ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΙΠΗΣ

Transcript

1 ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΧΑΝΙΩΝ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΙΠΗΣ Σεπτέμβριος 2009 Έκδοση 2 η

2 «εξαιρετικά σημαντικός για την αποτελεσματική και βέλτιστα λειτουργική Εμβολιαστική Κάλυψη είναι ο ρόλος των Νομαρχιών» Εθνικό Σχέδιο Δράσης Μέρος Δεύτερο Σελίδα 66 Έκδοση Τοπικού Σχεδίου 2.α. Αποστάλθηκε στο Ε.Κ.ΕΠ.Υ. την Δευτέρα Το Τοπικό Σχέδιο Δράσης αναθεωρείται σύμφωνα με τις εξελίξεις και τα Επιδημιολογικά Δεδομένα του ιού Α(Η1Ν1)v της Νέας Γρίπης, τις υποδείξεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης, του Ε.Κ.ΕΠ.Υ., του Κ.Ε.Ε.Λ.Π.ΝΟ. αλλά και τις αποφάσεις της Ν.Α. Χανίων και του Συντονιστικού Οργάνου για την αντιμετώπιση της Πανδημίας, στο Ν. Χανίων. Σελίδα 2 από 143

3 Πρόλογος από το Νομάρχη Χανίων Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Από την 11 η Ιουνίου, ημέρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισε να α νακηρύξει τη Νέα Γρίπη, ως την πρώτη Πανδημία των τελευταίων σαράντα χρόνων, αρκετές φορές έχουν «περάσει» από τη σκέψη και το μυαλό μου τα χρόνια που α σχολήθηκα με τη φαρμακευτική έρευνα. Για να είμαι ειλικρινής, και ως άνθρωπος και ως φαρμακοποιός, δεν είμαι απόλυτα σίγουρος για το πώς θα εξελιχθεί γενικότερα αυτή η «μάχη» του μικρόκοσμου των ιών και των βακτηρίων με το μακρόκοσμο των ανθρώπων και ποιον θα ανακηρύξει τελικά νικητή μέσα από τα επόμενα χρόνια. Η ιστορική αλήθεια από την εποχή της Αθήνας του Πελοποννησιακού πολέμου και από το Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, έχει να επιδείξει εν τέλει νίκες της ιατρικής επιστήμης και κατ επέκταση της ανθρωπότητας, μέσα από μάχες που κάλλιστα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «επώδυνες». Έτσι, βλέποντας τα πράγματα σφαιρικά θα μπορούσε κανείς απλοϊκά να συμπεράνει ότι «όλοι στη φύση είναι ευχαριστημένοι». Το ανθρώπινο γένος θα συνεχίσει να εξελίσσεται, ανακαλύπτοντας νέους τρόπους για την αντιμετώπιση των ιών, οι οποίοι με τη σειρά τους θα περιμένουν υπομονετικά, «μαθαίνοντας» από τον γενετικό κώδικα εκείνου που τους φιλοξενεί και περιμένοντας τη στιγμή που θα επιστρέψουν δριμύτεροι, νικώντας και το ανοσοποιητικό του σύστημα αλλά και το μέχρι τότε παντοδύναμο φάρμακο. Επιστήμονες και εργαστήρια, θα εξακολουθήσουν είναι βέβαιο να πολεμούν τους ιούς, αλλά το ίδιο βέβαιο είναι ότι θα συνεχίσουν να τους κάνουν πολύ ισχυρότερους μέσα από την ίδια τη λειτουργία τους. Σελίδα 3 από 143

4 Άραγε αυτή η νέα Swine Flu πως θα καταλήξει; Τι θα συσσωρεύσει στην ανθρωπότητα ή ακόμα πιο κοντά, στη χώρα μας, στο νομό μας; Ίσως η επαγγελματική, πέραν της πολιτικής, ιδιότητά μου, ίσως η έμφυτη αισιοδοξία μου, εντούτοις, πιστεύω ότι θα τον ξεπεράσουμε κι αυτό το «σκόπελο». Τίποτα δε μπορεί να συγκριθεί με την όποια ανθρώπινη ζωή και έτσι ο στόχος μας είναι να παραμείνουμε σε μηδενικές απώλειες, στο νομό μας. Αυτό σημαίνει ότι οι υπηρεσιακές απόψεις είναι εκείνες που πρέπει να προταθούν και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της Νέας Γρίπης είναι ένα εξαιρετικό μονοπάτι για την επιτυχία του στόχου που αναφέρθηκε παραπάνω. Η σημασία των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων όπως φαίνεται και από το απόσπασμα που «ξεκολλήσαμε» είναι εξαιρετικά σημαντική σε μια προσπάθεια, που θα κορυφωθεί με τον εμβολιασμό. Μέχρι τότε όμως, τα βήματα που πρέπει να γίνουν, από την ενημέρωση, τη γνώση και την πρόληψη, μέχρι την οργάνωση, την προετοιμασία και την επικοινωνία, πρέπει να είναι σίγουρα και πολύ προσεκτικά. Για το λόγο αυτό το Τοπικό Σχέδιο Δράσης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων, επιχειρεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τις προθέσεις μας για κείνο που τολμήσαμε να εκφράσουμε παραπάνω και το οποίο εάν επιτευχθεί, φυσικά θα αποτελεί μια συλλογική, πέρα για πέρα ενέργεια, σε επίπεδο Νομού. Με την ευχή και την προσδοκία της συλλογικής επιτυχίας, συγχαίρω όλους όσους εργαστήκατε, παρακαλώ να συμβάλλετε ο καθένας στην επιτυχία αυτού του εγχειρήματος, ευχαριστώντας σας εκ των προτέρων. Ο Νομάρχης Χανίων Γρηγόριος Α. Αρχοντάκης Σελίδα 4 από 143

5 Περιεχόμενα Τοπικού Σχεδίου Δράσης Ν.Α. Χανίων Αρίθμηση Τίτλος Κεφαλαίου Κεφαλαίου Ενότητας Υποενότητας Σελίδα Πρόλογος του Νομάρχη 3 Περιεχόμενα 5 Χαρακτηριστικά Σημεία και Δομή του Τ.Σ.Δ. 7 Σκοπός και Στόχοι του Τ.Σ.Δ. 9 Κεφάλαιο 1 Γενικά Στοιχεία για τη Νέα Γρίπη & Τελευταίες Εξελίξεις Βασικά Χαρακτηριστικά της Νέας Γρίπης Swine Flu Γενικά για τη Νέα Γρίπη Ο ιός A(H1N1)v Τρόποι Μετάδοσης της Νέα Γρίπης Συμπτωματολογία Χρόνοι Επώασης & Μεταδοτικότητας Διαγνωστικές Μέθοδοι Επιπλοκές της Νόσου Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού Θεραπεία και Στρατηγική Εμβολιασμού Τρόποι Προφύλαξης Ατομικά Μέσα Προστασίας Μ.Α.Π Υγειονομικοί & Κοινωνικοί Κίνδυνοι από την Πανδημία Οι Πρόσφατες Εξελίξεις της Νέας Γρίπης 22 Κεφάλαιο 2 Μνημόνιο Ενεργειών και Συνεργασιών της Ν.Α. Χανίων Ενέργειες που πραγματοποίησε η Ν.Α. Χανίων Ο ρόλος της Ν.Α. Χανίων & των Διευθύνσεων Υγείας Δημιουργία Συντονιστικού Οργάνου Ν.Α.Χ. Στόχος 1 29 α. Σύνθεση του Συντονιστικού Οργάνου 29 β. Γραμματεία Συντονιστικού Οργάνου Ν.Α.Χ. 32 γ. Κλητήρες του Συντονιστικού Οργάνου 33 δ. Οδηγοί του Συντονιστικού Οργάνου 33 ε. Στελέχη της Ν.Α. Χανίων σε 24ωρη ετοιμότητα Εξασφάλιση Στελεχών Υγείας & Προσωπικού Στόχοι α. Στελέχη των Διευθύνσεων της Ν.Α. Χανίων 35 β. Γ. Ν. Χανίων Κέντρα Υγείας Περιφερειακά Ιατρεία 37 γ. Περιφερειακό Υποκατάστημα Ι.Κ.Α. Χανίων 38 δ. Ιδιωτικές Κλινικές Ιδρύματα Γ.Κ. «Γαβριλάκη» 38 ε. Ιατρικός Φαρμακευτικός Οδοντιατρικός Σύλλογος 39 στ. Λοιποί Οργανισμοί Υγείας του Νομού Χανίων 40 ζ. Δήμος Χανίων και Λοιποί Δήμοι Νομού Χανίων 41 η. Μεθόδευση Ενεργειών Γραμματείας 42 Σελίδα 5 από 143

6 Περιεχόμενα Τοπικού Σχεδίου Δράσης Ν.Α. Χανίων Αρίθμηση Τίτλος Κεφαλαίου Κεφαλαίου Ενότητας Υποενότητας Σελίδα Επικοινωνία Συνεργασία Ενημέρωση άλλων Φορέων Στόχοι α. Σώματα Ασφαλείας Αστυνομία Πυροσβεστική 43 β. Α βάθμια & Β βάθμια Εκπαίδευση Εκπαιδευτική Κοινότητα 44 γ. Αερολιμένας & Λιμάνι των Χανίων Στόχοι Επίλογος σχετικά με Ενέργειες που έχουν ήδη γίνει Ενέργειες που πραγματοποιεί η Ν.Α. Χανίων Συνεχής Επικοινωνία με Υπ. Υγείας Ε.Κ.ΕΠ.Υ. ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ Συνεχής Επικοινωνία με Δήμους του Ν. Χανίων Τ.Ε.Δ.Κ Επικοινωνία με Εθελοντικά Σωματεία Στελέχωση Κ.Ε.Γ Επικοινωνία με Προμηθευτές Αναλωσίμων Απολύμανσης Ενημερωτικές Επισκέψεις Ενημέρωση Πρόληψης Νέα Επικοινωνία με Εκπαιδευτική Κοινότητα για Κρούσματα Ενημέρωση Πολιτών και από ποιον θα γίνεται Φιλοξενία Αστέγων χωρίς ανάγκη Νοσηλείας Στόχος 8 56 Κεφάλαιο 3 Ο Εμβολιασμός στο Νομό Χανίων Εισαγωγικά Στοιχεία Διαδικασία του Εμβολιασμού Δεδομένα σχετικά με τη Διαδικασία του Εμβολιασμού Ερωτήματα σχετικά με τη Διαδικασία του Εμβολιασμού Δημογραφικά Στοιχεία Νομού Χανίων Απογραφή 3 ος Καθορισμός Εμβολιαστικών Κέντρων Νομού Χανίων Στελέχωση Εμβολιαστικών Κέντρων Νομού Χανίων α. Υλικοτεχνική Υποδομή / Εμβολιαστικό Κέντρο Ν. Χανίων α. Μ.Α.Π. Αναλώσιμα Υλικά και Φάρμακα για όλα τα Κ.Ε.Γ Φόρμα Ημερήσιου Προγραμματισμού Στελέχωσης Κ.Ε.Γ Δημιουργία Κινητού Εμβολιαστικού Κέντρου Στόχος Πιθανή Αδυναμία Στελέχωσης Κ.Ε.Γ. Επιλογές Επιτροπή Συλλογής Στοιχείων Ομάδων Υψηλού Κινδύνου Διαχείριση Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων Μ.Χ Εμβολιαστικά Κέντρα Επίλογος 76 Κεφάλαιο 4 Προϋπολογισμός και Άλλα Στοιχεία Προϋπολογισμός Δαπανών Εμβολιασμού Ν. Χανίων Πολιτική Προσλήψεων τα Επόμενα Χρόνια Αξιολόγηση του Τοπικού Σχεδίου Δράσης 80 Γεωγραφική Κατανομή Κ.Ε.Γ. Νομού Χανίων Χάρτης 81 Παραρτήματα Πίνακες Εθελοντών (1) Λίστες Κ.Ε.Γ. (2) Τηλέφωνα Ν. Χανίων (3) Σελίδα 6 από 143

7 Χαρακτηριστικά Σημεία & Δομή του Τοπικού Σχεδίου Δράσης της Ν.Α. Χανίων Το Τοπικό Σχέδιο Δράσης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων γράφτηκε βάσει των κατευθύνσεων και της εν γένει δομής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Έτσι, κινείται σε δύο βασικούς άξονες, που είναι οι εξής: α. Ακολουθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό τη δομή των κεφαλαίων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης (Ε.Σ.Δ.). Τούτο έχει ως αποτέλεσμα, όσοι εμπλεκόμενοι έχουν μελετήσει το Εθνικό Σχέδιο να συναντήσουν την ίδια δομή, αντιλαμβανόμενοι εύκολα τα σημεία στα οποίο υπάρχει η τοπική εξειδίκευση των δράσεων. Από την άλλη πλευρά, όσοι δεν έχουν ενημερωθεί μέχρι σήμερα για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, θα έχουν στη διάθεσή τους, ένα κείμενο το οποίο θα είναι αυτόνομο και πλήρες, περιέχοντας όλα τα βασικά μη εξειδικευμένα στοιχεία του Εθνικού Σχεδίου, τα οποία θα τους βοηθήσουν να αφομοιώσουν ακόμα καλύτερα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Τοπικού Σχεδίου Δράσης (Τ.Σ.Δ.). β. Ακολουθεί τις οδηγίες κατανομής αρμοδιοτήτων των Νομαρχιών οι οποίες παρουσιάζονται στο (σελίδα 36) του Ε.Σ.Δ. και είναι οι εξής: Δημιουργία Τοπικών Σχεδίων αντιμετώπισης της πανδημίας στην περιοχή ευθύνης τους Νομός Χανίων βάσει του Εθνικού Σχεδίου. Σχεδιασμός και εφαρμογή μέτρων έκτακτης ανάγκης σε τοπικό επίπεδο. Εκπόνηση πρωτοκόλλων συνεργασίας με τις τοπικές αρχές, τις κοινωνικές υπηρεσίες του Νομού και άλλους τοπικούς φορείς για την αντιμετώπιση έ κτακτων αναγκών. Σελίδα 7 από 143

8 Παρά το γεγονός ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης αποτελεί μια καλά οργανωμένη προσπάθεια, υστερεί όπως είναι φυσικό σε μεγάλο βαθμό ειδικά όσον αφορά στις τοπικές συνιστώσες αλλά και τα σημεία εφαρμογής του. Σε αυτό συντελεί και το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα που γράφεται το Τ.Σ.Δ. δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήθος σημείων, στρατηγικών αλλά και επιχειρησιακών, από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Υ.Υ.Κ.Α.) αλλά και του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) που αποτελούν τους δύο βασικούς «συγγραφείς» του Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Είναι βέβαιο ότι οι εγκύκλιοι που θα ακολουθήσουν από τους παραπάνω αλλά και το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.ΕΠ.Υ.) την Εκτελεστική Επιτροπή για την Αντιμετώπιση της Νέα Γρίπης, την Ε θνική Επιτροπή ή το Εθνικό Συμβούλιο για την Αντιμετώπιση της Νέας Γρίπης θα αποσαφηνίζουν συνεχώς τα σημεία αυτά, εντούτοις, το Τοπικό Σχέδιο Δράσης δεν μπορεί «να περιμένει». Το Τοπικό Σχέδιο Δράσης πρέπει να είναι ένα «δυναμικό» κείμενο που θα εξελίσσεται σύμφωνα με τα νέα δεδομένα και τις εξελίξεις που θα ανακοινώνονται, έως ό του τα επίπεδα της ασθένειας φτάσουν στο επίπεδο που βρισκόταν πριν το στάδιο της πανδημίας. Για το λόγο αυτό και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των χρηστών θα υιοθετηθούν δύο διαφορετικά πλαίσια, ανάλογα με το είδος των διαδικασιών, που περιγράφονται. Τα πλαίσια με γκρι φόντο και κόκκινη γραμμή περιλαμβάνουν ενέργειες ή διαδικασίες που, δεν έχουν εκδοθεί ακόμα οι οριστικές αποφάσεις, δεν είναι σίγουρες ή δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμα από τους φορείς υγείας ή και την ίδια τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Επίσης στα πλαίσια αυτού του είδους, θα αναγράφονται και οι ίδιες οι απορίες οι οποίες υφίστανται και που καθώς θα οριστικοποιούνται θα αλλάζουν πλαίσιο. Τα πλαίσια με άσπρο φόντο και μπλε γραμμή θα περιλαμβάνουν ενέργειες ή διαδικασίες οι οποίες είτε είναι σίγουρες, είτε έχουν αποσαφηνιστεί εγγράφως, από τους φορείς υγείας ή και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Σελίδα 8 από 143

9 Σκοπός και Στόχοι Το Όραμα του Τ.Σ.Δ. της Ν.Α. Χανίων Ο σκοπός του Τοπικού Σχεδίου Δράσης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων, συνίσταται στην επίτευξη της κατά το δυνατόν βέλτιστης διαχείρισης, ανθρώπων, μέσων και πόρων και την ουσιαστική και καθολική κινητοποίηση όλων των διοικητικών και παραγωγικών δυνάμεων του Νομού, για την ελαχιστοποίηση των κάθε είδους επιπτώσεων από την Πανδημία της Νέας Γρίπης του ιού Α(Η1Ν1)v, με καθολικό όραμα την αποφυγή κάθε ανθρώπινης απώλειας και τη διατήρηση υ ψηλού επιπέδου λειτουργίας του Κοινωνικού και Οικονομικού ιστού, κατά τη διάρκεια των πανδημικών κυμάτων τα οποία θα αντιμετωπιστούν και έως η νόσος επιστρέψει, εντός των φυσιολογικών επιπέδων νοσηρότητας. Οι στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν μέσω του Τοπικού Σχεδίου Δράσης για να ικανοποιηθεί ο παραπάνω στρατηγικός σκοπός και με δεδομένο το ότι δεν βρισκόμαστε πλέον σε φάση πρόληψης εισόδου του ιού στην χώρα αλλά σε φάση επιτήρησης στην κοινότητα, είναι οι παρακάτω: Η Εμβολιαστική Κάλυψη των Πληθυσμιακών Ομάδων οι οποίες περιγράφονται στο Ε.Σ.Δ., με την προτεραιότητα η οποία έχει καθοριστεί σε αυτό και την προγραμματισμένη συνεργασία των φορέων υγείας. Η Επιδημιολογική Επιτήρηση σε επίπεδο Νομού και η συμβολή στην έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων μέσω της ενημέρωσης όλων των τοπικών φορέων, των επαγγελματικών υγείας και φυσικά των πολιτών. Η Αποτελεσματική Επικοινωνία με τους στρατηγικούς και επιχειρησιακούς φορείς υγείας όπως το Υ.Υ.Κ.Α. το Ε.Κ.ΕΠ.Υ. και το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Σελίδα 9 από 143

10 Η Παραγωγική Συνεργασία με τους ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς Νοσηλείας, αλλά και τους πολίτες, για την υιοθέτηση και εφαρμογή των κανόνων ατομικής υγιεινής, δεδομένου ότι οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις σχετίζονται βασικά με την Πρωτογενή και Δευτερογενή Πρόληψη, ενώ τα Νοσηλευτικά Ιδρύματα με την Τριτογενή Πρόληψη. Η Αποτροπή Μετάδοσης της Νόσου από τους ασθενείς σε άλλα άτομα μέσω της εφαρμογής των προληπτικών μέτρων και των Ατομικών Μέσων Προφύλαξης τα οποία θα διαχειριστούν οι Νομαρχίες είτε σε καταστάσεις ελεγχόμενης Πανδημίας είτε σε έκτακτη περίσταση. Ο Σχεδιασμός και η Παροχή Βοήθειας σε Ευαίσθητες Ομάδες Ατόμων όπως άστεγοι, άποροι, τσιγγάνοι, που χρήζουν ειδικής πρόνοιας. Η Αποτελεσματική Ενημέρωση του ταξιδιωτικού πληθυσμού, με σκοπό την α ποφυγή πολλαπλασιασμού των κρουσμάτων εκτός Νομού. Οι ενέργειες για την επίτευξη των στόχων αυτών παρουσιάζονται στη συνέχεια του Τοπικού Σχεδίου Δράσης και επιγραμματικά, είναι οι κάτωθι: 1. Δημιουργία Ικανού Συντονιστικού Οργάνου εντός της Ν.Α. Χανίων 2. Εξασφάλιση των απαραιτήτων στελεχών υγείας και αναλωσίμων υλικών 3. Κατάλληλη Επικοινωνία με τους Φορείς και Διοικητική Στήριξη των ΚΕΓ 4. Δημιουργία, Στελέχωση & Εξοπλισμός Εμβολιαστικών Κέντρων (ΚΕΓ) 5. Δημιουργία Μνημονίων Συνεργασίας με τους Συνεργαζόμενους Φορείς 6. Διαχείριση Έντυπου Υλικού και Έντονη Επικοινωνιακή Πολιτική 7. Δημιουργία, Στελέχωση και Χρήση, Κινητού Εμβολιαστικού Κέντρου 8. Διάθεση χώρων στέγασης, για άστεγους που δε χρήζουν νοσηλείας 9. Ενημέρωση Αερουγειονομείου του Αερολιμένα της πόλης των Χανίων 10. Συνεχής ενημέρωση, στους χώρους του λιμανιού της Σούδας Χανίων Σελίδα 10 από 143

11 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Κεφάλαιο 1 Γενικά Στοιχεία & Τελευταία Νέα Επιδημιολογικά Χαρακτηριστικά, Φάσεις, Επιτήρηση της Πανδημίας και οι πιο πρόσφατες Εξελίξεις της Σελίδα 11 από 143

12 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις 1.1. Βασικά Χαρακτηριστικά της Νέας Γρίπης Swine Flu Γενικά για τη Νέα Γρίπη και την Πανδημία Ο ιός A(H1N1)v Η γρίπη είναι μια οξεία ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού, προκαλείται δηλαδή από ιό. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά στελέχη, τύποι ιών της γρίπης που συνεχώς μεταλλάσσονται, τις περισσότερες φορές λόγω της υπερβολικής χρήσης φαρμάκων. Το σίγουρο είναι, ότι η μετάλλαξη, κάνει δύσκολη έως αδύνατη την αντιμετώπιση των ιών από τα αντισώματα και γενικά, από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η Νέα Γρίπη που μας αναγκάζει να αμυνόμαστε παγκοσμίως, είναι παρά μια παραλλαγή της Γρίπης των Χοίρων, ο ιός της οποίας απομονώθηκε τον Απρίλιο του 2009 στο Μεξικό. Η Νέα Γρίπη έχει τον υπότυπο Α(Η1Ν1)v και μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, σε αντίθεση με τη Γρίπη των Χοίρων που μεταφέρεται από χοίρους στον άνθρωπο. Περιστατικά προσβολής ανθρώπων από χοίρους έχουν αναφερθεί από το 1950 σε φάρμες τέτοιων ζώων. Εντούτοις, το συγκεκριμένο στέλεχος Α(Η1Ν1)v, δεν έχει (είχε) ανιχνευτεί ποτέ ξανά σε χοίρους, ζώα ή τον άνθρωπο και περιέχει ένα μίγμα γενετικού υλικού, από τις γρίπες των ανθρώπων, των πτηνών και των χοίρων. Κατά συνέπεια είναι φυσιολογικό, ότι ο άνθρωπος δεν έχει επαρκή α νοσία σ αυτήν. Οι ιοί γρίπης του τύπου Α, μπορεί να προκαλέσουν επιδημίες. Τα ξέσπασμα των κρουσμάτων γίνονται κατά τους χειμερινούς μήνες. Εάν υφίσταται εξάπλωση της νόσου, σε διαφορετικές χώρες και Ηπείρους και σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και παράλληλα ο άνθρωπος δεν έχει καμιά ανοσία στον ιό λόγω της μετάλλαξής του, τότε έχουμε Πανδημία. Οι πανδημίες είναι περιοδικό φαινόμενο. Κατά τον 20 ο αιώνα είχαμε τρεις (3) Πανδημίες, την Ισπανική Γρίπη το 1918, την Ασιατική Γρίπη, το 1957 και την Γρίπη του Hong Kong, το Σελίδα 12 από 143

13 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Τρόποι Μετάδοσης της Νέα Γρίπης Συμπτωματολογία Η μεταδοτικότητα του ιού είναι ιδιαίτερα υψηλή, αφού μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, όπως και η κοινή γρίπη. Η μετάδοσή της μπορεί να γίνει άμεσα, μέσω της ανθρώπινης επαφής, του βήχα ή του φτερνίσματος και των σταγονιδίων τα οποία διασπείρει στην ατμόσφαιρα. Παράλληλα, η μετάδοσή της μπορεί να γίνει έμμεσα μέσω μιας μολυσμένης επιφάνειας στην οποία θα εγκατασταθεί ο ιός και στη συνέχεια κάποιος θα ακουμπήσει (κέρματα, κινητά, πόμολα). Ο χρόνος επιβίωσης του ιού στο περιβάλλον φτάνει και τις οκτώ ώρες, γεγονός το οποίο προσδιορίζει την έμμεση επιμόλυνση εξίσου πιθανή με την άμεση. Πάντως στην περίπτωση της Γρίπης των Πτηνών, ο χρόνος ζωής του ιού στο περιβάλλον ήταν ένας μήνας, γεγονός που τον έκανε ακόμα πιο επικίνδυνο. Εντούτοις, ο τελευταίος δεν μεταδιδόταν από άνθρωπο σε άνθρωπο, πράγμα επιβεβαιωμένο για τον A(H1N1)v. Η συμπτωματολογία της Νέας Γρίπης είναι ίδια με την κοινή γρίπη και σε σχέση με το Κοινό Κρυολόγημα, φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Συμπτώματα Κοινό Κρυολόγημα Γρίπη (Κοινή & Νέα) Πυρετός Σπάνια στους ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί όμως, να είναι υψηλός έως και 39 ο C σε βρέφη ή μικρά παιδιά. Συνήθως υψηλός πυρετός, από 38,5 ο C μέχρι και 40 ο C, που διαρκεί συνήθως 3 4 ημέρες. Πονοκέφαλος Σπάνια υπάρχει Αιφνίδια Έναρξη. Μπορεί να είναι πολύ έντονος. Μυϊκοί Πόνοι Μέτριας Βαρύτητας Συνήθως Έντονοι. Αίσθημα Κόπωσης Μέτριας Βαρύτητας Συχνά Έντονο. Μπορεί να διαρκέσει δύο ή και περισσότερες εβδομάδες. Έντονη Εξάντληση Όχι Αιφνίδια Έναρξη. Μπορεί να είναι πολύ έντονη. Καταρροή Συχνά Μερικές Φορές Φτάρνισμα Συχνά Μερικές Φορές Πονόλαιμος Συχνά Μερικές Φορές Βήχας Μέτριας Βαρύτητας Παροξυσμικός Βήχας Συνήθως Έντονος Βήχας Σελίδα 13 από 143

14 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Χρόνοι Επώασης & Μεταδοτικότητας Διαγνωστικές Μέθοδοι Ο χρόνος επώασης της Νέας Γρίπης είναι 5 7 ημέρες. Σε αυτό το χρονικό διάστημα παρότι ο ασθενής έχει τον ιό δεν έχει συμπτώματα. Το διάστημα μεταδοτικότητας της νόσου μετά την έναρξη των συμπτωμάτων είναι 7 ημέρες στους ενήλικες και μέρες στα παιδιά. Έτσι είναι προφανές ότι εφόσον κάποιος που βρίσκεται σε στενή επαφή με κάποιο περιστατικό πρέπει να τηρεί μέτρα προστασίας για 7 ή μέρες, ανάλογα με την ηλικία του υπό ανάρρωση ασθενούς. Ο ιός δεν μεταδίδεται με την κατανάλωση χοιρινού κρέατος ή των προϊόντων του αφού σκοτώνεται στις θερμοκρασίες μαγειρέματος (πάνω από τους 65 ο C). Η πιθανότητα πάντως να μεταφερθεί έμμεσα ο ιός από ένα νωπό τρόφιμο, φρούτο ή λαχανικό πάντα υπάρχει. Η κλινική εικόνα είναι συνήθως αρκετή για να υποθέσει κανείς ότι πρόκειται για Νέα Γρίπη σε συνδυασμό με άλλα επιδημιολογικά κριτήρια όπως η στενή επαφή με άλλο επιβεβαιωμένο κρούσμα της Νέας Γρίπης κατά την περίοδο α σθένειας του κρούσματος, ταξίδι σε περιοχή όπου έχει τεκμηριωθεί συνεχής μετάδοση του νέου ιού, εργασία σε νοσηλευτικό χώρο ή σε εργαστήριο εξέτασης δειγμάτων κ.α. Πάντως η οριστική διάγνωση του νέου ιού της Γρίπης Α(Η1Ν1)v γίνεται με την εργαστηριακή μέθοδο RT PCR για τον συγκεκριμένο ιό, μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται από τα Κέντρα Αναφορά της Γρίπης. Τα κρούσματα τα οποία πληρούν τα παραπάνω εργαστηριακά κριτήρια είναι και εκείνα που είναι επιβεβαιωμένα. Πιθανά κρούσματα είναι εκείνα που πληρούν τα κλινικά και επιδημιολογικά κριτήρια ενώ εργαστηριακά έχει διαγνωσθεί λοίμωξη από ιό της γρίπης τύπου Α χωρίς να έχει προσδιοριστεί ο υπότυπος, ενώ κρούσμα υπό διερεύνηση είναι εκείνο, που πληροί, τα κλινικά και ε πιδημιολογικά κριτήρια. Σελίδα 14 από 143

15 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Επιπλοκές της Νόσου Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού Παρότι οι μέχρι τώρα ενδείξεις για την Νέα Γρίπη αναφέρονται σε μια αρκετά ήπια μορφή, έχει παρατηρηθεί στις χώρες του εξωτερικού, ότι ένα ποσοστό 2% επί των κρουσμάτων έχει εκδηλώσει σοβαρά συμπτώματα, τα οποία συχνά ο δήγησαν σε πολύ επικίνδυνη πνευμονία. Η πνευμονία πρωτογενής ή δευτερογενής αποτελεί και την συχνότερη επιπλοκή της Νέα Γρίπης. Η πρωτοπαθής οφείλεται στον ιό της γρίπης, ενώ η δευτεροπαθής σε κάποιο μικρόβιο, όπως ο πνευμονιόκκοκος ή ο σταφυλόκοκκος. Η πρωτοπαθής, παρόλο που είναι σπανιότερη μπορεί να είναι οξεία οδηγώντας ακόμα και στο θάνατο. Άλλες επιπλοκές είναι, οι διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα και η εγκεφαλίτιδα. Όλες αυτές μπορεί να προκληθούν σε άτομα τα οποία διαθέτουν περιορισμένη ανοσική απάντηση και χρήζουν ιδιαίτερης πρόληψης. Οι ομάδες αυτών των ατόμων ονομάζονται ομάδες υψηλού κινδύνου, είναι δε οι παρακάτω: Άτομα με άσθμα, κυστική ίνωση και χρόνιες πνευμονοπάθειες Άτομα με καρδιακή νόσο (συγγενή ή επίκτητη) Ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς λόγω HIV/AIDS, ή λόγω θεραπείας Άτομα υπό θεραπεία ή προφύλαξη με σαλικυλικά Αιμοσφαιρινοπάθειες, π.χ. θαλασσαιμίες ή δρεπανοκυτταρική θεραπεία Άτομα με χρόνιες νεφροπάθειες Άτομα με χρόνια μεταβολικά νοσήματα ή ζαχαρώδη διαβήτη Ένοικοι γηροκομείων και νοσοκομείων χρόνιων παθήσεων Άτομα άνω των 65 ετών που ζουν ανεξάρτητα στην κοινότητα Παιδιά 6 μηνών έως 23 Παχύσαρκα Άτομα Έγκυες γυναίκες, συνήθως εκείνες του 2 ου ή 3 ου τριμήνου κύησης Σελίδα 15 από 143

16 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Εκτός από τις ομάδες της προηγούμενης σελίδας, οι οποίες χαρακτηρίσθηκαν ως υψηλού κινδύνου, υπάρχουν και άλλες ομάδες οι οποίες χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά πιθανοτήτων να νοσήσουν, όχι τόσο λόγο της έκπτωσης του ανοσοποιητικού τους συστήματος, όσο λόγω της εργασίας τους και του συγχρωτισμού που απαντάται στον τρόπο ζωής τους. Οι ομάδες αυτές συμπληρώνουν τις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού είναι δε οι παρακάτω: Ιατρονοσηλευτικό Προσωπικό Λοιποί Εργαζόμενοι στους χώρους υγείας Άτομα σε ομαδική διαβίωση (π.χ. Οίκοι Ευγηρίας) Κλειστοί πληθυσμοί (στρατευμένοι, σπουδαστές, τρόφιμοι) Απασχολούμενοι σε εγκαταστάσεις εκτροφής πτηνών ή/και χοίρων Εργαζόμενοι σε υπηρεσίες σημαντικές για τη λειτουργία του κράτους Άτομα σε στενή επαφή με άτομα όλων των παραπάνω ομάδων Οι προτεραιότητες σχετικά με το ποιες θα είναι οι ομάδες θα εμβολιαστούν πρώτες και ποιες στη συνέχεια παραμένει ως μια απόφαση η οποία δεν είναι ακόμα ειλημμένη, και η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα καθορίσει την πορεία εμβολιασμού, των υγειών παιδιών και ενηλίκων. Παρότι ο ιός της κοινής γρίπης έχει διαπιστωμένα κάποιες ομοιότητες με τον Α(Η1Ν1)v, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένδειξη ότι ένα άτομο το οποίο θα εμβολιασθεί με το εμβόλιο κατά της κοινής γρίπης θα αποκτήσει ανοσία και από τον ιό της Νέας Γρίπης. Ο τρόπος εμβολιαστικής κάλυψης της Νέας Γρίπης, θα είναι το αναμενόμενο εμβόλιό της. Όσον αφορά το εμβόλιο του πνευμονιόκκοκου, η Εθνική Επιτροπή για την Πανδημία της Νέας Γρίπης, έχει συστήσει να εμβολιαστούν οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, με σκοπό να εμφανίσουν καλύτερη κλινική εικόνα οπότε και σημαντικά μειωμένο κίνδυνο εφόσον προσβληθούν από το εν λόγω μικρόβιο ως επιπλοκή της Νέας Γρίπης. Σελίδα 16 από 143

17 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Θεραπεία της Νέας Γρίπης Στρατηγική Εμβολιασμού Το κρίσιμο ερώτημα σε αυτό το σημείο έχει τη μορφή «υπάρχει θεραπεία για τον ιό της Νέας Γρίπης και ποια είναι αυτή;». Η απάντηση είναι ότι υπάρχουν αντιικά φάρμακα στα οποία είναι ευαίσθητος ο ιός. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν τον κίνδυνο να εμφανίσει συμπτώματα όσοι έχουν ήδη εκτεθεί στον ιό, μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού και μειώνουν τη διάρκεια της ασθένειας. Εντούτοις, το κυριότερο είναι ότι μειώνουν την πιθανότητα επιπλοκών βελτιώνοντας την κλινική εικόνα. Απαραίτητη προϋπόθεση να χορηγηθούν το συντομότερο. Παρόλα αυτά τα αντιικά φάρμακα έχουν και αρκετά μειονεκτήματα. Οι σοβαρές παρενέργειές τους σε συνδυασμό με την πιθανότητα ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών του ιού είναι δύο από τα βασικότερα. Οι τρέχουσες κατευθύνσεις συντείνουν στο ότι η χρήση των παραπάνω αντιικών φαρμάκων προς το παρόν αποτελεί θεραπευτική ενέργεια προοριζόμενη για τους σοβαρά ασθενείς, ενώ η προληπτική χρήση τους δεν προτείνεται για να αποφευχθεί η ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών. Θέμα απόφασης αποτελεί το εάν θα χρησιμοποιηθούν ως χημειοπροφύλαξη στις ευαίσθητες ομάδες παράλληλα με τον εμβολιασμό. Είναι σημαντικό να αποφευχθεί η χρήση ασπιρίνης ή προϊόντων με ασπιρίνη για τη συμπτωματική ανακούφιση του πυρετού και των άλλων συμπτωμάτων της Νέας Γρίπης, λόγω πιθανών παρενεργειών. Όπως μπορεί να εξαχθεί από τα παραπάνω, ο εμβολιασμός είναι ο στρατηγικός άξονας που έχει επιλεχθεί για την αντιμετώπιση της Πανδημίας. Απαραίτητη προϋπόθεση η διαθεσιμότητα του εμβολίου το οποίο πλέον υπάρχει και ελέγχεται από τον Ε.Ο.Φ. για αδειοδότησή. Σελίδα 17 από 143

18 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Η σωστή οργάνωση, ο συντονισμός, ή ισότιμη κατανομή αλλά και η αποφυγή φαινομένων πανικού, αποτελούν το στοίχημα όλων μας αφού ο εμβολιασμός θα βοηθήσει στην μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας ειδικά στις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού. Για την δημιουργία ικανοποιητικού επιπέδου ανοσίας, θα χρειαστούν δύο ποσότητες εμβολίου με μια εύλογη χρονική απόσταση μεταξύ τους. Έτσι δημιουργείται μια ακόμα επιχειρησιακή πρόκληση αφού όχι μόνο θα υπάρξουν δύο κύκλοι ομάδων με μεγαλύτερη και μικρότερη ευαισθησία στη νόσο, αλλά θα πρέπει να δημιουργηθούν και δύο χρονικοί κύκλοι, για κάθε ομάδα, σε σχέση με την 1 η και 2 η δόση. Δεν είναι βέβαιο ότι όλες οι ευαίσθητες ομάδες θα δεχθούν την 1 η δόση του εμβολίου και στη συνέχεια θα εμβολιαστούν για την 1 η δόση οι ομάδες των υγειών παιδιών και ενηλίκων. Μπορεί κάποιες ομάδες υψηλού κινδύνου να έχουν δεχθεί 1 η και 2 η δόση, πριν κάποιες άλλες ομάδες υγειών ατόμων δεχθούν καν την πρώτη δόση του εμβολίου. Οι εξελίξεις στο θέμα της Πανδημίας της Νέας Γρίπης, η διαθεσιμότητα του εμβολίου και οι πολιτικές αποφάσεις θα καθορίσουν την στρατηγική αυτή η οποία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί με την έναρξη του εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός θα επιτευχθεί με την επιλογή, στελέχωση, οργάνωση και λειτουργία Κέντρων Εμβολιασμού της Γρίπης τα οποία θα κατανεμηθούν σε όλο το Νομό με κύριο στόχο, την ελαχιστοποίηση της απόστασης και τη βέλτιστη, λειτουργική εξυπηρέτηση των πολιτών. Με την ιδιότητα της μαζικότητας και του εμβολιασμού δυνητικά ολόκληρου του πληθυσμού του νομού, τα Εμβολιαστικά Κέντρα θα έχουν βαρύτατη σημασία. Παράλληλα οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις θα κληθούν να εκμεταλλευτούν βέλτιστα εγκαταστάσεις και ανθρώπους για να πετύχουν σ αυτό το στοίχημα της Δημόσιας Υγείας. Σελίδα 18 από 143

19 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Τρόποι Προφύλαξης Ατομικά Μέσα Προστασίας Μ.Α.Π. Όπως προαναφέραμε, το διάστημα μεταδοτικότητας μετά την έναρξη των συμπτωμάτων είναι 7 ημέρες στους ενήλικες και μέρες στα παιδιά. Έτσι είναι προφανές ότι εφόσον κάποιος που βρίσκεται σε στενή επαφή με κάποιο περιστατικό πρέπει να τηρεί μέτρα προστασίας για 7 ή μέρες ανάλογα με την ηλικία του κρούσματος. Στο διάστημα που περιγράψαμε πριν, ο ασθενής θα πρέπει να παραμένει στο σπίτι και φυσικά να μην επισκέπτεται κανένα άλλο χώρο εκτός οικίας. Θα πρέπει φυσικά να φροντίσει να μην έρχεται σε επαφή με κανένα άλλο άτομο, κυρίως με τα άτομα ευαίσθητων ομάδων και εάν χρήζει φροντίδας, αυτή να προέρχεται από μόνον ένα άτομο. Ο ασθενής πρέπει να διαμένει σε καλά αεριζόμενο χώρο, του οποίου η πόρτα να είναι πάντα κλειστή. Θερμόμετρα και άλλα ιατρικά εργαλεία (π.χ. πιεσόμετρο) να απολυμαίνονται εάν είναι δυνατόν μετά από κάθε χρήση και φυσικά να χρησιμοποιούνται μόνο από τον ίδιο. Τα χαρτομάνδηλα που χρησιμοποιεί πρέπει να απορρίπτονται τακτικά και ο ασθενής να πλένει αμέσως τα χέρια του. Καλό είναι να τα απολυμαίνει μετά το πλύσιμο χρησιμοποιώντας αλκοολούχο διάλυμα όπως και τα ιατρικά εργαλεία. Οικιακά σκεύη, πετσέτες, σεντόνια ή ρούχα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από κανέναν άλλο, ενώ πρέπει να πλένονται σε πλυντήριο, τουλάχιστον 30 λεπτά στους 40 ο C. Οι επιφάνειες με τις οποίες έρχεται σε επαφή ο ασθενής πρέπει να απολυμαίνονται με ειδικό απολυμαντικό, αποδεδειγμένης ικανότητας. Όποιος καθαρίζει τους χώρους του ασθενούς πρέπει να φοράει γάντια μιας χρήσης. Τα γάντια δεν αντικαθιστούν το πλύσιμο των χεριών αλλά προσφέρουν προστασία έναντι των μικροβίων και παράλληλα «δεν αφήνουν» το χρήστη να ακουμπήσει το πρόσωπό του. Σελίδα 19 από 143

20 Γενικά Στοιχεία της Νέα Γρίπης και του Ιού Α(Η1Ν1)v Οι Τελευταίες Εξελίξεις Το πλύσιμο των χεριών παραμένει ο βασικότερος τρόπος προφύλαξης ασθενών και μη. Το πλύσιμο των χεριών δεν υποκαθίσταται από την χρήση γαντιών μιας χρήσης, αντίθετα θα πρέπει να γίνεται και κάθε φορά που τα γάντια αντικαθίστανται. Το πλύσιμο των χεριών πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 20, να είναι πολύ προσεκτικό και επιμελές και να γίνεται, κάθε φορά, που πιάνουμε κάτι ύποπτο για ιό. Η προστατευτική μάσκα είναι το 2 ο πιο διαδεδομένο από το Μέσα Ατομικής Προστασίας και μπορεί να επιβραδύνει την εξάπλωση υψηλά μολυσματικών ασθενειών όπως τη γρίπη. Για να φορεθεί σωστά πρέπει να μην την πιάνουμε από παντού αλλά μόνο από το μεταλλικό κλιπ μύτης, αφού πλύνουμε τα χέρια μας και να τη στερεώσουμε σωστά δένοντας τα κορδόνια. Για να τη βγάλουμε πρώτα πλένουμε τα χέρια μας και μετά την λύνουμε. Δεν την ακουμπάμε πουθενά αλλά την πετάμε στον κάδο των απορριμμάτων. Πετάμε τη μάσκα όταν καταστραφεί φυσικά ή το πολύ μετά οκτώ ώρες χρήσης. Πριν από ταξίδι θα πρέπει κανείς να ενημερώνεται για τις εξελίξεις της πανδημίας, ειδικά στην ευρύτερη περιοχή του προορισμού του και να εφαρμόζει όπου είναι ανάγκη τα μέτρα προφύλαξης και υγιεινής. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, πρέπει να τηρεί τους κανόνες προσωπικής υγιεινής, να αποφεύγει το συνωστισμό ή την επαφή με άτομα με συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού, να παραμείνει στο δωμάτιο του εάν εμφανίσει συμπτώματα γρίπης αναζητώντας άμεσα ιατρική βοήθεια και αφού την εξασφαλίσει να αναβάλει την επιστροφή του, έως ότου, αναρρώσει από τη νόσο. Μετά την επιστροφή, θα πρέπει να παρακολουθεί για τουλάχιστον επτά (7) μέρες και εάν εμφανίσει τα κλινικά και επιδημιολογικά συμπτώματα της νόσου να απευθυνθεί άμεσα στο γιατρό του. Σελίδα 20 από 143