ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΜΗΤΙΣΜΟΥ. Θέμα:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΜΗΤΙΣΜΟΥ. Θέμα:"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΜΗΤΙΣΜΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: «Καταγραφή και διερεύνηση των παραδοσιακών φορεσιών της περιοχής Ελασσόνας και των πληθυσμιακών ομάδων της» ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2015

2 Σελίδα 2 από 217

3 Σελίδα 3 από 217 «Γρήγορα πριν ξεθωριάσουν οι εικόνες» Οδ. Ελύτης «Ελλήνων Παράδοση»: «Παράδοση είναι... τo μελωδικό νανούρισμα της μάνας, οι θρύλοι του παππού, τα κάλαντα, τα χελιδονίσματα, οι μαντινάδες, τα έθιμα, οι χοροί και οι σκοποί που μας συντρόφευαν σε κάθε χαρά, οι ενδυμασίες, τα κεντήματα, τα δίστιχα, τα παιχνίδια και όσα άλλα είναι μέρος της ζωής του τόπου μας. Κρατήστε περήφανα στις καρδιές σας αλώβητο αυτόν τον θησαυρό και παραδώστε τον στις επόμενες γενιές! Έτσι θα ακούμε τους παλμούς του τόπου μας ολοζώντανα και δεν θα σβήσει τίποτε στη χοάνη της παγκοσμιοποίησης!»

4 Σελίδα 4 από 217

5 Σελίδα 5 από 217 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 5 Ευχαριστίες Περίληψη... Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. Εισαγωγή Κεφάλαιο 1o Η Επαρχία Ελασσόνας: Γεωγραφικός προσδιορισμός Ιστορική προσέγγιση Η Ελασσόνα: γεωγραφικός προσδιορισμός Η προέλευση του ονόματος «Ελασσόνα»: Η Ελασσόνα και η Επαρχία Ελασσόνας στους αιώνες Οι φυλές και η πληθυσμιακή ποικιλομορφία της Ελασσόνας και της επαρχίας της Κεφάλαιο Τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των πληθυσμιακών ομάδων της επαρχίας Ελασσόνας Ντόπιοι Βλάχοι Το Λιβάδι Ο Κοκκινοπηλός - Ο Κοκκινοπλός Οι Βλάχοι Σαμαρίνας Οι Κουπατσαραίοι Σαρακατσαναίοι Πόντιοι Πόντιοι της Αετοράχης Πόντιοι Καλλιθέας Πόντιοι Λόφου Οι Χασιώτες Καλαρρύτες Κεφάλαιο Τα επίσημα παραδοσικά ενδύματα τη Επαρχίας Ελασσόνας... 73

6 Σελίδα 6 από Βλάχοι Λιβάδι Κοκκινοπλός Σαμαρίνα Κουπατσαραίοι Σαρακατσαναίοι Πόντιοι Χασιώτες Καλαρρύτες Η τοπική ενδυμασία του χωριού Πουλιάνα Η τοπική ενδυμασία του χωριού Σαραντάπορο Η τοπική ενδυμασία της Κρανιάς Η φουστανέλα... Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. Κεφάλαιο 4ο Τα χωριά της Επαρχίας Ελασσόνας Σύντομη περιγραφή Αγιονέρι Αετοράχη Άζωρος Άκρη Αμούριο Αμπέλια Ανάληψη Ασπρόχωμα Βαλανίδα Βερδικούσα Βλαχογιάννι Βοτανοχώρι Γαλανόβρυση Γεράνεια Γιαννωτά Δολίχη Δομένικο

7 Σελίδα 7 από Δρυμός Ευαγγελισμός Καλλιθέα Καλύβια Καρυά Κεφαλόβρυσο Κλεισούρα Κοκκινόγη Κοκκινοπηλός Κρανιά Κρυόβρυση Λεύκη Λιβάδι Λουτρό Λόφος Λυκούδι Μαγούλα Μεγάλο Ελευθεροχώρι Μεσοχώρι Μηλέα Μικρό Ελευθεροχώρι Ολυμπιάδα Παλαιόκαστρο Πετρωτό Πραιτώρι Πύθιο Σαραντάπορο Σκαμνιά Σκοπιά Σπαρμός Στεφανόβουνο Συκέα Τσαπουρνιά

8 Σελίδα 8 από Φαρμάκη Φλάμπουρο Συμπεράσματα Παράρτημα Βιβλιογραφία

9 Σελίδα 9 από 217

10 Σελίδα 10 από 217

11 Σελίδα 11 από 217 Ευχαριστίες Επειδή καμιά εργασία εν αποτελεί μοναχική δραστηριότητα, αλλά σ αυτή αποτυπώνεται το αποτέλεσμα όλης της πορείας που διανύθηκε για τη διεκπεραίωση της όλης διαδικασίας, οφείλω, ως ένδειξη ελάχιστης ευγνωμοσύνης, να εκφράσω τις αχαριστίες μου, αρχικά στον επιβλέποντα επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Α.Π.Θ. κύριο Βασίλειο Καϊμακάμη για τη γνωστική του συμπαράσταση και την ηθική υποστήριξή του. Χάρη στο ήθος τους και την εν γένει ευγένειά του ενισχύθηκε η αυτοπεποίθησή μου, ώστε να αναλάβω ένα τέτοιο εγχείρημα. Ευχαριστίες θέλω, επίσης, να εκφράσω σε όλους εκείνους που με συμπαραστάθηκαν και με βοήθησαν στην αναζήτηση του γνωστικού υλικού, ώστε να γίνει εκ μέρους μου η δέουσα βιβλιογραφική ανασκόπηση.

12 Σελίδα 12 από 217

13 Σελίδα 13 από 217 Πρόλογος Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε με αφορμή την καταγωγή μου από χωριό της Επαρχίας Ελασσόνας, τη Μηλέα. Η επαφή με το θέμα και η αναζήτηση του υλικού το οποίο θα αποτελούσε το αντικείμενο μελέτης για την ικανοποίησα των απαιτήσεων της συγκεκριμένης εργασίας αποδείχτηκε πακτωλός γνώσεων και λόγος επαφής με το τόσο μεστό και άλκιμο θέμα της Παράδοσης και του Λαϊκού Πολιτισμού, που αποτελούν αντικείμενο της επιστήμης της Λαογραφίας, της οποίας ιδρυτής υπήρξε ο μεγάλος Λαογράφος μας Νικόλας Πολίτης. Οφείλω, ωστόσο, να ομολογήσω ότι η αναζήτηση του υλικού κατέστη εν τέλει εργασία χρονοβόρα, επειδή τα θέματα που έπρεπε να αναπτυχθούν και να αναδειχθούν στη συγκεκριμένη εργασία είχαν τέτοιο εύρος και τόσο βάθος, που με ενέπλεξε σε στη δύσκολη θέση της αφαιρετικής διαδικασίας, αφού έπρεπε να κρίνω ποια από τα τόσο σημαντικά για την Επαρχία μου γεωγραφικά, ιστορικά και λαογραφικά πληροφοριακά στοιχεία έπρεπε να «προτιμήσω», όχι τόσο με τη συμβατή έννοια της προτίμησης, όσο με την έννοια της «προ-τίμησης», δηλαδή ποια να τιμήσω, προκρίνοντάς τα να μπουν σε τούτο εδώ το πόνημα. Το υλικό αναζητήθηκε βασικά από το διαδίκτυο, από τις επίσημες ιστοσελίδες των κατά τόπους πολιτισμικών συλλόγων των πληθυσμιακών ομάδων που συνιστούν πληθυσμιακά την επαρχία μας, από την ηλεκτρονική βιβλιογραφία, όσο και από σχολικές βιβλιοθήκες της περιοχής, τη δημοτική βιβλιοθήκη του Δήμου μας και, τέλος, από βιβλία ιδιωτών, τους οποίους είτε άμεσα έμμεσα γνώριζα και από τους οποίους ζήτησα βοήθεια. Έτσι διαμορφώθηκε η παρούσα πτυχιακή εργασία η οποία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται η γνωριμία με την Επαρχία Ελασσόνας και την πρωτεύουσά της. Τον γεωγραφικό προσδιορισμό ακολουθεί η ιστορική προσέγγιση και η παρουσίαση της πληθυσμιακής της ποικιλομορφίας. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των πληθυσμιακών ομάδων της επαρχίας Ελασσόνας.

14 Σελίδα 14 από 217 Το τρίτο κεφάλαιο αποτελεί τον βασικό κορμό της παρούσας εργασίας και εμπεριέχει πληροφορίες για τις παραδοσιακές ενδυμασίες των προαναφερθέντων πληθυσμιακών ομάδων, καθώς και πληροφορίες για ενδυμασίες κάποιων συγκεκριμένων χωριών, για τον λόγο ότι ανειδίκευτοι λαογράφοι διατήρησαν τον λαογραφικό αυτό θησαυρό σε κείμενά τους και βιβλία τους, επίσημα και μη. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά σε κάθε χωριό χωριστά, που αποσκοπεί μάλλον στη γνωριμία του χωριού και την κατανόηση της πληθυσμιακής τους σύνθεσης με τις ειδικότερες ιστορικές πληροφορίες που παρέχονται. Στο παράρτημα θεωρήθηκε σκόπιμο να παρατεθεί το σύνολο των χωριών της Επαρχίας Ελασσόνας τόσο με τη νέα όσο και με την παλιά τους ονομασία. Η εργασία κλείνει με τα συμπεράσματα που προκύπτουν και τη βιβλιογραφία που αποτέλεσε τη βάση όπου στηρίχτηκε η εργασία.

15 Σελίδα 15 από 217 Εισαγωγή Η ενασχόληση με το θέμα των παραδοσιακών ενδυμασιών επιβάλλει την εννοιολογική προσέγγιση της «παράδοσης, του παραδοσιακού και λαϊκού πολιτισμού, και της Λαογραφίας, προκειμένου να γνωρίσει κάθε αναγνώστης και αναγνώστρια το πεδίο στο οποίο ανήκει το σχετικό θέμα και την επιστήμη ποου το μελετά. Ο όρος «παράδοση», προερχόμενη από τη λέξη «παραδίδω» που σημαίνει κληροδοτώ στις επόμενες γενιές στοιχεία από το παρελθόν στο παρόν, διακρίνεται σε προφορική και γραπτή. Η πρώτη αφορά στοιχεία που παραδίδονται από γενιά σε γενιά και συγκροτούν τον πυρήνα του λαϊκού πολιτισμού, καθώς στο παραδοσιακό πλαίσιο οι εγγράμματοι ήταν πολύ λίγοι. Η δεύτερη είναι το σύνολο της κληρονομιάς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008). Ο όρος «παραδοσιακός πολιτισμός» για αρκετούς μελετητές έχει ιστορική διάσταση και, προκειμένου για την ελληνική λαϊκή παράδοση, αφορά κυρίως τη χρονική περίοδο που αρχίζει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και πλησιάζει τα μισά του 20ου αιώνα, τότε που αρχίζει η υποχώρηση των παραδοσιακών δομών (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008). Ο όρος «λαϊκός πολιτισμός» αφορά το σύνολο των δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων του λαού περιλαμβανομένων της καθημερινής ζωής του, των ασχολιών, της ψυχαγωγίας και της κοσμοθεωρίας του. Εδώ εμπλέκεται και η έννοια του «λαού», μια άλλη πολύ συζητημένη έννοια στην ακαδημαϊκή κοινότητα, η μελέτη του οποίου ξεφεύγει από το πλαίσιο της παρούσας εργασίας (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008). Ένας, επίσης, όρος που συνδέεται στενά με τους προαναφερθέντες και έχει ιδιαίτερη αξία στην παρούσα εργασία είναι ο όρος «λαογραφία». Λέξη καθαρά αρχαία ελληνική, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά με την έννοια της Επιστήμης που μελετά τον Λαϊκό Πολιτισμό το 1884 από τον Νικόλαο Πολίτη, τον ιδρυτή της Ακαδημίας Αθηνών. Ο ίδιος την όρισε ως εξής: «Η λαογραφία εξετάζει τας κατά παράδοσιν διά λόγων, πράξεων ή ενεργειών εκδηλώσεις του ψυχικού και κοινωνικού

16 Σελίδα 16 από 217 βίου του λαού» (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008:12). Ο μαθητής του Στ. Κυριακίδης όρισε τη Λαογραφία ως «επιστήμη του Λαϊκού Πολιτισμού» με κύρια γνωρίσματά της τη διαχρονικότητα και ομαδικότητα και αντικείμενό της την παρατήρηση, την καταγραφή και την ερμηνεία των λαογραφικών φαινομένων (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008:14). Και ενώ ο Ν. Πολίτης χώρισε τα στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού σε μνημεία του λόγου και σε κατά παράδοσιν πράξεις και ενέργειες, ο Στ. Κυριακίδης κατέταξε το λαογραφικό υλικό σε φυσικές, πνευματικές και κοινωνικές εκδηλώσεις του λαού, Ο Γ. Μέγας σε υλικό βίο και τέχνη του λαού, όπου εντάσσει και την ενδυμασία, σε πνευματικό βίο και σε κοινωνικό βίο. Ο Δ. Λουκάτος (1992:21) ορίζει τη λαογραφία ως την «επιστήμη που παρακολουθεί και ερμηνεύει τις εκδηλώσεις της ζωής του λαού, πνευματικές, ψυχικές και (καλλι)τεχνικές, αυτές που αποτελούν τον πολιτισμό του ίδιου του λαού και του έθνους» και χωρίζει τους σκοπούς της σε επιστημονικούς, εθνικούς, ανθρωπιστικούς και διεθνιστικούς. Στην πορεία οι επιστήμονες προέβησαν σε προεκτάσεις και συμπληρώσεις του όρου της «Λαογραφίας», προσαρμόζοντάς τη στις διαρκώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες, με αποτέλεσμα «η λαογραφία (να) γίνεται πλέον αντιληπτή ως η επιστήμη που μελετά τον πολιτισμό σε μια παγκόσμια διάστασή του, πάντοτε παρούσα και δυναμική, έχοντας την τάση να προχωρήσει πέρα από τα προγενέστερα όριά της, ενδιαφερόμενη να περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους παντού, διερευνώντας μια ποικιλία ανθρώπινων σχέσεων, ομάδες εθνικές, περιφερειακές, κ.λ.π., την οικογένεια, το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία, την εργασία» (Γκασούκα, Μ., 2012:23). Η ενδυμασία των ανθρώπων κάθε τόπου είναι ανάλογη του κλίματος και της ιστορικής τους παράδοσης, ώστε την ενδυμασία του κάθε τόπου να καθορίζουν ποικίλες επιδράσεις, γεγονότα, αντιλήψεις, επαγγέλματα, ώρες και συνθήκες (Λουκάτος, Δ., 1992:173). Οι εορταστικές ενδυμασίες μαρτυρούν τη φροντίδα των ανθρώπων να εμφανιστούν ευπρόσωποι στις επαφές με τον Θεό αλλά και άξια μέλη της ομάδας τους. Η λαογραφία εξετάζει την τυπική ή εθνική παραδοσιακή ενδυμασία των ανδρών, γυναικών και παιδιών στις τρεις κοινωνικές εμφανίσεις: καθημερινή ή της δουλειάς, κυριακάτικη ή της εκκλησίας και γαμπριάτικη ή νυφιάτικη (Λουκάτος, Δ., 1992:173). Εντάσσεται, δηλαδή, στον κύκλο του έτους και των ανθρώπινων

17 Σελίδα 17 από 217 δραστηριοτήτων (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008). Η μελέτη των τριών μορφών της παραδοσιακής ενδυμασίας έχει εθνολογική αλλά και ιστορική σημασία. Καταδεικνύουν τις συνθήκες και απόψεις ζωής, τις οικονομικές δυνατότητες ένδυσης του ελληνικού λαού αλλά και τη σχέση της παραδοσιακής φορεσιάς με το αρχαίο και βυζαντινό ένδυμα, καθώς και τις ξένες επιδράσεις. Τα κοσμήματα, επίσης, που στολίζουν και συμπληρώνουν την παραδοσιακή φορεσιά έχουν συμβολική σκοπιμότητα και αισθητική και πληροφορούν για την ανάπτυξη της λεπτοτεχνίας, της ασημουργικής ή χρυσοχοΐας και άλλων τεχνών στην Ελλάδα (Λουκάτος, Δ., 1992:173). Η ενδυμασία λειτουργεί αφενός προστατευτικά και καλλωπιστικά για το σώμα, αφετέρου σηματοδοτεί την κοινωνική, οικονομική ηλικιακή και εθνοτική θέση εκείνου που τη φορά. Και ενώ ως προς τη δομή και τη διακόσμηση ακολουθεί παραδοσιακούς κανόνες, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και εντός μιας μικρής κοινότητας (Καμηλάκη-Πολυμέρου, Α., Καραμανές, Ε., 2008). Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα η ελληνική εθνική ενδυμασία συνιθηζόταν στην ύπαιθρο χώρα και τα νησιά κυρίως και ελάχοιστα στα αστικά και ημιαστικά κέντρα. Μάλιστα κάθε τόπος και γεωγραφική περιοχή της Ελλάςδας, ηπειρωτικής και νησιώτικης, παρουσιάζει τον δικό του τύπο ενδυμασίας, συχνά μλάλιστα και μόνο ένα ή δύο χωριά. Όσο αφορά τις νησιώτικες ενδυμασίες, αυτές παρουσιάζουν ποικιλία το μεταξύ των νησιών όσο και εντός του ίδου του νησιού. Οι ελληνικές φορεσιές διακρίνονται σε ορεινές-οιμενικές και πεδινέςγεωργικές, χωρίς να σημαίνει ότι η γενικής αυτή διαίρεση είναι απόλυτη, καθώς υπάρχουν πολλά ιδιόρρυθμα υποδείγματα εντός της ίδιας κατηγορίας, πολύ περισσότερο άνάμεσα στις γυναικείες ενδυμασίες. Στον παραδοσιακή κοινότητα κάθε φορεσιά εξέπεμπε κι ένα πολιτισμικό μήνυμα, είχε δηλαδή τον συμβολισμό της. Η φορεσιά, δηλαδή, μαρτυρούσε την κοινωνική θέση της γυναίκας, την κοινωνική-οικογενειακή της κατάσταση ως έγγαμη ή άγαμη, ως νιόνυμφη ή με παιδιά ή χήρα και, ακόμα, την καταγωγή του άνδρα, αν δηλαδή ήταν χωριάτης ή ξωμερίτης, γεωργός ή βοσκός κ.ά.. Ωστόσο, οι περισσότερες διακρίσεις ταξικές και πλούτου- εμφανίζονται στις φορεσιές του εκκλησιάσματος της Κυριακής και των εορτών. Στην κυριακάτικη αναγνωρίζεται ακόμη και το

18 Σελίδα 18 από 217 επάγγελμα του νοικοκύρη ή η βασική του ασχολία ( και pdf). Στους κτηνοτροφικούς νομαδικούς ή ημινομαδικούς πληθυσμούς (Βλάχους, Σαρακατσάνους) δεν υπάρχουν έντονες διακρίσεις. Στους Βλάχους της περιοχής της Σαμαρίνας παρ όλη τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην κατάσταση του τσέλιγκα και του βοσκού, η διαφορά δε δηλώνεται με τη φορεσιά. Ίδια η φορεσιά ίδια η γκλίτσα. Στη συγκεκριμένη εργασία πηγή έρευνας και μελέτης αποτέλεσαν τόσο οι πληροφορίες σε έντυπο υλικό όσο και σε ηλεκτρονική μορφή από το διαδίκτυο: 1. Η σχετική βιβλιογραφία σε εθνικό επίπεδο 2. Η σχετική βιβλιογραφία σε τοπικό επίπεδο 3. Οι πληροφορίες από τους συλλόγους κάθε πληθυσμιακής ομάδας της επαρχίας Ελασσόνας 4. Αφιερώματα και δημοσιέυματα σε περιοδικά, εφημερίδες και πρακτικά συνεδρίων.

19 Σελίδα 19 από 217 Κεφάλαιο 1o Η Επαρχία Ελασσόνας: Γεωγραφικός προσδιορισμός Ιστορική προσέγγιση

20 Σελίδα 20 από Η Ελασσόνα: γεωγραφικός προσδιορισμός Στο όνομα «Ελασσόνα» ακούει μια πανάρχαια κωμόπολη και μια ολόκληρη επαρχία. Η πόλη της Ελασσόνας βρίσκεται βόρεια του Νομού Λαρίσης, σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα του νομού, τη Λάρισα. Να σημειωθεί ότι η σύνδεσή της με την πόλη της Λάρισας γίνεται μέσω δυο βασικών ασφαλτοστρωμένων αρτηριών διαφορετικών αποστάσεων. Η πρώτη είναι μέσω της Μελούνας απόστασης 40 χιλιομέτρων ενώ η δεύτερη νότια από τη κοιλάδα της Ποταμιάς απόστασης 60 χιλιομέτρων. Από την Κοζάνη, βορειοδυτικά, απέχει 78 χιλ., από την Κατερίνη, βορειοανατολικά, 70 χιλιόμετρα. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες λόφων νοτιοδυτικά του μυθολογικού βουνού του Ολύμπου, σε υψόμετρο 300 μέτρων. Ο ποταμός Ελασσονίτης ή Ελασσονίτικος -ο οποίος συμβάλει με τον Τιταρήσιο και εκβάλλει στον Πηνειό, το μεγαλύτερο ποτάμι της Θεσσαλίας- τέμνει την πόλη σε δύο τμήματα που τα ενώνει μια βυζαντινή πέτρινη μονότοξη γέφυρα και τρεις καινούργιες γέφυρες. Το τμήμα που είναι χτισμένο στους πρόποδες του λόφου της Ιεράς Μονής της Παναγίας Ολυμπιώτισσας και αριστερά του ποταμού είναι η παλιά Ελασσόνα που φέρει το όνομα «Βαρόσι», ενώ δεξιά του ποταμού εκτείνεται η νέα πόλη. Η πόλη Ελασσόνα είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας μία από τις μεγαλύτερες στην ελληνική επικράτεια. Περιοχή μεσόγεια και ορεινή, περιβάλλεται από τον Όλυμπο ανατολικά, τα Χάσια δυτικά και τα Καμβούνια βορειοδυτικά. Το έδαφός της, αποτελούμενο από εύφορες κοιλάδες πέντε μικρά λεκανοπέδια: η κεντρική πεδιάδα της Ελασσόνας, η κοιλάδα της Καλλιπεύκης βορειο-ανατολικά, της Καρυάς δυτικότερα, του Σπαρμού νοτιότερα και της Ποταμιάς νότια- και αρκετές βουνοσειρές, επιτρέπει τόσο την ανάπτυξη της γεωργίας όσο και την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας (Βουτσιλάς, Β., 2001), έχει τη μορφή λεκάνης, διάσπαρτης με λόφους. Τρία είναι τα γνωστά περάσματα μέσω αυτών των βουνών. Πρόκειται για τρεις δύσβατες χαράδρες: τη νότια των Τεμπών την οποία διέρχεται ο Πηνειός, τη βόρεια ανατολική της Πέτρας που οδηγεί στην Κατερίνη και τη βόρεια δυτική διάβαση που οδηγεί στην Κοζάνη, τα γνωστά στενά του Σαρανταπόρου (Βαλιάκος, Η., 2003). Σύμφωνα με τα επίσημα αναρτημένα στο διαδίκτυο στοιχεία, η συνολική έκταση της Επαρχίας Ελασσόνας είναι τ.χλμ. και ο συνολικός πληθυσμός της κατά την απογραφή του 2001 ανέρχεται σε κατοίκους. Η μορφολογία του

21 Σελίδα 21 από 217 εδάφους της επαρχίας είναι κυρίως ορεινή (78%) με κυρίαρχη την παρουσία του ψηλότερου βουνού Ελλάδος και Βαλκανίων, του Ολύμπου. Στο πεδινό τμήμα της επαρχίας (22%) ακμάζουν η γεωργία και η κτηνοτροφία, ως η κύρια απασχόληση των κατοίκων της ( Στην επαρχία Ελασσόνας ανήκουν σήμερα τα εξής χωριά, 52 στο σύνολό τους: Αγιονέρι, Αετοράχη, Άζωρος, Άκρη, Αμούρι(ο), Αμπέλια, Ανάληψη, Ασπρόχωμα, Βαλανίδα, Βερδικούσα, Βλαχογιάννι, Γαλανόβρυση, Γεράνεια, Γιαννωτά, Δολίχη, Δομένικο, Δρυμός, Ευαγγελισμός, Καλλιθέα, Καλύβια, Καρυά, Κεφαλόβρυσο, Κλεισούρα, Κοκκινόγη, Κοκκινοπηλός, Κρανιά, Κρυόβρυση, Λεύκη, Λιβάδι, Λουτρό, Λόφος, Λυκούδι, Μαγούλα, Μεγάλο Ελευθεροχώρι, Μεσοχώρι, Μηλέα, Μικρό Ελευθεροχώρι, Ολυμπιάδα, Παλαιόκαστρο, Πετρωτό, Πραιτώρι, Πύθιο, Σαραντάπορο, Σκοπιά, Σπαρμός, Στεφανόβουνο, Συκαμινέα, Συκέα, Τσαπουρνιά, Τσαριτσάνη, Φαρμάκη, Φλάμπουρο. Ο σημερινός Δήμος Ελασσόνας ταυτίζεται με την επαρχία και απαρτίζεται από εννέα Δημοτικές Ενότητες, στις οποίες επιμερίζονται τα παραπάνω χωριά. 1. Δημοτική Ενότητα Αντιχασίων: Άκρη, Κρανέα, Λουτρό 2. Δημοτική Ενότητα Ελασσόνας: Ελασσόνα, Δρυμός, Ευαγγελισμός, Γαλανόβρυση, Κεφαλόβρυσο, Παλαιόκαστρο, Στεφανόβουνο, Βαλανίδα 3. Δημοτική Ενότητα Καρυάς: Καρυά, Κρυόβρυση, Συκαμινέα 4. Δημοτική Ενότητα Λιβαδίου: Λιβάδι, Δολίχη 5. Δημοτική Ενότητα Ολύμπου: Φλάμπουρο, Καλλιθέα, Κοκκινόγη, Κοκκινοπηλός, Λόφος, Ολυμπιάδα, Πύθιο 6. Δημοτική Ενότητα Ποταμιάς: Αμούρι, Δομένικο, Μαγούλα, Μεγάλο Ελευθεροχώρι, Μεσοχώρι, Πραιτώρι, Συκέα, Βλαχογιάννι 7. Δημοτική Ενότητα Σαρανταπόρου: Σαραντάπορο, Άζωρος, Γεράνια, Γιαννωτά, Λυκούδι, Μηλέα, Τσαπουρνιά 8. Δημοτική Ενότητα Τσαριτσάνης: Τσαριτσάνη 9. Δημοτική Ενότητα Βερδικούσας: Βερδικούσα 2. Η προέλευση του ονόματος «Ελασσόνα»: Η πρώτη αναφορά του ονόματος της πόλης Ελασσόνας γίνεται στον Όμηρο (Ιλιάδα Β, 739) (Οἳ δ Ἄργισσαν ἔχον καὶ Γυρτώνην ἐνέμοντο,/ Ὄρθην Ἠλώνην τε

22 Σελίδα 22 από 217 πόλιν τ Ὀλοοσσόνα λευκήν,/ τῶν αὖθ ἡγεμόνευε μενεπτόλεμος Πολυποίτης/ υἱὸς Πειριθόοιο τὸν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς Μτφρ: Αυτοί που είχαν την Άργισσα και αυτοί που κατοικούσαν στη Γυρτώνη,/ στην Όρθη και στην Ηλώνη και στην Ολουσσόνα, την άσπρη πολιτεία,/ αυτοί είχαν αρχηγό τον ατρόμητο Πολυποίτη,/ το γιο του Πειρίθου, που τον είχε γεννήσει ο αθάνατος Δίας). Σύμφωνα με τον Fr. Stahlin (2002), πιθανόν η λέξη να προέρχεται από τον αρχικό τύπο FολοFοσσών και ο διπλασιασμός του «ο» να είναι επιλογή του Ομήρου για μετρικούς λόγους. Να τονιστεί ότι ο Όμηρος και όσοι στηρίζονται σ αυτόν, όπως ο Στέφανος ο Βυζάντιος (επίσης γνωστός και ως Στέφανος Βυζάντιος, Έλληνας συγγραφέας που έζησε στα τέλη του 5ου αιώνα και συνέγραψε το σημαντικό γεωγραφικό λεξικό με τον τίτλο Εθνικά), ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς ή Αλεξανδρινός (Έλληνας γραμματικός που άκμασε κατά τον 5ο αιώνα (μ.χ.) και συνέγραψε το γνωστό «Λεξικό Ησυχίου» που θεωρείται απ όλα τα σωζόμενα το πλουσιότερο και σπουδαιότερο) κ ά. Χρησιμοποιούν τον τύπο «Ολοοσσών» με δύο «ο» (Λιόλιος, Θ., 2010). Σύμφωνα με άλλη εκδοχή (Πράμου Χριστίδου, Χρ., 2004), το όνομα «Ολοοσσών» ετυμολογείται από το ρήμα «όλλυμι» της αρχαίας ελληνικής που σημαίνει «καταστρέφω». Η νοηματική συνάφεια επιτείνεται από τον ρόλο της αρχαίας πόλης Ολοοσσών «ως πόλης των συνόρων και ως ισχυρό προπύργιο», πόλη, δηλαδή, η οποία εξασφάλιζε τη σωτηρία σε όποιον κατέφευγε σ αυτήν. Ο Έλληνας γεωγράφος, φιλόσοφος και ιστορικός Στράβων, που έζησε μεταξύ 64 π.χ. -24 μ.χ., στο ένατο βιβλίο των «Γεωγραφικών» του αναφέρει ότι λέγεται «λευκή» για τα περικείμενα λευκά χώματα: «Καὶ Ὀλοσσὼν δὲ λευκὴ προσαγορευθεῖσα ἀπὸ τοῦ λευκάργιλος εἶναι» (Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Θ, Κεφ. 9, 19). Με την άποψη του Στράβωνα συμφωνούν και αρκετοί νεώτερους περιηγητές. Αλλά, σύμφωνα με το «Ομηρικόν Λεξικόν» (Πανταζίδου, Ι., -:464), «Τούτων δε (των περιηγητών) ο Ούσσιγγ τουναντίον την μεν πέριξ γην δεν ευρίσκει λευκήν, περί δε της πόλεως εικάζει ότι ούτως ωνομάσθη ως επί λόφου υψηλού κτισμένη και μακρόθεν περιφανής διά τας λευκάς αυτής οικοδομάς». Το όνομα της πόλης, δηλαδή, δεν οφείλεται στο έδαφός της, αλλά στο λευκό εντυπωσιακό χρώμα των οικιών, που, χτισμένα στις πλαγιές του λόφου, ήταν ορατά από μακριά και η εικόνα «εντυπωνόταν» στο μάτια των θεατών.

23 Σελίδα 23 από 217 Ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος (περίπου ) στο έργο του «Περί Κτισμάτων» σχετικά με το οικοδομικό έργο του Ιουστινιανού στην επικράτεια της αυτοκρατορίας, στο τέταρτο βιβλίο αναφερόμενος στα φρούρια που ανανεώθηκαν κάνει λόγο για το φρούριο «Λόσσονος», τύπος που μάλλον πρόκειται μάλλον για τη γενική του ονόματος, ίσως και τη γενική «Λοσσόνος»: «Ἀνενεώθη καὶ ἐπὶ Θεσσαλίας φρούρια τάδε: Αλκών. Λόσσονος. Γεροντική. Πέρβυλα. Κερκινέου. Σκιδρεοῦς. Φράκελλαν.» (Προκοπίου Καισαρέως, Περί Κτισμάτων, p248 Βιβλίον Δ στο Επίσης, οι επιγραφές που συγκέντρωσε και αναφέρει ο Απόστολος Αρβανιτόπουλος ( , Έλληνας αρχαιολόγος και καθηγητής της Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Διδασκαλείου Πελοποννήσου με έδρα την Τρίπολη, το οποίο ιδρύθηκε το 1880 και λειτούργησε για 30 περίπου χρόνια) μαρτυρούν τον τύπο Ολοσσών με ένα «ο», όπως επίσης και ο Λυκόφρονας (τραγικός ποιητής και λόγιος από τη Χαλκίδα, 4ος - 3ος αι. π.χ.). Τη βυζαντινή εποχή συναντάμε τις ονομασίες «Ελασσών» και «Ελισσών». Μάλιστα πρώτη αναφορά του ονόματος «Ελασσών» γίνεται από τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης (περ /6, Βυζαντινός λόγιος και κληρικός. Κωνσταντινοπολίτης, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης περίπου το 1178) (Fr. Stahlin 2002). Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αναφέρεται χρήση των ονομάτων «ο Ελασσώνας, η Λασσόνα, η Αλασσόνα και η Ολασσόν (Βέλκος, Γρ., 1980). Ο Τούρκος περιηγητής του 17 ου αιώνα Εβλιά Τσελεμπή, ο οποίος επισκέφτηκε την πόλη της Ελασσόνας τέλη της άνοιξης και αρχές καλοκαιριού του 1668, δίνει τη δική του εκδοχή: «Το ψηλό τούτο κάστρο χτίστηκε από τον έκφυλο γιο του Βασιλέα Ρωμιανιά, το βασιλέα Μασκιλόρ. Ύστερα η θυγατέρα του Βασιλέα Ρωμιανιά, η Αγιασόνια, σαν γίνηκε βασίλισσα, ξανάχτισε την πόλη τούτη ομορφότερη, απ ό, τι ο πατέρας της, ο Βασιλέας Ρωμιανιά. Γι αυτό, από τα όνομά της, -Αγιασόνια-, το κάστρο το βγάλανε λαθεμένα- Ανασόνια και, σαν πέρασε στα χέρια των μουσουλμάνων, από το λάθος [αυτό] το βγάλανε [πάλι] λαθεμένα Αλασόνια. Στη γλώσσα των Ρωμιών η λέξη «αγιά» σημαίνει άγιος. Κατά σφαλερές δοξασίες των απίστων, η βασίλισσα Αγιασόνα γίνηκε αγία. Για το λόγο τούτο, οι Ρωμιοί, οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι και οι Λτίνοι τιμούσαν πάρα πολύ την πόλη της Ελασσόνας»

24 Σελίδα 24 από 217 (Παλιούγκας, Θ., 2001:22). Πρόκειται, ωστόσο, για μυθεύματα που ο περιηγητής συγκέντρωσε από τους κατοίκους της πόλης και στην προσπάθεια να ερμηνεύσει την ονομασία της πόλης κατέληξε σε παρετυμολογίες, καλυπτόμενες με ιστορικές παρερμηνείες. 3. Η Ελασσόνα και η Επαρχία Ελασσόνας στους αιώνες. Σύμφωνα με αρχαιολογικές μελέτες, ο Όλυμπος και η επαρχία Ελασσόνας δημιουργήθηκαν πριν από χρόνια, όταν η Θεσσαλική πεδιάδα ήταν ακόμα λίμνη -όπως μαρτυρεί και η ετυμολογία του ονόματος «Θεσσαλία», «θέσις αλός», ότι, δηλαδή, κάποτε η στην περιοχή υπήρχε θάλασσα- και η κατοικήθηκε περίπου πριν χρόνια, την Παλαιολιθική εποχή ( π.χ.) (Λιόλιος, Θ., 2010). Στη Νεολιθική εποχή ( ) μαρτυρούνται οι οικισμοί του Δομενίκου, της Ελασσόνας στον μεγάλο λόφο όπου είναι σήμερα χτισμένο το μοναστήρι της Παναγίας Ολυμπιώτισσας και στη θέση «Βοϊδιανά», του Κεφαλόβρυσου, του Λουτρού, της Μαγούλας και της Δολίχης, όλα με τη μορφή μαγούλας (μορφή ενός γηλόφου, «μαγούλα» στη Θεσσαλία, «τούμπα» στη Μακεδονία), κοντά στα σημερινά ομώνυμα τοπωνύμια (Λιόλιος, Θ., 2010). Την εποχή του Χαλκού ( π.χ.) κάτοικοι της περιοχής υπήρξαν από το 1900 π.χ. οι Περραιβοί, ένας σκληροτράχηλος λαός, από τους οποίους πήρε και όλη η ευρύτερη περιοχή το όνομα «Περραιβία», έως το 27 π.χ. που Περραιβία έχασε και το όνομά της και την αυτονομία της. Περραιβικές πόλεις ήδη από τη δεύτερη π.χ. χιλιετία ήκμασαν στη γύρω από τον Όλυμπο περιοχή: η Άζωρος, η Άργισσα, ο Άτραξ, η Γυρτώνη, η Δολίχη, η Δωδώνη, η Ελάτεια, η Έφυραα-Κραννών, η Ηλώνη ή Λειμώνη, ο Κόνδυλος, η Κύφος, οι Γόννοι, το Μόψιο, οι Μυλές, η Μάλλοια, η Ολοοσσών (Ελασσόνα), η Όρθη, Η Φάλαννα (Φαλάνη), οι Χυρετιές κ.ά.. Η Ολοοσσών, βρισκόμενη σε κομβική θέση, έγινε πρωτεύουσα της Περραιβίας και τόπος κοπής των νομισμάτων μεταξύ των ετών και π.χ. (Λιόλιος, Θ., 2010). Τη Γεωμετρική εποχή (1100 π.χ.-8ος αιώνας π.χ.), ενώ μετά το 1200 την πεδιάδα της Λάρισας καταλαμβάνουν πλήρως οι Θεσσαλοί, την περιοχή της

25 Σελίδα 25 από 217 σημερινής Αγιάς και το όρος Πήλιο οι Μάγνητες, την περιοχή από τα Αντιχάσια ως τα Καμβούνια και τον Κάτω Όλυμπο (την περιοχή της σημερινής επαρχίας Ελασσόνας) συνεχίζουν να ζουν οι Περραιβοί (Λιόλιος, Θ., 2010). Την Αρχαϊκή εποχή (μέσα 8ου έως τέλη 6ου αιώνα) δεν φαίνεται να αλλάζει τίποτα για την υπό μελέτη περιοχή, ενώ στην υπόλοιπη σημερινή Θεσσαλία και νότια αυτής επικρατούν οι Θεσσαλοί και δημιουργείται το «κοινό των Θεσσαλών». Την Κλασική εποχή (τέλη 6ου έως τέλη 5ου αιώνα) είναι η εποχή των Περσικών πολέμων, της Αθηναϊκής ακμής και του Πελοποννησιακού πολέμου. Από το πρώτο μισό του 4ου π.χ. αιώνα το Κοινό των Περραιβών είχε σημειώσει σημαντική εξέλιξη και ήταν διοικητικά συγκροτημένο. Βέβαια, το γεγονός ότι σταμάτησε να είναι οικονομικά αυτόνομο λόγω της διακοπής κοπής νομισμάτων στην περιοχή και άρχισε να πληρώνει φόρο στους Λαρισαίους δεν σημαίνει και το τέλος του Περραβικού Κοινού, το οποίο συνέχισε να υφίσταται και στη διάρκεια της μακεδονικής κατοχής. Σημαντικά κρίσιμη για την Περραιβία ήταν η υποταγή τους στον Ιάσονα των Φερών που από το 374 π.χ. έγινε ο ανώτατος αρχηγός των Θεσσαλών και η συμμαχία του Ιάσονα με τον Αμύντα Γ της Μακεδονίας που εδραίωσε την μακεδονική ηγεμονία στην Περραβική Τρίπολη -Άζωρος, Δολίχη, Πύθιο- μέχρι το 196 π.χ. που με τη μάχη στις Κυνός Κεφαλές της Θεσσαλίας κοντά στα Φάρσαλα, όπου οι λεγεωνάριοι του Ρωμαίου στρατηγού ύπατου Τίτου Κόιντου Φλαμινίνου κατατρόπωσαν την επί 200 χρόνια αήττητη μακεδονική φάλαγγα. (Στην τοποθεσία δέσποζαν δύο απόκρημνοι βράχοι που το σχήμα τους θύμιζε κεφάλι σκύλου (κυνός), εξ ου και η ονομασία της). Η βαριά ήττα του Φιλλίπου Ε τον υποχρέωσε να αποχωρήσει από όλες τις κτήσεις του στη Μικρά Ασία, στη Θράκη και στη Νότια Ελλάδα και να επιστρέψει τις τρεις πόλεις στη Συμμαχία των Περραιβών (Λιόλιος, Θ., 2010). Ακολουθούν τα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας από το 196 π.χ. έως 330 μ. Χ.. Από το 196 έως το 148 π.χ., όπως προαναφέρθηκε, γινόταν κοπή νομισμάτων σε χαλκό, αλλά το 146 π.χ. είναι το τέλος και της κοπής νομισμάτων και του Κοινού των Περραιβών ως αυτόνομου δημιουργήματος. Σχετικά με την Περραιβία, αυτή έχασε την Αυτονομία της με διάταξη του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αυγούστου το 27 π.χ.. Η «Θεσσαλία» ως πολιτικός όρος καθιερώνεται πλέον και καλύπτει όλη την περιοχή

26 Σελίδα 26 από 217 βόρεια των Θερμοπυλών μέχρι την Περραιβία και το όρος Όλυμπος (Λιόλιος, Θ., 2010). Στα χρόνια του Αδριανού ( μ.χ.) η Θεσσαλία υπάγεται διοικητικά στη Μακεδονία έχοντας κοινό ηγεμόνα. Στα χρόνια του Διοκλητιανού ( μ.χ.) η Θεσσαλία αποτελεί και διοικητική και γεωγραφική μονάδα και όλες οι πόλεις της Περραιβίας εντάσσονται στα εδάφη της Λάρισας. Ο οικισμός της Ελασσόνας στον αρχαίο περραιβικό χώρο, ο οποίος ονομαζόταν «πόλη περίπου τον 2ο και 3ο μ.χ. αιώνα και βρισκόταν στη σημερινή συνοικία «Βαρόσι» όπως και ο ομηρική Ελασσόνα, είχε την αυτονομία της (Βέλκος, Γρ., 1980:42,48). Ο ασπασμός της χριστιανικής θρησκείας από τους κατοίκους της Δολίχης και του Πυθίου πόλεις της Περραιβικής Τρίπολης και χωριά της σημερινής επαρχίας Ελασσόνας- αλλά και της υπόλοιπης περιοχής έγινε σχετικά νωρίς, από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους μΧ. χάρη στο κήρυγμα του Απόστολου Παύλου. Τον 2ο αιώνα είχε πλέον παγιωθεί η εδραίωση της νέας θρησκείας. Συστηματικός διδάσκαλος της νέα θρησκείας στην Ελασσόνα υπήρξε ο πρωτόκλητος μαθητής του Χριστού Απόστολος Ανδρέας, ο οποίος δημιούργησε και την πρώτη εκκλησία στην Ελασσόνα. Η Ελασσόνα ήταν μια πολίχνη με λίγους κατοίκους και ασπάστηκε τη χριστιανική θρησκεία αμέσως. Γύρω στον 4ο μ.χ. αιώνα ιδρύθηκε και η Επισκοπή Ελασσόνας και «δρούσε ως σταθμός θρησκευτικός, κοινωνικός και κοινοτικός θεσμός με διάφορα κατά καιρούς όρια» (Μπέλλου, Ζ., 1994:54). Η Εκκλησία της Ελασσόνας αριθμούσε εκατοντάδες έως και χιλιάδες πιστούς (Διδασκάλου, Θ., 2010). Τον ίδιο αιώνα, λίγες δεκαετίες μετά τον Μέγα Κωνσταντίνο, είχε ξεπεράσει τις συμφορές που την ταλάνισαν στους ρωμαϊκούς χρόνους και γενικότερη ύφεση και σημείωσε σχετική οικονομική άνοδο (Βέλκος, Γρ., 1980:41). Την Πρώιμη βυζαντινή περίοδο (324 μ.χ. μέσα 7ου αιώνα) η Θεσσαλία με καθορισμένη γεωγραφική έκταση ανήκε στη διοίκηση της Μακεδονίας. Η Ελασσόνα, συγκεκριμένα, λόγω της κομβικής της θέσης, υπήρξε το σταυροδρόμι λαών και στόχος επιδρομέων, ειδικά τον 4ο αιώνα που της ταλανίζουν οι επιδρομές των Γότθων του Αλάριχου, ο οποίος με το πέρασμά του από τον χώρο επέφερε καταστροφές, λεηλασίες και σφαγές. Έναν αιώνα αργότερα οι επιδρομές των Οστρογότθων άφησαν τις δικές τους πληγές στην περιοχή (Βέλκος, Γρ., 1980:41, Διδασκάλου, Θ., 2010). Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός μάλιστα οχύρωσε

27 Σελίδα 27 από 217 την Ελασσόνα με ισχυρά τείχη γύρω από την Ακρόπολη της πόλης, τα οποία ο ιστορικός Προκόπιος ονόμαζε «φρούριο της Λόσσονος». Από τα τείχη αυτά οι Βυζαντινοί χωροδεσπότες της περιοχής αμύνονταν στις βαρβαρικές επιδρομές (Σκουβαράς, Ι., 1958:278). Τον 6ο και 7ο αιώνα εμφανίστηκαν στη Βαλκανική Χερσόνησο οι Σλάβοι. Αλλά το 577 οι σλαβικές εισβολές χαρακτηρίζονται ως οι πιο ολέθριες, γιατί, εντασσόμενοι στη σφαίρα των Αβάρων και συμπαρασυρόμενοι από αυτούς, κατέστρεψαν διάφορες περιοχές της Θράκης, της Βόρειας και Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Στην προσπάθειά τους να βρουν τόπους επιβίωσης μονιμότερους και βεβαιότερους, άρχισαν να ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία και να αποδέχονται τον τρόπο ζωής των ντόπιων. Στη Θεσσαλία έχουμε την περίπτωση των Βελεγεζητών. Πλήθος τοπωνυμίων έχουν περάσει στη γλώσσα μας από εκείνη τη μακρινή εποχή και τη σλαβική γλώσσα (Κίσαβος: kiša = βροχή, Κίσαβος = βροχερός, Όσσα). Τη Μέση βυζαντινή περίοδο (μέσα 7ου αιώνα έως 1204) και τη διοικητική μεταρρύθμιση των «θεμάτων» η Θεσσαλία εντάχθηκε στο Θέμα της Ελλάδας, που δημιουργήθηκε τέλη του Ζ αιώνα, με πρωτεύουσα τη Λάρισα. Αλλά με τη δημιουργία των Θεμάτων της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκης και Στρυμόνος, η ονομασία «Θεσσαλία» αποδόθηκε στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και η μέχρι τότε ονομαζόμενη Θεσσαλία έλαβε την προσωνυμία «Δευτέρα Θεσσαλία». Το 927 αρχίζουν οι βουλγαρικές επιδρομές και το 929 ο Σαμουήλ, που ανέβηκε στον βουλγαρικό θρόνο, κατέλαβε το Βυζαντινό φρούριο της Ελασσόνας, μέχρι που ο Βασίλειος Β ο Βουλγαροκτόνος κατατρόπωσε τον στρατό του Σαμουήλ. Το 1083, 0 Αλέξιος Α Κομνηνός ( ) -γιος του Ιωάννη Κομνηνού, αυτοκράτορας του Βυζαντίου από το 1081, ο οποίος διέθετε τα χαρακτηριστικά του πραγματικού ηγέτη και παρέδωσε μια αυτοκρατορία ισχυρή και ακμαία στο εσωτερικό και εξωτερικό- ήρθε εναντίον των Νορμανδών, οι οποίοι στα τέλη του 11ου αι. ερήμωσαν και πάλι τη Θεσσαλία, με συνεχείς επιδρομές ως το 1156, και έφτασε μέχρι την Ελασσόνα (Βέλκος, Γρ., 1980:60, Διδασκάλου, Θ., 2010:28). Τον 11ο αιώνα ήρθαν στη Θεσσαλία και εγκαταστάθηκαν οι Βλάχοι, σύμφωνα με σαφή αναφορά από την Άννα την Κομνηνή (Κουκούδης, Α., 2001).

28 Σελίδα 28 από 217 Την ύστερη βυζαντινή περίοδο ( ) η Θεσσαλία μεταπίπτει σε διαφορετικές ηγεμονίες. Μετά την Άλωση της Νέας Ρώμης/Κωνσταντινούπολης την 13η Απριλίου 1204 από τους Σταυροφόρους της Δ Σταυροφορίας ακολουθεί για τη Θεσσαλία η φραγκοκρατούμενη περίοδος που διαρκεί έως το Η Θεσσαλία παραχωρήθηκε στο λομβαρδικό βασίλειο του Βονιφάτιου του Μομφερατικού, ο οποίος τη μοίρασε σε τρεις αξιωματούχους του στρατού του, με κέντρο τη Λάρισα, το Βελεστίνο και τις Φθιώτιδες Θήβες (Λιόλιος, Θ., 2010). Το 1229 η περιοχή της Ελασσόνας λεηλατήθηκε από τον Βούλγαρο ηγεμόνα Ιωάννη (Ιβάν) Ασάν ( ) (Βέλκος, Γρ., 1980:61). Στη συνέχεια η Θεσσαλία προσαρτήθηκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και το 1246 στην αυτοκρατορία της Νίκαιας, ενώ ο Ιωάννης Α', νόθος γιος του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ, ίδρυσε το ισχυρό Δεσποτάτο της Θεσσαλίας, με πρωτεύουσα τις Νέες Πάτρες (Υπάτη). Το κρατίδιο, που εκτεινόταν από τον Όλυμπο ως τον Παρνασσό, διεκδικούσαν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος ( ) και οι δεσπότες της Ηπείρου, ως την τελική διάλυση του, το Το 1309 η Θεσσαλία λεηλατήθηκε από τους Καταλανούς, οι οποίοι το 1311 με ηγέτη το δούκα των Αθηνών Αλφόνσο κατέλαβαν τον Αλμυρό και τη Δημητριάδα, μετά την περίφημη μάχη του Αλμυρού. Το 1333 επανακτήθηκε από τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Ανδρόνικος Γ, το 1342 παραχωρήθηκαν ορισμένα εδάφη της Θεσσαλίας στους Σέρβους, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση κατέλαβαν όλη την περιοχή ( ) με ηγέτη το στρατηγό του Στέφανου Δουσάν, Θωμά Πρελούμπο. Την εποχή των Σέρβων γνώρισαν μεγάλη άνθηση τα μοναστήρια. Τότε ιδρύθηκε και η μονή της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας στην Ελασσόνα. Στα ελευθερώθηκαν από τον Δομέστιχο Κατακουζηνό και έμεινε στη δική του διοίκηση έως την οριστική υποδούλωση της περιοχής από τους Τούρκους το 1393 (Λιόλιος, Θ., 2010). Προκειμένου για την περιοχή της Ελασσόνας, την χρονική αυτή περίοδο, και μάλιστα το 1230, συγκεντρώθηκε στην περιοχή η στρατιά του Φράγκου Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου, ο οποίος δεν αρκείται στην κατοχή του Μοριά, αλλά οι βλέψεις και οι φιλοδοξίες του εκτείνονται πολύ μακρύτερα και φθάνουν ως τις βόρειες ελλαδικές περιοχές (Ήπειρος, Μακεδονία) (Σκουβαράς, Ε., 1958:278).

29 Σελίδα 29 από 217 Το 1309 οι Καταλανοί -έθνος της βόρειας Ιβηρικής χερσονήσου, στους πρόποδες των Πυρηναίων στα σύνορα με τη Γαλλία. Μισθοφόροι Καταλανοί είχαν προσληφθεί από τον αυτοκράτορα το 1303, για την αντιμετώπιση του τουρκικού κινδύνου, αλλά, όταν τελείωσε η αποστολή τους, στράφηκαν κατά της Κωνσταντινούπολης, για να διωχθούν εν συνεχεία πολύ δύσκολα από τη Θράκη. Έπειτα κατηφόρισαν προς τη Μακεδονία, ερημώνοντας τα πάντα στο διάβα τουςμετακινήθηκαν στη Θεσσαλία συνεχίζοντας το καταστροφικό έργο τους. Το 1324 η Βόρειος Θεσσαλία χωρίστηκε σε τοπαρχίες, αλλά το 1333 η Ελασσόνα πέρασε στην κυριαρχία του Δεσπότη Ηπείρου, Ιωάννη Κομνηνού Δούκα ( ), από τον οποίο, με οργανωμένη εκστρατεία εναντίον του, πήρε την εξουσία στην περιοχή ο Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος, ο οποίος ίδρυσε και τη μονή της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας (Βέλκος, Γρ., 1980:64, Hild, Fr., Koder, J., Σπανός, K., Αγραφιώτης, Δ., 1987:50, Μπούμπας, Σπ., 2000). Όπως αναφέρει ο Ε. Σκουβαράς (1967), το 1396 ο Σουλτάνος Βογιαζήτ Α επέλασε και κατέλαβε τη Θεσσαλία και το 1420 ο Τουραχάν μπέης, Τούρκος στρατηγός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατέλαβε την Ελασσόνα (Λαζάρου, Α., 1966:20). Οι τούρκοι εγκαταστάθηκαν στην Ελασσόνα χτίζοντας νέα συνοικία ανατολικά, αριστερά του Τιταρήσιου ποταμού, και δημιουργώντας οθωμανική συνοικία (Βέης, Ν., 1959:23). Περισσότεροι από 2000 Τούρκοι κατοίκησαν στην Ελασσόνα μοιραζόμενοι τα εδάφη της με τους χριστιανούς της περιοχής, οι οποίοι αποτραβήχτηκαν στην Τσαριτσάνη. Οι τούρκοι εγκατέστησαν στην πόλη της Ελασσόνας στρατιωτικό κέντρο με στρατώνας και αποθήκες με πολεμικά είδη. Ο Σουλτάνος έδωσε την περιοχή της Ελασσόνας στον στρατηγό Τουραχάν Μπέη, προκειμένου ως ανταμοιβή για τον ηρωισμό που επέδειξε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της. Έτσι η περιοχή της Αλασσόνας, όπως οι Τούρκοι ονόμασαν το φρούριό της όταν το κατέλαβαν. Από την κατάκτηση της επαρχίας Ελασσόνας από τους Οθωμανούς Τούρκους η περιοχή ήταν ένας καζάς ή καϊμακλίκι (διοικητική διαίρεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας), υπαγόμενος στα σαντζάκι των Τρικάλων (το σαντζάκι ή σαντζάκιο ήταν μια ευρύτερη του καζά διοικητική περιφέρεια) και αυτό στο εγιαλέτι της Ρούμελης. Έκτοτε και ως το 1867 ήταν χωρισμένη σε δύο καζάδες, της Ελασσόνας και του Δομενίκου. Αλλά μια διοικητική μεταρρύθμιση του 1867 οι καζάδες ενώθηκαν σε έναν και ο καζάς της Ελασσόνας περιελάμβανε 57 χωριά, υπαγόμενα σε

30 Σελίδα 30 από 217 δύο επισκοπές, του Δομενίκου και Ελασσόνας με έδρα την Ελασσόνα και του της Πέτρας με έδρα το Λιβάδι: Άγιος Δημήτριος, Αμούρι, Βαλανίδα, Βαλέσνικο (Αετοράχη), Βερδικούσια (με τους 5 συνοικισμούς), Βλαχογιάννι, Βουβάλα (Άζωρος), Βούρμπα (Μηλέα), Γιαννωτά, Γκλίκοβο (Σαραντάπορο), Δαμάσι, Δαμασούλι (συνοικισμός του Δαμασίου), Δεμεράδες (Κοκκινόγειο), Δελίνιστα ή Δηλήνιστα (Γεράνεια), Διάβα, Δισκάτα (Δεσκάτη), Δομένικο, Δούχλιστα (Δολίχη), Δρυάνοβο ή Δράνοβον (Δρυμός), Ελασσών (Ελασσόνα), Ελευθεροχωράκι (Μικρό Ελευθεροχώρι, συνοικισμός της Ελασσόνας), Ελευθεροχώρι Μέγα (Μεγάλο Ελευθεροχώρι), Ζανέλ Μαχαλά (Στεφανόβουνο), Καλύβια Αναλήψεως, Καραούλι (Σκοπιά), Καρυά, Κεφαλόβρυσο, Κλεισούρα, Κονιατσή ή Κοϊνατσή (Ευαγγελισμός), Κοκκινοπλός, Κρανιά, Λιβάδι ή Λειβάδι, Λουτρός (Λουτρό), Λυκούδι, Μαγούλα, Μάλεσι (Πετρωτό, συνοικισμός της Καλλιθέας), Μυλόγουστα ή Μηλόγουστα (Μεσοχώρι), Μητσιούνι (Φλάμπουρο), Μπαϊρακλή (Ασπρόχωμα), Μπεσιριτσιά ή Μπισριτσά (Άκρη), Ορμανλί (Καλλιθέα), Ορτά Μαχαλά (Γαλανόβρυση), Παζαρλάδες (Λόφος), Παλαιόκαστρο, Παρασκευή, Πετσούγγια (Δασοχώρι), Πουλιάνα ή Πολυάνα (Κρυόβρυση), Πραιτώριον (Πραιτώρι), Σέλισμα (Διασελάκι, συνοικισμός της Δεσκάτης), Σέλος (Πύθιο), Σκαμνιά, Σκόμπα (Λεύκη, συνοικισμός του Στεφανόβουνου), Σμόλια (Αγρελία), Συκιά, Τσαπουρνιά, Τσαρίτσανη, Τσερνίλο (Αγιονέρι, συνοικισμός Ελασσόνας), Τσούκα (Γήλοφος, συνοικισμός Δεσκάτης), Φαρμάκη (συνοικισμός Τσαπουρνιάς) (Βαλιάκος, Η., 2003:39, Λιόλιος, Θ., 2010). Εντωμεταξύ, τον 17ο αιώνα το Βαρόσι, όπως οι Τούρκοι έλεγαν την περιοχή δεξιά του Τιταρήσιου ποταμού, πλήθαινε από κατοίκους των γύρω χωριών. Τίτε αρκετοί Λιβαδιώτες εγκαταστάθηκαν στο βόρειο τμήμα της πόλης και το ίδιο έκαναν και μερικοί Σαμαριναίοι (Διδασκάλου, Θ., 2010). Αρχές του 18ου αιώνα η Ελασσόνα είναι «Βαλινντέ χας», δηλαδή περιφέρεια που ανήκει στην Σουλτανομήτορα, και έγινε μια πόλη μικτή Ελλήνων και Τούρκων. Μάλιστα αναφέρεται ότι η Ελασσόνα είχε 1000 σπίτια (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. 11:200). Τα αντι-οθωμανικά κινήματα ήταν έντονα από τους πρώτες αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης. Στον Όλυμπο έχουμε τέσσερις επαναστατικές προσπάθειες στα έτη 1822, 1833, 1854 και 1878, σχεδόν όλες τους αποτυχημένες. Αλλά οι δύο τελευταίες προδιέγραψαν την μελλοντική απελευθέρωση της Θεσσαλίας το Η

31 Σελίδα 31 από 217 Ελασσόνα και ο ομώνυμη επαρχία παραμένει στην τουρκική κατοχή. Ακολουθεί ο δεινός και ατιμωτικός για τους Έλληνες πόλεμος του Στην πορεία των πολιτικών, στρατιωτικών και διπλωματικών εξελίξεων, η κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου κάνει επιστράτευση προκειμένου να κηρύξει τον πόλεμο κατά τη της Τουρκίας. Στις 2 Οκτωβρίου του 1912 ετοιμοπόλεμος στρατός από περίπου άνδρες καταλαμβάνει τις θέσεις στη Μελούνα και στις 6 Οκτωβρίου Στη μικρασιατική καταστροφή του 1922 και μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 σε σύνολο 730 οικογενειών προσφύγων εγκαταστάθηκαν και 110 οικογένειες Θρακών, Σμυρναίων Ποντίων και Καυκάσιων. Το 1928 έγινε η ορώ τη απογραφή, σύμφωνα με την οποία η πόλη αποτελούνταν από Λιβαδιώτες, Σαμαριναίους, πρόσφυγες του Πόντου, της Σμύρνης, του Καύκασου, της Θράκης και από Αρμένιους. Αργότερα ήρθαν στην πόλη κάτοικοι των Γρεβενών και Χασιώτες (Διδασκάλου, Θ., 2010). Τον Απρίλιο του 1941 η πόλη καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς, αργότερα γίνεται έδρα ιταλικής στρατιωτικής μονάδας με δύναμη τάγματος, και καθ όλη της διάρκεια της διπλής αυτής κατοχής η πόλη και η γύρω περιοχή υφίστανται σοβαρές καταστροφές. Οι αντιστασιακές ομάδες που οργανώθηκαν για την απελευθέρωση από τον διπλό αυτό ζυγό έφεραν την ελευθερία στην περιοχή τον Οκτώβρη του Έως το 1950 η πόλη θύμιζε τουρκική κωμόπολη, το 1964 γίνεται Δήμος και σιγά σιγά παίρνει τη σημερινή της μορφή. 4. Οι φυλές και η πληθυσμιακή ποικιλομορφία της Ελασσόνας και της επαρχίας της Η μελέτη του πληθυσμού σε μια ιστορική περίοδο και έναν γεωγραφικό χώρο συμβάλλει στην αποκατάσταση των χαρακτηριστικών της κοινωνίας της συγκεκριμένης περιόδου και την προσέγγιση τόσο της τοπικής όσο και της εθνικής ιστορίας, συμπεριλαμβανομένης εν μέρει και της διεθνούς, όταν οι πληθυσμιακές μετακινήσεις είναι διακρατικές ή διεθνικές. Η αναφορά στις φυλές που κατοίκησαν στην περιοχή μας υποχρεώνει σε μια μερική επανάληψη στοιχείων που προαναφέρθηκαν στην ιστορία της πόλης και της επαρχίας. Ωστόσο, εδώ είναι διαφορετική η οπτική.

32 Σελίδα 32 από 217 Πρώτη κατοίκησε την περιοχή η φυλή των Λαπιθών γύρω στο 2000 π.χ.. Οι Λαπίθες ήταν λαός της Θεσσαλίας που το βασίλειό τους την εποχή του Τρωικού πολέμου εκτείνονταν στην πεδινή Θεσσαλία από τον Πηνειό προς τον σημερινό Τύρναβο την Ελασσόνα και ως τους Γόννους στα Τέμπη. Ίσως να πρόκειται και για αρχαιότατο λαό εγκατεστημένο από την αρχή στη θεσσαλική γη, που πολεμούσε κατά των διαφόρων κάθε φορά εισβολέων και τελικά εξοντώθηκε από τους Δωριείς. Σύμφωνα με τον Όμηρο οι Λαπίθες κατείχαν προς το τέλος της μυκηναϊκής περιόδου τις πόλεις Ολοοσών, Όρθη (κοντά στο Αργυροπούλι), Άργισσα, Γυρτώνη και Ηλώνη. Κατά την εγκατάστασή τους στις περιοχές Χασίων και Αντιχασίων οι Λαπίθες εκτόπισαν άλλες φυλές, όπως τους Φλεγύες (Πανάρχαιος λαός της ανατολικής Θεσσαλίας, ο οποίος μετανάστευσε εκεί μαζί με ένα άλλο πρωτο-αιολικό φύλο, τους Μινύες, μετά το 1900 π.χ. από την περιοχή αρχικής εγκατάστασής τους στην κεντρικοδυτική Μακεδονία. Θα εκδιωχθούν στην συνέχεια από Περραιβούς και Αινιάνες (τους οποίους θα υποτάξουν αργότερα οι Λαπίθες) και θα αναγκασθούν να μετακινηθούν νοτιότερα, στην Βοιωτία, στην Φωκίδα και στην Σικυωνία, περιοχή της Πελοποννήσου μεταξύ Κορινθίας, Αχαΐας και Αρκαδίας), Μινύες (Οι Μινύες αναφέρονται στον Όμηρο -Ιλιάς, Β 511- ως κάτοικοι της -δυτικής- Βοιωτίας, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην εκστρατεία κατά της Τροίας) και Αινιάνες (Οι Αινιάνες ανήκουν στα πρωτο-αιολικά φύλα που ομιλούσαν μια παραλλαγή της Κεντρικής διαλέκτου της πρωτο-ελληνικής, πριν από το 1900 π.χ. Γύρω στο 1900 π.χ. θα μετακινηθούν από την δυτική Μακεδονία προς Νότον και θα εγκατασταθούν στην Θεσσαλία όπου θα παραμείνουν στην περιοχή της Όσσας, στην ζώνη του παραπόταμου του Πηνειού, Τιταρήσιου (περιοχή σημερινού Τυρνάβου). Εξ άλλου, το όνομα των Αινιάνων, άρχισε ως εθνικό των κατοίκων μιας αρχαίας πόλεως κοντά στα Τέμπη που λεγόταν Αινία) (Κελέσης, Α., 1994:14). Ο Στράβωνας σε ένα χωρίο του (Στράβων, βιβλίο Θ, V, 19) μας πληροφορεί ότι τις περιοχές που κατοικούσαν οι Περραιβοί τις οποίες αργότερα επανακατέκτησαν. «Πρότερον μεν ώκουν Περραιβοί, το προς τη θαλάττη μέρος νεμόμενοι και τω Πηνειώ μέχρι της εκβολής αυτού και Γυρτώνος πόλεως Περραιβίδος. Είτα απώσαντες εκείνους εις την εν μεσογαία ποταμίαν Λαπίθαι, κατέσχον αυτοί τα χωρία, Ιξίων και ο υιός Πειρίθους, ός και το Πήλιον κατεκτήσατο, βιασάμενος τους κατασχόντας Κενταύρους, άγριόν τι φύλον».

33 Σελίδα 33 από 217 Στη Γεωμετρική περίοδο και στα Αρχαϊκά χρόνια το κράτος τους περιελάμβανε το βόρειο και βορειοδυτικό τμήμα του νομού Λάρισας, συμπεριλαμβανομένης και της περιοχής του Τιταρήσιου ποταμού και μικρό τμήμα του νομού Τρικάλων, βορείως του Ζάρκου. Το μεγαλύτερο τμήμα του κράτους τους ήταν ορεινό, ενώ πεδινά εδάφη τους ήταν το τρίγωνο Τιταρήσιος- Πηνειός Κάτω Όλυμπος. Σημαντικότατη πόλη της Περραιβίας ήταν οι Γόννοι (πιθανώς το όνομά τους να το οφείλουν στο μυθικό βασιλιά Γουνέα, έναν από τους Έλληνες βασιλείς που πήραν μέρος στην Τρωική εκστρατεία), ο Γοννοκόνδυλος και ο Λαπαθούς, βορειότερα προς τη σημερινή Καλλιπεύκη, η Φάλαννα, η Ηλώνη (κοντά στο Κ. Αργυροπούλι), η Ολοσσών (Ελασσών), η Μάλλοια, το Ερεικίνιο, και κατά μερικούς ιστορικούς η Μονδαία (κοντά στη Δεσκάτη). Τέλος στο Περραιβικό Κοινό ανήκαν οι πόλεις που ακόμα και στις δυσκολότερες για τους Περραιβούς εποχές έμειναν αυτόνομες : Άζωρος, Δολίχη και Πύθιο που απάρτιζαν την Περραιβική Τριπολίτιδα. Στον τόπο αυτό κατά το τέλος της δεύτερης χιλιετηρίδας π.χ. κυριάρχησαν οι Θεσσαλοί. Οι Θεσσαλοί ήταν αρχαίος λαός, πολεμική φυλή από τη Θεσπρωτία της Ηπείρου. Οι ντόπιες θεσσαλικές φυλές Μάγνητες, Περαιβοί και άλλοι δεν υποδουλώθηκαν ολότελα στους νέους κατακτητές αλλά οι ως τότε εγκατεστημένοι εκεί Βοιωτοί αναγκάστηκαν να φύγουν και να πάνε στην περιοχή που κατόπιν ονομάστηκε Βοιωτία. Οι Θεσσαλοί μετά την εγκατάστασή τους στην περιοχή του Θεσσαλικού κάμπου χωρίστηκαν σε τέσσερα κράτη, την Πελασγιώτιδα, την Εστιαιώτιδα, την Θεσσαλιώτιδα και την Φθιώτιδα (ή Αχαΐα Φθιώτιδα). Σε καιρό πολέμου εξέλεγαν έναν αρχηγό ανάμεσα στους τέσσερις βασιλείς που ονομαζόταν Ταγός. Στο μεγαλύτερο διάστημα της θεσσαλικής ιστορίας ο Ταγός προερχόταν από την αριστοκρατική οικογένεια των Αλευάδων της Λάρισας. Οι Θεσσαλοί σταδιακά κυριάρχησαν πάνω στα γειτονικά κράτη των παλαιότερων λαών της Θεσσαλίας, των Μαγνητών, των Περραιβών, των Αινιανών, των Μαλιέων, των Οιταίων και των ορεινών Δολόπων. Η Θεσσαλία τότε απλωνόταν σε μία περιοχή από τον Όλυμπο, μέχρι την Οίτη. Σε όλη τη διάρκεια της αρχαίας εποχής η ονομασία Θεσσαλία αναφέρεται μόνο στην προαναφερθείσα περιοχή των «Τετράδων» των κατοικημένων από τους

34 Σελίδα 34 από 217 Θεσσαλούς μέχρι το 196 π.χ. όταν επί της Ρωμαϊκής κυριαρχίας με τη συνένωση των Τετράδων δημιουργείται το Κοινόν των Θεσσαλών (Αβραμέα, Α. Π., (1974). Κατά την περίοδο της Βυζαντιοκρατίας και Φραγκοκρατίας στάλθηκαν από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ευγενείς, οι λεγόμενοι Κεφαλάδες, για να διοικήσουν την περιοχή. Από εκείνα τα χρόνια αρχίζει και ο κερματισμός της Θεσσαλικής γης σε μεγάλα φέουδα υπό τη διοίκηση ισχυρών οικογενειών. Επί Ανδριανού ( μ.χ.) η περιοχή υπάγεται στην Μακεδονία, αλλά επί Διοκλητιανού ( μ.χ.) διαιρέθηκε σε μικρότερες επαρχίες. Η έκταση της Θεσσαλίας την εποχή του Διοκλητιανού ήταν σε γενικές γραμμές η ακόλουθη: «Προς Βορράν κατά την έξοδον εκ των Τεμπών τα σύνορα περιελάμβανον έν τμήμα του Κάτω Ολύμπου, πλησίον ρου χωρίου Πυργετού. Τα σύνορα ανήρχοντο ακολούθως προς την Ασκορίδα λίμνην (τέως Εζερόν) και το πεδίον της Κονισπόλεως. Επί λόφου καλουμένου Σίμος ανευρέθη ορόσημον μετά λατινικής επιγραφής του έτους 101 μ.χ., το κείμενον της οποίας αναφέρεται εις τον διαχωρισμόν της εκτάσεως Ελασσόνος και Δίου, δηλαδή Περραιβίας και Πιερίας, κατά συνέπειαν δε Θεσσαλίας και Μακεδονίας. Εκείθεν εστρέφοντο βορειοδυτικώς. Εις την δάβασιν της Πέτρας το μεν Πύθιον (τέως Σέλος) ανήκεν εις την Θεσσαλίαν, η δε Πέτρα εις τη Μακεδονίαν. Βορειότερον η χώρα εξετείνοντο μέχρι μέχρι της Δολίχης (τέως Δούχλιστα). Δυτικότερον τα σύνορα ηκολούθουν την κοιλάδα του Τιταρήσιου (Σαρανταπόρου) και επορεύοντο νοτιοδυτικώς περιλαμβάνοντα εις την Θεσαλίαν την Άζωρον (παρά την Βουβάλαν) και την κοιλάδα της Δεσκάτης, ηκολούθουν δε κατά πάσαν πιθανότητα την ανατολικήν πλευράν των Χασίων. Το όρος των Χασίων αποτελεί τον συνδετικόν ορεινόν όγκον μεταξύ των Καμβουνίων ορέων και της Πίνδου, εις το βόρειον δε τμήμα τούτου δημιουργούντια δίοδοι προς την δυτικήν Μακεδονίαν και την κοιλάδα του Αλιάκμονος. Δυτικώτερον η κορυφογραμμή των Χασίων αποτελεί φυσικόν σύνορον. Η Πίνδος εκτεινόμενη προς Νότον συνιστά τον διαχωριστικόν φυσικόν όγκον μεταξύ Θεσσαλίας και Ηπείρου. Βορειοδυτικώς των Σταγών (Καλαμπάκας) ο Πηνειός διασχίζει τα όρη Κερκήτιον (Κόζακας) και Ποίον (Κράτσοβον). Τα φυσικά σύνορα επλησίαζον τας πηγάς του Πηνειού και τον Ζυγόν, το δε Κερκήπιον απετέλει διαχωριστικήν γραμμήν μεταξύ Θεσσαλίας και Ηπείρου. Διά των στενών Πόρτας και Μουζακίου εξησφαλίζετο η επικοινωνία της Ηπείρου και της Αμβρακίας. Προς Νότον η κοιλάς του Σπερχειού ποταμού συνορεύει μετά της Αιτωλίας, της Λοκρίδος και της Φωκίδος. Τέλος δε προς Ανατολάς η θάλασσα του Αιγαίου πελάγους βρέχει τας αποτόμους πλευράς της Όσσης

35 Σελίδα 35 από 217 και του Πηλίου» (Αβραμέα, Α., 1974). Με τον τρόπο αυτόν διαγράφεται ως διοικητική και γεωγραφική μονάδα η επαρχία Θεσσαλίας, στην οποία ανήκει και η προς μελέτη περιοχή της Ελασσόνας. Από τον 4ο αιώνα η περιοχή της Ελασσόνας δεινοπαθεί από επιδρομές και λεηλασίες των Βησιγότθων και των Ούνων. Τον 6ο και 7ο αιώνα είναι η περίοδος μεταναστεύσεων των σλαβικών φύλων, τότε που οι Βελεγεζίτες είχαν εγκατασταθεί αρχικά στη Μαγνησία με έδρα το Βελεστίνο και στη συνέχεια ανηφόρισαν στον Τύρναβο και την Ελασσόνα, τον Όλυμπο και ίδρυσαν την Τσαριτσάνη (Βασιλούπολη), το Βελέσνικο, το Δρυάνοβο, Γκλίκοβο, Βούρμπα και άλλα κέντρα, οι ονομασίες των οποίων διασώζονται μέχρι σήμερα (Κελέσης, Α., 1994). Το 927 μ.χ. αρχίζουν οι επιδρομές των Βουλγάρων με τον Τσάρο Συμεών που με το πέρασμά του άφησε μόνο ερείπια και αργότερα τον Σαμουήλ ( ), οι καταστροφές του οποίοι υπήρξαν ολοκληρωτικές. Τέλος στις βαρβαρικές επιδρομές των Βουλγάρων έδωσε ο Βασίλειος Β Ο Βουλγαροκτόνος ( ), ο οποίος αιχμαλώτισε άνδρες και τους τύφλωσε αφήνοντας μόνο έναν μονόφθαλμο ανά 100 τυφλούς άνδρες για να μπορέσουν να επιστρέψουν στον Σαμουήλ. Τον 11ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στον Θεσσαλικό χώρο οι Βλάχοι και ιδιαίτερα στον Όλυμπο όπου ίδρυσαν οικισμούς που με το πέρασμα του χρόνου αναδείχτηκαν σε μεγάλα κέντρα. Κατά την τουρκοκρατία, ο τούρκος στρατηγός Τουραχάν έφερε στην Ελασσόνα τούρκικο πληθυσμό και την μεταμόρφωσε σε αμιγή τουρκική πόλη, έδρα επαρχίας Οθωμανών. Όσοι Έλληνες υπήρχαν κατοικούσαν στη συνοικία πέρα από το ποτάμι, στο λεγόμενο «Βαρόσι». Εκεί εγκαταστάθηκαν τον 18ο αι. Βλάχοι από την Πίνδο και τον Όλυμπο, οι οποίοι συνυπήρχαν με τους Τούρκους. Με την αποχώρηση των Τούρκων από τη Θεσσαλία εκτός από τους Έλληνες τσιφλικάδες ήρθαν εδώ και πάρα πολλοί «παλαιοελλαδίτες» που εγκαταστάθηκαν μόνιμα. Βρήκαν στην περιοχή ευνοϊκές συνθήκες για οικονομική αποκατάσταση και κοινωνική καταξίωση. Εκτός από τις μεμονωμένες αλλά πολυάριθμες αυτές εγκαταστάσεις νέων κατοίκων στη θεσσαλική γη υπήρξαν και ομαδικές. Οι Σαρακατσαναίοι και οι

Εισαγωγικό Σημείωμα. Σε μελλοντική αφορμή δράσεων θα μπορώ να προβώ στην παρουσίαση πλήρους εργασίας με την αναλογική βιβλιογραφική μου έρευνα.

Εισαγωγικό Σημείωμα. Σε μελλοντική αφορμή δράσεων θα μπορώ να προβώ στην παρουσίαση πλήρους εργασίας με την αναλογική βιβλιογραφική μου έρευνα. Εισαγωγικό Σημείωμα Με αφορμή τις κινητοποιήσεις των συλλόγων, τοπικών φορέων κ.α. στην περιοχή μου Επαρχία Ελασσόνας που εδρεύει και το γραφείο μου ως Τοπογράφος Τ.Ε., θεώρησα σημαντικό να προβώ στην

Διαβάστε περισσότερα

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας H ιστορία του κάστρου της Πάτρας Από την Αρχαιότητα μέχρι την Α' περίοδο Τουρκοκρατίας Μία εργασία της ομάδας Γ (Αβούρης Ε, Γεωργίου Ν, Καρατζιάς Γ, Παπατρέχας Ι) Το κάστρο βρίσκεται στα νότια της Ελλάδας,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΗΜΟΥ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΧΡ. ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΥ 1, ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΤΗΛ: / FAX:

ΔΗΜΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΗΜΟΥ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΧΡ. ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΥ 1, ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΤΗΛ: / FAX: ΔΗΜΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΗΜΟΥ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΧΡ. ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΥ 1, 40200 ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΤΗΛ: 2493025440 / FAX: 2493025053 Email: deptakal@gmail.com http://deptakal.blogspot.com Ο Δήμος της Ελασσόνας καταλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα Ασύρματα Δίκτυα

Ημερίδα Ασύρματα Δίκτυα Ημερίδα Ασύρματα Δίκτυα Επέκταση ενοποίηση ασύρματων δικτύων Δήμου Ελασσόνας Εισηγητής: Γκρίγκας Ιωάννης Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Ιστορική αναδρομή Στο 3ο ΚΠΣ 2000-2006 προκηρύχθηκαν έργα σχετικά με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Κατανομή των σχολείων της Π.Ε. Λάρισας σε ομάδες σχολείων και καθορισμός όμορων ομάδων»

Θέμα: «Κατανομή των σχολείων της Π.Ε. Λάρισας σε ομάδες σχολείων και καθορισμός όμορων ομάδων» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ---------------------------- ΠΕΡ/ΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Ταχ. Δ/νση : Δήμητρας &

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Κατανομή των σχολείων της Π.Ε. Λάρισας σε ομάδες σχολείων και καθορισμός όμορων ομάδων

Κατανομή των σχολείων της Π.Ε. Λάρισας σε ομάδες σχολείων και καθορισμός όμορων ομάδων Κατανομή των σχολείων της Π.Ε. Λάρισας σε ομάδες σχολείων και καθορισμός όμορων ομάδων Έχοντας υπόψη το ΠΔ50/1996 και την τροποποίηση αυτού από το ΠΔ100/1997 άρθρο 5, σχετικά με τη δημιουργία ομάδων σχολείων

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

3. ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

3. ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 3. ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η Δ.Ε.Υ.Α. ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ υλοποίει το έργο «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΣΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ». Στο πλαίσιο του

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων 1 ΙΣΤΟΡΙΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Οι Βούλγαροι Οι Ονογούροι Βούλγαροι. Οι πρώτες Βουλγαρικές φυλές πρέπει να έφθασαν στην περιοχή ανάμεσα στον Καύκασο και την Αζοφική Θάλασσα στα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις

7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ. αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις 7ος αι. 610 641 8 ος αι. ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις πώς διαχειρίστηκε ο Ηράκλειος τόσο τους κινδύνους που απειλούσαν τα σύνορα του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους όσο και τα σοβαρά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Ε ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Σελίδα 1 Κωνσταντινούπολη Η ξακουστή και δοξασµένη πολιτεία, µε τη λαµπρή, χιλιόχρονη ιστορία, που για δέκα αιώνες δέσποζε πρωτεύουσα της

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι Εσωτερική κρίση εξωτερικοί κίνδυνοι 1054-10811081 Στο σημερινό μάθημα θα δούμε: 1. τα εσωτερικά προβλήματα 2. τους εξωτερικούς κινδύνους 3. κυρίως τη μάχη στο Ματζικέρτ και τις συνέπειές της Ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Επικαιροποίηση ομάδων σχολικών μονάδων Π.Ε. Λάρισας και όμορων αυτών».

ΘΕΜΑ: «Επικαιροποίηση ομάδων σχολικών μονάδων Π.Ε. Λάρισας και όμορων αυτών». Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡ/ΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Ταχ. Δ/νση Τ.Κ. Πληροφορίες : Ιωάννα Κολαξή Τηλέφωνο : 2410

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ"*-*

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ Κ*ΑΤοΡ1Α. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ*Κ*ΑΤοΡ1Α. Η 3υζαντινή εποχή Γ* - * **-^ Διασυνδέσεις. ΒιΒλιογραφία Τ Τ*-* Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΚΑΤοΡ1Α Η 3υζαντινή εποχή Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤ ΚΑΤοΡ1Α Κωνσταντινούπολη, Μ' ένα λεωφορείο τριγυρνάμε όλοι μέσα στην πόλη, σελ. 59-63. Βυζαντινή αυτοκρατορία, Εμπορικοί δρόμοι, σελ 34 Μύθοι και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (κωδ. 722β)

Διαβάστε περισσότερα

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου Αυτοκρατορία Κωνσταντινούπολης Βαλδουίνος της Φλάνδρας Βασίλειο Θεσσαλονίκης Θρακικά, μακεδονικά εδάφη Βονιφάτιος Μομφερατικός Δουκάτο Αθηνών Καταλανοί (πρωτεύουσα Θήβα) Μαγιόλοι Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη οπτική επαφή με τα Αμπελάκια δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι αυτό το χωριό διαφέρει από τα άλλα... και όντως αυτό συμβαίνει.

Η πρώτη οπτική επαφή με τα Αμπελάκια δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι αυτό το χωριό διαφέρει από τα άλλα... και όντως αυτό συμβαίνει. Πέντε χιλιόμετρα από τα στενά των Τεμπών, ανηφορίζοντας κανείς μπορεί να δει να ξεπροβάλουν τα Αμπελάκια Λάρισας, η Ιστορική Κοινότητα των Αμπελακίων όπως έχει επικρατήσει. Βρίσκεται στους πρόποδες του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Επισκόπηση της Ελληνικής Ιστορίας, Β. Θ. Θεοδωρακόπουλος, Ph.D. Διόρθωση - Επιμέλεια: Λίλυ Πανούση Εκδόσεις Γιαλός Αθήνα, Δεκέμβριος 2015 ISBN: 978 960 82275 0 7 Εκδόσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΤΗ Hypati - Neopatria

ΥΠΑΤΗ Hypati - Neopatria ΥΠΑΤΗ Hypati - Neopatria Η κωμόπολη της Υπάτης, κτισμένη σε υψόμετρο 400μ. με τη χαρακτηριστική πολυμορφία του τοπίου της, έχει συμπληρώσει πάνω από 2500 χρόνια συνεχούς παρουσίας σε όλα τα γεγονότα της

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις

α. Βασίλειο πόλεις-κράτη ομοσπονδιακά κράτη  συμπολιτείες Η διάσπαση του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου (σελ ) απελευθερωτικοί αγώνες εξεγέρσεις ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 323 [Θάνατος Μ. Αλεξάνδρου] ΕΩΣ 30 π.χ. [κατάληψη της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους ολοκληρώνεται η κατάκτηση της Ανατολής από τους Ρωμαίους, ξεκινά η περίοδος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]

Διαβάστε περισσότερα

Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος

Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος Βούλγαροι Αρχικά ζουν σε εδάφη του Βυζαντίου εμποδίζουν άλλους λαούς να μετακινηθούν Αργότερα ιδρύουν κράτος προσπαθούν

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ 2. Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (610-641). ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Συμπλήρωση κενών Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις ακόλουθες λέξεις (τρεις

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του

1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ (976-1025) 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα ΠΑΙ ΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ Το 958 µ.χ.. γεννιέται ο Βασίλειος ο Β, γιος του Ρωµανού και της Θεοφανώς. Γιαγιά του από την πλευρά του πατέρα του ήταν η Ελένη,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η σημαία της Βουλγαρίας αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις οριζόντιες λωρίδες χρώματος λευκού(στην κορυφή), πράσινου και κόκκινου. Το λευκό αντιπροσωπεύει την ειρήνη,

Διαβάστε περισσότερα

1.Τι είναι τα ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ

1.Τι είναι τα ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ 1.Τι είναι τα ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (Ο.Π.Α.Α.Χ.) Τα Ολοκληρωμένα Προγράμματα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (Ο.Π.Α.Α.Χ.) εντάσσονται στον Άξονα 7 του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ Μια πολύπαθη Ιστορία κουβαλάει στους πέτρινους τοίχους του το κατ εξοχήν σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένας Πύργος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. Α.ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ Β. ΑΠΟΤΗΡΩΜΗΣΤΟΒΥΖΑΝΤΙΟ 1 Τα ελληνιστικά βασίλεια Ελληνιστικός : από το ρήµα ελληνίζω, δηλ. µιµούµαι τους Έλληνες Ήταν τα βασίλεια

Διαβάστε περισσότερα

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού)

(Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Α τάξη Γενικού Λυκείου και Α τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) Ι. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΠΕΤΡΟΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΑ ΠΕΤΡΟΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΕΤΡΟΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Περιβαλλοντική ομάδα σχ. έτος 2015-2016 Υπεύθυνοι καθηγητές: o Λινάρδος Νικόλαος o Αθανασόπουλος Λάμπρος o Διαμαντής Παντελής o Παπαδάκη

Διαβάστε περισσότερα

Ο δρόμος του αλατιού

Ο δρόμος του αλατιού Ο δρόμος του αλατιού Το Μέγα γεφύρι, βρισκόταν πάνω από τον Μέγδοβα, στα όρια Ευρυτανίας και Καρδίτσας, στη περιοχή Κοκκινέϊκα.. Πάνω από την Μαυρομμάτα όπου υπήρχε το γεφύρι της Κότσιτας, ήταν το μοναδικό

Διαβάστε περισσότερα

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Θεατρικές Παραστάσεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου Λήμνος, Λέσβος, Χίος Καλοκαίρι 2014 «Ένα τραγούδι γυρεύουμε. Το τραγούδι των τραγουδιών καρτερούμε. Το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 14 Ο Δωδέκατος Αιώνας (α μέρος): Αλέξιος Α Κομνηνός (1081-1118) - Ιωάννης Β Κομνηνός (1118-1143) - Μανουήλ Α Κομνηνός (1143-1180) - Αλέξιος Β Κομνηνός (1180-1183) - Ανδρόνικος

Διαβάστε περισσότερα

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους 30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Οι σταυροφόροι βοηθούμενοι από τους Βενετούς καταλαμβάνουν την Πόλη. Πολλοί Έλληνες αναγκάζονται να φύγουν και να ιδρύσουν

Διαβάστε περισσότερα

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908, γρήγορα διαψεύστηκαν. Παρά τις επίσημες διακηρύξεις για ισότητα όλων των υπηκόων,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ Στο δρόµο Τρικάλων- Καλαµπάκας, 3 χιλιόµετρα πριν από ταμετέωρα, ορθώνεται πάνω από το χωριό Θεόπετρα ένας βραχώδης ασβεστολιθικός όγκος, στη βορειοανατολική πλευρά του οποίου

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ.

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Βασιλένα Πετκόβα ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγλυφα σε βράχους και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως οικισμοί που χρονολογούνται από το π.χ., υπάρχουν στα παραδοσιακά εδάφη των Σάμι.

Ανάγλυφα σε βράχους και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως οικισμοί που χρονολογούνται από το π.χ., υπάρχουν στα παραδοσιακά εδάφη των Σάμι. Οι Σάμι είναι αυτόχθονες πληθυσμοί, που κατοικούν στη βόρεια Ευρώπη-σε τμήματα της Σουηδίας, στη Νορβηγία, στη Φινλανδία και στη χερσόνησο Kola της Ρωσίας. Είναι οι μοναδικοί αυτόχθονες πληθυσμοί της βόρειας

Διαβάστε περισσότερα

1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο Τα όρια του βυζαντινού κράτους από τα μέσα του 7ου ως τον 9ο αιώνα. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. ΙΜΕ http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/others/o2p 2.html I. Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις.

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις. Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311 Πολυτεχνική Σχολή Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Φαρζανέ Κοχαρή ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος ΑΠΛΟΤΗΤΑ και ΜΕΓΑΛΕΙΟ... Στο θέατρο τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται με τον καλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Από τα παιδιά της Β 2

Από τα παιδιά της Β 2 Από τα παιδιά της Β 2 Γιαλούσα Η Γιαλούσα βρίσκεται στην Καρπασία. Είναι κοντά στο Μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα. Το χωριό οφείλει το όνομα του στη θέση του, που είναι δίπλα από τη θάλασσα. Οι κάτοικοι

Διαβάστε περισσότερα

Ο Αρκάς ή Αρκάδας ήταν πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας, επώνυμος ήρωας της Αρκαδίας, γενάρχης των Αρκάδων και 3ος μυθικός βασιλιάς της Αρκαδίας.

Ο Αρκάς ή Αρκάδας ήταν πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας, επώνυμος ήρωας της Αρκαδίας, γενάρχης των Αρκάδων και 3ος μυθικός βασιλιάς της Αρκαδίας. Ο Αρκάς ή Αρκάδας ήταν πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας, επώνυμος ήρωας της Αρκαδίας, γενάρχης των Αρκάδων και 3ος μυθικός βασιλιάς της Αρκαδίας. Κατά τον Παυσανία, ήταν γιος και διάδοχος του Νύκτιμου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1 ΜΑΘΗΜΑ 1, Οι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση 1. Με τη βοήθεια του χάρτη στη σελ.12, σημειώστε τις παρακάτω πόλεις στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΤΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 1. Απογραφή 190 3: Απογραφή του σαντζακιού των Σερβίων. Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου των Εξωτερικών.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΠ 11 - Κεφάλαιο δύο: Η Πόλη- Κράτος - onlearn.gr - ελπ - εαπ .Σε τέσσερις ενότητες η γέννηση κι η εξέλιξη της πόλης κράτους, στην οποία βασίστηκε η οργάνωση ολόκληρου του ελληνικού πολιτισμού.

ΕΛΠ 11 - Κεφάλαιο δύο: Η Πόλη- Κράτος - onlearn.gr - ελπ - εαπ .Σε τέσσερις ενότητες η γέννηση κι η εξέλιξη της πόλης κράτους, στην οποία βασίστηκε η οργάνωση ολόκληρου του ελληνικού πολιτισμού. Κεφάλαιο δύο: Η Πόλη- Κράτος Σε τέσσερις ενότητες η γέννηση κι η εξέλιξη της πόλης κράτους, στην οποία βασίστηκε η οργάνωση ολόκληρου του ελληνικού πολιτισμού. Α Ενότητα: -- > Φυλετική οργάνωση των Ελλήνων

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μαθητές: Αγγελόπουλος Ηρακλής Ανδρεσάκης Κωνσταντίνος

Οι Μαθητές: Αγγελόπουλος Ηρακλής Ανδρεσάκης Κωνσταντίνος Οι Μαθητές: Αγγελόπουλος Ηρακλής Ανδρεσάκης Κωνσταντίνος Ο Πειραιάς (Αρχαία Ελληνικά: Πειραιεύς) είναι πόλη της περιφέρειας Αττικής και διαθέτει τον σημαντικότερο λιμένα της Ελλάδας και της ανατολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής

ΟΜΑΔΑ Α. Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής ΟΜΑΔΑ Α Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής 2. Η σάρισα ήταν: α) Η επίσημη ονομασία της μακεδονικής φάλαγγας.

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιοποίηση, επεξεργασία, προσθήκες, χαρτογραφικό υλικό: Αρχείο Πανοράματος (http://www.apan.gr) Απρίλιος 2014

Ψηφιοποίηση, επεξεργασία, προσθήκες, χαρτογραφικό υλικό: Αρχείο Πανοράματος (http://www.apan.gr) Απρίλιος 2014 Από τα Θρακικά τ. 25 (1956) σσ. 149-158 Άρθρο του Γεώργιου Μαμέλη για την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ξαμίλι ή Εξαμίλιον, ένα μικρό ελληνικό χωριό της Ανατολικής Θράκης / Ευρωπαϊκής Τουρκίας. Ψηφιοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ H Βυζαντινή Αυτοκρατορία (αλλιώς Βυζάντιο, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Διαβάστε περισσότερα

SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria

SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria Η Στάρα Ζαγόρα είναι είναι η έκτη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας και ένα σημαντικό οικονομικό κέντρο της χώρας. Είναι γνωστή ως πόλη των ίσιων δρόμων, των φλαμουριών

Διαβάστε περισσότερα

1. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός εμφανίζει σημαντικά κέντρα και σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης

1. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός εμφανίζει σημαντικά κέντρα και σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης ΟΜΑΔΑ Α 1. Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) 1. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός εμφανίζει σημαντικά κέντρα και σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης 2. Στο

Διαβάστε περισσότερα

Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που

Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που ΚΡΗΝΗ Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που συνορεύει με τις πρώην κοινότητες και επίσης δημοτικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές:

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣΚΑΙΟΙΠΕΡΙΑΥΤΟΝ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΙKAI BOYΛΕΥΤΕΣ (HONESTIORES ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΙ) - ΣΤΡΑΤΟΣ- ΚΛΗΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Αυτοκράτορας: H ανάρρηση στο θρόνο χάρη στο

Διαβάστε περισσότερα

H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ

H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ H ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ Στο θρόνο βρίσκεται ο Αλέξιος Α Κομνηνός 1081 1118 (ιδρυτής δυναστείας Κομνηνών) Ο Αλέξιος Α Κομνηνός μπροστά στο Χριστό Ο Αλέξιος Α διαπραγματεύεται με τους σταυροφόρους

Διαβάστε περισσότερα

Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων

Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων 05/02/2019 Μεγάλο Μετέωρο-Το παλαιότερο και μεγαλύτερο από όλα τα μοναστήρια των Μετεώρων / Ιερές Μονές Τα Μετέωρα είναι το σημαντικότερο μετά το Άγιο Όρος, μοναστικό συγκρότημα στην Ελλάδα. Ανήκουν στο

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Λάρισα,

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Λάρισα, ΑΝΑΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΟΡΘΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Λάρισα,18-5-2012 ΠΕΡ. Δ/ΝΣΗ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΥΣΠΕ ΛΑΡΙΣΑΣ Ταχ. Δ/νση : Δήμητρας&Γαριβάλδη 10 Τ.Κ : 41221 Λάρισα

Διαβάστε περισσότερα

Με τον Αιγυπτιακό

Με τον Αιγυπτιακό Με ποιον πολιτισμό θα ασχοληθούμε; Με τον Αιγυπτιακό Η θέση της Αιγύπτου Τι βλέπετε; Αίγυπτος και Νείλος Η Αίγυπτος οφείλει την ύπαρξη της στον Νείλο. Το άγονο έδαφος κατέστη εύφορο χάρη στις πλημμύρες,

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843)

Ευρύκλεια Κολέζα ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΝΤΕΝ (565-843) μεγάλες εδαφικές απώλειες ενίσχυση ελληνικότητας νέοι θεσμοί πλαίσιο μέσα στο οποίον το Βυζάντιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του μαθήματος είναι η διδασκαλία της ύλης χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Η αποσπασματικότητα δεν επιτρέπει στους μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της. Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος

Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της. Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος Εκδοχές ίδρυσης Σύμφωνα με την παράδοση από τον Ρωμύλο, γιο του Αινεία (γύρω στο 735 π.x.) Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα στη

Διαβάστε περισσότερα

19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα

19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Μεταναστεύσεις 19 ος αιώνας Διάρκεια επανάστασης του 1821 : μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα των μεταναστευτικών ρευμάτων : Μικρά Ασία Ελλαδικός ηπειρωτικός

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Μιχάλης Κοκοντίνης 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη 2017-18 1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα

Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες. Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Γυναίκες πολεµίστριες και ηρωίδες Έρευνα-επιλογή:Μ. Λόος Μετάφραση: Μ. Σκόµπα Επιµέλεια: Β. Καντζάρα Cleopatra (Κλεοπάτρα) 69 30 π.χ. Αίγυπτος Βασίλισσα Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε το 69 π.x και βασίλεψε στην

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 15 Ο Δωδέκατος Αιώνας (β μέρος): Δυναστεία Αγγέλων: Ισαάκιος Β Άγγελος (1185-1195) - Αλέξιος Γ Άγγελος (1195-1203) - Ισαάκιος Β και Αλέξιος Δ Άγγελοι (1203-1204) - Αλέξιος Ε Μούρτζουφλος

Διαβάστε περισσότερα