ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΤΡΙΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ & ΦΑ

Transcript

1 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΤΡΙΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ & ΦΑ Morela Eri, PhD

2 Η κινητική ικανότητα του παιδιού προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό την ατομική του συμμετοχή στις σχολικές & παιδαγωγικές δραστηριότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το «στιγματισμό» και κατά συνέπεια τον αποκλεισμό των «αδέξιων» από ένα μεγάλο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας (Henderson & Sugden, 1992) Σοβαρά συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα συνδέονται με τις χαμηλές και τις μέτριες κινητικές δυνατότητες στην παιδική ηλικία (Cermak & Larkin, 2002; Cratty, 1994)

3 Κινητική επιδεξιότητα Θετική σχέση Επιθυμητά κοινωνικά χαρακτηριστικά κοινωνική αποδοχή κοινωνική καταξίωση κοινωνική θέση τα πιο επιδέξια παιδιά προσαρμόζονται καλύτερα ατομικά και κοινωνικά, τη στιγμή που οι δυσκολίες στην κίνηση εμποδίζουν τη συμμετοχή σε ομαδικές κινητικές δραστηριότητες και οδηγούν σε μία μη φυσιολογική κινητική ανάπτυξη.

4 Υψηλή επιδεξιότητα & ικανότητα Βελτίωση φ. κατάστασης, δύναμης, επιδεξιότητας Επιτυχία, Επιβράβευση, Συγχαρητήρια, Υπερηφάνεια Συμμετοχή σε κάθε φυσική δραστηριότητα Υψηλότερη αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση

5 Μέτριες/χαμηλές κινητικές ικανότητες Χειροτέρευση της ήδη χαμηλής φ. κατάστασης, δύναμης, επιδεξιότητας Αποτυχία, χλευασμός, πειράγματα, ντροπή Αποφυγή φυσικής δραστηριότητας Χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση

6 Τα συναισθηματικά προβλήματα μεγαλώνουν κατά την διάρκεια των σχολικών χρόνων (Cratty, 1994). Ένα παιδί με κινητικές δυσκολίες δυσκολεύεται να κάνει φίλους και οδηγείται στην κοινωνική απομόνωση και σε σοβαρά συναισθήματα ανικανότητας και κατωτερότητας.

7 από ποιους? γονείς & οικογενειακό περιβάλλον φιλοδοξίες / προσδοκίες (κοινωνική τάξη, παρελθόν στον αθλητισμό) δάσκαλοι & καθηγητές Φ.Α. έλλειψη επιστημονικής γνώσης, ενημέρωσης, πληροφόρησης σχολικό περιβάλλον / συμμαθητές φίλοι εχθρικά συναισθήματα & χλευασμό εξαιτίας απροσεξίας & χαμηλής ικανότητας απομόνωση

8 το αποτέλεσμα?? Εχθρικά συναισθήματα Έλλειψη αυτοπεποίθησης Εσωστρέφεια Άγχος Αισθήματα κατωτερότητας Απογοήτευση Δυστυχία Προβλήματα συμπεριφοράς Μη ρεαλιστική στάση να θέτουν υψηλότερους στόχους Να αποποιούνται την ευθύνη για τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες τους

9 Τα αδέξια παιδιά στιγματίζονται & απομονώνονται με σοβαρές επιπτώσεις στη συναισθηματική-κοινωνική τους ανάπτυξη και στην εκπαιδευτική τους πρόοδο Έγκαιρη ανίχνευση και η έγκαιρη αντιμετώπιση ίσως είναι η μόνη ελπίδα ανατροπής των συνεπειών των κινητικών προβλημάτων

10 Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στην έγκαιρη εφαρμογή ενός προγράμματος αντιμετώπισης και προλαβαίνει πολλά από κινητικά, φυσιολογικά και συναισθηματικά προβλήματα που προκύπτουν καθώς το παιδί μεγαλώνει σε ηλικία (Cermak & Larkin, 2002; Cratty, 1994; Henderson & Sugden, 1992) Σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζονται και ενημερώνονται οι γονείς και το παιδί για την κατάσταση (Cratty, 1994) Η διαδικασία αντιμετώπισης είναι μακρόχρονη και απαιτεί υπομονή!!!

11 ένα πλούσιο και παρακινητικό περιβάλλον για το παιδί, έχει μεγαλύτερη αξία από μία αφύσικη ατμόσφαιρα, η οποία περιορίζει τη φαντασία του και το οδηγεί σε μια δυσαρέσκεια απέναντι στους δασκάλους και το σχολείο. ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε παιδιού. Η Φ. Α. είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες σε ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης για παιδιά με κινητικές δυσκολίες. Η μέθοδος της μερικής εξάσκησης ή η μέθοδος της ανάλυσης της δεξιότητας φαίνεται να είναι οι πιο κατάλληλες μέθοδοι διδασκαλίας δεξιοτήτων σε παιδιά με κινητικές δυσκολίες (Κουρτέσης, 2004; Sugden & Wright, 1998)

12 Πρακτικές συμβουλές για τον/την ΚΦΑ Αίσθημα της επιτυχίας από τις πρώτες ακόμη προσπάθειες (οι πρώτες προσπάθειες ή δεξιότητες θα πρέπει να είναι ευκολότερες) Εφαρμογή δραστηριοτήτων με πολλά επίπεδα επιτυχίας, παρά το αυστηρό «περνάς-κόβεσαι» κριτήριο. Εφαρμογή παιγνιδιών από τα οποία δεν υπάρχει αποκλεισμός κανενός. Η αύξηση της δυσκολίας μιας δεξιότητας θα πρέπει να γίνεται με μικρά βήματα, για να αποφεύγεται η αποτυχία. Η εξάσκηση θα πρέπει να ξεκινά με απλές δεξιότητες και να συνεχίζεται με πιο δύσκολες.

13 Πρακτικές συμβουλές για τον/την ΚΦΑ Η εξάσκηση θα πρέπει να στοχεύει στις συγκεκριμένες περιοχές του προβλήματος. Οι δεξιότητες θα πρέπει να εκτελούνται σε διαφορετικές καταστάσεις, με διαφορετικές ταχύτητες και άλλες παραμέτρους, έτσι ώστε και η παρακίνηση να είναι μεγαλύτερη και το παιδί θα μάθει να εκτελεί τη δεξιότητα κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Δραστηριότητες χωρίς άγχος και μεγάλα διαλείμματα μετά από κοπιαστική άσκηση είναι επίσης σημαντικές. είναι καλό να παρέχεται στο παιδί η ελευθερία να διαλέγει από μόνο του τις δραστηριότητες που προτιμά και νομίζει ότι χρειάζεται

14 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD

15 Άτομα με αναπηρία Θεωρούνται τα άτομα που έχουν σημαντική δυσκολία μάθησης και προσαρμογής εξαιτίας σωματικών, διανοητικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων

16 Παραολυμπιακοί Αγώνες Κορυφαία αθλητική διοργάνωση για αθλητές υψηλών επιδόσεων με αναπηρία Παρά + ολυμπιακοί Παρά = μαζί, πλησίον Παραπληγία + Ολυμπιακοί Αγώνες «Αγώνες πλάι στους Ολυμπιακούς» Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στο Τόκυο το 1964 και υιοθετήθηκε από την Ολυμπιακή Επιτροπή το 1988

17 Χρονολόγιο 1948: οι πρώτοι αγώνες για αθλητές με αναπηρία στο Στόουκ Μάντεβιλ, Αγγλία 1960: οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες για αθλητές με αναπηρία στη Ρώμη (400 αθλητές από 23 χώρες) Ο γιατρός Λούντβιχ Γκούντμαν εμπνευστής των Π.Α. Διεξάγονται κάθε 4 χρόνια πάντα την ίδια χρονιά με τους ΟΑ Οι αθλητές χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την ιδιαιτερότητά τους

18 Δικαίωμα συμμετοχής Άτομα με ακρωτηριασμό Άτομα με εγκεφαλική παράλυση Άτομα που χρησιμοποιούν αναπηρικά αμαξίδια Άτομα με «άλλες» αναπηρίες Άτομα με προβλήματα όρασης (μερική ή ολική απώλεια όρασης) Άτομα με νοητική στέρηση

19 πως? Οι αθλητές αγωνίζονται ενάντια σε αθλητές που έχουν τους ίδιους περιορισμούς (αναπηρία) Ατομικά αγωνίσματα Αθλητές της ίδιας κατηγορίας/αθλητές με παρόμοιους περιορισμούς Ομαδικά αγωνίσματα σύνολο βαθμών αναπηρίας (point system)

20 Αγωνίσματα Τοξοβολία Κλασσικός αθλητισμός Boccia Ποδηλασία Ιππασία Ξιφασκία Goal ball Judo Άρση βαρών σε πάγκο Ιστιοπλοΐα Σκοποβολή Ποδόσφαιρο (5x5 & 7x7) Κολύμβηση Επιτραπέζια αντισφαίριση Πετοσφαίριση Καλαθοσφαίριση ragby με αναπηρικό αμαξίδιο Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο

21 Η ολυμπιακή παιδεία στην ειδική αγωγή Δίνει την ευκαιρία στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες της μάθησης Προσφέρει μεταξύ άλλων κινητικές εμπειρίες στους μαθητές η έλλειψη των οποίων είναι εμφανής είτε εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου διαβίωσης είτε εξαιτίας των περιορισμών που βιώνουν λόγω των ειδικών τους αναγκών

22 Η Ολυμπιακή Παιδεία στην ειδική αγωγή Στόχοι Προσφορά νέων, διαφορετικών, πολύπλευρων και σύνθετων κινητικών εμπειριών που προάγει την συνολική προσωπικότητα των μαθητών μέσα από την κίνηση Κοινωνικοποίηση των μαθητών τόσο μέσα από την εκδήλωση και εφαρμογή στην πράξη των προσωπικών τους επιθυμιών, όσο και από την αποδοχή των επιθυμιών των συμμαθητών τους Την βίωση, την αναγνώριση και την κατανόηση νέων συνθηκών και τρόπων συμπεριφοράς αναφορικά με την κίνηση και τη γνώση

23 Αναμενόμενα αποτελέσματα Οι μαθητές: i. Θα έχουν την δυνατότητα να αναπτύξουν πολύπλευρες δράσεις, να γνωρίσουν νέες δυνατότητες κίνησης και επικοινωνίας ii. iii. iv. Θα καλλιεργήσουν και θα προάγουν την κριτική σκέψη, τη γνώση, τη διάθεση για ζωή, βιώνοντας έτσι τη χαρά της δημιουργίας Θα μάθουν να επικοινωνούν και να συνεργάζονται μεταξύ τους, να συμμετέχουν ενεργά στην ομάδα, να διαμορφώνουν από κοινού το σχολικό περιβάλλον και να μεταφέρουν τα ερεθίσματα που παίρνουν από το σχολείο στο σπίτι Θα βοηθηθούν να ανακαλύψουν τις δυνατότητες τους, να πιστέψουν σ αυτές, να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της μάθησης

24 Η Ολυμπιακή Παιδεία στην ειδική αγωγή Για την εφαρμογή του προγράμματος προτείνονται σημαντικές τροποποιήσεις τόσο στην οριοθέτηση των στόχων όσο και στην μεθοδολογία και τις δραστηριότητες Οι δραστηριότητες θα πρέπει να προσαρμόζονται στο επίπεδο του κάθε μαθητή, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητές του και τα ενδιαφέροντά του.

25 Μεθοδολογία Οι μέθοδοι διδασκαλίας είναι σημαντικό: Να είναι εύκολες στην υλοποίηση τους Να προσεγγίζουν τους στόχους που έχουν τεθεί Να απευθύνονται στο γνωστικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο των μαθητών Να διευκολύνουν τη συνεργασία εκπαιδευτικών-μαθητών

26 Μεθοδολογία Ομαδοσυνεργατικές μέθοδοι Λειτουργούν ομαδικά Αναπτύσσουν ιδέες, εκφράζονται Μαθητές Αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες Παίζουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία μάθησης

27 Διαγνωστική αξιολόγηση Στόχος Η αναγνώριση της προϋπάρχουσας γνώσης και εμπειρίας των μαθητών στο εκάστοτε θέμα και η αξιοποίησή τους για τη βελτίωση και για τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας.

28 Παιδιά με νοητική καθυστέρηση Παράδειγμα ολυμπιακοί αγώνες Συλλογή καρτών με αθλητικές παραστάσεις αρχαίων αθλητών Αναπαράσταση των αθλημάτων και επιβράβευση των αθλητών Παιδιά με κινητικές αναπηρίες Προβολή βίντεο(αθλητικοί αγώνες της αρχαιότητας, αθλητές με κινητικές αναπηρίες) Αξιοποίηση των κινητικών δυνατοτήτων των παιδιών για αναπαραστάσεις εφικτών αθλητικών δραστηριοτήτων

29 Παράδειγμα ολυμπιακοί αγώνες Τυφλά παιδιά & παιδιά με προβλήματα όρασης Περιγραφή αθλημάτων της αρχαιότητας Ακρόαση αθλητικών εκδηλώσεων Άσκηση με δραστηριότητες κινητικότητας και προσανατολισμού Για κωφά και βαρήκοα παιδιά Συλλογή φωτογραφικού υλικού Κατανόηση των αθλητικών δραστηριοτήτων με τη χρήση της νοηματικής Αναπαράσταση αθλημάτων Συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες με προσαρμογές των κανονισμών π.χ. τροποίηση του τρόπου εκκίνησης με οπτική ένδειξη

30 Αξιολογούμε και επιβραβεύουμε την προσπάθεια Καλλιέργεια ευγενούς άμιλλας Ενθάρρυνση των παιδιών για συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες