ΦΑΚΕΛΟΣ Α ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ

Transcript

1 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Α.Ε. Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ : ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 19 «ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ LEΑDER (ΤΑΠΤοΚ)» ΤΟΥ Π.Α.Α ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑλΘ ΦΑΚΕΛΟΣ Α ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Πασαλής Γεώργιος

2 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΦΟΡΕΑ Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Γενικά Στοιχεία Εταιρικό Σχήμα Τεκμηρίωση της αντιπροσωπευτικότητας των φορέων που συμμετέχουν στο εταιρικό σχήμα Χρηματοοικονομική επάρκεια του φορέα ΕΠΙΠΕΔΟ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Αναλυτική παρουσίαση της Επιτροπής Διαχείρισης Προγράμματος (ΕΔΠ) Τεκμηρίωση της επιλογής των φορέων που συμμετέχουν στο επίπεδο λήψης αποφάσεων ΣΤΕΛΕΧΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Το προσωπικό που ήδη απασχολεί ή προτίθεται να απασχολήσει ο υποψήφιος Φορέας στο πλαίσιο εφαρμογής της στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης Τεκμηρίωση της επάρκειας της στελεχιακής δομής Παρουσίαση κτιριακών υποδομών και εξοπλισμού ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΞΟΝΩΝ 4 ΤΟΥ ΠΑΑ & ΤΟΥ ΕΠΑΛ ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΦΟΡΕΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Φυσικό περιβάλλον i. Φυσικοί πόροι και φυσικό περιβάλλον (χαρακτηριστικά) ii. Προστατευόμενες περιοχές iii. Υδατικοί πόροι iv. Πολιτισμικό περιβάλλον v. Πολιτιστικά στοιχεία Δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού i. Επίπεδο Εξέλιξη πληθυσμού στα έτη 2001 & ii. Ηλικιακή Διάρθρωση Πληθυσμού iii. Κοινωνικά Χαρακτηριστικά Πληθυσμού ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

3 Οικονομικά στοιχεία Α. Γενικά Στοιχεία i. Ενδεικτικά στοιχεία ΑΕΠ ii. Ενδείξεις για επίπεδο και κατανομή ΑΕΠ στην περιοχή μελέτης iii. Απασχόληση (συνολική και κατά κλάδο) iv. Εξέλιξη οικονομικά ενεργού πληθυσμού ( ) v. Εξέλιξη Ανεργίας Προσέγγιση επιπέδου υποαπασχόλησης Β. Ο πρωτογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά (κυριότερες μορφές δραστηριότητας) ii. Κύριες χρήσεις αγροτικής γης iii. Παραγωγή αγροτικών προϊόντων iv. Βαθμός μεταποίησης αγροτικών προϊόντων v. Υπάρχουσα κατάσταση στην εμπορία των αγροτικών προϊόντων vi. Χαρακτηριστικά απασχολούμενων στην γεωργία vii. Δασοπονία: κύρια χαρακτηριστικά viii. Αλιεία & υδατοκαλλιέργεια Γ. Ο δευτερογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά (κυριότερες μορφές δραστηριότητας) ii. Αριθμός, Μέγεθος και Διάρθρωση Επιχειρήσεων ανά κλάδο iii. Κλάδοι σε κρίση αναδυόμενοι κλάδοι Δ. Ο τριτογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά ii. Αριθμός, μέγεθος και διάρθρωση επιχειρήσεων ανά κλάδο iii. Ανάλυση του τουριστικού τομέα της περιοχής εφαρμογής iv. Ειδικές τουριστικές υποδομές v. Λοιπές υπηρεσίες vi. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού vii. Τουριστική ζήτηση viii. Πόλοι προσέλκυσης επισκεπτών ix. Αξιοποίηση ευκαιριών που προσφέρονται από τη θάλασσα x. Κλάδοι σε κρίση Αναδυόμενοι κλάδοι Χωροταξική Πολεοδομική οργάνωση i. Αξιολόγηση της θέσης περιοχής ii. Αποστάσεις της περιοχής από σημαντικά οικιστικά κέντρα και αγορές iii. Οικιστικό δίκτυο iv. Παραδοσιακοί ιστορικοί οικισμοί ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

4 Τεχνική υποδομή Κοινωνική Υποδομή Αναπτυξιακές Παρεμβάσεις121 i. Περιγραφή για την τεχνική υποδομή της περιοχής ii. Περιγραφή κοινωνικής υποδομής της περιοχής iii. Διαρθρωτικές παρεμβάσεις έως σήμερα ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΛΟΙΠΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΦΟΡΕΑ 1.1. Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Γενικά Στοιχεία Ο υποψήφιος φορέας με την πλήρη επωνυμία «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Α.Ε. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο.Τ.Α.», και διακριτικό τίτλο «ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. Α.Ε.», συστάθηκε τον Ιούνιο του Η λειτουργία του, διέπεται από τις διατάξεις για τις ανώνυμες εταιρείες (Ν. 2190/1920 όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3604/2007, και ισχύει κάθε φορά), τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά) και τις διατάξεις του Ν. 3852/2010 Πρόγραμμα «Καλλικράτης», όπως αυτός τροποποιήθηκε και ισχύει κάθε φορά. Η εταιρεία, από τη σύστασή της μέχρι σήμερα, δραστηριοποιείται στο Νομό Χαλκιδικής. Η μακρόχρονη εμπειρία της και η επιτυχημένη συμμετοχή της σε πλήθος κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων, αποτελεί εχέγγυο για τον σωστό σχεδιασμό και την αποτελεσματική υλοποίηση τοπικού προγράμματος στο Νομό Χαλκιδικής, στα πλαίσια: του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α , και της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στον Πολύγυρο Χαλκιδικής, ενώ τα γενικά στοιχεία ταυτότητάς της είναι τα εξής : o Περιφέρεια : o Περιφερειακή Ενότητα : o Δήμος : Κεντρικής Μακεδονίας Χαλκιδικής Πολυγύρου o Ταχ. Δ/νση/ Ταχ. Κώδικας : 22ας Απριλίου & Μακεδονίας γωνία, Τ.Κ o Αριθμός τηλεφώνου : ή o Αριθμός FAX : o Ε- mail : o site : info@anetxa.gr o Α.Φ.Μ. : o Δ.Ο.Υ : Πολυγύρου ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

6 Ο υποψήφιος Φορέας διοικείται με βάση το καταστατικό του, από α) τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων, β) το Διοικητικό Συμβούλιο, και γ) τον Πρόεδρο του Δ.Σ. Η εφαρμογή του Τοπικού Προγράμματος Χαλκιδικής για την Επιλογή Στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων, στα πλαίσια: του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α , και της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ έχει ανατεθεί κατ αποκλειστικότητα στην Επιτροπή Διαχείρισης Προγράμματος (Ε.Δ.Π.), στην οποία έγινε εκχώρηση αρμοδιοτήτων με απόφαση του Δ.Σ. (βλ. Πρακτικό Δ.Σ. Νο 267/ , Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά - Σημείο 4) Στο επόμενο διάγραμμα, παρουσιάζεται το οργανόγραμμα του φορέα, που περιλαμβάνεται στο πρότυπο ISO 9001:2008 (Αρ. Μητρώου Πιστοποιητικού TÜV HELLAS ), σύμφωνα με το οποίο έχει πιστοποιηθεί και λειτουργεί η εταιρεία, από το 2004 μέχρι και σήμερα (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά - Σημείο 7). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1 : Οργάνωση και λειτουργία φορέα Γενική Συνέλευση Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος Δ.Σ. Διευθύνων Σύμβουλος Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων & Εταιρικής Επικοινωνίας Γραφείο Γραμματειακής Υποστήριξης Δ/νσης - Διοίκησης Γενικός Διευθυντής Διαχείριση Ποιότητας Νομικό Γραφείο Γραμματεία Τομέων Τομέας Προγραμματισμού Έργων και Προγραμμάτων Ανάπτυξης Τομέας Υλοποίησης Έργων και Προγραμμάτων Ανάπτυξης Τομέας Τεχνικών Υπηρεσιών Τομέας Ανθρωπίνων Πόρων Τομέας Χρηματ/ικής Διαχείρισης Τομέας Μηχανογράφησης και GIS Τομέας Καταπολέμησης εντόμων Ομάδες Υλοποίησης Έργων ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

7 Τα επτά (7) μέλη του Διοικητικού Συμβούλιου, σύμφωνα και με την Ανακοίνωση του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά - Σημείο 6), κατά την περίοδο υποβολής της παρούσας πρότασης, είναι : - Πασαλής Γεώργιος, του Αντωνίου Πρόεδρος του Δ.Σ. της Εταιρείας (ΝΟΜΙΜΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ) - Φώτης Βασίλειος του Φωτίου Αντιπρόεδρος του Δ.Σ της Εταιρείας - Αβδημιώτης Σπυρίδων του Κωνσταντίνου Γραμματέας του Δ.Σ. της Εταιρείας - Λεμονής Κωνσταντίνος, του Γαρυφάλλου μέλος του Δ.Σ της Εταιρείας - Ανδρίτσιος Δημήτριος, του Χρήστου μέλος του Δ.Σ της Εταιρείας - Κούρα Κωνσταντίνα, του Γεωργίου μέλος του Δ.Σ της Εταιρείας - Κοκκινίδης Κωνσταντίνος του Αλεξάνδρου μέλος του Δ.Σ της Εταιρείας Στις αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται η προώθηση των καταστατικών σκοπών και στόχων της ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ., η χάραξη και η εφαρμογή στρατηγικής, στόχων και πολιτικής ποιότητας της Εταιρείας, η εκπροσώπηση της Εταιρείας, η λήψη αποφάσεων για κάθε πράξη που αφορά στη διοίκηση της Εταιρείας, στη διαχείριση της περιουσίας της και στην επιδίωξη της υλοποίησης των σκοπών της με εξαίρεση, την εφαρμογή του Τοπικού Προγράμματος Χαλκιδικής, στα πλαίσια: του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ για το οποίο (Τοπικό Πρόγραμμα), οι αρμοδιότητες έχουν εκχωρηθεί στην Ε.Δ.Π Εταιρικό Σχήμα Το Μετοχικό Κεφάλαιο (μετά τη διαδικασία διαβούλευσης, από την οποία προέκυψε η βούληση να συμμετέχει ένας αλιευτικός σύλλογος, ώστε να εκπροσωπείται και η κατηγορία των αλιέων στο Μετοχικό Κεφάλαιο της εταιρείας), όπως προκύπτει από τα βιβλία Μετόχων και Μετοχών (βλ. Παράρτημα - Σημείο 1) είναι το εξής : Α/Α ΦΟΡΕΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΤΟΧΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΟΥΝ (ΔΗΜΟΣΙΟΣ/ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ) 1 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (β βαθμός ΟΤΑ) ,29% ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

8 2 ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας ,99% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (Συνδικαλιστικό όργανο α βαθμού ΟΤΑ) 3 Δήμος Πολυγύρου 606 9,90% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (α βαθμός ΟΤΑ) 4 Δήμος Νέας Προποντίδας 466 7,61% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (α βαθμός ΟΤΑ) 5 Δήμος Αριστοτέλη 290 4,74% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (α βαθμός ΟΤΑ) 6 Δήμος Σιθωνίας 204 3,33% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (α βαθμός ΟΤΑ) 7 Ιερό Κοινόβιο Ευαγγελ. Θεοτ. Συν. Εκκλησ ,73% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ Χειροτεχνίας & Φιλοξενίας Π.Ε. (Κοινωνικός φορέας) 8 Ένωση Δασικών & Γεωργικών 131 2,14% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ Συνεταιρισμών Αρναίας (Αγροτικός Συνεταιρισμός) 9 Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών 105 1,72% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ Πολυγύρου (Αγροτικός Συνεταιρισμός) 10 Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών 105 1,72% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ Χαλκιδικής (Αγροτικός Συνεταιρισμός) 11 Δήμος Κασσάνδρας 85 1,39% ΔΗΜΟΣΙΟΣ (α βαθμός ΟΤΑ) 12 Ένωση Ξενοδοχείων Χαλκιδικής 26 0,42% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ (Σωματείο/σύλλογος ξενοδοχείων Χαλκιδικής) 13 Αλιευτικός Σύλλογος Δήμου Αριστοτέλη 1 0,02% ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ (Αλιευτικός Σύλλογος) ΣΥΝΟΛΟ ,00% Τεκμηρίωση της αντιπροσωπευτικότητας των φορέων που συμμετέχουν στο εταιρικό σχήμα Στη μετοχική σύνθεση του εταιρικού σχήματος (ΟΤΔ ΑΝΕΤΧΑ Α.Ε), συμμετέχουν όλοι οι ΟΤΑ της Χαλκιδικής, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που εκπροσωπεί τις μετοχές τη Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής και η ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, που εκπροσωπεί τους Δήμους της Χαλκιδικής. Άρα, από Αυτοδιοικητική άποψη, η εκπροσώπηση των Φορέων, βρίσκεται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Το γεγονός αυτό, επιβεβαιώνεται και από το ποσοστό των μετοχών που κατέχουν οι Φορείς Αυτοδιοίκησης της Χαλκιδικής, επί του συνόλου των μετοχών της ΟΤΔ, που ανέρχεται αθροιστικά στο 91,25% αυτών. Το συγκεκριμένο στοιχείο, καταδεικνύει τον κατοχυρωμένο θεσμικά ρόλο της ΟΤΔ, σε ολόκληρο τον Διοικητικό μηχανισμό της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής. Συνέπεια αυτής της υπεροπλίας των Τοπικών Φορέων της Αυτοδιοίκησης α και β βαθμού, στο μετοχικό κεφάλαιο της ΟΤΔ, είναι η μετεξέλιξή της σε Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

9 Το υπόλοιπο ποσοστό των μετοχών της ΟΤΔ, κατανέμεται σε μια σειρά από τους σημαντικότερους Αγροτοδασικούς, Επαγγελματικούς και Κοινωνικούς Φορείς της Χαλκιδικής. Συγκεκριμένα, ο Αγροτοδασικός τομέας της περιοχής, εκπροσωπείται στην ΟΤΔ, από τις αντίστοιχες τρείς (3) Ενώσεις Συνεταιρισμών, που καλύπτουν Διοικητικά το σύνολο της Χαλκιδικής. Η Ένωση Ξενοδοχείων Χαλκιδικής, που συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της ΟΤΔ, εκπροσωπεί το σύνολο των ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και ένα μεγάλο μέρος των τουριστικών καταλυμάτων της Χαλκιδικής. Το Ιερό Κοινόβιο Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, αποτελεί έναν (1) ιδιαίτερο Συνεταιρισμό Γυναικών Μοναχών, που συνδέεται με την Αγιορείτικη Κληρονομιά και δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων, σε έργα παραδοσιακής χειροτεχνίας, αγιογραφίας, παρασκευής τραχανά, γλυκών κουταλιού και ηδύποτων, και σε προγράμματα πρόληψης του καρκίνου του μαστού, για γυναίκες που επισκέπτονται το μοναστήρι στην Ορμύλια, προερχόμενες από κάθε σημείο της Χαλκιδικής και της Βόρειας Ελλάδας. Τέλος, ο Αλιευτικός Σύλλογος Δήμου Αριστοτέλη, εκπροσωπεί στην ΟΤΔ, τους αλιείς και τον κλάδο της Αλιείας, προερχόμενος από την περιοχή με τη μεγαλύτερη συγκέντρωσή τους σε ολόκληρο το Νομό. Συμπερασματικά, φαίνεται πως η ΟΤΔ, εκτός του ότι καλύπτει διοικητικά ολόκληρη την τοπική κοινωνία, αντιπροσωπεύει ένα πολύ μεγάλο τμήμα του αγροτικού, αλιευτικού και επιχειρηματικού πληθυσμού της. Η αντιπροσώπευση δε των τοπικών φορέων στο εταιρικό σχήμα της ΟΤΔ, αποτυπώνει και αναδεικνύει, όλα εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, που περιγράφονται στο κεφάλαιο της υφιστάμενης κατάστασης, όπως είναι, ο αγροτοκτηνοτροφικός χαρακτήρας της ενδοχώρας, η ανάπτυξη μορφών μαζικού τουρισμού στην παραλιακή ζώνη, η σχέση εξάρτησης της τοπικής κοινωνικοοικονομικής ζωής από την γειτνίαση με το Άγιο Όρος, η ύπαρξη πλήθους στοιχείων τοπικής τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς Χρηματοοικονομική επάρκεια του φορέα Η Αναπτυξιακή Εταιρεία Χαλκιδικής ΑΕ, λειτουργεί από το Η αδιάλειπτη λειτουργία της εταιρείας για 24 έτη, αποτελεί την πρωταρχική χρηματοοικονομική εγγύηση, για την επάρκειά της και τη δυνατότητά της, στη διαχείριση και υλοποίηση της Τοπικής Στρατηγικής του προτεινόμενου Προγράμματος. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

10 Ειδικότερα, το προηγούμενο έτος 2015, το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ανήλθε, σε 612 χιλ., τα «μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία» της εταιρείας σε χιλ. (προ αποσβέσεων), ενώ τα «κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία» της, σε χιλ.. Επίσης, σύμφωνα με τον ισολογισμό του έτους 2015, οι συνολικές υποχρεώσεις της εταιρείας είναι χιλ.. Στη συνέχεια, παρατίθενται τα κυριότερα οικονομικά στοιχεία της εταιρείας για τα τρία (3) τελευταία έτη, τα οποία βασίζονται στους ισολογισμούς των ετών 2013, 2014 και 2015 (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά - Σημείο 5). Κύκλος εργασιών (ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ & ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΠΑΡ ΥΠΗΡ) Άλλα έσοδα εκμεταλλεύσεως (ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ & ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΣΟΔΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ) , , , ,83 0 Συνολικός Κύκλος Εργασιών , , ,75 Τα Καθαρά Αποτελέσματα (Κέρδη) Χρήσεως τα τρία (3) τελευταία έτη (2013, 2014, 2015) έχουν ως εξής : Καθαρά Αποτελέσματα (κέρδη) Χρήσεως , , ,47 Τέλος, η Καθαρή θέση και ο Δείκτης ρευστότητας για την ίδια περίοδο ( ), έχουν ως εξής : Διαχειριστικό έτος : 1/1/ /12/2015 Καθαρή θέση (οικονομικού έτους 2015) : , ,89 Δείκτης ρευστότητας (οικονομικού έτους 2015): ,60 = 1,05 (κυκλοφορούν ενεργητικό + μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού) / (βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις + μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού) Σημείωση: Με βάση τα ΕΛΠ, στα κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (κυκλοφορούν ενεργητικό), συμπεριλαμβάνονται οι μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού, οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση, είναι τα «δουλευμένα έσοδα περιόδου». Επίσης, στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, συμπεριλαμβάνονται οι μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού, οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση είναι μηδενικοί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

11 Διαχειριστικό έτος : 1/1/ /12/2014 Καθαρή θέση (οικονομικού έτους 2014) : , , ,32 Δείκτης ρευστότητας (οικονομικού έτους 2014): = 0, ,01+ 0 (κυκλοφορούν ενεργητικό + μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού) / (βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις + μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού) Διαχειριστικό έτος : 1/1/ /12/2013 Καθαρή θέση (οικονομικού έτους 2013) : 571,809, , ,72 Δείκτης ρευστότητας (οικονομικού έτους 2013): = 0, ,41+ 0 (κυκλοφορούν ενεργητικό + μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού) / (βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις + μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού) ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

12 1.2. ΕΠΙΠΕΔΟ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Αναλυτική παρουσίαση της Επιτροπής Διαχείρισης Προγράμματος (ΕΔΠ) Με βάση την με αριθ. 267/ (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά Σημείο 4) απόφαση του Δ.Σ. και τα αποτελέσματα Διαβούλευσης, η Επιτροπή Διαχείρισης Προγράμματος, είναι η εξής : Α/Α Όνομα Φορέα που εκπροσωπείται Κατηγορία Φορέα βάσει των συμφερόντων που αντιπροσωπεύουν (Δημόσιος / Ιδιωτικός) 1 Τακτικός : Γιώργος Ιωάννης Αναπληρώτρια : Ζωγράφου Αικατερίνη 2 Τακτικός : Ζωγράφος Αστέριος Αναπληρωτής : Ζαγγίλας Δημήτριος 3 Τακτικός : Καρράς Εμμανουήλ Αναπληρωτής : Κοκκινίδης Κωνσταντίνος 4 Τακτικός : Πασαλής Γεώργιος Αναπληρώτρια : Παπαδοπούλου Γεωργία 5 Τακτικός : Ευαγγελινός Ευάγγελος Αναπληρωτής : Κωστάρας Κωνσταντίνος 6 Τακτικός : Κόνσουλας Αλέξιος Αναπληρωτής : Κόμνος Νικόλαος 7 Τακτικός : Κουφίδης Ιωάννης Αναπληρωτής : Καραφουλίδης Αναστάσιος 8 Τακτικός : Ευαγγελινός Αθανάσιος Αναπληρωτής : Καραγιάννης Μιχάλης 9 Τακτικός : Αλεξού Μαρία Αναπληρώτρια : Κωνσταντινούδη Αναστασία Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής ΦΟΡΕΑΣ Β ΒΑΘΜΟΥ ΟΤΑ Δήμος Πολυγύρου ΦΟΡΕΑΣ Α ΒΑΘΜΟΥ ΟΤΑ Δήμος Προποντίδας ΦΟΡΕΑΣ Α ΒΑΘΜΟΥ ΟΤΑ Πολιτιστικός Σύλλογος "ο Φάρος" ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών - Αγροτικός Συνεταιρισμός (Ε.Α.Σ. Πολυγύρου - Α.Σ.) ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Αλιευτικός Σύλλογος Δήμου Αριστοτέλη ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Επιμελητήριο Χαλκιδικής ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Ομάδας Πυροπροστασίας Εθελοντών Αγ. Νικολάου «Ο Ίταμος» ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Σύλλογος Γυναικών Κασσανδρείας ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Ποσοστό Συμμετοχής Δημόσιος 11,111% Δημόσιος 11,111% Δημόσιος 11,111% Ιδιωτικός 11,111% Ιδιωτικός 11,111% Ιδιωτικός 11,111% Ιδιωτικός 11,111% Ιδιωτικός 11,111% Ιδιωτικός 11,111% ΣΥΝΟΛΟ 100% Τεκμηρίωση της επιλογής των φορέων που συμμετέχουν στο επίπεδο λήψης αποφάσεων Η ΟΤΔ, χρησιμοποιώντας τα κριτήρια των σχεδίων της προκήρυξης για το Επίπεδο Λήψης Αποφάσεων, που δόθηκαν στη δημοσιότητα την προηγούμενη της προκήρυξης περίοδο, έθεσε έγκαιρα προς συζήτηση, στη διαδικασία διαβούλευσης με την ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

13 τοπική κοινωνία, την δική της άποψη για την απαιτούμενη σύνθεσή της, στο προτεινόμενο τοπικό πρόγραμμα (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά Σημείο 9). Η σύνθεση αυτή, που απεικονίζεται και στον Πίνακα του προηγούμενου Κεφαλαίου , περιλαμβάνει αρχικά τρείς (3) Αυτοδιοικητικούς Φορείς του Α και Β βαθμού του Νομού Χαλκιδικής. Γεωγραφικά ο Νομός Χαλκιδικής, όπως παρουσιάζεται στο Κεφ.2, ταυτίζεται με την περιοχή εφαρμογής του προτεινόμενου τοπικού προγράμματος στα πλαίσια του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α Η περιοχή εφαρμογής της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ , είναι υποσύνολο της περιοχής εφαρμογής του Μέτρου 19 (και του Νομού Χαλκιδικής). Οι συγκεκριμένοι Αυτοδιοικητικοί Φορείς, που συμμετέχουν ο καθένας μ έναν εκπρόσωπό τους στην Ε.Δ.Π. και είναι, η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής και οι Δήμοι Πολυγύρου και Ν. Προποντίδας Χαλκιδικής, καλύπτουν την υποχρέωση, η Ε.Δ.Π να περιλαμβάνει Φορείς, που εξυπηρετούν συμφέροντα του Δημόσιου Τομέα της οικονομίας, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30% και μικρότερο του 49% επί των δικαιωμάτων ψήφου. Στην προτεινόμενη Ε.Δ.Π. αντιπροσωπεύουν ποσοστό 33,33% (3 ψήφοι μελών επί συνόλου 9 ψήφων μελών), που είναι μεγαλύτερο του 30% και μικρότερο του 49% ( 30%< 33,33%<49%). Οι υπόλοιποι Φορείς που συμμετέχουν στο Επίπεδο Λήψης Αποφάσεων της ΟΤΔ, είναι : To Επιμελητήριο Χαλκιδικής Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών - Αγροτικός Συνεταιρισμός Πολυγύρου (Ε.Α.Σ. Πολυγύρου- Α.Σ.) Ο Αλιευτικός Σύλλογος Δήμου Αριστοτέλη Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ο Φάρος Η Ομάδα Πυροπροστασίας Εθελοντών Αγ. Νικολάου Ο Ίταμος και Ο Σύλλογος Γυναικών Κασσανδρείας Αυτοί οι έξι (6) Κοινωνικοί και Οικονομικοί Φορείς της περιοχής, που συμπληρώνουν το Επίπεδο Λήψης Αποφάσεων της ΟΤΔ, εξυπηρετούν ο καθένας με το 1/9 ( 11,11%) των δικαιωμάτων ψήφου, συμφέροντα του Ιδιωτικού Τομέα της περιοχής. Η επιλογή συμμετοχής των συγκεκριμένων Φορέων στην Ε.Δ.Π του προτεινόμενου τοπικού προγράμματος, έγινε ειδικότερα για τον καθένα, για τους εξής λόγους: ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

14 1) Η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής, αποτελεί τον αποκλειστικό εκπρόσωπο της Αυτοδιοίκησης β Βαθμού στην περιοχή και τον μεγαλομέτοχο της ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ. 2) Ο Δήμος Πολυγύρου, αποτελεί την Πρωτεύουσα του Νομού Χαλκιδικής και χωροταξικά, απλώνεται στο κεντρικό και μεγαλύτερο συγκριτικά με άλλους Δήμους τμήμα της προτεινόμενης περιοχής, που ταυτίζεται στο πλαίσιο του τοπικού προγράμματος του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α , με το Νομό Χαλκιδικής. 3) Ο Δήμος Νέας Προποντίδας, είναι ο Δήμος με την μεγαλύτερη οικονομική βαρύτητα και ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος οικονομικά, στο Νομό Χαλκιδικής. 4) Το Επιμελητήριο Χαλκιδικής, είναι ο θεσμικός εκφραστής των επιχειρήσεων, σε επίπεδο περιοχής εφαρμογής. 5) Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών-Αγροτικός Συνεταιρισμός Πολυγύρου (Ε.Α.Σ. Πολυγύρου- Α.Σ.), είναι η πολυπληθέστερη Ένωση του Νομού Χαλκιδικής, καλύπτοντας διοικητικά, τους πρωτοβάθμιους αγροτικούς συλλόγους, που δραστηριοποιούνται στα όρια δύο (2) Δήμων του Νομού (Δήμοι Πολυγύρου και Σιθωνίας). 6) Ο Αλιευτικός Σύλλογος Δήμου Αριστοτέλη, δραστηριοποιείται διοικητικά και καλύπτει, σημαντικό τμήμα της περιοχής εφαρμογής του προτεινόμενου τοπικού προγράμματος στο πλαίσιο της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ Σημαντικό τμήμα, όχι μόνο από την άποψη του μεγέθους της καλυπτόμενης έκτασης, αλλά και από την άποψη της περιοχής, που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη πυκνότητα αλιέων και τον μεγαλύτερο συγκριτικά όγκο αλιευτικής δραστηριότητας, μέσα στην περιοχή εφαρμογής της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ ) Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ο Φάρος», με έδρα τα Νέα Μουδανιά, του Δήμου Ν. Προποντίδας, είναι ένας (1) από τους περισσότερο δραστήριους Πολιτιστικούς Συλλόγους της Χαλκιδικής, με τμήματα χορωδίας, μουσικής, κινηματογράφου, φωτογραφίας, λαογραφίας, θεατρικό, χορευτικό, φυσιολατρικό, κοινωνικών προβλημάτων και πλούσια βιβλιοθήκη. 8) Η Ομάδα Πυροπροστασίας Εθελοντών Ο Ίταμος, έχει την έδρα του στον Άγ. Νικόλαο του Δήμου Σιθωνίας Χαλκιδικής, είναι με βεβαιότητα, ο πλέον αξιόλογος μη κυβερνητικός Φορέας, που δραστηριοποιείται στη βάση του εθελοντισμού των μελών ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

15 του, στην περιοχή εφαρμογής σε θέματα προστασίας της φύσης και του περιβάλλοντος, και 9) Ο Σύλλογος Γυναικών Κασσανδρείας, είναι ο πλέον δραστήριος Γυναικείος Σύλλογος της Χαλκιδικής. Διαπιστώνεται με τον τρόπο αυτό από τα παραπάνω ότι, συνολικά στο κοινό Επίπεδο Λήψης Αποφάσεων των προτεινόμενων τοπικών προγραμμάτων του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α και της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ , εκπροσωπούνται με κριτήριο την διοικητική κατά Δήμους διάρθρωση, όλοι οι Δήμοι του Νομού Χαλκιδικής. Η εκπροσώπηση γίνεται, είτε μέσω του οικείου Δήμου, είτε μέσω κάποιων Φορέων της κοινωνίας των πολιτών ή οικονομικοκοινωνικών εταίρων της τοπικής περιοχής, ανάλογα πάντα, με την ιδιαιτερότητα του εκάστοτε κριτηρίου επιλογής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

16 1.3. ΣΤΕΛΕΧΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Το προσωπικό που ήδη απασχολεί ή προτίθεται να απασχολήσει ο υποψήφιος Φορέας στο πλαίσιο εφαρμογής της στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης Συντονίστρια προγράμματος : ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Επιστημονικό προσωπικό : Έντεκα (11) άτομα (όπως στον παρακάτω αναλυτικό πίνακα) Λοιπό προσωπικό : Δύο άτομα (όπως στον ίδιο παρακάτω αναλυτικό πίνακα) Α/Α ΟΝΟΜΑ- ΤΕΠΩΝΥΜΟ 1 ΣΥΡΓΑΝΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ 2 ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ 3 ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΟΛΓΑ 4 ΛΕΙΒΑΔΙΩΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 5 ΣΧΟΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑ 6 ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΤΟΠΙΚΩΝ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΤΟΣ ΠΡΟΣ- ΛΗΨΗΣ* ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 2008 ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ 30ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Ιανουάριος 1993) 2008 ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ - ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 1992 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ 2008 ΑΝΩΤΕΡΑ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΡΟΔΟΥ - ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 2009 ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 2008 ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 15ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Μάρτιος 2001) 24ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Ιούνιο 1992) 14ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Φεβρουάριος 2002) 8ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Μάιο 2008) 12ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Ιούνιο 2004) ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

17 7 ΚΑΣΤΡΕΤΣΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 8 ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ ΜΙΧΑΛΙΤΣΑ 9 ΜΑΤΣΟΥΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ 10 ΛΙΓΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 11 ΚΑΚΑΡΙΚΑ ΜΑΡΙΑ 12 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚ ΟΣ 13 ΤΣΑΝΤΙΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ 14 ΤΖΙΑΤΖΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΛΟΙΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ - ΜΕΛΟΣ ΟΤΔ ΛΟΙΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2008 ΓΕΩΠΟΝΟΣ - ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ 15ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Ιούλιο 2001) 2008 ΓΕΩΠΟΝΟΣ 10ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Μάρτιο 2006) 2008 ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 2008 ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 12ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Ιούνιο 2004) 22ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Νοέμβριος 1994) 2009 ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ 8ετής εμπειρία σε σχεδιασμό και υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Μάιο 2008) ΕΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑ ΜΜΑΤΟ Σ** ΑΕΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 1995 Δ.Ε. ΒΟΗΘΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗ 5ετής συμμετοχή σε συγχρηματοδοτούμενα κοινοτικά και εθνικά προγράμματα 21ετής εμπειρία σε υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Φεβρουάριο 1995) 2009 Δ.Ε. 9ετής εμπειρία σε υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (από Νοέμβριο 2007) * Συμπληρώνεται το έτος πρόσληψης με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου. Σημειώνεται ότι, τα στελέχη είχαν αρχίσει την συνεργασία με την ΑΝΕΤΧΑ ΑΕ από προηγούμενα έτη με συμβάσεις έργου. ** Θα προσληφθεί με σύμβαση έργου με την έναρξη του προγράμματος και για όλη τη διάρκειά του Επισυνάπτονται οι συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, με όλα τα παραπάνω υφιστάμενα στελέχη, όπως ισχύουν σήμερα, καθώς και Υπεύθυνη Δήλωση για απασχόλησή τους στην ΟΤΔ, από την έναρξη του προγράμματος (βλ. Παράρτημα - Σημείο 2). ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

18 Τεκμηρίωση της επάρκειας της στελεχιακής δομής Όπως φαίνεται από τον παραπάνω αναλυτικό πίνακα, υπάρχει μεγάλη επάρκεια της στελεχιακής δομής, τόσο από άποψη ειδικοτήτων, όσο και από άποψη εμπειρίας. Τη στελεχιακή δομή απαρτίζουν επιστημονικά στελέχη επτά (7) ειδικοτήτων: Οικονομολόγος, Πολιτικός Μηχανικός, Γεωπόνος, Διοίκησης Επιχειρήσεων, Μηχανολόγος Μηχανικός, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, και ένας επιστήμονας Τουριστικών Επαγγελμάτων. Οι συγκεκριμένες ειδικότητες καλύπτουν το σύνολο των αναγκών για τον επιτυχή σχεδιασμό και την εφαρμογή της τοπικής στρατηγικής του Νομού Χαλκιδικής. Από άποψη εμπειρίας, η ενασχόληση των περισσότερων στελεχών με το σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων LEADER I, LEADER II, LEADER+, Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Αγροτικών Χώρων Χολομώντα-Ομβριανού, Άξονες 3 και 4 του ΠΑΑ , άξονας 4 του ΕΠΑΛ (πάνω από 20 έτη), σε συνδυασμό με τη διεπιστημονική πληρότητα της στελεχιακής δομής, διασφαλίζουν με απόλυτη βεβαιότητα την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική υλοποίηση της τοπικής στρατηγικής Παρουσίαση κτιριακών υποδομών και εξοπλισμού Υπάρχει απόλυτη επάρκεια κτιριακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού για τις λειτουργικές ανάγκες της ΟΤΔ και την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων των Στελεχών και της Διοίκησης, του οργανογράμματος της ΟΤΔ. Συγκεκριμένα, η εταιρεία στεγάζεται σε μισθωμένο χώρο 538 τ.μ. στον πρώτο όροφο πολυκατοικίας. Στον χώρο αυτό, υπάρχουν δέκα πέντε (15) αυτόνομα γραφεία μίας (1) ή δύο (2) θέσεων εργασίας, αίθουσα συνεδριάσεων, server room, δύο (2) αίθουσες αρχείου, χώρος αναμονής, δύο (2) κουζίνες, πέντε (5) WC και πέντε (5) αποθηκευτικοί χώροι στο υπόγειο του κτιρίου. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

19 Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ είναι ιδιοκτήτρια και φορέας διοίκησης και διαχείρισης του Επιχειρηματικού Πάρκου Ζερβοχωρίων (συνολικής έκτασης 105 στρεμμάτων), του μοναδικού χωροθετημένου βιοτεχνικού και επιχειρηματικού χώρου στο Νομό Χαλκιδικής (βλ. Παράρτημα - Σημείο 3). Ο εξοπλισμός που διαθέτει και χρησιμοποιεί ο Φορέας, αποτυπώνεται αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα : Α/Α 1 ΤΟΜΕΑΣ ΒΑΣΕΙ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πρόεδρος Δ.Σ. Διευθύνων Σύμβουλος ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Γραφείο -Υπολογιστής HP με Windows XP, Office XP 13 2 Γενικός Διευθυντής -Υπολογιστής HP με Windows 7, Office XP -Εκτυπωτής SAMSUNG, Ασπρόμαυρος laser Α Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων & Εταιρικής Επικοινωνίας Γραφείο Γραμματειακής Υποστήριξης Δ/νσης - Διοίκησης -Υπολογιστής HP με Windows VISTA, Office XP 9 -Υπολογιστής HP με Windows XP, Office XP 2 5 Διαχείριση Ποιότητας -Υπολογιστής HP με Windows 7, Office Πολυμηχάνημα SAMSUNG Ασπρόμαυρο laser Α4 8 6 Νομικό Γραφείο -Υπολογιστής HP με Windows XP, Office XP 8 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

20 7 Γραμματεία Τομέων 8 9 Τομέας Προγραμματισμού Έργων και Προγραμμάτων Ανάπτυξης Τομέας Υλοποίησης Έργων και Προγραμμάτων Ανάπτυξης -Υπολογιστής HP με Windows VISTA, Office XP -Εκτυπωτής RICOH Έγχρωμος laser Α4 -Πολυμηχάνημα /Φωτοτυπικό LEXMARK, - Ασπρόμαυρο laser Α4 -Συσκευή FAX RICOH -Δύο (2) υπολογιστές HP, με Windows 7, Office Εκτυπωτές LEXMARK & SAMSUNG, Ασπρόμαυροι laser Α4 -Τέσσερις (4) υπολογιστές HP με Windows 7, Office Εκτυπωτές SAMSUNG, Ασπρόμαυροι laser Α4 -Φωτοτυπικό DEVELOP, Ασπρόμαυρο laser Α4, A3 2 3, 5 4, 6, Τομέας Τεχνικών Υπηρεσιών -Υπολογιστής PGS με Windows 7, Office Εκτυπωτής AFICIO, Ασπρόμαυρος laser Α Τομέας Ανθρωπίνων Πόρων -Υπολογιστής HP με Windows 7, Office 2016, πρόγραμμα μισθοδοσίας EPSILON NET Τομέας Χρηματ/ικής Διαχείρισης Τομέας Μηχανογράφησης και GIS -Υπολογιστής HP με Windows 7, Office 2016, λογιστικό πρόγραμμα ΚΕΦΑΛΑΙΟ - UNISOFT -Φωτοτυπικό DEVELOP, Ασπρόμαυρο laser Α4, A3 -Υπολογιστής με Windows 7, Office XP, GIS - GIS ArcPad : Συσκευή GPS (pda), για συλλογή και ανάλυση χωρικών δεδομένων και αντίστοιχο λογισμικό ArcPad, για τη μεταφορά και περαιτέρω επεξεργασία των δεδομένων σε υπολογιστή -Έγχρωμος plotter HP inkjet Α0 -Scanner HP, Έγχρωμο A Τομέας Καταπολέμησης εντόμων -Υπολογιστής HP με Windows XP, Office XP -Εκτυπωτής HP, Ασπρόμαυρος laser Α4 10 -Υπολογιστής DELL με Windows Server 2012 R2 -Ένα rack για την δομημένη καλωδίωση όλων των υπολογιστών της εταιρείας. -Ένα ψηφιακό τηλεφωνικό κέντρο SAMSUNG, 25 εσωτερικών θέσεων. -Σύστημα UPS. Σύστημα αδιάλειπτης παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για ολόκληρο το δίκτυο των υπολογιστών της εταιρείας. Server room Ο Φορέας για τις ανάγκες λειτουργίας και υλοποίησης των προγραμμάτων του, διαθέτει επίσης, τον ακόλουθο εξοπλισμό παρουσιάσεων - συναντήσεων: - Laptop ACER με Windows VISTA, Office XP - Βιντεοπροβολέας PHILIPS - Ψηφιακή φωτογραφική μηχανή CANON, 10 Mpixels Τέλος, ο Φορέας χρησιμοποιεί για τις μετακινήσεις του προσωπικού στο πλαίσιο υλοποίησης των προγραμμάτων του, ένα (1) τζιπ της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής, που παραχωρείται με ετήσιες επαναλαμβανόμενες αποφάσεις παραχώρησης της χρήσης του. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

21 1.4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΞΟΝΩΝ 4 ΤΟΥ ΠΑΑ & ΤΟΥ ΕΠΑΛ Η ΟΤΔ ΑΝΕΤΧΑ ΑΕ έχει υλοποιήσει Τοπικά Προγράμματα και Δράσεις στο πλαίσιο α) του Άξονα 4 -LEADER του ΠΑΑ και β) του Άξονα 4 του ΕΠΑΛ Τα στοιχεία μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων είναι : Στοιχεία υλοποίησης τοπικών προγραμμάτων του Άξονα 4 του ΠΑΑ (σε Δημόσια Δαπάνη) Συνολικό ποσό Δημόσιας Δαπάνης νομικών δεσμεύσεων, εκτός των λειτουργικών δαπανών, του Τ.Π. μέχρι και στις 31/12/ ,15 Ποσό Δημόσιας Δαπάνης πληρωμών, εκτός των λειτουργικών δαπανών, του Τ.Π. στις 31/12/2015 Ποσό Δημόσιας Δαπάνης Τ.Π., εκτός των λειτουργικών δαπανών, στις 31/12/2015 Αριθμός σχεδίων Μέτρου 421, στα οποία ήταν συντονιστής / εθνικός συντονιστής η ΟΤΔ Αριθμός σχεδίων Μέτρου 421, στα οποία ήταν εταίρος (εκτός συντονιστή) η ΟΤΔ , ,01 0 Δύο (2) Διατοπικά Σχέδια : «Γεύσεις Ελλήνων Εκλεκτές» & «Πολιτιστικό Καλεντάρι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας» Στοιχεία υλοποίησης τοπικών προγραμμάτων του Άξονα 4 του ΕΠΑΛ (σε Δημόσια Δαπάνη) Συνολικό ποσό Δημόσιας Δαπάνης νομικών δεσμεύσεων, εκτός των λειτουργικών δαπανών, του Τ.Π. μέχρι και στις 31/12/2015 Ποσό Δημόσιας Δαπάνης πληρωμών*, εκτός των λειτουργικών δαπανών, του Τ.Π. στις 31/12/2015 Ποσό Δημόσιας Δαπάνης Τ.Π., εκτός των λειτουργικών δαπανών, στις 31/12/2015 Αριθμός σχεδίων ΚΠ , στα οποία ήταν συντονιστής / εθνικός συντονιστής η ΟΤΔ Αριθμός σχεδίων ΚΠ , στα οποία ήταν εταίρος (εκτός συντονιστή) η ΟΤΔ , ,89 (το ποσό αφορά το σύνολο του προγράμματος, δηλαδή τις πληρωμές μέχρι τον Ιούνιο 2016) ,00 0 Ένα (1) Διατοπικό - Διακρατικό Σχέδιο : «ENERDECA» * Ποσό των επιλέξιμων πραγματοποιηθεισών δαπανών των επενδύσεων. Στους παραπάνω πίνακες δεν υπολογίζεται ο ΦΠΑ Στον υπολογισμό ΔΔ νομικών δεσμεύσεων του Τ.Π. δεν συμπεριλαμβάνονται πράξεις οι οποίες κατά τις 31/12/2015 είχαν απενταχθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

22 1.5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΦΟΡΕΑ Η ΟΤΔ ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ, πιστοποιήθηκε με το διεθνές πρότυπο ISO 9001:2000 για πρώτη φορά το έτος Από τότε και μέχρι σήμερα, η πιστοποίηση ανανεώνεται ανά τακτικά χρονικά διαστήματα. Σήμερα ισχύει το Πιστοποιητικό (Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά - Σημείο 7 σε έντυπη μορφή, και ηλεκτρονική μορφή στο CD) από την διαπιστευμένη εταιρεία TÜV HELLAS, για το Σύστημα Διαχείρισής της, που είναι σύμφωνο με το ΕΝ ISO 9001:2008, Αριθμός Μητρώου , για το πεδίο εφαρμογής «Μελέτη και εφαρμογή προγραμμάτων και Δραστηριοτήτων Τοπικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης. Διαχείριση Συγχρηματοδοτούμενων Έργων για Δημόσια Τεχνικά Έργα Υποδομών και Δημόσια Έργα Προμηθειών και Υπηρεσιών. Παροχή υπηρεσιών καταπολέμησης εντόμων και τρωκτικών.» Στο ίδιο σημείο των Υποχρεωτικών Δικαιολογητικών (Σημείο 7), υπάρχουν και οι πίνακες (σύμφωνα με τα υποδείγματα 3, 4 & 5, του παραρτήματος VI της πρόσκλησης του ΥΠΑΑΤ), σχετικά με τη στελέχωση και συναφή εμπειρία για την τεκμηρίωση της διαχειριστικής ικανότητας της υποψήφιας Ο.Τ.Δ., καθώς επίσης και Υπεύθυνη Δήλωση του νομίμου εκπροσώπου του φορέα ότι, δεν έχουν επέλθει αλλαγές που τροποποιούν το πιστοποιητικό, είτε αναφορικά προς τις οργανωτικές μονάδες, είτε αναφορικά προς τον αριθμό / ειδικότητες των στελεχών. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2.1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Η χωρική προσέγγιση αποτελεί ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και βασική παράμετρο του αναπτυξιακού σχεδιασμού, δεδομένου ότι συμβάλλει στον καθορισμό του περιεχομένου της αναπτυξιακής στρατηγικής της περιοχής εφαρμογής. Ως εκ τούτου, η επιλογή της περιοχής εφαρμογής του τοπικού προγράμματος, η οποία πραγματοποιήθηκε με την «από κάτω προς τα πάνω» προσέγγιση, μέσα από την τοπική διαβούλευση, αποτελεί το αναγκαίο υπόβαθρο, πάνω στο οποίο στηρίζεται η διαμόρφωση του τοπικού προγράμματος της Ο.Τ.Δ.. Η συνολική έκταση του Νομού Χαλκιδικής, ταυτίζεται με την περιοχή εφαρμογής, καθώς η περιοχή καταλαμβάνει το 100,00% της έκτασης του Νομού (εκτός της Χερσονήσου του Άθω) και αποτελεί το 15,3% της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στην οποία ανήκει διοικητικά (η έκταση της Περιφέρειας είναι ,10 km2). Αναλυτικότερα, η περιοχή εφαρμογής του προτεινόμενου τοπικού προγράμματος: στα πλαίσια του Μέτρου 19 «Στήριξη για Τοπική Ανάπτυξη μέσω του LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ» του Π.Α.Α ) αποτελείται από 74 Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες του Νομού, με συνολική έκταση km2 και πληθυσμό κατοίκους. Αντίστοιχα, στα πλαίσια της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής» του ΕΠΑλΘ , η περιοχή εφαρμογής είναι υποσύνολο (το 14,3%) της περιοχής εφαρμογής του Μέτρου 19 (και του Νομού Χαλκιδικής) και διαρθρώνεται από 9 Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες του Νομού, με συνολική έκταση 419 km2 και πληθυσμό κατοίκους. Η πυκνότητα του πληθυσμού στην περιοχή εφαρμογής, συνολικά ανέρχεται σε 36,2 κατοίκους/ km2. Στον Πίνακα 2.1. που ακολουθεί, παρουσιάζονται αναλυτικά οι Ο.Τ.Α. (Δήμοι και Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες) της περιοχής, η έκταση, ο πληθυσμός και ο χαρακτηρισμός τους σύμφωνα με την οδηγία 75/268/ΕΟΚ, όπως ισχύει. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα που ακολουθεί, η περιοχή εφαρμογής του τοπικού προγράμματος αποτελείται από 40 ορεινές (71,3% της έκτασης), 33 μειονεκτικές (26,7% της έκτασης) και μια λοιπή (2,1% της έκτασης της περιοχής εφαρμογής), Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

24 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1. : Δ.Κ./Τ.Κ. Περιοχής Εφαρμογής (Πληθυσμός, Έκταση και Χαρακτηρισμός) LEADER ΠΑΑ Περιφερειακή Ενότητα Δήμος Τοπική / Δημοτική Κοινότητα Γεωγραφικός Κωδικός Καλλικράτη Χαρακτηρισμός περιοχής Έκταση (km 2 ) Πληθυσμός (στοιχεία 2011 μόνιμος πληθυσμός) Έκταση (km 2 ) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Δημοτική Κοινότητα Αρναίας ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Βαρβάρας ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Νεοχωρίου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Παλαιοχωρίου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Στανού ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Δημοτική Κοινότητα Μεγάλης Παναγίας ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Γοματίου ΟΡΕΙΝΗ Πληθυσμός (στοιχεία 2011 μόνιμος πληθυσμός) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Πυργαδικίων ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Δημοτική Κοινότητα Αμμουλιανής ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Δημοτική Κοινότητα Ιερισσού ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Νέων Ρόδων ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Ολυμπιάδος ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Ουρανοπόλεως ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Σταγίρων ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Στρατονίκης ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Τοπική Κοινότητα Στρατωνίου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Δημοτική Κοινότητα Κασσανδρείας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νέας Φωκαίας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Αφύτου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Καλάνδρας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Κασσανδρηνού ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Κρυοπηγής ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Φούρκας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Αγίας Παρασκευής ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέας Σκιώνης ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Παλιουρίου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Πευκοχωρίου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Πολυχρόνου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Τοπική Κοινότητα Χανιώτη ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νέας Καλλικράτειας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Αγίου Παύλου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Λακκώματος ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέας Γωνιάς ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέων Σιλάτων ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νέων Μουδανιών ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Δημοτική Κοινότητα Σημάντρων ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Αγίου Μάμαντος ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Αγίου Παντελεήμονος ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Διονυσίου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Ζωγράφου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέας Ποτειδαίας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Πορταριάς ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Φλογητών ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νέας Τριγλίας ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Ελαιοχωρίων ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Κρήνης ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέας Τενέδου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Νέων Πλαγίων ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Τοπική Κοινότητα Πετραλώνων ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Δημοτική Κοινότητα Γαλατίστης ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Βάβδου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Γαλαρινού ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Δουμπιών ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Γεροπλατάνου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Κρήμνης ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Μαραθούσσης ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Παλαιοχώρας ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Ριζών ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Δημοτική Κοινότητα Ορμύλιας ΛΟΙΠΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Μεταμορφώσεως ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Δημοτική Κοινότητα Πολυγύρου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Αγίου Προδρόμου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Βραστάμων ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Ολύνθου ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Παλαιοκάστρου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Σανών ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Τοπική Κοινότητα Ταξιάρχου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Δημοτική Κοινότητα Αγίου Νικολάου ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νέου Μαρμαρά ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Δημοτική Κοινότητα Νικήτης ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Τοπική Κοινότητα Μεταγκιτσίου ΟΡΕΙΝΗ LEADER ΕΠΑΛΘ * ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Δημοτική Κοινότητα Συκέας ΟΡΕΙΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Τοπική Κοινότητα Σάρτης ΟΡΕΙΝΗ ΣΥΝΟΛΑ Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 *Σημειώνεται ότι τα στοιχεία που καταγράφονται στις στήλες LEADER ΕΠΑλΘ (περιοχή ΕΠΑλΘ), περιλαμβάνονται και στις στήλες του LEADER ΠΑΑ (περιοχή LEADER). Δηλαδή η περιοχή ΕΠΑλΘ είναι υποσύνολο της περιοχής LEADER και επικαλύπτεται από αυτήν σε βαθμό 100%. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

25 Επίσης, στον παρακάτω Πίνακα 2.2., παρουσιάζονται όλες οι περιοχές του Δικτύου Natura 2000 που υπάρχουν στην περιοχή εφαρμογής, έτσι όπως έχουν δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.). Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, στην περιοχή εφαρμογής υπάρχουν συνολικά 12 περιοχές Natura, από τις οποίες οι έντεκα (11) βρίσκονται εξολοκλήρου εντός της περιοχής εφαρμογής, ενώ μια (1) περιοχή (GR : Λίμνες Κορώνειας-Βόλβης, Στενά Ρεντίνας και ευρύτερη περιοχή), βρίσκεται κατά 20% της έκτασής της εντός της περιοχής εφαρμογής, με τη μεγαλύτερη έκτασή της να βρίσκεται εντός του Νομού Θεσσαλονίκης. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2. : Περιοχές NATURA εντός της περιοχής εφαρμογής ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) GR Όρος Χολομώντας ,30 GR Όρος Ίταμος - Σιθωνία ,20 GR Λιμνοθάλασσα 6.331,50 Αγ.Μάμμα.. GR Όρος Στρατονικόν ,70 Κορυφή Σκαμνί GR Ακρωτήριο Ελιά 5.328,20 Ακρωτήριο Κάστρο Εκβολή Ραγούλα GR Παλιούρι - Ακρωτήρι 2.861,10 GR Πλατανίτσι Συκιά: Ακρ ,60 Ριγας Ακρ. Αδολο GR Ακρωτήριο Πύργος ,70 Κύψα - Κασσάνδρα GR Ταξιάρχης - Πολύγυρος ,30 GR Υγρότοποι Νέας Φώκαιας 4.395,80 GR Χερσόνησος Σιθωνίας ,70 GR Λίμνες Κορώνειας- Βόλβης, Στενά Ρεντίνας και ευρύτερη περιοχή ,66 (εντός περιοχής παρέμβασης) ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Πηγή : Επεξεργασία στοιχείων ιστοσελίδας ΥΠΕΝ, 2016 (συνολική έκταση ,30 στρ.) 43,84% Τα παραπάνω στοιχεία της περιοχής εφαρμογής (όρια περιοχής που ταυτίζεται με το Νομό (Π.Ε.) Χαλκιδικής, εκτός της περιοχής του Αγίου Όρους), με ειδική γραμμογράφηση των διοικητικών ορίων των Δήμων και των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων, αποτυπώνονται σε τέσσερις (4) χάρτες (βλ. Υποχρεωτικά Δικαιολογητικά Σημείο 8). ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

26 Ο 1 ος χάρτης περιλαμβάνει εκτός από τα παραπάνω γενικά στοιχεία, τους οικισμούς, το ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο, το ανάγλυφο και τις περιοχές NATURA, της περιοχής εφαρμογής. Ο 2 ος χάρτης περιλαμβάνει επιπλέον, με ειδική γραμμογράφηση τις χαρακτηρισμένες ορεινές, μειονεκτικές και άλλες περιοχές, της περιοχής εφαρμογής. Επίσης, περιλαμβάνεται 3 ος χάρτης, στον οποίο αποτυπώνονται με περισσότερη ευκρίνεια, οι περιοχές εφαρμογής του Μέτρου 19 του LEADER ΠΑΑ , και της προτεραιότητας 4 του ΕΠΑλΘ , καθώς και η παράκτια ζώνη των 10 χιλιομέτρων από την ακτή ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 70, ο Νομός Χαλκιδικής ήταν γνωστός για τα μεταλλεία του και το Άγιο Όρος, του οποίου αποτελεί αποκλειστική πύλη εισόδου. Το παραγωγικό προφίλ του Νομού, συμπλήρωνε την περίοδο εκείνη, μία σημαντική αγροτική δραστηριότητα και ένας αναιμικός δευτερογενής τομέας (εκτός των μεταλλείων). Από την περίοδο εκείνη και μετά, σε συνδυασμό με την βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης του μέσου Έλληνα, η Χαλκιδική άρχισε ν αποτελεί σταδιακά, σημείο προορισμού των καλοκαιρινών του διακοπών. Από τις αρχές της δεκαετίας του 80, άρχισε να εξελίσσεται σε διεθνή τουριστικό προορισμό, με αποτέλεσμα, να είναι σήμερα, ένας από τους μεγαλύτερους διεθνείς προορισμούς, που διαθέτει η χώρα. Από τα μέσα της δεκαετίας του 90, ξεκίνησε η φθίνουσα μεταλλευτική περίοδος στα μεταλλεία του Νομού, σαν αποτέλεσμα και της Παγκόσμιας κρίσης, που ενέσκηψε στον κλάδο των ορυκτών, εξαιτίας της συνεχούς πτώσης των τιμών τους, στη διεθνή αγορά. Επίσης, από αφορμή την έναρξη υλοποίησης των Προγραμμάτων της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας LEADER, στην ορεινή Χαλκιδική, όπως και λίγο αργότερα, των Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων Ανάπτυξης Αγροτικών Περιοχών, στην ίδια περιοχή εφαρμογής, έκαναν δειλά-δειλά, αλλά σταθερά, την εμφάνισή τους οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού στην Κεντρική και Βόρεια Χαλκιδική. Προϊόντα όπως, τα Χριστουγεννιάτικα Δένδρα του Ταξιάρχη, τα παραδοσιακά σουβλάκια του Αγίου Προδρόμου και περιοχές όπως, η χαρακτηρισμένη σαν ιστορικός τόπος Αρναία Χαλκιδικής, έγιναν γνωστά στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και Πανελλαδικά, σε μεγάλο βαθμό, μέσα από την υλοποίηση αυτών των Προγραμμάτων. Ταυτόχρονα, όλη αυτή την χρονική περίοδο, ο πρωτογενής κατά κύριο λόγο τομέας του Νομού, και σε κάποιο βαθμό και ο δευτερογενής, εκμεταλλευόμενοι τις ενισχύσεις ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

27 των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όχι μόνο άντεξαν, αλλά και αναπτύχθηκαν αισθητά. Σε ορισμένα δε προϊόντα, ο Νομός κατέχει αρκετά υψηλές θέσεις, στην εγχώρια παραγωγή (μέλι, πράσινη ελιά Χαλκιδικής, λάδι, κρασί, κλπ). Τα παραπάνω, φανερώνουν μία αλλαγή στο αναπτυξιακό μοντέλο του Νομού και μία μετατόπιση, από το μοντέλο υπερίσχυσης του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα στην τοπική οικονομική δραστηριότητα, σε αυτό της ηγεμονίας του τριτογενή, με σημαντική παρουσία όμως και των δύο (2) άλλων τομέων παραγωγής. Αυτές οι σημαντικές αλλαγές στο τοπικό παραγωγικό σύστημα, επέφεραν όπως είναι φυσικό, αντίστοιχες αλλαγές, στην τοπική απασχόληση και την διάρθρωση του τοπικού κοινωνικού ιστού. Πραγματοποιήθηκε έτσι, μία σχετικά γρήγορη αύξηση του τοπικού εισοδήματος και ταυτόχρονη μεταστροφή της τοπικής απασχόλησης, από τους άλλους τομείς, προς τον τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας, με αιχμή την τουριστική βιομηχανία. Έκαναν όμως την εμφάνισή τους, και φαινόμενα όπως, η εποχική απασχόληση στον τουρισμό και η ανεργία εξαιτίας της κρίσης στον μεταλλευτικό κλάδο. Από το 2008, με την εμφάνιση της μεγάλης οικονομικής κρίσης, ασκείται τεράστια πίεση στο σύνολο του τοπικού παραγωγικού συστήματος και στην τοπική απασχόληση. Οι διέξοδοι του τοπικού συστήματος, στο βαθμό που μπορούν να υπάρχουν και υπάρχουν, εντοπίζονται σε δυναμικά προϊόντα του πρωτογενή τομέα, στη μεταποίηση (αν και μικρότερη του αναμενόμενου) αγροτικών - κτηνοτροφικών προϊόντων και αλιευμάτων, και τον τουρισμό. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες λειτουργούν σαν αντίβαρο στην ύφεση, την ανεργία και τη μείωση των εισοδημάτων. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

28 Φυσικό περιβάλλον i. Φυσικοί πόροι και φυσικό περιβάλλον (χαρακτηριστικά) Το ανάγλυφο του Νομού Χαλκιδικής παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Στα παράλια είναι γενικά ομαλό με ήπιες κλίσεις, ενώ όσο απομακρύνεται κανείς από τις ακτές, διαμορφώνεται μια ορεινή ή ημιορεινή ζώνη, που καταλαμβάνει μέρος του βόρειου και του κεντρικού τμήματος. Στο βόρειο τμήμα του Νομού, απολήγει ο Χορτιάτης με την κορυφή Αδριανό (1.009 μ.), ενώ περίπου στο κεντρικό τμήμα, υψώνεται ο κατάφυτος Χολομώντας ή Υψίζωνος (1.165 μ.), το κύριο βουνό της Χαλκιδικής, αρκετά εκτεταμένο και με αρκετές δευτερεύουσες κορυφές (Σταυρού Τούμπα 938 μ., Πτούνι 909 μ., Λιαρίγκοβα 821 μ. κ.λ.π.). Βορειανατολικά βρίσκεται το επίσης κατάφυτο Στρατονικό (820 μ.), που απολήγει, με βορειοδυτική προς νοτιοανατολική κατεύθυνση, στον Στρυμονικό κόλπο (ακρωτήριο Ελεύθερου). Μεταξύ Χολομώντα και Στρατονικού υψώνεται το Καστέλι (913 μ.). Στη χερσόνησο της Σιθωνίας, στο κέντρο της, βρίσκεται ο Ίταμος (753 μ.). Χαρακτηριστικό των βουνών της Xαλκιδικής είναι τα πολλά δάση. Το μισό σχεδόν έδαφος του Νομού καλύπτεται από δάση. Στα δυτικά το ανάγλυφο εμφανίζεται ηπιότερο με αρκετές πεδιάδες κοντά στις ακτές, όπως και στην περιοχή του Δήμου Ορμύλιας, όπου ο ποταμός Χαβρίας με τις προσχώσεις του έχει δημιουργήσει μία εύφορη πεδιάδα. Στα ανατολικά είναι επίσης ποικίλο με το βορειοανατολικό τμήμα να είναι πιο ορεινό (Στρατωνικό). Τα εδάφη της περιοχής αποτελούνται κύρια από λεπτόκοκκα αργιλλοαμμώδη υλικά μέχρι αμμοαργιλλώδη και είναι μικρής ως μέσης παραγωγικότητας. Τα πεδινά εδάφη της περιοχής εφαρμογής είναι αυξημένης παραγωγικότητας. Χαρακτηριστική είναι η ακτογραμμή της Χαλκιδικής, με τις 3 γλώσσες της (μικρές χερσονήσους) που σχηματίζει, την Κασσάνδρα δυτικά, τη Σιθωνία στη μέση και του Αγίου Όρους (εκτός περιοχής εφαρμογής) στα ανατολικά, με τους κόλπους της Κασσάνδρα ή Τορωναίο και του Αγίου Όρους ή Σιγγιτικό. Ο πρώτος σχηματίζεται μεταξύ Κασσάνδρας και Σιθωνίας και ο δεύτερος μεταξύ Σιθωνίας και Αγίου Όρους. Στον μυχό σχεδόν του τελευταίου, υπάρχουν και μερικά νησάκια, όπως η Αμμουλιανή, ο Διάπορος και άλλα μικρότερα. Ένας ακόμα κλειστός κόλπος, της Ιερισσού ή Ακάνθιος, σχηματίζεται στην ανατολική ακτή, στον Στρυμονικό. Το κλίμα στη Χαλκιδική, μεταβάλλεται από παραθαλάσσιο μεσογειακό στις χαμηλές περιοχές, σε χερσαίο μεσογειακό στις υψηλότερες και σε υγρό ηπειρωτικό στις υψηλές περιοχές. Το μεσογειακό κλίμα των παραθαλάσσιων περιοχών, χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια. Το μικροκλίμα των πεδινών περιοχών συμβάλλει στην απουσία παγετών ή υπερβολικά υψηλών θερμοκρασιών. Οι πιο θερμοί μήνες είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, με μέσες μέγιστες ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

29 ημερήσιες θερμοκρασίες γύρω στους 26 C. Οι ψυχρότεροι μήνες είναι ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος, χωρίς όμως να δημιουργούν προβλήματα, εφόσον οι μέσες ελάχιστες θερμοκρασίες είναι πάνω από τους 0 C. Η μέση ετήσια βροχόπτωση, κυμαίνεται στα χιλιοστά. Το μεγαλύτερο ποσοστό βροχής πέφτει κατά την περίοδο από Οκτώβριο μέχρι Απρίλιο. Οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή είναι κατά κύριο λόγο Βόρειοι και Βορειοανατολικοί, ενώ νοτίων κατευθύνσεων πνέουν κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Τεκτονικά και σεισμολογικά, η περιοχή εφαρμογής, ανήκει στον ευρύτερο χώρο του Βορείου Αιγαίου, όπου παρουσιάζεται έντονη νεοτεκτονική και σεισμική δραστηριότητα, γιατί επηρεάζεται από τις επεκτατικές κινήσεις της τάφρου του Β. Αιγαίου και ανήκει στις Ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας 1 και 2 (βλ. Πίνακα 1 Παραρτήματος). Φυσικοί πόροι είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον άνθρωπο μπορούν ή θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των αναγκών του. Σήμερα κυριότεροι φυσικοί πόροι θεωρούνται, ο ορυκτός πλούτος, οι υδατικοί πόροι (αναλύονται στη συνέχεια σε ξεχωριστό υποκεφάλαιο), οι φυσικοί πόροι ήπιων μορφών ενέργειας (ήλιος, άνεμος, υδατοπτώσεις κ.λ.π.), η αγροτική γη και η χλωρίδα και η πανίδα (δασική, λιβαδική, θαλάσσια). Η βόρειο ανατολική πλευρά της περιοχής παρέμβασης (Δήμος Αριστοτέλη) είναι από τις πλουσιότερες σε εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα (σιδηροπυρίτης, γαληνίτης, σφαλερίτης, χαλκός, άργυρος, μαγγάνιο και χρυσός στις περιοχές της Ολυμπιάδας και της Μεγάλης Παναγίας) στην Ελλάδα. Σημαντικά κοιτάσματα μαγνησίου (λευκόλιθος), εντοπίζονται στις περιοχές της Γερακινής, Πατελιδά και Βάβδου (Δήμος Πολυγύρου). Περιοχές λατομείων βρίσκονται στο Παλαιόκαστρο, τα Βράσταμα, το Μεταγγίτσι, την Αρναία, τη Βαρβάρα, τη Νέα Τένεδο, ενώ θεσμοθετημένες περιοχές μεταλλείων στη Γερακινή και στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ Στρατωνίου, Ολυμπιάδας και Μ. Παναγίας. Εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες εντοπίζονται, επίσης στις Καλύβες Πολυγύρου και τη Νικήτη. Στα διοικητικά όρια του Δήμου Νέας Προποντίδας (Ελαιοχώρια), όπως και Στο Δήμο Κασσάνδρας (Σάνη και μεταξύ Σάνης και Αφύτου), υπάρχει σημαντικό γεωθερμικό πεδίο. Η γεωθερμική ενέργεια χαμηλής ενθαλπίας (25 ο -100 ο C), μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση κτιρίων, θερμοκηπίων ή στάβλων, συντήρηση αγροτικών προϊόντων, ιχθυοκαλλιέργεια θερμόφιλων ψαριών, αφαλάτωση θαλασσινού νερού και στις γεωργικές βιομηχανίες. Στο Δήμο Πολυγύρου (Δουμπιά), ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

30 υπάρχουν πηγές μεταλλικού νερού και μονάδα εκμετάλλευσής τους. Στο Δήμο Κασσάνδρας υπάρχουν επίσης Ιαματικά λουτρά και μονάδα εκμετάλλευσής τους. Σε ότι αφορά τους κλασικούς φυσικούς πόρους, οι οποίοι μπορεί να λειτουργήσουν σαν πηγές ήπιων μορφών ενέργειας, στην περιοχή εφαρμογής αυτοί είναι ο ήλιος, ο οποίος χρησιμοποιείται με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. Είναι και ο άνεμος με τις ανεμογεννήτριες, που δεν υπάρχουν στην περιοχή εφαρμογής. Στη δασική βλάστηση της περιοχής εφαρμογής, κυριαρχεί η φυτοκοινωνική διάπλαση των φυλλοβολούντων κατά το χειμώνα πλατυφύλλων, η οποία συγκροτείται από τις παρακάτω φυτοκοινωνικές ενώσεις : Φυτοκοινωνική ένωση φυλλοβόλων δρυών, στην οποία απαντώνται τα είδη της πλατυφύλλου (Quercus conferta) και της απόδισκης (Quercus sessiliflora) Φυτοκοινωνική ένωση οξυάς (Fagus orientalis) Φυτοκοινωνική ένωση καστανιάς (Castanea sativa) Στην περιοχή απαντάται ακόμη μία φυτοκοινωνική διάπλαση, η οποία επεκτείνεται στα χαμηλότερα υψόμετρα και εκπροσωπείται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από την φυτοκοινωνική ένωση του πρίνου (Quercus coccifera) και σε μικρότερο ποσοστό από την φιλλίκι (Filirea media) Τα ρέματα της περιοχής, καλύπτονται από δενδρώδη βλάστηση με επικρατέστερα δενδρώδη είδη, ιτιές (Salix sp), πλατάνια (Platanus orrientalis), φτελιές (Ulmus campestris), μουριές (Morus alba), συκιές (Ficus carica), ακακίες (Robinia pseudacacia), και το ξενικό (Ailanthus altissima), ενώ υπάρχουν ακόμα το θαμνώδες (Rubus canescens) και τα αναρριχώμενα (Rubus hirtus) και (Slanum dulcamara). Σε ότι αφορά την χορτολιβαδική βλάστηση στην περιοχή, υπάρχει άφθονη αρωματική και μελισσοκομική χλωρίδα. Σχετικά με τη διαδοχή των ζωνών των διαφόρων φυτοκοινωνιών, η ζώνη των αειφύλλων πλατυφύλλων, απαντάται μέχρι τα μ. περίπου, συνέχεια αυτής εμφανίζεται η ζώνη των δρυοδασών και στα μεγάλα υψόμετρα, 800 μ. και άνω, εξαπλώνεται η ζώνη της οξυάς, η οποία όμως στις πλαγιές με βορεινό προσανατολισμό αρχίζει να φύεται περίπου από τα 400 με 500 μ. και πάνω. Πλήθος ζωικών ειδών συναντάται στην περιοχή εφαρμογής, μελέτες όμως για την συστηματική καταγραφή τους δεν έχουν γίνει. Τα κυριότερα από τα υφιστάμενα είδη είναι: ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

31 Στα θηλαστικά, ο λύκος (Canis lupus), η αλεπού (Vulpes vulpes), ο αγριόχοιρος (Sus scrofa), ο σκίουρος (Sciurus vulgaris) κ.λ.π. Στα πτηνά, η κουκουβάγια, ο κούκος (Cuculus canorus), η κίσσα (Garrulus glandarius), η καρακάξα (Pica pica) κ.λ.π. Στα ερπετά, η χελώνα, η σαύρα, η σαλαμάνδρα, τα φίδια κ.λ.π. Στα έντομα, τα ασπόνδυλα, τα λεπιδόπτερα, τα κολεόπτερα κ.λ..π. ii. Προστατευόμενες περιοχές Στην προτεινόμενη περιοχή εφαρμογής ανήκουν δώδεκα (12) περιοχές του Δικτύου «NATURA 2000», έντεκα (11) ολόκληρες στην Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής και μία (1) της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης που μέρος της βρίσκεται και στην Χαλκιδική (αναλυτικά παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 2.1.). Επίσης, με βάση τη εθνική νομοθεσία, έχουν θεσμοθετηθεί δεκαέξι (16) Καταφύγια Άγριας Ζωής και ένα (1) Μνημείο της φύσης, ενώ υπάρχουν και δεκαεννιά (19) Υγρότοποι. (Τα αναλυτικά στοιχεία περιλαμβάνονται στον Πίνακα 2 του Παραρτήματος, όπου αναφέρονται και οι σχετικές κανονιστικές πράξεις). iii. Υδατικοί πόροι Η περιοχή εφαρμογής, γενικά είναι φτωχή σε υδατικούς πόρους. Το επιφανειακό, υδάτινο δίκτυο της περιοχής εφαρμογής, αποτελείται κύρια από τους χείμαρρους του Ολυνθίου, του Χαβρία και του Ανθεμούντα και από πλήθος μικροχειμάρρων και ρεμάτων. Ο Ολύνθιος πηγάζει από τον ορεινό όγκο του Χολομώντα και εκβάλει στο κόλπο της Κασσάνδρας, ο Χαβρίας πηγάζει από τις ΝΑ κλιτύες του Χολομώντα και εκβάλει επίσης στον κόλπο της Κασσάνδρας, ενώ ο Ανθεμούς πηγάζει από την ορεινή περιοχή της Βάβδου και εκβάλει στον Θερμαϊκό κόλπο. Άλλα σημαντικά ρέματα είναι, ο Ασπρόλακκας, η Σμέρνα, η Μπαξίνα, το Βασδέκι, ο Μαυρόλακκας και ο Μεγάλος Λάκκος. Το σύνολο των αναγκών ύδρευσης των οικισμών, κύριων και δευτερευόντων, εξασφαλίζεται από πηγές ή βαθιές γεωτρήσεις ποικίλης παροχής. Ο αριθμός των γεωτρήσεων είναι ιδιαίτερα υψηλός και υπάρχουν πολλές αυθαίρετες γεωτρήσεις, ιδιαίτερα στα παράλια. Για την άρδευση των καλλιεργειών το νερό που χρησιμοποιείται προέρχεται από γεωτρήσεις με πολύ περιορισμένη χρήση των επιφανειακών νερών. Το υδατικό ισοζύγιο εμφανίζεται να είναι γενικά αρνητικό εξαιτίας ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

32 της ανομβρίας των τελευταίων ετών, της εποχικής αύξησης των αναγκών ύδρευσης, της διαρκώς αυξανόμενης εντατικής χρήσης (π.χ. άρδευση των καλλιεργειών από γεωτρήσεις) και της έλλειψης έργων υποδομής για την αξιοποίησή του (π.χ. έργα αξιοποίησης των επιφανειακών απορροών). iv. Πολιτισμικό περιβάλλον (διαχείριση τοπίου κληρονομιάς, παραδοσιακών οικισμών) Η περιοχή εφαρμογής εμφανίζει τεράστια αισθητική αξία. Η μεγάλη οριζόντια ποικιλότητα μικροενδιαιτημάτων η οποία παρατηρείται στην περιοχή και το μεγάλο εύρος υψομετρικών διαφορών δρουν πολλαπλασιαστικά στην αισθητική αξία του τοπίου, καθώς διαφοροποιείται συνέχεια η χλωρίδα και η πανίδα, αλλά και το ανάγλυφο. Η γενική εικόνα του τοπίου των δασικών εκτάσεων της περιοχής, εμφανίζεται κατακερματισμένη, με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού και έκτασης βοσκοτόπων, η οποία από άποψη αισθητικής προσφέρει ποικιλότητα, δημιουργώντας αντιθέσεις χρώματος, γραμμής, υφής και μορφών. Οι πευκόφυτοι λόφοι που καταλήγουν στις αμμώδεις ακτές της περιοχής εφαρμογής, συνθέτουν ένα μεγάλης ελκυστικότητας φυσικό τοπίο, το οποίο αποτελεί και τον πρωταρχικό πόλο έλξης επισκεπτών. Σε συνδυασμό με το φυσικό τοπίο, η περιοχή διαθέτει σημαντικά πολιτιστικά στοιχεία, ιστορικούς οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, ξωκλήσια, αρχιτεκτονικά στοιχεία, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ήθη και έθιμα τα οποία μπορούν να αποτελέσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Όλα τα παραπάνω, μπορούν να αποτελέσουν αξιοθέατα και πόλους τουριστικής έλξης, ενώ οι παραδοσιακοί οικισμοί και ένα ενδιαφέρον πολεοδομικό περιβάλλον, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση της δημιουργίας υποδομής διημέρευσης ή διανυκτέρευσης. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται, προσπάθειες για την αξιοποίηση του τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως είναι το πρόγραμμα Γαλάζιες Σημαίες, η οργάνωση δραστηριοτήτων δασικής (Κασσάνδρα) και υπαίθριας αναψυχής (κατασκηνώσεις) οι οποίες μπορούν να συνδυάζονται με περιηγήσεις πολιτιστικού χαρακτήρα. Οι προσπάθειες αυτές, έχουν προέλθει κύρια από τη Δασική Υπηρεσία, την ίδια την Ο.Τ.Δ. μέσα από τις αντίστοιχες υποδομές των διαδοχικών προγραμμάτων LEADER και από άλλους φορείς, όπως τους Ο.Τ.Α. της περιοχής. Σημειώνεται ότι, οι πολιτιστικοί σύλλογοι καταβάλλουν προσπάθειες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη διοργάνωση εκδηλώσεων, την παραγωγή CD και την ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

33 έκδοση εντύπων με στόχο την καταγραφή και διαφύλαξη των ηθών και των εθίμων της περιοχής. Όμως, οι παραπάνω ενέργειες γίνονται αποσπασματικά, από διάφορους φορείς και χωρίς ευρεία δημοσιοποίηση, με αποτέλεσμα να μην γίνονται γνωστές, παρά μόνο στους κατοίκους των περιοχών αυτών και ελάχιστα στους επισκέπτες, ενώ δεν φθάνουν σχεδόν ποτέ σε κατοίκους άλλων περιοχών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμπερασματικά, το φυσικό τοπίο και η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής εφαρμογής, παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς συγκεντρώνει ένα μεγάλο αριθμό τοπίων σε μικρή συνολική έκταση και παράλληλα, μεγάλο αριθμό αρχιτεκτονικών μνημείων και σημαντική λαογραφική και πολιτιστική παράδοση. Ο συνδυασμός των παραπάνω, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και την προσέλευση επισκεπτών από νέες αγορές στην περιοχή παρέμβασης. Ο Νομός Χαλκιδικής (περιοχή εφαρμογής), διαθέτει αξιόλογο πολιτιστικό περιβάλλον με κύρια διάσταση τον τοπικό παραδοσιακό χαρακτήρα. Αρκετοί οικισμοί ή τμήματά τους χαρακτηρίζονται σαν τυπικοί παραδοσιακοί Μακεδονικοί ορεινοί οικισμοί. Ο πολεοδομικός ιστός είναι πυκνοδομημένος στους αστικούς οικισμούς, με αραιοδομημένα τμήματα στις παρυφές αυτών ή στους αγροτικούς οικισμούς. Στο Ν. Χαλκιδικής, έχουν χαρακτηριστεί (ΦΕΚ 594Δ /1978), Παραδοσιακοί Οικισμοί, το Παλαιόκαστρο (Δήμος Πολυγύρου) και ο Παρθενώνας (Δήμος Σιθωνίας). Επίσης, Παραδοσιακός, έχει χαρακτηριστεί και ο προϋφιστάμενος του 1923, οικισμός της Αφύτου (ΦΕΚ 248 Δ / ). Η Αρναία, το 1986 οριοθετήθηκε και χαρακτηρίσθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού σαν «ιστορικός τόπος» (Υπουργική απόφαση ΔΙΛΑΠ/Γ/1983/29283/8 8 86, ΦΕΚ 759/ ). Αντίστοιχα, η περιοχή του ιστορικού κέντρου του Πολυγύρου από το πάρκο «έξι βρύσες» μέχρι την πλατεία «Μακεδονομάχων», έχει χαρακτηριστεί σαν «ιστορικός τόπος» με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/888/14865/ (ΦΕΚ 406Β / ). Ταυτόχρονα, οι οικισμοί της Ουρανούπολης, της Βαρβάρας, της Γαλάτιστας, και της Νικήτης διατηρούν αξιόλογα ιστορικά οικιστικά στοιχεία, τα δε Πυργαδίκια και η Μ. Παναγιά διαθέτουν επιπλέον και έντονη τοπιογραφία. Διασώζονται επίσης, μεμονωμένα αξιόλογα κτίρια, σε πολλούς άλλους οικισμούς, όπως στο Παλιούρι, στον Άγιο Νικόλαο, στην Αμμουλιανή, κ.ά. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

34 v. Πολιτιστικά στοιχεία Η Ελληνική μυθολογία αναφέρεται συχνά στη Χαλκιδική. Στην Κασσάνδρα βρίσκεται θαμμένος ο γίγαντας του σεισμού, Εγκέλαδος. Ο Aθως πάλι σχηματίστηκε από το βράχο που έριξε εναντίον των θεών ο ομώνυμος Γίγαντας, μα και η Σιθωνία οφείλει το όνομά της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα. Tα ευρήματα στο Σπήλαιο των Πετραλώνων απέδειξαν ότι η παρουσία του ανθρώπου στην περιοχή ξεπερνά τα χρόνια, ενώ το κρανίο του αρχανθρώπου υπολογίζεται πως έχει ηλικία ετών περίπου. Εγκαταστάσεις οργανωμένης κοινωνίας έχουμε στη Χαλκιδική από το π.χ. και οι παλαιότεροι κάτοικοί της ήταν Θράκες και Πελασγοί. Ο σημαντικότερος ιστορικός χώρος στην περιοχή εφαρμογής είναι η γενέτειρα του αρχαίου φιλόσοφου Αριστοτέλη στα Αρχαία Στάγειρα. Τα αρχαία Στάγειρα βρίσκονται περί τα 500 μέτρα ΝΑ του σημερινού οικισμού της Ολυμπιάδας, πάνω σε μια μικρή, ορεινή και όμορφη χερσόνησο που ονομάζεται "Λιοτόπι". Η θέση της πόλης που είναι σε όλους γνωστή ως η πατρίδα του Αριστοτέλη, ταυτίζεται με βεβαιότητα τόσο από τις αναφορές των αρχαίων συγγραφέων, όσο και από τις έρευνες σύγχρονων μελετητών. Από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο, διασώζονται στην περιοχή παρέμβασης πλήθος από μετόχια (μετόχι Φλογητών, Αμμουλιανής κλπ), παλαιοχριστιανικά μνημεία, εκκλησίες (Πολύγυρος, Όλυνθος, Ιερισσός, Ουρανούπολη κλπ) και πύργοι (Γομάτι, Ιερισσός, Ουρανούπολη, Όλυνθος, Ν. Φώκαια, Ζωγράφου, Πυργαδίκια). Επίσης έχουν εντοπισθεί παλαιοχριστιανικά συγκροτήματα (Στρατονίκη περιοχή Ζάπκο, Καλλιθέα, Παλλιούρι), λείψανα βυζαντινών οικισμών (Πολύγυρος, Στάγειρα, Ιερισσός, Ν. Ρόδα), υδρόμυλοι και ανεμόμυλοι (Πολύγυρος), γεφύρια (Γομάτι), υδραγωγεία (Ουρανούπολη), καθώς και ίχνη εγκαταστάσεων και ερείπια κτιρίων σε διάφορες θέσεις. Σύμφωνα με έγγραφο της 10ης εφορίας βυζαντινών αρχαιοτήτων (αρ / ), στον κατάλογο των πιο αξιόλογων υπέργειων μνημείων της περιοχής εφαρμογής, τα οποία θα μπορούσαν να αναδειχθούν και να ενταχθούν στο σχεδιασμό των τουριστικών διαδρομών στην περιοχή εφαρμογής, είναι τα μνημεία, Πύργοι και Λουτρά στα Σιδηροκαύσια (Στάγειρα), Πύργος Μαριανών Ολύνθου, Πύργος Πυργαδικίων, Πύργος Κουτσακίου Ιερισσού, Μονή Ζυγού Φραγκόκαστρο Ουρανούπολης, Μεσαιωνικό διατείχισμα στα αρχαία Στάγειρα, Πύργος Ξυλοποτάμου Ιερισσού, Μεσαιωνικό κάστρο Ιερισσού, Βυζαντινή Κρήνη (ξυνή) Ν. Τρίγλιας, Υδρόμυλοι Πολυγύρου και ο Πύργος Γαλάτιστας. Σε σχέση με την πολιτιστική δραστηριότητα στην περιοχή, οι Ο.Τ.Α. και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι διοργανώνουν κάθε χρόνο πλήθος εκδηλώσεων που αποτελούν ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

35 πόλο έλξης για τους Τουρίστες (προβολή με φυλλάδια, αφίσες, προγράμματα σε Ξενοδοχεία κλπ) και σημείο συνάντησης για τους απανταχού ξενιτεμένους Χαλκιδικιώτες. (Αναλυτικά οι εκδηλώσεις ανά Δήμο παρουσιάζονται στον Πίνακα 3 του Παραρτήματος). Συμπεράσματα Προοπτικές Το φυσικό τοπίο της περιοχής παρέμβασης παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον γιατί συγκεντρώνει έναν μεγάλο αριθμό τοπίων σε μικρή συνολικά έκταση και αυτό δημιουργεί ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης των παρεχόμενων υπηρεσιών αναψυχής. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει ιδιαίτερα και ο τρόπος που τα τοπία αυτά εναλλάσσονται και συνδυάζονται στον χώρο. Η μικρή κλίμακα εναλλαγής των τοπίων που δημιουργεί ζώνες με ενδιάμεσες μεταβατικές οικολογικές συνθήκες και μεγάλη αισθητική αξία, σε συνδυασμό με το ευνοϊκό κλίμα διαβίωσης, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την προσέλκυση τουριστικών ροών. Οι πιέσεις όμως που ασκούνται στα οικοσυστήματα, τους φυσικούς πόρους και τις υποδομές από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (π.χ. εποχική αύξηση του εξυπηρετούμενου πληθυσμού, γεωτρήσεις κ.α) είναι σημαντικές. Στην περιοχή υπάρχουν προοπτικές αξιοποίησης των ήπιων μορφών ενέργειας (γεωθερμία, βιομάζα, αιολική και ηλιακή ενέργεια), χωρίς μέχρι σήμερα να έχει γίνει συστηματικά προσπάθεια καταγραφής του δυναμικού και αξιοποίησης τους. Σημαντικός φυσικός πόρος της περιοχής, είναι ο ορυκτός πλούτος και η αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα του δασικού οικοσυστήματος. Ο ορυκτός πλούτος της περιοχής είναι ιδιαίτερα σημαντικός για αυτήν καθώς απασχολεί για την εξόρυξη και εκμετάλλευσή του μεγάλο αριθμό των κατοίκων της περιοχής. Για να υπάρχει όμως μέλλον, τόσο για τον τομέα των μονάδων αυτών, όσο και για την περιοχή γενικότερα, οι μονάδες πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς όρους που τους επιβάλλονται και να λαμβάνεται φροντίδα, μετά την λειτουργία τους, για την αποκατάσταση του τοπίου. Εκτός από την μεγάλη οριζόντια ποικιλότητα μικροενδιαιτημάτων που παρατηρείται στην περιοχή, το μεγάλο εύρος υψομετρικών διαφορών δρα πολλαπλασιαστικά στην αισθητική αξία του τοπίου, καθώς διαφοροποιείται συνέχεια η χλωρίδα και η πανίδα αλλά και το ανάγλυφο. Η γενική εικόνα του τοπίου των δασικών εκτάσεων της περιοχής εμφανίζεται κατακερματισμένη, με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού και έκτασης βοσκοτόπων, που από άποψη αισθητικής προσφέρει ποικιλότητα δημιουργώντας αντιθέσεις χρώματος, γραμμής, υφής και μορφών. Ιδιαίτερα κατά την άνοιξη και το ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

36 φθινόπωρο οι εναλλαγές στη σύνθεση και στα χρώματα της βλάστησης αποτελούν το κυρίαρχο στοιχείο του τοπίου. Σε ότι αφορά την παραγωγή σε ξύλο είναι σημαντική και αποτελεί συμπληρωματικό εισόδημα για τους κατοίκους. Το δασικό οδικό δίκτυο που υπάρχει εκτός από την εκμετάλλευση του δάσους εξυπηρετεί και την περιήγηση σε αυτό. Χαρακτηριστικό όμως των μέχρι τώρα επεμβάσεων είναι ότι, αφενός δεν είναι αρκετές και αφετέρου ότι, έγιναν αποσπασματικά και χωρίς ευρεία δημοσιοποίηση, με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστές, παρά μόνο στους κατοίκους και φορείς των περιοχών αυτών. Εξάλλου, για την αξιοποίηση των παραπάνω δυνατοτήτων του ορεινού όγκου της περιοχής μελέτης, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η προστασία του από τους κινδύνους που το απειλούν, δηλαδή η ορθολογική και όχι ανεξέλεγκτη άσκηση των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται εντός των δασικών εκτάσεων. Συμπερασματικά διαπιστώνεται ότι η αναπτυξιακή διαδικασία στην περιοχή παρέμβασης μπορεί να διατηρηθεί μόνο εάν βασιστεί στην προστασία και την αειφορική διαχείριση των φυσικών της πόρων. Τέλος, το πολιτιστικό πολιτισμικό περιβάλλον, το πλήθος των σημαντικότατων αρχαιολογικών χώρων και βυζαντινών μνημείων, καθώς και οι προσπάθειες των κατοίκων και φορέων για τη διατήρηση της πλούσιας τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, διαμορφώνουν το κατάλληλο υπόβαθρο για την ανάδειξη της περιοχής εφαρμογής ως ενός πολυδιάστατου προορισμού Δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού Στην ενότητα αυτή, γίνεται η ανάλυση των βασικότερων δημογραφικών χαρακτηριστικών της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης, σε σύγκριση, με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την Ελλάδα. Τα δεδομένα προέρχονται από επεξεργασία των επίσημων στοιχείων της απογραφής πληθυσμού της ΕΣΥΕ (2001, 2011). ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

37 i. Επίπεδο και εξέλιξη πληθυσμού (2001 & 2011) Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται ο συνολικός πληθυσμός της προτεινόμενης περιοχής εφαρμογής, καθώς και η μεταβολή του πληθυσμού από το 2001 έως και το ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3 : Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά περιοχής παρέμβασης ΠΙΝΑΚΑΣ: ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΤΟΣ 2001 ΕΤΟΣ 2011 Μεταβολή % του % του Πληθυσμού Περιοχή Αναφοράς Σύνολο Σύνολο συνόλου συνόλου % ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ ,08 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ , ,40 0,30 ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ) , ,63 9,35 ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ , ,28 3,05 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΝΑΙΑΣ ,04 Δημοτική Κοινότητα Αρναίας ,28 Τοπική Κοινότητα Βαρβάρας ,25 Τοπική Κοινότητα Νεοχωρίου ,59 Τοπική Κοινότητα Παλαιοχωρίου ,69 Τοπική Κοινότητα Στανού ,06 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ,61 Δημοτική Κοινότητα Μεγάλης Παναγίας ,19 Τοπική Κοινότητα Γοματίου ,11 Τοπική Κοινότητα Πυργαδικίων ,82 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΑΓΙΡΩΝ - ΑΚΑΝΘΟΥ ,66 Δημοτική Κοινότητα Αμμουλιανής ,00 Δημοτική Κοινότητα Ιερισσού ,14 Τοπική Κοινότητα Νέων Ρόδων ,83 Τοπική Κοινότητα Ολυμπιάδος ,77 Τοπική Κοινότητα Ουρανοπόλεως ,60 Τοπική Κοινότητα Σταγίρων ,61 Τοπική Κοινότητα Στρατονίκης ,97 Τοπική Κοινότητα Στρατωνίου ,33 ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ , ,74 11,36 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ,98 Δημοτική Κοινότητα Κασσανδρείας ,82 Δημοτική Κοινότητα Νέας Φωκαίας ,90 Τοπική Κοινότητα Αφύτου ,84 Τοπική Κοινότητα Καλάνδρας ,28 Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας ,03 Τοπική Κοινότητα Κασσανδρηνού ,21 Τοπική Κοινότητα Κρυοπηγής ,00 Τοπική Κοινότητα Φούρκας ,26 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΛΛΗΝΗΣ ,89 Τοπική Κοινότητα Αγίας Παρασκευής ,09 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

38 Τοπική Κοινότητα Νέας Σκιώνης ,04 Τοπική Κοινότητα Παλιουρίου ,99 Τοπική Κοινότητα Πευκοχωρίου ,13 Τοπική Κοινότητα Πολυχρόνου ,29 Τοπική Κοινότητα Χανιώτη ,80 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ , ,46 20,08 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ,30 Δημοτική Κοινότητα Νέας Καλλικράτειας ,73 Τοπική Κοινότητα Αγίου Παύλου ,28 Τοπική Κοινότητα Λακκώματος ,94 Τοπική Κοινότητα Νέας Γωνιάς ,57 Τοπική Κοινότητα Νέων Σιλάτων ,00 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ,44 Δημοτική Κοινότητα Νέων Μουδανιών ,29 Δημοτική Κοινότητα Σημάντρων ,51 Τοπική Κοινότητα Αγίου Μάμαντος ,48 Τοπική Κοινότητα Αγίου Παντελεήμονος ,93 Τοπική Κοινότητα Διονυσίου ,24 Τοπική Κοινότητα Ζωγράφου ,54 Τοπική Κοινότητα Νέας Ποτειδαίας ,49 Τοπική Κοινότητα Πορταριάς ,71 Τοπική Κοινότητα Φλογητών ,15 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΓΛΙΑΣ ,25 Δημοτική Κοινότητα Νέας Τριγλίας ,73 Τοπική Κοινότητα Ελαιοχωρίων ,30 Τοπική Κοινότητα Κρήνης ,26 Τοπική Κοινότητα Νέας Τενέδου ,77 Τοπική Κοινότητα Νέων Πλαγίων ,76 Τοπική Κοινότητα Πετραλώνων ,87 ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ , ,82 0,54 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΘΕΜΟΥΝΤΑ ,89 Δημοτική Κοινότητα Γαλατίστης ,04 Τοπική Κοινότητα Βάβδου ,91 Τοπική Κοινότητα Γαλαρινού ,61 Τοπική Κοινότητα Δουμπιών ,86 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ ,31 Τοπική Κοινότητα Γεροπλατάνου ,17 Τοπική Κοινότητα Κρήμνης ,54 Τοπική Κοινότητα Μαραθούσσης ,06 Τοπική Κοινότητα Παλαιοχώρας ,36 Τοπική Κοινότητα Ριζών ,30 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΡΜΥΛΙΑΣ ,23 Δημοτική Κοινότητα Ορμυλίας ,93 Τοπική Κοινότητα Μεταμορφώσεως ,33 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ,02 Δημοτική Κοινότητα Πολυγύρου ,78 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

39 Τοπική Κοινότητα Αγίου Προδρόμου ,42 Τοπική Κοινότητα Βραστάμων ,22 Τοπική Κοινότητα Ολύνθου ,36 Τοπική Κοινότητα Παλαιοκάστρου ,48 Τοπική Κοινότητα Σανών ,56 Τοπική Κοινότητα Ταξιάρχου ,51 ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ , ,70 5,05 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΙΘΩΝΙΑΣ ,79 Δημοτική Κοινότητα Αγίου Νικολάου ,47 Δημοτική Κοινότητα Νέου Μαρμαρά ,03 Δημοτική Κοινότητα Νικήτης ,47 Τοπική Κοινότητα Μεταγκιτσίου ,23 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΡΩΝΗΣ ,21 Δημοτική Κοινότητα Συκέας ,95 Τοπική Κοινότητα Σάρτης ,57 Πηγή : Γ.Γ.ΕΣΥΕ Απογραφή πληθυσμού 2001,2011 Από τον παραπάνω πίνακα, για την περιοχή εφαρμογής, για τα έτη , προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής εφαρμογής, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, καταλαμβάνει το 5,63 % του πληθυσμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ο πληθυσμός της περιοχής εφαρμογής την περίοδο , παρουσίασε αύξηση 9,35 %. Την ίδια χρονική περίοδο μικρή αύξηση παρουσίασε και ο πληθυσμός της Περιφέρειας (0,30%), ενώ η Χώρα παρουσίασε μικρή μείωση πληθυσμού(1,08 %) η παραπάνω αύξηση του πληθυσμού στο Νομό Χαλκιδικής, οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες, με κυριότερους την εσωτερική μετανάστευση και επιστροφή στις ιδιαίτερες πατρίδες εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, την συνταξιοδότηση και επιστροφή στα πάτρια εδάφη και την έλευση οικονομικών μεταναστών από άλλες χώρες. ο Δήμος που συμμετέχει με το μεγαλύτερο ποσοστό (πολυπληθέστερος) στον πληθυσμό της προτεινόμενης περιοχής εφαρμογής για το 2011, είναι ο Δήμος Νέας Προποντίδας (Δημοτικές ενότητες Μουδανίων, Καλλικράτειας και Τρίγλιας) με 34,46 %, ενώ με το μικρότερο πληθυσμό είναι ο Δήμος Σιθωνίας ( Δημοτικές ενότητες Σιθωνίας και Τορώνης) με 11,70 %. Οι υπόλοιποι Δήμοι συμμετέχουν με ποσοστά από 15,74% μέχρι 20,82 % ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

40 μεγάλη αύξηση παρουσιάστηκε στο Δήμο Νέας Προποντίδας ( >20 %), στο Δήμο Κασσάνδρας (> 11,30 %), στο Δήμο Σιθωνίας (> 5 %) και μικρότερη στους Δήμους Αριστοτέλη (3%) και Πολυγύρου (0,5%). ειδικότερα από τις εβδομήντα τέσσερις (74) Δημοτικές / τοπικές κοινότητες της προτεινόμενης περιοχής εφαρμογής : σε τριάντα οκτώ (38) Δημοτικές / τοπικές κοινότητες, παρουσιάστηκε μείωση του πληθυσμού σε οκτώ (8) Δημοτικές / τοπικές κοινότητες, παρουσιάστηκε αύξηση έως 4% σε άλλες οκτώ (8) Δημοτικές / τοπικές κοινότητες, παρουσιάστηκε αύξηση από 4% μέχρι 10%, και στις υπόλοιπες είκοσι (20) Δημοτικές / τοπικές κοινότητες, παρουσιάστηκε αύξηση πάνω από 10% ii. Ηλικιακή Διάρθρωση Πληθυσμού (ειδικότερη αναφορά στον πληθυσμό κάτω των 35 ετών και στον πληθυσμό άνω των 55). Από τον παρακάτω Πίνακα που αφορά στη διάκριση του πληθυσμού σε τρεις ομάδες, κάτω των 35 ετών, από 35 έως 55 και άνω των 55 ετών ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4 : Ποσοστιαία σύγκριση ομάδων πληθυσμού περιοχής εφαρμογής, Νομού, Περιφέρειας ΠΚΜ και Χώρας Ομάδες Πληθυσμού Περιοχή Εφαρμογής (Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής) Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Ελλάδα Πληθυσμός κάτω των 35 ετών Πληθυσμός ετών Πληθυσμός άνω των 55 ετών Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2001, 2011 διαπιστώνεται ότι : ,42% 38,48% 45,64% 39,78% 44,98% 39,72% 26,07% 28,46% 26,97% 28,76% 27,33% 28,90% 29,51% 33,06% 27,39% 31,46% 27,69% 31,38% η κατανομή του πληθυσμού στις παραπάνω κατηγορίες, στην περιοχή εφαρμογής, ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό τα αντίστοιχα ποσοστά της Περιφέρειας και της Χώρας. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

41 Ειδικότερα, στην περιοχή εφαρμογής για το 2011 στις ομάδες ηλικιών <35 ετών αντιστοιχεί το 38,48%, μεταξύ ετών το 28,46% και >55 ετών το 33,06%. από τη σύγκριση της ποσοστιαίας κατανομής των ομάδων πληθυσμού την περίοδο στην περιοχή εφαρμογής, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: στην ομάδα <35 ετών σημειώθηκε μεγάλη μείωση (5,94 ποσοστιαίες μονάδες), στην ομάδα ετών σημειώθηκε αύξηση (περίπου 2,4 ποσοστιαίων μονάδων, ενώ στην Περιφέρεια και στη Χώρα μικρότερη των 2 μονάδων) και στην ομάδα >55 ετών η αύξηση ήταν σημαντική (3,55 ποσοστιαίες μονάδες), μικρότερη όμως από την Περιφέρεια και τη Χώρα. ανάλογες είναι και οι μεταβολές σε επίπεδο Περιφέρειας και Χώρας Η κατανομή του πληθυσμού στις παραπάνω ομάδες, επιτρέπει επίσης και τον υπολογισμό ενός σημαντικού δείκτη για την ανάλυση και περιγραφή της δημογραφικής κατάστασης στην περιοχή, όπως είναι ο Δείκτης Ηλικιακής Διάρθρωσης. Ο Δείκτης Ηλικιακής Διάρθρωσης υπολογίζεται με βάση τον παρακάτω τύπο: Δείκτης Ηλικιακής Διάρθρωσης = Μόνιμος πληθυσμός <35 ετών / Μόνιμος πληθυσμός >55 ετών Ο χαμηλός δείκτης Ηλικιακής Διάρθρωσης, θεωρείται ένδειξη μη ικανοποιητικής προοπτικής οικονομικής ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και ένδειξη ότι, ο πληθυσμός της περιοχής γερνάει. Στον παρακάτω πίνακα, παρουσιάζονται οι δείκτες Ηλικιακής Διάρθρωσης για τα έτη 2001 & 2011, της περιοχής εφαρμογής. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.5 : Δείκτης ηλικιακής διάρθρωσης για τα έτη 2001 & 2011 Περιοχή εφαρμογής (Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής) Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ΔΕΙΚΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ <35/> ,51 1,16 1,67 1,27 Ελλάδα 1,62 1,27 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2001, 2011 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

42 Κατά την περίοδο , ο δείκτης ηλικιακής διάρθρωσης στην προτεινόμενη περιοχή εφαρμογής παρουσίασε μείωση. Το ίδιο συνέβη και σε επίπεδο Περιφέρειας και Χώρας. Η μείωση αυτή, είναι απόρροια της γήρανσης του πληθυσμού, καθώς και της υπογεννητικότητας και αναδεικνύει ένα σημαντικό δημογραφικό έλλειμμα εθνικής σημασίας, με αρνητικές μακροπρόθεσμα οικονομικές και κοινωνικές προοπτικές. iii. Κοινωνικά Χαρακτηριστικά Πληθυσμού. Tα κοινωνικά χαρακτηριστικά, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), του μόνιμου πληθυσμού της Ελλάδας, αναφέρονται στο φύλο, την υπηκοότητα, τα στοιχεία νοικοκυριών, καθώς και τη θέση στο επάγγελμα, όπως αυτά προέκυψαν από την Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών Αναφορικά με το φύλο, στον Πίνακα 4 του Παραρτήματος, παρατίθενται τα στοιχεία σχετικά με το μόνιμο Πληθυσμό, κατά φύλο και κατάσταση ασχολίας. Επίσης, στο Διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνεται η κατανομή του πληθυσμού ανά φύλο και Δήμο της περιοχής εφαρμογής. 51,50% 51,00% 50,50% 50,00% 49,50% 49,00% ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1. : Πληθυσμός κατά φύλο ανά Δήμο, ΠΕ Χαλκιδικής 51,02% 50,72% 50,02% 50,26% 50,09% 50,37% 49,98% 49,91% 49,74% 49,63% 49,28% 48,98% 48,50% 48,00% 47,50% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Άρρενες Θήλεις Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, απογραφή πληθυσμού 2001, 2011 Από τον Πίνακα προκύπτει ότι, με βάση τους μέσους όρους τη ΠΕ Χαλκιδικής (άρρενες: 49,98% και Θήλεις: 50,02%), το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού αρρένων εμφανίζεται στο Δήμο Κασσάνδρας (51,02%), ενώ για τις γυναίκες, ο Δήμος Πολυγύρου εμφανίζει ποσοστό 50,72%. Αναφορικά με την υπηκοότητα, στον Πίνακα 5 του Παραρτήματος, παρατίθενται τα στοιχεία σχετικά με τον πληθυσμό κατά ομάδες υπηκοοτήτων, όπως αυτά προέκυψαν από την Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών Επίσης, στο διάγραμμα που ακολουθεί, αποτυπώνεται η κατανομή του πληθυσμού ανά ομάδες υπηκοοτήτων και Δήμο της περιοχής εφαρμογής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

43 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2 : Πληθυσμός κατά ομάδες υπηκοοτήτων ανά Δήμο, ΠΕ Χαλκιδικής, ΠΚΜ, Ελλάδα ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΔΗΜΟΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ (ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΟ) ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 10,55% 13,25% 22,34% 5,74% 8,97% 12,07% 6,21% 8,43% 89,45% 86,75% 77,66% 94,26% 91,03% 87,93% 93,79% 91,57% Υπηκοότητα ξένης χώρας / Χωρίς υπηκοότητα ή αδιευκρίνιστη υπηκοότητα (%) Ελληνική υπηκοότητα (1) (%) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, απογραφή πληθυσμού 2001, 2011 Συγκρίνοντας τους επιμέρους Δήμους της Χαλκιδικής, με το επίπεδο Χώρας και Περιφέρειας, όπως φαίνεται στο προηγούμενο Διάγραμμα, προκύπτει ότι, στο Δήμο Κασσάνδρας, εμφανίζεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό κατοίκων με υπηκοότητα ξένης χώρας (22,34%), σε σχέση με της Χώρας και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (8,43% και 6,21% αντίστοιχα). Το γεγονός αυτό, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, στην ύπαρξη μεγάλου αριθμού παλλινοστούντων από την πρώην Σοβιετική Ένωση, οι οποίοι επέλεξαν τη Χαλκιδική, εξαιτίας της διαθεσιμότητας θέσεων εργασίας στον κλάδο του τουρισμού (κυρίως εποχιακής). Οι υπόλοιποι τουριστικοί Δήμοι (Σιθωνίας και Ν. Προποντίδας) αντίστοιχα, εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά κατοίκων με υπηκοότητα ξένης χώρας. Ο Πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τα στοιχεία σχετικά με τα Νοικοκυριά και μέλη αυτών κατά μέγεθος νοικοκυριού συγκεντρωτικά στην ΠΕ Χαλκιδικής. Όπως είναι εμφανές, τα νοικοκυριά με 2 μέλη, αποτελούν την πλειοψηφία των νοικοκυριών (με 31,96% επί του συνόλου), με τα μονομελή νοικοκυριά να ακολουθούν. Αντίστοιχη εικόνα, κοντά στα επίπεδα της ΠΕ Χαλκιδικής, εμφανίζουν και όλοι οι Δήμοι της περιοχής εφαρμογής, όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς στον Πίνακα 6 του Παραρτήματος όπου παρουσιάζονται τα ίδια στοιχεία, ανά Δήμο. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

44 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.6. : Νοικοκυριά και μέλη αυτών κατά μέγεθος νοικοκυριού συγκεντρωτικά στην ΠΕ Χαλκιδικής Περιγραφή Nοικοκυριά Μέλη Ποσοστό στο σύνολο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ μέλος ,29% 2 μέλη ,96% 3 μέλη ,09% 4 μέλη ,20% 5 μέλη ,06% 6 μέλη και άνω ,40% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2011 Από τον Πίνακα 7 του Παραρτήματος και το παρακάτω Διάγραμμα σχετικά με τη θέση στο επάγγελμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού για το 2011, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.3. : ΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 03% 10% 59% 28% Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί ή ημερομίσθιοι Μέλη παραγωγικών συνεταιρισμών / Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση / Άλλη περίπτωση Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΣΥΕ 2011 το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής εφαρμογής, καταλαμβάνουν οι μισθωτοί με 58,7%, ακολουθούν οι εργαζόμενοι που εργάζονται για δικό τους λογαριασμό με 27,6%, οι εργοδότες με 10,2%, και τέλος τα μέλη παραγωγικών συνεταιρισμών / βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση / άλλη περίπτωση με 3,4% στην περιοχή εφαρμογής, τα ποσοστά των επιμέρους ομάδων (εργοδότες, μισθωτοί, εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό κλπ), διαφέρουν σε σχέση με ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

45 αυτά της Περιφέρειας. Οι μισθωτοί είναι αναλογικά λιγότεροι (59% έναντι 64,60% της Περιφέρειας), ενώ αντίθετα, τα ποσοστά των εργοδοτών (10% έναντι 7,67% της Περιφέρειας) και αυτών που εργάζονται για δικό τους λογαριασμό (28% έναντι 25,58% της Περιφέρειας), είναι αναλογικά μεγαλύτερα σε σχέση με την Περιφέρεια, αντανακλώντας την αυξημένη επιχειρηματικότητα, που εμφανίζει η περιοχή εφαρμογής. σε σχέση με τη Χώρα, οι διαφορές είναι ακόμη πιο έντονες, στους εργαζόμενους για δικό τους λογαριασμό (22,38% στη Χώρα), καθώς επίσης στους εργοδότες (7,38% στη Χώρα), γεγονός που αποδεικνύει ότι, στην περιοχή εφαρμογής υπάρχει αναπτυγμένη ιδιωτική πρωτοβουλία. Επίσης στην περιοχή εφαρμογής, το ποσοστό των μελών παραγωγικών συνεταιρισμών / βοηθών στην οικογενειακή επιχείρηση / άλλων περιπτώσεων (3,4%), είναι μεγαλύτερο από αυτό της χώρας (2,14%), κατά συνέπεια, υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό, που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και να αποφέρει συμπληρωματικά εισοδήματα στην οικογένεια. Σε ότι αφορά την αντίστοιχη κατανομή ανά φύλο στην περιοχή παρέμβασης παρατηρούνται τα εξής: στους εργοδότες υπερισχύουν κατά 3 εκατοστιαίες μονάδες οι άντρες σημαντική διαφορά (7,3 μονάδες) παρουσιάζεται στον τομέα των εργαζομένων για δικό τους λογαριασμό, όπου οι άντρες καταλαμβάνουν το 30,38%, ενώ οι γυναίκες το 23%, και τέλος μεγάλη διαφορά υπάρχει στον τομέα των μισθωτών, όπου οι γυναίκες κατέχουν το 64,92% και οι άντρες το 55,01%. Συμπεράσματα Προοπτικές Η δημογραφική εξέλιξη της περιοχής εφαρμογής την 10ετία , εμφανίζει σημαντική πληθυσμιακή αύξηση, αλλά και γήρανση του τοπικού πληθυσμού, που είναι συμβατή με την αντίστοιχη γήρανση του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Την ίδια περίοδο εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, προερχόμενοι από άλλες χώρες, εν δυνάμει εργαζόμενοι, που ανέβασαν την προσφορά εργασίας της περιοχής. Σημαντικό στοιχείο που αποτελεί επιπλέον αναπτυξιακό δυναμικό στην περιοχή, είναι η ύπαρξη αξιόλογης επιχειρηματικότητας ιδιωτικής πρωτοβουλίας, που συνδέεται προφανέστατα, με την αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

46 Οικονομικά στοιχεία Α. Γενικά Στοιχεία i. Ενδεικτικά στοιχεία ΑΕΠ (σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής) iα. Συνολικό ΑΕΠ Όπως φαίνεται από τον Πίνακα 8 του Παραρτήματος και το παρακάτω Διάγραμμα, το συνολικό ΑΕΠ για το Νομό Χαλκιδικής (περιοχή εφαρμογής), το έτος 2001 ανερχόταν σε εκατ. Ευρώ, παρουσιάζοντας στη συνέχεια ανοδική πορεία (αύξηση κατά μέσο όρο 6,7% κάθε έτος), ώσπου το 2008 άγγιξε τα εκατ.ευρώ. Από το έτος 2009 και μετά, το συνολικό ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής παρουσιάζει καθοδική πορεία (της τάξης του 4,1%). Έτσι, το έτος 2011 έφτασε στα εκατ. ευρώ (δηλαδή στα επίπεδα των ετών 2005 και 2006). Συνολικά, το ΑΕΠ στο Νομό Χαλκιδικής, αυξήθηκε από το έτος 2001 έως το έτος 2011 κατά 38,2%. Αντίστοιχη πορεία ακολουθεί σε γενικές γραμμές και το συνολικό ΑΕΠ της χώρας, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε το 2008 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.4. : Συνολικό ΑΕΠ Νομού Χαλκιδικής (εκατ.ευρώ σε τρέχουσες τιμές) Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 iβ. ΑΕΠ κατά κεφαλή Από τον Πίνακα 9 του Παραρτήματος και το παρακάτω Διάγραμμα, προκύπτει (όπως ήταν αναμενόμενο) ότι, το κατά κεφαλή ΑΕΠ παρουσιάζει την ίδια περίπου πορεία με το συνολικό ΑΕΠ. Έτσι, το έτος 2011 στο Νομό Χαλκιδικής το κατά κεφαλή ΑΕΠ ανήλθε στο ποσό των Στη συνέχεια, παρατηρείται αύξηση (της τάξης του 6,2% κατά μέσο όρο κάθε έτος), ώσπου το 2008 το κατά κεφαλή ΑΕΠ, ανήλθε στο ποσό των Από το έτος 2009, ξεκινά η μείωση του κατά κεφαλή ΑΕΠ. Μέχρι το έτος 2011 μειωνόταν σταθερά (κατά μέσο όρο σε ποσοστό 4,9% κάθε έτος), φτάνοντας έτσι, στο ποσό των (δηλαδή στα επίπεδα των ετών 2004 και 2005). Συνολικά η ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

47 αύξηση του κατά κεφαλή ΑΕΠ στο Νομό Χαλκιδικής μεταξύ των ετών , ανήλθε στο 31%. Συγκρίνοντας το κατά κεφαλή ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής, με τα αντίστοιχα στοιχεία της Ελλάδας, αλλά και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι : Το κατά κεφαλή ΑΕΠ της χώρας είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και από το κατά κεφαλή ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής. Η πορεία του κατά κεφαλή ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής, είναι ίδια με αυτή της Ελλάδας και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Δηλαδή, παρατηρείται αύξηση έως το έτος 2008 και μείωση από το έτος 2009 και μέχρι σήμερα. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής, το έτος 2001, ήταν λίγο μικρότερο, από αυτό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ το έτος 2011 λίγο μεγαλύτερο. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.5. : ΑΕΠ κατά κεφαλή (ευρώ σε τρέχουσες τιμές) ΕΛΛΑΔΑ Κεντρική Μακεδονία Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 iγ. ΑΕΠ κατά κλάδο Στον Πίνακα 10 του Παραρτήματος και στα παρακάτω Διαγράμματα 2.6. και 2.7., εξετάζεται το ΑΕΠ από τη σκοπιά της παραγωγής, παρέχεται μια γενική εικόνα για τη σχετική σημασία των τριών τομέων της οικονομίας, καθώς και των δώδεκα (12) κυριότερων δραστηριοτήτων από την άποψη της συνεισφοράς τους στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ), σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέχει η ΕΛΣΤΑΤ (η οποία δεν παρέχει στοιχεία ΑΕΠ κατά κλάδο, αλλά ΑΠΑ κατά κλάδο). Αναφορικά με τη διάρθρωση της οικονομίας του Νομού Χαλκιδικής, τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζεται τάση συγκεντροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας στον ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

48 τομέα των υπηρεσιών (τριτογενής τομέας). Η τάση αυτή αυξήθηκε ραγδαία, μεταξύ των ετών Ο πρωτογενής τομέας, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 2.6., σημείωσε διαχρονικά μια βαθμιαία μείωση στη συνεισφορά του, στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (εξαιτίας της εγκατάλειψης της γης και του φαινομένου της μετανάστευσης). Η συμβολή του πρωτογενή τομέα, περιορίσθηκε από το 11% που ήταν το 2001, στο 6% το Ο περιορισμός, οφείλεται κατά κύριο λόγο, στη σταδιακή συρρίκνωση του γεωργικού τομέα. Ο τομέας αυτός, χαρακτηρίζεται από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες, όπως για παράδειγμα, το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, τα φτωχά και υποβαθμισμένα εδάφη, τη χαμηλή οργάνωση παραγωγής, την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, τη μικρή αποδοτικότητα κ.λ.π.. Ο τομέας της αλιείας αντιμετωπίζει και αυτός έντονα διαρθρωτικά προβλήματα. Ο δευτερογενής τομέας, παρουσιάζει επίσης, μείωση κατά 13 εκατ., από άποψη όγκου παραγωγής στη συνεισφορά του, τόσο μεταξύ των τομέων, όσο και στο ΑΕΠ του Νομού Χαλκιδικής. Έτσι, ενώ το έτος 2001 αποτελούσε το 20% της οικονομικής δραστηριότητας, το έτος 2011 μειώθηκε στο 14%. Τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετώπισε η τοπική δευτερογενής παραγωγή, σχετίζονται με το μεγάλο αριθμό των μικρών επιχειρήσεων, την έλλειψη τεχνολογικής υποδομής, την όξυνση του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο της Ε.Ε., και τη φανερή αδυναμία των μικρών επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής, να ανταγωνισθούν συστηματικά τις μεγάλες επιχειρήσεις, για να καλύψουν μέρος της τοπικής, εθνικής και υπερεθνικής αγοράς. Σε αντίθεση με τους δύο άλλους τομείς, ο τριτογενής τομέας παρουσιάζει αύξηση. Έτσι, το 2011 ανήλθε στο 80% στον σχηματισμό του ΑΠΑ, από 69% που ήταν το Ωστόσο, η συμμετοχή του στο ΑΕΠ από τη σκοπιά της παραγωγής, δεν είναι ισόρροπη. Συγκεκριμένες υπηρεσίες, εμφανίζουν ιδιαίτερη τάση συγκέντρωσης της οικονομικής δραστηριότητας, σε βάρος άλλων υπηρεσιών. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.6. : ΑΠΑ Ν. Χαλκιδικής κατά τομέα α'γενης 11% β'γενης 20% α'γενης 6% β'γενης 14% γ'γενης 69% γ'γενης 80% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

49 Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον παρακάτω Πίνακα και το παρακάτω Διάγραμμα, το 2011 ο σημαντικότερος κλάδος της οικονομικής δραστηριότητας ήταν η «Διαχείριση ακίνητης περιουσίας», ο οποίος αποτελούσε το 21% της ΑΠΑ. Σημειώνεται ότι, η ίδια δραστηριότητα, το έτος 2001, κατείχε μόλις την τρίτη θέση στη λίστα των δραστηριοτήτων, που συμβάλουν στο ΑΕΠ από τη σκοπιά της παραγωγής, με ποσοστό 13%. Ο κλάδος του «Τουρισμού και Εστίασης», παραμένει σταθερά ο δεύτερος σημαντικότερος, με ποσοστό 17% το έτος Όπως φαίνεται και σε αυτόν τον κλάδο, σημειώνεται αύξηση σε σχέση με το έτος 2001, που κατείχε ποσοστό 15% της ΑΠΑ. Ο κλάδος του «Χονδρικού και λιανικού εμπορίου», ο οποίος βρίσκεται πάντα σε υψηλά επίπεδα ειδικού βάρους, παρουσίασε αύξηση της τάξης του 34%, από το έτος 2001, έως το έτος Επισημαίνεται ότι, ανερχόμενοι κλάδοι που παρουσίασαν το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης από το 2001 στο 2011 από άποψη παραγόμενης αξίας σε τρέχουσες τιμές, είναι η «Εκπαίδευση» κατά 132%, η «Διαχείριση ακίνητης περιουσίας» κατά 121%, και οι «Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα» κατά 97%, ενώ και ο «Τουρισμός» παρουσίασε μεγάλη αύξηση της τάξης του 62%. Τέλος, παρατηρείται ότι, μόνο δύο (2) δραστηριότητες σημείωσαν μείωση της προστιθέμενης αξίας μεταξύ Η «Γεωργία, δασοκομία και αλιεία» που παρουσίασε μείωση κατά 19,6%, και οι «Κατασκευές» που μειώθηκαν κατά 18,3%. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.7. : Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία στη Χαλκιδική το 2011 κατά δραστηριότητα (εκατ. σε τρέχουσες τιμές) Α/Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ i Διαχείριση ακίνητης περιουσίας ii Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης iii Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων iv Κατασκευές v Μεταφορές και αποθήκευση vi vii Ορυχεία και λατομεία-μεταποίηση-παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού Γεωργία, δασοκομία και αλιεία viii Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση ix Εκπαίδευση Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική x μέριμνα xi Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

50 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία-άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών-δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση xii Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.7. : ΑΠΑ κατά δραστηριότητα στο Ν. Χαλκιδικής vii 11% ix 3% viii 7% xii xi x 3% 2% 2% i 13% ii 15% 2011 vii 6% ix 6% viii 5% xii xi x 3% 2% 3% i 21% iv 11% vi 9% v 8% iii 16% iv 7% vi 7% v 8% iii 15% ii 17% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 ii. Ενδείξεις για επίπεδο και κατανομή ΑΕΠ στην περιοχή μελέτης Από τους Πίνακες 8 και 9 του Παραρτήματος, με βάση τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τα έτη 2012 και 2013, οι ενδείξεις είναι ότι, η μείωση του ΑΕΠ από το έτος 2008 και μετά, συνεχίζεται και είναι άγνωστη η πορεία του κατά τα επόμενα έτη, τουλάχιστον μέχρι τη λήξη εφαρμογής του προγράμματος (2020). Εξάλλου, όλα τα δεδομένα και σε μακροοικονομικό επίπεδο συνηγορούν υπέρ του γεγονότος αυτού. Με την εξέταση της κατανομής του ΑΕΠ από τη μεριά της παραγωγής, σύμφωνα και με τα στοιχεία του Πίνακα 10 του Παραρτήματος, προκύπτει ότι, για το έτος 2013, οι δώδεκα (12) κυριότερες δραστηριότητες, οι οποίες συνεισφέρουν στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, είναι οι εξής: ΠΙΝΑΚΑΣ 2.8. : ΑΠΑ κατά δραστηριότητα 2013 (προσωρινά στοιχεία) Α/Α Δραστηριότητες σε εκατ. i Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 283 ii Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 272 iii Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 177 iv Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 89 v Μεταφορές και αποθήκευση 88 vi Ορυχεία και λατομεία-μεταποίηση-παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού vii Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 65 viii Εκπαίδευση 43 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ 80

51 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία-άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών-δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την 41 ix παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση x Κατασκευές 41 xi Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 31 xii Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 30 Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2013 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : ΑΠΑ στο Ν. Χαλκιδικής 2013 (προσωρινά στοιχεία) vi 7% vii 5% viii 4% ix 3% x 3% xi xii 3% 2% i 23% v 7% iv 7% iii 14% ii 22% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2013 Η παραπάνω εικόνα, δεν αναμένεται να διαφοροποιηθεί σημαντικά το επόμενο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι, ο κλάδος της «Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας», θα συνεχίσει να κατέχει σημαντικό όγκο, εξαιτίας της μεγάλης μείωσης των τιμών των ακινήτων και των ελκυστικών περιθωρίων κέρδους, που προσφέρει η αγορά ακινήτων. Επίσης, ο κλάδος του Τουρισμού αναμένεται να συνεχίσει να διογκώνεται, γιατί στην περιοχή εφαρμογής, έχουν κατασκευαστεί και νέα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα υψηλών προδιαγραφών, ενώ αυτή την αυξητική τάση, δεν φαίνεται να υπάρχουν ορατοί κίνδυνοι, που να είναι σε θέση να την ανακόψουν. iii. Απασχόληση (συνολική και κατά κλάδο) Στη συνολική απασχόληση, όπως προκύπτει από το παρακάτω Διάγραμμα, το έτος 2001 οι επτά (7) στους δέκα (10) εργαζόμενους ήταν άντρες, και μόνο οι τρεις (3) στους δέκα (10) εργαζόμενους ήταν γυναίκες. Το έτος 2011 υπήρξε μία μικρή βελτίωση στην αναλογία, γιατί οι 6,3 στους δέκα (10) εργαζόμενους ήταν άντρες, και οι 3,7 στους δέκα (10) εργαζόμενους ήταν γυναίκες. Κατά τα λοιπά, το σύνολο των απασχολούμενων μειώθηκε ελάχιστα, και έτσι από τους απασχολούμενους το έτος 2001, υπάρχουν απασχολούμενοι το έτος ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

52 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.9. : Απασχολούμενοι κατά φύλο στο Ν. Χαλκιδικής Γυναίκες Άνδρες Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2001,2011 Στον Πίνακα 11 και 12 Του Παραρτήματος και στα παρακάτω διαγράμματα, οι απασχολούμενοι στον τριτογενή τομέα έχουν αυξηθεί κατά 37%, σε σχέση με τους απασχολούμενους στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Τη μεγαλύτερη μείωση υπέστη ο πρωτογενής τομέας κατά 37%, ενώ οι απασχολούμενοι στο δευτερογενή τομέα μειώθηκαν κατά 29%. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Απασχολούμενοι κατά τομέα στο Ν. Χαλκιδικής α'γενης β'γενης γ'γενης Ασαφής δήλωση Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2001,2011 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

53 Ειδικότερα, το έτος 2011, από το σύνολο των απασχολούμενων, στον πρωτογενή τομέα βρίσκονταν αποσχολούμενοι (ποσοστό 16,6%), στο δευτερογενή τομέα άτομα (ποσοστό 18%), και στον τριτογενή τομέα άτομα (ποσοστό 63,3%), ενώ 742 άτομα (2,1%) δήλωσαν με ασαφή τρόπο την απασχόλησή τους. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Απασχολούμενοι κατά τομέα 2011 Ασαφής δήλωση 2% α'γενης 17% γ'γενης 63% β'γενης 18% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 Αναλύοντας περισσότερο τα δεδομένα, με βάση τον Πίνακα 12 του Παραρτήματος και το παρακάτω Διάγραμμα, ο κλάδος με τη μεγαλύτερη απασχόληση στο Νομό Χαλκιδικής (εκτός από τους «Λοιπούς κλάδους»), είναι οι «Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης» με απασχολούμενους. Στη συνέχεια, ακολουθεί ο κλάδος της «Γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας» με απασχολούμενους, και τρίτος είναι ο κλάδος «Χονδρικό και λιανικό εμπόριο Επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών» με απασχολούμενους. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

54 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Απασχόληση κατά κλάδο στο Ν. Χαλκιδικής 2011 Π. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ 4% Ο. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 5% ΛΟΙΠΟΙ ΚΛΑΔΟΙ 19% Α. ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ 17% ΣΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 10% Ξ. ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ - ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ 7% Ν. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 2% Θ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΣΤΙΑΣΗΣ 17% Η. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 3% Ζ. ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ - ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΩΝ 16% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 iv. Εξέλιξη οικονομικά ενεργού πληθυσμού ( ) Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός το έτος 2001 ( άτομα), σαν ποσοστό στο σύνολο του πληθυσμού της περιοχής εφαρμογής του προτεινόμενου τοπικού προγράμματος Νομού Χαλκιδικής, όπως προκύπτει από τον Πίνακα 13 του Παραρτήματος, ήταν 44%. Το έτος 2011, τα αντίστοιχα συνολικά στοιχεία δείχνουν ότι, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ( άτομα), στο σύνολο του πληθυσμού της περιοχής εφαρμογής, ήταν 39,90%. Παρουσιάζεται έτσι, μία μείωση της τάξης του 4,1%. Τα αντίστοιχα ποσοστά το έτος 2011 σε επίπεδο Περιφέρειας και Χώρας, είναι 41% και 42,4% αντίστοιχα. Ειδικότερα, από τον Πίνακα 13 του Παραρτήματος και από το παρακάτω Διάγραμμα, προκύπτει ότι, το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει στο Δήμο Αριστοτέλη. όπου το έτος 2001, μόνο το 36,2% (6.482 άτομα) του συνολικού πληθυσμού του Δήμου, ήταν οικονομικά ενεργό. Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε το έτος 2011, με μικρότερους βέβαια ρυθμούς σε σχέση με τους υπόλοιπους Δήμους, όπου το ποσοστό κατέβηκε στο 34,3%. Ο Δήμος Πολυγύρου επίσης, βρίσκεται σε δυσμενή θέση. Το έτος 2011, το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του Δήμου μειώθηκε στο 39,7% (8.764 άτομα), ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

55 από 45,8%, που ήταν το έτος 2001 (8.971 άτομα). Παρατηρήθηκε δηλαδή, μείωση της τάξης του 6,1%. Ο Δήμος Προποντίδας, παρουσιάζει επίσης μεγάλη απόκλιση μεταξύ των ετών 2001 και Ενώ το 2001 παρουσίαζε την καλύτερη εικόνα από τους πέντε (5) Δήμους του Νομού Χαλκιδικής με ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού 46,5%, το έτος 2011 το ποσοστό μειώθηκε κατά 6%, κατέχοντας έτσι την τρίτη θέση. Ο Δήμος Σιθωνίας, ο οποίος είναι στα ίδια επίπεδα με αυτά της χώρας, παρουσίασε μείωση κατά 3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του, το έτος 2011, και έτσι εμφανίζει ποσοστό 42%, σε σχέση με το 45% που κατείχε το Τέλος, σε καλύτερη κατάσταση εμφανίζεται το έτος 2011 ο Δήμος Κασσάνδρας, με ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού 43,8% (7.309 από τα συνολικά άτομα). Το αντίστοιχο ποσοστό το έτος 2001 ήταν 46,1% (6.063 από τα άτομα). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού στο σύνολο του πληθυσμού ανά Δήμο ,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 45,8% 46,5% 46,1% 45,0% 43,8% 42,0% 40,6% 39,7% 36,2% 34,3% Δ.ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Δ.ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Δ. ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ Δ.ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Δ.ΣΙΘΩΝΙΑΣ Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2001,2011 v. Εξέλιξη Ανεργίας Προσέγγιση επιπέδου υποαπασχόλησης Όπως φαίνεται από τον παρακάτω Πίνακα, για την εξέλιξη της συνολικής ανεργίας, αλλά και της ανεργίας κατά φύλο στην περιοχή εφαρμογής (Νομό Χαλκιδικής), μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής : ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

56 Το έτος 2001, άτομα, δηλαδή το 10,6% του συνολικού οικονομικά ενεργού πληθυσμού ήταν άνεργοι, ενώ το έτος 2011 το αντίστοιχο ποσοστό εκτινάχθηκε στο 19,9% (8.534 άτομα). Εξετάζοντας το φύλο, οι γυναίκες είναι πάντα στην κορυφή της ανεργίας, δεδομένου ότι, και το έτος 2001 (1.675 γυναίκες), αλλά και το έτος 2011 (3.328 γυναίκες), τα ποσοστά ανεργίας στο σύνολο των οικονομικά ενεργών γυναικών, ήταν 13,6% και 20,5% αντίστοιχα, μεγαλύτερα από αυτά των ανδρών. Το έτος 2001, το 9,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού των ανδρών ήταν άνεργοι (2.472 άνδρες), ενώ το έτος 2011 το αντίστοιχο ποσοστό αυξήθηκε κατά 10,2 ποσοστιαίες μονάδες. Έτσι, το ποσοστό ανεργίας των ήταν, ήταν το 2011 στο 19,5% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού τους (5.206 άνδρες). Φύλο ΠΙΝΑΚΑΣ 2.9 : Άνεργοι κατά φύλο Σύνολο Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά ε ν ε ρ γ ο ί Σύνολο ΝΟΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 2001 Α ν ε ρ γ ο ι Πρώην απασχολούμενοι Από αυτούς "νέοι" Αμφοτέρων των φύλων Άνδρες Γυναίκες ΝΟΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 2011 Αμφοτέρων των φύλων Άνδρες Γυναίκες Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2001,2011 Τέλος, από τον ίδιο Πίνακα, σχετικά με την σύνθεση της ανεργίας, όπως παρουσιάζεται και στο παρακάτω Διάγραμμα, προκύπτει ότι, από το σύνολο των ανέργων το έτος 2001, το 59,7% αποτελούνταν από πρώην απασχολούμενους, ενώ το υπόλοιπο 40,3%, ήταν οι νέοι εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας. Το έτος 2011, αυξάνεται το ποσοστό των πρώην απασχολούμενων σε 71%, ενώ μόνο το 29% αποτελούν οι «νέοι». ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

57 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Σύνθεση ανεργίας στο Ν. Χαλκιδικής Από αυτούς "νέοι" 40% Πρώην απασχολούμενοι 60% Από αυτούς "νέοι" 29% Πρώην απασχολ ούμενοι 71% Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2001,2011 Εξετάζοντας κατά το έτος 2011, την ανεργία κατά επίπεδο εκπαίδευσης, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα, προκύπτει ότι, στην περιοχή εφαρμογής (Ν. Χαλκιδικής) : η μεγαλύτερη κατηγορία των ανέργων (42%), είναι απόφοιτοι Λυκείου (Γενικού, Εκκλησιαστικού, Επαγγελματικού κλπ.) / Πτυχιούχοι μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κολλέγια κλπ.), στη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία των ανέργων (22%), περιλαμβάνεται ο πληθυσμός που α) αποφοίτησε από το Δημοτικό, β) εγκατέλειψε το Δημοτικό αλλά γνωρίζει γραφή και ανάγνωση, γ) ολοκλήρωσε την προσχολική αγωγή, δ) δεν γνωρίζει γραφή και ανάγνωση ε) ήταν μικρότεροι από 6 ετών, στη συνέχεια το 21% των ανέργων, αποτελούνται από άτομα που είναι απόφοιτοι τριτάξιου Γυμνασίου και πτυχιούχοι Επαγγελματικών Σχολών, και τέλος, το 15% των ανέργων είναι Πτυχιούχοι Παν/μίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, Ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών / Κάτοχοι διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου, κ.λ.π. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.10 : Άνεργοι κατά επίπεδο εκπαίδευσης 2011 στο Ν. Χαλκιδικής Απόφοιτοι τριτάξιου Πτυχιούχοι ΑΕΙ / Απόφοιτοι Γυμνασίου και ΑΤΕΙ / Σύνολο Λυκείου/ ΙΕΚ, πτυχιούχοι μεταπτυχιακά / Κολλέγια κλπ. Επαγγελματικών διδικτορικά, κτλ Σχολών Περιγραφή τόπου μόνιμης διαμονής Άλλη περίπτωση (Δημοτικό, αναλφάβητοι κτλ) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΔΗΜΟΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 Εξετάζοντας το επίπεδο της υποαπασχόλησης, με βάση τον Πίνακα που ακολουθεί, γίνεται φανερό ότι, στο σύνολο της περιοχής εφαρμογής (Νομός Χαλκιδικής), αλλά και αναλυτικά στους Δήμους Πολυγύρου, Κασσάνδρας και Νέας Προποντίδας, πάνω από ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

58 το 20% των απασχολουμένων, υποαπασχολείται (κάτω από 40 ώρες την εβδομάδα). Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 20,9% για το Νομό Χαλκιδικής, 22,1% για το Δήμο Πολυγύρου, 20,5% για το Δήμο Κασσάνδρας και 23,5% για το Δήμο Νέας Προποντίδας. Στους Δήμους Αριστοτέλη και Σιθωνίας, το ποσοστό υποαπασχόλησης ταυτίζεται και είναι 17,1%. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των ωρών υποαπασχόλησης, βρίσκεται μεταξύ των 30 και 39 ωρών την εβδομάδα. Στη δεύτερη θέση, είναι οι υποαπασχολούμενοι για ώρες την εβδομάδα και τέλος, μικρότερος αριθμός υποαπασχολείται με κάτω από 20 ώρες /εβδομάδα. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.11 : Υποαπασχόληση κατά ώρες απασχόλησης 2011 (< 39 ώρες / εβδομάδα) στο Ν. Χαλκιδικής Τόπος μόνιμης διαμονής Σύνολο απασχολο υμένων Σύνολο "Συνήθης απασχόληση κάτω από 40 ώρες" Ώρες συνήθους απασχόλησης Κάτω από 20 ώρες ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΔΗΜΟΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ 2011 Συμπεράσματα - Προοπτικές Συνοψίζοντας τα γενικά / οικονομικά στοιχεία της περιοχής εφαρμογής (Νομός Χαλκιδικής), διαπιστώνεται ότι, κυριαρχεί η ύφεση μεταξύ των ετών , η οποία συνεχίσθηκε και μετά το 2011 μέχρι και σήμερα. Δεν είναι καθόλου βέβαιη η εξέλιξή της κατά τα επόμενα έτη (τουλάχιστον μέχρι το 2020), αν και οι οιωνοί από τους δείκτες της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας είναι δυσοίωνοι. Η μεγέθυνση που παρατηρείται στον τριτογενή τομέα, αναμένεται να συνεχιστεί, εξαιτίας του διογκούμενου τουριστικού κλάδου και της αυξανόμενης δραστηριότητας στη διαχείριση ακινήτων. Ο πρωτογενής τομέας, καθώς και ο τομέας των κατασκευών, έχει υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες μέσα στη δεκαετία , εξακολουθούν όμως, ν απασχολούν αθροιστικά ένα σημαντικό ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής εφαρμογής (35% συνολική απασχόληση στον α γενή και β γενή τομέα) ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

59 Η απασχόληση, ακολουθεί την εικόνα, που παρουσιάζει το ΑΕΠ. Υπάρχει μεγάλη μείωση στην απασχόληση του πρωτογενή τομέα συνολικά, και μικρότερη στον δευτερογενή τομέα. Η απασχόληση στον τριτογενή τομέα, είναι η μόνη που διατηρείται σε μόνιμα υψηλά επίπεδα και απορροφά, μέρος της ανεργίας του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα της τοπικής οικονομίας. Από την άλλη πλευρά, η ανεργία στην περιοχή εφαρμογής, είναι γένους θηλυκού, ενώ η συνολική ανεργία (19,9%), φαίνεται να έχει ξεπεράσει τα ποσοστά της χώρας (18,7%), με τα δεδομένα του έτους Ορισμένα επιπλέον χρήσιμα συμπεράσματα προκύπτουν από τη συγκριτική ανάλυση των γενικών / οικονομικών στοιχείων, που είναι τα εξής: Ο τριτογενής τομέας της τοπικής οικονομίας εκτός από το γεγονός της κυριαρχίας του, τόσο σε επίπεδο προϊόντος, όσο και απασχόλησης είναι ο περισσότερο παραγωγικός. Αντίθετα ο πρωτογενής, είναι ο μικρότερος από άποψη προϊόντος και απασχόλησης και ο λιγότερο παραγωγικός. Οι παραγωγικότεροι κλάδοι της τοπικής οικονομίας, είναι οι κλάδοι της Εκπαίδευσης, του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, της Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, των Μεταφορών και Αποθήκευσης και των Δραστηριοτήτων Παροχής Υπηρεσιών Καταλύματος και Εστίασης. Η παρατηρούμενη ποσοστιαία μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής εφαρμογής την περίοδο (10,3%) προήλθε σε κάποιο βαθμό από την μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση του συνολικού πληθυσμού κατά την ίδια περίοδο (21,7%). Ένα μέρος της μείωσης όμως, οφείλεται στην εξαγωγή τμήματος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στο εξωτερικό, για αναζήτηση εργασίας. Τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης που μαστίζει από το 2008 τη χώρα μας, είναι ορατά στην περιοχή εφαρμογής, αναλύοντας την εξέλιξη του δείκτη της υποαπασχόλησης κατά την 10ετία Το 71% (2013) από 59,7% (2001) των πρώην απασχολούμενων και το 29% (2013) από 40,3% (2001) των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, αποδεικνύει περίτρανα ότι, η ανεργία απειλεί υφιστάμενες επιχειρήσεις ή δραστηριότητες, με πολύ εντονότερο τρόπο μετά την κρίση από ότι, πριν από αυτή. Τα δεδομένα αυτά, είναι δύσκολο να ανατραπούν. Με την υλοποίηση του τοπικού προγράμματος όμως, μπορούν να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες κινητοποίησης του τοπικού ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και του ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

60 εναπομείναντος κεφαλαίου. Έτσι, τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα της εφαρμογής του, αναμένεται να γίνουν το εφαλτήριο για την έναρξη της νέας αναπτυξιακής πορείας της περιοχής εφαρμογής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

61 Β. Ο πρωτογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά (κυριότερες μορφές δραστηριότητας) Ο Νομός Χαλκιδικής, αποτελεί μία σημαντική αγροτική περιοχή, με τη γεωργία και την κτηνοτροφία να κατέχουν δεσπόζουσα θέση στον πρωτογενή τομέα, ο οποίος ήταν και εξακολουθεί (παρά την πτώση του) να είναι σημαντικός, τόσο σαν τομέας οικονομικής δραστηριότητας, όσο και σαν παράγοντας διατήρησης της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ανάπτυξη της περιοχής. Ο πρωτογενής τομέας στην περιοχή εφαρμογής είναι κατά κύριο λόγο εκτατικής μορφής στη γεωργία, με κυρίαρχους κλάδους για τη φυτική παραγωγή, τα σιτηρά και τις ελιές και για τη ζωική παραγωγή, την αιγο-προβατοτροφία και τη μελισσοκομία. Τόσο στη φυτική, όσο και στη ζωική παραγωγή, κυριαρχούν οι κλασσικές μέθοδοι παραγωγής, χωρίς έντονη εκμηχάνιση. Όπως άλλωστε συμβαίνει και στην υπόλοιπη χώρα, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η γεωργία στην περιοχή εφαρμογής, είναι ο μικρός γεωργικός κλήρος, παράλληλα με το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, που έχουν σαν συνέπεια, αυξημένο κόστος παραγωγής και αδυναμία δημιουργίας βιώσιμων και ανταγωνιστικών εκμεταλλεύσεων. Δυναμικός κλάδος του πρωτογενή τομέα και ιδιαίτερα στην περιοχή ΕΠΑλΘ, είναι ο κλάδος της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. ii. Κύριες χρήσεις αγροτικής γης Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 14 του Παραρτήματος, στο Νομό Χαλκιδικής, το 42,9% περίπου της συνολικής έκτασης, αποτελείται από καλλιεργούμενες εκτάσεις / αγραναπαύσεις. Σχετικά με την κατανομή της καλλιεργούμενης έκτασης, κατά κατηγορίες καλλιεργειών σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα 15 του Παραρτήματος και όπως φαίνεται και από το παρακάτω Διάγραμμα, για το έτος 2014, η καλλιέργεια η οποία επικρατεί, είναι των σιτηρών με ποσοστό 31,64% και ακολουθεί η ελαιοκαλλιέργεια με ποσοστό 25,89%. Σημαντικό ποσοστό, 21,63% καταλαμβάνουν οι εκτάσεις που δηλώνονται σαν βοσκότοποι. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

62 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.15.: Κατανομή έκτασης βασικών καλλιεργειών 2,45% 2,02% 1,83% 1,48% 1,06% 6,93% 1,04% ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ 25,89% ΣΙΤΗΡΑ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 31,64% 21,64% ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ - ΔΕΝΔΡΩΔΕΙΣ ΟΣΠΡΙΟΕΙΔΗ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΕΠΙΣΠΟΡΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΨΥΧΑΝΘΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Πηγή: ΟΠΕΚΕΠΕ, 2014 Από την κατανομή των κατηγοριών των καλλιεργειών ανά Δήμο, παρατηρούνται τα εξής: Η καλλιέργεια των σιτηρών επικρατεί στους Δήμους Κασσάνδρας και Νέας Προποντίδας, Η καλλιέργεια της ελιάς επικρατεί στον Δήμο Πολυγύρου Στους Δήμους Αριστοτέλη και Σιθωνίας, οι εκτάσεις που επικρατούν, είναι οι βοσκότοποι Ειδικότερα, σχετικά με την καλλιέργεια της ελιάς, όπως φαίνεται στον Πίνακα 16 του Παραρτήματος, σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε.Χ., το έτος 2011, υπήρχαν στο Νομό περισσότεροι από καλλιεργητές ελιάς, με καλλιεργήσιμη έκταση σχεδόν στρέμματα και ελαιόδενδρα, με κυρίαρχο τον Δήμο Πολυγύρου να συγκεντρώνει το 40% των εκτάσεων και το 44% των ελαιοδένδρων. Όσον αφορά την κτηνοτροφία, σύμφωνα με τον Πίνακα 17 του Παραρτήματος, στο Νομό Χαλκιδικής, το 39% των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, αφορούν αιγοπρόβατα, το 25% πουλερικά, και το 19% μελίσσια. Τέλος, ποσοστά 2% - 6% καταλαμβάνουν οι εκμεταλλεύσεις με βοοειδή, χοίρους και ιπποειδή. Τα στοιχεία παρουσιάζονται και στο παρακάτω Διάγραμμα ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

63 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.16.: Κατανομή κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων 2013 Κυψέλες Μελισσών Πουλερικά Κουνέλια Ιπποειδή Χοίροι Αιγοπρόβατα Βοοειδή 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2013 Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε.Χ., για το έτος 2015, ανά αγροτικό κτηνιατρείο, που παρουσιάζονται στον Πίνακα 18 του Παραρτήματος, αποδεικνύουν την κυριαρχία της αιγοπροβατοτροφίας, σαν βασικής κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης στο Νομό Χαλκιδικής. Στο παρακάτω Διάγραμμα 2.17, παρουσιάζονται ανά αγροτικό κτηνιατρείο της περιοχής εφαρμογής, οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις ανά αγροτικό κτηνιατρείο ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΓΑΛΑΤΙΣΤΑΣ ΡΙΖΩΝ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΑΡΝΑΙΑΣ ΙΕΡΙΣΣΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ Ν. ΤΡΙΓΛΙΑΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΝΙΚΗΤΗΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΣΥΚΙΑΣ Βοοειδή Αιγοπρόβατα Χοίροι Πηγή: Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Π.Ε.Χ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

64 Από τον Πίνακα 19 του Παραρτήματος επίσης, όπου παρουσιάζεται η κατανομή του ζωικού κεφαλαίου ανά Δήμο, παρατηρούνται τα εξής: Σχεδόν τα μισά αιγοπρόβατα (46,2%), καθώς και το σύνολο σχεδόν των ορνιθοειδών (πουλερικά) 99,7%, βρίσκονται στον Δήμο Πολυγύρου, Το 58,5% των κυψελών μελισσών, βρίσκονται στον Δήμο Σιθωνίας και ακολουθεί ο Δήμος Κασσάνδρας με 19,2% Στον Δήμο Πολυγύρου, βρίσκονται και τα περισσότερα βοοειδή (46%), με τον Δήμο Σιθωνίας να ακολουθεί με 21% Από τα παραπάνω προκύπτει πως στο Νομό Χαλκιδικής η αιγοπροβατοτροφία και η μελισσοκομία είναι οι σημαντικότεροι κλάδοι της κτηνοτροφίας. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, μετά και από την τελευταία προκήρυξη του Προγράμματος για τη βιολογική γεωργία, το έτος 2012, η βιολογική γεωργία στο Νομό Χαλκιδικής, αριθμεί περίπου 440 καλλιεργητές και συνολική καλλιεργούμενη έκταση, περίπου στρέμματα (10% των συνολικών καλλιεργούμενων εκτάσεων). Οι καλλιέργειες που κυριαρχούν είναι, οι ελιές και σε αρκετά μικρότερο ποσοστό, οι αμπελώνες. Από τα στοιχεία της Απογραφής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας του έτους 2009, που αποτυπώνονται στον Πίνακα 20 του Παραρτήματος, οι βιολογικά καλλιεργούμενες εκτάσεις, εμφανίζονται αυξημένες κατά στρέμματα. Όσον αφορά τη βιολογική κτηνοτροφία, δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, όπως φαίνεται και από τον ίδιο (Πίνακα 20 του Παραρτήματος), στον οποίο αποτυπώνεται ο πολύ μικρός αριθμός, βιολογικών κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. iii. Παραγωγή αγροτικών προϊόντων (έμφαση στις προοπτικές προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης. ΠΓΕ κλπ) Στο Νομό Χαλκιδικής, η ελιά και το ελαιόλαδο, αποτελούν τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα. Η καλλιέργεια της ελιάς, στηρίζεται στη μακρόχρονη παράδοση και εμπειρία των ντόπιων παραγωγών. Καλλιεργούνται δύο (2) κατά κύριο λόγο ποικιλίες, η καλαμών και η χονδρολιά. Οι πιο διαδεδομένες είναι οι γηγενείς ποικιλίες «Χονδρολιά Χαλκιδικής» και «Χαλκιδικής». Τα παραπάνω αποδεικνύονται στον Πίνακα που ακολουθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

65 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.12 : Παραγόμενες ποσότητες βρώσιμης ελιάς και ελαιόλαδου (σε τόνους) Νομού Χαλκιδικής Ελαιοκομική Περίοδο Παραγωγή ελιάς για λάδι Παραγωγή ελαιολάδου Παραγωγή βρώσιμης ελιάς συνολική παραγωγή ελιάς Πηγή: Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Π.Ε.Χ., 2013 Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι «Πράσινες Ελιές Χαλκιδικής» (Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. L132/2012), το «Αγουρέλαιο Χαλκιδικής» (Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. L169/2013) και το «Γαλανό Μεταγγιτσίου Χαλκιδικής» (Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. L252/2015) έχουν αναδειχθεί Π.Ο.Π. (Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης), χάρη στα ιδιαίτερα αναγνωρισμένα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Η πιστοποίησή τους αυτή, δίνει τη δυνατότητα να επιτύχουν αυξημένη ζήτηση, υψηλότερες τιμές, υψηλότερη απασχόληση και εισόδημα και κατά συνέπεια οικονομίες κλίμακας, με διεθνή ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, δεν έχουν αξιοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από την πιστοποίηση αυτή, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη ανάπτυξης, μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την εκμετάλλευση της αναγνωρισιμότητάς τους, στην εγχώρια, αλλά και εκτός συνόρων αγορά. Επίσης για την «Μαύρη Σταφιδάτη Ελιά», έχει συνταχθεί μελέτη για να πιστοποιηθεί σαν Π.Ο.Π. και η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι εδαφοκλιματολογικές συνθήκες, η βλάστηση της Χαλκιδικής και η ισχυρή κτηνοτροφική παράδοση, έχουν σαν αποτέλεσμα, την παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων υψηλών προδιαγραφών, σε σημαντικές ποσότητες. Μερικά από τα τοπικά κτηνοτροφικά προϊόντα, έχουν μακρόχρονη παρουσία στην αγροτική οικονομία της περιοχής, ώστε το όνομα και η ποιότητά τους, να έχουν γίνει ευρύτερα γνωστά. Απ αυτά, αξίζει να αναφερθούν τα τοπικά τυροκομικά προϊόντα τα οποία χαρακτηρίζονται, τόσο από τις παραδοσιακές μεθόδους παρασκευής τους, όσο και από την ιδιαίτερη γεύση τους. Το «Κατσικίσιο Παραδοσιακό Τυρί Χαλκιδικής» έχει συνδεθεί με τον τόπο καταγωγής του και έχει γίνει ευρύτερα γνωστό, εξαιτίας των ξεχωριστών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του. Το κατσικίσιο γάλα, από το οποίο παράγεται το τυρί αυτό, προέρχεται από εγχώριες φυλές σε εκμεταλλεύσεις κοπαδιάρικης μορφής, που παράγουν γάλα εξαιρετικής ποιότητας για τυροκόμηση. Μάλιστα, για το συγκεκριμένο προϊόν, έχει συνταχθεί μελέτη για να πιστοποιηθεί σαν Π.Ο.Π. και η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

66 Ένα άλλο προϊόν της περιοχής το οποίο αξίζει να αναφερθεί, είναι το τοπικό μέλι. Η ανεπτυγμένη μελισσοκομία της περιοχής, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος (σπάνια μελισσοκομική χλωρίδα, ιδανικό κλίμα), ευνοούν την παραγωγή εμπορεύσιμων ποσοτήτων μελιού υψηλής ποιότητας και δημιουργούν ευνοϊκές προοπτικές, για παραπέρα ανάπτυξη του κλάδου της μελισσοκομίας. Σημαντική είναι η δραστηριότητα του συνεταιρισμού Νικήτης «Σίθων», στον οποίο συγκεντρώνονται οι ποσότητες του παραγόμενου μελιού της περιοχής και μετά από επεξεργασία, διοχετεύονται στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι κυριότερες κατηγορίες μελιού που παράγονται, είναι το πευκόμελο και το ανθόμελο, ενώ σε πολύ μικρότερες ποσότητες παράγονται και άλλα είδη μελιού (μέλι ερείκης και καστανιάς). Η παραγωγή δευτερογενών προϊόντων, όπως βασιλικός πολτός, πρόπολη και κερί, είναι επίσης σημαντική. Άλλα παραγόμενα κτηνοτροφικά προϊόντα είναι το κρέας, το γάλα, το γιαούρτι, το βούτυρο, και διάφορα είδη τυριού. iv. Βαθμός μεταποίησης αγροτικών προϊόντων Σύμφωνα με τον Πίνακα 21 του Παραρτήματος, στον τομέα της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων στο Νομό Χαλκιδικής, δραστηριοποιούνται περίπου 180 μονάδες, με τους Δήμους Νέας Προποντίδας και Πολυγύρου, να συγκεντρώνουν την πλειοψηφία τους. Ειδικότερα, το 59% των μεταποιητικών επιχειρήσεων αγροτικών προϊόντων, αφορούν προϊόντα ελιάς και ελαιολάδου (επεξεργασία βρώσιμης ελιάς, ελαιοτριβεία, συσκευαστήρια ελαιολάδου), εκ των οποίων το 47 %, βρίσκονται στον Δήμο Πολυγύρου και το 32%, στον Δήμο Νέας Προποντίδας. Επίσης, υπάρχουν 19 μεταποιητικές επιχειρήσεις, που παράγουν και επεξεργάζονται γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στον Δήμο Αριστοτέλη. Στην επεξεργασία μελιού, δραστηριοποιούνται 13 μεταποιητικές μονάδες, με την πλειοψηφία να συγκεντρώνεται στον Δήμο Αριστοτέλη και στον Δήμο Σιθωνίας. Σημαντικός είναι και ο αριθμός των οινοποιείων, 16 στο σύνολο, εννέα (9) από τα οποία βρίσκονται στον Δήμο Νέας Προποντίδας. Τέλος, έξι (6) επιχειρήσεις εξειδικεύονται στην επεξεργασία και συσκευασία οπωροκηπευτικών, άλλες έξι (6) στην επεξεργασία κρέατος, ενώ καταγράφονται και ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

67 13 επιχειρήσεις, που επεξεργάζονται λοιπά αγροτικά προϊόντα (ξηρούς, καρπούς, αμπελόφυλλα, σιτηρά κλπ.) Γενικά, η πλειοψηφία των μεταποιητικών επιχειρήσεων προωθεί το μεγαλύτερο μέρος των παραγόμενων ποσοτήτων για χονδρική πώληση, ενώ οι λιανικές πωλήσεις, είναι περιορισμένες. Στα ελαιοτριβεία, το λάδι κατά βάση δεν τυποποιείται, ούτε συσκευάζεται, ενώ από τις μονάδες επεξεργασίας ελιάς, λίγες είναι αυτές που παράγουν προϊόντα σε συσκευασίες καταναλωτή (ελιές πράσινες και μαύρες, ολόκληρες, εκπυρηνωμένες, σε φέτες, σε πολτό και γεμιστές με πιπεριά φυσική και πάστα, με αμύγδαλο και σκόρδο). Αξίζει να αναφερθεί ότι, στην ανάδειξη των παραπάνω προϊόντων, συνέβαλλε και η ενίσχυση 10 επιχειρήσεων (υφιστάμενων και νέων) επεξεργασίας, τυποποίησης και συσκευασίας ελιάς, που χρηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια του τοπικού προγράμματος του Άξονα 4 του Π.Α.Α Εφαρμογή της Προσέγγισης LEADER. Από τη συνολική παραγωγή βρώσιμων ελιών, η μεγαλύτερη ποσότητα διατίθεται στο εξωτερικό και στη συνέχεια, σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, ενώ αρκετή ποσότητα, καταναλώνεται εντός του Νομού Χαλκιδικής. Σχετικά με τα σιτηρά, υπάρχει μόνο μία μονάδα στο Δήμο Νέας Προποντίδας, που σε μεγάλη κλίμακα παράγει αλεύρι. Τα παραγόμενα σιτηρά πωλούνται σε εμπόρους. Τα παραγόμενα επιτραπέζια σταφύλια, πωλούνται νωπά, ενώ τα οινοποιήσιμα πωλούνται στα οινοποιεία της περιοχής εφαρμογής. Αναλυτικότερα, στοιχεία για τον αριθμό των μονάδων μεταποίησης, υπάρχουν στο κεφάλαιο του δευτερογενή τομέα. Επιπλέον, το μέλι που παράγεται, συγκεντρώνεται σε ένα μεγάλο ποσοστό από το Συνεταιρισμό της Νικήτης «Σίθων» και επεξεργάζεται στις μονάδες του. Το μέλι του συνεταιρισμού, είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα και κερδίζει σταδιακά μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Παράλληλα, σημειώνεται ότι υπάρχουν και κάποιες μονάδες κηροποιείας. Τέλος, πρέπει να παρατηρηθεί όπως φαίνεται και από τα παραπάνω στοιχεία ότι, ο βαθμός μεταποίησης των παραγόμενων προϊόντων της περιοχής είναι μικρός, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα και πρέπει ν αντιμετωπισθεί. v. Υπάρχουσα κατάσταση στην εμπορία των αγροτικών προϊόντων Σχετικά με την εμπορία των παραπάνω μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων, η υπάρχουσα κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική γιατί, από την πλευρά της προσφοράς, διαμορφώνεται από παραγωγούς, που κατά κανόνα δε γνωρίζουν ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

68 τις συνθήκες αγοράς, ενώ από την πλευρά της ζήτησης διαμορφώνεται από μικρό αριθμό ενημερωμένων εμπόρων. Η πλειοψηφία των τοπικών παραγωγών, διαθέτει τα προϊόντα, κατά κύριο λόγο σε χονδρεμπόρους και απευθείας στους τελικούς καταναλωτές, ενώ υπάρχει δυσκολία πρόσβασης και διάθεσης των προϊόντων, σε αλυσίδες καταστημάτων Super Market. Οι λόγοι για τους οποίους οι παραγωγοί δεν συνάπτουν τέτοιου είδους συνεργασίες, συνίστανται συνήθως σε δυσμενείς οικονομικούς διακανονισμούς, σε καθυστερημένες πληρωμές από τη μεριά του καταστήματος, σε περιορισμένη προβολή των συγκεκριμένων προϊόντων και γενικά σε μη συμφέρουσες συμφωνίες, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της μικρής διαπραγματευτικής ικανότητας, που έχουν οι τοπικοί παραγωγοί. Οι μεγαλύτερες ποσότητες του παραγόμενου γάλακτος, πωλούνται σε γαλακτοβιομηχανίες, που εδρεύουν κατά κύριο λόγο στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ μικρότερες ποσότητες, χρησιμοποιούνται για τυροκόμηση σε μικρού τύπου οικογενειακές μονάδες της περιοχής εφαρμογής. Όσον αφορά στη συσκευασία (τυρί), όλες οι μονάδες ανεξαίρετα, συσκευάζουν σε μεταλλικούς τενεκέδες διαφόρων μεγεθών 4, 8, 15, 16 ή 17 κιλών, ενώ τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν οι μονάδες, που παράγουν τα προϊόντα τους σε συσκευασίες καταναλωτή και τα διαθέτουν σε αλυσίδες super market, στην Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού. Το κρέας, πωλείται απευθείας στους εμπόρους και στα κρεοπωλεία κατά κύριο λόγο του Νομού, χωρίς να δέχεται κάποια επεξεργασία. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, η εμπορία των κτηνοτροφικών προϊόντων εκτός λίγων εξαιρέσεων, γίνεται όπως και στη φυτική παραγωγή, με προβλήματα. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες οργάνωσης των κτηνοτρόφων σε συνεταιρισμούς, ώστε να αυξηθεί η διαπραγματευτική τους δύναμη και να κερδίζουν καλύτερες τιμές. Τα προβλήματα στη σχέση παραγωγών και εμπόρων, ελαχιστοποιούνται, σε περιπτώσεις σύναψης συμβολαίων μεταξύ παραγωγών και εμπόρων ή μονάδων μεταποίησης, ή στην περίπτωση καθετοποίησης της παραγωγής, από τις ίδιες τις εκμεταλλεύσεις παραγωγής αγροτικών προϊόντων. Επιπλέον, η συμμετοχή σε δίκτυα ομοειδών επιχειρήσεων (clusters), θα μπορούσε να εξασφαλίσει, καλύτερη απορρόφηση των παραγόμενων προϊόντων. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

69 vi. Χαρακτηριστικά απασχολούμενων στην γεωργία (ηλικία, κλπ). Προσέγγιση επιπέδου πολυ απασχόλησης. Η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα στο Νομό Χαλκιδικής όπως προκύπτει από τον Πίνακα 22 του Παραρτήματος, καλύπτει το 16,58% της συνολικής απασχόλησης, σύμφωνα με την απογραφή της ΕΣΥΕ του 2011, μεγαλύτερο κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, από το αντίστοιχο ποσοστό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (11,53%). Τα παραπάνω εμφανίζονται και ανά Δήμο της περιοχής εφαρμογής στο Διάγραμμα που ακολουθεί. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ποσοστό απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα ανά Δήμο 25,00 22,76 20,00 15,00 10,00 16,58 10,82 8,96 19,28 15,98 5,00 0,00 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2011 Σύμφωνα με τον Πίνακα 23 του Παραρτήματος, το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολουμένων (οικογένεια και κάτοχοι) στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, είναι μεγαλύτερο για τους άντρες (60,9%), έναντι των γυναικών (39,1%), των οποίων ο ρόλος είναι περισσότερο βοηθητικός. Στο Διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ποσοστιαία σύνθεση των απασχολουμένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις της περιοχής εφαρμογής κατά φύλλο. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

70 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.19 : Αριθμός απασχολουμένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις κατά φύλο 39,10% 60,90% ΑΡ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ - ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΔΡΩΝ ΑΡ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ - ΣΥΝΟΛΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2011 Σε ό,τι αφορά την ηλικία των απασχολουμένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, διαπιστώνεται ότι υπερτερούν οι άνω των 50 ετών, με ποσοστό 60,9%, γεγονός που αποδεικνύει ότι, οι περισσότεροι υφιστάμενοι αγρότες, είναι μεγάλης ηλικίας. Ακολουθούν οι απασχολούμενοι με ηλικία ετών, με ποσοστό 33,2%, ενώ οι λιγότεροι απασχολούμενοι, καταγράφονται στις ηλικίες ετών. Παρά το γεγονός ότι, μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (π.χ. Νέων Αγροτών), δόθηκε η δυνατότητα σε περισσότερους νέους ανθρώπους, να εισέλθουν στο επάγγελμα, παραμένει η ανάγκη να δοθούν επιπλέον κίνητρα, για τη συγκράτηση των νέων στον αγροτικό χώρο. Τα παραπάνω παρουσιάζονται στο Διάγραμμα που ακολουθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

71 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.20.: Αριθμός απασχολουμένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις κατά ηλικία 5,90% 60,90% 33,20% ΑΡ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ - ΗΛΙΚΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ ΑΡ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ - ΗΛΙΚΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ ΑΡ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ - ΗΛΙΚΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2011 Τέλος, σύμφωνα με τον Πίνακα 24 του Παραρτήματος, διαπιστώνεται ότι, από το σύνολο των απασχολουμένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις (οικογένεια και κάτοχοι), περίπου ένα ποσοστό 30% (5618 απασχολούμενοι), δεν απασχολείται αποκλειστικά με την γεωργία, καθώς έχει και δευτερεύουσα απασχόληση σε άλλη αμειβόμενη δραστηριότητα, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει γεωργική απασχόληση εκτός της γεωργικής τους εκμετάλλευσης (π.χ. μεταποίηση γεωργικών προϊόντων) ή καθαρά εξωγεωργική απασχόληση (π.χ. τουρισμός). Το 90% από αυτούς, έχουν σαν κύρια απασχόληση την γεωργία και μόνο το 10% αυτών, έχουν σαν κύρια απασχόληση, κάποια άλλη δραστηριότητα και ως δευτερεύουσα, την γεωργία. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι, το ποσοστό της πολυαπασχόλησης των αγροτών στο Νομό Χαλκιδικής, είναι αρκετά υψηλό, πιθανότατα εξαιτίας του μικρού γεωργικού κλήρου και του μικρού μεγέθους των εκμεταλλεύσεων που κατέχουν και κατά συνέπεια τους δημιουργεί αυξημένο κόστος παραγωγής, δυσκολία δημιουργίας βιώσιμων και ανταγωνιστικών εκμεταλλεύσεων και χαμηλά αγροτικά εισοδήματα. vii. Δασοπονία: κύρια χαρακτηριστικά Στο Νομό Χαλκιδικής, όπως φαίνεται από τον Πίνακα 25 του Παραρτήματος, περίπου το 38% της συνολικής έκτασης, καταλαμβάνεται από δάση, τα οποία υπάγονται στα Δασαρχεία Πολυγύρου, Αρναίας και Κασσάνδρας. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

72 Γενικά τα δάση της περιοχής, δε βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση από άποψη ξυλαποθέματος (όγκου- ποιότητας). Σε αυτό συνετέλεσε η κακοδιαχείριση, η έλλειψη οποιασδήποτε διαχείρισης στο παρελθόν, οι αλόγιστες λαθροϋλοτομίες, η βόσκηση, καθώς επίσης και οι πυρκαγιές της τελευταίας δεκαετίας, που εξαφάνισαν μεγάλες εκτάσεις δάσους από τις χερσονήσους της Σιθωνίας και της Κασσάνδρας. Τα τελευταία χρόνια, έγιναν κάποιες προσπάθειες και άρχισε μια ορθολογική διαχείριση των δασών της περιοχής, η οποία στηρίζεται στην αρχή της αειφορίας των καρπώσεων και πρέπει να συνεχιστεί με δραστικές παρεμβάσεις, προκειμένου να αποκατασταθούν τα δάση και να επέλθει οικολογική ισορροπία. Όπως φαίνεται από τον Πίνακα 25 του Παραρτήματος, η συνολική έκταση των δασικών συμπλεγμάτων του Νομού Χαλκιδικής, καλύπτει το 52.76% της συνολικής του έκτασης. Ιδιοκτησιακά, η πλειοψηφία των δασικών εκτάσεων, ανήκει στο Δημόσιο (75%), το οποίο και τη διαχειρίζεται, ενώ οι μη δημόσιες εκτάσεις ανήκουν σε Δήμους (ποσοστό 10%), σε μοναστήρια (ποσοστό 8%) και σε ιδιώτες (ποσοστό 6%). Το υπόλοιπο 1%, αφορά συνιδιόκτητες εκτάσεις (δημόσιες και ιδιωτικές). Από τα δάση του Νομού, παράγονται κατά κύριο λόγο προϊόντα ξυλείας ( τεχνικό ξύλο, βιομηχανικό ξύλο και καυσόξυλα) και ρητίνη. Ένα τμήμα της ποσότητας των παραγόμενων καυσόξυλων, διατίθεται στους κατοίκους των παραδασόβιων οικισμών, είτε με ατέλεια, είτε με μικρό τίμημα. Η υπόλοιπη ποσότητα, διατίθεται, είτε από τους συνεταιρισμούς, είτε από την Δασική Υπηρεσία στο εμπόριο. viii. Αλιεία & υδατοκαλλιέργεια: κύρια χαρακτηριστικά τα οποία τεκμηριώνουν το μέγεθος και η σημασία των κλάδων συλλεκτικής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (απασχόληση, πλήθος & μέγεθος σκαφών, τύποι αλιείας & εκφορτώσεις, μέγεθος παραγωγής υδατοκαλλιέργειας κλπ). Ο τομέας της Αλιείας, σαν κλάδος του πρωτογενή τομέα παραγωγής, είναι σημαντικός για την τοπική οικονομία, επειδή: εξασφαλίζει θέσεις εργασίας σε άτομα της τοπικής κοινωνίας, στην οποία δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις αξιοποιεί τοπικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους, λαμβάνοντας υπόψη την περιβαλλοντική σημασία τους συνδράμει στην ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

73 συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών της εγχώριας τουριστικής και όχι μόνο αγοράς δημιουργεί νέες ευκαιρίες απασχόλησης, και εξασφαλίζει θέσεις εργασίας και σε συναφείς κλάδους (π.χ. ναυπηγεία) Ειδικότερα, ο τομέας της Αλιείας στο Νομό Χαλκιδικής (περιοχή εφαρμογής Τοπικού Προγράμματος Μέτρου 19 του ΠΑΑ ), περισσότερο όμως στην περιοχή εφαρμογής της Προτεραιότητας 4 του ΕΠΑλΘ , περιλαμβάνει τους κλάδους της Θαλάσσιας Αλιείας, της Υδατοκαλλιέργειας και της Μεταποίησης και Εμπορίας των Αλιευτικών Προϊόντων. Η θαλάσσια αλιεία, διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες. Την παράκτια, τη μέση και την υπερπόντια αλιεία. Η παράκτια αλιεία, είναι το είδος που κυριαρχεί στην περιοχή εφαρμογής και έχει κυρίαρχη τη μορφή παραδοσιακής οικογενειακής δραστηριότητας, σε συνδυασμό και με άλλες ασχολίες, ενώ ασκείται κατά κύριο λόγο, από μεγάλης ηλικίας και μη εκπαιδευμένους επαγγελματίες αλιείς. Η θαλάσσια αλιεία, είναι μία δραστηριότητα, η οποία χρησιμοποιεί σκάφη, που ανάλογα με τον τύπο του αλιευτικού εργαλείου, χωρίζονται σε μηχανότρατες, γρι-γρι και παράκτια σκάφη, ενώ ανάλογα με το μήκος τους σε σκάφη μικρότερα των δώδεκα μέτρων (<12m), σκάφη μεταξύ δώδεκα και εικοσιτεσσάρων μέτρων (12-24m) και σκάφη μεταξύ των εικοσιτεσσάρων και σαράντα μέτρων (24-40m). Επίσης, κάθε σκάφος κατατάσσεται ανάλογα με τη διακύμανση της αλιευτικής του απασχόλησης, σε μία από τις επόμενες τρεις κατηγορίες. Πλήρους, μερικής και μηδενικής απασχόλησης. Ο επαγγελματικός αλιευτικός στόλος του Νομού, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Αλιείας της Π.Ε.Χ., αποτελείται από περίπου 673 λεμβολογημμένα σκάφη, έναντι 620 σκαφών το έτος Από αυτά, τα 650 είναι σκάφη μικρής παράκτιας αλιείας, με ολικό μήκος μικρότερο των δώδεκα μέτρων (<12μ.), και τα υπόλοιπα 23 είναι σκάφη μέσης αλιείας (γρι γρι και μηχανότρατες) μήκους μεταξύ δώδεκα και εικοσσιτεσσάρων μέτρων (12-24μ). Στην περιοχή ΕΠΑλΘ ανήκουν τα σκάφη των Λιμεναρχείων Ουρανούπολης, Ιερισσού και κάποια από το Λιμεναρχείο Μαρμαρά, τα οποία σύμφωνα με τα αρχεία τους, ανέρχονται περίπου σε 390 σκάφη. Τέλος στην περιοχή εφαρμογής, φιλοξενούνται κατά διαστήματα, σκάφη επαγγελματιών αλιέων, από περιοχές εκτός του Νομού Χαλκιδικής. Η σημερινή κατάσταση του αλιευτικού στόλου στην περιοχή εφαρμογής δεν είναι ικανοποιητική δεδομένου ότι, ένα μεγάλο ποσοστό σκαφών, είναι μεγάλης ηλικίας, μικρής χωρητικότητας και ιπποδύναμης. Τα σκάφη αυτά, αλιεύουν παράκτια αποθέματα, κατά μήκος της ακτογραμμής, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

74 απόδοσή τους, την αύξηση των δαπανών συντήρησης και του κόστους παραγωγής. Παράλληλα, η μη χρησιμοποίηση προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού μειώνει την ανταγωνιστικότητα της αλιευτικής δραστηριότητας. Στα σκάφη δε που είναι σε ικανό βαθμό εξοπλισμένα, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες, δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες των σύγχρονων οργάνων, εξαιτίας της έλλειψης εκπαίδευσης. Όσον αφορά στην υδατοκαλλιέργεια, γενικά στο Νομό Χαλκιδικής, δεν εμφανίζεται ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Ειδικότερα, όπως προκύπτει και από τον Πίνακα 26 του Παραρτήματος, λειτουργούν 3 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, οι οποίες βρίσκονται μέσα στην περιοχή ΕΠΑλΘ μία (1) στο Πόρτο Κουφό, μία (1) στην Βουρβουρού και μία (1) στην Ολυμπιάδα), με μέγιστη δυναμικότητα, 1350 τόνους / έτος η καθεμία, πέντε (5) μονάδες οστρακοκαλλιέργειας (μύδια) στην Ολυμπιάδα (περιοχή ΕΠΑλΘ), με μέγιστη δυναμικότητα 540 τόνους / έτος η καθεμία, και μία (1) μονάδα εκτροφής χελιών στην Γαλάτιστα. Από οικονομική άποψη, ο κλάδος της αλιείας, είναι ευάλωτος σε διαφορετικούς παράγοντες που αφορούν, τόσο την ικανότητα εξασφάλισης ικανοποιητικής παραγωγής, όσο και τις συνθήκες αγοράς. Παροδικά χαμηλές αλιευτικές αποδόσεις, απρόβλεπτες αυξήσεις του λειτουργικού κόστους, κατά πρώτο λόγο υψηλές τιμές καυσίμων, προβλήματα που σχετίζονται με την εξεύρεση κατάλληλου και έμπειρου προσωπικού επιδεινώνουν τη βιωσιμότητα των επαγγελματιών του κλάδου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Τμήματος Αλιείας της Π.Ε.Χ., το αλίευμα των μηχανοτράτων, αποτελείται κατά κύριο λόγω από τα είδη, μπακαλιάρος (M. Merluccius), κουτσομούρα (M. barbatus) και μπαρμπούνι (M. surmuletus). Ο γαύρος (E.encrasicolus) και η σαρδέλα (S.pilchardus), είναι είδη που αλιεύονται σε μεγάλες ποσότητες από τα γρι γρι. Τα παράκτια σκάφη, ανάλογα με το εργαλείο και την εποχή, έχουν σαν είδη - στόχους τη γλώσσα, το χταπόδι, τη σουπιά και τη γαρίδα. Η περιοχή εφαρμογής εξειδικεύεται στην αλίευση μεγάλων πελαγικών ψαριών, περισσότερο εξαιτίας των περασμάτων που υπάρχουν. Συγκεκριμένα, από το Σεπτέμβριο μέχρι και τις αρχές Νοεμβρίου, οι ψαράδες ασχολούνται με την αλιεία του τόνου του μακρόπτερου (Thunnus alanunga). Από τις αρχές Νοεμβρίου, αρχίζει η αλιευτική περίοδος για τον τόνο (Thunnus thynnus), που συνεχίζεται έως και τον Απρίλιο και από τα μέσα Μαΐου μέχρι και το Σεπτέμβριο, ασχολούνται με την αλιεία του ξιφία (X.gladius), χρησιμοποιώντας παραγάδια αφρού. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αλιευτικά πεδία για τον τόνο. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

75 Οι περιοχές αλίευσης των σκαφών, που ανήκουν σε αλιείς της περιοχής εφαρμογής είναι οι κόλποι της Ιερισσού και του Σιγγιτικού, καθώς και η θαλάσσια περιοχή από τη Σαμοθράκη, μέχρι το Άγιο Όρος και την Αλόννησο. Όσον αφορά στις υποδομές στον τομέα της Αλιείας, κρίνονται ανεπαρκείς, καθώς η ύπαρξη μόνο μίας ιχθυόσκαλας η οποία βρίσκεται στα Νέα Μουδανιά του Δήμου Νέας Προποντίδας (εκτός περιοχής ΕΠΑλΘ) και ο ελλιπής εξοπλισμός των αλιευτικών καταφυγίων, ακινητοποιούν πολλά επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη, ενώ παράλληλα, δημιουργούν προβλήματα στην υγιεινή διακίνηση των αλιευτικών προϊόντων. Τα σκάφη που δεν έχουν πρόσβαση στις ιχθυόσκαλες, εξυπηρετούνται από λιμάνια μικτής χρήσης, τα οποία διαθέτουν μόνο, χώρους ελλιμενισμού, χωρίς άλλη ουσιαστική εξυπηρέτηση. Αυτοί οι λιμένες, στερούνται υποδομών που έχουν σχέση με την αποθήκευση και συντήρηση των αλιευμάτων και τον υπό υγιεινές συνθήκες χειρισμό, διακίνησης και εμπορίας τους. Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Αλιείας της Π.Ε.Χ. (Πίνακας 27 του Παραρτήματος), στο Νομό Χαλκιδικής, υπάρχουν συνολικά 15 λιμένες εκφόρτωσης, εκ των οποίων οι 9 βρίσκονται στην περιοχή ΕΠΑλΘ, καθώς και 7 αλιευτικά λιμάνια / καταφύγια, εκ των οποία τα 4 εντός περιοχής ΕΠΑλΘ. Τα αλιεύματα, είτε πωλούνται απευθείας από τους αλιείς στους καταναλωτές, είτε στους ιχθυοπώλες, οι οποίοι με τη σειρά τους, τα διαθέτουν στους καταναλωτές ή στις μονάδες εστίασης της περιοχής. Η διακίνηση αλιευμάτων του Νομού Χαλκιδικής, γίνεται με φορτηγά ψυγεία, τόσο μέσα στο Νομό, όσο και σε άλλους Νομούς (μέχρι και τον Νομό Αττικής). Η μεταποίηση και επεξεργασία των αλιευτικών προϊόντων, αποτελεί δραστηριότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με την αλιεία. Η επίτευξη βιώσιμης ισορροπίας μεταξύ υδρόβιων πόρων και της εκμετάλλευσής τους, διασφαλίζει και το μέλλον της βιομηχανίας μεταποίησης. Η ετήσια παραγωγή ανέρχεται περίπου σε τόνους αλιευμάτων για το σύνολο του Νομού και τα τελευταία χρόνια κυμαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα. Η εμπορία όμως των αλιευτικών προϊόντων, σχετίζεται άμεσα με τη μεταποίηση, καθώς εκτός από την αλιευτική παραγωγή που διατίθεται στο εμπόριο χωρίς καμία επεξεργασία, υπάρχει και ένα μέρος της, το οποίο διατίθεται στο εμπόριο μετά από κάποιο στάδιο μεταποίησης, το οποίο όμως λαμβάνει χώρα περισσότερο σε μονάδες εκτός περιοχής εφαρμογής ή ακόμη και εκτός του Νομού. Όπως φαίνεται και στον Πίνακα 26 του Παραρτήματος, στη Χαλκιδική υπάρχουν δύο (2) ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

76 μονάδες μεταποίησης ιχθύων (εκτός περιοχής ΕΠΑλΘ), δύο (2) συσκευαστήρια ιχθύων (περιοχή ΕΠΑλΘ) και ένα (1) συσκευαστήριο οστράκων στην Ολυμπιάδα (περιοχή ΕΠΑλΘ), τεκμηριώνοντας το γεγονός ότι, η μεταποίηση αλιευτικών προϊόντων, είναι ένας κλάδος όχι αρκετά ανεπτυγμένος στην περιοχή εφαρμογής. Η ζήτηση για μεταποιημένα αλιεύματα, αναμένεται να εξελιχθεί σε σταθερά ανοδικά επίπεδα, με τον κλάδο της επεξεργασίας και συσκευασίας κατεψυγμένων αλιευμάτων, να βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη. Το ποσοστό των απασχολουμένων στον κλάδο της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, σε σχέση με το σύνολο των απασχολουμένων, στην προτεινόμενη περιοχή ΕΠΑλΘ, είναι 5,04% (βλ. Πίνακα 28 του Παραρτήματος). Ωστόσο, σε ορισμένες Δ.Κ. / Τ.Κ., στον συγκεκριμένο κλάδο, απασχολείται σημαντικό μέρος του πληθυσμού, εξασφαλίζοντας μεγάλο μέρος του εισοδήματός του, από τις αλιευτικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, στην Τ.Κ. Σάρτης, το ποσοστό των απασχολουμένων στην αλιεία στο σύνολο των απασχολουμένων, ανέρχεται στο 14,8%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την Δ.Κ. Αμμουλιανής είναι 12,16%. Αντίθετα, στην Δ.Κ. Ιερισσού, το ποσοστό αυτό, είναι 2,03%. Από τον Πίνακα 28 του Παραρτήματος, προκύπτει ότι, οι απασχολούμενοι στην αλιεία και υδατοκαλλιέργεια στην περιοχή ΕΠΑλΘ σύμφωνα με την Απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ του 2011, είναι 191 άτομα, σε σύνολο 553 ατόμων σε ολόκληρο το Νομό (ποσοστό 34,5%). Το 57,6% των απασχολουμένων βρίσκεται στις Δ.Κ. και Τ.Κ. του Δήμου Σιθωνίας (27,7% στην Τ.Κ. Σάρτης, 17,3% στην Δ.Κ. Συκιάς και 12,6% στην Τ.Κ. Αγίου Νικολάου) και το υπόλοιπο 42,4% στις Δ.Κ. και Τ.Κ. του Δήμου Αριστοτέλη (11,5% στην Δ.Κ. Ιερισσού, από 9,4% στις Δ.Κ. Αμμουλιανής και Τ.Κ. Νέων Ρόδων, 6,3% στην Τ.Κ. Ολυμπιάδας, 4,2% στην Τ.Κ. Ουρανούπολης και 1,6% στην Τ.Κ. Πυργαδικίων). Σχετικά με την εξέλιξη της απασχόλησης στην αλιεία και στην υδατοκαλλιέργεια (βλ. Πίνακα 29 του Παραρτήματος), από τις απογραφές της ΕΛΣΤΑΤ για τα έτη 2001 και 2011, προκύπτει κατακόρυφη μείωση τόσο συνολικά στην περιοχή ΕΠΑλΘ στην οποία η μείωση αγγίζει το 62,18%, όσο και σε κάθε Δ.Κ. / Τ.Κ. που αγγίζει σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και το 72,8% (Δ.Κ. Ιερισσού). Μόνο στην Τ.Κ. Ολυμπιάδος του Δήμου Αριστοτέλη, ο αριθμός των απασχολουμένων παρέμεινε ο ίδιος. Συμπεράσματα - Προοπτικές Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή εφαρμογής, γίνεται όπως προαναφέρθηκε, μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού και αναδιάρθρωσης των εκμεταλλεύσεων, η οποία πρέπει να συνεχιστεί και να ενισχυθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

77 Χαρακτηριστικοί τομείς στους οποίους θα μπορούσε να στοχεύσει ένας συντονισμένος αναπτυξιακός σχεδιασμός, είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας, σε συνδυασμό, με την οργανωμένη προώθησή της, καθώς επίσης και η προώθηση της ταυτότητας και ποιότητας των τοπικών προϊόντων. Η ελιά τα τελευταία χρόνια, έχει εξελιχθεί στην περιοχή εφαρμογής, σε ένα δυναμικό προϊόν και είναι ανάγκη να ληφθούν περισσότερα μέτρα, τόσο στην παραγωγή, όσο και στη μεταποίηση και διάθεση του προϊόντος. Απαιτείται να γίνει ανανέωση των παλαιών γηρασμένων ελαιώνων. Επίσης, πρέπει να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο η ολοκληρωμένη διαχείριση των ελαιοδέντρων (ορθολογική λίπανση-εναλλακτική φυτοπροστασία), ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής, αλλά και να αποκτήσει το παραγόμενο προϊόν μία πιστοποίηση ποιότητας, που είναι απαραίτητη για την προώθησή του στις αγορές. Ιδιαίτερη προσπάθεια πρέπει επίσης να καταβληθεί και για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας, έτσι ώστε, να γίνει δυνατή η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τα οποία διαθέτει η περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, οι προσπάθειες πρέπει να εστιαστούν στη βελτίωση της μελισσοκομικής τεχνικής και στον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού, στη διατήρηση της πολύ καλής ποιότητας του μελιού της περιοχής, στην εκμετάλλευση και των άλλων σημαντικών προϊόντων της κυψέλης και στην ακόμη πιο σωστή προώθηση και ανάδειξή τους. Τέλος, η παραγωγή αλιευτικών προϊόντων, θα ενισχυθεί με την ίδρυση νέων ή τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων μονάδων, που θα εφαρμόσουν τη σύγχρονη τεχνολογία και θα τηρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Η βελτίωση της παρουσίασης, της ποιότητας και της υγιεινής των αλιευτικών προϊόντων, προϋποθέτει τον εκσυγχρονισμό και την προσαρμογή των λιμενικών υποδομών και τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων εμπορίας. Οι υπάρχουσες μονάδες μεταποίησης και εμπορίας αλιευτικών προϊόντων για να είναι βιώσιμες και ανταγωνιστικές, απαιτούν επενδύσεις εκσυγχρονισμού και αναδιοργάνωσής τους, προκειμένου να επιτευχθεί βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας, ανάπτυξη νέων προϊόντων, συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς κανόνες και τους κανόνες υγιεινής, βελτίωση των συστημάτων οργάνωσης και διοίκησης, μέσα από συγχωνεύσεις, συνεργασίες και δίκτυα, κλπ. Γενικά, από την συνολική αναλυτική παρουσίαση του πρωτογενή τομέα στην περιοχή εφαρμογής, διαπιστώνεται σε πρώτο επίπεδο η σημαντική του παρουσία, παρά τη μείωση του όγκου του, στο τοπικό οικονομικό σύστημα ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

78 (ύπαρξη δυναμικών προϊόντων, λάδι, ελιά, μέλι, τυροκομικά, αλιεύματα, κλπ). Σε δεύτερο επίπεδο όμως και σε συνδυασμό με την συνύπαρξή του, στην ίδια περιοχή εφαρμογής, με έναν καλπάζοντα τουριστικό κλάδο, υποχρεώνουν τον πρωτογενή τομέα σε ακόμα μεγαλύτερη στροφή, προς την κατεύθυνση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και την ανάπτυξη της τοπικής αγροδιατροφικής αλυσίδας αξίας, σε μεγαλύτερη σύνδεσή της με την τοπική τουριστική αγορά. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

79 Γ. Ο δευτερογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά (κυριότερες μορφές δραστηριότητας) Σύμφωνα με την απογραφή της ΕΣΥΕ (2011), στην απασχόληση του δευτερογενή τομέα στο Νομό Χαλκιδικής, συμμετέχει το 17,9% του συνόλου των απασχολουμένων (Πίνακας 30 του Παραρτήματος), ποσοστό ίδιο με αυτό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και μεγαλύτερο κατά 1,1%, από το σύνολο της Χώρας. Από τους απασχολούμενους στον δευτερογενή τομέα, το 54,5%, απασχολείται στον κλάδο των κατασκευών και το 42,8%, σε κλάδους της μεταποίησης. Αντίστοιχα συμπεράσματα, προκύπτουν και σε ό,τι αφορά τον αριθμό των επιχειρήσεων του δευτερογενή τομέα, καθώς, όπως φαίνεται και από το παρακάτω Διάγραμμα, το 65,47% των επιχειρήσεων, ανήκουν στον κλάδο των κατασκευών και το 31,69 %, στον κλάδο της μεταποίησης. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.21.: Κλαδική κατανομή επιχειρήσεων δευτερογενή τομέα 2,51% 0,33% ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ 31,69% ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 65,47% ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, ΦΥΣ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ & ΚΛΙΜΑΤΣΙΜΟΥ Πηγή: Μητρώο Επιχειρήσεων ΕΛΣΤΑΤ, 2010 Το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών στο δευτερογενή τομέα και η κυριαρχία των αντίστοιχων επιχειρήσεων, οφείλεται στην αυξημένη τουριστική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών και στο φαινόμενο της δεύτερης κατοικίας στην περιοχή εφαρμογής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

80 ii. Αριθμός, Μέγεθος και Διάρθρωση Επιχειρήσεων ανά κλάδο Από το σύνολο των περίπου επιχειρήσεων του Νομού, το 19,5% βρίσκεται στον δευτερογενή τομέα, σύμφωνα με τον Πίνακα 31 του Παραρτήματος. Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται κατά κλάδο και Δήμο, οι επιχειρήσεις του συνόλου της περιοχής εφαρμογής. Πίνακα 2.13 : Επιχειρήσεις δευτερογενή τομέα ανά κλάδο και Δήμο ΔΗΜΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΑΡ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 3 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 150 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 287 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, 18 ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 1 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 139 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 333 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 4 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 86 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 361 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ 9 10 ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 0 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 325 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 455 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, 21 ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 0 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 71 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 157 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, 3 ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

81 ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Μητρώο Επιχειρήσεων ΕΣΥΕ, 2010 ΟΡΥΧΕΙΑ/ΛΑΤΟΜΕΙΑ 8 ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 771 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 1593 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Φ.ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ, 61 ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ 2433 Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, ο Δήμος με τις περισσότερες επιχειρήσεις στον δευτερογενή τομέα, είναι ο Δήμος Νέας Προποντίδας (ποσοστό 33%), ακολουθούν οι Δήμοι Αριστοτέλη (ποσοστό 19,8%), Κασσάνδρας (ποσοστό 18,9%) και Πολυγύρου (ποσοστό 18,8%), ενώ οι λιγότερες επιχειρήσεις( ποσοστό 9,5%) δραστηριοποιούνται στο Δήμο Σιθωνίας. Τόσο στο σύνολο του Νομού, όσο και σε κάθε Δήμο ξεχωριστά, υπερτερεί ο αριθμός των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού κλάδου, με ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 57% (Δήμος Νέας Προποντίδας) και 78% (Δήμος Κασσάνδρας). Το γεγονός αυτό τεκμηριώνει και τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολουμένων στο συγκεκριμένο κλάδο. Ακολουθούν οι επιχειρήσεις μεταποίησης, με ποσοστά που κυμαίνονται από 19% (Δήμος Κασσάνδρας) έως 40% (Δήμος Νέας Προποντίδας), ενώ με πολύ μικρά ποσοστά (από 1% έως 4%) είναι οι επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού. Στον κλάδο των ορυχείων - λατομείων βρίσκονται ελάχιστες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στους Δήμους Κασσάνδρας, Πολυγύρου και Αριστοτέλη. Οι δύο από αυτές, είναι τα μεταλλεία Στρατωνίου της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στον Δήμο Αριστοτέλη και οι Ελληνικοί Λευκόλιθοι, στην περιοχή της Γερακινής του Δήμου Πολυγύρου. Οι επιχειρήσεις αυτές, συντηρούν και λίγες μικροβιοτεχνίες επεξεργασίας των προϊόντων τους (π.χ. παραγωγή πυρίμαχων υλικών) και απασχολούν σημαντικό μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής. Ενώ, τόσο στο σύνολο του Νομού, όσο και σε κάθε Δήμο ξεχωριστά, υπερισχύει ο αριθμός των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού κλάδου, έναντι των υπολοίπων επιχειρήσεων της μεταποίησης, ο κύκλος εργασιών τους δε βρίσκεται στο αντίστοιχο επίπεδο. Σύμφωνα με το Μητρώο Επιχειρήσεων της ΕΣΥΕ για το έτος 2010, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων μεταποίησης, ξεπέρασε τα 273,5 εκ. ευρώ. Ο ίδιος δείκτης έφτασε μόλις στο ποσό των 63,2 εκ. ευρώ στις επιχειρήσεις του κλάδο των κατασκευών. Ειδικότερα, ο αριθμός ανά κατηγορία των μεταποιητικών επιχειρήσεων της περιοχής εφαρμογής αποτυπώνεται στο Διάγραμμα που ακολουθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

82 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.22.: Κατανομή σε κατηγορίες των μεταποιητικών επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής (περιοχή εφαρμογής) Πηγή: Μητρώο Επιχειρήσεων ΕΛΣΤΑΤ, 2010 Από τις συνολικά 771 μεταποιητικές επιχειρήσεις της περιοχής εφαρμογής, ποσοστό 35,5%, ανήκει στον κλάδο των ειδών διατροφής και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων (βιομηχανία τροφίμων, ποτοποιία). Ο κύκλος εργασιών των συγκεκριμένων επιχειρήσεων, ανήλθε στα 194 εκ. ευρώ το έτος 2010, ποσοστό 70,8% του συνολικού κύκλου εργασιών, όλων των μεταποιητικών επιχειρήσεων και 56,8% του συνόλου των επιχειρήσεων, που ανήκουν στον δευτερογενή τομέα. Ακολουθεί ο κλάδος της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων (εκτός μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού), ο οποίος καταλαμβάνει ποσοστό 17,6%, ο κλάδος της βιομηχανίας ξύλου - κατασκευής προϊόντων από ξύλο και φελλό, με 8,5% και οι κλάδοι της κατασκευής επίπλων και κατασκευής άλλων μη μεταλλικών προϊόντων, με 7,1% και 7% αντίστοιχα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, ενώ στο σύνολο των μεταποιητικών επιχειρήσεων ο μέσος όρος του κύκλου εργασιών τους είναι περίπου , στον κλάδο της ποτοποιίας, ο μέσος όρος ανέρχεται στα 1,6 εκ ευρώ και ακολουθούν οι κλάδοι της κατασκευής πλαστικών με 1,4 εκ. ευρώ, της παραγωγής χημικών ουσιών και προϊόντων με σχεδόν 1 εκ. ευρώ και η βιομηχανία τροφίμων με Ο μέσος ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

83 όρος του κύκλου εργασιών των υπολοίπων κατηγοριών επιχειρήσεων, διαμορφώνεται κάτω από τον γενικό μέσο όρο του συνόλου των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Από άποψη βιοτεχνικών ή βιομηχανικών υποδομών, στο Νομό Χαλκιδικής, υπάρχει ένα θεσμοθετημένο Επιχειρηματικό Πάρκο στον Δήμο Πολυγύρου (ΦΕΚ 1035/2015), το Επιχειρηματικό Πάρκο Ζερβοχωρίων με συνολική έκταση 106 στρέμματα, αποτελούμενο από 68 οικόπεδα, τα περισσότερα των οποίων ανήκουν ιδιοκτησιακά στην ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. Α.Ε. (που είναι και ο Φορέας Διοίκησης Διαχείρισης του Επιχειρηματικού Πάρκου). Επίσης, η περιοχή του Λακώματος του Δήμου Νέας Προποντίδας, βρίσκεται σε διαδικασία χαρακτηρισμού ΒΙΠΕ, στο πλαίσιο της κύρωσης του Γ.Π.Σ. Καλλικράτειας. Στην άτυπη αυτή βιοτεχνική περιοχή, συγκεντρώνονται πολλές επιχειρήσεις, που ανήκουν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους σε επιχειρηματίες του Νομού Θεσσαλονίκης. Οι επιχειρήσεις αυτές, εξαιτίας της μικρής απόστασης της περιοχής από το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, εκμεταλλεύτηκαν τα προνόμια του Αναπτυξιακού Νόμου, για εγκατάσταση επιχειρήσεων, σε Νομούς εκτός Θεσσαλονίκης. Οι επιχειρήσεις αυτές, είναι σχετικά μεγάλες και παράγουν «μη τρόφιμα» προϊόντα, κυρίαρχα για το χώρο των κατασκευών. Όσον αφορά την εξαγωγική δραστηριότητα των μεταποιητικών επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής, εμφανίζεται περιορισμένη, με εξαίρεση ορισμένες επιχειρήσεις επεξεργασίας και τυποποίησης βρώσιμης ελιάς και γενικότερα του κλάδου τροφίμων και ποτών, οι οποίες τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν κάποια αυξημένη εξαγωγική δραστηριότητα. iii. Κλάδοι σε κρίση αναδυόμενοι κλάδοι Από τα προηγούμενα στοιχεία, είναι προφανές ότι, σημαντικό ενδιαφέρον στο Νομό Χαλκιδικής, παρουσιάζει ο κλάδος των κατασκευών, εξαιτίας κατά κύριο λόγο της αύξησης της τουριστικής κίνησης των τελευταίων ετών, καθώς και ο κλάδος των τροφίμων και ποτών, ο οποίος επικεντρώνεται στην επεξεργασία των τοπικών αγροτικών προϊόντων. Όπως φαίνεται και από την ανάλυση του πρωτογενή τομέα, οι δραστηριότητες επεξεργασίας της ελιάς και της παραγωγής ελαιολάδου βρίσκονται σε συνεχή ανάπτυξη μέχρι σήμερα, κάτι που εκφράζεται κυρίαρχα, με τη συνεχή δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Ωστόσο, είναι γενική η εκτίμηση ότι, υπάρχει δυνατότητα περισσότερης ανάπτυξης, στηριγμένης στην οικολογική επεξεργασία της ελιάς, στη δημιουργία μονάδων παραγωγής ποιοτικών προϊόντων σε συσκευασία καταναλωτή και νέων προϊόντων (πατέ ελιάς, άρωμα ελιάς κ.λ.π.). Παράλληλα, ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

84 γίνεται σημαντική προσπάθεια από όλους τους φορείς του Νομού, στην προώθηση των εξαγωγών της ελιάς. Διαπιστώνεται επίσης ότι, ο κλάδος μπορεί να αναπτυχθεί με στροφή προς την παραγωγή μαύρης ελιάς, ενώ μέχρι σήμερα, κυριαρχεί η παραγωγή της πράσινης ελιάς Χαλκιδικής και οπωσδήποτε με την εφαρμογή μεθόδων διασφάλισης της ποιότητας και ταυτότητας των προϊόντων. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων, αξιοποιούν τα τοπικά προϊόντα, όπως το μέλι, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποωροκηπευτικά και τα τοπικά κρέατα. Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες εμφανίζουν τάσεις ανάπτυξης. Ευοίωνο επίσης, παρουσιάζεται το μέλλον των μικρών οικογενειακών οινοποιείων από αμπελοκαλλιέργειες, είτε βιολογικής, είτε ολοκληρωμένης διαχείρισης, τα οποία αξιοποιώντας την τοπική παραγωγή, παράγουν πιστοποιημένα κρασιά συγκεκριμένης ονομασίας. Στους κλάδους των μεταλλικών προϊόντων (κάγκελα, κουφώματα, διακοσμητικά κλπ), της βιομηχανίας ξύλου και κατασκευής επίπλων, καθώς και των μη μεταλλικών κατασκευών (μονάδες παραγωγής σκυροδέματος, προϊόντων τσιμέντου κ.λ.π.) παρατηρήθηκε σημαντική ανάπτυξη, εξαιτίας της έντονης οικοδομικής δραστηριότητας. Τα τελευταία χρόνια όμως, ο κλάδος των κατασκευών βρίσκεται γενικά σε κρίση εξαιτίας της γενικότερης οικονομικής κρίσης. Οι υπόλοιποι κλάδοι έχουν μικρή συμμετοχή στην μεταποιητική δραστηριότητα της περιοχής εφαρμογής, όπως φαίνεται και από το προηγούμενο Διάγραμμα Την τελευταία περίοδο, με τη στήριξη των διαφόρων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, αλλά και των προγραμμάτων κατάρτισης, δημιουργήθηκαν από γυναίκες κατά κύριο λόγο, πολλά εργαστήρια παραγωγής διακοσμητικών ειδών, όπως κεραμικών, κοσμημάτων, διακοσμητικών από κερί, κ.λ.π., τα οποία προορίζονται για την τουριστική αγορά. Τα εργαστήρια αυτά παρουσιάζουν καλές προοπτικές ανάπτυξης. Τέλος, ένας παραδοσιακά ανεπτυγμένος κλάδος στην περιοχή του ΕΠΑλΘ, είναι τα ναυπηγεία. Σύμφωνα με το Μητρώο του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, στην περιοχή ειδικότερα της Ιερισσού, λειτουργούν τέσσερα (4) παραδοσιακά ναυπηγεία, τα οποία όμως, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα αδειοδότησης και συνέχισης της λειτουργίας τους. Έτσι, αν και υπάρχουν αρκετές προοπτικές ανάπτυξης, τα ναυπηγεία, συναντούν πολλές δυσκολίες στην προσπάθειά τους, να εκσυγχρονισθούν και να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της αγοράς. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

85 Συμπεράσματα - Προοπτικές Από όλα τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι, ο δευτερογενής τομέας στην περιοχή εφαρμογής, τόσο σε σχέση με το μέγεθός του, όσο και σε σχέση με το μέγεθος των επιχειρήσεων, κινείται σε μέτρια επίπεδα, ενώ εμφανίζονται προοπτικές ανάπτυξης, σε ορισμένους κλάδους όπως επεξεργασίας - τυποποίησης των αγροτικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα εξής: στην επεξεργασία των προϊόντων του πρωτογενή τομέα (γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα) της περιοχής εφαρμογής, ώστε να αυξηθεί η παραγόμενη προστιθέμενη αξία και η παραγωγή των προϊόντων ποιότητας ονομασίας προέλευσης, στη δημιουργία βιοτεχνικών μονάδων παραγωγής προϊόντων, τα οποία σχετίζονται με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων εναλλακτικών μορφών τουρισμού (παραδοσιακά επαγγέλματα, τοπικά παρασκευάσματα, οικοτεχνία κλπ) και προϊόντων, βιολογικής καλλιέργειας ή ταυτότητας, δεδομένου ότι, υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση, στον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, στη μείωση του κόστους παραγωγής, στην παραγωγή προϊόντων με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον, καθώς επίσης και στην εφαρμογή συστημάτων ποιότητας στις γραμμές παραγωγής, με στόχο την παραγωγή ανταγωνιστικών, αλλά και ασφαλών για τον καταναλωτή προϊόντων, στη δημιουργία νέων Επιχειρηματικών Πάρκων, ώστε να υπάρξουν οικονομίες κλίμακας και οφέλη για το περιβάλλον, από την συγκέντρωση των μονάδων σε συγκεκριμένες περιοχές, που διαθέτουν τις βασικές υποδομές (επεξεργασία αποβλήτων, κλπ) και στη χρηματοδότηση των υποδομών τους, στην ενίσχυση μικρών μεταποιητικών επενδύσεων, δορυφορικών των μεγάλων μεταλλείων της περιοχής, που μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο στην τοπική ανάπτυξη, με τη μορφή υπεργολαβιών και στην αντιμετώπιση της ανεργίας στην περιοχή παρέμβασης, στη δημιουργία και οργάνωση δικτύου ή επιμέρους δικτύων προβολής, προώθησης και διάθεσης των τοπικών προϊόντων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ουσιαστικά ο δευτερογενής τομέας της περιοχής εφαρμογής είναι αυτός, που πρέπει να διαδραματίσει ρόλο καταλύτη στη σύνδεση της παραγωγής του πρωτογενή τομέα με τον τουρισμό της περιοχής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

86 Δ. Ο τριτογενής τομέας i. Κύρια χαρακτηριστικά (κυριότερες μορφές δραστηριότητας) Η Χαλκιδική αποτελεί τον κατεξοχήν τουριστικό προορισμό, για όλη την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Είναι γενικά αποδεκτό ότι, ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς οικονομικής δραστηριότητας του Νομού Χαλκιδικής (περιοχή εφαρμογής). Η ασύγκριτη γεωγραφική του μορφολογία, με τις μεγάλου μήκους ακτές και τους δύο προστατευμένους κόλπους, η ύπαρξη μεγάλων πυρήνων δασών σε ολόκληρο σχεδόν το Νομό, η απαράμιλλη ποιότητα των ακτών, και οι πλούσιοι φυσικοί και ανθρωπογενείς πόροι της περιοχής, Χαλκιδική, τουριστικό προορισμό μεγάλης τουριστικής αξίας. κατέστησαν τη Όπως σε όλη την Ελλάδα, η ζήτηση τουριστικών κλινών στον Νομό Χαλκιδικής, βρίσκεται σε μια συνεχή ανοδική πορεία από τη δεκαετία του 1970 μέχρι και σήμερα, καθώς το σύνολο των διανυκτερεύσεων στα πάσης φύσεως ξενοδοχειακά καταλύματα, παρουσίασε αλματώδη εξέλιξη. Σαν γενική παρατήρηση, μπορούμε να αναφέρουμε ότι, όλοι κλάδοι του τριτογενή τομέα, συμπαρασύρθηκαν κατά ένα μεγάλο βαθμό, ανταποκρινόμενοι στην μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης, που σημειώθηκε από την δεκαετία του 70 μέχρι τις ημέρες μας, η οποία δημιούργησε μια νέα αγορά για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του Νομού. Ο τριτογενής τομέας περιλαμβάνει τους κλάδους του τουρισμού, του εμπορίου και των υπηρεσιών, που αποτελούν την κινητήρια δύναμη της οικονομίας του Νομού. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ( βλ. Πίνακα 32, Παράρτημα), συνολικά, στην περιοχή παρέμβασης δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις, από τις οποίες οι (ή το 74.7%) αποτελούν επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα. Σύμφωνα με τον ίδιο πίνακα, οι κλάδοι του εμπορίου (χονδρικό και λιανικό) και του τουρισμού (υπηρεσίες καταλυμάτων και εστίασης) αποτελούν αθροιστικά το 73,4% (36,9% και 36,5% αντίστοιχα) του συνόλου των καταστημάτων του τριτογενή τομέα στην περιοχή παρέμβασης. Στο Διάγραμμα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η συμβολή του τριτογενή τομέα στην οικονομική δραστηριότητα κάθε Δήμου της περιοχής εφαρμογής. Όπως είναι εμφανές, οι νότιοι Δήμοι (Κασσάνδρας και Σιθωνίας), εμφανίζουν μεγάλο ποσοστό ανάπτυξης του τριτογενή τομέα, με 81% και 85% επί του συνόλου των επιχειρήσεων, αντίστοιχα. Σε απόλυτους αριθμούς, ο Δήμος Ν. Προποντίδας εμφανίζει τον μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων, όντας εμπορικό κέντρο του Νομού, αφενός εξαιτίας της ύπαρξης του εμπορικού Λιμένα Ν. Μουδανιών και αφετέρου εξαιτίας της κομβικής ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

87 του θέσης, στους οδικούς άξονες πρόσβασης στη Χαλκιδική από το Π.Σ. Θεσσαλονίκης. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.23.: Επιχειρήσεις Νομού Χαλκιδικής ανά Δήμο. Σύνολο επιχειρήσεων. Ποσοστό επιχειρήσεων γ γενή % % 71% % 66% ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Συν. Επιχ/σεων Επιχ/σεις Γ'γενή Ποσοστο Γ'γενή 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2011 Η διακίνηση των εμπορευμάτων γίνεται κατά κύριο λόγο με τη χρήση του τοπικού οδικού δικτύου, τόσο για την εξυπηρέτηση των τουριστικών μονάδων (ξενοδοχεία και εστιατόρια), όσο και για τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου. Οι περισσότερες αγορές εμπορευμάτων και πρώτων υλών πραγματοποιούνται από προμηθευτές του Π.Σ. Θεσσαλονίκης (και όχι από την εσωτερική αγορά της Χαλκιδικής), παρουσιάζοντας έτσι αδυναμία δημιουργίας βραχέων αλυσίδων διανομής, και μειώνοντας τα θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα του τουρισμού στο δευτερογενή και πρωτογενή τομέα της περιοχής παρέμβασης. Η θαλάσσια διακίνηση των εμπορευμάτων, γίνεται από τα εμπορικά λιμάνια της Χαλκιδικής (Ν. Μουδανιών και Στρατωνίου). Η απασχόληση στον τριτογενή τομέα, υπερισχύει της απασχόλησης του πρωτογενή και δευτερογενή αθροιστικά. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, και σε σύνολο απασχολούμενων, ο τριτογενής τομέας αποτελεί τον κύριο «εργοδότη» της περιοχής παρέμβασης, καθώς στις επιχειρήσεις του απασχολείται το 63,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ( απασχολούμενοι), όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα που ακολουθεί. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

88 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.24: Τομεακή κατανομή απασχόλησης στο Νομό Χαλκιδικής Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2011 Ειδικότερα, αναφορικά με την απασχόληση στον τουρισμό, η εκτίμησή της, είναι αρκετά δύσκολη, καθώς υπάρχει έντονη εποχικότητα και το φαινόμενο της μερικής απασχόλησης (μερικές ώρες ή μέρες της εβδομάδας σε τουριστικές επιχειρήσεις). Επιπλέον, αυτήν την εκτίμηση την δυσκολεύει και η έμμεση απασχόληση που δημιουργείται από τις επιχειρήσεις, που παράγουν ενδιάμεσα υποστηρικτικά προϊόντα της τουριστικής κατανάλωσης. Λαμβάνοντας αυτούς τους περιορισμούς υπόψη, για τον υπολογισμό της απασχόλησης στον τουρισμό, χρησιμοποιείται η μελέτη που εκπονήθηκε από τον ΣΕΤΕ (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) με τίτλο «Τουρισμός και απασχόληση, Αθήνα 2003» (βλ. Παράρτημα Σημείο 4). Σύμφωνα με τη μελέτη, η απασχόληση προκύπτει από το σύνολο των κλινών, με τη βοήθεια κάποιων συντελεστών, που έχουν προκύψει μετά από έρευνα. Συγκεκριμένα, πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό των ξενοδοχείων με τους συντελεστές ανά κατηγορία ξενοδοχείου, προκύπτει η απασχόληση στα 495 ξενοδοχεία της περιοχής παρέμβασης, η οποία παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ 2.14 : Απασχόληση στις ξενοδοχειακές μονάδες του Νομού Χαλκιδικής Κατηγορίες Ξενοδοχείων Σύνολο Μονάδων (1) Σύνολο Κλινών (2) Συντελεστής (3) Απασχόληση (2) * (3) 5 * , * , ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

89 3 * , * , * , ΣΥΝΟΛΑ Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 Με αντίστοιχό τρόπο, προκύπτει και η απασχόληση στα βοηθητικά καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα), όπως στον παρακάτω πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ 2.15 : Απασχόληση στα βοηθητικά καταλύματα του Νομού Χαλκιδικής Αριθμός Επιχειρήσεων Αριθμός Κλινών (1) Συντελεστής Α/Κ (2) 0,06 Απασχολούμενοι =(1)*(2) Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 Παράλληλα με τους παραπάνω απασχολούμενους (Ξενοδοχεία + Βοηθητικά καταλύματα), οι οποίοι είναι μισθωτοί (άμεση απασχόληση), πρέπει να υπολογιστούν και οι επιχειρηματίες- ιδιοκτήτες των παραπάνω επιχειρήσεων. Εκτιμάται σύμφωνα πάντα με την ίδια προαναφερθείσα μελέτη ότι, σε κάθε επιχείρηση εργάζονται 1,4 επιχειρηματίες, οπότε προκύπτει έμμεση απασχόληση επιχειρηματικών ιδιοκτητών, όπως στον επόμενο Πίνακα : ΠΙΝΑΚΑΣ 2.16: Απασχολούμενοι επιχειρηματίες-ιδιοκτήτες τουρισμού στο Νομό Χαλκιδικής Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις (1) 495 Ενοικιαζόμενα Δωμάτια & Διαμερίσματα (2) Σύνολο Μονάδων (3)= (1)+(2) Επιχειρηματίες / Μονάδα (4) 1,40 Σύνολο Απασχολουμένων Επιχειρηματιών =(3)*(4) Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, προκύπτει ότι, το σύνολο των απασχολούμενων στον τομέα των πάσης μορφής καταλυμάτων είναι περίπου άτομα και αποτελούν το 65% των απασχολούμενων στον τριτογενή τομέα, κατά βάση σε μικρού μεγέθους επιχειρηματικές μονάδες οι οποίες είναι παραδοσιακού χαρακτήρα και οικογενειακής βάσης. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

90 ii. Αριθμός, μέγεθος και διάρθρωση επιχειρήσεων ανά κλάδο Σύμφωνα με τον Πίνακα 33 του Παραρτήματος από το Μητρώο επιχειρήσεων της ΕΛΣΤΑΤ, το έτος 2010 στην περιοχή παρέμβασης, οι περισσότερες επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα, ανήκαν στον κλάδο του εμπορίου (χονδρικό και λιανικό) σε ποσοστό 36,9%, και ακολουθούσε ο κλάδος των ξενοδοχείων και των εστιατορίων με ποσοστό 36,5%. Οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες εμφανίζονταν με ποσοστό 9,1%, ενώ όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι, εμφανίζονταν με μικρότερα ποσοστά που κυμαίνονταν από 0,2%ς έως 4,9%. Όπως προκύπτει από τον επόμενο πίνακα, ο κλάδος του εμπορίου, είναι ο επικρατέστερος σε τρείς (3) Δήμους της περιοχής εφαρμογής, εκτός από τους τουριστικούς Δήμους των χερσονήσων της Κασσάνδρας και Σιθωνίας, όπου τα ξενοδοχεία-εστιατόρια είναι περισσότερα. Ο Δήμος Ν. Προποντίδας συγκεντρώνει το 36% των καταστημάτων χονδρικού και λιανικού εμπορίου της περιοχής εφαρμογής και ακολουθούν οι Δήμοι Κασσάνδρας (19,7%), και Αριστοτέλη (15,8%). ΠΙΝΑΚΑΣ 2.17 : Χωρική Συγκέντρωση Επιχειρήσεων Τριτογενή τομέα ανά Δήμο ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Σύνολο Γ' γενής Γ' γενής στο σύνολο 71% 81% 71% 66% 85% 75% Εμπόριο στο σύνολο 15,8% 19,7% 36,0% 16,5% 12,0% 100,0% Καταλύματα & εστίαση στο σύνολο 13,8% 33,3% 14,1% 9,7% 29,1% 100,0% Μεταφορά & αποθήκευση στο σύνολο 19% 11% 30% 26% 13% 100,0% Πηγή: Επεξεργασία στοιχειών ΕΛΣΤΑΤ 2011 Όπως είναι φυσικό, στον κλάδο των ξενοδοχείων-εστιατορίων, τα μεγαλύτερα ποσοστά συγκεντρώνονται στους κατεξοχήν τουριστικούς Δήμους της περιοχής εφαρμογής, όπως ο Δήμος Κασσάνδρας που συγκεντρώνει το 33,3% των ξενοδοχείων-εστιατορίων της περιοχής παρέμβασης, και ο Δήμος Σιθωνίας το 29,1%. Οι δύο (2) διοικητικοί και διαμετακομιστικοί κόμβοι της περιοχής παρέμβασης, ο Πολύγυρος και τα Μουδανιά (Δήμος Ν. Προποντίδας), συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων των κλάδων των Μεταφορών & Αποθήκευσης, της Ενημέρωσης και επικοινωνίας, καθώς και των Επαγγελματικών, επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

91 Η εκτίμηση του μεγέθους των επιχειρήσεων, πραγματοποιείται με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και χρησιμοποιώντας σαν κριτήριο τον μέσο κύκλο εργασιών τους (βλ. Πίνακα 33 του Παραρτήματος), όπου οι 566 επιχειρήσεις του χονδρικού εμπορίου εμφανίζουν μέσο κύκλο εργασιών ,59 και ακολουθούν οι δραστηριότητες των ταξιδιωτικών πρακτορείων με 234,170,75. Οι πολυπληθείς κατηγορίες των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου (2.651 επιχειρήσεις) και των καταλυμάτων (1.748 επιχειρήσεις), εμφανίζουν μικρότερους μέσους κύκλους εργασιών (περίπου και , αντίστοιχα), αντανακλώντας την κυριαρχία των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στην περιοχή εφαρμογής. Επιπρόσθετα, για τα καταλύματα, η ανάλυση του μεγέθους, γίνεται και με κριτήριο τον αριθμό των απασχολούμενων, σύμφωνα με τον Κανονισμό (2003/361/ΕΚ). Η κατάταξη αφορά τις πολύ μικρές (<10εργαζόμενους), τις μικρές (10-50 εργαζόμενους), τις μεσαίες ( εργαζόμενους) και τις μεγάλες (>250 εργαζόμενους) επιχειρήσεις. Όπως προκύπτει από επεξεργασία των στοιχείων του ΕΟΤ και με βάση τη μελέτη «Τουρισμός και απασχόληση, Αθήνα 2003», στην οποία προσδιορίζεται το μέγεθος των καταλυμάτων με βάση το είδος καταλύματος και τη χρήση συντελεστών, υπολογίζεται το μέγεθος των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής, στον παρακάτω πίνακα: ΠΙΝΑΚΑΣ 2.18 : Υπολογισμός μεγέθους ξενοδοχειακών επιχειρήσεων του Νομού Χαλκιδικής Κατηγορία καταλύματος Μέγεθος Επιχ/σεων (συντελεστές) Πολύ Μικρές Μικρές Μεσαίες Αριθμός Επιχ/σεων περιοχής εφαρμογής Πολύ Μικρές Μικρές Μεσαίες 5 * 25% 75% * 10% 60% 30% * 25% 75% * 13% 88% * 100% Σύνολο 495 επιχειρήσεις Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 Το συμπέρασμα που προκύπτει από τα παραπάνω και όπως φαίνεται και από τα διαγράμματα που ακολουθούν είναι ότι, ο κλάδος των καταλυμάτων κυριαρχείται από πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις σε ποσοστό 94% συνολικά (ειδικότερα για τις χαμηλές κατηγορίες ξενοδοχείων), ενώ τα καταλύματα υψηλότερων κατηγοριών, αποτελούν μεγαλύτερες επιχειρήσεις (μεσαίες). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός της παντελούς έλλειψης μεγάλων επιχειρήσεων. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

92 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.25.: Μέγεθος καταλυμάτων Νομού Χαλκιδικής Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.26.: Μέγεθος καταλυμάτων ανά κατηγορία Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 και ΣΕΤΕ 2003 Κάτι ανάλογο, ισχύει και για τα υπόλοιπα καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα), όπου η πλειοψηφία τους, αποτελεί οικογενειακές επιχειρήσεις (πολύ μικρές) και απασχολούν κάτω από 10 άτομα. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα, όπως είναι οι μονάδες εστίασης και αναψυχής, οι επιχειρήσεις λιανικού και χονδρικού εμπορίου, μεταφορών, εκμισθώσεων, εκπαίδευσης κλπ, οπού απουσιάζουν οι μεγάλες επιχειρήσεις. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

93 iii. Ανάλυση του τουριστικού τομέα της περιοχής εφαρμογής Η ανάλυση του τουριστικού τομέα ξεκινά από τα Ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα της περιοχής εφαρμογής. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το δυναμικό της περιοχής εφαρμογής σε Ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα, ανά Δήμο. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.19 : Ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα περιοχής εφαρμογής ανά Δήμο Κλίνες Δήμοι Αριθμ. Καταλυμάτων Κλίνες στο σύνολο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ,3% ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ,2% Ν. ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ,3% ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ,0% ΣΙΘΩΝΙΑΣ ,1% % Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, στην περιοχή παρέμβασης υπάρχουν επιχειρήσεις ενοικιαζόμενων δωμάτιων και διαμερισμάτων με κλίνες. Πρέπει να σημειωθεί ότι, πέρα από το παραπάνω επίσημα καταγεγραμμένο δυναμικό, υπάρχει μεγάλος αριθμός μη καταγεγραμμένων (παράνομων) καταλυμάτων, τα οποία σύμφωνα με ανεπίσημους υπολογισμούς, ανέρχονται σε άλλες περίπου κλίνες. Η χωροταξική κατανομή των κλινών σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα ανά Δήμο, φανερώνει ότι η πλειοψηφία συγκεντρώνεται στους νότιους τουριστικούς Δήμους Κασσάνδρας (41,2%) και Σιθωνίας (37,1%), όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα που ακολουθεί. Οι τρείς υπόλοιποι Δήμοι της Κεντρικής και Βόρειας Χαλκιδικής συνολικά διαθέτουν το 21,6% των κλινών της περιοχής, τεκμηριώνοντας τη χωρική υπερσυγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας στις χερσονήσους της Κασσάνδρας και της Σιθωνίας, σαν απάντηση στην αύξηση της τουριστικής ζήτησης για το προϊόν «ήλιος και θάλασσα». ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

94 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα (Κλίνες) ανά Δήμο Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Η ποιοτική σύνθεση ανά κατηγορία κατάταξης των καταλυμάτων (κλειδιά) παρουσιάζεται στο Διάγραμμα που ακολουθεί: ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ποιοτική Σύνθεση κλινών σε Ενοικιαζόμενα δωμάτια & διαμερίσματα Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Η ανάλυση των στοιχείων του ΕΟΤ φανερώνει την κυριαρχία των κλινών χαμηλότερης κατηγορίας (1 και 2 κλειδιών) σε ποσοστό 63% και σύνολο κλίνες, γεγονός που τεκμηριώνει την ανάγκη επενδύσεων για την ποιοτική ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

95 αναβάθμιση των εν λόγω καταλυμάτων, η οποία μπορεί να προσελκύσει υψηλότερου οικονομικού επιπέδου τουρίστες, με μεγαλύτερη κατά κεφαλή τουριστική δαπάνη. Στη συνέχεια η ανάλυση του τουριστικού τομέα περιλαμβάνει τις Ξενοδοχειακές μονάδες και τα κάμπινγκ. Όπως φαίνεται από τον Πίνακα που ακολουθεί, στην περιοχή παρέμβασης χωροθετούνται 495 μονάδες, πέντε (5) κατηγοριών (1*, 2*, 3*, 4*, και 5*), με συνολικό αριθμό κλινών ΠΙΝΑΚΑΣ 2.20 : Ξενοδοχειακές μονάδες ανά Δήμο ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΕΣ Δυναμικότητα (μ.ο) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ Ν. ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ ΣΙΘΩΝΙΑΣ ΣΥΝΟΛΑ Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Η μέση δυναμικότητα είναι 89 κλίνες/ξενοδοχειακή μονάδα, δείχνοντας την κυριαρχία των μεσαίου μεγέθους μονάδων στην περιοχή παρέμβασης. Η χωροταξική κατανομή των κλινών ανά Δήμο, φανερώνει ότι η πλειοψηφία συγκεντρώνεται στους νότιους τουριστικούς Δήμους Κασσάνδρας (52%) και Σιθωνίας (21%%) όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα που ακολουθεί. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Κατανομή ξενοδοχειακών κλινών ανά Δήμο Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

96 Η ποιοτική σύνθεση ανά κατηγορία κατάταξης των ξενοδοχειακών καταλυμάτων (αστέρια) παρουσιάζεται στο διάγραμμα που ακολουθεί: ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ποιοτική σύνθεση ξενοδοχειακών κλινών Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Όπως παρατηρείται, το 26% των κλινών ( κλίνες) ανήκει στην κατηγορία 5*, το 22% στην κατηγορία 3*, ακολουθεί η κατηγορία 2* με 19% και τέλος ακολουθούν με τη σειρά οι κατηγορίες 1* και 4*. Το μεγαλύτερο μέγεθος των μονάδων της κατηγορίας 5*, δικαιολογεί και το γεγονός ότι, σε λιγότερες μονάδες προσφέρονται περισσότερες κλίνες, αναδεικνύοντας την κατηγορία των 5* ως την κυρίαρχη στην περιοχή παρέμβασης, όπως αποτυπώνεται και στον Πίνακα που ακολουθεί. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.21: Μέσο μέγεθος ξενοδοχείων περιοχής παρέμβασης Κατηγορίες Ξενοδοχείων Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Μονάδες Κλίνες Μέσο μέγεθος 5 * ,1 4 * ,4 3 * ,2 2 * ,6 1 * ,1 ΣΥΝΟΛΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

97 Στη Μελέτη με τίτλο «Τουριστικά Χαρακτηριστικά Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας» (ΙΤΕΠ, 2015), αναφέρονται τα εξής: «Πολύ μεγάλη αύξηση (+617%) κατέγραψαν τα ξενοδοχεία 5 αστέρων της Περιφέρειας, οφειλόμενη, κυρίως, στη Χαλκιδική (+1.250%), όπου τα ξενοδοχεία αυτής της κατηγορίας από 2 που ήταν το 2000 αυξήθηκαν σε 27 το 2015, αλλά και στη Θεσσαλονίκη (+225%). Αύξηση παρουσίασε και το δυναμικό των ξενοδοχείων 1* και 2*, όπου καταγράφηκαν αυξήσεις της τάξεως του 20% και 1,4%, αντίστοιχα». Αναδεικνύεται με αυτό τον τρόπο, η δυναμική που παρουσιάζει ο κλάδος των ξενοδοχείων υψηλής κατηγορίας, στην περιοχή εφαρμογής. Τέλος, στο Διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ποιοτική σύνθεση των ξενοδοχειακών κλινών ανά Δήμο, όπου μπορεί κανείς να παρατηρήσει την υπερσυγκέντρωση ξενοδοχειακών υποδομών στις χερσονήσους Κασσάνδρας και Σιθωνίας, ειδικότερα όσον αφορά τις κλίνες σε μονάδες υψηλών κατηγοριών. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Ποιοτική σύνθεση ξενοδοχειακών κλινών / Δήμο Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Αναφορικά με τα κάμπινγκ, όπως φαίνεται από το Διάγραμμα που ακολουθεί, στην περιοχή παρέμβασης υπάρχουν 35 κάμπινγκ, με τη μεγαλύτερη συγκέντρωσή τους να παρατηρείται στο Δήμο Σιθωνίας (το 61% του συνόλου). ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

98 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Κάμπινγκ-Κατασκηνώσεις Χαλκιδικής Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΟΤ 2016 Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο ΕΟΤ για τα παραδοσιακά καταλύματα (καταλύματα εντός παραδοσιακών κτισμάτων) και με βάση τα στατιστικά στοιχεία επίσης του ΕΟΤ, στην περιοχή παρέμβασης χωροθετούνται οκτώ (8) καταλύματα, με συνολική δυναμικότητα 120 κλινών. Από αυτά, τα 4 βρίσκονται στο Δήμο Πολυγύρου (Πολύγυρος, Βράσταμα), τα 3 στο Δήμο Αριστοτέλη (Αρναία) και ένα στο Δήμο Σιθωνίας (Παρθενώνας). Στον Πίνακα 34 του Παραρτήματος (Μητρώο Επιμελητηρίου Χαλκιδικής 2016), παρατίθεται η κατανομή των Μονάδων εστίασης και αναψυχής, στην περιοχή παρέμβασης ανά Δήμο. Όπως παρατηρείται, ο κλάδος της εστίασης συγκεντρώνει ένα σύνολο επιχειρήσεων, αριθμό ικανό να τονίσει τη βαρύτητα του κλάδου στην οικονομική δραστηριότητα της περιοχής παρέμβασης. Η μεγάλη πλειονότητά τους (το 55% ή επιχειρήσεις) χωροταξικά, συγκεντρώνεται στους Δήμους Κασσάνδρας (τουριστικό κέντρο) και Ν. Προποντίδας (εμπορικός και διαμετακομιστικός κόμβος). Αντίστοιχα, στην περιοχή εφαρμογής, υπάρχουν 87 επιχειρήσεις αναψυχής για την εκμίσθωση θαλασσίων πλωτών μέσων, περιηγήσεων και θαλασσίων μεταφορών. Σχετικά με τη χωρική τους κατανομή, παρατηρείται ότι στους Δήμους Κασσάνδρας, Σιθωνίας και Αριστοτέλη συγκεντρώνονται οι περισσότερες επιχειρήσεις (το 80%) του συγκεκριμένου κλάδου. Η σημαντικότητα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων για την τοπική οικονομία και απασχόληση, είναι πολύ μεγάλη, καθώς είναι επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας και αποτελούν εν δυνάμει σημεία διάθεσης και πώλησης των προϊόντων και υπηρεσιών των παραγωγικών συστημάτων της περιοχής εφαρμογής. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

99 iv. Ειδικές τουριστικές υποδομές Στην περιοχή εφαρμογής έχουν κατασκευασθεί αρκετά Δημοτικά Κέντρα πληροφόρησης, κυρίως στις έδρες των πρώην Καποδιστριακών Δήμων, τα οποία όμως υπολειτουργούν εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού από τους ΟΤΑ, που θα πρέπει να τα στελεχώσουν. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία στην περιοχή εφαρμογής, Μονοπατιών μελέτης της φύσης. Το 1999, με επιχορήγηση από το Ε.Τ.Π.Α., και με τη συνεπικουρία του Ε.Ο.Τ., η Ένωση Ξενοδοχείων Χαλκιδικής δημιούργησε είκοσι (20) διαδρομές για πεζοπορία σε όλη τη Χαλκιδική. Οι ακριβείς τοποθεσίες των διαδρομών παρουσιάζονται στον Πίνακα 35 του Παραρτήματος. Επίσης, στα πλαίσια της υλοποίησης του τοπικού προγράμματος Leader+, η ΟΤΔ- ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. Α.Ε, δημιούργησε άλλες τρείς (3) περιπατητικές διαδρομές, που χωροθετούνται στην περιοχή παρέμβασης. Αυτές είναι: α) Η διαδρομή Σπήλαιο Πετραλώνων Όρος Κατσίκα (στο ΔΔ Πετραλώνων του Δήμου Ν. Προποντίδας), β) η διαδρομή στην περιοχή Γομάτι (ΔΔ του Δήμου Αριστοτέλη) και γ) η διαδρομή στο Δήμο Αριστοτέλη «Άγιος Νικόλαος Ασβεστοκάμινο Γιάνοβο Κερασούδα Πυροφυλάκειο Άγαλμα Αριστοτέλη» Οι διαδρομές ποικίλουν σε μήκος και βαθμό δυσκολίας, για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των επισκεπτών κάθε ηλικίας και φυσικής κατάστασης και δημιουργήθηκαν σε μία προσπάθεια, να μπορέσει ο επισκέπτης να απολαύσει την θέα, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, καθώς και τα κοντινά αξιοθέατα (όπως το Σπήλαιο Πετραλώνων), της κάθε διαδρομής. Στην περιοχή εφαρμογής με βάση τα στοιχεία της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής, λειτουργούν τα εξής δεκαοκτώ (18) Μουσεία: 1. Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου 2. Λαογραφικό Μουσείο Πολυγύρου 3. Μουσείο Πετραλώνων 4. Λαογραφικό Μουσείο Βιθυνία 5. Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών & Εργαλείων Ν. Μουδανιών 6. Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας 7. Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρναίας 8. Λαογραφικό Μουσείο Πολυχρόνου 9. Λαογραφικό Μουσείο Αφύτου ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

100 10. Λαογραφικό Μουσείο Ν. Τρίγλιας 11. Λαογραφικό Μουσείο Ακτή Ελιάς 12. Αρχαιολογικό Μουσείο Ολύνθου 13. Αρχαιολογικό Μουσείο του Πολύγυρου 14. Εκθετήριο τοπικής λαογραφίας και ιστορίας Παρθενώνα 15. Λαογραφικό Μουσείο Ιερισσού 16. Χριστιανική έκθεση Ουρανούπολης 17. Εκθετήριο τοπικής λαογραφίας και ιστορίας Νικήτης 18. Λαογραφικό Μουσείο Αγίας Παρασκευής Στην περιοχή εφαρμογής με βάση τα στοιχεία του Επιμελητήριού Χαλκιδικής (βλ. Πίνακα 21 του παραρτήματος), το 2016 λειτουργούν δεκαέξι (16) Οινοποιεία. Στην περιοχή παρέμβασης βρίσκεται το Γήπεδο Golf του ξενοδοχείου Πόρτο Καρράς στο Ν. Μαρμαρά, το οποίο κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 60 με πρωτοποριακά για την εποχή δεδομένα. Υπήρξε για πολλά χρόνια, ένα από τα κορυφαία γήπεδα της Ευρώπης, που φιλοξένησε διάσημους αθλητές και σπουδαίες προσωπικότητες. Στις μέρες μας, λειτουργεί μετά από πλήρη ανακαίνιση και νέο σχεδιασμό, με καθοριστικές επεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο και διαθέτει εργοστάσιο αφαλάτωσης για το πότισμα του χόρτου. Η περιοχή παρέμβασης διαθέτει σε ικανοποιητικό βαθμό τις απαραίτητες υποδομές για την υποστήριξη του συνεδριακού τουρισμού. Η συντριπτική πλειοψηφία των Συνεδριακών Κέντρων βρίσκεται στις ξενοδοχειακές μονάδες τις περιοχής, οι οποίες τα τελευταία χρόνια επένδυσαν σημαντικά ποσά για τη δημιουργία τους. Όπως παρατηρείται και από τον Πίνακα 36 του Παραρτήματος, στην περιοχή παρέμβασης, υπάρχουν 17 συνεδριακοί χώροι, οι οποίοι μπορούν να εξυπηρετήσουν συνολικά συνέδρους. Ο συνεδριακός τουρισμός, είναι σημαντικός για όλες τις επιχειρήσεις της περιοχής παρέμβασης, καθώς προσελκύει υψηλού οικονομικού επιπέδου επισκέπτες, οι οποίοι μπορούν να συνδυάσουν τη διαμονή τους, με πολλές άλλες παράλληλες δραστηριότητες, όπως π.χ. περιπατητικές διαδρομές, επισκέψεις σε φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα, αγορές τοπικών προϊόντων κ.α. Επιπρόσθετα, καθώς τα συνέδρια μπορούν να πραγματοποιούνται και εκτός της περιόδου αιχμής, η περαιτέρω ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού, μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση της εποχικότητας. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

101 v. Λοιπές υπηρεσίες Η ύπαρξη μεγάλου αριθμού καταλυμάτων και των υπόλοιπων συμπληρωματικών υποδομών, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό, ευνόησε και τη δημιουργία πολλών δορυφορικών του τουρισμού εμπορικών επιχειρήσεων καθώς και επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών, όπως είναι τα γραφεία ενοικιάσεων αυτοκινήτων, ποδηλάτων, μοτοσικλετών και θαλασσίων σκαφών, γραφεία γενικού τουρισμού, κ.α.. Οι περισσότερες επιχειρήσεις συγκεντρώνονται στους Δήμους με αυξημένη τουριστική κίνηση (Δήμοι Κασσάνδρας και Σιθωνίας). Από τον Πίνακα 34 του Παραρτήματος, προκύπτει ότι, στην περιοχή παρέμβασης, λειτουργεί ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων, κατά βάση του λιανικού εμπορίου, οι οποίες εξυπηρετούν τουρίστες και επισκέπτες. Συνολικά από τις επιχειρήσεις, οι 864 αφορούν επιχειρήσεις εμπορίας ενδυμάτων, εικόνων, ειδών δώρων και λαϊκής τέχνης. Υπάρχουν επίσης, 333 σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία και 110 περίπτερα, τεκμηριώνοντας τη μεγάλη ανάπτυξη του κλάδου. Αντίστοιχα, στην περιοχή εφαρμογής λειτουργούν και επιχειρήσεις παροχής συμπληρωματικών υπηρεσιών του τουρισμού, όπως 81 γραφεία ενοικιάσεων μεταφορικών μέσων, 63 γραφεία γενικού τουρισμού, καθώς και 18 επιχειρήσεις πάρκινγκ αυτοκινήτων/τροχόσπιτων. Εκτός των παραπάνω, στην περιοχή παρέμβασης υπάρχουν και δημόσιες υπηρεσίες, οι οποίες παρατίθενται στον Πίνακα 37 του Παραρτήματος και σχετίζονται έμμεσα με τον τουρισμό, καθώς εξυπηρετούν και επισκέπτες/τουρίστες, όπως π.χ. γραφεία ΕΛΤΑ, ΟΤΕ, νοσοκομεία κλπ. Σε ότι αφορά την ιατρική περίθαλψη (νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας) η κάλυψη είναι πλημμελής κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με την μεγάλη αύξηση του εξυπηρετούμενου πληθυσμού. vi. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Οι κυριότερες μορφές εναλλακτικού τουρισμού και ψυχαγωγίας, που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή εφαρμογής, είναι αυτές που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών άθλησης και αναψυχής (περιηγητικός τουρισμός, θαλάσσια αθλήματα, γκολφ, ποδήλατο βουνού, ιππασία, ιαματικός τουρισμός - Λουτρά Αγίας Παρασκευής, αγροτουρισμός και θρησκευτικός τουρισμός). ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

102 Κάθε χρόνο, οργανώνονται στην περιοχή παρέμβασης πλήθος αθλητικών εκδηλώσεων, εθνικού και διεθνούς χαρακτήρα. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι: Ο κολυμβητικός διάπλους του Τορωναίου, ο οποίος οργανώνεται κάθε χρόνο, από τους Δήμους Σιθωνίας και Κασσάνδρας. Πρόκειται για διεθνείς κολυμβητικούς αγώνες, την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου. Η εκκίνηση γίνεται το πρωί από την Καλλιθέα και ο τερματισμός στη Νικήτη (24 χλμ.). Εκεί ακολουθεί δημόσια εκδήλωση βραβεύσεων. Οι Πανελλαδικοί αγώνες ποδηλασίας, οι οποίοι οργανώνονται κάθε χρόνο, από το Δήμο Σιθωνίας στην αρχή του καλοκαιριού (Ιούνιο), στον Άγιο Νικόλαο. Διαρκούν δύο (2) ημέρες και περιλαμβάνουν αγώνες αντοχής και circuit, ανδρών και γυναικών. Το Πανελλήνιο διασυλλογικό πρωτάθλημα Tae Kwon Do, το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο το Νοέμβριο, από το Δήμο Πολυγύρου, την πανελλήνια Ομοσπονδία Tae Kwon Do και τον Τοπικό Σύλλογο. Διαρκεί δύο (2) ημέρες και συμμετέχουν περισσότεροι από 700 αθλητές, από όλη την Ελλάδα και σύλλογοι, από την Ορεστιάδα, μέχρι και την Κρήτη. Το ΡΑΛΛΥ ΑΝΤΙΚΑ, το οποίο είναι αγώνας ταχύτητας παλιών αυτοκινήτων (αντίκες). Διοργανώνεται κάθε χρόνο τον Ιούνιο, τα τελευταία 8 χρόνια, από τη Λέσχη Κλασικού Αυτοκινήτου Μακεδονίας και διαρκεί ένα (1) Σαββατοκύριακο. Η διαδρομή είναι διαφορετική κάθε φορά, η εκκίνηση γίνεται, από τον Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη. Το ΡΑΛΛΥ της Δ.Ε.Θ, το οποίο είναι ταχύτητας αγωνιστικών αυτοκινήτων σε ανώμαλο δρόμο. Διοργανώνεται κάθε χρόνο, εδώ και 37 χρόνια, τον Σεπτέμβριο, στα πλαίσια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, από τον Αυτοκινητιστικό Όμιλο Θεσσαλονίκης και διαρκεί δύο (2) ημέρες. Το μεγαλύτερο τμήμα της διαδρομής περνάει από την ορεινή Χαλκιδική, και φτάνει μέχρι την Ολυμπιάδα. Ο Αγώνας δρόμου νίκης 17 Μαΐου, ο οποίος διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 17 Μαΐου, από τον Δήμο Πολυγύρου. Συμμετέχουν επαγγελματίες αθλητές, αλλά και απλοί πολίτες. Πρόκειται για αγώνα συμμετοχής και αντοχής ανωμάλου δρόμου. Ο αγώνας διοργανώνεται, προς τιμήν των αγωνιστών της Επανάστασης της Χαλκιδικής και ακολουθεί τη διαδρομή που ακολούθησαν τότε οι αγωνιστές. Οι Πανελλαδικοί αγώνες ιστιοπλοΐας, οι οποίοι διοργανώνονται κάθε χρόνο τον Ιούλιο, από τον Ναυτικό Όμιλο Νέων Μουδανιών. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

103 Οι παραπάνω εκδηλώσεις, προσελκύουν εξειδικευμένο κοινό και επισκέπτες στην περιοχή και αποτελούν κρίσιμους παράγοντες, για τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος της περιοχής παρέμβασης. Ο επισκέπτης μπορεί επιπλέον να εξασκηθεί στα άθλημα της ποδηλασίας με την ύπαρξη 17 ποδηλατικών διαδρομών, που καλύπτουν όλη την έκταση της Χαλκιδικής, με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, η κάθε μια. Επίσης, στην περιοχή, υπάρχουν πολυάριθμα γήπεδα ποδοσφαίρου, τένις, καθώς και εγκαταστάσεις γυμναστηρίων, yoga και συναφών δραστηριοτήτων, που συνδυάζουν αθλητισμό και ευεξία. Ο Θρησκευτικός τουρισμός, έχει ιδιαίτερη σημασία και αξία στην περιοχή εφαρμογής. Ασύγκριτα μνημεία της θρησκευτικής ιστορίας, υπάρχουν διάσπαρτα σε όλη την περιοχή παρέμβασης (εκκλησίες, μετόχια, ξωκλήσια και μονές), ζωντανοί μάρτυρες της συνεχούς θρησκευτικής ζωής του τόπου. Ιδιαίτερη θέση, καταλαμβάνει η γειτνιάζουσα Μοναστική Κοινότητα του Άθω, που αποτελεί παγκόσμιας ακτινοβολίας Κιβωτό της Ορθοδοξίας και η προ του Άθω περιοχή παρέμβασης, είναι μοναδική πύλη εισόδου σε αυτή. Ο επισκέπτης, μπορεί να γνωρίσει τα θαυμάσια θρησκευτικά μνημεία της περιοχής παρέμβασης και να συμμετέχει σε θρησκευτικές δραστηριότητες και άλλες τελετουργίες (λειτουργίες, περιφορές εικόνων, πανηγύρεις), ερχόμενος σε επαφή με τον πλούτο της τοπικής ορθόδοξης και βυζαντινής κληρονομιάς. Σε ό,τι αφορά το Άγιο Όρος, σε ετήσια βάση, οι μονές του δέχονται χιλιάδες επισκέπτες, από ολόκληρο τον κόσμο, ερευνητές, ειδικούς επιστήμονες, δημοσιογράφους, κλπ., ενώ καθημερινά πραγματοποιούνται δρομολόγια πλοίων από την Ουρανούπολη, για τον περίπλου του Αγίου Όρους, για όσες και όσους επισκέπτες αδυνατούν ή δεν τους επιτρέπεται η πρόσβαση στις μονές. Τα ορεινά τμήματα της περιοχής παρέμβασης (και η ενδοχώρα της παραθαλάσσιας ζώνης), προσφέρονται για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αγροτικού τουρισμού. Επιχειρήσεις όπως: πρατήρια / εκθετήρια αγροτουριστικών προϊόντων αγροτουριστικά κέντρα εστίασης και αναψυχής τουριστικά γραφεία, που αναλαμβάνουν τη διοργάνωση ή την υλοποίηση προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων και περιηγήσεων οικοτουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος αγροκτήματα επιχειρήσεις παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

104 εργαστήρια λαϊκής τέχνης χωροθετούνται κατά βάση στους ορεινούς όγκους της βόρειας και κεντρικής Χαλκιδικής (Χολομώντας, Στρατωνικό όρος) και μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με το βασικό προϊόν του μαζικού τουρισμού, και να συμβάλλουν στην αειφόρο περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της υπαίθρου, αυξάνοντας παράλληλα το εισόδημα των κατοίκων. Στην περιοχή εφαρμογής, βρίσκονται τα ιαματικά λουτρά της Αγίας Παρασκευής (Δήμος Κασάνδρας), τα οποία περιλαμβάνουν ένα (1) υπερσύγχρονο και πολυτελές υδροθεραπευτήριο Spa). Η εξαιρετική ποιότητα του Ιαματικού νερού, που αναβλύζει μέσα από τα έγκατα της γης, έχει την ιδιότητα να αναζωογονεί, να χαλαρώνει, αλλά και να λειτουργεί θεραπευτικά για πολλές παθήσεις (οστών, μυών, δερματοπάθειες, γυναικολογικές, ουρολογικές). Το υδροθεραπευτήριο, παρέχει εξωτερική και εσωτερική πισίνα, υδρομασάζ, χαμάμ, σάουνα, ατομικές μπανιέρες, αναψυκτήριο, δίκλινα δωμάτια, φυσικοθεραπεία, μασάζ, ιατρική υποστήριξη και διασώστες. vii. Τουριστική ζήτηση (διανυκτερεύσεις, εποχικότητα, πληρότητα καταλυμάτων) Στην περιοχή παρέμβασης, η τυπολογία των τουριστών κατηγοριοποιείται, όπως παρακάτω: Οι αλλοδαποί τουρίστες, των οργανωμένων ξενοδοχειακών μονάδων, οι οποίοι ανήκουν στην κατηγορία του μαζικού τουρισμού (charters, δίκτυα ταξιδιωτικών πρακτορείων, ομαδικές μετακινήσεις), Οι ημεδαποί, ανήκουν στην κατηγορία του ατομικού τουρισμού, οι οποίοι διαμένουν στα καταλύματα της περιοχής εφαρμογής, αλλά δεν χρησιμοποιούν οργανωμένα κανάλια διανομής τουριστικών πακέτων (tour operators), καθώς και στην κατηγορία των «τουριστών του Σαββατοκύριακου», οι οποίοι δεν πραγματοποιούν διανυκτερεύσεις στα καταλύματα της περιοχής εφαρμογής και οι οποίοι προέρχονται επί το πλείστον, από το Π.Σ. Θεσσαλονίκης και τους κοντινούς νομούς, Από τους παραπάνω, οι αλλοδαποί αποτελούν κατά κύριο λόγο, μέρος του λεγομένου επιλεκτικού τουρισμού. Υποδοχείς τους είναι, κυρίως, τα καλά οργανωμένα συγκροτήματα της περιοχής παρέμβασης. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

105 Στα κάμπινγκ, τόσο οι αλλοδαποί, όσο και οι ημεδαποί, είναι ατομικοί τουρίστες, ακόμη και αν η διακίνησή τους γίνεται με τη βοήθεια τουριστικών πρακτορείων. Από την ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνονται στοιχεία σχετικά με τις αφίξεις και διανυκτερεύσεις πελατών στα πάσης φύσεως ξενοδοχειακά καταλύματα και κάμπινγκ της χώρας, τα οποία συγκεντρώνονται από απογραφική έρευνα, που διενεργείται σύμφωνα με την Οδηγία 95/97 της Ε.Ε. Υπόχρεοι παροχής της εν λόγω στατιστικής πληροφόρησης, είναι όλα τα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου και τα κάμπινγκ της χώρας. Στους πίνακες που ακολουθούν, παρατίθενται τα στοιχεία που αφορούν τις αφίξεις στο σύνολο της χώρας, την Κεντρική Μακεδονία, την ΠΕ Χαλκιδικής και τους Δήμους της, για το έτος 2014 (τελευταία επίσημα στοιχεία), από τις επιχειρήσεις που έδωσαν τα εν λόγω στοιχεία (Χαλκιδική: 80,4%). ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.22 : Αφίξεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ), σε Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία και Χαλκιδική Ποσοστό (%) Ποσοστό Ποσοστό (%) συνολικών (%) συν. συν. Αφίξεις ημεδαπών Αφίξεις αλλοδαπών Αφίξεις Σύνολο διαθέσιμων κλινών όπου Αφίξεων ημεδαπών Αφίξεων αλλοδαπών αναφέρονται στο σύνολο στο σύνολο τα στοιχεία ΠΚΜ ΠΚΜ ,3 Ποσοστό (%) συν. Αφίξεων στο σύνολο ΠΚΜ ,2 100% 100% 100,0% Π.Ε ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ,9 66% 41% 51,9% Π.Ε ΗΜΑΘΙΑΣ ,4 4% 0% 2,0% Π.Ε ΚΙΛΚΙΣ % 0% 0,7% Π.Ε ΠΕΛΛΑΣ ,6 4% 0% 2,0% Π.Ε ΠΙΕΡΙΑΣ ,6 6% 10% 8,3% Π.Ε ΣΕΡΡΩΝ ,8 7% 1% 3,6% Π.Ε ,4 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 12% 46% 31,5% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2014 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

106 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.23 : Αφίξεις στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ), ανά Δήμο περιοχής εφαρμογής Ποσοστό (%) Ποσοστό (%) συν. Ποσοστό (%) συν. Ποσοστό ΔΗΜΟΣ συνολικών Αφίξεων Αφίξεων (%) συν. Αφίξεις Αφίξεις Αφίξεις διαθέσιμων ημεδαπών αλλοδαπών Αφίξεων ημεδαπών αλλοδαπών Σύνολο κλινών όπου στο σύνολο στο σύνολο στο σύνολο αναφέρονται τα στοιχεία ΠΕ Χαλκιδικής ΠΕ Χαλκιδικής ΠΕ Χαλκιδικής ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ 6,2% 8,0% 7,7% ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ,2 15,3% 9,7% 10,6% ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ,9% 48,2% 47,7% ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ ,4 7,7% 17,5% 15,8% ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ ,8% 16,6% 18,2% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2014 Όπως παρατηρείται, η Χαλκιδική αποτελεί τον πρώτο προορισμό για τους αλλοδαπούς που επισκέπτονται την Κεντρική Μακεδονία σε ποσοστό 46% και επισκέπτες κατά έτος, με δεύτερη τη Θεσσαλονίκη (41%). Αν συνυπολογισθούν και οι αφίξεις στα καταλύματα που δεν έδωσαν στοιχεία, τότε ο αριθμός των αφίξεων, μπορεί να προσεγγίζει τα επίπεδα άνω των αλλοδαπών επισκεπτών το έτος. Οι ημεδαποί, επισκέπτονται κατά πρώτο λόγο τη Θεσσαλονίκη (σε ποσοστό 66% στην ΠΚΜ), όπως είναι φυσικό, εξαιτίας της έντονης οικονομικής και εκθεσιακής δραστηριότητας της πόλης, ενώ η Χαλκιδική συγκεντρώνει επισκέπτες και ποσοστό 12% στην Κεντρική Μακεδονία (το μεγαλύτερο μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων). Η ποιοτική σύνθεση των επισκεπτών της Χαλκιδικής, φαίνεται στο Διάγραμμα που ακολουθεί, όπου παρατηρείται η κυριαρχία των αλλοδαπών, σε ποσοστό 83% επί των συνολικών αφίξεων, ενώ για την Κεντρική Μακεδονία, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 57%. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

107 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ : Αφίξεις ημεδαπών και αλλοδαπών στην Περιφ. Κεντρικής Μακεδονίας και την Περιφ. Ενότητα Χαλκιδικής Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2016 Αναφορικά με τη χωροταξική κατανομή των αφίξεων (βλ. διάγραμμα που ακολουθεί) εντός της ΠΕ Χαλκιδικής, ο Δήμος Κασσάνδρας αποτελεί τον πρώτο προορισμό, καθώς συγκεντρώνει περίπου τις μισές συνολικές αφίξεις (47,7%), τόσο στους αλλοδαπούς (48,2%), όσο και τους ημεδαπούς (44,9%) επισκέπτες. Οι Δήμοι Σιθωνίας και Ν. Προποντίδας, ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.34 : Αφίξεις σε Δήμους Νομού Χαλκιδικής Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2016 Αντίστοιχα συμπεράσματα, με το σύνολο των αφίξεων και τη χωρική συγκέντρωση της τουριστικής ζήτησης, παρατηρούνται αναφορικά και με τις διανυκτερεύσεις στα καταλύματα, τα στοιχεία για τις οποίες παρατίθενται στους Πίνακες που ακολουθούν. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

108 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.24 : Διανυκτερεύσεις ημεδαπών και αλλοδαπών στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ), σε Ελλάδα και Περιφ. Ενότητες Κεντρικής Μακεδονία Ποσοστό Ποσοστό (%) Ποσοστό (%) συν. συνολικών (%) συν. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Διανυκτερεύ Διανυκτερεύσ Διαν/σεων Διανυκτερεύσ διαθέσιμων Διαν/σεων ΚΗ σεις εις αλλοδαπώ εις Σύνολο κλινών όπου ημεδαπών ΕΝΟΤΗΤΑ ημεδαπών αλλοδαπών ν στο αναφέρονται στο σύνολο σύνολο τα στοιχεία ΠΚΜ ΠΚΜ ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ,3 Ποσοστό (%) συν. Διαν/σεων στο σύνολο ΠΚΜ ΣΥΝΟΛΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙ ,8 ΑΣ 100% 100% 100,0% Π.Ε ΘΕΣΣΑΛΟΝ ,9 ΙΚΗΣ 57% 18% 28,3% Π.Ε ,4 ΗΜΑΘΙΑΣ 4% 0% 1,1% Π.Ε ΚΙΛΚΙΣ % 0% 0,4% Π.Ε ,6 ΠΕΛΛΑΣ 4% 0% 1,1% Π.Ε ,6 ΠΙΕΡΙΑΣ 8% 13% 11,8% Π.Ε ,8 ΣΕΡΡΩΝ 6% 0% 2,0% Π.Ε ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ ,4 Σ 21% 68% 55,3% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2014 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

109 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.25 : Διανυκτερεύσεις ημεδαπών και αλλοδαπών στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (πλην κάμπινγκ) στους Δήμους της Χαλκιδικής ΔΗΜΟΣ ΔΗΜΟΣ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ Ποσοστό (%) συνολικών Αφίξεις Αφίξεις Αφίξεις διαθέσιμων αλλοδαπ ημεδαπών Σύνολο κλινών όπου ών αναφέρονται τα στοιχεία Ποσοστό Ποσοστό Ποσοστό (%) συν. (%) συν. (%) συν. Αφίξεων Αφίξεων Αφίξεων αλλοδαπώ στο ημεδαπών ν στο σύνολο στο σύνολο σύνολο ΠΕ ΠΕ ΠΕ Χαλκιδική Χαλκιδικής Χαλκιδική ς ς 6,7% 9,3% 9,0% ΔΗΜΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ,2 ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ Σ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔ ,4 ΑΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ ,4% 8,7% 9,3% 49,4% 52,7% 52,4% 6,5% 10,6% 10,2% 22,9% 18,7% 19,1% Από τη συνεκτίμηση των ανωτέρω πινάκων (αφίξεις και διανυκτερεύσεις), μπορούν να προκύψουν βασικά συμπεράσματα, αναφορικά με τη μέση διάρκεια παραμονής (διανυκτερεύσεις ανά άφιξη). Έτσι, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που ακολουθεί, για τη Χαλκιδική η μέση διάρκεια παραμονής, είναι πολύ μεγαλύτερη από τους μέσους όρους όλης της Ελλάδας και της ΠΚΜ, τόσο αναφορικά με τους αλλοδαπούς (7 ημέρες), όσο και με τους ημεδαπούς (3,8 ημέρες), γεγονός που αντανακλά τη φύση του εισερχόμενου τουρισμού στην ΠΕ Χαλκιδικής (και σε δεύτερο βαθμό την ΠΕ Πιερίας), όπου για την πλειονότητα των επισκεπτών, αφορά διαμονή για παραθεριστικό τουρισμό, ενώ στην υπόλοιπη Κεντρική Μακεδονία και την Ελλάδα στο σύνολο, η μέση παραμονή είναι κατά πολύ μικρότερη, κατά κύριο λόγο εξαιτίας των ταξιδιών που γίνονται περισσότερο για επαγγελματικούς σκοπούς. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

110 Το γεγονός αυτό, έχει πολλά θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, τόσο στην τουριστική κατανάλωση, όσο και στη δυνατότητα της Χαλκιδικής, να αναδείξει τα πλεονεκτήματά της, μιας και οι επισκέπτες της έχουν τη δυνατότητα και το χρόνο, να ταξιδέψουν και να γνωρίσουν καλύτερα, το φυσικό και πολιτιστικό της πλούτο, τις επιχειρήσεις, τις υπηρεσίες και τα προσφερόμενα προϊόντα της (τόσο από τον πρωτογενή, όσο και από τον δευτερογενή τομέα παραγωγής). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.35.: Μέση διάρκεια παραμονής επισκεπτών σε Ελλάδα, Π.Κ.Μ. και Π.Ε.Χ. Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2014 Συμπερασματικά, στην περιοχή παρέμβασης, επίσημα καταγεγραμμένοι, φιλοξενούνται ετησίως,άνω των τουριστών, χωρίς να προσμετρούνται: οι διαμένοντες σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα (δεν παρέχονται στατιστικά στοιχεία από τον ΕΟΤ), οι «επισκέπτες του Σαββατοκύριακου» από το Π.Σ. Θεσσαλονίκης, οι οποίοι δεν πραγματοποιούν διανυκτερεύσεις, όπως και οι επισκέπτες που διαμένουν στα ανεπίσημα καταλύματα (χωρίς σήματα του ΕΟΤ), για τους οποίους, δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, και οι ο οποίοι φέρονται να πλησιάζουν σε όγκο αυτούς, που διαμένουν στα επίσημα καταλύματα του Νομού και της περιοχής εφαρμογής. Ανεπίσημα, οι εκτιμήσεις προσδιορίζουν τον ετήσιο όγκο επισκεπτών στη Χαλκιδική (ημεδαπούς και αλλοδαπούς) να ξεπερνούν το επισκέπτες. ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ

111 Σχετικά με την πληρότητα και εποχικότητα, η κατάσταση είναι όπως περιγράφεται παρακάτω. Η συνολική πληρότητα στα ξενοδοχειακά καταλύματα, όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα που ακολουθεί, ανήλθε στη χώρα το 2014 σε 47,3%. Αντίστοιχα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τα ποσοστά ήταν 44,4% και στην περιοχή παρέμβασης 56,5%. Παρατηρείται ότι, η περιοχή παρέμβασης, παρουσιάζει μεγαλύτερη πληρότητα, τόσο από το μέσο όρο της χώρας, όσο και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.36.: Πληρότητα καταλυμάτων Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2014 Η χωρική κατανομή της πληρότητας ανά Δήμο, παρατίθεται στον Πίνακα 38 του Παραρτήματος, όπου δεν παρατηρείται κάποια σημαντική απόκλιση μεταξύ των Δήμων της ΠΕ Χαλκιδικής, όπου όλοι οι Δήμοι παρουσιάζουν πληρότητες κοντά στο μέσο όρο (με τον Δήμο Κασσάνδρας να παρουσιάζει την μεγαλύτερη πληρότητα, 63%). Στο Διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνονται η πληρότητα και η εποχικότητα (μηνιαία κατανομή σε ένα έτος) των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου ανά μήνα, στην Ελλάδα και θεωρείται ότι, αντιπροσωπεύει επίσης την περιοχή παρέμβασης, ελλείψει ακριβέστερων δεδομένων. Το Διάγραμμα είναι ενδεικτικό του γεγονότος ότι, η τουριστική κίνηση (αφίξεις, διανυκτερεύσεις), συγκεντρώνονται στην περίοδο αιχμής, η οποία εκτείνεται από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο κάθε έτους, με μήνα αιχμής τον Αύγουστο, όπου η πληρότητα πλησιάζει το 74,5%. Το γεγονός επιβεβαιώνει την τάση που έχει δημιουργηθεί ώστε, η περιοχή εφαρμογής να τοποθετείται στη διεθνή αγορά σαν προορισμός καλοκαιρινών διακοπών. Το ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΑΠΤοΚ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ : ΑΝ.ΕΤ.ΧΑ. ΑΕ