνηα, ψζηε θάζε δπζαξκνλία κεηαμχ απηνχ θαη ησλ θνηλσληθψλ επηηαγψλ έρεη δπζκελή επαθφινπζα, φρη κφλν γηα ηελ ίδηα ηε δεκφζηα δηνίθεζε, αιιά θαη γηα ην θνηλσληθφ ζχλνιν 18. Δπίζεο, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ε δεκφζηα δηνίθεζε δεζκεχεηαη απφ ηελ αξρή ηεο λνκηκφηεηαο, θαηά ηελ νπνία θάζε ελέξγεηα, πξάμε ε απφθαζε ηεο δηνίθεζεο πξνβιέπεηαη απφ ην λφκν θαη δελ παξαβαίλεη απηφλ, απνθηά ελδηαθέξνλ ε έξεπλα ηνπ βαζκνχ επίηεπμεο ηεο ζπκθηιίσζεο ηεο εξγαζίαο κε ηελ νηθνγέλεηα κέζσ ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηηο απαζρνινχκελεο ζην Γεκφζην, αιιά θαη ν βαζκφο ηεο πξαγκαηηθήο εθαξκνγήο ηνπ απφ ηε δηνίθεζε. 17 Αμηνζεκείσην είλαη φηη ε δηεζλήο θαηάηαμε ησλ ρσξψλ σο πξνο ην επίπεδν αλάπηπμεο (βι. π.ρ. Γείθηεο Αλζξψπηλεο Αλάπηπμεο- HDI ηνπ ΟΖΔ) ιακβάλεη ππφςε πξσηίζησο ζηνηρεία γηα ηελ θαηνρχξσζε θαη ηελ εθαξκνγή ησλ δηθαησκάησλ ησλ γπλαηθψλ. 18 Βι. Θ. Κφληε, Εηζαγσγή ζηε Δεκόζηα Δηνίθεζε, Δθδφζεηο χγρξνλε Δθδνηηθή, Αζήλα 1998, ζ.41 80

16 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν : ΔΤΡΧΠΑΗΚΟ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ 2.1 ρέζε θνηλνηηθνχ θαη εζληθνχ δηθαίνπ Ζ ζπκκεηνρή ησλ θξαηψλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ππνλνεί κηα εθνχζηα παξαίηεζε απφ ηελ δπλαηφηεηά ηνπο λα θαζνξίδνπλ αλεμάξηεηα ηηο δεκφζηεο πνιηηηθέο ηνπο ζε νξηζκέλνπο ηνκείο, ζε κηθξφηεξν ή κεγαιχηεξν βαζκφ, αλάινγα κε ην βαζκφ νινθιήξσζεο ζηνλ εθάζηνηε ηνκέα, φπσο άιισζηε πξνβιέπεη θαη ην άξζξν 28 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο. Ο ζρεδηαζκφο, δειαδή ησλ πνιηηηθψλ απφ ηα θξάηε κέιε νθείιεη λα ζπκκνξθψλεηαη κε ηα θειεχζκαηα ηεο Δ.Δ., φπσο απηά εθθξάδνληαη κέζα απφ ην θνηλνηηθφ πξσηνγελέο θαη παξάγσγν δίθαην. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ε Δ.Δ. δξα ζηα φξηα ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ ηεο παξέρνληαη απφ ηε πλζήθε, ελψ γηα ηνπο ηνκείο πνπ δελ έρεη απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα, ελεξγεί κφλν εάλ θαη ζην βαζκφ πνπ νη επηζπκεηνί ζηφρνη δελ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ επαξθψο απφ ηα θξάηε κέιε (αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο). Ζ επξσπατθή πνιηηηθή ηζφηεηαο, πνιηηηθή αηρκήο, απνηειεί ηκήκα ηεο επξσπατθήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ε νπνία απνζθνπεί ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή ηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ ιηγφηεξν επλνεκέλσλ πνιηηψλ ηεο Δ.Δ., κε ηελ εμάιεηςε ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ αληζνηήησλ κεηαμχ ηνπο. Γηακνξθψλεηαη κέζσ ηεο πξνζπάζεηαο ελαξκφληζεο ηεο λνκνζεζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ ζην πεδίν ηεο απαζρφιεζεο αθελφο κε ηε δεκηνπξγία ελφο θαηεπζπληήξηνπ, κε δεζκεπηηθνχ, λνεκαηηθνχ πιαηζίνπ κε ηελ έθδνζε λνκηθψλ θείκελσλ (Απνθάζεηο, πζηάζεηο, Φεθίζκαηα, Αλαθνηλψζεηο ησλ νξγάλσλ ηεο) θαη αθεηέξνπ κε ηελ έθδνζε δεζκεπηηθψλ θαλφλσλ δηθαίνπ, νη νπνίνη πεξηιακβάλνληαη ζηηο πλζήθεο θαη ηηο Οδεγίεο. Δηδηθφηεξα, ην πξσηνγελέο επξσπατθφ δίθαην, ην δίθαην ησλ πλζεθψλ απνηειεί «αλαπόζπαζην κέξνο ηνπ εζσηεξηθνύ ειιεληθνύ δηθαίνπ», εθφζνλ ηεξεζνχλ νη ζρεηηθέο ζπληαγκαηηθέο πξνυπνζέζεηο. Σν παξάγσγν επξσπατθφ δίθαην ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ άκεζε ηζρχ θαη ηελ ππεξνρή έλαληη ηνπ εζληθνχ δηθαίνπ. Δηδηθφηεξα, ε Οδεγία πνπ εμεηάδεηαη ζηελ παξνχζα εξγαζία «δεζκεύεη θάζε θξάηνο κέινο ζην νπνίν απεπζύλεηαη, όζνλ αθνξά ην επηδησθόκελν απνηέιεζκα, αιιά αθήλεη ηελ επηινγή ηνπ ηύπνπ θαη ησλ κέζσλ ζηελ αξκνδηόηεηα ησλ εζληθώλ αξρώλ» (αξζ. 249 ΔΚ). Οη Οδεγίεο απεπζχλνληαη ζε φια ηα θξάηε κέιε θαη ηάζζνπλ πξνζεζκία ελζσκάησζεο απηψλ ζην 81

17 εζληθφ δίθαην θάζε θξάηνπο, ε νπνία ζπλήζσο πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ πξνζζήθε δηνηθεηηθψλ κέηξσλ ζηελ πθηζηάκελε λνκνζεζία, ηελ ζέζπηζε λέαο παξάγσγεο λνκνζεζίαο θαη ηελ πξνζζήθε λέσλ ξεηξψλ ζηελ ήδε θαηαξηηζζείζα πξσηνγελή λνκνζεζία. Ζ Δπηηξνπή, σο ζεκαηνθχιαθαο ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, δηελεξγεί ειέγρνπο είηε κε δηθή ηεο πξσηνβνπιία είηε κέζσ θαηαγγειηψλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζεη ηελ πξνζαξκνγή ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο ζηηο Οδεγίεο. Αλ φλησο ην θξάηνο δελ έρεη ελζσκαηψζεη ηελ Οδεγία, ε Δπηηξνπή ην θαιεί λα ζπκκνξθσζεί εθνχζηα θαη, ζε πεξίπησζε κε ζπκκφξθσζεο, κπνξεί λα θαηαζέζεη πξνζθπγή ελαληίνλ ηνπ ζην Γηθαζηήξην ηεο Δ.Δ Απφ ηελ ηδξπηηθή πλζήθε έσο ηελ ηξέρνπζα ηάζε (Gender mainstreaming) Ζ ηζφηεηα απνηέιεζε αλέθαζελ ζεκειηψδε αμία ηεο Δ.Δ., ε φπνηα εθθξάζηεθε ήδε απφ ην 1957 κε ηελ απηνδεζκεπζή ηεο γηα ηελ πξνψζεζε απηήο. πγθεθξηκέλα, ζην άξζξν 3 παξ. 2 ηεο πλζήθεο γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο 20 νξίδεηαη φηη ε Κνηλφηεηα επηδηψθεη λα εμαιεηθζνχλ νη αληζφηεηεο θαη λα πξναρζεί ε ηζφηεηα κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. Σν ίδην πλεχκα δηαπλέεη ηα άξζξα 2 θαη 3 ηεο πλζήθεο γηα ηελ Δ.Δ. 21, ην άξζξν 8 ηεο πλζήθεο γηα ηε Λεηηνπξγία ηεο Δ.Δ. 22 θαη ην άξζξν 2 ηεο πλζήθεο ηεο Ληζαβφλαο. Ζ λνκνζεζία πεξί ηζφηεηαο απνηειεί εμάιινπ κέξνο ηνπ θνηλνηηθνχ θεθηεκέλνπ, πνπ νθείιεη λα ηεξεί θάζε ρψξα πνπ δηεθδηθεί ηελ έληαμε ηεο ζηελ ΔΔ. ηα άξζξα 23 θαη 33 ηνπ Υάξηε Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ ηεο Δ.Δ., θαηνρπξψλεηαη ε πξνζηαζία ηεο νηθνγέλεηαο θαη εηδηθά ζην άξζξν 33 νξίδεηαη φηη «θάζε πξόζσπν, πξνθεηκέλνπ λα κπνξεί λα ζπλδπάδεη ηελ νηθνγελεηαθή κε ηελ επαγγεικαηηθή δσή ηνπ, έρεη δηθαίσκα πξνζηαζίαο από ηελ απόιπζε γηα ιόγνπο πνπ ζπλδένληαη κε ηε κεηξόηεηα, θαζώο θαη δηθαίσκα ακεηβόκελεο άδεηαο κεηξόηεηαο θαη γνληθήο άδεηαο κεηά ηε γέλλεζε ή ηελ πηνζεζία παηδηνύ». Οκνίσο, ζηνλ Κνηλνηηθφ Υάξηε ησλ Θεκειησδψλ 19 Ζ Δπηηξνπή έρεη ιάβεη απηφ ην δηθαίσκα απφ ηε πλζήθε ΔΚ θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ηα άξζξα 211 θαη Ρψκε, Μάαζηξηρη, Όπσο κεηνλνκάζηεθε ε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο, θαηά ην άξζξν 2 παξ. 1 ηεο πλζήθεο ηεο Ληζαβφλαο 82

18 Κνηλσληθψλ Γηθαησκάησλ ησλ εξγαδνκέλσλ, ζην ζεκείν 16, ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, νξίδεηαη σο αλαγθαηφηεηα ε ζέζπηζε κέηξσλ «πνπ λα επηηξέπνπλ ζηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο λα ζπλδπάδνπλ ηηο επαγγεικαηηθέο θαη ηηο νηθνγελεηαθέο ηνπο ππνρξεώζεηο» Σν 1995, έιαβε ρψξα ην 4 ν Παγθφζκην πλέδξην ηνπ ΟΖΔ γηα ηηο Γπλαίθεο, φπνπ ε Δπηηξνπή κε Αλαθνίλσζή ηεο (1 ε Ηνπιίνπ 1995) θαζηέξσζε κηα λέα ζρέζε κεηαμχ ησλ δχν θχισλ, δηαπλεφκελε απφ ηελ ηζφηηκε ζπκκεηνρή θαη εθπξνζψπεζε ησλ δχν θχισλ ζηελ επαγγεικαηηθή θαη νηθνγελεηαθή δσή. Σν 1996, ε Δπηηξνπή πηνζεηεί, κε Αλαθνίλσζή ηεο (21 ε Φεβξνπαξίνπ 1996) κε ηίηιν «Δλζσκάησζε ησλ ίζσλ επθαηξηψλ γηα γπλαίθεο θαη άλδξεο ζε φιεο ηηο θνηλνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο» ηελ πξνζέγγηζε ηεο έληαμεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ (gender mainstreaming) ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ ζε ζπλδπαζκφ κε εηδηθέο δξάζεηο ππέξ ησλ γπλαηθψλ. Χο έληαμε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ νξίδεηαη ε αλαδηνξγάλσζε, ε βειηίσζε, ε αλάπηπμε θαη ε αμηνιφγεζε ηεο δηαδηθαζίαο άζθεζεο πνιηηηθήο, έηζη ψζηε ε νπηηθή ηεο ηζφηεηαο λα ελζσκαησζεί απφ ηνπο θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ άζθεζε φισλ ησλ πνιηηηθψλ, ζε φια ηα επίπεδα θαη ζηάδηα 23 θαη βαζίδεηαη ζηνλ ζπζηεκαηηθφ ζπλππνινγηζκφ ησλ επηπηψζεσλ, ηηο νπνίεο πθίζηαληαη νη επξσπαίνη πνιίηεο απφ ηελ εθαξκνγή ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ. ηηο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο, ε σο άλσ αξρή ελζσκαηψλεηαη κέζσ ηεο θαηάξηηζε δεκνζίσλ πξνυπνινγηζκψλ κε ηελ νπηηθή ηνπ θχινπ (gender budgeting), ε νπνία ζπλίζηαηαη ζηελ θαηαλνκή ησλ εζφδσλ/δαπαλψλ, κε ηξφπν πνπ λα εμαζθαιίδεηαη φηη νη αλάγθεο ησλ γπλαηθψλ ιακβάλνληαη ππφςε ηζφηηκα κε εθείλεο ησλ αλδξψλ. Γξαζηηθή ηνκή γηα ηελ πνιηηηθή ηζφηεηαο απνηέιεζε ε ζπλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (1997), θαζψο κε ηα άξζξα 137 παξ. 1 θαη 141 ηέζεθαλ νη λνκηθέο βάζεηο γηα ηε κεηάβαζε απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο κεηαρείξηζεο ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο επθαηξηψλ. Με ηε πλζήθε εληζρχζεθαλ νη αξκνδηφηεηεο ηεο Δ.Δ. φζνλ αθνξά ηελ ηζφηεηα ησλ 2 θχισλ θαη θαζηεξψζεθε σο ζηφρνο ε εμάιεηςε ησλ αληζνηήησλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο δσήο ησλ επξσπαίσλ πνιηηψλ. Αλ θαη δελ άιιαμε ηε βαζηθή αξρή γηα ηελ 23 Council of Europe (1998), Gender Mainstreaming: Conceptual Framework, Methodology and Presentation of Good Practices, Final Report of Activities of the Group of Specialists on Mainstreaming, ζ.15 83

19 αξκνδηφηεηα ησλ εζληθψλ Κπβεξλήζεσλ ζηα δεηήκαηα απαζρφιεζεο, σζηφζν, κέζσ ησλ ξπζκίζεσλ ηεο, ελδπλακψζεθε ν ξφινο ησλ επξσπατθψλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ θαη επεθηάζεθε ε δπλαηφηεηά ηνπο λα παξεκβαίλνπλ ζηηο εζληθέο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο 24. Σέινο, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί ε γεληθή αξρή ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ πεξί ζπκθηιίσζεο ηεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο ηελ νπνία έρεη δηακνξθψζεη ε λνκνινγία ηνπ Γηθαζηεξίνπ ηεο Δ.Δ., εκπλεφκελε απφ ην άξζξν 8 ηεο Δπξσπατθήο χκβαζεο γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Αλζξψπνπ, σο «θπζηθό ζπκπιήξσκα» ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαη κέζν γηα ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηεο ηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζαβφλαο (Μάξηηνο 2000), ηέζεθε, κεηαμχ άιισλ, ν ζηφρνο ηεο αύμεζεο ηνπ πνζνζηνύ απαζρόιεζεο ησλ γπλαηθώλ ζε 60% έσο ην , ελψ εληνπίζηεθαλ σο αδπλακίεο ηεο επξσπατθήο αγνξάο ε αλεπαξθήο ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ απνηειεζκαηηθή πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζαβφλαο, ε αλάπηπμε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ε θνηλσληθή ζπλνρή, πξνυπέζεηε ηελ εμάιεηςε ησλ σο άλσ πξνβιεκάησλ θαη, ζπλεπψο έλαο απφ ηνπο ζηφρνπο πνπ ηέζεθαλ ήηαλ ε πξνψζεζε ησλ ίζσλ επθαηξηψλ ησλ δχν θχισλ, κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο ζπκθηιίσζεο. Καηά ηνλ απνινγηζκφ ηνπ , δηαπηζηψζεθε φηη δελ είραλ επηηεπρζεί ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα θαη θξίζεθε αλαγθαία ε επαλεμέηαζε ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο 28. Καηά ηελ αλαζεψξεζε απηήο, επαλαδηαηππψζεθε ε αλάγθε εμαζθάιηζεο 24 Βι. Αξ. Αλαγλψζηνπ & Δηξ. Γαιελνχ, Η ηζόηεηα ησλ θύισλ ζηηο θνηλσληθή πξνζηαζία, Δθδφζεηο Ννκηθή Βηβιηνζήθε, Αζήλα 2008, ζ.77 επ. 25 Βι. ΓΔΚ , Hill, C-243/95, πιινγή Η-4449 ζθ.42 θαη , Gerster C-1/95, πιινγή Η- 5253, ζθ. 58). 26 Ζ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε πξαγκαηηθήο ζχγθιηζεο θαη πνιηηηθή φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ., αθνχ ζην πκβνχιην Κνξπθήο ηεο Ληζζαβφλαο εηέζε σο ζηφρνο ε επίηεπμε ελφο ζπλνιηθνχ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο 70% γηα ηελ Δ.Δ. κέρξη ην Γηα ηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζηφρνπ ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζεσξεί φηη έσο ηφηε ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ πξέπεη λα αλέιζεη ζην 60%. 27 Ζ Δπηηξνπή γηα ηε δηελέξγεηα ηεο ελ ιφγσ επαλεμέηαζεο βαζίζηεθε ζηελ έθζεζε: «Ζ αληηκεηψπηζε ησλ πξνθιήζεσλ: ε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε» Ννέκβξηνο Ζ ελ ιφγσ αμηνιφγεζε δηεμάρζεθε θαζ ππφδεημε ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Μαξηίνπ 2004 θαη εμεηάδεη ηελ πξφνδν πνπ ζεκεηψζεθε ζην πιαίζην ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο. 28 Αλαθνίλσζε πξνο ην Δαξηλφ Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο 2αο Φεβξνπαξίνπ 2005 κε ηίηιν «πλεξγαζία γηα ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ηελ απαζρφιεζε. Νέν μεθίλεκα γηα ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο (2005)». 84

20 ηεο ηζφηεηα ησλ θχισλ θαη ηεο θαηάξγεζεο ησλ δηαθξίζεσλ. Δπηπιένλ, κε ζηφρν πάληα ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο, ε Δπηηξνπή παξνπζίαζε έλα εληαίν έγγξαθν νινθιεξσκέλσλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ (ππ αξ. 2005/600/ΔΚ Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ), ζην νπνίν πξνβιέπνληαλ ε απνθαζηζηηθή δξάζε γηα ηελ αχμεζε ηεο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ησλ γπλαηθψλ, ε κείσζε ησλ δηαθνξψλ κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ζε ζέκαηα απαζρφιεζεο, ν θαιχηεξνο ζπλδπαζκφο επαγγεικαηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο θαη ε δεκηνπξγία πξνζβάζηκσλ θαη νηθνλνκηθψο πξνζηηψλ δνκψλ γηα ηε θχιαμε ησλ παηδηψλ θαη ηελ παξνρή θξνληίδαο ζε άιια εμαξηψκελα άηνκα. Σν πκβνχιην θαη νη Τπνπξγνί Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, δπλάκεη Φεθίζκαηνο (29 ε Ηνπλίνπ 2000), ελζάξξπλαλ ηα θξάηε λα αλαπηχμνπλ νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ ηζφξξνπε ζπκκεηνρή ακθφηεξσλ ησλ γνλέσλ ζηηο νηθνγελεηαθέο επζχλεο. Αλαιπηηθφηεξα, ηα κέηξα πνπ πξφηεηλαλ ήηαλ ε θαζηέξσζε άδεηαο παηξφηεηαο, ηαπηφρξνλεο κε ηελ άδεηα κεηξφηεηαο, ε αλάιεςε απφ ηνλ άλδξα πεξηζζφηεξσλ νηθνγελεηαθψλ επζπλψλ, φπσο ε θχιαμε παηδηψλ θαη ειηθησκέλσλ, ε αλάπηπμε ππνδνκψλ θχιαμεο παηδηψλ, ε παξνρή εηδηθήο ζηήξημεο ζε κνλνγνλεηθέο νηθνγέλεηεο, ε ελαξκφληζε ζρνιηθψλ θαη επαγγεικαηηθψλ σξαξίσλ, ε επηζηεκνληθή έξεπλα γηα ηελ παξνρή λέσλ ηδεψλ, ε ζπγθέληξσζε θαη αμηνιφγεζε ζηνηρείσλ, ε επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο ζε ζέκαηα ηζφηεηαο θαη ε ελίζρπζε ησλ ΜΚΟ πνπ αζρνινχληαη κε αληίζηνηρα δεηήκαηα. ην ίδην ςήθηζκα, πεξηθιείνληαλ θαη ξεηή πξφζθιεζε πξνο ηνπο εξγνδφηεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ζε εζληθφ επίπεδν λα ζπλδξάκνπλ ζηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο επθαηξηψλ κέζσ θαιχηεξεο νξγάλσζεο ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. 2.4 Δπηηξνπή: ηξαηεγηθέο Καηεπζχλζεηο Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, σο εθπξφζσπνο ηα επξσπατθνχ ζπκθέξνληνο θαη θνξέαο λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο, θαηαξηίδεη ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο βάζνπο πεληαεηίαο, απφ ηνπο νπνίνπο πξνθχπηνπλ νη πξνηεξαηφηεηέο ηεο γηα θάζε ηνκέα πνιηηηθήο. Αξκφδην ηκήκα ηεο γηα δεηήκαηα ηζφηεηαο είλαη ε Γεληθή Γηεχζπλζε Απαζρφιεζεο, Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ θαη Ίζσλ Δπθαηξηψλ. Καηά ηελ πεξίνδν , ε Δπηηξνπή κε Αλαθνίλσζή ηεο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δ.Ο.Κ.Δ. θαη ηελ Δπηηξνπή Πεξηθεξεηψλ, πξφηεηλε κηα 85

21 θνηλνηηθή ζηξαηεγηθή πιαίζην γηα ηελ ηζφηεηα, ε νπνία απνηέιεζε ηελ ππ αξ. 2001/51/ΔΚ Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε πξνγξάκκαηνο θνηλήο δξάζεο (5 ν Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ηελ παξνρή ίζσλ επθαηξηψλ ). Ζ ζηξαηεγηθή βαζηδφηαλ ζηε δηηηή πξνζέγγηζε αθελφο πξνιεπηηθήο παξέκβαζεο κέζσ ηεο έληαμεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο θαη αθεηέξνπ παξεκβάζεσλ αληαπνθξηλφκελσλ ζηηο εθάζηνηε απαηηήζεηο κε ηε κνξθή εηδηθψλ κέηξσλ. Ρεηά νξίζηεθε ε αλάιεςε ελεξγεηψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο, ηδίσο ζηνπο ηνκείο ηεο γνληθήο άδεηαο, ηεο πξνζηαζίαο ηεο κεηξφηεηαο θαη ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο θαζψο θαη ε εμεχξεζε κέζσλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο ζπκθηιίσζεο, ηδίσο κε ηνλ θαζνξηζκφ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο ηεο πξνφδνπ ησλ ππνδνκψλ θχιαμεο παηδηψλ θαη παξνρήο θξνληίδαο ζε ειηθησκέλνπο. Καηά ηελ πεξίνδν , ε Δπηηξνπή κε Αλαθνίλσζή ηεο πηνζέηεζε Υάξηε πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ κε ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ηζφηεηαο ζε ζχκπξαμε κε ηα θξάηε κέιε θαη ζε ζπλέρεηα ηεο ζηξαηεγηθήο - πιαηζίνπ ηεο πεξηφδνπ Χο ηνκέαο πξνηεξαηφηεηαο αλαθεξφηαλ ε δηακφξθσζε θαιχηεξσλ πνιηηηθψλ ζπκθηιίσζεο ηδησηηθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, κέζσ ηεο αμηνπνίεζεο επέιηθησλ ξπζκίζεσλ εξγαζίαο, ηεο βειηίσζεο ησλ ππνδνκψλ θξνληίδαο 29 θαη ηεο αλάιεςεο νηθνγελεηαθψλ επζπλψλ θαη απφ ηνπο άλδξεο, ηδίσο κέζσ θηλήηξσλ γηα ηε ιήςε γνληθήο άδεηαο θαη άδεηαο παηξφηεηαο. ην πιαίζηα ησλ ελεξγεηψλ ηνπ σο άλσ Υάξηε Πνξείαο , εληάζζεηαη θαη ε ζχλνδνο ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Βαξθειψλεο (Μάξηηνο 2002), θαηά ηελ νπνία ηα θξάηε θιήζεθαλ λα «εμαιείςνπλ ηα αληηθίλεηξα ζηε ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθώλ ζηελ εξγαζία θαη λα επηδηώμνπλ, ιακβάλνληαο ππόςε ηε δήηεζε δπλαηνηήησλ βξεθνλεπηαθήο κέξηκλαο θαη ηα εζληθά ζπζηήκαηα παξνρήο, έσο ην 2010 ηελ παξνρή βξεθνλεπηαθήο θξνληίδαο γηα ην 90% ηνπιάρηζηνλ ησλ παηδηώλ κεηαμύ ηεο ειηθίαο ησλ ηξηώλ εηώλ θαη ηεο ειηθίαο ηεο ππνρξεσηηθήο ζρνιηθήο θνίηεζεο θαη γηα ην 33% ηνπιάρηζηνλ ησλ παηδηώλ ειηθίαο θάησ ησλ ηξηώλ εηώλ». Οη ελ ιφγσ ζηφρνη ζα αλαζεσξεζνχλ ην Σέθλσλ, ειηθησκέλσλ θαη αλζξψπσλ κε αλαπεξία 86

22 Σελ 3 ε Οθησβξίνπ 2008, ε Δπηηξνπή ππέβαιιε πξνο ην πκβνχιην, ην Δ.Κ., ηελ Δ.Ο.Κ.Δ. θαη ηελ Δπηηξνπή Πεξηθεξεηψλ, Αλαθνίλσζή ηεο κε ζέκα ηελ ππνζηήξημε ζπλδπαζκνχ επαγγεικαηηθήο, ηδησηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο 30, κε ηελ νπνία ηνλίδεηαη ε αλάγθε δηακφξθσζεο πνιηηηθψλ αξκνληθνχ ζπλδπαζκνχ απηψλ, πξνθεηκέλνπ ε αγνξά εξγαζίαο λα πξνζειθχζεη κεγαιχηεξν αξηζκφ γπλαηθψλ, λα επηιπζεί ην δεκνγξαθηθφ πξφβιεκα θαη λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο επειημίαο (flexicurity) 31. Πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλεη αθφκα πεξηζζφηεξν ηε γπλαίθα εξγαδφκελε λα παξακείλεη ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ αχμεζε ηεο άδεηαο απφ 14 ζε 18 εβδνκάδεο, ην δηθαίσκα επηινγήο γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα ιήςεο απηήο (πξν ή κεηά ηνθεηνχ), ηε βειηίσζε ηεο πξνζηαζίαο ηεο απαζρφιεζεο γηα ην δηάζηεκα ηεο άδεηαο θαη δεζκεχεηαη λα παξαθνινπζεί ηελ πξφνδν ησλ θξαηψλ κειψλ ζηε δεκηνπξγία ππεξεζηψλ παξνρήο θξνληίδαο παηδηψλ, ζχκθσλα κε ηνπο ζηφρνπο ηεο Βαξθειψλεο. Σελ 18 ε Γεθεκβξίνπ 2009, ε Δπηηξνπή ππέβαιιε, φπσο θάζε ρξφλν, πξνο ην πκβνχιην, ην Δ.Κ., ηελ Δ.Ο.Κ.Δ. θαη ηελ Δπηηξνπή Πεξηθεξεηψλ, Έθζεζε γηα ηελ Ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ θαηά ην έηνο 2010, φπνπ επηζεκαίλεηαη φηη ε εμηζνξξφπεζε ηεο εξγαζίαο κε ηελ νηθνγελεηαθή δσή πξνυπνζέηεη ηε ζχγρξνλε νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο, ηελ χπαξμε νηθνλνκηθά πξνζηηψλ θαη πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ θξνληίδαο θαη ηνλ ηζφξξνπν θαηακεξηζκφ νηθνγελεηαθψλ επζπλψλ θαη θαζεθφλησλ. Ζ Δπηηξνπή αλαγλψξηζε ηελ αλάγθε ηεο πιήξνπο αμηνπνίεζεο ησλ πφξσλ ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ θαη ηεο εληαηηθνπνίεζεο ησλ πξνζπαζεηψλ πξνο απηέο ηηο θαηεπζχλζεηο, θαηαιήγνληαο φηη πξφθιεζε απνηειεί ηφζν ε ελζάξξπλζε ησλ αλδξψλ λα κεηέρνπλ πεξηζζφηεξν ζηηο νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο φζν θαη ε ελίζρπζε ησλ ζπλερψο απμαλφκελσλ κνλνγνλεηθψλ νηθνγελεηψλ. Σέινο, ε Δπηηξνπή κε Αλαθνίλσζή 32 ηεο (5 ε Μαξηίνπ 2010) εληζρχεη ηε δέζκεπζή ηεο γηα ηελ ηζφηεηα εθπνλψληαο Υάξηε γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ γπλαηθψλ 2010, ζηνλ 30 Πέξα απφ ηελ Αλαθνίλσζε, ην απνθαινχκελν «παθέην» ηνπ Οθησβξίνπ απνηειείηαη απφ κία αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, δχν πξνηάζεηο γηα αλαζεψξεζε νδεγηψλ (γηα απηναπαζρνινχκελεο θαη άδεηα κεηξφηεηαο, αληίζηνηρα) θαη κηα έθζεζε ζρεηηθά κε ηηο ππεξεζίεο γηα ηελ θξνληίδα παηδηψλ. 31 Ζ «επειηζθάιεηα» απνηειεί κηα λέα πξνζέγγηζε, ε νπνία ζπλδπάδεη ηελ επειημία θαη ηελ θηλεηηθφηεηα ζηηο αγνξέο εξγαζίαο κε απνηειεζκαηηθά ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο. 32 Γήισζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο κε ηελ επθαηξία ηεο παγθφζκηαο εκέξαο ηεο γπλαίθαο γηα ην 2010 ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ 15ε επέηεην ηεο Γηαθήξπμεο θαη ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο ηεο δηάζθεςεο 87

23 νπνίν εληνπίδεηαη σο δηάθξηζε ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ ε άληζε θαηαλνκή ησλ ππνρξεψζεσλ θξνληίδαο θαη αλαιακβάλεηαη ε επζχλε γηα ηε δεκηνπξγία ζπλζεθψλ εμηζνξξνπεκέλεο επαγγεικαηηθήο θαη ηδησηηθήο δσήο. 2.5 πκβνχιην: Έθδνζε Οδεγηψλ Ζ απνθαινχκελε πνιηηηθή ζπκθηιίσζεο, ε νπνία δηαθεξχζζεηαη ζε φια ηα θείκελα ηεο Δ.Δ. πνπ αθνξνχλ ηελ ηζφηεηα, απνθηά λνκηθή ππφζηαζε θαη δεζκεπηηθή ηζρχ κε ηελ έθδνζε ζπγθεθξηκέλσλ Οδεγηψλ απφ ην πκβνχιην. Με ηελ Οδεγία 92/85/ΔΟΚ (19 ε Οθησβξίνπ 1992) πεξί πξνζηαζίαο ηεο εγθχνπ, ηεο ιερψλαο θαη ηε γαινπρνχζαο εξγαδφκελεο ζεζπίδνληαη κέηξα γηα ηελ βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πγείαο ησλ ελ ιφγσ θαηεγνξηψλ. Δηδηθφηεξα, ηα θξάηε κέιε νθείινπλ λα εμαζθαιίζνπλ: ηελ εθηίκεζε απφ ηνλ εξγνδφηε ηνπ βαζκνχ έθζεζεο ζε θηλδχλνπο θαη ηε ιήςε θαηάιιεισλ κέηξσλ, ηελ απαγφξεπζε επηθίλδπλσλ δξαζηεξηνηήησλ θαη λπρηεξηλήο εξγαζίαο, ηελ παξνρή άδεηαο κεηξφηεηαο 14 ηνπιάρηζηνλ ζπλαπηψλ εβδνκάδσλ θαη ειάρηζην δηάζηεκα ππνρξεσηηθήο άδεηαο 2 εβδνκάδσλ (πξηλ ε/θαη κεηά ηνλ ηνθεηφ), ηελ απαιιαγή απφ ηελ εξγαζία γηα εμεηάζεηο πξνγελλεηηθνχ έιεγρνπ, ηελ απαγφξεπζε απφιπζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο, ηελ δηαηήξεζε ησλ δηθαησκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηε ζχκβαζε εξγαζίαο (ακνηβή, επηδφκαηα) θαη ηε δπλαηφηεηα δηθαζηηθήο δηεθδίθεζεο ησλ δηθαησκάησλ πνπ ζίγνληαη κέζσ ηεο δηθαζηηθήο νδνχ. Ζ Οδεγία απνζθνπεί ζηελ πξνζηαζία ηεο βηνινγηθήο θαηάζηαζεο ηεο γπλαίθαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζχλεο θαη κεηά απφ απηή, θαζψο θαη ησλ εηδηθψλ ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη κεηαμχ κεηέξαο θαη παηδηνχ. Γίλεηαη απφπεηξα εμάιεηςεο φισλ ησλ εξγαζηαθψλ παξαγφλησλ, γηα ηνπο νπνίνπο νη ελ δπλάκεη κεηέξεο δελ επηζπκνχλ ή θνβνχληαη λα ζπλδπάζνπλ εξγαζία θαη νηθνγέλεηα. ηνπ ΟΖΔ γηα ηηο γπλαίθεο ζην Πεθίλν θαη ηελ 30ε επέηεην ηεο χκβαζεο ηνπ ΟΖΔ γηα ηελ εμάιεηςε θάζε κνξθήο δηαθξίζεσλ θαηά ησλ γπλαηθψλ. 88

24 Με ηελ Οδεγία 97/80/ΔΚ (15 ε Γεθεκβξίνπ 1997) ζρεηηθά κε ην βάξνο απνδείμεσο ζε πεξηπηψζεηο δηαθξηηηθήο κεηαρείξηζεο ιφγσ θχινπ θαζηεξψλεηαη ε απνηειεζκαηηθφηεξε δηθαζηηθή πξνζηαζία ηεο ελάγνπζαο, εθφζνλ ην βάξνο απφδεημεο θέξεη πιένλ ν ελαγφκελνο. Με ηελ Οδεγία 2002/73/ΔΚ (23 ε επηεκβξίνπ 2002) γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο Οδεγίαο 76/207/ΔΟΚ 33, πξνζηαηεχεηαη ξεηά πιένλ θαη ε παηξφηεηα θαζψο ηα θξάηε κέιε πνπ αλαγλσξίδνπλ ην ζρεηηθφ δηθαίσκα κεξηκλνχλ ψζηε νη εξγαδφκελνη λα κελ απνιχνληαη ιφγσ ηεο άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ θαη εμαζθαιίδεηαη φηη, θαηά ην πέξαο απηήο ηεο άδεηαο, δηθαηνχληαη: α) λα επηζηξέςνπλ ζηελ εξγαζία ηνπο ή ζε ζέζε ηζνδχλακε ππφ φξνπο θαη ζπλζήθεο φρη ιηγφηεξν επλντθνχο γη` απηνχο θαη β) λα επσθειεζνχλ θάζε βειηίσζεο ησλ φξσλ εξγαζίαο, ζηελ νπνία ζα είραλ δηθαίσκα θαηά ηελ απνπζία ηνπο. Δπηπιένλ, απνθαίλεηαη παγίσο φηη θάζε δπζκελήο κεηαρείξηζε ησλ γπλαηθψλ ζπλδεφκελε κε ηελ εγθπκνζχλε ή ηε κεηξφηεηα ζπληζηά άκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ θαη πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία θνξέα ηζφηεηαο κε ζπγθεθξηκέλεο αξκνδηφηεηεο. Χζηφζν, ζεκαληηθή, αιιά θαη ελδεηθηηθή κηαο λέαο ηάζεο, ε νπνία αλαιχεηαη θαησηέξσ, είλαη ε παξφηξπλζε πξνο ηα θξάηε κέιε λα εθηηκήζνπλ ηε δπλαηφηεηα ρνξήγεζεο ζηνπο άλδξεο εξγαδνκέλνπο αηνκηθφ θαη κε κεηαβηβάζηκν δηθαίσκα άδεηαο παηξφηεηαο, ρσξίο λα ζίγνληαη ηα εξγαζηαθά ηνπο δηθαηψκαηα. Με ηελ Οδεγία 2006/54/ΔΚ (5 ε Ηνπιίνπ 2006) γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο επηδηψθεηαη ε ζπγθέληξσζε ζε εληαίν θείκελν ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο 34, ρσξίο λα ζίγνληαη νη δηαηάμεηο ησλ Οδεγηψλ 96/34/ΔΚ θαη 92/85/ΔΟΚ. πγθεθξηκέλα: θαζηεξψλεηαη δηθαίσκα ηεο εξγαδφκελεο πνπ έιαβε άδεηα κεηξφηεηαο λα επηζηξέθεη ζηελ εξγαζία ηεο ή ζε ηζνδχλακε ζέζε κε φξνπο θαη ζπλζήθεο φρη ιηγφηεξν επλντθνχο γηα απηήλ θαη λα επσθειείηαη απφ νπνηαδήπνηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, ηελ νπνία ζα δηθαηνχηαλ θαηά ηελ απνπζία ηεο 33 Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη πξνψζεζε θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο. 34 Οη εληαζζφκελεο ζε εληαίν θείκελν Οδεγίεο είλαη νη εμήο: 76/207/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 9εο Φεβξνπαξίνπ 1976, 86/378 ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 24εο Ηνπιίνπ 1986, 75/117/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 10 εο Φεβξνπαξίνπ 1975 θαη ε 97/80/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 15εο Γεθεκβξίνπ

25 δε ζίγεηαη ην δηθαίσκα ησλ θξαηψλ λα αλαγλσξίδνπλ ρσξηζηφ δηθαίσκα άδεηαο παηξφηεηαο ή/θαη άδεηαο πηνζεζίαο ζηνπο εξγαδφκελνπο κε δπλαηφηεηα επηζηξνθήο θαηά ηα πξναλαθεξζέληα νη θνηλσληθνί εηαίξνη νθείινπλ λα πξνάγνπλ ηελ ηζφηεηα κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαζψο θαη επέιηθηεο εξγαζηαθέο ξπζκίζεηο κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε ελαξκφληζε ηνπ επαγγεικαηηθνχ θαη ηνπ ηδησηηθνχ βίνπ, επαλαιακβάλεηαη ε αξρή πεξί βάξνπο απνδείμεσο. Σέινο, κε ηελ Οδεγία 2010/18/ΔΚ (8 ε Μαξηίνπ 2010) εθαξκφδεηαη ε αλαζεσξεκέλε ζπκθσλία-πιαίζην γηα ηε γνληθή άδεηα πνπ ππνγξάθεθε απφ ηηο δηαθιαδηθέο νξγαλψζεηο θνηλσληθψλ εηαίξσλ BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP θαη ETUC θαη θαηαξγείηαη ε Οδεγία 96/34/ΔΚ. Δηδηθφηεξα, πξνβιέπεηαη: ε δηάξθεηα ηνπ αηνκηθνχ δηθαηψκαηνο γνληθήο άδεηαο, ε νπνία κπνξεί λα ιεθζεί κέρξη ην παηδί λα ζπκπιεξψζεη 8 έηε (θαη ζηελ πεξίπησζε πηνζεζίαο) αλέξρεηαη ζε ηνπιάρηζηνλ 4 κήλεο, αληί 3 κελψλ, πνπ πξνέβιεπε ε 96/34/ΔΚ, γηα λα ελζαξξπλζεί ν ηζνκεξήο θαηακεξηζκφο επζπλψλ, ηνπιάρηζηνλ ν έλαο απφ ηνπο ηέζζεξηο κήλεο ηεο άδεηαο είλαη ακεηαβίβαζηνο, αληί ηνπ θαη αξρήλ ακεηαβίβαζηνπ, πνπ πξνέβιεπε ε 96/34/ΔΚ, νη επηκέξνπο ιεπηνκέξεηεο (αίηεζε, δηαδηθαζία θιπ.) θαζνξίδνληαη απφ ηα θξάηε κέιε, ηα νπνία σζηφζν δελ κπνξνχλ λα απνθιείζνπλ απφ ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο Οδεγίαο θαλέλα είδνο εξγαζηαθήο ζρέζεο, θαηνρπξψλεηαη δηθαίσκα επηζηξνθήο ηνπ εξγαδφκελνπ ζηελ ίδηα ε ηζνδχλακε ζέζε, δηαηεξψληαο ηα θεθηεκέλα ή ππφ θηήζε δηθαηψκαηα, ηα νπνία εθαξκφδνληαη κεηά ηε ιήμε ηεο γνληθήο άδεηαο, πξνζηαηεχνληαη νη εξγαδφκελνη απφ απφιπζε θαη ιηγφηεξν επλντθή κεηαρείξηζε ιφγσ άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο γνληθήο άδεηαο, πξνζηαηεχνληαη φινη νη εξγαδφκελνη, αλεμαξηήησο ζρέζεο εξγαζίαο, ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα ιάβνπλ ηα θαηάιιεια κέηξα, ψζηε νη εξγαδφκελνη λα έρνπλ ηελ επρέξεηα λα δεηήζνπλ αιιαγή ηνπ σξαξίνπ θαη/ε ηεο νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο ηνπο γηα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα, αιιά θαη λα δηαηεξνχλ επαθή ψζηε λα είλαη εμνηθεησκέλνη κε ηηο φπνηεο αιιαγέο ιάβνπλ ρψξα θαηά ηελ άδεηά ηνπο, 90

26 παξέρεηαη δηθαίσκα απνπζίαο ζηνλ εξγαδφκελν απφ ηελ εξγαζία γηα ιφγνπο αλσηέξαο βίαο, ζε πεξίπησζε επείγνπζαο νηθνγελεηαθήο αλάγθεο, φπσο ε αζζέλεηα ή ην αηχρεκα πνπ θαζηζηά απαξαίηεηε ηελ παξνπζία ηνπ. Ζ Οδεγία έρεη ζηφρν ηελ θαζηέξσζε ελφο minimum πξνζηαζίαο ηεο γνληθήο άδεηαο θαη απνπζίαο θαη, ζπλεπψο, αθήλεη ζηα θξάηε κέιε πεξηζψξην λα ιάβνπλ αθφκα πην επλντθέο ξπζκίζεηο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Βαζηθή ηεο θαηλνηνκία είλαη ην ακεηαβίβαζην ηνπ ελφο κήλα γνληθήο άδεηαο, πξνθεηκέλνπ λα ελζαξξχλεη ηνλ παηέξα λα αζρνιεζεί κε ην παηδί, θαζψο ε κε ιήςε ηνπ ακεηαβίβαζηνπ κήλα απφ απηφλ, ζπλεπάγεηαη ηελ απψιεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δηαζηήκαηνο άδεηαο. Πεξαηηέξσ, παξέρεη κεγαιχηεξε αζθάιεηα θαη επειημία ζηνπο εξγαδφκελνπο πνπ επηζπκνχλ λα αζρνιεζνχλ κε ηελ νηθνγέλεηα, ρσξίο λα θηλδπλεχνπλ λα απνθιεηζηνχλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο θαη ηηο εμειίμεηο ζε απηή. Λνηπέο Οδεγίεο πνπ αθνξνχλ ην ζέκα ηεο ηζφηηκεο κεηαρείξηζεο, ρσξίο σζηφζν λα εμεηδηθεχνληαη δξάζεηο ζπκθηιίσζεο είλαη νη: 75/117/ΔΚ, 76/207/ΔΟΚ, 79/7/ΔΟΚ, 86/378/ΔΟΚ, 86/613/ΔΚ, 2000/43/ΔΚ θαη 2000/78/ΔΚ. 2.6 Δπξσπατθνί Φνξείο Ηζφηεηαο θαη Πξνγξάκκαηα Με ηνλ ππ αξ. 1922/2006 Καλνληζκφ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηδξχζεθε ην Ηλζηηηνχην γηα ηελ Ηζφηεηα ησλ Φχισλ, κε βαζηθή αξκνδηφηεηα ηελ παξνρή ζπλδξνκήο ζηα επξσπατθά θαη εγρψξηα φξγαλα γηα ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηεο πξνψζεζεο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ελψ κε ηελ απφ 16 Ηνπλίνπ 2008 Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο 35, ζπζηάζεθε ε πκβνπιεπηηθή Δπηηξνπή γηα ηελ ηζφηεηα επθαηξηψλ, κε βαζηθή αξκνδηφηεηα ηελ παξνρή ζπλδξνκήο ζην έξγν ηεο Δπηηξνπήο σο πξνο ηελ δηακφξθσζε θαη εθαξκνγή κέηξσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ επθαηξηψλ. Με ηελ απφ 24 Οθησβξίνπ 2006 Απφθαζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζεζπίζηεθε ην θνηλνηηθφ πξφγξακκα γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή Αιιειεγγχε, PROGRESS , κε ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηα σο άλσ δεηήκαηα ζηα πιαίζηα ησλ ζηφρσλ ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο. Ζ ηζφηεηα /590/ΔΚ 91

27 απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ηνκείο δξαζηεξηφηεηάο ηνπ πξνγξάκκαηνο, γηα ηελ νπνία ζα δηαηεζεί θαηψηαην φξην 12% ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, ν νπνίνο αλέξρεηαη ζηα 743 εθ. επξψ. Δηδηθφηεξα, επηδηψθεηαη ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο θαη ε ελζσκάησζε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ ζηηο πνιηηηθέο ηεο Δ.Δ. κέζσ αλαιχζεσλ ηνπ αληίθηππνπ ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο, ελίζρπζεο ηεο εθαξκνγήο απηήο, επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο θαη ελίζρπζεο ηεο ηθαλφηεηαο ησλ δηθηχσλ λα πινπνηνχλ ηνπο ζηφρνπο ηεο Έλσζεο. Με ηελ απφ 14 Απξηιίνπ 2000 αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ζεζπίζηεθαλ νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο θνηλνηηθήο πξσηνβνπιίαο EQUAL γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη αληζνηήησλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κέζσ δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο. Σν πξφγξακκα ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν θαη ηα θξάηε κέιε, θαζέλα απφ ηα νπνία ππνβάιιεη ζηελ Δπηηξνπή έλα πξνηεηλφκελν πξφγξακκα δξάζεο γηα ηελ πινπνίεζε απηνχ. Ο Άμνλαο 4 αθνξά ηελ ηζφηεηα επθαηξηψλ γηα γπλαίθεο θαη άλδξεο, κε εηδηθφηεξεο δξάζεηο ηελ πξνψζεζε λέσλ πξνηχπσλ νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο γηα ηε ζπκθηιίσζε ηεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, ηελ ελζάξξπλζε ηεο θαηάξγεζεο ηνπ επαγγεικαηηθνχ δηαρσξηζκνχ θαη ηεο επαλέληαμεο ησλ αηφκσλ πνπ εγθαηέιεηςαλ ηελ αγνξά εξγαζίαο, κέζσ αλάπηπμεο επέιηθησλ κνξθψλ νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο θαη ππεξεζηψλ παξνρήο βνήζεηαο, ηε κείσζε ησλ δηαθνξψλ ζηε κεηαρείξηζε κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαη ηελ πινπνίεζε ελεξγεηψλ γηα ηελ εμάιεηςε ζηεξεφηππσλ γηα ηνλ ξφιν ησλ δχν θχισλ ζηελ νηθνγέλεηα. 2.7 Γηαπηζηψζεηο Απφ ηηο αλσηέξσ δηαθεξχμεηο, πξνθχπηεη φηη ε εμαζθάιηζε ίζσλ επθαηξηψλ απαζρφιεζεο θαη ε θαηαπνιέκεζε θάζε κνξθήο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ, απνηέιεζε αλέθαζελ επηδίσμε ηεο Δ.Δ., φρη κφλν σο θνηλσληθή αλαγθαηφηεηα αιιά θαη σο κέζν επίηεπμεο ζεκαληηθψλ πνιηηηθψλ ζηφρσλ, κε δηαθνξεηηθή σζηφζν έληαζε θαη έθηαζε ζε θάζε ρξνληθή πεξίνδν. Απφ ηελ ηζηνξηθή αλαδξνκή θαζίζηαηαη ζαθήο ε κεηάβαζε απφ ηηο ζεσξεηηθέο δεζκεχζεηο πεξί εμάιεηςεο ησλ αληζνηήησλ ζηε δπλαηφηεηα ζέζπηζεο ζπγθεθξηκέλσλ κέηξσλ ππέξ ηνπ γπλαηθείνπ θχινπ, ην νπνίν πθίζηαηαη δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε. Πξνρσξψληαο αθφκα πεξηζζφηεξν απφ ηηο κεκνλσκέλεο 92

28 δξάζεηο ζε ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο, πξνο ηηο νξηδφληηεο δξάζεηο, ε νπνίεο δηαρένληαη ζε φινπο ηνπο ηνκείο, ε Δ.Δ. αλαζέηεη ζηα θξάηε ηελ επζχλε ελζσκάησζεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ ζηε δηακφξθσζε ησλ πνιηηηθψλ. Πξαγκαηνπνηψληαο έλα ινγηθφ άικα, ζα κπνξνχζε λα εηπσζεί φηη ζε κηα θνηλσλία φπνπ πξάγκαηη φιεο νη πνιηηηθέο έρνπλ ζρεδηαζηεί ιακβάλνληαο ππφςε ηελ νπηηθή ηνπ θχινπ, ε ηζνξξνπία κεηαμχ νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο απνθαζίζηαηαη θαη ε ζπκθηιίσζε ηνπο πεξηηηεχεη, ππφζεζε σζηφζν πνπ απέρεη πνιχ απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ηνπιάρηζηνλ ηελ ειιεληθή. Πιένλ, ε Δ.Δ. αληηκεησπίδεη ηελ πξφθιεζε ηεο δηεχξπλζεο θαη ηνπ απμαλφκελνπ παγθφζκηνπ νηθνλνκηθνχ αληαγσληζκνχ πνπ απαηηεί έλα πην επέιηθην θαη κεγάιεο θηλεηηθφηεηαο εξγαηηθφ δπλακηθφ. Με απηφ ηνλ γλψκνλα, πξνζπαζεί λα εμαζθαιίζεη ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο γηα ηζρπξή θαη βηψζηκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρφιεζεο θαη ζπλνρή, ραξάζζνληαο πνιηηηθέο κε ζθνπφ φρη κφλν ηε ιήςε δηεπθνιπληηθψλ κέηξσλ γηα ηελ απαζρφιεζε ησλ γπλαηθψλ, αιιά θαη ηελ επξχηεξε αιιαγή λννηξνπίαο σο πξνο ηνπο ξφινπο ησλ δπν θχισλ. Γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ επξσπατθνχ θνηλσληθνχ κνληέινπ, ε Δ.Δ. αμηνπνηεί πιεζψξα κέζσλ: ηελ πξνιεπηηθή λνκνζεζία, ηνλ θνηλσληθφ δηάινγν, ηνλ δηάινγν κε ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηψλ, πξνγξάκκαηα δξάζεο, ρξεκαηνδνηηθά κέζα (ΔΚΣ, PROGRESS) γηα αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ απφ ηα θξάηε κέιε θαη ηελ αξρή ηεο ελζσκάησζεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ. αθήο, επίζεο, θαζίζηαηαη ε αλάγθε εμάιεηςεο ησλ ζηεξενηχπσλ γηα ηελ πινπνίεζε απνηειεζκαηηθψλ πνιηηηθψλ ζπκθηιίσζεο. Ζ Οδεγία 2010/18/ΔΚ, αληαλαθιά ηηο αιιαγέο πνπ έρνπλ επέιζεη ζηελ θνηλσλία θαη ηελ αγνξά εξγαζίαο απφ ηελ ππνγξαθή ηεο πξνεγνχκελεο αληίζηνηρεο Οδεγίαο (96/34/ΔΚ). ε απηή πξνβιεπφηαλ φηη ην δηθαίσκα γνληθήο άδεηαο «ζα πξέπεη, θαη' αξρήλ, λα είλαη ακεηαβίβαζην», ελψ ζηε λέα Οδεγία νξίδεηαη ξεηά φηη ν έλαο απφ ηνπο ηέζζεξηο κήλεο είλαη ακεηαβίβαζηνο. Απφ κηα δηάηαμε πνπ απνηεινχζε νπζηαζηηθά επρνιφγην αθνχ άθελε ζηα θξάηε κέιε πεξηζψξην γηα δηαθνξεηηθέο ξπζκίζεηο, πξνβιέπεηαη πιένλ έλα minimum ππνρξεσηηθφ δηάζηεκα γηα λα βηψζεη θαη ν παηέξαο ηελ εκπεηξία ηεο αλαηξνθήο. Δθ πξψηεο φςεσο, ε ινγηθή ηνπ ακεηαβίβαζηνπ δηθαηψκαηνο γνληθήο άδεηαο είλαη λα εκθπζήζεη ζηνπο άληξεο ηελ αληίιεςε φηη νη γνληθέο ππνρξεψζεηο είλαη θνηλέο θαη 93

29 πξέπεη λα κνηξάδνληαη. Ζ πηζαλψο ππνρξεσηηθή θαη κεγαιχηεξεο έθηαζεο εκπινθή ηνπο ζηελ αλαηξνθή ηνπ παηδηνχ ζα πξνσζήζεη ηελ πξαγκαηηθή ηζφηεηα θαη ηελ πεπνίζεζε φηη ν ζπλδπαζκφο νηθνγέλεηαο θαη εξγαζίαο δελ αθνξά κφλν ηηο γπλαίθεο. ε δεχηεξν επίπεδν, ε ζηαδηαθή αχμεζε ηνπ ακεηαβίβαζηνπ ζηνρεχεη λα αλαηξέςεη ηελ θαζηεξσκέλε γηα ηνπο εξγνδφηεο αληίιεςε φηη ε γπλαίθα «βαξχλεηαη» κε ηηο νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο θαη, αθνινχζσο, «επηβαξχλεη» ηε ιεηηνπξγία ηεο νξγάλσζεο. 94

30 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν : ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ 3.1 Διιεληθή Πνιηηηθή Ηζφηεηαο ηελ Διιάδα ε αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαηνρπξψζεθε γηα πξψηε θνξά ζην χληαγκα ηνπ 1975 θαη ζπγθεθξηκέλα ζην άξζξν 4 παξ. 2 ελψ ζην άξζξν 21 νξίδεηαη φηη ε νηθνγέλεηα, σο ζεκέιην ηεο ζπληήξεζεο θαη πξναγσγήο ηνπ Έζλνπο, θαζψο θαη ν γάκνο ε κεηξφηεηα θαη ε παηδηθή ειηθία ηεινχλ ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ θξάηνπο, ην νπνίν ππνρξενχηαη λα ζρεδηάδεη θαη λα εθαξκφδεη δεκνγξαθηθή πνιηηηθή θαη λα ιακβάλεη φια ηα αλαγθαία κέηξα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Μεηά ηελ ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ 2001, κε ην άξζξν 116 παξ. 2, παξέρεηαη πιένλ ξεηή ζπληαγκαηηθή βάζε ζηνλ θνηλφ λνκνζέηε γηα ηε ιήςε εηδηθψλ ζεηηθψλ κέηξσλ πνπ θαηαηείλνπλ ζηελ απνθαηάζηαζε πθηζηάκελσλ αληζνηήησλ ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ 36 θαη εμαιείθνληαη νη δηαθξίζεηο ζε βάξνο ηνπ γπλαηθείνπ θχινπ 37. Σν ίδην έηνο, δπλάκεη ηνπ Ν. 2952/01, θπξψζεθε ην Πξναηξεηηθφ Πξσηφθνιιν 38 ηεο χκβαζεο ηνπ Ο.Ζ.Δ. γηα ηελ Δμάιεηςε Όισλ ησλ Μνξθψλ Γηαθξίζεσο θαηά ησλ Γπλαηθψλ, ε δε ζχκβαζε 39 έρεη θπξσζεί απφ ην 1983 κε ην Ν.1342/83. Δλδεηθηηθφ ηεο αιιαγήο ησλ αληηιήςεσλ είλαη θαη ην άξζξν 17 ηνπ Ν. 1329/83 κε ην νπνίν θαηαξγείηαη ν αλαρξνληζηηθφο ζεζκφο ηεο παηξηθήο εμνπζίαο θαη θαζηεξψλεηαη ξεηά ε γνληθή κέξηκλα σο θαζήθνλ θαη δηθαίσκα ησλ γνλέσλ, ην νπνίν αζθνχλ απφ θνηλνχ 40. Ζ παηξηαξρηθή νηθνγέλεηα αληηθαζίζηαηαη πιένλ απφ ηε ζχγρξνλε νηθνγέλεηα, φπνπ νη ζχδπγνη κνηξάδνληαη ηζνκεξψο ηηο επζχλεο. Ζ ειιεληθή θπβεξλεηηθή πνιηηηθή ηζφηεηαο νθείιεη λα δηακνξθψλεηαη βάζεη ησλ πξνβιεπφκελσλ ζηηο Γηεζλείο πκβάζεηο 41, ηηο Γηεζλείο πζηάζεηο, ην Κνηλνηηθφ 36 χκθσλα κε ζρφιηα ηνπ γεληθνχ εηζεγεηή ηεο Πιεηνςεθίαο, θαζεγεηή ηνπ πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Δπάγγεινπ Βεληδέινπ 37 ε επξσπατθφ επίπεδν ην δηθαίσκα ζπλδπαζκνχ νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο αλαγλσξίδεηαη απφ ην ίδην ην χληαγκα σο αλαθαίξεην δηθαίσκα φισλ ησλ εξγαδνκέλσλ κφλν ζηελ Πνξηνγαιία θαη ζε θακία άιιε ρψξα. ηελ Ηηαιία θαη Ηζπαλία ππάξρεη ζρεηηθφο λφκνο γηα ηελ ζπκθηιίσζε ηεο επαγγεικαηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο. 38 Γπλάκεη ηνπ Πξσηνθφιινπ, παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζε άηνκα λα πξνζθχγνπλ ζηελ Δπηηξνπή ηνπ Ο.Ζ.Δ., πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζεη πεξηπηψζεηο παξαβίαζεο ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ. 39 Γπλάκεη ηεο χκβαζεο, ηα θξάηε κέιε είλαη ππνρξεσκέλα λα ιάβνπλ φια ηα απαξαίηεηα κέηξα, ζε φινπο ηνπο ηνκείο, γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηελ πιήξε ηζφηεηα, αλάπηπμε θαη πξφνδν ησλ γπλαηθψλ. 40 Άξζξν 1510 ηνπ ηζρχνληνο Αζηηθνχ Κψδηθα, ην νπνίν αληηθαηέζηεζε ηα άξζξα 1493 έσο Ηδηαίηεξα ηεο χκβαζεο ησλ Ζ.Δ. γηα ηελ Δμάιεηςε θάζε κνξθήο δηάθξηζεο ζε βάξνο ηεο γπλαίθαο 95

31 Κεθηεκέλν θαη ηελ επξσπατθή πνιηηηθή θαη λα απνζθνπεί αθελφο ζηελ εμάιεηςε ησλ λνκνζεηηθψλ δηαθξίζεσλ ζε βάξνο ηεο γπλαίθαο θαη αθεηέξνπ ζηελ ελζσκάησζε ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ζ' φια ηα πξνγξάκκαηα θαη ηηο πνιηηηθέο. Αξκφδηνο θπβεξλεηηθφο θνξέαο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ησλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο είλαη ε Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ (ζην εμήο Γ.Γ.Η) ηνπ Τπνπξγείνπ Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ 42. Καηά ηελ πεξίνδν , ε ζηξαηεγηθή γηα ηελ πνιηηηθή ηζφηεηαο εθθξάζηεθε κέζα απφ ην ηεηξαεηέο Πξφγξακκα Γξάζεο ηεο Γ.Γ.Η. κε ηελ νλνκαζία «Δζληθέο Πξνηεξαηφηεηεο Πνιηηηθήο θαη Άμνλεο Γξάζεο γηα ηελ Ηζφηεηα ησλ Φχισλ», ην νπνίν θηινδνμνχζε λα αληηκεησπίζεη εληαία ηα δεηήκαηα ηεο αλάπηπμεο, ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ιακβάλνληαο κέηξα γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο ηζφηηκεο ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ 43. Καηά ηελ πεξίνδν θαη ελφςεη ηεο θαηάξηηζεο ηνπ Δζληθνχ ηξαηεγηθνχ Πιαηζίνπ Αλαθνξάο, βαζηθή επηδίσμε ηεο Γ.Γ.Η. απνηέιεζε ε αλάδεημε ηνπ πνιηηηθνχ, νηθνλνκηθνχ, θνηλσληθνχ θαη αλαπηπμηαθνχ ραξαθηήξα ησλ δεηεκάησλ ηζφηεηαο θαη ε άκεζε ζχλδεζή ηνπο κε ηηο εζληθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο αλάπηπμεο, ηεο απαζρφιεζε θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ε έληαμε ηεο Δζληθήο Πνιηηηθήο Ηζφηεηαο ζε φιν ην πεδίν ηεο δεκφζηαο δξάζεο. Δηδηθφηεξα, ζην Δ.Π. «ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ» ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ εληάρζεθε ηδηαίηεξνο άμνλαο πξνηεξαηφηεηαο κε ηίηιν: «Δλδπλάκσζε ησλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο ζε φινο ην εχξνο ηεο Γεκφζηαο Γξάζεο» κε ζηφρν ηε «βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο θαη απνηειεζκαηηθόηεηαο ησλ κεραληζκώλ θαη ησλ δνκώλ ζρεδηαζκνύ, εθαξκνγήο, παξαθνινύζεζεο θαη αμηνιόγεζεο ησλ κέηξσλ θαη ησλ πνιηηηθώλ ηζόηεηαο θαζώο θαη ηελ απνηειεζκαηηθή έληαμε ηεο δηάζηαζεο ηεο ηζόηεηαο ησλ θύισλ ζε όιν ην εύξνο ηεο δεκόζηαο δξάζεο». 42 Μέρξη ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2009 ππαγφηαλ ζην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. 43 Καηά ηελ ελ ιφγσ πεξίνδν, ε Γ.Γ.Η ζε ζπλεξγαζία κε ην Τπνπξγείν Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο πξνεηνίκαζε ην λνκνζρέδην ηνπ λφκνπ 3488/06 γηα ηελ «Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη αλέιημε, ζηνπο φξνπο θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο» θαη ζπκκεηείρε ζηε Ννκνπαξαζθεπαζηηθή Δπηηξνπή ηνπ Τπνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο γηα ηελ ελαξκφληζε ηνπ Δζληθνχ Γηθαίνπ πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 2006/54/ΔΚ «γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ησλ ίζσλ επθαηξηψλ θαη ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο. 96

32 3.2 Έληαμε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο ε ζπκκφξθσζε ησλ επξσπατθψλ επηηαγψλ γηα ελζσκάησζε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχιινπ ζε φιεο ηηο ηνκεαθέο θαη πεξηθεξεηαθέο πνιηηηθέο, δεηνχκελν ηεο Γ.Γ.Η. απνηειεί ε νξηδφληηα δηάζηαζε ησλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο κε ηε κνξθή νινθιεξσκέλσλ παξεκβάζεσλ ζην ζρεδηαζκφ φισλ ησλ πνιηηηθψλ. ηνλ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 3 ηνπ σο άλσ Δ.Π. θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ εηδηθφ ζηφρν πξνβιέπνληαη δξάζεηο πξναγσγήο ηεο ελζσκάησζεο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζηηο δεκφζηεο πνιηηηθέο, κε ελδεηθηηθά έξγα: ηε δεκηνπξγία κεζνδνινγηψλ θαη εξγαιείσλ έληαμεο παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ηεο δηάζηαζεο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζε φιεο ηηο δεκφζηεο πνιηηηθέο, ηε κειέηε θαη πινπνίεζε πιαηζίνπ δηαδηθαζηψλ γηα ηε δεκηνπξγία πνιηηηθήο πξνυπνινγηζκψλ κε βάζε θαη ην θχιν θαη κειέηεο εθαξκνγήο ησλ πνξηζκάησλ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ηερληθή ππνζηήξημε ζε δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη Ν.Π.Γ.Γ. γηα νξγαλσηηθέο αιιαγέο κε ζθνπφ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη ηε κεηαθνξά θαιψλ πξαθηηθψλ. Δπηπιένλ, ζην πιαίζην ηνπ Άμνλα 5 ηνπ πξναλαθεξζέληνο πξνγξάκκαηνο «PROGRESS » πξαγκαηνπνηείηαη ην έξγν «Δθαξκνγή ηεο Δλζσκάησζεο ηεο Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε». Σν φιν εγρείξεκα ζπληνλίδεηαη απφ ηε Γ.Γ.Η., ε νπνία θαη ζπγρξεκαηνδνηεί απηφ θαηά 20%, ελψ θαηά ην ινηπφ 80% αξκφδηνο θνξέαο ρξεκαηνδφηεζεο είλαη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή Δλζσκάησζε Οδεγηψλ Ζ επξσπατθή πνιηηηθή ελζσκαηψζεθε ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε δπλάκεη ησλ θαησηέξσ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ. ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπο, κεηαμχ άιισλ, εκπίπηνπλ ηα άηνκα πνπ απαζρνινχληαη ή είλαη ππνςήθηα γηα απαζρφιεζε ζην Γεκφζην θαη ηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα, κε νπνηαδήπνηε ζρέζε εξγαζίαο ή κνξθή 44 Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο, θαη ησλ κεραληζκψλ θαη δνκψλ εθαξκνγήο, παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο γηα ζέκαηα ηζφηεηαο ησλ θχισλ. 45 ηα πιαίζηα απηνχ, ην Κέληξν Δξεπλψλ Γηα Θέκαηα Ηζφηεηαο εμέδσζε ην 2009, ηνλ Οδεγφ Καιψλ Πξαθηηθψλ Δθαξκνγήο ηεο Έληαμεο ηεο Γηάζηαζεο ηνπ Φχινπ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε. 97

33 απαζρφιεζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ζχκβαζεο έξγνπ θαη ηεο έκκηζζεο εληνιήο θαη αλεμάξηεηα απφ ηε θχζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Με ην ΠΓ 176/97, «Μέηξα γηα ηε βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πγείαο θαηά ηελ εξγαζία ησλ εγθχσλ, ιερψλσλ θαη γαινπρνπζψλ εξγαδνκέλσλ ζε ζπκκφξθσζε κε ηελ Οδεγία 92/85/ΔΟΚ» ελζσκαηψλεηαη ε σο άλσ Οδεγία, ελψ κε ην ΠΓ 41/03 46 ζπκπιεξψλνληαη νη δηαηάμεηο απηνχ. Δηδηθφηεξα, ζην ΠΓ 176/97 νξίδνληαη ηα εμήο: Αλ ε αζθνχκελε δξαζηεξηφηεηα ελέρεη θίλδπλν έθζεζεο ησλ εξγαδφκελσλ γπλαηθψλ ζηνπο παξάγνληεο, ηηο εηδηθέο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο θαη ηηο εηδηθέο ζπλζήθεο εξγαζίαο πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ θαηάινγν ηνπ παξαξηήκαηνο, ν εξγνδφηεο πξέπεη λα έρεη γξαπηή εθηίκεζε ησλ πθηζηάκελσλ θαηά ηελ εξγαζία θηλδχλσλ, φπνπ θαζνξίδεηαη ε θχζε, ν βαζκφο θαη ε δηάξθεηα ηεο έθζεζεο ησλ εξγαδφκελσλ, πξνθεηκέλνπ λα αμηνινγεζνχλ απηνί θαη λα ιεθζνχλ ηα θαηάιιεια κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πγείαο ηνπο. Ζ ελδηαθεξφκελε έρεη δηθαίσκα αθελφο ελεκέξσζεο θαη αθεηέξνπ, αλ πξνθχπηεη, πξάγκαηη θίλδπλνο, πξνζσξηλήο πξνζαξκνγήο ησλ ζπλζεθψλ ή ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο. Αλ απηφ δελ είλαη εθηθηφ, δηθαηνχηαη αιιαγή ζέζεο αλ δε είλαη δπλαηή ε αιιαγή, δηθαηνχηαη απαιιαγή απφ ηελ εξγαζία γηα φζν δηάζηεκα ρξεηάδεηαη, απαγνξεχεηαη νη έγθπεο θαη νη γαινπρνχζεο λα εθηειέζνπλ δξαζηεξηφηεηεο, νη νπνίεο ζπλεπάγνληαη ελδερφκελε επηθίλδπλε έθζεζε ζχκθσλα κε ηελ αμηνιφγεζε, νη απαζρνινχκελεο θαηά ηε λχρηα κεηαθηλνχληαη ζε αληίζηνηρε ζέζε εκέξαο, εθφζνλ ππνβάιινπλ ην απαηηνχκελν ηαηξηθφ πηζηνπνηεηηθφ, θαηνρπξψλεηαη δηθαίσκα ζπλνιηθήο άδεηαο κεηξφηεηαο 16 εβδνκάδσλ κε ηελ ππνρξεσηηθή ιήςε 8 εβδνκάδσλ πξηλ απφ ηνλ ηνθεηφ θαη 8 κεηά, 46 Με ην ΠΓ 41/03, «Σξνπνπνίεζε ηνπ Π.Γ.176/97» επήιζαλ νη εμήο ηξνπνπνηήζεηο: α) νη δηαηάμεηο ηνπ ΠΓ 176/97 εθαξκφδνληαη θαη ζην έλζηνιν πξνζσπηθφ ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ θαη ησλ ζσκάησλ αζθαιείαο, β) νη νξηζκνί ηεο εγθχνπ, ηεο ιερψλαο θαη ηεο γαινπρνχζαο ζπκπιεξψλνληαη κε ηελ πξφβιεςε λα έρεη πιεξνθνξήζεη ε ελδηαθεξφκελε ηνλ εξγνδφηε ηεο γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο, εθ φζνλ απηφ απαηηείηαη γηα ηε ιήςε ζεηηθνχ κέηξνπ, γ) θαηνρπξψλεηαη ε θαηαβνιή εηδηθνχ επηδφκαηνο κεηξφηεηαο ζε πεξίπησζε απαιιαγήο απφ ηελ εξγαζία ιφγσ ζπλζεθψλ, αθφκα θαη αλ δελ πξνβιέπεηαη απφ ηε λνκνζεζία πνπ δηέπεη ην θνξέα αζζέλεηαο θαη δ) ην δηάζηεκα ησλ 16 εβδνκάδσλ νξίδεηαη σο minimum ηεο ζπλνιηθήο άδεηαο κεηξφηεηαο. 98

34 νη έγθπεο κπνξνχλ λα απνπζηάζνπλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο, ρσξίο πεξηθνπή απνδνρψλ γηα λα ππνβιεζνχλ ζε εμεηάζεηο πξνγελλεηηθνχ ειέγρνπ, αλ απηέο έπξεπε λα γίλνπλ θαηά ηηο εξγάζηκεο ψξεο, απαγνξεχεηαη ε θαηαγγειία ηεο ζρέζεο εξγαζίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζχλεο θαη γηα έλα έηνο κεηά ηνλ ηνθεηφ ή θαηά ηελ απνπζία ηεο γηα κεγαιχηεξν ρξφλν, ιφγσ αζζέλεηαο πνπ νθείιεηαη ζηελ θχεζε ή ηνλ ηνθεηφ, εθηφο εάλ ππάξρεη ζπνπδαίνο ιφγνο γηα θαηαγγειία. ε απηή ηελ πεξίπησζε, ε θαηαγγειία πξέπεη λα αηηηνινγεζεί δεφλησο θαη λα θνηλνπνηεζεί ζηε αξκφδηα επηζεψξεζε εξγαζίαο, ζε πεξίπησζε πξνζαξκνγήο ησλ ζπλζεθψλ ή/ θαη ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο, κεηαθίλεζεο απφ λπρηεξηλή ζε εξγαζία εκέξαο θαη αιιαγήο ζέζεο εξγαζίαο, ε εξγαδφκελε δηαηεξεί ηηο απνδνρέο ηεο θαη θάζε δηθαίσκα πνπ απνξξέεη απφ ηε ζχκβαζε, ελψ ζε πεξίπησζε απαιιαγήο απφ ηελ εξγαζία, ηα δηθαηψκαηα ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο, επεθηείλνληαη θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα απηήο. Με ην ΠΓ 105/03, «Πξνζαξκνγή ηνπ εζσηεξηθνχ δηθαίνπ πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 97/80/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ», ελζσκαηψλεηαη ε σο άλσ Οδεγία πεξί βάξνπο απνδείμεσο ζε πεξηπηψζεηο δηαθξηηηθήο κεηαρείξηζεο ιφγσ θχινπ. Καηά ην άξζξν 4, φηαλ έλα πξφζσπν ηζρπξίδεηαη φηη βιάπηεηαη ιφγσ κε ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ιφγσ θχινπ θαη παξνπζηάδεη, ελψπηνλ δηθαζηεξίνπ, πξαγκαηηθά πεξηζηαηηθά απφ ηα νπνία ηεθκαίξεηαη ε χπαξμε άκεζεο 47 ή έκκεζεο 48 δηάθξηζεο, επηβάιιεηαη ζην άιιν κέξνο λα απνδείμεη φηη δελ ππήξμε ε ελ ιφγσ παξαβίαζε. Ζ δηάηαμε εθαξκφδεηαη ζε θάζε δηαδηθαζία ελψπηνλ ησλ πνιηηηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ πνπ αθνξά ην δεκφζην, αιιά φρη ζηελ πνηληθή δηαδηθαζία 49 θαη ζηηο πεξηπηψζεηο, φπνπ ην δηθαζηήξην εξεπλά ηα πξαγκαηηθά πεξηζηαηηθά ηεο ππφζεζεο. Με ηνλ Ν. 3488/06, «Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή 47 Άκεζε δηάθξηζε ζεσξείηαη φηη ππάξρεη φηαλ, ιφγσ θχινπ, επηθπιάζζεηαη ζε έλα πξφζσπν κεηαρείξηζε ιηγφηεξε επλντθή απφ απηήλ ηεο νπνίαο ηπγράλεη, έηπρε ή ζα κπνξνχζε λα ηχρεη άιιν πξφζσπν ζε αλάινγε θαηάζηαζε, 48 Έκκεζε δηάθξηζε ζεσξείηαη φηη ππάξρεη φηαλ κηα εθ πξψηεο φςεσο νπδέηεξε δηάηαμε, θξηηήξην ή πξαθηηθή ζα έζεηε ζε ηδηαίηεξα κεηνλεθηηθή ζέζε πξφζσπα ηνπ ελφο θχινπ ζε ζχγθξηζε κε πξφζσπα ηνπ άιινπ θχινπ, εθηφο αλ απηή ε δηάηαμε, ην θξηηήξην ή ε πξαθηηθή δηθαηνινγείηαη αληηθεηκεληθψο γηα λφκηκν ζθνπφ θαη ηα κέζα γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ είλαη πξφζθνξα θαη αλαγθαία. 49 Δλδερφκελε εθαξκνγή ηνπ ζηελ πνηληθή δηαδηθαζία ζα είρε σο απνηέιεζκα λα ζίγεηαη ην ηεθκήξην αζσφηεηαο ηνπ θαηεγνξνχκελνπ. 99

35 εθπαίδεπζε θαη αλέιημε, ζηνπο φξνπο θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο», ελζσκαηψλεηαη ε Οδεγία 2002/73/ΔΚ θαη αληηθαζίζηαηαη ν Ν. 1414/ Οξίδνληαη ηα εμήο: απαγνξεχεηαη θάζε κνξθήο άκεζε ή έκκεζε δηάθξηζε 51 ζε ζπζρεηηζκφ ηδίσο κε ηελ νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε, δε ζίγνληαη εηδηθφηεξεο δηαηάμεηο πξνζηαζίαο εγθπκνζχλεο/ κεηξφηεηαο/ παηξφηεηαο/ νηθνγελεηαθήο δσήο, ν εξγνδφηεο δελ κπνξεί λα αξλεζεί ηελ πξφζιεςε ιφγσ εγθπκνζχλεο ή πξφζθαηνπ ηνθεηνχ, ε εξγαδφκελε, κεηά απφ άδεηα κεηξφηεηαο, θαζψο θαη νη εξγαδφκελνη πνπ θάλνπλ ρξήζε ηεο γνληθήο άδεηαο αλαηξνθήο παηδηνχ, δηθαηνχληαη λα επηζηξέςνπλ ζηε ζέζε εξγαζίαο ηνπο ή ζε ηζνδχλακε ζέζε κε ηνπο ίδηνπο επαγγεικαηηθνχο φξνπο θαη ζπλζήθεο θαη επσθεινχληαη απφ νπνηαδήπνηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, ηελ νπνία ζα δηθαηνχην θαηά ηελ απνπζία ηνπ, απαγνξεχεηαη ε θαηαγγειία ηεο ζρέζεο εξγαζίαο γηα ιφγνπο θχινπ ή νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο θαη νξίδεηαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε σο θνξέαο παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο. 3.4 Λνηπέο θαλνληζηηθέο πξάμεηο Λνηπέο θαλνληζηηθέο πξάμεηο πνπ πεξηέρνπλ δηαηάμεηο κε ζηφρν ηελ επίηεπμε αξκνληθνχ ζπλδπαζκνχ νηθνγέλεηαο θαη απαζρφιεζεο είλαη νη εμήο: Με ην ΠΓ 193/88 «Δπέθηαζε δηαηάμεσλ ηνπ Ν. 1483/ ζην δεκφζην, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη ηνπο Ο.Σ.Α.», νη δηαηάμεηο ηνπ Κεθαιαίνπ Α ηνπ Ν. 1483/1984 εθαξκφδνληαη θαη ζηνπο απαζρνινχκελνπο ζην Γεκφζην, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη ζηνπο Ο.Σ.Α, 50 Δπηζεκαίλεηαη φηη, ζε αληίζεζε κε ηνλ Ν. 3488/06, ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ Ν.1414/84 δελ ελέπηπηαλ νη απαζρνινχκελνη ζην Γεκφζην. 51 Δλδεηθηηθά, ε δηάθξηζε κπνξεί λα αθνξά ηνπο φξνπο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε, ζηα θξηηήξηα επηινγήο θαη ηνπο φξνπο πξφζιεςεο, ζηελ πξφζβαζε ζε πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη θαηάξηηζεο, ζηα ζπζηήκαηα αμηνιφγεζεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο επαγγεικαηηθήο αλέιημεο. 52 «Πξνζηαζία θαη δηεπθφιπλζε ησλ εξγαδνκέλσλ κε νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο» (ΦΔΚ 153/Α/ ). 100

36 εθηφο αλ ππάξρνπλ επλντθφηεξεο ξπζκίζεηο, νη νπνίεο φλησο ππάξρνπλ γηα ηα πεξηζζφηεξα δεηήκαηα θαη παξαηίζεληαη θαησηέξσ. Σα δεηήκαηα σζηφζν πνπ ξπζκίδνληαη κε ην σο άλσ δηάηαγκα είλαη ηα εμήο: α) Οη δεκφζηεο ππεξεζίεο, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη νη Ο.Σ.Α. πνπ απαζρνινχλ πάλσ απφ 300 άηνκα, ζε πεξίπησζε αλέγεξζεο θηηξίνπ, γηα ηε ζηέγαζε ηνπο, ζα πξέπεη λα πξνβιέπνπλ ρψξν γηα ηε ζηέγαζε βξεθνλεπηαθνχ ζηαζκνχ θαη β) Καηά ην άξζξν 30 παξ.8 ηνπ Ν. 3731/08 53, νξίδεηαη φηη ε κείσζε ηνπ σξαξίνπ εξγαζίαο θαηά κία 1 ψξα ηελ εκέξα, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 5 ηνπ ΠΓ 193/1988, πξνθεηκέλνπ γηα ηαθηηθνχο ππαιιήινπο θαη ππαιιήινπο κε ζρέζε εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ ανξίζηνπ ρξφλνπ ηνπ Γεκνζίνπ, ησλ Ν.Π.Γ.Γ. θαη Ο.Σ.Α., πνπ έρνπλ παηδηά κε πλεπκαηηθή, ςπρηθή ή ζσκαηηθή αλαπεξία ζε πνζνζηφ 67% θαη άλσ ή ζχδπγν κε αλαπεξία 100% ηνλ νπνίν ζπληεξεί, γίλεηαη ρσξίο αλάινγε πεξηθνπή ησλ απνδνρψλ ηνπο 54. Με ην Ν. 3250/2004 «Μεξηθή απαζρφιεζε ζην Γεκφζην, ηνπο Ο.Σ.Α. θαη ηα Ν.Π.Γ.Γ.», εληάζζνληαη ζηηο θαηεγνξίεο πνπ πξνζιακβάλνληαη ζε πνζνζηφ 10% νη κεηέξεο αλήιηθσλ ρσξίο ειηθηαθφ πεξηνξηζκφ 55 θαη νη πνιχηεθλνη θαη πξνβιέπεηαη φηη απφ ην ζπλνιηθφ πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ πνπ ζα πξνζιεθζνχλ ην 60% θαιχπηεηαη απφ γπλαίθεο, εθφζνλ ππνβιεζεί ν αληίζηνηρνο αξηζκφο αηηήζεσλ 56. Με ην Ν. 3528/07, «Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνζίσλ Πνιηηηθψλ θαη Γηνηθεηηθψλ Τπαιιήισλ θαη Τπαιιήισλ Ν.Π.Γ.Γ.» 57 θαη Ν. 3584/07, «Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνηηθψλ θαη Κνηλνηηθψλ Τπαιιήισλ» πξνβιέπνληαη ηα εμήο: Άδεηα γάκνπ 5 εκεξψλ, 53 «Γεκνηηθή αζηπλνκία, αιινδαπνί, ηζαγέλεηα ΔΛΑ θιπ ζέκαηα αξκ/ηαο Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ» (ΦΔΚ 263/Α/ ). 54 ε αληίζεζε κε ηνλ 1483/84, φπνπ πξνβιεπφηαλ αλάινγε πεξηθνπή ησλ απνδνρψλ. 55 Δλψ πξηλ είραλ δηθαίσκα κφλν νη κεηέξεο πνπ είραλ ηέθλν κέρξη 12 εηψλ. 56 Ζ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ απφ ηε Γ.Γ.Η. δείρλεη φηη ην 73% ησλ ζπλνιηθψλ ζέζεσλ κεξηθήο απαζρφιεζεο πνπ πξνθεξχζζνληαη ζην δεκφζην, ζην πιαίζην ηνπ παξαπάλσ λφκνπ, θαηαιακβάλεηαη απφ γπλαίθεο. 57 Ο Τπαιιειηθφο Κψδηθαο δηέπεη ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ησλ κνλίκσλ ππαιιήισλ ηνπ Γεκνζίνπ (Τπνπξγείσλ, Πεξηθεξεηψλ θαη απηνηειψλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ), ησλ Ν.Π.Γ.Γ θαη ησλ λνκαξρηαθψλ απηνδηνηθήζεσλ. χκθσλα κε ηελ ππ αξ. 427/07 γλσκνδφηεζε ηνπ ΝΚ, ε νπνία έρεη γίλεη απνδεθηή απφ ηνλ Τπνπξγφ Γηθαηνζχλεο, νη δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 52 θαη 53 ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα ηπγράλνπλ εθαξκνγήο θαη ζηνπο δηθαζηηθνχο ππαιιήινπο. Οη ππάιιεινη κε ζρέζε εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ νξηζκέλνπ ή ανξίζηνπ ρξφλνπ δηέπνληαη απφ εηδηθέο δηαηάμεηο. 101

37 Άδεηα, ιφγσ ππεξεηνχληνο ζπδχγνπ ζην εμσηεξηθφ 58, Άδεηα κεηξφηεηαο 5 κελψλ (2 κήλεο πξν ηνθεηνχ σο άδεηα θύεζεο θαη 3 κεηά σο άδεηα ινρείαο) θαη αλ απνθηάηαη ηέθλν πέξαλ ηνπ ηξίηνπ, ε κεηά ηνλ ηνθεηφ άδεηα πξνζαπμάλεηαη θαηά 2 κήλεο θάζε θνξά, Καλνληθή άδεηα θπνθνξίαο, ζε πεξίπησζε πνπ ε έγθπνο ρξήδεη εηδηθήο ζεξαπείαο (επαπεηινύκελε θπνθνξία), Άδεηα κεηξφηεηαο 3 κελψλ, ζε πεξίπησζε πηνζεζίαο ηέθλνπ κέρξη 6 εηψλ, Άδεηα έσο 2 έηε, ρσξίο απνδνρέο, γηα αλαηξνθή παηδηνχ ειηθίαο έσο 6 εηψλ 59, Μεησκέλν σξάξην θαηά 2 ψξεο εκεξεζίσο, αλ ν/ε ππάιιεινο έρεη παηδηά έσο 2 εηψλ θαη θαηά 1 ψξα αλ έρεη παηδηά απφ 2 έσο 4 εηψλ, Άδεηα 9 κελψλ κε απνδνρέο γηα αλαηξνθή παηδηνχ, αλ δελ θάλεη ρξήζε ηνπ κεησκέλνπ σξαξίνπ 60, ε πεξίπησζε απψιεηαο ηνπ εκβξχνπ κέρξη ηελ 24ε εβδνκάδα ηεο εγθπκνζχλεο πξέπεη λα ρνξεγείηαη ζηελ γπλαίθα ππάιιειν αλαξξσηηθή άδεηα, ε πεξίπησζε πξψηκνπ ή πξφσξνπ ηνθεηνχ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κεηά ηελ 24ε εβδνκάδα ηεο εγθπκνζχλεο θαη πξηλ ηελ έλαξμε ηεο άδεηαο θχεζεο, ρνξεγείηαη ε ηξίκελε άδεηα ινρείαο αλεμάξηεηα απφ ηελ έθβαζε ηνπ εκβξχνπ 61, Ζ λφκηκε κεηέξα (ζε αληίζεζε κε ηελ παξέλζεηε) δεκφζηνο ππάιιεινο δηθαηνχηαη ηκήκα ηεο πξνβιεπφκελε άδεηα κεηξφηεηαο θαη ζπγθεθξηκέλα ηελ άδεηα ινρείαο (3 κήλεο κεηά ηνλ ηνθεηφ ηεο παξέλζεηεο) θαζψο θαη ηελ κείσζε ηνπ ρξφλνπ εξγαζίαο ή ηελ ελλεάκελε άδεηα γηα αλαηξνθή ηνπ παηδηνχ 62, 58 Πξφθεηηαη γηα άδεηα ρσξίο απνδνρέο κέρξη 6 έηε, ζπλερψο ή θαη ηκεκαηηθά, θαηφπηλ ζπκπιήξσζεο δηεηνχο πξαγκαηηθήο ππεξεζίαο, ιφγσ ππεξεηνχληνο ζπδχγνπ ζην εμσηεξηθφ ζε ειιεληθή ππεξεζία ηνπ Γεκνζίνπ, Ν.Π.Γ.Γ. ή άιινπ θνξέα ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ή ζε ππεξεζία ή θνξέα ηεο Δ.Δ. ή ζε δηεζλή νξγαληζκφ, ζηνλ νπνίν κεηέρεη θαη ε Διιάδα. 59 Πξφθεηηαη γηα ηελ άδεηα ηνπ άξζξνπ 51 ηνπ Ν. 3528/07 θαη 58 ηνπ Ν.3584/07, ε νπνία ρνξεγείηαη ππνρξεσηηθά ρσξίο γλψκε ππεξεζηαθνχ ζπκβνπιίνπ, φηαλ πξφθεηηαη γηα αλαηξνθή παηδηνχ ειηθίαο έσο 6 εηψλ. 60 Γηα ην γνλέα πνπ είλαη άγακνο ή ρήξνο ή δηαδεπγκέλνο ή έρεη αλαπεξία 67% θαη άλσ, ην αλσηέξσ θαηά κία ψξα κεησκέλν σξάξην θαη ε ελλεάκελε άδεηα αλαηξνθήο, πξνζαπμάλνληαη θαηά 6 κήλεο ή 1 κήλα αληίζηνηρα. 61 Βι. ππ αξ. ΓΗΓΑΓ/Φ.51/590/νηθ.14346/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ. 62 Βι. ππ αξ. ΓΗΓΑΓ/Φ.53α/1667/νηθ.31514/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ. 102

38 Άδεηα έσο 4 εκεξψλ εηεζίσο γηα έλα παηδί θαη έσο 5 εκεξψλ γηα 2 παηδηά θαη άλσ 63, γηα λα επηζθέπηεηαη ν/ε ππάιιεινο ην ζρνιείν ησλ παηδηψλ ηνπ/ηεο, γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ζρνιηθήο επίδνζεο, Δηδηθή άδεηα κε απνδνρέο έσο 22 εκέξεο, ζε πεξίπησζε πνπ ν/ε ππάιιεινο έρεη ζχδπγν ή ηέθλν πνπ πάζρεη απφ βαξηά λνεηηθή ζηέξεζε ή ζχλδξνκν Down ή λφζεκα, ην νπνίν απαηηεί ηαθηηθέο κεηαγγίζεηο αίκαηνο ή ρξήδεη πεξηνδηθήο λνζειείαο, Άδεηα απνπζίαο κέρξη 6 εξγάζηκεο εκέξεο, ρσξίο απνδνρέο γηα αζζέλεηα εμαξηεκέλσλ κειψλ 64 Δηδηθή κέξηκλα ιακβάλεηαη γηα ηνπο άγακνπο θαη πνιχηεθλνπο γνλείο, κε ηελ πξφβιεςε πξνζαπμήζεσλ ζηα ρξνληθά δηαζηήκαηα αδείαο ή ηνπ κεησκέλνπ σξαξίνπ, θαζψο επίζεο θαη γηα ηηο πεξηπηψζεηο πηνζεζίαο ηέθλνπ θαη παξέλζεηεο κεηξφηεηαο. Πεξαηηέξσ ρνξεγείηαη άδεηα αλαηξνθήο παηδηνχ θαη ζηνλ παηέξα γηα πξψηε θνξά ζην δεκφζην ηνκέα θαζψο θαη ζην κνλαδηθφ γνλέα ησλ κνλνγνλεηθψλ νηθνγελεηψλ. 3.5 Δζληθνί Φνξείο Πξνψζεζεο Ηζφηεηαο Αξκφδηνο θνξέαο γηα ηελ πξνψζεζε θαη ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην δεκφζην ηνκέα είλαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ζπγθεθξηκέλα ην ηκήκα «Κχθινο Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ», ην νπνίν ζπζηάζεθε δπλάκεη ηνπ λ. 3488/ Σε ζπλδξνκή ηεο αξρήο κπνξνχλ λα 63 χκθσλα κε ηελ ΤΑ ΓΗΓΑΓ/Φ.53/1222/νηθ / (ΦΔΚ Β 1613/ 2007) πεξί Γηεπθφιπλζεο ππαιιήισλ γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ζρνιηθήο επίδνζεο ησλ ηέθλσλ ηνπο, ε νπνία εθδφζεθε θαη εμνπζηνδφηεζε ηνπ άξζξνπ 53 ηνπ Ν.3528/07 θαη ηνπ άξζξνπ 60 ηνπ Ν. 3584/ Ζ άδεηα απηή εκπίπηεη ζηε δηεηή άδεηα γηα ζνβαξνχο πξνζσπηθνχο ιφγνπο ηνπ άξζξνπ 51 ηνπ Ν. 3528/07 θαη 58 ηνπ Ν.3584/07, ε νπνία ρνξεγείηαη θαηφπηλ γλψκεο ηνπ ππεξεζηαθνχ ζπκβνπιίνπ θαη αθνξά παηδηά ειηθίαο θάησ ησλ 16 εηψλ ρσξίο φξην ειηθίαο αλ ρξεηάδνληαη εηδηθή θξνληίδα εμαηηίαο ζνβαξήο ή ρξφληαο αζζέλεηαο ή αλαπεξίαο κε ηελ πξνυπφζεζε φηη βξίζθνληαη ππφ ηελ θεδεκνλία ηνπ γνληνχ, ζχδπγνη πνπ δελ κπνξνχλ λα θξνληίζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο εμαηηίαο ζνβαξήο ή ρξφληαο αζζέλεηαο ή αλαπεξίαο, γνλείο ή αλχπαληξνη/εο αδειθνί/αδειθέο πνπ δελ κπνξνχλ λα θξνληίζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο εμαηηίαο ζνβαξήο ή ρξφληαο αζζέλεηαο ή αλαπεξίαο ή κεγάιεο ειηθίαο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη βξίζθνληαη ππφ ηε θξνληίδα ηνπ εξγαδφκελνπ θαη ην εηήζην εηζφδεκά ηνπο δελ ππεξβαίλεη ηα 300 θαηψηεξα εκεξνκίζζηα ην έηνο. 65 Αληηθείκελν ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ είλαη ε αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ή ιφγσ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο πνπ εθδειψλνληαη: θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, θαηά ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε γηα πξφζβαζε ζε ζπγθεθξηκέλν επάγγεικα ή γηα απφθηεζε ή βειηίσζε εξγαζηαθήο ή πξαθηηθήο εκπεηξίαο, θαηά ηελ άζθεζε ειεπζέξηνπ επαγγέικαηνο, θαηά ηελ ίδξπζε, εμέιημε ή ιχζε νπνηαζδήπνηε ζρέζεο εξγαζίαο ζηνλ ηδησηηθφ, δεκφζην ή/θαη επξχηεξν δεκφζην ηνκέα. 103

39 δεηήζνπλ εξγαδφκελεο ζην δεκφζην ηνκέα ζε πεξίπησζε πνπ ζεσξνχλ φηη πθίζηαληαη άληζε κεηαρείξηζε ιφγσ θχινπ, νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο, εγθπκνζχλεο, άδεηαο κεηξφηεηαο ή γνληθήο άδεηαο αλαηξνθήο παηδηνχ. Ο θνξέαο πξνβαίλεη ζε εμέηαζε ησλ πξαγκαηηθψλ πεξηζηαηηθψλ θαη εάλ δηαπηζησζεί παξάβαζε ηνπ λφκνπ, αηηείηαη ηελ αλάθιεζε ηεο απφθαζεο/ κέηξνπ, δηαηππψλεη ζπζηάζεηο θαη πξνηάζεηο πξνο ηελ ππεξεζία, αιιά δελ έρεη αξκνδηφηεηα επηβνιήο θπξψζεσλ ή αθχξσζεο παξάλνκσλ πξάμεσλ. Χζηφζν, νη πξνηάζεηο ηνπ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε ηξνπνπνίεζε ησλ θαλνληζηηθψλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ. Άιινη θνξείο είλαη νη εμήο: ην Σκήκα Ηζφηεηαο Φχισλ ηνπ Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο, ην Κέληξν Δξεπλψλ γηα Θέκαηα Ηζφηεηαο, ην νπνίν κέζσ ηνπ εξεπλεηηθνχ θαη ζπκβνπιεπηηθνχ ηνπ έξγνπ ζπλδξάκεη ηε Γ.Γ.Η. ζηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο, ε Δζληθή Δπηηξνπή γηα ηελ Ηζφηεηα κεηαμχ Γπλαηθψλ θαη Αλδξψλ 66, ε Μφληκε Δπηηξνπή Ηζφηεηαο θαη Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ ηνπ Διιεληθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη νη Πεξηθεξεηαθέο Δπηηξνπέο Ηζφηεηαο ζηηο 13 Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο 67 κε θχξην έξγν ηελ θαηνρχξσζε ηεο ηζφηεηαο ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο θνξείο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. 66 Άξζξν 8 Ν. 3491/ Άξζξν 6 παξ. 2 Ν. 2839/

40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ν : ΕΖΣΖΜΑΣΑ ΚΑΝΟΝΗΣΗΚΟΤ ΠΛΑΗΗΟΤ 4.1 Καηά ηελ ελζσκάησζε ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ Όπσο αλαθέξζεθε θαη αλσηέξσ, ιφγσ ηεο ππεξνρήο ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ, ην άξζξν 141 πλζδκ απφ ην νπνίν απνξξέεη ε ππνρξέσζε ίζεο κεηαρείξηζεο κε άκεζε ηζρχ 68, νη ζρεηηθέο Οδεγίεο ηνπ πκβνπιίνπ θαη ε λνκνινγία ηνπ Γηθαζηεξίνπ ηεο Δ.Δ. απνηεινχλ θαηεπζπληήξηα γξακκή ηνπ εζληθνχ λνκνζέηε, πξνθεηκέλνπ ε ειιεληθή λνκνζεζία λα ζπκπιέεη κε ηελ επξσπατθή πνιηηηθή. Οξηζκέλεο ζεηηθέο δηαπηζηψζεηο σο πξνο ηελ θαηνρχξσζε ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο θαη ηα δεηήκαηα ζπκθηιίσζεο είλαη νη εμήο: Σα εηδηθά δηθαηψκαηα πνπ απνδίδνληαη ζηηο εγθπκνλνχζεο θαη ηηο κεηέξεο δηθαηνινγνχλ ηε δηαθνξεηηθή κεηαρείξηζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ππνθεηκέλσλ, ρσξίο λα απνηεινχλ αληζφηεηα ζε βάξνο ησλ αληξψλ. Αλ θαη ζην παξειζφλ ε Δ.Δ. - αθφκα θαη ζήκεξα νξηζκέλεο ρψξεο - είρε θαηαηάμεη απηά ηα δηθαηψκαηα ζηηο εμαηξέζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, πιένλ ηηο αληηκεησπίδεη σο απαξαίηεην κέζν δηαζθάιηζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο ελ ιφγσ αξρήο, σο πξνο ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο. Αληίζηνηρα, ην άξζξν 116 παξ. 2 ηνπ ειιεληθνχ πληάγκαηνο ζηελ πξντζρχνπζα κνξθή ηνπ ζεκειίσλε εμαίξεζε απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο "κόλνλ δη απνρξώληαο ιόγνπο», νη νπνίνη αλαθέξνληαλ ζηηο βηνινγηθέο/ςπρηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο γπλαίθαο ή ηνπ άλδξα. Ζ εμαίξεζε απηή εμεηδηθεπφηαλ απφ ην ίδην ην χληαγκα ζην άξζξν 21 παξ. 1 ηνπ κε ηελ ζέζπηζε ηεο πξνζηαζίαο ηεο κεηξφηεηαο. Πιένλ, θαηφπηλ ηεο αλαζεψξεζεο ηνπ πληάγκαηνο ην 2001 θαη ζε ελαξκφληζε κε ηελ επξσπατθή ηάζε, ε σο άλσ παξάγξαθνο πξνβιέπεη ηε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε πθηζηάκελσλ αληζνηήησλ. Αλ θαη πξφθεηηαη γηα κέηξα θαηλνκεληθψο άληζα, νπζηαζηηθά ιεηηνπξγνχλ αληίξξνπα γηα λα απνθαηαζηήζνπλ δπζκελείο θαηαζηάζεηο ηδίσο ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ 69. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη κφλν ζηελ Διιάδα θαη ηελ Πνξηνγαιία ε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ θαηνρπξψλεηαη 68 ΓΔΚ 43/75,Defrenne (II) 69 χκθσλα κε ηελ εξκελεπηηθή δήισζε ηνπ γεληθνχ εηζεγεηή ηεο πιεηνςεθίαο, θαζεγεηή, Δπ Βεληδέινπ. 105

41 ζπληαγκαηηθά φρη σο πεξηνξηζκφο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, αιιά σο ηξφπνο επίηεπμεο ηζφηεηαο. Οη ειιεληθέο δηαηάμεηο σο πξνο ηε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο άδεηαο αιιά θαη ηηο απνδνρέο απηήο, είλαη πην επλντθέο απφ ην minimum πξνζηαζίαο πνπ ηάζζνπλ νη Οδεγίεο (πρ. ε γνληθή άδεηα αλέξρεηαη ζε ηνπιάρηζηνλ 4 κήλεο κε ηελ 2010/18/ΔΚ Οδεγία, ε νπνία δελ έρεη ελζσκαησζεί, ελψ θαηά ηνλ Ν. 3528/07, αλέξρεηαη ζε ηνπιάρηζηνλ 9 κήλεο κε απνδνρέο). Σν κεησκέλν σξάξην θαη ε άδεηα γηα ζνβαξφ δήηεκα πγείαο ζπδχγνπ ή παηδηνχ είλαη επηπιένλ δηεπθνιχλζεηο πνπ παξέρνληαη, ελψ δελ ππάξρεη αληίζηνηρε πξφβιεςε ζην επξσπατθφ δίθαην. Πεξαηηέξσ νξηζκέλεο αξλεηηθέο δηαπηζηψζεηο 70 πνπ αλέθπςαλ θαηά ηε δηαδηθαζία ελζσκάησζεο αθνξνχλ ηα εμήο: Δμεηάδνληαο ηηο θαηαιεθηηθέο πξνζεζκίεο ελζσκάησζεο πνπ ηάζζνπλ νη Οδεγίεο ζηα θξάηε κέιε ζε αληηπαξαβνιή κε ηηο εκεξνκελίεο ςήθηζεο ησλ αληίζηνηρσλ ΠΓ θαη λφκσλ 71, πξνθχπηεη ε ζπζηεκαηηθή θαη πνιχκελε θαζπζηέξεζε ελζσκάησζεο ηνπο. Όιεο νη Οδεγίεο ελζσκαηψζεθαλ κεηά ηελ εθπλνή ηεο πξνζεζκίαο, κε θαζπζηέξεζε απφ 2 έσο θαη 32 κήλεο, ελψ ε Οδεγία 2006/54/ΔΚ κε θαηαιεθηηθή εκεξνκελία ελζσκάησζεο ηελ 15 ε Απγνχζηνπ 2008 δελ έρεη ελζσκαησζεί αθφκα. Ζ ρψξα, σζηφζν, δελ έρεη παξαπεκθζεί ζην Γηθαζηήξην ηεο Δ.Δ. απφ ηελ Δπηηξνπή γηα κε ζπκκφξθσζε. Ζ βξαδχηεηα πξνζαξκνγήο είλαη ελδεηθηηθή ηεο αδπλακίαο ησλ ειιεληθψλ θπβεξλήζεσλ λα ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθά θαη εληφο ρξνλνδηαγξάκκαηνο, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη ζηηο εγγελείο αδπλακίεο θαη αγθπιψζεηο ηνπ ειιεληθνχ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο ΓΓ. Πεξαηηέξσ, ε αξρή πεξί βάξνπο απνδείμεσο ηνπ ελαγφκελνπ ελζσκαηψζεθε κε ην ΠΓ 105/2003, αιιά δελ ζπκπεξηιήθζεθε αληίζηνηρε δηάηαμε ζηνπο Κψδηθεο Πνιηηηθήο θαη Γηνηθεηηθήο Γηθνλνκίαο. Γεδνκέλεο ηεο πνιπλνκίαο, ε νπνία ραξαθηεξίδεη ηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε, ν ελ ιφγσ θαλφλαο δελ ηπγράλεη εθαξκνγήο απφ ηνπ 70 Βι. S. Prechal & S. Burri, EU Rules on Gender Equality: How are they transposed into national law?, Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, European Commission, August Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 9: ΠΗΝΑΚΑ ΔΝΧΜΑΣΧΖ ΟΓΖΓΗΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΔΝΝΟΜΖ ΣΑΞΖ. 106

42 λνκηθνχο θχθινπο, κε απνηέιεζκα ζηελ πξάμε λα εμαθνινπζεί λα εθαξκφδεηαη ε αληίζεηνπ πεξηερνκέλνπ δηάηαμε πνπ πξνβιέπεηαη ζηνπο σο άλσ Κψδηθεο 72. Γπλάκεη ηνπ Ν. 3488/06, ε Αλεμάξηεηε Αξρή πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε νξίδεηαη σο θνξέαο παξαθνινχζεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζε ηδησηηθφ θαη δεκφζην ηνκέα. Χζηφζν, δελ θαζίζηαηαη ζαθέο απφ ηε δηαηχπσζε ηνπ λφκνπ, ην εχξνο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Αξρήο θαη, ζπλεπψο, ε ζσξάθηζή ηεο κε φιεο ηηο πξνβιεπφκελεο απφ ηελ Οδεγία αξκνδηφηεηεο. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε απηνχ ηνπ δεηήκαηνο πξφθεηηαη λα θαηαηεζεί πξνο ςήθηζε 73 λνκνζρέδην, κε ην νπνίν ηξνπνπνηείηαη ν Ν. 3488/2006 θαη δηεπξχλεηαη πεξαηηέξσ ε απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, ν νπνίνο ζα νξίδεηαη θνξέαο γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη πξνψζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο φρη κφλν ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αιιά θαη ησλ ίζσλ επθαηξηψλ. Γηα ηα πεξηζζφηεξα ζέκαηα πνπ εκπίπηνπλ ζην ξπζκηζηηθφ πεδίν ηνπ Ν. 3488/2006 (θαη θαη επέθηαζε ηεο Οδεγίαο 2002/73/ΔΚ), δελ πθίζηαηαη εζληθή λνκνινγία, γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηελ εθαξκνγή ηνπ ιφγσ εξκελεπηηθψλ δπζθνιηψλ 74. Δηδηθφηεξα, ε έιιεηςε ζαθνχο δηεπθξίληζεο ηεο έλλνηαο ηεο έκκεζεο δηάθξηζεο δεκηνπξγεί πνηθίια πξνβιήκαηα εξκελείαο θαη εθαξκνγήο ηεο αληίζηνηρεο δηάηαμεο ζηνπο δηθαζηέο, θαζψο πξφθεηηαη γηα έλλνηα άγλσζηε ζηελ ειιεληθή πξαθηηθή. Οη απαηηήζεηο γηα πξνψζεζε ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ θαη ζπκκεηνρή ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζηε ζχλαςε ζπκθσληψλ δελ έρνπλ πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν θαλνληζηηθήο πξάμεο. Γελ έρεη πξνβιεθηεί εηδηθή άδεηα γηα αζζέλεηα εμαξηεκέλνπ κέινπο ηεο νηθνγέλεηαο. Ζ άδεηα απηή ρνξεγείηαη κελ αιιά εκπίπηεη, ζχκθσλα κε εξκελεπηηθή εγθχθιην ζηε δηεηή άδεηα γηα ζνβαξνχο πξνζσπηθνχο ιφγνπο ηνπ άξζξνπ 51 ηνπ Ν. 3528/07 θαη 58 ηνπ Ν.3584/07, ε νπνία ρνξεγείηαη θαηφπηλ γλψκεο ηνπ ππεξεζηαθνχ ζπκβνπιίνπ. 72 Βι.αξζ.338 ΚΠνιΓ θαη αξζ.145 ΚΓΓ πεξί βάξνπο απφδεημεο. 73 Βι. Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ ζηελ απαζρόιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αζήλα, Ννέκβξηνο 2009, ζ Βι. Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, νπ.π, ζ

43 4.2 Πξνβιήκαηα Τπαιιειηθνχ Κψδηθα Οξηζκέλεο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 3528/07 (θαη αληηζηνίρσο ηνπ Ν. 3584/07), ελψ έρνπλ ζθνπφ ηε ζπκθηιίσζε, δελ αληηκεησπίδνπλ ηζφηηκα ηα δχν θχια θαη δελ θαηαθέξλνπλ λα μεθχγνπλ απφ ηε παξσρεκέλε πιένλ ινγηθή δηεπθφιπλζεο ηεο γπλαίθαο. Χο εθ ηνχηνπ, νδεγνχλ ελ ηέιεη ζε αληίζεηα απνηειέζκαηα: εηζάγνληαο δηαθξίζεηο θχινπ εηο βάξνο ησλ αληξψλ 75, θαηαιήγνπλ λα εληζρχνπλ ηελ ηάζε λα ζεσξείηαη ε γπλαίθα σο νηθνλνκηθή επηβάξπλζε γηα ηνλ εξγνδφηε, αθνχ απηή «απνιακβάλεη» ηειηθά πεξηζζφηεξα δηθαηψκαηα δηεπθνιχλζεσλ. Δηδηθφηεξα: Με ηελ παξ. 3 ηνπ αξζ.53, ν παηέξαο ππάιιεινο δε δηθαηνχηαη λα θάλεη ρξήζε ηεο γνληθήο άδεηαο, φηαλ ε ζχδπγφο ηνπ δελ εξγάδεηαη, ελψ δελ ηζρχεη ην αληίζηξνθν γηα ηε γπλαίθα ππάιιειν, ηεο νπνίαο ν ζχδπγνο δελ εξγάδεηαη. Με εξκελεπηηθή εγθχθιην 76, δηεπθξηλίζηεθε φηη εάλ ε ζχδπγνο ηνπ ππαιιήινπ απαζρνιείηαη κε ζχκβαζε ηδησηηθνχ δηθαίνπ νξηζκέλνπ ρξφλνπ ή κε αλάζεζε έξγνπ, ν ππάιιεινο δηθαηνχηαη λα θάλεη ρξήζε ησλ δηεπθνιχλζεσλ κφλν γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ δηαξθεί ε ζχκβαζε αληίζηνηρνο πεξηνξηζκφο δελ πθίζηαηαη γηα ηηο γπλαίθεο. Με εξκελεπηηθή εγθχθιην 77, ε δηάξθεηα ησλ δηεπθνιχλζεσλ ηνπ γνλέα ππαιιήινπ (αλεμαξηήησο θχινπ) ζπλαξηήζεθε κε ηνλ πιήξε ή κεησκέλν ρξφλν απαζρφιεζεο ηνπ άιινπ γνλέα («αλ ν έλαο γνλέαο εξγάδεηαη κε θαζεζηώο κεξηθήο απαζρόιεζεο, ηόηε ν άιινο γνλέαο, δηθαηνύηαη λα θάλεη ρξήζε θαηά ην ήκηζπ ησλ πξνβιεπόκελσλ»). Γεδνκέλνπ, φκσο, φηη ε ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ κε κεξηθή απαζρφιεζε είλαη γπλαίθεο 78, ε θαηλνκεληθά νπδέηεξε δηάηαμε, θαηαιήγεη ζηελ πξάμε λα πεξηνξίδεη ην δηθαίσκα κεγαιχηεξνπ πνζνζηνχ αληξψλ παξά γπλαηθψλ Βι. η. Γηαλλαθνχξνπ, Βνεζφο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε & Κ. Λακπξνπνχινπ, Δηδηθή επηζηήκνλαο, Πόξηζκα ηνπ Σπλεγόξνπ ηνπ Πνιίηε, (αξ. πξση /1/08, εκ/λία ) 76 Βι. ππ αξ. πξση. ΓΗΓΑΓ/Φ.51/590/νηθ.14346/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. 77 Βι. ππ αξ. πξση. ΓΗΓΑΓ/Φ.51/538/12254/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. 78 χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ ΗΝΔ/ΓΔΔ γηα ην έηνο 2009, νη γπλαίθεο απνηεινχλ ην 77,4% ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινχκελσλ κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο ζηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα θαη ην 67,6% ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινχκελσλ κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. 79 Ζ εξκελεία απηή αληηβαίλεη θαη ζην πλεχκα ηεο Οδεγίαο 96/34/ΔΚ, θαηά ηελ νπνία ην δηθαίσκα γνληθήο άδεηαο αλαγλσξίδεηαη ζε φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο, άλδξεο θαη γπλαίθεο, κε θάζε είδνπο ζρέζε εξγαζίαο ζην δεκφζην θαη ηδησηηθφ ηνκέα θαη θαινχληαη ηα θξάηε λα κελ εμαηξέζνπλ απφ ηελ εθαξκνγή 108

44 Πεξαηηέξσ, ππάξρνπλ ξπζκίζεηο πνπ δε ζπλάδνπλ κε ηηο επξσπατθέο επηηαγέο, παξαθσιχνπλ ηε δπλαηφηεηα νπζηαζηηθήο ελαξκφληζεο θαη αθνξνχλ θαη ηα δχν θχια. Δηδηθφηεξα: Με εξκελεπηηθή εγθχθιην 80 πεξηνξίδεηαη ε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο άδεηαο αλαηξνθήο γηα ηνπο λενδηνξηδφκελνπο ππάιιεινπο θαη ηνπο ππάιιεινπο ησλ νπνίσλ ε ζχκβαζε έρεη κεηαηξαπεί ζε ανξίζηνπ ρξφλνπ, κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ 3528/07, θαζψο ηνπο ρνξεγείηαη αλαινγία ησλ ελληά κελψλ. Με εξκελεπηηθή εγθχθιην 81 νξίδεηαη φηη δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα ηκεκαηηθήο θαη επέιηθηα ρνξεγνχκελεο άδεηαο αλαηξνθήο. Ζ ξχζκηζε θξίλεηαη ηδηαίηεξα αλειαζηηθή, θαζψο δελ παξέρεη ηελ απαηηνχκελε επειημία ζηνπο γνλείο σο πξνο ηνλ ηξφπν άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε νηθνγελεηαθέο αλάγθεο θαη ελδερνκέλσο λα νδεγήζεη θαη ζε απψιεηα ηνπ δηθαηψκαηνο 82. Δπηπιένλ, ε ππνρξεσηηθά καθξφρξνλε απνκάθξπλζε απφ ηελ εξγαζία επηθέξεη δπζθνιία επαλέληαμεο ζηηο γπλαίθεο, ελψ ιεηηνπξγεί απνηξεπηηθά γηα ηνπο άλδξεο σο πξνο ηε ρξήζε ηνπ δηθαηψκαηνο. Σέινο, θελά ξχζκηζεο εληνπίδνληαη σο πξνο ην ρξφλν έλαξμεο ηεο άδεηαο αλαηξνθήο παηέξσλ ππαιιήισλ, φηαλ ε ζχδπγνο είλαη ειεχζεξε επαγγεικαηίαο (επεηδή ζε απηή ηελ πεξίπησζε δε δηθαηνχηαη άδεηαο κεηξφηεηαο, κεηά ηελ νπνία ιακβάλεηαη ε άδεηα αλαηξνθήο) θαη σο πξνο ηα δηθαηψκαηα ησλ ππαιιήισλ πνπ πξνβαίλνπλ ζε πηνζεζία. Δμαηηίαο εξκελεπηηθψλ δπζρεξεηψλ, γηα ηηο νπνίεο απαηηείηαη ε έθδνζε ζρεηηθψλ εξκελεπηηθψλ εγθπθιίσλ, παξαηεξνχληαη θαζπζηεξήζεηο ζηε δηεθπεξαίσζε αηηεκάησλ γνλέσλ ππαιιήισλ γηα ρνξήγεζε άδεηαο αλαηξνθήο, κε απνηέιεζκα αθφκα ηεο, εξγαδφκελνπο κε ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ρξφλνπ ή κεξηθή απαζρφιεζε, ελψ δελ πξνβιέπεηαη πεξηνξηζκφο σο πξνο ην δηθαίσκα ζρεηηθά κε ηε ρξνληθή δηάξθεηα ηφζν ηεο παξερφκελεο εξγαζίαο φζν θαη ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο θάζε γνλέα. 80 Βι. ππ αξ. πξση. ΓΗΓΑΓ/Φ.51/590/νηθ.14346/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, ε νπνία επζπγξακκίζηεθε κε ηα δηαιακβαλφκελα ζηελ ππ αξ. 64/08 γλσκνδφηεζε ηνπ ΝΚ. 81 Βι. ππ αξ. πξση. ΓΗΓΑΓ/Φ.51/538/12254/ εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. 82 Π.ρ. ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ππάιιεινο ρξεηαζηεί λα θάλεη ρξήζε άιισλ αδεηψλ ή ζηελ πεξίπησζε παηέξα ππαιιήινπ πνπ ιακβάλεη άδεηα αλαηξνθήο, ηελ νπνία δηαθφπηεη κεηά ηε ιήμε ηεο ζχκβαζεο έξγνπ ηεο ζπδχγνπ ηνπ, ρσξίο λα έρεη δπλαηφηεηα ρξήζεο ηνπ ππφινηπνπ δηαζηήκαηνο ζε επφκελν ρξνληθφ δηάζηεκα φηαλ θαη εθφζνλ αλαλεσζεί ε ζχκβαζε ηεο ζπδχγνπ. 109

45 θαη ηελ απψιεηα ησλ δηθαησκάησλ, θαζψο επέξρεηαη ε ζπκπιήξσζε ηνπ απαηηνχκελνπ νξίνπ ειηθίαο. Σα ειιείκκαηα απηά νδεγνχλ νπζηαζηηθά ζε αλαπνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ξπζκίζεσλ σο πξνο ην ζηφρν ηεο ζπκθηιίσζεο πνπ θαινχληαη λα επηηειέζνπλ, φπσο αλαιχεηαη θαησηέξσ. 4.3 Πξνβιήκαηα Γηνηθεηηθήο Γξάζεο Σν επηδησθφκελν απνηέιεζκα θάζε κεηαξξπζκηζηηθνχ εγρεηξήκαηνο δελ επηηπγράλεηαη κφλν κέζσ θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ, αιιά θαη κέζσ ηεο ελεκέξσζεο ησλ ππφρξεσλ θαη ηεο απνηειεζκαηηθήο εθαξκνγήο θαη πξνζπάζεηαο, ηελ νπνία αλακέλεηαη λα θαηαβάιινπλ νη αξκφδηνη γηα ηελ ηήξεζή ηνπ. Ζ χπαξμε ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, δειαδή, δε ζπλεπάγεηαη απηφκαηα ηελ βαζχηεξε θαηαλφεζε, απνδνρή θαη ζπκκφξθσζε πξνο απηφ. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε γηα ηελ πεξίνδν απφ ην Μάην ηνπ 2008, φπνπ μεθίλεζε ε ιεηηνπξγία ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο 83, έσο ηνλ Απξίιην ηνπ 2009, σο βαζηθφο αλαζηαιηηθφο παξάγνληαο ηεο απφπεηξαο ελαξκφληζεο γηα ηηο απαζρνινχκελεο ζην Γεκφζην πξνθχπηεη ε ζπρλή άξλεζε ηεο δηνίθεζεο λα ζπκκνξθσζεί σο πξνο ην πλεχκα ηνπ λφκνπ. πλήζεο ιφγνο γηα ηε κε ρνξήγεζε ή ηε κεηάζεζε ρνξήγεζεο ηεο άδεηαο αλαηξνθήο ζε άιιε ρξνληθή ζηηγκή ή ηελ ρνξήγεζε κεησκέλνπ σξαξίνπ αληί άδεηαο αλαηξνθήο είλαη ε επίθιεζε ππεξεζηαθψλ αλαγθψλ, ε νπνία σζηφζν δελ πξνβιέπεηαη απφ ηελ νηθεία δηάηαμε. Αλαιπηηθφηεξα: Ζ πιεηνςεθία ησλ αλαθνξψλ (82,28%) πξνεξρφηαλ απφ εξγαδφκελεο ζην δεκφζην ηνκέα (δεκφζηεο ππεξεζίεο, ΝΠΓΓ θαη ΟΣΑ α θαη β βαζκνχ), ελψ 14,77% θαη 2,95% πξνέξρνληαλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαη ηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα αληίζηνηρα 84. Σν 82,71% ησλ ππνζέζεσλ αθνξνχζε ζέκαηα άληζεο κεηαρείξηζεο, ελψ ην 17,29% αθνξνχζε παξνρέο κεηξφηεηαο (επηδφκαηα θπνθνξίαο-ινρείαο θαηά ζπκπιεξσκαηηθέο παξνρέο, εηδηθή παξνρή πξνζηαζίαο κεηξφηεηαο), νη φπνηεο εμ αληηθεηκέλνπ αθνξνχλ κφλν ηηο εξγαδφκελεο κεηέξεο Σκήκα ην νπνίν αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ζέκαηα ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ 84 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 5: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΦΟΡΔΑ 85 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 6: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ 110

46 Απφ ηηο ππνζέζεηο άληζεο κεηαρείξηζε ιφγσ θχινπ, ην 48,02% αθνξνχζε ηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο 86 (25,99% αθνξνχζε ηελ ακνηβή, 1,69% ηελ επαγγεικαηηθή εμέιημε, 8,47% ηε ιχζε ηεο ζρέζεο εξγαζίαο, 11,86% ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη 3,95% ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε). Χο πξνο ηα είδε ησλ δηαθξίζεσλ πνπ απαγνξεχεη ν Ν. 3488/06, ην 25% αθνξνχζε δπζκελή κεηαρείξηζε ιφγσ γνληθήο άδεηαο αλαηξνθήο παηδηνχ, ην 23,15% έκκεζε δηάθξηζε, ην 15,74% άκεζε δηάθξηζε, ην 12,96% δπζκελή κεηαρείξηζε ιφγσ άδεηαο κεηξφηεηαο, ην 11,11% δπζκελή κεηαρείξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο, ην 5,56% δηάθξηζε ιφγσ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο, ην 5,56% ζεμνπαιηθή παξελφριεζε θαη ην 0,93% πνιιαπιή δηάθξηζε Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 7: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΣΟΜΔΑ ΑΝΗΖ ΜΔΣΑΥΔΗΡΗΖ 87 Βι. Παξάξηεκα, Πξνζαξηεκέλν 8: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΓΗΑΚΡΗΖ 111

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΣΑΔΗ 5.1 Χο πξνο ην θαλνληζηηθφ πιαίζην Απφ ηε κειέηε ηεο ηζηνξηθήο εμέιημεο ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, επξσπατθνχ θαη ειιεληθνχ, αλαδεηθλχεηαη κηα δπλακηθή κεηάβαζε: αξρηθά, ε αληίιεςε πεξί ζπκθηιίσζεο πεξηιάκβαλε επεξγεηηθά κέηξα, ησλ νπνίσλ απνθιεηζηηθφο δέθηεο ήηαλ ε γπλαίθα θαη ηειηθά θαηέιεγε ζε αληίζεηα απνηειέζκαηα απφ απηά πνπ επηδηψθνληαλ, θαζψο απνκφλσλαλ πεξηζζφηεξν ηε γπλαίθα απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο πιένλ, αλαδεηθλχεηαη ε ηάζε λα πηνζεηνχληαη ξπζκίζεηο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε δεκηνπξγία ελφο νινθιεξσκέλνπ πιαηζίνπ ηζφηεηαο επθαηξηψλ, ην νπνίν δε δηεπθνιχλεη απιψο ηηο γπλαίθεο λα έρνπλ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα, αιιά εμαζθαιίδεη ηελ ηζφξξνπε θαηαλνκή ησλ επζπλψλ, ψζηε απηέο λα κελ απνηεινχλ εκπφδην. Αλακθηζβήηεηα, ζεκειηψδεηο ππιψλεο γηα ηελ επίηεπμε ζπκθηιίσζεο είλαη νη νηθνγελεηαθέο άδεηεο, ε επέιηθηε νξγάλσζε ρξφλνπ εξγαζίαο θαη νη δνκέο ζηήξημεο ηεο νηθνγέλεηαο (ππεξεζίεο θχιαμεο παηδηψλ θαη άιισλ εμαξησκέλσλ αηφκσλ). ηελ πξάμε φκσο, απνδεηθλχεηαη φηη απαηηείηαη έλα βήκα παξαπάλσ, ην νπνίν έγθεηηαη ζηελ κεγαιχηεξε εκπινθή ηνπ παηέξα. Έρνληαο εμεηάζεη ηα πξνβιήκαηα ηνπ ειιεληθνχ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ θαη ελδεηθηηθά ζηνηρεία (κε) ζπκκφξθσζεο ζε απηφ, δηαπηζηψλεηαη φηη παξά ηελ πξφζεζε ηνπ λνκνζέηε, ην λνκνζεηηθφ πιαίζην παξακέλεη αηειέο, αθνχ απνθεχγεη λα ελζσκαηψζεη ηε λέα ηάζε πνπ πξνσζείηαη απφ ηελ Δπηηξνπή, πεξί ηνπ ακεηαβίβαζηνπ ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο γνληθήο άδεηαο. Δπηπιένλ, απφ ηελ κειέηε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα, πξνθχπηεη φηη ζηελ πξάμε αθφκα θαη ην λφκηκν δηθαίσκα πνπ πξνηίζεληαη λα αζθήζνπλ νη παηέξεο πεξηνξίδεηαη ιφγσ άζηνρσλ ξπζκίζεσλ θαη δπζρεξνχο εξκελείαο. Καζψο ε δηνίθεζε θαιείηαη λα εξκελεχζεη θαθφηερλεο θαη αφξηζηεο δηαηάμεηο, ρσξίο λα δηαζέηεη ηελ απαξαίηεηε ηερλνγλσζία γηα ην ζθνπφ απηφ, ζεκεηψλνληαη θαζπζηεξήζεηο θαη απζαίξεηεο εξκελείεο πνπ θαηαζηξαηεγνχλ ην πλεχκα ηνπ λφκνπ. Οη δηεπθνιχλζεηο επέιηθηεο εξγαζίαο πξνζθέξνπλ κελ πνιιά πιενλεθηήκαηα, αιιά ην γεγνλφο φηη ελ ηέιεη, θάλνπλ ρξήζε απηψλ πνιχ πεξηζζφηεξν νη γπλαίθεο παξά νη άληξεο, έρεη δπζκελείο επηπηψζεηο ζηελ ζέζε ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, θαζψο νη 112

48 εξγνδφηεο ζπλδένπλ ηε γπλαηθεία απαζρφιεζε κε κεγάια δηαζηήκαηα απνπζίαο θαη ζπλεπψο, κε παξαγσγηθή νηθνλνκηθή επηβάξπλζε. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ, ε αξρηθή πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο, ε νπνία σζηφζν δελ έγηλε δεθηή, ήηαλ ε ηζνκεξήο θαηαλνκή ηνπ δηθαηψκαηνο σο ακεηαβίβαζηνπ, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρηεί ηζνκεξήο κεηαηφπηζε ηνπ βάξνπο θαη λα αληηκεησπίδνληαη θαη ηα δπν θχια ηζφηηκα απφ ηνπο εξγνδφηεο. Ζ ηειηθή πξφβιεςε πνπ πεξηιήθζεθε ζηελ Οδεγία 2010/18/ΔΚ νξίδεη φηη ν έλαο κήλαο ηνπιάρηζηνλ είλαη ακεηαβίβαζηνο θαη αλακέλεηαη κε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ε ελζσκάησζή ηεο απφ ηνλ έιιελα λνκνζέηε (ε πξνζεζκία ελζσκάησζεο ηεο Οδεγίαο είλαη ε 8 ε Μαξηίνπ 2012). Σν κε κεηαβηβάζηκν ηνπ δηθαηψκαηνο είλαη απαξαίηεην ζηνηρείν επηηπρίαο ηνπ ζεζκνχ, αθνχ ζεζκηθά ηνπιάρηζηνλ, εγγπάηαη ηελ ηζνκεξή ρξήζε ηεο γνληθήο άδεηαο απφ ηνπο δχν γνλείο θαη άξα ηνλ ηζνκεξή θαηακεξηζκφ ησλ νηθνγελεηαθψλ ππνρξεψζεσλ κεηαμχ ηνπο 88. Δίλαη ν κφλνο ηξφπνο λα ελζαξξπλζνχλ ν άλδξεο λα αλαιάβνπλ ίζν κέξνο ησλ νηθνγελεηαθψλ επζπλψλ θαη ηαπηφρξνλα απαγνξεχεη ζηηο γπλαίθεο λα αζθήζνπλ ην δηθαίσκα ησλ αλδξψλ, αθνχ ζε αληίζεηε πεξίπησζε ζα ειιφρεπε ν θίλδπλνο γηα ηε δηεχξπλζε ηνπ ράζκαηνο ησλ αληζνηήησλ. Πξσηφηππε εμαίξεζε έρεη εηζάγεη ε Ηζπαλία, φπνπ πξνβιέπεηαη φηη ε γνληθή άδεηα κπνξεί λα κεηαβηβαζηεί απφ ηε κεηέξα ζηνλ παηέξα ξχζκηζε απφιπηα ζπκβαηή κε ηελ επηρεηξνχκελε ζπκθηιίσζε, αθνχ παξνηξχλεη ηνλ άλδξα λα αλαιάβεη κεγαιχηεξν κεξίδην επζχλεο. Ζ λέα ηάζε, σζηφζν, εθθεχγεη ησλ ζηελψλ νξίσλ ησλ ζεζκηθψλ κέηξσλ θαη απαηηεί ξηδηθέο αιιαγέο ζηε ζεψξεζε ηνπ ξφινπ έθαζηνπ γνλέα, αθνχ αθφκα θαη ε θαζηέξσζε ηνπ ακεηαβίβαζηνπ δε ζπλεπάγεηαη ηελ ππνρξεσηηθή ιήςε ηεο άδεηαο απφ ηνπο δηθαηνχρνπο άλδξεο. Υψξεο φπσο ε Φηλιαλδία, ε Γεξκαλία θαη ε νπεδία παξέρνπλ νηθνλνκηθά ή άιινπ είδνπο «θίλεηξα απνρώξεζεο» (leave bonus) γηα λα πξνηξέςνπλ ηνπο άλδξεο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ άδεηα. ηε νπεδία, κηα ρψξα κε ζπγθξηηηθά κεγάιν πνζνζηφ επηηπρίαο ζηελ παξφηξπλζε αλδξψλ λα αλαιάβνπλ νηθνγελεηαθέο επζχλεο, εθαξκφδεηαη κηα πνιηηηθή πνπ πεξηιακβάλεη ακεηαβίβαζηε άδεηα αλαηξνθήο, θίλεηξα απμεκέλσλ παξνρψλ γηα ηνπο αδεηνχρνπο θαη επειημία σο πξνο ηε 88 Βι. Γ. Ν. Θενδφζε, Η ηζόηεηα ησλ θύισλ ζηηο ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεύζεηο, Εζληθή & Επξσπατθή Δηάζηαζε, Δθδφζεηο Ννκηθή Βηβιηνζήθε, Αζήλα 2008, ζ.109 επ. 113

49 ιήςε απηήο, φια πξνσζνχκελα απφ ζηνρεπκέλεο εθζηξαηείεο ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο. Ζ χπαξμε δηαηάμεσλ ζπκθηιίσζεο ζην δεκφζην ηνκέα, κπνξεί λα παξέρεη πεξηζζφηεξα ερέγγπα ζπκθηιίσζεο απφ φηη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαη λα έρεη θάλεη ζεκαληηθά βήκαηα ελαξκφληζεο κε ην επξσπατθφ δίθαην, ζαθψο φκσο ρξήδεη εθζπγρξνληζκνχ θαη βειηίσζεο. Δληνχηνηο, ζην κέηξν πνπ ε δεκφζηα πνιηηηθή ζπληζηά πξνζπάζεηα παξέκβαζεο ζηελ θνηλσλία, νη ελδερφκελεο αδπλακίεο ηεο δελ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ, αιιά κπνξεί λα ζρεηίδνληαη πεξαηηέξσ κε ηελ ηθαλφηεηα ηνπ θξάηνπο λα ξπζκίδεη ζπκπεξηθνξέο, λα πηνζεηεί ή λα εθεπξίζθεη ηα θαηάιιεια κέζα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο θνηλσληθήο ζπλαίλεζεο σο πξνο ηηο επηινγέο πνπ πξνσζεί θαη λα επηηπγράλεη ηελ ελεξγφ ζπκβνιή θαη ζπκκφξθσζε ησλ ππνθεηκέλσλ πνπ ππάγνληαη ζηε ξπζκηζηηθή ηνπ παξέκβαζε Χο πξνο ρψξν ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Ζ δεκφζηα δηνίθεζε απνηειεί ηφζν ρψξν παξαγσγήο δεκφζηαο πνιηηηθήο φζν θαη κεραληζκφ εθαξκνγήο ηεο. Αλ θαη νη δεκφζηεο πνιηηηθέο θαίλεηαη λα εθπνξεχνληαη απφ ηελ πνιηηηθή εμνπζία, ε φπνηα απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ ππνθεηκέλσλ πνπ εκπιέθνληαη θαη ηε ζπκκφξθσζή ηνπο πξνο ηηο επηηαγέο ηεο 90. Δπηπιένλ, ε δεκφζηα δηνίθεζε πεξηνξίδεηαη απφ έλα πιαίζην κεραληζκψλ, φπσο ε αξρή ηεο λνκηκφηεηαο, ηεο ινγνδνζίαο, ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηεο αληαπφθξηζεο ζηηο αλάγθεο ηνπ ζπλφινπ θ.α., ε χπαξμε ησλ νπνίσλ πξνδίδεη θαη ην βαζκφ δεκνθξαηηθφηεηάο ηεο. Ζ εμέηαζε ησλ σο άλσ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ εγείξεη εξσηεκαηηθά γηα ηελ ηθαλφηεηα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο σο εξγαιείνπ απνηειεζκαηηθήο εθαξκνγήο ησλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ θαη απνδεηθλχεη φηη ε αξρή ηεο απηνδέζκεπζεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο ζηνπο θαλφλεο δηθαίνπ ζπρλά παξαβηάδεηαη. Ζ χπαξμε ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ είλαη κελ αλαγθαία, αιιά φρη ηθαλή ζπλζήθε νπζηαζηηθήο ζπκθηιίσζεο, θαζψο παξαηεξνχληαη ζπρλά θαηλφκελα απζαηξεζίαο απφ ηε δηνίθεζε δηαπίζησζε ηδηαίηεξα 89 Βι. Κ. παλνχ, Δεκόζηα Δηνίθεζε θαη Δεκόζηα Πνιηηηθή, Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Δθδφζεηο Α.Ν. άθνπια, Αζήλα 2001, ζ Βι. Κ. παλνχ, Δεκόζηα Δηνίθεζε θαη Δεκόζηα Πνιηηηθή, Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Δθδφζεηο Α.Ν. άθνπια, Αζήλα 2001, ζ

50 απνγνεηεπηηθή, αλ αλαινγηζηεί θαλείο φηη ε απζαίξεηε δξάζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο νδεγεί ζηαζεξά ζηελ εθ ησλ έζσ θζνξά ηεο Γεκνθξαηίαο 91. Ζ εθαξκνγή ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ απνηειεί νπζηαζηηθά νξγαλσζηαθή αιιαγή πνπ κεηαιιάζζεη ηελ θνπιηνχξα ηνπ νξγαληζκνχ θαη φπσο θάζε αιιαγή, δελ είλαη απαξαίηεην φηη ζα γίλεη εχθνια απνδεθηή. Καζψο ε δηνίθεζε έρεη ηελ ηάζε λα δηάθεηηαη αξλεηηθά απέλαληη ζηηο κεηαξξπζκίζεηο, παξαηεξείηαη ε άξλεζε ησλ πξντζηακέλσλ λα εγθαηαιείςνπλ παγησκέλεο, παξαδνζηαθέο ηαθηηθέο θαη λα πηνζεηήζνπλ έλα λέν, δπλακηθφ πξφηππν, πνπ πξνυπνζέηεη ηελ άξζε πξνθαηαιήςεσλ θαη ζηεξενηχπσλ. Πεξαηηέξσ, νη ρξφληεο παζνγέλεηεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο αλαδεηθλχνληαη ζε ηξνρνπέδε φζνλ αθνξά ηελ απφπεηξα ζπκθηιίσζεο: αλαρξνληζηηθέο αληηιήςεηο, άγλνηα ηνπ λφκνπ απφ ηα άηνκα πνπ θαινχληαη λα ηνλ εθαξκφζνπλ, θελφ γλψζεο σο πξνο ην ζεζκηθφ πιαίζην, έιιεηςε επαηζζεηνπνίεζεο ζε ζέκαηα ηζφηεηαο, γξαθεηνθξαηηθέο δπζθακςίεο, επζπλνθνβία, αλεπάξθεηα ζπζηήκαηνο νπζηαζηηθνχ ειέγρνπ, κε πηνζέηεζε βαζηθψλ αξρψλ management θ.α. Πέξα φκσο απφ ηηο ειιείςεηο ζηε δηνηθεηηθή ηθαλφηεηα ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ εθαξκνγήο ησλ κέηξσλ ηζφηεηαο, παξαηεξείηαη ειιηπήο ελεκέξσζε ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινχκελσλ γηα ηα δηθαηψκαηά ηνπο θαη κεησκέλε δηεθδίθεζε (αηνκηθή ή ζπιινγηθή κέζσ ησλ ζπλδηθαιηζηηθψλ νξγάλσλ) ζέζπηζεο θαηάιιεισλ κέηξσλ. Βαζηθή αξρή ε νπνία παξαγλσξίδεηαη, ελδερνκέλσο θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο, είλαη ην φηη ε παξαγσγηθφηεηα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, φπσο θαη θάζε νξγάλσζεο άιισζηε, εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ ηθαλφηεηα ησλ ζηειερψλ ηεο, ε νπνία επεξεάδεηαη άκεζα απφ ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο απηψλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο. χκθσλα κε ηε ζεσξία ησλ αλζξσπίλσλ ζρέζεσλ (ζπκπεξηθνξηθή ζεσξία), ε απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε ιακβάλεη ππφςε ηηο αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ. Οη απψηεξνη ζηφρνη θάζε νξγάλσζεο πξαγκαηνπνηνχληαη, κφλν φηαλ ηθαλνπνηεζνχλ νη αλάγθεο ησλ εξγαδφκελσλ φηαλ, δειαδή, ε δηνίθεζε παχζεη λα είλαη άθακπηε θαη ζθιεξή, αιιά αληαπνθξίλεηαη κε επειημία, θαηαλφεζε θαη πξνζαξκνζηηθφηεηα ζηηο αλάγθεο ηνπ 91 Βι. Αλ. Η. Σάρνο, Δηνηθεηηθή επηζηήκε, Σπκβνιή ζηελ νληνινγηθή έξεπλα ηεο ειιεληθήο δεκόζηαο δηνίθεζεο, Δθδφζεηο άθνπια ΑΔ, Αζήλα 1985, ζ

51 πξνζσπηθνχ 92. Ζ αληηκεηψπηζε ηεο πνιηηηθήο ελαξκφληζεο νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο σο πεγή επηβάξπλζεο γηα ηελ ππεξεζία, νδεγεί ζηελ κε έλζεξκε ππνζηήξημε ηνπ θαη ηελ παξεκπφδηζή εθαξκνγήο ηεο. Αληίζεηα, ε θαηαλφεζε φηη απνηειεί βαζηθή παξάκεηξν ηεο πνηφηεηαο εξγαζίαο, ε νπνία απμάλεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ απαζρνινχκελσλ θαη ζπλεπψο ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπο, απνθέξεη ηειηθψο φθεινο θαη ζηα δχν κέξε, ελψ ζπκβάιιεη ζηελ πην εχξπζκε θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο σο ζχλνιν. Ζ νπζηαζηηθή πνιηηηθή ζπκθηιίσζεο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη αθελφο σο ηζρπξφ θίλεηξν γηα ηελ πξνζέιθπζε θαη παξακνλή ηθαλψλ ζηειερψλ ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη αθεηέξνπ σο θίλεηξν απφδνζεο, θαζψο ην Γεκφζην βξίζθεηαη ζε ππνδεέζηεξε ζέζε σο πξνο ηηο νηθνλνκηθέο παξνρέο πνπ εμαζθαιίδεη. Πξφθεηηαη γηα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα win win situation, θαηά ην νπνίν ζπκβηβάδνληαη αληηθξνπφκελα ζπκθέξνληα κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν, ψζηε λα κεγηζηνπνηεζεί ην απνηέιεζκα γηα ακθφηεξα ηα ζπκβαιιφκελα κέξε. Πξφθεηηαη δειαδή γηα κηα νξγαλσζηαθή αιιαγή, ε νπνία πξνυπνζέηεη ηε δηακφξθσζε κηαο λέαο θνπιηνχξαο ηζφηεηαο, θαηά ηελ νπνία ε κεηξφηεηα δελ αληηκεησπίδεηαη απφ ηε δηνίθεζε σο πεγή νηθνλνκηθήο επηβάξπλζεο, αιιά σο επθαηξία για ηελ εηζαγσγή ζχγρξνλσλ ξπζκίζεσλ ζηνλ ηνκέα ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. πκπεξαζκαηηθά, ηα πιενλεθηήκαηα πνπ κπνξεί λα απνθνκίζεη ε Γεκφζηα Γηνίθεζε απφ ηελ πξνψζεζε δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζηελ πνιηηηθή αλάπηπμεο ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ ηεο κέζσ ηεο εθαξκνγήο πνιηηηθψλ ζπκθηιίσζεο, ζπλνςίδνληαη ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο κέζσ πξνζέιθπζεο θαη αμηνπνίεζεο ελφο ηθαλνχ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ, ηα ρακειά πνζνζηά αδηθαηνιφγεησλ απνπζηψλ, ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο σο απνηέιεζκα ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ελ επειημία θαη ηελ ηαρεία πξνζαξκνζηηθφηεηα ζηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο, ηελ βειηίσζε ηεο εηθφλαο ηεο θαη ηελ αχμεζε ηεο εκπηζηνζχλεο ηεο θνηλσλίαο πξνο απηή, κέζσ ηεο αλάδεημεο ηνπ θνηλσληθνχ πξνζψπνπ ηεο θαη ηεο απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο ησλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο ησλ θχισλ. 92 Βι. Θ. Κφληε, Εηζαγσγή ζηε Δεκόζηα Δηνίθεζε, Δθδφζεηο χγρξνλε Δθδνηηθή, Αζήλα 1998, ζ

52 Απαξαίηεηα κέζα, πιένλ ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πινπνίεζε ηεο πνιηηηθήο ζπκθηιίσζεο είλαη ε ελίζρπζε ησλ δνκψλ ζηήξημεο (βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ θξνληίδαο παηδηψλ, ειηθησκέλσλ θαη ΑκΔΑ, ππεξεζίεο ππνζηήξημεο λνηθνθπξηψλ θαη νηθνγέλεηαο), ν ζπγρξνληζκφο ησλ θνηλσληθψλ σξαξίσλ κε ηηο αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ (ψξεο ιεηηνπξγίαο ζρνιείσλ, βξεθνλεπηαθψλ θαη παηδηθψλ ζηαζκψλ, δεκφζησλ ππεξεζηψλ, ηξαπεδψλ, θαηαζηεκάησλ, θιπ), ε ελίζρπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ κεραληζκψλ πξφιεςεο θαη αληηκεηψπηζεο ησλ πξνβιεκάησλ ησλ γπλαηθψλ, ε θαιχηεξε ελεκέξσζε ησλ ελδηαθεξνκέλσλ γηα ηνλ ηξφπν άζθεζεο ησλ δηθαησκάησλ ηνπο, ε ηαρχηεξε εμππεξέηεζε ησλ αηηνχλησλ, ε ηαθηηθή ελεκέξσζε φισλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ απφ ηελ αξκφδηα δηεχζπλζε ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ γηα ηηο εγθπθιίνπο εθαξκνγήο ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα θαη ηηο ζρεηηθέο γλσκνδνηήζεηο ηνπ Ν..Κ. πνπ έγηλαλ δεθηέο απφ ηνλ Τπνπξγφ θαη ε άκεζε θαη ζπλερήο ζπλεξγαζία κε ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε. Αληηκεησπίδνληαο ην δήηεκα απφ ηελ πιεπξά ηεο απαζρνινχκελεο ζην Γεκφζην, δηαπηζηψλεηαη θαηαξράο φηη έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο ιφγνπο ηεο επηινγήο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ επαγγεικαηηθνχ ρψξν είλαη νη απμεκέλεο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ζε ζρέζε κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, σο πξνο ην ζπλδπαζκφ επαγγεικαηηθψλ θαη νηθνγελεηαθψλ ππνρξεψζεσλ. Απηφ σζηφζν δε ζεκαίλεη φηη δελ ππάξρεη αλάγθε πηνζέηεζε νξγαλσηηθψλ αιιαγψλ αιιά θαη αιιαγψλ ζπκπεξηθνξάο, νη νπνίεο ζα ζπληειέζνπλ ζηελ απνζπκθφξεζε ησλ ππαιιήισλ απφ ην εξγαζηαθφ άγρνο θαη ζηελ άληιεζε ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ εξγαζία. Ζ πξνζπάζεηα ηθαλνπνηεηηθήο αληαπφθξηζεο θαη ζηνπο δχν ξφινπο είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ πξνθαιεί ηδηαίηεξν άγρνο, ελψ αθφκα πεξηζζφηεξν άγρνο θαη ελνρηθά ζπλαηζζήκαηα ζα πξνθαιέζεη ζηε γπλαίθα ε απνηπρία ηεο λα αληαπεμέιζεη επηηπρψο ζηελ πξνζπάζεηα ζπκβηβαζκνχ ησλ ζπγθξνπφκελσλ ξφισλ. Σα αξλεηηθά απηά ζπλαηζζήκαηα έρνπλ δπζκελείο επηπηψζεηο ζηελ νηθνγέλεηα, επζχλνληαη ζπρλά γηα ελδννηθνγελεηαθέο ζπγθξνχζεηο θαη εληάζεηο θαη επεξεάδνπλ ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ ζπληξφθσλ απφ ην γάκν (ζηελ πεξίπησζε ηεο παξαδνζηαθήο νηθνγέλεηαο). Έξεπλεο ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ησλ παηδηψλ έρνπλ δείμεη φηη απηφ πνπ ζπκβάιιεη ζηελ ςπρνινγηθή πγεία ησλ παηδηψλ είλαη ε αληίδξαζε ησλ άιισλ ζε ιφγηα θαη πξάμεηο ηνπο, θαη απηφ είλαη πην πηζαλφ λα ζπκβεί κε έλα γνληφ παξφληα, παξά 117

53 απνξξνθεκέλν απφ ηε δνπιεηά 93. Γεδνκέλνπ φηη γηα ηε ζσζηή δηαπαηδαγψγεζε θαη αλαηξνθή ηνπ παηδηνχ δελ αξθεί απιψο ε ζπλερήο παξνπζία ηνπ γνληνχ, αιιά πξέπεη λα ραξαθηεξίδεηαη θαη σο πνηνηηθφο ρξφλνο κε ηελ έλλνηα ηεο νπζηαζηηθήο θαη δεκηνπξγηθήο ελαζρφιεζεο κε ηηο αλάγθεο ηνπ παηδηνχ, γίλεηαη αληηιεπηή ε βαζηά επηξξνή ηεο εξγαζίαο σο πεγή ή εκπφδην ηεο ςπρηθήο θαη ζσκαηηθήο επεμίαο ηεο κεηέξαο. Απαξαίηεηε είλαη επνκέλσο ε κεγαιχηεξε γπλαηθεία εθπξνζψπεζε ζε ζπλδηθαιηζηηθά φξγαλα, ε επηκφξθσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ησλ ζπλδηθαιηζηηθψλ ζηειερψλ, γηα ηε δηεθδίθεζε κέηξσλ ζπκθηιίσζεο θαη ηελ έληαμε ηνπο ζηηο ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο. Ζ ππνεθπξνζψπεζε εμάιινπ απηψλ ζηηο ζπλδηθαιηζηηθέο νξγαλψζεηο απνηειεί αθφκα κηα έλδεημε ηνπ φηη ε δπζθνιία ζπλδπαζκνχ ξφισλ γηα ηηο γπλαίθεο, απνηξέπεη απηέο απφ ηελ ελαζρφιεζε κε ηα θνηλά. Οη ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο σο εξγαιείν δηεθδίθεζεο δηθαησκάησλ απφ ηε κεξηά ησλ εξγαδφκελσλ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε δεζκεπηηθέο απνθάζεηο θαηφπηλ επξείαο ζπλαίλεζεο. Γηα ηελ επίηεπμε δε ζπλαίλεζεο, ζεκαληηθή είλαη ε ζπκβνιή ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ, θαζψο ν θνηλσληθφο δηάινγνο απνηειεί πξφζθνξν πεδίν γηα ηελ αλάδεημε ιχζεσλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηα νθέιε γηα ακθφηεξνπο ηνπο ζπκβαιιφκελνπο. 5.4 Χο πξνο ηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο Απφ ηελ αλσηέξσ αλάιπζε παξαηεξείηαη φηη, κε ηηο επηθπιάμεηο γηα βειηίσζε πνπ αλαθέξζεθαλ αλσηέξσ, παξφιν πνπ ε πξνζπάζεηα ζε θαλνληζηηθφ επίπεδν έρεη γίλεη θαη ηππηθά νη ίζεο επθαηξίεο παξέρνληαη, ε επίκνλε αληζφηεηα κεηαμχ ησλ δχν θχισλ είλαη παξελέξγεηα ησλ δπλακηθψλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζε θνηλσληθφ θαη πνιηηηζκηθφ επίπεδν: νη ιαλζάλνπζεο παξαδφζεηο θαη ε θνηλσληθή εηθφλα (πνπ έρεη επηθξαηήζεη γηα ηε γπλαίθα) αθφκε παξεκπνδίδνπλ ηελ ζπκκεηνρή ηεο γπλαίθαο ζηελ απαζρφιεζε Βι. Anne McKenna, Best Practices around Europe concerning reconciliation of family and professional life, Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens 2001, ζ Βι. Βνχια Αξγπξνχ, Σπκθηιίσζε επαγγεικαηηθώλ θαη νηθνγελεηαθώλ ππνρξεώζεσλ θαη αγνξά εξγαζίαο, Ζιεθηξνληθή Βηβιηνζήθε Πξνγξάκκαηνο EQUAL 118

54 Σν ράζκα κεηαμχ θνηλσληθψλ αληηιήςεσλ θαη λνκηθψλ εμειίμεσλ θαζηζηά επηηαθηηθή κηα ζπλνιηθή παξέκβαζε κε ζηφρν ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ειιείκκαηνο ηζφηεηαο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Ζ δηακφξθσζε ηεο ελ ιφγσ πνιηηηθήο νθείιεη λα εθθεχγεη ησλ ζηελψλ νξίσλ ησλ αδεηψλ, ησλ δνκψλ ζηήξημεο θαη ησλ επέιηθησλ εξγαζηαθψλ δηεπζεηήζεσλ, δειαδή ξπζκίζεσλ, νη νπνίεο είλαη κελ πξναπαηηνχκελεο, αιιά δελ αξθνχλ γηα ηελ πξαγκάησζε ηεο ηζνξξνπίαο. Γηα ηε δηακφξθσζε κηαο επηηπρνχο δεκφζηαο πνιηηηθήο ελαξκφληζεο ηεο νηθνγελεηαθήο θαη ηεο επαγγεικαηηθήο δσήο, αθεηεξία απηήο πξέπεη λα απνηειέζεη ε παξαδνρή φηη απηή δελ πεξηνξίδεηαη ζηελ πξνζπάζεηα δηεπθφιπλζεο ησλ γπλαηθψλ λα ζπλδπάδνπλ ηε ζηαδηνδξνκία ηνπο κε ηηο νηθνγελεηαθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, αιιά ζηελ αληηθαηάζηαζε ηεο παηξηαξρηθήο αληίιεςεο ηεο νηθνγέλεηαο κε κηα αληίιεςε ηζφηεηαο θαη αιιειεγγχεο κεηαμχ ησλ θχισλ, ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ αλαθαηαλνκή ησλ ξφισλ, επηηξέπεη ηελ αδηάιεηπηε ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη εμαζθαιίδεη ηε ζπκκεηνρή ησλ αλδξψλ ζηηο νηθνγελεηαθέο θαη νηθηαθέο ππνρξεψζεηο. Δπίζεο, ππφ ην πξίζκα ησλ λέσλ κνξθψλ νηθνγέλεηαο, ε φπνηα πνιηηηθή γηα ηελ ζπκθηιίσζε νθείιεη λα ιακβάλεη ππφςε ηηο λέεο εμειίμεηο ζην ζεζκφ ηεο νηθνγέλεηαο. Οη πηζαλφηεηεο επηηπρνχο πινπνίεζεο ηεο πνιηηηθήο απμάλνληαη φηαλ ππάξρεη ηζρπξή θαη ζπλεπήο πνιηηηθή βνχιεζε, ζαθείο ζηφρνη, πξνζδηνξηζκφο ζηξαηεγηθψλ ζπλεπεηψλ θαη ρξνλνδηαγξάκκαηνο, ζπγθέληξσζε θαη αλάιπζε ησλ ζρεηηθψλ δεδνκέλσλ θαη κεραληζκνί αλάδξαζεο πιεξνθνξηψλ θαη δηνξζσηηθψλ παξεκβάζεσλ. Οη κεηαξξπζκίζεηο, δειαδή, σο εκπξφζεηε θπβεξλεηηθή δξάζε, πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ απαηηνχλ καθξά πξνεηνηκαζία θαη ζπλαίλεζε, καθξφπλνν ζρεδηαζκφ, επαθξηβή πξνγξακκαηηζκφ, ζπλέξγεηα κε άιιεο πνιηηηθέο θαζψο θαη επηκνλή θαη πξνζήισζε ζην κεηαξξπζκηζηηθφ δηαθχβεπκα. Καζίζηαηαη, ζπλεπψο, αλαγθαία ζην πιαίζην πνπ αλαθέξζεθε ε παξνπζία ηθαλψλ επηρεηξεκαηηψλ πνιηηηθήο, νη νπνίνη πξνσζνχλ ηηο κεηαξξπζκίζεηο θαη ππνζηεξίδνπλ ηελ νπζηαζηηθή εθαξκνγή απηψλ, ελεξγνπνηψληαο ηνπο κεραληζκνχο παξαθνινχζεζεο θαη απνηειεζκαηηθνχ ειέγρνπ, ε θαζνδήγεζε θαη ππνζηήξημε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ε ζπζηεκαηηθή θαη ζπλερήο θαιιηέξγεηα θνπιηνχξαο αιιαγψλ ζηνπο θφιπνπο ηεο. Δπεηδή ζεκειηψδεο πξνυπφζεζε γηα θάζε κεηαξξχζκηζε είλαη ε χπαξμε ηνπ θαηάιιεινπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ ζα ηελ πξνσζήζεη. Υξήζηκε ινηπφλ είλαη ε 119

55 ζηειέρσζε ησλ ππεξεζηψλ κε θαηάιιεια εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο, ε δηεμαγσγή επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ ελεκέξσζεο γηα ηηο επηρεηξνχκελεο ζεζκηθέο θαη νξγαλσηηθέο αιιαγέο, επαηζζεηνπνίεζεο ζε ζέκαηα θαηαπνιέκεζεο ησλ δηαθξίζεσλ ζην ρψξν ηεο εξγαζίαο θαη έληαμεο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζηα ζπζηήκαηα δηνίθεζεο (equality management). Γεληθφηεξα, νη δξάζεηο ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ζα πξέπεη λα απεπζχλνληαη πξνο φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο, δηακνξθψλνληαο ζαθή κελχκαηα πξνο ηνπο άλδξεο σο πξνο ηνλ ελεξγφ ξφιν ηνπο ζηελ νηθνγέλεηα θαη ηελ ηζφηηκε θαηαλνκή επζπλψλ, ηηο κεηέξεο σο πξνο ηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ηνπο εξγνδφηεο σο πξνο ηελ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ ηνπο ραξαθηήξα θαη ηνπο θνηλσληθνχο θνξείο σο πξνο ηελ έξεπλα θαη ηελ πξφηαζε ελεξγψλ κέηξσλ γηα ηελ ηζνξξνπία. εκαληηθή παξάκεηξνο πνπ δελ πξέπεη λα αγλνεζεί είλαη ε βαζηά επίδξαζε πνπ έρνπλ ηα ζηεξεφηππα ζηελ ειιεληθή λννηξνπία, ηα νπνία κπνξνχλ λα νξηζηνχλ σο θαζηεξσκέλεο ηδέεο, εηθφλεο θαη γλψζε πνπ εκπνδίδνπλ ην άηνκν λα ζθεθηεί θαη λα θξίλεη αληηθεηκεληθά 95. Καζψο απνηεινχλ θνκκάηη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκίαο ηεο θνηλσλίαο, θαηά θαλφλα δελ γίλνληαη αληηιεπηά, κε απνηέιεζκα ην άηνκν λα αδπλαηεί λα ζπλεηδεηνπνηήζεη φηη ππάξρεη θαη άιινο ηξφπνο ζεψξεζεο ησλ θαηαζηάζεσλ. Δλ πξνθεηκέλσ, ε αληίιεςε ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε γπλαίθα είλαη επηθνξηηζκέλε κε ηελ αλαηξνθή ησλ παηδηψλ θαη ηελ νηθηαθή θξνληίδα, ελψ ν άλδξαο είλαη ε πεγή εηζνδήκαηνο, απνηειεί ηε γελεζηνπξγφ αηηία ηεο φπνηαο αληζφηεηαο. Υσξίο ηελ εμάιεηςε απηψλ ησλ βαζηά ξηδσκέλσλ πεπνηζήζεσλ, φρη κφλν απφ ηνλ αλδξηθφ αιιά θαη απφ ην γπλαηθείν ηξφπν ζθέςεο, ε πιένλ απνηειεζκαηηθή πνιηηηθή ζπκθηιίσζεο είλαη θαηαδηθαζκέλε ζε απνηπρία. Ζ πξσηνβνπιία δειαδή απφ ηε κεξηά ηνπ άλδξα λα αλαιάβεη ηελ επζχλε ηεο αλαηξνθήο ηνπ παηδηνχ, κπνξεί λα πξνζθξνχζεη ζηελ άξλεζε/ελδνηαζκφ ηεο γπλαίθαο λα θαηαζηήζεη απηφλ ππεχζπλν Βι. How to overcome stereotypes in employment, Association of European Chamber of Commerce and Industry, February χκθσλα κε έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ην επηέκβξην ηνπ 2005, ζε 6 επξσπατθέο ρψξεο κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε Διιάδα γηα ηα ζηεξεφηππα σο πξνο ηνπο ξφινπο ησλ 2 θχισλ ζηελ εξγαζία, εληνπίζηεθαλ ηα εμήο: Πάλσ απφ ηνπο κηζνχο κεηέρνληεο είραλ αθνχζεη απφ κεξηθέο θνξέο έσο πνιχ ζπρλά φηη «νη επηρεηξήζεηο είλαη αληξηθή ππόζεζε», ελληά ζηνπο δέθα ζπκθψλεζαλ φηη «νη άλδξεο είλαη ζε θαιύηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο, επεηδή νη γπλαίθεο εγθαηαιείπνπλ ηελ εξγαζία εμαηηίαο νηθνγελεηαθώλ ππνρξεώζεσλ», 80,4% έρνπλ αθνχζεη κε δηαθνξεηηθή ζπρλφηεηα ην φηη «είλαη πην ζεκαληηθό γηα ηνλ άληξα λα έρεη κηα επηηπρεκέλε θαξηέξα παξά γηα ηε γπλαίθα», σχεδόν τα δφο τρίτα ζχουν αθνχζεη κε δηαθνξεηηθή 120

56 Ζ αιιαγή ηεο ζηεξεφηππεο θνηλσληθήο αληίιεςεο δε κπνξεί λα λνεζεί παξά κφλν ζην επξχηεξν πιαίζην κηαο θνπιηνχξαο ηζφηεηαο, ε νπνία σζηφζν πξνυπνζέηεη ηελ αιιαγή ησλ δνκψλ ηεο θνηλσλίαο, νη νπνίεο εληζρχνπλ ηε δηαηήξεζε άληζσλ ζρέζεσλ. Κάηη ηέηνην, σζηφζν, πξνυπνζέηεη ηε ζπληνληζκέλε ζπλδξνκή πεξηζζφηεξσλ θνξέσλ, θαζψο νη ζηεξεφηππεο αληηιήςεηο απνηεινχλ πξντφλ πνηθίισλ κελπκάησλ πνπ ιακβάλεη ην άηνκν ζε φια ηα ζηάδηα ηεο δσήο ηνπ. Σν ζπνπδαηφηεξν κέζν γηα ηελ εμάιεηςε ησλ αξλεηηθψλ ζηεξενηχπσλ είλαη ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη απφ ην ζρνιείν, ηελ νηθνγέλεηα θαη φινπο ηνπο κεραληζκνχο θαη θνξείο θνηλσληθνπνίεζεο. Ο ξφινο ηνπ ζρνιείνπ έγθεηηαη ζηε γαινχρεζε ησλ παηδηψλ ζηελ ηδέα ηεο ηζφηεηαο θαη νθείιεη λα δηακνξθψλεηαη κέζσ εηδηθά ζρεδηαζκέλσλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ (gender blind tactics), πξνζεγκέλσλ ζρνιηθψλ εγρεηξηδίσλ αιιά θαη ηεο θαηάιιειεο νξγάλσζεο ηεο ζρνιηθήο δσήο 97, θαζψο ην ζρνιείν απνηειεί κηθξνγξαθία ηεο θνηλσλίαο. Χζηφζν, ηα αλσηέξσ δελ κπνξνχλ λα έρνπλ απνηειεζκαηηθή επίδξαζε, αλ δελ πξνεγεζεί ε ζηειέρσζή ηνπ ζρνιείνπ κε θαηαξηηζκέλνπο, επαηζζεηνπνηεκέλνπο θαη ηθαλνχο εθπαηδεπηηθνχο 98. Παξάιιεια, ζην πιαίζην ηεο νηθνγέλεηαο, ε αλαπαξαγσγή ησλ παξαδνζηαθψλ πξνηχπσλ απφ ηνπο γνλείο απνηειεί αλαζηαιηηθφ παξάγνληα εμάιεηςεο ησλ ζηεξενηχπσλ, ν νπνίνο ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί απνηειεζκαηηθά απφ ηνπο ίδηνπο. Σέινο, ζε επίπεδν πνιηηείαο, απαηηείηαη ε ζρεδίαζε θαη πινπνίεζε ελφο ζπλεθηηθνχ νξηδφληηνπ, δηαηνκεαθνχ, κεζν-καθξνπξφζεζκνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο κε ζθνπφ: α) ηελ έληαμε ηεο δηάζηαζεο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζε φια ηα ζηάδηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, β) ηελ πξνψζεζε θαηάιιεια δηακνξθσκέλεο επηθνηλσληαθήο ζηξαηεγηθήο, ε νπνία ζα θάλεη ρξήζε ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο, σο εξγαιείνπ δηακφξθσζεο θαη επεξεαζκνχ ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ, κε ζηνρεπκέλεο θαη εμεηδηθεπκέλεο πξνο ζπρλφηεηα ην φηη «ε γπλαίθα πξέπεη λα θξνληίδεη ην λνηθνθπξηό θαη ηα παηδηά, ελώ ν άληξαο λα θεξδίδεη ρξήκαηα» θαη πάλσ απφ 80% ησλ γπλαηθψλ κεηερνπζψλ είπε φηη ηζρχεη γηα εθείλεο ην φηη «ε εγθπκνζύλε θαη ε κεηξόηεηα είλαη εκπόδηα ηεο επαγγεικαηηθήο εμέιημεο». 97 Δθπξνζψπεζε ζε καζεηηθά ζπκβνχιηα, αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θαιιηηερληθέο εθδειψζεηο θ.α. 98 Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ηα πξνγξάκκαηα «Δπαηζζεηνπνίεζε εθπαηδεπηηθψλ θαη παξεκβαηηθά πξνγξάκκαηα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ» θαη «Θεηηθέο ελέξγεηεο ππέξ ησλ γπλαηθψλ ζηηο ρνιέο Αξρηθήο Δπαγγεικαηηθήο Δθπαίδεπζεο θαη Καηάξηηζεο», ηα νπνία απνζθνπνχλ ζηελ θαηάξηηζε εθπαηδεπηηθψλ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο. 121

57 ην λεαληθφ θνηλφ δξάζεηο θαη γ) ηελ ελίζρπζε ηνπ ηνκέα ηεο Κνηλσλίαο ησλ Πνιηηψλ, κέζσ θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο θαη άιισλ ηξφπσλ (π.ρ outsourcing) πξνο νξγαλψζεηο πνπ πξνσζνχλ ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ, ππνζηεξίδνπλ ην ξφιν ηεο γπλαίθαο θιπ. Δπηπιένλ, ε αλαδήηεζε θαη πξνζαξκνγή ζηα ειιεληθά δεδνκέλα θαιψλ πξαθηηθψλ, απνηειεί παξάγνληα πνπ κπνξεί λα ζπκβάιιεη δεκηνπξγηθά ζηελ φιε πξνζπάζεηα. Αλ θαη ε αιιαγή ηεο καθξαίσλεο θνηλσληθήο ζπιινγηθήο ζπλείδεζεο, φζνλ αθνξά ηελ θνηλσληθή ζέζε ησλ γπλαηθψλ, απαηηεί βάζνο ρξφλνπ γηα λα επέιζεη, ε επίηεπμή ηεο ζε έλα νινέλα θαη πην απαηηεηηθφ πεξηβάιινλ απνηειεί αδήξηηε αλάγθε. 122

58 ΣΔΛΗΚΔ ΔΠΗΖΜΑΝΔΗ Ζ ΔΔ απνηειεί έλα πεξηβάιινλ ην νπνίν δηακνξθψλεη λέεο απαηηήζεηο έλαληη ηεο ειιεληθήο δηνίθεζεο, αζθψληαο καθξνπξφζεζκα εμνξζνινγηζηηθή επίδξαζε ζε απηή. Δπεξεάδεη ην πεξηερφκελν φιν θαη πεξηζζφηεξσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ, εηζθέξνληαο πφξνπο θαη εηζάγνληαο ππνρξέσζε ζρεδηαζκνχ, παξαθνινχζεζεο, ειέγρνπ θαη πιεξνθφξεζεο 99. Ζ ηζφηεηα κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ απνηειεί ζήκεξα αλαπφζπαζην κέξνο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηεο Δ.Δ. θαη αλαγλσξίδεηαη σο θξίζηκνο παξάγνληαο γηα ηελ νηθνλνκηθή ηεο αλάπηπμε θαη ηελ θνηλσληθή ηεο ζπλνρή. ην πιαίζην απηφ εληάζζεηαη θαη ε ηάζε ζπκθηιίσζεο νηθνγέλεηαο θαη επαγγέικαηνο, ηφζν σο απνηέιεζκα άιισλ πνιηηηθψλ φζν θαη σο απηφλνκα ζρεδηαζκέλε πνιηηηθή. Ζ επίδξαζε ησλ πνιηηηθψλ ζπκθηιίσζεο νδήγεζε ζε ζεκαληηθή πξφνδν ζε πνιινχο ηνκείο: αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, κείσζε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο, αχμεζε ηεο ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηελ δεκφζηα θξνληίδα παηδηψλ θαη ειηθησκέλσλ νινήκεξα ζρνιεία, παηδηθνί ζηαζκνί, νίθνη επγεξίαο - θαη κείσζε ηεο ςαιίδαο ζηα πνζνζηά γπλαηθείαο απαζρφιεζεο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. χκθσλα κε έξεπλεο, ηα θξάηε κέιε πνπ εθαξκφδνπλ απνηειεζκαηηθέο πνιηηηθέο ελαξκφληζεο, έρνπλ πςειφηεξα πνζνζηά γνληκφηεηαο θαη γπλαηθείαο απαζρφιεζεο 100. Χζηφζν, ζηελ Διιάδα, νη αδπλακίεο θαη νη παζνγέλεηεο ηεο ΓΓ έρνπλ σο απνηέιεζκα λα παξαθσιχεηαη ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο θαη λα κεηψλνληαη νη ζεηηθέο επηδξάζεηο απηήο. Δπηπιένλ, νη δεζκεπηηθέο γηα ηα θξάηε-κέιε ξπζκίζεηο αθνξνχλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν ηνλ ηνκέα ηεο εξγαζίαο θαη ηεο απαζρφιεζεο. Όζνλ αθνξά ηηο θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο δηαζηάζεηο ησλ Δπξσπατθψλ πνιηηηθψλ ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ππάξρνπλ κφλν ζπζηάζεηο θαη ελδεδεηγκέλεο δξάζεηο, σζηφζν γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθέο απαηηνχλ κηα νιηζηηθή πξνζέγγηζε, ε νπνία ζα επηηξέπεη ηελ νξηδφληηα δηάρπζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ δξάζεσλ ζε πεξηζζφηεξνπο ηνκείο δεκφζηαο πνιηηηθήο. 99 Βι. Κ. παλνχ, Δεκόζηα Δηνίθεζε θαη Δεκόζηα Πνιηηηθή, Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Δθδφζεηο Α.Ν. άθνπια, Αζήλα 2001, ζ Βι. Roadmap for Equality between women and men, , European Commission, ζ

59 Οη αιιαγέο ζην πεδίν ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ θαη ε πξνζπάζεηα πξνζαξκνγήο ηνπ ζε έλα ζπλερψο δηεζλνπνηνχκελν, νηθνλνκηθφ, αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ δεκηνπξγνχλ λένπο φξνπο, νη νπνίνη, σζηφζν νθείινπλ λα ιακβάλνπλ ππφςε ηα δηθαηψκαηα ησλ γπλαηθψλ, σο πξνυπφζεζε ηεο αεηθφξνπ θαη νπζηαζηηθήο αλάπηπμεο. Ζ αλάπηπμε, σο θχξηα παξάκεηξνο αλάθακςεο απφ ηελ θξίζε δελ κπνξεί λα ζπκβαδίδεη κε ειιείκκαηα ηζφηεηαο ζηελ απαζρφιεζε θαη ην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ. Δπηπιένλ, ν ζεζκφο ηεο νηθνγέλεηαο δελ κπνξεί λα πξνζαξκφδεηαη ζπλερψο ζηηο νινέλα απμαλφκελεο απαηηήζεηο ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Παξά ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζεκεησζεί ζηηο πνιηηηθέο ησλ θχισλ, νη έκθπιεο αληζφηεηεο θαη ζηεξεφηππα ζπλερίδνπλ λα θπξηαξρνχλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Ζ αλάγθε ζπκβηβαζκνχ δχν ξφισλ θαηεμνρήλ ζπγθξνπζηαθψλ κεηαμχ ηνπο, σο πξνο ην ρξφλν, ηηο δεζκεχζεηο θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ ν θαζέλαο ζπλεπάγεηαη, νδεγεί ζηελ αδήξηηε αλάγθε εληνπηζκνχ κηαο ρξπζήο ηνκήο, φπνπ ζα επηηπγράλεηαη ε ηζνξξνπία θαη ε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα απηψλ 101. Ζ νπζηαζηηθή αληηκεηψπηζε ησλ ειιεηκκάησλ απηψλ απαηηεί έλα ζπλδπαζκφ ζηνρεπφκελσλ λνκνζεηηθψλ εξγαιείσλ πνπ ηπγράλνπλ νπζηαζηηθήο εθαξκνγήο θαη ινηπψλ εξγαιείσλ, ηθαλψλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ αιιαγή λννηξνπηψλ θαη ζπκπεξηθνξψλ ζηελ θνηλσλία θαη ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο 102, θαζψο κηα ηζφηεηα δηθαησκάησλ, de jure, δελ νδεγεί αλαγθαζηηθά ζε πξαγκαηηθή ηζφηεηα, de facto. Ζ απνηειεζκαηηθή πνιηηηθή ζπκθηιίσζεο έρεη σο πξναπαηηνχκελα ηελ απνδνρή ηεο αλαγθαηφηεηαο αλαθαηαλνκήο ησλ θνηλσληθψλ ξφισλ ζην εζσηεξηθφ ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηεο αληίιεςεο φηη ε γνλετθφηεηα είλαη πξνζηηζέκελε αμία θαη φρη βάξνο γηα ηνλ εξγνδφηε. Μηα πηζαλή πξφηαζε είλαη ε ζπγθξφηεζε Δπηηξνπήο Δκπεηξνγλσκφλσλ, κε ζπκκεηνρή φρη κφλν Διιήλσλ αιιά θαη μέλσλ πξνζσπηθνηήησλ εγλσζκέλνπ θχξνπο, απφ φινπο ηνπο ρψξνπο (ηεο πνιηηηθήο, ησλ επαγγεικαηηθψλ νξγαλψζεσλ, ησλ ΜΚΟ, ηνλ αθαδεκατθφ ρψξν θιπ), πξνθεηκέλνπ λα ζρεδηαζηνχλ λνκνζεηηθά, εθπαηδεπηηθά θαη ελεκεξσηηθά κέζα, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αξρέο ηνπ πληάγκαηνο θαη ηεο επηζηήκεο ηεο ςπρνινγίαο, ηε δνκή ηνπ θνηλσληθνχ ηζηνχ, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο, ηα εξγαζηαθά δεδνκέλα θαη ηε δνκή ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Διιάδα θαη ηηο 101 Βι. Λ. Ακπαηδή, Πξνζεγγίδνληαο ην Trafficking, Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθψλ εξεπλψλ, Αζήλα 2008, ζ Βι. Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ ζηελ απαζρόιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αζήλα, Ννέκβξηνο 2009, ζ

60 ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ παξνχζα ρξνληθή ζπγθπξία ζε δηεζλέο επίπεδν, επεξεάδνληαο ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο ρψξαο. πκπεξαζκαηηθά, ε εχξεζε απνηειεζκαηηθψλ ηξφπσλ ζπκθηιίσζεο κπνξεί λα απνηειεί κηα πνιχπινθε δηαδηθαζία, ε νπνία απαηηεί βάζνο ρξφλνπ γηα λα επέιζεη ζην ζχλνιφ ηεο, αιιά απνθέξεη πνιιαπιά νθέιε, φρη κφλν ζηα άηνκα πνπ εκπιέθνληαη άκεζα, αιιά θαη ζην ζχλνιν ηεο θνηλσλίαο σο πξνο ηελ επξχηεξε αλάπηπμε θαη εμέιημε απηήο. Δμάιινπ, ε εμηζνξξφπεζε ηεο δσήο κε ηελ εξγαζία δελ απνηειεί κφλν ζχγρξνλε αλαγθαηφηεηα θαη πξφθιεζε, αιιά θαη έλδεημε ηεο δεκνθξαηηθήο σξηκφηεηαο θάζε θνηλσλίαο. 125

61 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Δγρεηξίδην Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ, Δπ. πειησηφπνπινο, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα 2006 πληαγκαηηθφ Γίθαην, Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία ηεο Πνιηηείαο, Σφκνο Β, Γ.Θ. Σζάηζνο, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1993 πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθά Γηθαηψκαηα, Σφκνο Α, Π.Γ. Γαγηφγινπ, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1991 πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθά Γηθαηψκαηα, Σφκνο Β, Π.Γ. Γαγηφγινπ, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1991 Δπξσπατθή Οινθιήξσζε, Κ.Α. ηεθάλνπ, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια Αζήλα 1985 Ζ Διιάδα ζηελ επξσπατθή Κνηλφηεηα: Ζ πξφθιεζε ηεο πξνζαξκνγήο, Δπηκέιεηα: Λ. Σζνπθάιεο, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 1993 Δπξσπατθή Έλσζε, Γίθαην - Οηθνλνκία - Πνιηηηθή, Ν. Μνχζεο, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα 1999 Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο, Δζληθή & Δπξσπατθή Γηάζηαζε, Γ. Ν. Θενδφζεο, Δθδφζεηο Ννκηθή Βηβιηνζήθε, Αζήλα 2008 Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο θνηλσληθή πξνζηαζία, Αξ. Αλαγλψζηνπ-Γεδνχιε & Δηξ. Γαιελνχ, Δθδφζεηο Ννκηθή Βηβιηνζήθε, Αζήλα 2008 Απαζρφιεζε θαη Γνληκφηεηα ησλ Γπλαηθψλ ζηελ Πεξηνρή ηεο Πξσηεχνπζαο, Υ. πκεσλίδνπ, Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ, Αζήλα 1990 Γηνηθεηηθή επηζηήκε, πκβνιή ζηελ νληνινγηθή έξεπλα ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο, Αλ. Η. Σάρνο, Δθδφζεηο άθνπια ΑΔ, Αζήλα 1985 Δηζαγσγή ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, Θ. Κφληεο, Δθδφζεηο χγρξνλε Δθδνηηθή, Αζήλα 1998 Αηνκηθά θαη Κνηλσληθά δηθαηψκαηα, Κ.Υ. Υξπζφγνλνο, Δθδφζεηο Αλη. Ν. άθνπια, Κνκνηελή 2002 EU Gender Equality Law, Theodora Hiou-Maniatopoulou, Papazisis Publishers, Athens

62 Best Practices around Europe concerning reconciliation of family and professional life, Anne McKenna Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens 2001 Αξζξνγξαθία Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη Γεκφζηα Πνιηηηθή, Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ Διιάδα, Κ. παλνχ Δθδφζεηο Α.Ν. άθνπια, Αζήλα 2001 πκθηιίσζε επαγγεικαηηθψλ θαη νηθνγελεηαθψλ ππνρξεψζεσλ θαη αγνξά εξγαζίαο, Βνχια Αξγπξνχ, Ζιεθηξνληθή Βηβιηνζήθε Πξνγξάκκαηνο EQUAL EU Rules on Gender Equality: How are they transposed into national law? Sacha Prechal and Susanne Burri, Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, European Commission, August 2009 Gender Equality Law in 30 European Countries, 2009 update, European Network of Legal Experts in the field of Gender Equality, Sacha Prechal and Susanne Burri, Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities, European Commission, October 2009 How to overcome stereotypes in employment, Association of European Chamber of Commerce and Industry, February 2006 Λνηπέο πεγέο Ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Αζήλα, Ννέκβξηνο 2009 Οδεγφο Δθαξκνγήο ηεο Έληαμεο ηεο Γηάζηαζεο ηνπ Φχινπ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, Κέληξν Δξεπλψλ γηα Θέκαηα Ηζφηεηαο, Αζήλα 2009 Απνινγηζκφο Έξγνπ , Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο, Αζήλα 2009 Οδεγφο Καιψλ Πξαθηηθψλ Γηα ηε πκθηιίσζε Οηθνγελεηαθήο θαη Δπαγγεικαηηθήο Εσήο, Α.. «EQUAL-Αλδξνκέδα», Αζήλα Μάηνο ε Δζληθή Έθζεζε ηεο Διιάδαο, Πεξίνδνο , Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο, Αζήλα 2005 Ζ θαηάξηηζε δεκφζησλ πξνυπνινγηζκψλ κε ηελ νπηηθή ηνπ θχινπ, (Gender Budgeting): Πξαθηηθή Δθαξκνγή, Δγρεηξίδην, Αζήλα

63 Πφξηζκα ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, η. Γηαλλαθνχξνπ, Βνεζφο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε & Κ. Λακπξνπνχινπ, Δηδηθή επηζηήκνλαο (αξ. πξση /1/08, εκ/λία ) Διιεληθή Ννκνζεζία χληαγκα ηεο Διιάδαο 1975/1986/2001 ΠΓ 176/97 «Μέηξα γηα ηε βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πγείαο θαηά ηελ εξγαζία ησλ εγθχσλ, ιερψλσλ θαη γαινπρνπζψλ εξγαδνκέλσλ ζε ζπκκφξθσζε κε ηελ Οδεγία 92/85/ΔΟΚ», (ΦΔΚ 150/Α/ ) ΠΓ 41/03, «Σξνπνπνίεζε ηνπ Π.Γ.176/97», (ΦΔΚ 44/Α/ ) ΠΓ 105/03, «Πξνζαξκνγή ηνπ εζσηεξηθνχ δηθαίνπ πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 97/80/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ», (ΦΔΚ 96/Α/ ) Ν. 3488/06, «Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη αλέιημε, ζηνπο φξνπο θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο», (ΦΔΚ 191/ Α / ) ΠΓ 193/88 «Δπέθηαζε δηαηάμεσλ ηνπ Ν. 1483/1984 ζην δεκφζην, ηα Ν.Π.Γ.Γ. θαη ηνπο Ο.Σ.Α.», (ΦΔΚ 84/Α /6.5.88) 3250/2004, «Μεξηθή απαζρφιεζε ζην Γεκφζην, ηνπο Ο.Σ.Α. θαη ηα Ν.Π.Γ.Γ.» (ΦΔΚ 124A / ) Ν. 3528/07, «Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνζίσλ Πνιηηηθψλ θαη Γηνηθεηηθψλ Τπαιιήισλ θαη Τπαιιήισλ Ν.Π.Γ.Γ.», (ΦΔΚ 26Α /9.2.07) Ν. 3584/07, «Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνηηθψλ θαη Κνηλνηηθψλ Τπαιιήισλ», (ΦΔΚ 143/Α / ) Κείκελα Οξγάλσλ Δπξσπατθήο Έλσζεο 2005/600/ΔΚ Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ησλ πνιηηηθψλ απαζρφιεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ Φήθηζκα ηνπ πκβνχιηνπ θαη ησλ Τπνπξγψλ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο κε εκεξνκελία

64 2001/51/ΔΚ Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ζέζπηζε πξνγξάκκαηνο θνηλήο δξάζεο (5 ν Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ηελ παξνρή ίζσλ επθαηξηψλ ). Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο κε εκεξνκελία (Υάξηεο πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ) Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο κε εκεξνκελία κε ζέκα ηελ ππνζηήξημε ζπλδπαζκνχ επαγγεικαηηθήο, ηδησηηθήο θαη νηθνγελεηαθήο δσήο Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ Ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ θαηά ην έηνο 2010 Υάξηεο γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ γπλαηθψλ 2010 Οδεγία 92/85 /ΔΟΚ ( ) πεξί πξνζηαζίαο ηεο εγθχνπ, ηεο ιερψλαο θαη ηε γαινπρνχζαο εξγαδφκελεο Οδεγία 97/80/ΔΚ ( ) ζρεηηθά κε ην βάξνο απνδείμεσο ζε πεξηπηψζεηο δηαθξηηηθήο κεηαρείξηζεο ιφγσ θχινπ Οδεγία 2002/73/ΔΚ ( ) γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο Οδεγίαο 76/207/ΔΟΚ Οδεγία 2006/54/ΔΚ (5.7.06) γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο Γηαδηθηπαθνί Σφπνη (Δπξσπατθή Έλσζε) (Δπξσπατθή Δπηηξνπή) (Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο) 129

65 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ.docx ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 1: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΟΣΟΤ ΑΝΔΡΓΗΑ ΓΤΝΑΗΚΧΝ ΑΝΓΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΣΑ ΣΟ 2009 (αλά ηξίκελν) Πεγή: Γ.Γ. Δ..Τ.Δ., Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ, Α-Γ Σξίκελν 2009 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 2: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΟΣΟΤ ΑΝΔΡΓΗΑ ΓΤΝΑΗΚΧΝ-ΑΝΓΡΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΣΑ ΣΑ ΔΣΖ (ηα ζηνηρεία αλαθέξνληαη ζην Β ηξίκελν θάζε έηνπο) 130

66 Πεγή: ηαηηζηηθή Δπεηεξίδα 2007 ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο, Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 3: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΟΣΟΤ ΑΝΔΡΓΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΣΑ ΣΟ Γ' ΣΡΗΜΖΝΟ ΣΟΤ 2009 (αλά ειηθία) Πεγή: Γ.Γ. Δ..Τ.Δ., Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ, Γ Σξίκελν

67 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 4: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΟΣΟΤ ΑΝΧΣΔΡΧΝ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΧΝ & ΓΗΔΤΘΤΝΣΗΚΧΝ ΣΔΛΔΥΧΝ ΑΝΑ ΦΤΛΟ (θαηά ηελ απνγξαθή ηνπ 2001) Πεγή: ηαηηζηηθή Δπεηεξίδα 2007 ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο, Απνγξαθή 2001 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 5: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΣΟ ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΑΝΑ ΦΟΡΔΑ (απφ Μάην ηνπ 2008 έσο Απξίιην ηνπ 2009) Πεγή: Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ννέκβξηνο

68 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 6: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΣΟ ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΑΝΑ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ (απφ Μάην ηνπ 2008 έσο Απξίιην ηνπ 2009) Πεγή: Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ννέκβξηνο 2009 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 7: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΣΟ ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΑΝΑ ΣΟΜΔΑ ΑΝΗΖ ΜΔΣΑΥΔΗΡΗΖ (απφ Μάην ηνπ 2008 έσο Απξίιην ηνπ 2009) Πεγή: Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ννέκβξηνο 2009 ΠΡΟΑΡΣΖΜΔΝΟ 8: ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΣΟ ΤΝΖΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ ΑΝΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΓΗΑΚΡΗΖ (απφ Μάην ηνπ 2008 έσο Απξίιην ηνπ 2009) 133

69 Πεγή: Δηδηθή Έθζεζε πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, Ννέκβξηνο

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΩΖ: ΠΟΛΗΣΗΚΔ- ΡΤΘΜΗΔΗ- ΚΑΛΔ ΠΡΑΚΣΗΚΔ

ΕΩΖ: ΠΟΛΗΣΗΚΔ- ΡΤΘΜΗΔΗ- ΚΑΛΔ ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΣ' ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΔΝΑΡΜΟΝΗΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΓΔΝΔΗΑΚΖ ΕΩΖ: ΠΟΛΗΣΗΚΔ- ΡΤΘΜΗΔΗ- ΚΑΛΔ ΠΡΑΚΣΗΚΔ Δπηβιέπνπζα: Γηαλλαθνύξνπ Μαηίλα

Διαβάστε περισσότερα

Η αναθεωρημένη συμφωνία-πλαίσιο για

Η αναθεωρημένη συμφωνία-πλαίσιο για Η αναθεωρημένη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια Οδηγός ερμηνείας από την ΕΣΣ European Trade Union Confederation (ETUC) GREEK Η αλαζεσξεκέλε ζπκθσλία-πιαίζην γηα ηε γνληθή άδεηα Οδεγφο εξκελείαο απφ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Υπναληηπξνζψπεπζε γπλαηθψλ ζηε δηαδηθαζία ηεο ζπιινγηθήο δηαπξαγκάηεπζεο.

Υπναληηπξνζψπεπζε γπλαηθψλ ζηε δηαδηθαζία ηεο ζπιινγηθήο δηαπξαγκάηεπζεο. Ομιλία ηηρ Πποέδπος ηηρ Σοζιαλιζηικήρ Γςναικείαρ κίνηζηρ Λεμεζού, Λέλιαρ Θεοδώπος ζε εκδήλωζη με θέμα ηην εθαπμογή ηος Εςπωπαικού Χάπηη για ηην Ιζόηηηα ηων Φύλων ζηιρ Τοπικέρ Κοινωνίερ αναθοπικά με ηα

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ηε ζπλέρεηα απεζηάιε ζην Δ.Κ.Κ.Α. ην ππ αξηζκ. VS/2007/0709 παξάξηεκα ηεο χκβαζεο επηρνξήγεζεο, ην νπνίν αθνξνχζε ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ

ηε ζπλέρεηα απεζηάιε ζην Δ.Κ.Κ.Α. ην ππ αξηζκ. VS/2007/0709 παξάξηεκα ηεο χκβαζεο επηρνξήγεζεο, ην νπνίν αθνξνχζε ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ Σν Μάην ηνπ 2007 εθπνλήζεθε απφ ην Σκήκα Έξεπλαο, Αλάπηπμεο & Δθπαίδεπζεο ηνπ Δ.Κ.Κ.Α. Πξφηαζε ρεδίνπ δξάζεο κε ηίηιν: «χγρξνλεο ζηξαηεγηθέο ίζεο κεηαρείξηζεο: Κνηλσληθή Δλζσκάησζε θαη Ίζε πξφζβαζε ζε

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις Έκδοζη 2.89.31 08/10/2014 Η έκδοζη 2.89.31, περιλαμβάνει : Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Αναγγελία πρόζληυης (Ε3) 08/10/2014 1 Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Επεηδή ζηελ ειεθηξνληθή ππνβνιή

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0249/119. Τροπολογία. Mireille D'Ornano εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0249/119. Τροπολογία. Mireille D'Ornano εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0249/119 119 Αιηιολογική ζκέψη 11 (11) Πξνθεηκέλνπ λα πξναρζεί ε νηθνλνκηθά απνδνηηθή επίηεπμε ηωλ εζληθώλ δεζκεύζεωλ γηα κείωζε ηωλ ηωλ εθπνκπώλ, ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα έρνπλ δηθαίωκα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΔΙΓΙΚΗ ΤΠΗΡΔΙΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 Κομοηηνή 3 Απριλίοσ 2015 Παρουσίαση:

Διαβάστε περισσότερα

«Οδηγός για ηην ιζόηηηα ηων θύλων ζηον ηομέα ηης εργαζίας και ειδικόηερα ζηον ηομέα ηοσ ηοσριζμού»

«Οδηγός για ηην ιζόηηηα ηων θύλων ζηον ηομέα ηης εργαζίας και ειδικόηερα ζηον ηομέα ηοσ ηοσριζμού» ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1 Δηζαγσγή 4 I. Ζ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ... 4 1. Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ... 5 2. Αίηηα ηεο δηαηήξεζεο ηεο αληζφηεηαο... 5 3. πλέπεηεο ηεο δηαηήξεζεο ηεο αληζφηεηαο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ / ΓΟ ΣΜΖΜΑ: ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΣΙΣΛΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ: ΠΑΝΣΔΛΔΡΗ ΓΛΤΚΔΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: ΜΙΥΑΗΛΙΓΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΒΑΛΑ 2007 1 Περιετόμενα Διζαγωγή 3 Μέρος I Η ιζόηηηα ηων δύο θύλων,

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Crisis management in the Health Sector Διαχείριςη Κρίςεων ςτον τομζα τησ Υγείασ

Crisis management in the Health Sector Διαχείριςη Κρίςεων ςτον τομζα τησ Υγείασ Crisis management in the Health Sector Διαχείριςη Κρίςεων ςτον τομζα τησ Υγείασ Γηαπνιηηηζκηθή πξνζέγγηζε θαη κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή Intercultural approach and Migration policy Ζαν-Ντανιέλ Κολομπανί Δημοσιογράφος,

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Έφη Μπέκοσ Γενική Γραμματέας Πρόνοιας ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΔΙΑΓΩΓΗ - Πξνώζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα ζε σώπερ ηος. εςπωπαϊκού Νόηος και Βοππά

Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα ζε σώπερ ηος. εςπωπαϊκού Νόηος και Βοππά ΣΑΣΙΣΙΚΗ ΔΝΗΜΔΡΩΗ ΓΔΛΣΙΟ 2/2014 Υπό την Εποπτεία του Υπουργείου Εργαςίασ, Κοινωνικήσ Αςφάλιςησ & Πρόνοιασ Πατδνχζε Χ. Ινχιηνο 2014 Οι ζηαηιζηικέρ για ηη Γιά Βίος Μάθηζη (ΓΒΜ): η θέζη ηηρ Δλλάδαρ ανάμεζα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ

ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ ΕΘΝΘΚΗ ΣΡΑΠΕΖΑ ΣΗ ΕΛΛΑΔΟ Απνηειέζκαηα Ψεθνθνξίαο ηα ζέκαηα ηεο B Επαλαιεπηηθήο Γεληθήο πλέιεπζεο ηωλ Μεηόρωλ ηεο Εζληθήο Σξάπεδαο ηεο Ειιάδνο ηεο 23/11/2012 (άξζξν 32 παξ. 1 θ.λ. 2190/1920, παξ. 4.1.3.3.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: Β4ΣΞΛ-4ΔΡ. D:\backup2\ETAP-MME\EgikliosETAPn4093.doc Γηαηεξεηέν κέρξη 31-12-2022

ΑΔΑ: Β4ΣΞΛ-4ΔΡ. D:\backup2\ETAP-MME\EgikliosETAPn4093.doc Γηαηεξεηέν κέρξη 31-12-2022 D:\backup2\ETAP-MME\EgikliosETAPn4093.doc Γηαηεξεηέν κέρξη 31-12-2022 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 21-11- 2012 ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΙΑ Αξηζ.Πξ.Φ 10070/νηθ. 27043 /1799 ΚΟΙΝ. ΑΦΑΛΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΚΟΙΝ.ΑΦΑΛΙΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΡΑ JEAN MONNET «ΝΔΔ ΓΙΑΣΑΔΙ ΣΙ ΔΤΡΩΠΑΪΚΔ ΝΟΜΙΚΔ ΠΟΤΓΔ» εκεηώζεηο Επξσπατθνύ Δηθαίνπ θαη Επξσπατθήο Οινθιήξσζεο

ΔΓΡΑ JEAN MONNET «ΝΔΔ ΓΙΑΣΑΔΙ ΣΙ ΔΤΡΩΠΑΪΚΔ ΝΟΜΙΚΔ ΠΟΤΓΔ» εκεηώζεηο Επξσπατθνύ Δηθαίνπ θαη Επξσπατθήο Οινθιήξσζεο ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΤΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΟΤΔΩΝ ΔΓΡΑ JEAN MONNET «ΝΔΔ ΓΙΑΣΑΔΙ ΣΙ ΔΤΡΩΠΑΪΚΔ ΝΟΜΙΚΔ ΠΟΤΓΔ» εκεηώζεηο Επξσπατθνύ Δηθαίνπ θαη Επξσπατθήο Οινθιήξσζεο Notebooks on EU Law and European

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΑ ΜΔ ΔΙΓΙΚΔΣ ΑΝΑΓΚΔΣ

ΑΤΟΜΑ ΜΔ ΔΙΓΙΚΔΣ ΑΝΑΓΚΔΣ Δζληθφ θαη Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ Σρνιή Ν.Ο.Π.Δ. Τκήκα Ννκηθήο Παλεπηζηεκηαθφ Έηνο 2007-2008 Μάζεκα: Δθαξκνγέο Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Γηδάζθσλ:Κνο.Γεκεηξφπνπινο Αλδξέαο Δπηκέιεηα: Βαζίιεο Φξάγθνο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα:

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα: Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: «Η αρτή ηης ίζης μεηατείριζης ανδρών και γσναικών καηά ηην πρόζβαζη ζηην απαζτόληζη και ηην επαγγελμαηική εκπαίδεσζη:

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Δ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: Η εθαξκνγή ηνπ Gender Mainstreaming γηα ηελ ελζσκάησζε ηεο αξρήο ηεο ηζόηεηαο ησλ θύισλ ζηηο δεκόζηεο πνιηηηθέο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΣΡΙΚΗ Α.Ε. ΜΕ ΙΧΤ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΣΗ ΗΛΕΚΣΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2011 ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ Ρο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Θήβα ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΠΩΛΗΕΩΝ 1/1/2011 TA ΔΚΞΝΟΗΘΑ ΡΗΚΝΙΝΓΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ Δ ΕΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΙΘ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέμα: Η ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΣΗΝ ΙΟΣΗΣΑ Δ ΘΔΜΑΣΑ ΔΡΓΑΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΥΟΛΗΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΣΙΣΟΙΥΔ ΔΘΝΙΚΔ ΓΡΑΔΙ Δπιβέποςζα: ΚΑ.

Διαβάστε περισσότερα

Η δξάζε ρξεκαηνδνηείηαη από ην ΔΠ << Αλάπηπμε Αλζξσπίλνπ Γπλακηθνύ >> κε πόξνπο ηεο Διιάδαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δπξσπατθό Κνηλσληθό Σακείν ).

Η δξάζε ρξεκαηνδνηείηαη από ην ΔΠ << Αλάπηπμε Αλζξσπίλνπ Γπλακηθνύ >> κε πόξνπο ηεο Διιάδαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δπξσπατθό Κνηλσληθό Σακείν ). Σν ΚΑΔΚ Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ κε ηελ επσλπκία ΚΑΔΚ ΑΔ (Κέληξν Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο άκνπ.) αλαιακβάλεη λα πινπνηήζεη ηελ δξάζε κε ηίηιν:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΦΤΛΑΞΗ ΑΡΥΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ΣΟΤ ΜΔΣΡΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ RFP-275/15 Α ΣΔΤΥΟ ΓΙΔΤΚΡΙΝΙΔΩΝ

ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΦΤΛΑΞΗ ΑΡΥΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ΣΟΤ ΜΔΣΡΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ RFP-275/15 Α ΣΔΤΥΟ ΓΙΔΤΚΡΙΝΙΔΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΦΤΛΑΞΗ ΣΔΤΥΟ ΓΙΔΤΚΡΙΝΙΔΩΝ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Α ΑΠΑΝΣΗΔΙ ΣΑ ΔΡΩΣΗΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Β ΓΙΔΤΚΡΙΝΙΗ ΣΗ ΓΙΑΚΗΡΤΞΗ ελ. 2 από 5 Σν παξόλ Σεύρνο Γηεπθξηλίζεσλ εθδίδεηαη ζύκθσλα

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΝΣΡΟ ΔΡΔΤΝΩΝ ΓΗΑ ΘΔΜΑΣΑ ΗΟΣΖΣΑ (Κ.Δ.Θ.Η.) ΟΓΖΓΟ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΣΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΖ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΟΤ ΦΤΛΟΤ (GENDER MAINSTREAMING) ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ

ΚΔΝΣΡΟ ΔΡΔΤΝΩΝ ΓΗΑ ΘΔΜΑΣΑ ΗΟΣΖΣΑ (Κ.Δ.Θ.Η.) ΟΓΖΓΟ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΣΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΖ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΟΤ ΦΤΛΟΤ (GENDER MAINSTREAMING) ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΔΝΣΡΟ ΔΡΔΤΝΩΝ ΓΗΑ ΘΔΜΑΣΑ ΗΟΣΖΣΑ (Κ.Δ.Θ.Η.) ΟΓΖΓΟ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΣΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΖ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΟΤ ΦΤΛΟΤ (GENDER MAINSTREAMING) ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΒΗΚΣΩΡΗΑ ΓΚΔΡΜΟΣΖ & ΔΛΔΝΖ ΑΚΔΛΛΑΡΗΟΤ ΑΘΖΝΑ 2009 2 Οδεγφο

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗZ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ / ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέμα: «Ζ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ΜΔΧ ΣΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΚΑΗ ΣΧΝ ΓΡΑΔΧΝ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΚΟΗΝΟΣΖΣΑ» Δπιβλέπυν:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΔΙΟ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ. Οξγαληθόο Νόκνο 3/07, ηεο 22αο Μαξηίνπ ΦΔΚ 23 Μαξηίνπ 2007, ηεχρνο 71 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΣΗ

ΒΑΣΙΛΔΙΟ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ. Οξγαληθόο Νόκνο 3/07, ηεο 22αο Μαξηίνπ ΦΔΚ 23 Μαξηίνπ 2007, ηεχρνο 71 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΣΗ ΒΑΣΙΛΔΙΟ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ Οξγαληθόο Νόκνο 3/07, ηεο 22αο Μαξηίνπ ΦΔΚ 23 Μαξηίνπ 2007, ηεχρνο 71 Οξγαληθόο Νόκνο γηα ηελ νπζηαζηηθή ηζόηεηα κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΣΗ I. Σν άξζξν 14 ηνπ πληάγκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Όζν ζεκαληηθή πξφνδνο θη αλ έρεη ζεκεησζεί ινηπφλ, φζνλ αθνξά ζηελ θνηλσληθή θαηάζηαζε ησλ γπλαηθψλ ζηα θξάηε-κέιε, ε ηζφηεηα κεηαμχ

Όζν ζεκαληηθή πξφνδνο θη αλ έρεη ζεκεησζεί ινηπφλ, φζνλ αθνξά ζηελ θνηλσληθή θαηάζηαζε ησλ γπλαηθψλ ζηα θξάηε-κέιε, ε ηζφηεηα κεηαμχ Δθαξκνγε ηνπ Δπξσπατθνπ Φάξηε γηα ηελ Ιζφηεηα ησλ Φχισλ ζηηο Τνπηθέο Κνηλσλίεο αλαθνξηθά κε ηα εμαξηψκελα άηνκα (παηδηά, ειηθησκέλνπο, άηνκα κε εηδηθεο αλαγθεο). Φίιεο θαη Φίινη, Δηλαη κε ηδηαηεξε ραξά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Α ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΣΑΝΣΗΛΑ ΠΔΣΡΟ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΚΟΡΑΚΗΑΝΗΣΖ ΜΑΡΗΑ

Α ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΣΑΝΣΗΛΑ ΠΔΣΡΟ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΚΟΡΑΚΗΑΝΗΣΖ ΜΑΡΗΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΦΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Α ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΠΡΟΝΟΗΑΚΔ ΓΟΜΔ ΣΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Α ΒΑΘΜΟΤ. ΜΔΛΔΣΖ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Μνρηαλάθεο Κσλ/λνο Πξντζηάκελνο Πιεξνθνξηθήο Γήκνπ Ηξαθιείνπ Η κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ 1990-

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE 1.2.2016 B8-0165/7 7 Αιτιολογική σκέψη A Α. ιακβάλνληαο ππόςε όηη νηζιυηικέρ πεπιοσέρ, οι οποίερ νξίδνληαη σο πεξηθέξεηεο NUT επηπέδνπ 2 θαη 3, έρνπλ θνηλά θαη κόληκα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηιρ δηαθνξνπνηνύλ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: «Νέν Αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα θαη ζπλαθείο δηαηάμεηο, ξπζκίζεηο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο» θαη παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 10».

ΘΔΜΑ: «Νέν Αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα θαη ζπλαθείο δηαηάμεηο, ξπζκίζεηο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο» θαη παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 10». ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Αζήλα, 4/1/2011 ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΔΡΓΑΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΓΔΝ. ΓΡΑΜ. ΚΟΙΝΩΝ. ΑΦΑΛΙΔΩΝ Α.Π. Φ 80000/νηθ.33384/2415 Γ/ΝΗ ΚΤΡIΑ ΑΦΑΛΙΗ ΜΙΘΩΣΩΝ ΣΜΗΜΑ: Γ ΣΑΥ. Γ/ΝΗ: ΣΑΓΙΟΤ 29 ΣΑΥ. ΚΩΓΙΚ: 101 10

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Κ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Κ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΕΘΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Κ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΔ-ΔΟΚΠ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέκα: Οη πνιηηηθέο γηα ηελ Οηθνγέλεηα ζηελ Διιάδα θαη ηελ Δ.Δ. : ζεζκηθέο θαη πνιηηηθέο δηαζηάζεηο Δπηβιέπσλ: θ. Κνπηαιάθεο Υαξάιακπνο

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΣΟΡΙΚΟ ΦΤΛΑΚΙ Η ΚΑΙ ΚΙΝΓΤΝΟ HIV ΛΟΙΜΧΞΗ ΣΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΔΠΙΓΗΜΙΑ Δ ΥΡΗ ΣΔ ΔΝΓΟΦΛΔΒΙΧΝ ΝΑΡΚΧΣΙΚΧΝ ΣΗΝ ΑΘΗΝΑ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙ ΣΟΣΔΛΗ

Ι ΣΟΡΙΚΟ ΦΤΛΑΚΙ Η ΚΑΙ ΚΙΝΓΤΝΟ HIV ΛΟΙΜΧΞΗ ΣΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΔΠΙΓΗΜΙΑ Δ ΥΡΗ ΣΔ ΔΝΓΟΦΛΔΒΙΧΝ ΝΑΡΚΧΣΙΚΧΝ ΣΗΝ ΑΘΗΝΑ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙ ΣΟΣΔΛΗ ύςα Βάλα, Μαιιηώξε Μ 2, Παξαζθεπήο Γ, Φπρνγηνύ Μ 3, Υαηδάθεο Άγγεινο Εργαζηήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιαηρικής Σηαηιζηικής, Ιαηρική Στολή Πανεπιζηημίοσ Αθηνών, 2 Α Ψστιαηρική Κλινική, Αιγινήηειο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΠΟΘΔΔΙ ΔΝΣΑΞΗ ΑΘΛΗΣΩΝ ΑΘΛΗΣΡΙΩΝ ΣΙ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΣΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ.Δ.Γ.Α..

ΠΡΟΤΠΟΘΔΔΙ ΔΝΣΑΞΗ ΑΘΛΗΣΩΝ ΑΘΛΗΣΡΙΩΝ ΣΙ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΣΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ.Δ.Γ.Α.. ΠΡΟΤΠΟΘΔΔΙ ΔΝΣΑΞΗ ΑΘΛΗΣΩΝ ΑΘΛΗΣΡΙΩΝ ΣΙ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΣΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ.Δ.Γ.Α.. 2011 2012 I ΔΙΑΓΩΓΗ Οη αζιεηέο ηξηεο εληάζζνληαη ζηηο θαηεγνξίεο ηνπ ρεδηαζκνχ κε βάζε Σηο δηαθξίζεηο ζε αγψλεο ζηφρνπο ηεο Οκνζπνλδίαο

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ Πεξηερόκελα Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά Καηαγξαθή Ώξαο πγρξνληζκόο πζηήκαηνο Παξνπζίαζε πζηήκαηνο Πηζαλά ελάξηα Υξήζεο 2 Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ. Νέες προθεσμίες απογραυής των επιτειρήσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. Γηα ηηο ΑΕ, ηηο ΕΠΕ, ηηο ΟΕ θαη ηηο ΕΕ, ε πξνζεζκία ππνβνιήο νξίδεηαη ωο εμήο:

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ. Νέες προθεσμίες απογραυής των επιτειρήσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. Γηα ηηο ΑΕ, ηηο ΕΠΕ, ηηο ΟΕ θαη ηηο ΕΕ, ε πξνζεζκία ππνβνιήο νξίδεηαη ωο εμήο: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ -1980- ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ Αθήνα, 4 Οκτωβρίοσ 2012 Νέες προθεσμίες απογραυής των επιτειρήσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. Τελ παξάηαζε ηωλ πξνζεζκηώλ γηα ηελ απνγξαθή ηωλ επηρεηξήζεωλ ζην Γ.Ε.ΜΗ., απνθάζηζε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ Έξεπλεο Οηθνλνκηθήο πγθπξίαο ΙΟΒΔ - DG ECFIN Μάηνο 2011 H Έξεπλα θαηαλαισηώλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (1) Μέξνο ηνπ Δλαξκνληζκέλνπ Πξνγξάκκαηνο Δξεπλώλ ηεο ΔΔ από ην 1972

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Οδηγίες για ηη διδαζκαλία ηων θιλολογικών μαθημάηων ζηο Ενιαίο Λύκειο (απόζπαζμα) Αθήνα 2001 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Α. Τν πεξηερόκελν ηεο πεξίιεςεο (0-12

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗH ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θέκα : Ζ ηζόηεηα ηωλ θύιωλ ζηελ θνηλωληθή αζθάιηζε.

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗH ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θέκα : Ζ ηζόηεηα ηωλ θύιωλ ζηελ θνηλωληθή αζθάιηζε. Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗH ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΤΜΗΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΟΡΓΑΝΗΜΧΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέκα : Ζ ηζόηεηα ηωλ θύιωλ ζηελ θνηλωληθή αζθάιηζε Δπηβιέπωλ : Γξ. Πέηξνο Σζαληίιαο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα