κα π μ υλώ ν θνησιμότητας κα π μ ύλε ς θνησιμότητας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "κα π μ υλώ ν θνησιμότητας κα π μ ύλε ς θνησιμότητας"

Μίνως Κορομηλάς
5 χρόνια πριν
Προβολές:

Η αναπαράσταση των προτύπων θνησιµότητας αποτελεί τον κεντρικό στόχο της παλαιοδηµογραφίας, διότι τα πρότυπα επιβίωσης είναι σηµαντικά ώστε να κατανοήσουµε της συνθήκες ζωής των ανθρώπινων πληθυσµών

1 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ Ως παλαιοδηµογραφία ορίζεται η µελέτη της δοµής και της δυναµικής πληθυσµών που έζησαν στο παρελθόν. Όπως και στη σύγχρονη δηµογραφία ο ερευνητής µελετά του ρυθµούς θανάτου, τις διάρκειες ζωής, τις µεταναστεύσεις, και τους ρυθµούς γέννησης κάποιων πληθυσµών. Η αναπαράσταση των προτύπων θνησιµότητας αποτελεί τον κεντρικό στόχο της παλαιοδηµογραφίας, διότι τα πρότυπα επιβίωσης είναι σηµαντικά ώστε να κατανοήσουµε της συνθήκες ζωής των ανθρώπινων πληθυσµών στα οικοσυστήµατα των αρχαίων χρόνων. Ουσιαστικά οι βιοπολιτισµικές µελέτες άρχισαν µετά την εδραίωση των παλαιοδηµογραφικών µελετών. Σε µια παλαιοδηµογραφική µελέτη το πιο σηµαντικό είναι ο καθορισµός του φύλου και της ηλικίας θανάτου. Στον προσδιορισµό των δύο αυτών παραµέτρων µπορούν να χρησιµοποιηθούν διάφορα µέρη του σκελετού ανάλογα µε την κατάσταση που βρίσκεται αυτός. Στη συνέχεια καθορίζονται οι ηλικιακές κλάσεις στο δείγµα ή στα δείγµατα αν πρόκειται για συγκριτική µελέτη.

4 Μετά την αναλυτική καταγραφή των δεδοµένων, τη συγκέντρωση και αξιολόγηση των στοιχείων αρχίζει η φάση της επεξεργασίας. Το πρώτο ερώτηµα που τίθεται είναι αν τα δεδοµένα των ηλικιακών κλάσεων, που προέκυψαν από διαφορετικές µεθοδολογίες ταυτίζονται. Το επόµενο βήµα είναι η κατασκευή καμπ υλών θνησιμότητας για τον πληθυσµό που µελετάµε. Αυτό προϋποθέτει: α. η συλλογή των σκελετών είναι ολοκληρωμένη, β. η ηλικία έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια και γ. το μέγεθος του ζωντανού πληθυσμού και οι ρυθμοί θανάτου δεν αλλάζουν κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου που καλύπτεται από την παρουσία του νεκροταφείου. Τα δεδοµένα του πίνακα µεταφέρονται σε διάγραµµα όπου στον οριζόντιο άξονα τοποθετούνται οι ηλικιακές κλάσεις και στον κάθετο άξονα το ποσοστό θνησιµότητας. Τα διαγράµµατα αυτά ονοµάζονται καμπ ύλες θνησιμότητας Ένας άλλος τρόπος παρουσίασης της πληροφορίας από τους πίνακες µε τα δεδοµένα θνησιµότητας είναι οι καµπύλες επιβίωσης, που αναπαριστούν το ποσοστό των ζωντανών ατόµων σε κάθε ηλικία

6 Πίνακες ζωής Οι πίνακες ζωής αποτελούν ίσως τον καλύτερο στατιστικό τρόπο για την παρουσίαση δηµογραφικών δεδοµένων. Στις στήλες των πινάκων αυτών περιλαµβάνεται αναλυτικά το σύνολο σχεδόν της πληροφορίας που αφορά την ανέλιξη του βιολογικού κύκλου του υπό µελέτη πληθυσµού. ( x)- Ηλικιακές κλάσεις ( Dx)- Αριθμός των νεκρών σε κάθε κλάση ((dx)- Το π οσοστό των νεκρών σε κάθε κλάση το οποίο προκύπτει dx=100dx / ΣDx. (lx)- Αριθμός των επ ιζώντων σε κάθε ηλικιακή κλάση που προκύπτει από την αφαίρεση το ποσοστό θανάτων (dx) σε κάθε κλάση, από τον αριθµό των επιζώντων που εισέρχεται στην κλάση, από έναν αρχικό πληθυσµό 100 επιζώντων (π.χ στην κλάση x=0 lx=100, στην κλάση x=5 lx=100-29,79=63,83, στην κλάση x=10 lx=63,83-3,72=60,11 κ.ο.κ.)

8 Πίνακες ζωής (qx)- Η πιθανότητα θανάτου σε κάθε κλάση, που προκύπτει διαιρώντας το ποσοστό θανάτων σε κάθε κλάση µε τον αριθµό επιζώντων που εισέρχονται της κλάση (π.χ στην κλάση x=0 qx=0/100=0, στην κλάση x=5 qx=29,79/100=0.279, στην κλάση x=10 qx=6,38/70,21= κ.ο.κ.). (L x)- Τα συνολικά χρόνια ζωής ανάμεσα στην ηλικιακή κλάση x και την επ όμενη ηλικιακή κλάση, στην προκειµένη περίπτωση x+5 µε την προϋπόθεση ότι οι θάνατοι κάθε κλάσης είναι οµοιόµορφα κατανεµηµένοι. Προκύπτει από τον τύπο L x=5(lx+lo)/2,όπου lo είναι οι επιζώντες της επόµενης κλάσης µετά την x. Ο αριθµός 5 πολλαπλασιάζεται διότι οι κλάσεις έχουν εύρος 5 χρόνων (π.χ στην κλάση x=0 L x=5(100+70,21)/2=425,525 στην κλάση x=5 L x=5(70,21+63,83)/2=335,1, στην κλάση x=10 L x=5(63,83+60,11)/2=309,85, κ.ο.κ.).

9 Πίνακες ζωής Τx- Τα συνολικά χρόνια ζωή όλων των επ ιζώντων της κλάσης x. Προκύπτει από τον παρακάτω τύπο Τx= x w-1σl x (π.χ στην κλάση x=0 Τx= ΣL x=2297,9 στην κλάση x=5 Tx=2297,9425,525=1872,375, στην κλάση x=10 Tx=1872, ,1=1537,25, κ.ο.κ.). Η παράµετρος Tx από µόνη της δεν έχει καµµία δηµογραφική σηµασία, αλλά χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό της παραµέτρου ex0. ex0- το π ροσδόκιμο ζωής του μέσου ατόμου κάθε κλάσης. Δίνεται από τον τύπο ex0=τχ/lx (π.χ στην κλάση x=0 ex0= 2297,9/100=22.98, στην κλάση x=5 ex0= 1872,375/70,21=26,77, στην κλάση x=10ex0= 1537,275/63,83=224,08,, κ.ο.κ.).

10 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΗΛΙΚΙΑΣ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΣΚΕΛΕΤΙΚΑ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ

11 Πίνακες ζωής Μια άλλη ανάλυση η οποία δίνει πληροφορία όχι µόνο για την θνησιµότητα και την επιβίωση είναι ο π ρωτογενής ρυθμός θανάτου (Μ). Αντιπροσωπεύει τον αριθµό των θανάτων κάθε χρόνο ανά χίλια άτοµα. Ο πρωτογενής ρυθµός θανάτου υπολογίζεται από τον παρακάτω τύπο: Μ=1/eo όπου το eo προσδόκιµο ζωής (Η τιµή στην συνέχεια πολλαπλασιάζεται X1000 Γνωρίζοντας τον πρωτογενή ρυθµό θανάτου, τον συνολικό αριθµό των νεκρών και το χρονικό διάστηµα ύπαρξης του νεκροταφείου µπορεί να προσδιοριστεί µε σχετική ακρίβεια το µέγεθος του πληθυσµού από τον τύπο: P=1000N/MT όπου P το µέγεθος του πληθυσµού, Ν ο αριθµός των ατόµων στο νεκροταφείο, Μ ο πρωτογενής ρυθµός θανάτου, και Τ τα χρόνια χρήσης του νεκροταφείου τα οποία προκύπτουν από άλλα αρχαιολογικά ή σκελετικά ευρήµατα.

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Γεννητικότητα Ρυθμός αναπαραγωγής: η παραγωγή νέων στον πληθυσμό μέσω της Γέννησης (στα θηλαστικά) Εκκόλαψης (πτηνά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια) Γεννητικότητα: