ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ"

Transcript

1 1. Βασικά γνωρίσματα του έργου α) ηθογραφία και ρεαλισμός: στο διήγημα παρουσιάζεται η καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων της Σκιάθου. Ο Παπαδιαμάντης δεν μένει στην επιφανειακή ηθογράφηση, αλλά αναμειγνύει τα ηθογραφικά στοιχεία με στοιχεία κοινωνικά (κοινωνική κριτική) και ψυχογραφικά (διεισδύει στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων). Δεν εξωραΐζει την πραγματικότητα της κοινωνίας του νησιού του, αλλά την απεικονίζει με τρόπο ρεαλιστικό. Έντονο είναι το λαογραφικό στοιχείο. Ενδεικτικά παραδείγματα: -Λαϊκοί θρύλοι και παραδόσεις: «άντρον» των νυμφών, το δείπνο του ήλιου - Ποιμενική ζωή - Γεωργικές εργασίες, έναρξη εργασιών με προσευχή - Νομή αγαθών από τα χωράφια και τα αμπέλια - παρανομίες αγροφυλάκων - τρόπος συμπεριφοράς του πλούσιου Μόσχου - Κλοπές ζώων από τα κοπάδια. - Πρότυπο γυναικείας ομορφιάς - Χαρακτηριστικά αστικής κοινωνίας. β) η χριστιανική πίστη: η θρησκευτικότητα του Παπαδιαμάντη είναι διάχυτη στα έργα του. Στοιχεία που επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή: η ιστορία του πατέρα Σισώη, λέξεις-φράσεις από τα κείμενα των γραφών, των εκκλησιαστικών ύμνων και των ακολουθιών («κωλύομενος να ιερατεύει», «κλαίω», «εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», «για να φάνε τα πετεινά τ ουρανού», το φραγγέλιον), αναφορά στο κοινόβιον του Ευαγγελισμού και στις δύο ιερατικές σχολές στις οποίες φοίτησε ο ήρωας του διηγήματος, η αναφορά στις διατάξεις του Δευτερονομίου, συνήθειες και αντιλήψεις καλογέρων, το Άσμα Ασμάτων, κ.ά. γ) η φυσιολατρία: το διήγημα αποτελεί έναν ύμνο στην ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος. Στην περιγραφή του κόσμου του ήρωα αποδίδεται παραστατικά η ζωή του μικρού βοσκού μέσα στη φύση με στόχο να φανεί η αμεσότητα της επαφής και ο στενός δεσμός του με αυτήν. Κατ αυτόν τον τρόπο δίνεται πλήθος στοιχείων για την τοπογραφία της περιοχής, την ποικιλία της χλωρίδας και των καλλιεργειών, που μαρτυρούν τη φυσιολατρία του συγγραφέα και συνιστούν ένα αρκαδικό τοπίο ευτυχίας και αμεριμνησίας, μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το βουκολικό ερωτικό στοιχείο (σελ ). Χαρακτηριστική είναι και η περιγραφή του θαλασσινού τοπίου (σελ ). Η χρησιμοποίηση πολλών λυρικών εικόνων που περιγράφουν το ειδυλλιακό περιβάλλον επιβεβαιώνει τη φυσιολατρία του συγγραφέα. (βλ. σχολ. εγχ. σ. 343) δ) ψυχογραφία: Ο Παπαδιαμάντης αναζητά τα βαθύτερα κίνητρα στις πράξεις των ηρώων του, ανιχνεύει τους χαρακτήρες, παρουσιάζει γλαφυρά τους πόθους του, τις αδυναμίες τους, τα συναισθήματα τους (π.χ. διλήμματα βοσκού) ε) Νοσταλγία για το παρελθόν- αρνητική στάση απέναντι στην εξέλιξη: στο διήγημα προβάλλεται η νοσταλγία για τον κόσμο της χαμένης ευτυχίας, Η καταληκτική φράση του κειμένου «Ω! ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη!» εκφράζει νοσταλγία για τη φυσική ζωή και αποστροφή για τον ανελεύθερο βίο που διάγει ως δικηγόρος στην πόλη. Δηλώνει μια νοσταλγία προς κάτι οριστικά ματαιωμένο και λειτουργεί μόνο στο επίπεδο της ουτοπίας. Έτσι το διήγημα εκφράζει τον ενδόμυχο πόθο του αφηγητή να υπερβεί το ασφυκτικό παρόν και να καταφύγει στο φυσικώς ζην, στην εφηβική ηλικία της αγνότητας και αθωότητας. Η έντονη αυτή νοσταλγία εμποδίζει τον αφηγητή να συμφιλιωθεί με το παρόν και τις τωρινές συνθήκες της ζωής του και τον αναγκάζει να στρέφεται προς σε ένα οριστικά χαμένο παρελθόν. 1

2 στ) Ρομαντισμός Στο διήγημα ανιχνεύονται τα κυριότερα χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού ρομαντισμού: μεταφυσική διάσταση, κατάργηση της χρονικότητας (τα χρονικά επίπεδα διαπλέκονται και συµφύρονται, µε αποτέλεσµα να µη γίνεται συχνά σαφές ούτε τι ανήκει στο παρελθόν, τι στο παρόν), αδιαπραγμάτευτος ιδανισμός (επιδίωξη του ιδανικού), ύπαρξη έντονων αντιθέσεων (όνειρο/πραγματικότητα, φύση/άστυ, ωριμότητα/εφηβεία, ευτυχία/δυστυχία, παρελθόν/παρόν), το ονειρικό στοιχείο και η καθοριστική λειτουργία του στην αφήγηση, η εξιδανίκευση τόσο της φύσης όσο και του έρωτα. Επίσης παρουσιάζονται δύο θεματικά μοτίβα που είναι θεμελιώδη στον ευρωπαϊκό ρομαντισμό: ο προέχων ρόλος της φύσης και ο ανέφικτος έρωτας. Έχει επισημανθεί επίσης ότι το πρώτιστο από τα ρομαντικά στοιχεία του Παπαδιαμάντη είναι οι περιγραφές όπου επιβιώνουν πολλά μοτίβα ρομαντικά. ζ) Αυτοβιογραφικό και βιωματικό στοιχείο Τα «Όνειρο στο κύμα» κατατάσσεται από την κριτική στα λεγόμενα «αυτοβιογραφικά» διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Σε τι ποσοστό όμως μεταφέρονται εδώ πραγματικά βιώματα του Παπαδιαμάντη είναι δύσκολο να καθοριστεί με ακρίβεια. Εξάλλου ο συγγραφέας αποποιείται κάθε ταύτισή του με τον ήρωα/αφηγητή (συγγραφικό τέχνασμα της πλαστοπροσωπίας που ενισχύει την εσωτερική οπτική του ήρωα παρουσιάζοντάς τον ως πλήρη βιολογική ύπαρξη και προσδίδοντας αληθοφάνεια). Οι απόψεις για το βαθμό της αυτοβιογραφικότητας διαφοροποιούνται: «εντύπωση πως ενσωματώνονται σελίδες από προσωπικό ημερολόγιο» (Π. Μουλλάς), «είναι πιο πολύ βιωματικό παρά αυτοβιογραφικό» (Γ. Ιωάννου), αφού η ιστορία είναι μεταπλασμένη από τον συγγραφέα με υλικά του χώρου, της εμπειρίας και του συναισθήματός του. Τη βιωματικότητα του κειμένου στηρίζουν το ομοδιηγητικό και αυτοδιηγητικό του αφηγητή, ο εξομολογητικός τόνος της αφήγησης που εστιάζει από την αρχή στα συναισθήματα του ήρωα και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Από την άποψη του περιεχομένου ο τόπος (Σκιάθος Αθήνα), ο χρόνος (τέλη 19 ου αιώνα), ο εκκλησιαστικός χαρακτήρας της παιδείας του ήρωα, η θρησκευτικότητα και η φυσιολατρία αποτελούν βιωματικά στοιχεία του έργου. Ο ήρωας αφηγητής είναι φορέας των αξιών και της βιοθεωρίας του Παπαδιαμάντη που ασφυκτιούσε στο αστικό κλίμα της Αθήνας, ήταν «κοσμοκαλόγερος» και προτιμούσε την απλή λαϊκή ζωή σ όλες τις εκφάνσεις της. Ωστόσο η αντιπαράθεση παρελθόντος παρόντος στο διήγημα υπερβαίνει τα όρια της κατάθεσης ενός προσωπικού βιώματος και προσδίδει στο διήγημα την αίσθηση της γενικευμένης εμπειρίας. η) Το ποιμενικό στοιχείο - Αρκαδισμός Ο όρος Αρκαδία στην τέχνη δηλώνει ένα φανταστικό και παραδεισένιο τόπο, όπου ο άνθρωπος μπορεί να βρει γαλήνη, απλότητα, ευδαιμονία και ευτυχία. Το λογοτεχνικό είδος της βουκολικής (ποιμενικής) ποίησης μιμείται την αγροτική ζωή και συχνά τη ζωή μιας φανταστικής εποχής, στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι έρωτες μεταξύ ποιμένων. Ειδικότερα τα ποιμενικά ειδύλλια είναι μεγάλες αφηγηματικές συνθέσεις με σύνθετη πλοκή με χαρακτήρες που μετέχουν στην ποιμενική ζωή. Παρουσιάζεται ένας παραδείσιος κόσμος μέσα σε μια πρωτόγονη φύση, όπου κυριαρχεί η γαλήνη, η πραότητα, το αγνό πνεύμα και η απόλαυση αθώων ηδονών. Οι περιγραφές είναι ειδυλλιακές και οι έρωτες νεανικοί και αθώοι. Το είδος αυτό έχει μακρά παράδοση και επηρέασε την ηθογραφία, στην οποία το τοπίο είναι ρεαλιστικό, αλλά διατηρεί τον ειδυλλιακό του χαρακτήρα και τα πρόσωπά παρουσιάζονται ως ανέπαφα από τον πολιτισμό και τις αλλαγές στην κοινωνία. Στοιχεία που επιτρέπουν να εντάξουμε το «Όνειρο στο κύμα» στο ποιμενικό είδος: τυπικό ειδυλλιακό τοπίο (περιγραφές φύσης) θαλάσσιες θεότητες, σατυρίσκος του βουνού 2

3 νοσταλγική αναπόληση της ζωής του βοσκού ο ποιμένας / πρωταγωνιστής ο διάχυτος ερωτισμός Ωστόσο τον όρο ειδύλλιο στον Παπαδιαμάντη πρέπει να τον συνδέσουμε και με την έννοια της «επιστροφής σε μια χρονικά (παιδική ηλικία) και τοπικά (Σκιάθος) απομακρυσμένη περιοχή της οποίας δίνει τα χαρακτηριστικά του Παραδείσου, με κυρίαρχο βέβαια χαρακτηριστικό την ενότητα του ανθρώπου με το φυσικό κόσμο. 2. Αφηγηματικές τεχνικές Αφήγηση- αφηγητής Ομοδιηγητική - Αυτοδιηγητική αφήγηση: ο αφηγητής της ιστορίας αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο και συμμετέχει στα δρώμενα ως πρωταγωνιστής της ιστορίας (δραματοποιημένος). Ανάμνηση που μοιάζει με απομνημόνευμα και αναφέρεται σε κάποιες στιγμές της προσωπικής ζωής του αφηγητή. Η σύνδεση του χρόνου της ιστορίας με το χρόνο μιας εξωτερικής πραγματικότητας γίνεται φανερή με την παράθεση μιας ημερομηνίας: Ο Παπαδιαμάντης επιλέγει δύο στιγμές απομακρυσμένες η μια από την άλλη: παιδική ηλικία/ ωριμότητα. Στόχος του συγγραφέα είναι να διαφανεί η μετάβαση από τα εξωτερικά γεγονότα στην ψυχή του ήρωα. Το γεγονός σχετίζεται με την ιδιωτική πλευρά της ύπαρξης του, έτσι υπάρχει μια εξομολογητική τάση. Η αφηγηματική απόσταση προσδίδει στην αυτοδιηγητική αφήγηση το χαρακτηριστικό της διφυΐας: το Εγώ της αφήγησης έχει διπλή υπόσταση: το Εγώ της αφηγηματικής φωνής ο εαυτός που αφηγείται και το Εγώ της ιστορίας ο εαυτός που βιώνει. Στον πρόλογο και στον επίλογο του διηγήματος ο αφηγητής και ο ήρωας συμπίπτουν. Η εστίαση είναι μηδενική δηλαδή η αφήγηση γίνεται από έναν παντογνώστη αφηγητή ( γνωρίζει περισσότερα από τα πρόσωπα της ιστορίας). Στα άλλα μέρη του διηγήματος κυριαρχεί το Εγώ της αφηγηματικής φωνής (εκτός από ορισμένα σημεία που η αφήγηση παραδίδεται στον ήρωα/ βοσκό) και η εστίαση είναι εσωτερική ( ο αφηγητής γνωρίζει όσα το πρόσωπο με το οποίο ταυτίζεται): ο αφηγητής υιοθετεί την προοπτική του ήρωα/ βοσκού (δεν αποκαλύπτει όσα γνωρίζει από την μετέπειτα εμπειρία του παράλειψη). Έτσι εγείρεται αγωνία και δημιουργείται μυστήριο και ένταση. Ο αφηγητής λόγω της χρονικής απόστασης από την ιστορία έχει γνώση και χαρακτηρίζεται από ωριμότητα. Σε πολλά σημεία εκφέρει κρίσεις για τις σκέψεις και τις πράξεις του εαυτού του ως ήρωα. Έτσι η διάσταση ανάμεσα στον αφηγητή και τον ήρωα γίνεται φανερή. -Η αφήγηση είναι αναδρομική. Ο πρόλογος όμως έχει μορφή πρόληψης (μας αναφέρει από την αρχή την τελική επιλογή). -εγκιβωτισμένη αφήγηση: με την ιστορία του Σισώη που δίνεται με κυκλικό σχήμα. -Σχήμα κύκλου υπάρχει ανάμεσα στην αρχή και στο τέλος του διηγήματος. Το διήγημα αρχίζει και κλείνει με τη νοσταλγία για τη για τη ζωή κοντά στη φύση. 3. Αφηγηματικοί τρόποι Διάλογος Οι διάλογοι είναι πολύ περιορισμένοι. Χαρακτηρίζονται από φυσικότητα και πιστότητα. Ο συγγραφέας διασώζει ακέραιο το φωνητικό και τυπικό μέρος τους, ώστε να είναι πραγματικοί. Εσωτερικός μονόλογος Καταγράφεται η αδιάκοπη ροή σκέψεων, εικόνων, αναμνήσεων, συνειρμών και εντυπώσεων που διασχίζουν την ψυχή και το νου του ήρωα, σαν να ήταν δυνατόν να 3

4 διατυπωθούν όλα αυτά σε λόγο αυτόματα, τη στιγμή ακριβώς που γεννιούνται. Πρόκειται για ένα εντελώς ιδιόμορφο είδος αφηγηματικού λόγου, που δίνει την εντύπωση ότι προσπαθεί να μας εισαγάγει στην εσώτερη ζωή του ήρωα, σαν να μην είχαμε κανενός είδους συγγραφική παρέμβαση: ακόμη και η συντακτική οργάνωση του λόγου είναι υποτυπώδης, σα να μιλά πραγματικά το υποσυνείδητο. (α πρόσωπο, ενεστώτας) Περιγραφές Κυριαρχούν οι περιγραφές: εκτενείς, λεπτομερέστατες, ποιητικότητα στη γλώσσα, με θρησκευτική τυπικότητα, ενισχύουν τη στατικότητα του διηγήματος. Δεν περιορίζονται στη μετάδοση ρεαλιστικών πληροφοριών, αλλά αποτελούν ποιητικά σύμβολά, μέσω των οποίων ο αναγνώστης μπορεί να συλλάβει το βαθύτερο νόημα του διηγήματος. Αυτό επιτυγχάνεται από τον τρόπο που περιγράφονται τόποι ή εξωτερικές εικόνες: αφαιρετικός, μεταφορικός, σε αντιστοιχία με την ψυχική κατάσταση του ήρωα. Συνιστούν επιβράδυνση. (στοιχείο ρομαντισμού) Αφηγηματικός χρόνος Ο χρόνος της ιστορίας τοποθετείται στο παρελθόν με μια σχετική απροσδιοριστία (187.., )ενώ συγκεκριμένες χρονικές στιγμές ή το πέρασμα του χρόνου δίνονται με τις επαναλαμβανόμενες γεωργικές εργασίες (θαμιστική αφήγηση) ή με αναφορές σε φάσεις του 24ώρου. Χαρακτηριστικό του αφηγηματικού χρόνου είναι το ονειρικό στοιχείο, η ρευστότητα. Αξιοσημείωτες είναι οι χρονικές επιβραδύνσεις με τις εκτενείς περιγραφές,τις σκέψεις,τους στοχασμούς και τις αναμνήσεις του ήρωα ωστόσο σε κάποια σημεία (σπουδές) παρατηρείται επιτάχυνση ή αφηγηματικό κενό. 4. Συγγραφέας και αφηγητής Τόσο με τα εισαγωγικά όσο και με το παρενθετικό σχόλιο «δια την αντιγραφήν» και την υπογραφή του στο τέλος ο Παπαδιαμάντης φαίνεται να αποποιείται της συμμετοχής του στο διήγημα: τέχνασμα της πλαστοπροσωπίας. Ωστόσο δε χωρεί αμφιβολία ότι έκλεισε μέσα στις αναμνήσεις του ένα υπολογίσιμο τμήμα της ζωής του. Στοιχεία που συνηγορούν στην ταύτιση συγγραφέα -αφηγητή είναι τα εξής: i. Από τη άποψη της αφηγηματικής τεχνικής: Ο ισχυρός τύπος της ομοδιηγητικής αφήγησης και πιο συγκεκριμένα της αυτοδιηγητικής αφήγησης, όπου ο αφηγητής είναι και ο πρωταγωνιστής, ενώ παράλληλα ο εξομολογητικός τόνος της αφήγησης εστιάζει από την αρχή στα συναισθήματα του ήρωα («ήμην ευτυχής») ακόμα κι αν αυτά βρίσκονται στα μύχια της ψυχής του (μίσος προς τον προστάτη και ευεργέτη του) ii. Από την άποψη του περιεχομένου: Το σκηνικό μέσα στο οποίο εξελίσσεται η δράση συμπίπτει με την εποχή του συγγραφέα αλλά και με τους δύο τόπους που έδρασε ο Παπαδιαμάντης, τη Σκιάθο και την Αθήνα. Ο εκκλησιαστικός χαραχτήρας της παιδείας του ήρωα («μ επήρε πλησίον του ο γηραιός πάτερ Σισώης και μ έμαθε γράμματα», «εστάλην ως υπότροφος της μονής εις τίνα κατ επαρχίαν ιερατικήν σχολήν») συνάδει με το χαραχτήρα της αγωγής και της εκπαίδευσης του Παπαδιαμάντη, ο οποίος όχι μόνο μεγάλωσε δίπλα στον ιερέα πατέρα του αλλά διετέλεσε και ψάλτης, επισκέφτηκε το Άγιο Όρος και γενικότερα ήταν βαθιά θρησκευόμενο άτομο. Ο ήρωας βοσκός είναι φορέας των αξιών και της βιοθεωρίας του ίδιου του Παπαδιαμάντη π.χ. ο Παπαδιαμάντης ασφυκτιούσε στο αστικό κλίμα της Αθήνας και δραπέτευε συχνά στη Σκιάθο («Και είμαι περιορισμένος καθώς ο σκύλος, ο δεμένος με πολύ κοντόν σχοινίον προϊσταμένου μου») 4

5 Επιπλέον ο Παπαδιαμάντης επηρεασμένος από την εκκλησιαστική του παιδεία και τη γοητεία του μοναστικού βίου είχε χαρακτηριστεί ως «κοσμοκαλόγερος» ενίοτε προχωρά σε μια ισοπεδωτική απαξίωση του γυναικείου φύλου («Η Μοσχούλα είναι απλή θυγάτηρ της Εύας, όπως όλαι»). Πίσω από τα λόγια του αφηγητή: «Τάχα να γίνω μοναχός. Ορθώς έλεγον δεν έπρεπε να με στείλουν έξω από το μοναστήρι» κρύβεται ο συγγραφέας ο οποίος, αν και αρχικά επεζήτησε την ευτυχία στη μοναχική ζωή του Άγιου Όρους, τελικά επέλεξε την κοσμική ζωή, χωρίς ωστόσο να σταματήσει ποτέ να ενδιαφέρεται «διά την σωτηρίαν της ψυχής του». 5. Η γλώσσα «Δεν υπάρχει άλλος Έλληνας συγγραφέας με τέτοια εξουσία απάνω στη χρήση της γλώσσας της ελληνικής, που να ξέρει όλα τα πράγματα με τα ονόματά τους» σημειώνει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, για να τονίσει τον πλούτο της γλώσσας του Παπαδιαμάντη. «Θα έλεγα ότι υπάρχουν στη γλώσσα του [Παπαδιαμάντη] τρεις αναβαθμοί. Στους διαλόγους χρησιμοποιεί σχεδόν φωτογραφικά αποτυπωμένη την ομιλούμενη λαϊκή γλώσσα για πολλές φορές και με τους σκιαθίτικους ιδιωματισμούς, υπάρχει μια άλλη γλώσσα για την αφήγηση με βάση βέβαια την καθαρεύουσα αλλά και με πρόσμειξη πολλών στοιχείων της δημοτικής και αυτό αποτελεί το πιο προσωπικό του ύφος και τέλος η παραδεδομένη από την παλιότερη γενιά της πεζογραφίας, που ο Παπαδιαμάντης την επιφυλάσσει στις περιγραφές, καθώς και στις λυρικές του παρεκβάσεις» (Λίνος Πολίτης) Η γλώσσα των έργων του είναι η καθαρεύουσα, αλλά μια ιδιότυπη και προσωπική καθαρεύουσα που είναι επηρεασμένη από την εκκλησιαστική γλώσσα. Στο διήγημα εντοπίζουμε τα εξής: Διάλογοι: γλώσσα ομιλούμενη λαϊκή με σκιαθίτικους ιδιωματισμούς. Αφήγηση: γλώσσα καθαρεύουσα χαλαρή και καθόλου ψυχρή με πρόσμειξη στοιχείων της δημοτικής. Περιγραφές, λυρικές παρεκβάσεις: γλώσσα αμιγής καθαρεύουσα Στη γλώσσα κυριαρχεί η ποιητικότητα που επιτυγχάνεται με παρηχήσεις, ομοιοτέλευτα και κυρίως τριμερή ασύνδετα: «Ήτον απόλαυσις, όνειρον, θαύμα». 6. Η ιστορία Ο μύθος είναι απλός: ο ώριμος δικηγόρος αφηγείται ένα περιστατικό της εφηβικής του ζωής, όταν ως βοσκός στο νησί του έσωσε τη Μοσχούλα από πνιγμό. Χώρος: το νησί του (Σκιάθος) και η δεύτερή του πατρίδα (Αθήνα). Τα σκιαθίτικα τοπία περιγράφονται με πιστό και αναπαραστατικό τρόπο και αξιοποιούνται από το συγγραφέα για τις κάθε φορά σκηνογραφικές του ανάγκες. Επίμονα παρούσα είναι η θάλασσα αναπόσπαστο κομμάτι του νησιού και της ζωής των κατοίκων. Ο τόπος του διηγήματος βρίσκεται μακριά από την πόλη και ονομάζεται Ξάρμενο (αρκαδικό τοπίο, εξιδανικευμένο τοπίο). Εκεί μέσα ο ήρωας ζει τη «φυσική ζωή». Ο χρόνος είναι ακινητοποιημένος λόγω της έλλειψης φανερής δράσης είτε εξαιτίας του ανύπαρκτου ή ασήμαντου μύθου είτε εξαιτίας της εσωτερίκευσης της δράσης και με την παρουσίαση «γεγονότων» του ψυχικού βίου (σκέψεις, αναμνήσεις, αναστοχασμοί, αόρατες ψυχικές διεργασίες που σηματοδοτούν την εσωτερική αλλαγή ως αποτέλεσμα της αυτογνωσίας). Ο χρόνος δηλώνεται με τις γεωργικές εργασίες και έτσι ορίζεται από το χώρο. 5

6 7. Ερμηνευτικά Το διήγημα προσφέρεται για πολλαπλές ερμηνευτικές προσεγγίσεις (σχολ. εγχ. σ.346-7) Ως βασικό θέμα προκύπτει η αντιπαράθεση της ευτυχισμένης εφηβείας με τη φθορά της ωριμότητας. Η αντίθεση αυτή γίνεται φανερή λόγω της διαφοροποίησης των δύο Εγώ της αφήγησης. Ο ώριμος αφηγητής αποφασίζει να καταγράψει το μετασχηματισμό του από «βοσκού εις τα όρη» σε δικηγόρο με «δίπλωμα προλύτου». «βοσκός εις τα όρη» δικηγόρος με «δίπλωμα προλύτου». Εφηβεία Ωριμότητα Βουνό Αθήνα Παράδεισος πτώση, φθορά Παραδεισιακή ελευθερία δουλεία/ ανελευθερία Συνάφεια ανθρώπου φύσης νόμος της πόλης (φυσική κατάσταση του ατόμου) (επιβολή του δικαίου του ισχυρότερου) ευτυχία δυστυχία 7.1. Η ιστορία του Σισώη (εγκιβωτισμένη αφήγηση) Η ιστορία του Σισώη, αν και μοιάζει ξένη προς την κύρια αφήγηση, έχει λειτουργική θέση στο κείμενο. Αποτελεί μια παράλληλη πορεία που έρχεται σε σύγκριση με αυτή του ήρωα. Ο Σισώης ήταν μοναχός, εξαιτίας ενός έρωτα παράτησε τη μοναστική ζωή, έγινε δάσκαλος, αργότερα όμως επέστρεψε στο δρόμο του, μετάνιωσε και γύρισε σε αυτό που του ταίριαζε. Η ιστορία του έχει κυκλική πορεία: σωτηρία, απώλεια παραδείσου, μετάνοια, σωτηρία. Η ιστορία έχει θεματική συγγένεια με την προσωπική ιστορία του αφηγητή. Κοινό στοιχείο είναι ότι ο έρωτας οδήγησε και τους δυο σε πράξη τόλμης και γενναιότητας. Διαφορετικό στοιχείο είναι οι διαφορετικές επιλογές ζωής του καθενός. Ο ήρωάς μας ήταν ευτυχής ζώντας στη φύση, το ερωτικό επεισόδιο τον έκανε να ξεπέσει στην αστική ζωή αλλά αυτός δε μπόρεσε να γυρίσει πίσω, να λυτρωθεί όπως ο Σισώης. Έτσι η ιστορία του μοναχού τονίζει περισσότερο τη δυστυχία του ήρωα καθώς η δική του πορεία έμεινε ανολοκλήρωτη. Επιπλέον, ο ρόλος του ανθρώπου αυτού στάθηκε καθοριστικός για την προσωπικότητα του νεαρού βοσκού, εφόσον η διδασκαλία του διαμόρφωσαν τη σκέψη και το ήθος του Ο ερωτισμός Στο διήγημα αντιμάχονται και συμβιβάζονται ο πόθος με την αγνότητα και η γήινη ομορφιά με την αγιοσύνη. Τίθεται το θέμα της ερωτικής επιθυμίας και της αμαρτίας. Επίσης είναι διάχυτος ο ερωτισμός, ο οποίος μένει ανεκπλήρωτος. Σε πολλά σημεία ο ερωτισμός αυτός μεταφέρεται στη φύση και τα άψυχα αντικείμενα υποκαθιστούν το γυναικείο κορμί. Εδώ η φυσιολατρία του Παπαδιαμάντη είναι κυρίαρχη (σελ. 163 και 170) Η φύση Η φύση έχει στο διήγημα ξεχωριστή σημασία Η σχέση του Παπαδιαμάντη με αυτήν είναι ερωτική. Είναι ο χώρος όπου ο άνθρωπος είναι ευτυχισμένος, αναπτύσσεται με αθωότητα και βιώνει την πραγματική αξία της ζωής. Ο άνθρωπος βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με τη φύση και επικοινωνεί με το Θεό. Όλα στη φύση (ρυάκια, ποτάμια, βουνά, βρύσες ) μαρτυρούν την παρουσία του Θεού. Η φύση φροντίζει για τον άνθρωπο, είναι πηγή ελπίδας και του παρέχει τα πάντα. Για τον Παπαδιαμάντη ο άνθρωπος αισθάνεται ευτυχισμένος μόνο κοντά στη φύση. Από αυτήν πηγάζουν ομορφιά, αγνότητα, ευδαιμονία. Η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση σημαίνει δυστυχία, αλλοτρίωση και φθορά. (βλ. σχολ. εγχειρίδιο σ. 343) 6

7 7.4. Η κοινωνική αδικία Ο Παπαδιαμάντης δε διστάζει να στηλιτεύσει την κοινωνική αδικία. Στην αρχή και το τέλος του διηγήματος το κοινωνικό κακό απεικονίζεται με την αποστροφή του αφηγητή για το δυστυχισμένο παρόν που βιώνει στο περιβάλλον της πόλης. Έτσι καταδικάζεται η μορφή της κοινωνικής οργάνωσης της πόλης και η ανάπτυξη του πολιτισμού ως αίτια της διάσπασης της ενότητας ανθρώπου και φύσης. Στη δεύτερη ενότητα, έμμεσα μεν, ο Παπαδιαμάντης καταγγέλλει την κοινωνική αδικία με το σχόλιο για τις αυθαιρεσίες των λειτουργών του κράτους (σελ. 164). Τέλος με την προβολή της ανισότητας ανάμεσα στους φτωχούς βιοπαλαιστές και τον πλούσιο του χωριού τον κυρ Μόσχο (μεγάλη ιδιοκτησία, περιφραγμένη και απρόσιτη, απομόνωση) Η ομωνυμία Μοσχούλας/ γυναίκας και Μοσχούλας/ κατσίκας Η ομωνυμία δηλώνει υποκατάσταση. Επειδή για το βοσκό η Μοσχούλα είναι ένα άπιαστο όνειρο, την υποκαθιστά στην αγάπη του για την κατσίκα του. Η ομωνυμία προέρχεται από τον ίδιο το βοσκό και βασίζεται στην κατά τη γνώμη του εξωτερική ομοιότητα των δυο αντικειμένων αναφοράς. Η ομωνυμία αποτελεί και το αίτιο της πρώτης συνομιλίας Μοσχούλας και βοσκού και η αρχή του ειδυλλίου (προοικονομία). Η στάση της κοπέλας είναι πιο τολμηρή, ενώ ο βοσκός συνδυάζει την απειρία και τον εγωισμό (σ. 167) Τα διλήμματα Η τυχαία συνάντηση των δύο νέων στη θάλασσα δίνει στον συγγραφέα την ευκαιρία να παρουσιάσει με λεπτομερειακό τρόπο τα διλήμματα που ταλανίζουν την ψυχή του ήρωά του (εσωτερική εστίαση, ψυχογράφημα): πώς να φύγει χωρίς να γίνει αντιληπτός, να μείνει για να απολαύσει το όνειρο ή να φύγει για να αποφύγει τον πειρασμό; Σε πολλά σημεία η εστίαση αλλάζει και επιλέγεται η προοπτική του ώριμου αφηγητή: «εντοσούτω όσον αθώος και αν ήμην, η περιέργεια δεν μου έλειπε» (σ. 173, 174). Η λύση στα διλήμματα θα δοθεί τελικά από εξωτερικό παράγοντα: βέλασμα κατσίκας (σ. 175). Οι εναλλαγές στην εστίαση και ο ειρωνικός τόνος σε κάποια σημεία κάνουν φανερό ότι επρόκειτο για μια ερωτική επιθυμία που ο βοσκός λόγω του τρόπου ανατροφής του (κοντά στους μοναχούς) δεν τολμάει να εκδηλώσει, αλλά ούτε να την ομολογήσει. Στο τελικό δίλημμα: να σώσει την κατσίκα ή την κοπέλα, η εστίαση είναι εσωτερική, ώστε να δοθεί η ένταση της στιγμής. Η επιλογή της σωτηρίας της κοπέλας σημαίνει το θάνατο της κατσίκας. Για τη θυσία της κατσίκας, ωστόσο, δε μετάνιωσε. Ίσως γνωρίζει ότι, για να αγγίξει το όνειρό του, έπρεπε να πληρώσει το τίμημα Το σχοινί Το σχοινί στο διήγημα παίρνει διαστάσεις συμβόλου: συμβολίζει την αποπνικτική ζωή του αφηγητή, τον περιορισμό του από τη δουλειά του, τη στενοχώρια της πόλης αλλά και το δέσιμό του με αυτή την πραγματικότητα από τη οποία δε μπορεί να ξεφύγει. Το σχοίνιασμα αυτό του φέρνει στο νου το σχοίνιασμα της κατσίκας του και το δέσιμο του σκύλου της παραβολής στην αυλή του αφέντη του και αναλογίζεται μήπως όλα αυτά δεν ήταν τυχαία αλλά αποτέλεσαν γι αυτόν ένα σχοίνισμα κληρονομιάς. Καταδεικνύουν δηλαδή το δικό του μερίδιο στη ζωή, στο οποίο είναι εγκλωβισμένος, δεμένος, ανίκανος να ξαναβρεί την ευτυχία του Όνειρο και πραγματικότητα Από τον τίτλο γίνεται φανερό ότι η θέση του ονείρου στο διήγημα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σύμφωνα με τον Τζιόβα η αντίθεση ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως η σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία, που εκφράζεται ως όνειρο, και την καταστολή της, που αποτελεί την τραυματική εμπειρία της πραγματικότητας. Επίσης το κέντρο του μύθου είναι η ονειρική εικόνα ενός 7

8 όμορφου κοριτσιού στη θάλασσα κάτω από το φως του φεγγαριού. Επιπλέον, σκιαγραφείται ένα παραδείσιο, ονειρικό περιβάλλον. Ο συγγραφέας ξεκινώντας από στοιχεία της πραγματικότητας τα παρουσιάζει με εξαιρετικό λυρισμό αίροντάς τα στη σφαίρα του ιδεατού. Η αφήγηση αποκτά μια ονειρική διάσταση σε βαθμό που τα όρια ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα να είναι συχνά ασαφή. Η μετάβαση από το όνειρο στην πραγματικότητα και αντίστροφα επιτυγχάνεται με τη διαδοχική μεταφορά από το παρελθόν στο παρόν. Μέσα, ωστόσο, στη χρονική βαθμίδα του παρελθόντος, όνειρο και πραγματικότητα διαπλέκονται. Αρχικά, η μετάβαση από το ρεαλιστικό στο ονειρικό γίνεται με: - τη ρυθμικότητα και μουσικότητα της γλώσσας, μέσα από τη χρήση ποικίλων εκφραστικών μέσων που προσδίδουν ποιητικότητα στο λόγο: τριμερή ασύνδετα, επίθετα, μεταφορές, παρομοιώσεις κ.ά. - τη χρήση στοιχείων εξωπραγματικών από τη μυθολογία (νύμφες), την εκκλησιαστική παράδοση (ἡ οὐρά τῆς λαμπρᾶς ἁλουγρίδος) ή τη λαϊκή δημοτική παράδοση (ὁ τάπης πού τοῦ ἔστρωνε ἡ μάννα του διά νά καθίσῃ νά δειπνήσῃ) Η μετάβαση από το όνειρο στον κόσμο της πραγματικότητας είναι αποτέλεσμα ήχων που άκουσε ο βοσκός: «σφοδρόν πλατάγισμα» και το βέλασμα της κατσίκας. 8. Εκφραστικά μέσα Η γλώσσα είναι πλούσια σε σχήματα λόγου: παρομοιώσεις (σ. 162, 163, 165, ), προσωποποιήσεις (σ. 163, ), μεταφορές (σ. 166 ), επαναλήψεις, παρηχήσεις (ξάρμενο, ξάρμενα, ξυλάρμενα), εικόνες, μουσικότητα/ ρυθμικότητα φράσεων. 9. Ενότητες 1 η «Ήμην πτωχόν.του προϊσταμένου μου» - Γνωριμία με τον πρωταγωνιστή, αυτοπαρουσιάζεται με δύο διαφορετικά πρόσωπα. Ο βοσκός (ειδυλλιακό παρελθόν): φτωχός, έφηβος, αγράμματος, ωραίος, γυμνασμένος, ζει μέσα στη φύση και είναι ευτυχής. Η ευτυχία του είναι απόρροια όλων των προηγούμενων. Συνδέεται μάλιστα και με ένα γεγονός του θέρους του 187 (προσήμανση για το όνειρο στο κύμα). Ο δικηγόρος (ασφυκτικό παρόν): ζει στην Αθήνα, εργάζεται ως βοηθός δικηγόρου χωρίς μεγάλη επαγγελματική και οικονομική επιτυχία, είναι περιορισμένος, σχεδόν δεμένος, χωρίς περιθώρια πρωτοβουλιών, μίζερος και δυστυχής (παρομοίωση με δεμένο σκύλο). - Πληροφορίες για τον δάσκαλό του (Σισώη) και τις σπουδές του. - Πώς έχασε την ευτυχία; Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος. Έμαθε γράμματα. Αυτά τον έκαναν να παρατήσει την απλή φυσική ζωή, να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον και να καταλήξει όμως στη μιζέρια καθώς δε μπόρεσε ποτέ να προσαρμοστεί στο νέο του περιβάλλον. Έχει απαξιώσει στη συνείδηση του τις σπουδές πιστεύοντας ότι τον οδηγούν στη θλιβερή πραγματικότητα. Έτσι ποθεί να υπερβεί το ασφυκτικό παρόν και βρίσκει καταφύγιο στις παιδικές αναμνήσεις και στα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα. 2 η «Η τελευταία χρονιά.γεμάτο πετμέζι»: προετοιμασία του βασικού επεισοδίου- γνωριμία των άλλων προσώπων. - Παρελθόν/ εποχή νεότητας: φυσικό περιβάλλον- αίσθηση απόλυτης ελευθερίας («φυσικός άνθρωπος»). Ήταν μέρος της φύσης «είχα μεγάλη συγγένεια με τους δύο»: σχέση συγγένειας, ταύτισης. Η φύση του έδινε τα πάντα. Την αίσθηση της ελευθερίας, της κυριαρχίας και της απόλυτης δικαιοδοσίας «ήτον δικόν μου- ήσαν δικά μου οι λόγγοι, οι φάραγγες, αι κοιλάδες, ο αιγιαλός και τα βουνά». Όλα αυτά ήταν δικά του και μπορούσε όποτε ήθελε να τα καρπώνεται. Κύριο χαρακτηριστικό 8

9 της φυσικής ζωής αποτελεί η απουσία της ανθρώπινης ιδιοκτησίας, γι αυτό και ο ίδιος μπορούσε να καρπώνεται ελεύθερα το χωράφι του γεωργού ή τα σταφύλια της χήρας. Το τοπίο είναι ειδυλλιακό (αρκαδικό τοπίο). - Η συμπεριφορά των αγροφυλάκων (κοινωνικό σχόλιο). - Το κτήμα του Μόσχου: περιτειχισμένο, απρόσιτο. Ο Μόσχος κατέχει μεγάλη έκταση γης αλλά αυτοπαγιδεύεται στον περίκλειστο χώρο του στενεύοντας έτσι τα όρια της ελευθερίας του. Ο Μόσχος μυημένος στον αστικό τρόπο ζωής αναπτύσσει το αλλοτριωτικό αίσθημα της ιδιοκτησίας. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την νοοτροπία του νεαρού βοσκού που βιώνει την απόλυτη ψυχική ελευθερία (αντίθεση ανάμεσα στον ελεύθερο κόσμο των ποιμένων και τον οργανωμένο κοινωνικό βίο με τους κανόνες και τους περιορισμούς του). Σχολιάζεται και ο τρόπος με τον οποίο ο Μόσχος απέκτησε το εκτενές κτήμα του «έπεισε μερικούς πτωχούς γείτονας να του πωλήσουν τους αγρούς των» (κοινωνικό σχόλιο) - Αναφορά στη Μοσχούλα. Ομωνυμία Μόσχου Μοσχούλας: εθιμοτυπικό ηθογραφικό στοιχείο αφού η γυναίκα ονοματίζεται από το όνομα του πλησιέστερου άρρενα συγγενή της, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση κληροδοτεί το όνομά του στην υιοθετημένη κόρη του μαζί με την περιουσία του. Επιπλέον καταδεικνύεται ότι η Μοσχούλα ανήκει στον αλλοτριωμένο κόσμο του Μόσχου ζώντας στο απομονωμένο βασίλειό του χωρίς ελευθερία. - Πρώτη περιγραφή Μοσχούλας: λυρική γεμάτη σχήματα λόγου περιγραφή της Μοσχούλας, διαφαίνεται η έλξη του για το κορίτσι, εξειδανίκευση. Είναι θερμόαιμος (μεταφορά) τα μάτια της σαν περιστέρια, σαν τη νύμφη του Άσματος, σα πτηνό του γιαλού (παρομοιώσεις), ο λαιμός της απείρως λευκότερος (υπερβολή), ωχρά, ρόδινη, χρυσαυγίζουσα (τριμερές ασύνδετο σχήμα, αντίθεση). Όλα αυτά τα σχήματα κάνουν έκδηλα τα ερωτικά αισθήματα του βοσκού. - Ομωνυμία Μοσχούλας και κατσίκας: επειδή η κοπέλα μοιάζει απλησίαστο αγαθό προβάλλει τα συναισθήματα του στην αγαπημένη του κατσίκα που της δίνει το όνομα της κοπέλας. Λειτουργεί ως προοικονομία για την πρώτη επαφή των δύο νέων. - Ο διάλογος των δύο νέων: Πρώτο επεισόδιο. Εξ αφορμής της ομωνυμίας κοπέλας κατσίκας γίνεται η πρώτη επαφή των δύο νέων. Ήδη ο αφηγητής έχει προοικονομήσει τη γνωριμία τους, αφού τα μέρη που ο βοσκός φέρνει τα κοπάδια του είναι κοντά στο παράθυρο της Μοσχούλας. Σύντομος διάλογος όπου ο ήρωας παρουσιάζεται άτολμος και σπεύδει να τον διακόψει απότομα, ίσως γιατί αισθάνεται ντροπή όπως κάθε έφηβος μπροστά στην έκφραση και την αποκάλυψη των αισθημάτων του. Δεύτερο επεισόδιο. Το θάρρος αυτή τη φορά το παίρνει η Μοσχούλα. Έχοντας από έμμεσες πηγές την εικόνα του βοσκού με τη φλογέρα βρίσκει την ευκαιρία να ζητήσει από το νέο να παίξει φλογέρα. Η πρωτοβουλία της αυτή αλλά και η προσφορά των δώρων δείχνουν πώς και η νέα ενδιαφερόταν για το βοσκό ή τουλάχιστον έψαχνε σύντροφο στη μοναξιά της. 3 η «Μίαν εσπέραν γυμνή και ελούετο»: τρεις περιγραφές: γιαλός, ηλιοβασίλεμα, σπήλαιο - Στόχος περιγραφών: επιβραδύνουν την πλοκή, καθυστερούν το βασικό επεισόδιο εντείνοντας την αγωνία του αναγνώστη και δημιουργούν μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα, δηλ. το κατάλληλο περιβάλλον για να εξελιχθεί το ερωτικό ονειρικό γεγονός. Επιπλέον συμβάλλουν στην αισθητική απόλαυση του έργου, καθώς χαρακτηρίζονται από λυρισμό και πλούσια εκφραστικά μέσα (στοιχείο ρομαντισμού). - ΓΙΑΛΟΣ: 9

10 Λυρική περιγραφή: Υπερβολή: χιλίους γλαφυρούς κολπίσκους και αγκαλίτσες. Μεταφορές: αγκαλίτσες, ελιγμοί, δαίδαλοι του νερού. Προσωποποιήσεις: νερό μορμυρίζον, χορεύον. Παρομοιώσεις : ομοιάζον με βρέφος. Ομοιτέλευτο: το οποίον εισεχώρει μορμυρίζον, χορεύον με άτακτους φλοίσβους και αφρούς, όμοιον με το βρέφος το ψελλίζον. Ο γιαλός αποτελεί τον πρώτο πειρασμό στον οποίο υποκύπτει ο βοσκός «λιμπίστηκα» «ελαχτάρησα». - ΔΕΙΛΙΝΟ Λυρική περιγραφή: Μεταφορές: βασιλέψει, ολόγεμον. Παρομοιώσεις: λαμπρά πορφύρα, τάπης. Στοιχεία από την εκκλησιαστική παράδοση (ἡ οὐρά τῆς λαμπρᾶς ἁλουγρίδος) ή τη λαϊκή δημοτική παράδοση (ὁ τάπης πού τοῦ ἔστρωνε ἡ μάννα του διά νά καθίσῃ νά δειπνήσῃ) Ερωτική ειδυλλιακή ατμόσφαιρα που θα παγιδέψει το νεαρό βοσκό. - ΑΝΤΡΟ Λυρική περιγραφή: Επίθετα: μικρόν άντρον θαλάσσιον, στρωμένον με άσπρα κρυσταλλοειδή κοχύλια και λαμπρά ποικιλόχρωμα χαλίκια. Παρομοιώσεις: εφαίνετο πως το είχον ευτρεπίσει και στολίσει αι νύμφαι των θαλασσών. Μεταφορά: έζωνε. Στοιχεία μυθολογικά: νύμφες. - Κινήσεις βοσκού για προστασία κοπαδιού και Μοσχούλας κατσίκας: το δέσιμο με σχοινί: προοικονομία. - Μπάνιο βοσκού: ο βοσκός απολαμβάνει τη φύση και παραδίνεται στη μαγεία της. Διαφαίνεται σύγκρουση ανάμεσα στη σωματική απόλαυση και το χρέος προς το κοπάδι του. Αυτή τη φορά η αίσθηση του χρέους και η αγάπη για την κατσίκα του θα υπερτερήσουν. Ασύνδετο: Επλύθην, ελούσθην, εκολύμβησα. Πολυσύνδετο: της υγράς και αλμυράς και δροσώδους. Μεταφορές: γλύκαν, μαγείαν άφατον. Παρομοίωση: ως να ήμην έν με το κύμα, ως να μετείχαν της φύσεως αυτού. - ακούω σφοδρόν πλατάγισμα εις την θάλασσαν: δραματικός ενεστώτας, δραματικό απρόοπτο - ο σατυρίσκος του βουνού: ο ήρωας συναισθάνεται τη ενοχή του και την ομολογεί. Καταλαβαίνει ότι εύκολα θα κατηγορηθεί για κρυφές ερωτικές επιθυμίες. Εξάλλου ο ίδιος λέει ότι παρακολουθούσε τη Μοσχούλα και ήξερε τις συνήθειές της. Η έκφραση «σατυρίσκος» είναι μια προσπάθεια απενοχοποίησης αφού επιχειρεί να μικρύνει το έγκλημά του (υποκοριστικό) και να διώξει κάθε υποψία εσκεμμένης ενέργειας. Βέβαια αυτά δεν τον αποτρέπουν από το να ανέβει στο βράχο και να δει γυμνή τη Μοσχούλα. 4 η «Την ανεγνώρισα πάραυτα.τα επίγεια»: τα διλήμματα του βοσκού -Πρώτη σκέψη: να φύγει. Απορρίπτεται: η Μοσχούλα εξαιτίας της θέσης του θα τον έβλεπε και θα τον κατηγορούσε για αθέμιτους ανήθικους σκοπούς. Δεύτερη σκέψη: να φωνάξει. Απορρίπτεται: δεν ήξερε να συμπεριφερθεί κόσμια. Τρίτη σκέψη: να μείνει. Απορρίπτεται: ο Σισώης τον είχε συμβουλέψει να αποφεύγει τον γυναικείο πειρασμό. Τέταρτη σκέψη: να πέσει στη θάλασσα. Απορρίπτεται: ο γύρος του βράχου ήταν πραγματικός άθλος, ενώ η ασφάλεια του κοπαδιού θα ετίθετο σε κίνδυνο. - Ο βοσκός έπρεπε να αντιμετωπίσει τρία προβλήματα: να διαφυλάξει την υπόληψή του, να αποφύγει τον πειρασμό και να φροντίσει το κοπάδι του. Αν έφευγε θα διακινδύνευε το ήθος και το κοπάδι του. Αν έμενε, δε θα απέφευγε τον πειρασμό. Αποφασίζει τελικά να περιμένει μέχρι να τελειώσει η Μοσχούλα το μπάνιο της. Συνειδητά δεν έκανε κανένα ηθικό παράπτωμα «ήμην εν συνειδήσει αθώος». Όμως, ο πειρασμός η περιέργεια δεν τον αφήνει. Θα εκτεθεί στον πειρασμό. 10

11 - το όνειρο στο κύμα: λυρική, ερωτική περιγραφή λουόμενης κόρης: Επίθετα: χρυσίζουσα, αμαυρά, τορνευτούς, λευκάς. Τριμερή σχήματα: απόλαυσις, όνειρο, θαύμα / πνοή ίνδαλμα, όνειρο / νηρηίς, νύμφη, σειρήν. Κλιμάκωση: πνοή ίνδαλμα, όνειρο. Μεταφορές: βραχίονας τορνευτούς / χρυσίζουσαν κόμην / κόλποι γλαφυροί/ ναυς των ονείρων. Παρομοίωση: ως γάλα / ως ναυς μαγική. Οξύμωρο : αμαυράν κι όμως χρυσίζουσαν. Χιαστί: αμαυράν κόμην Τράχηλον εύγραμμον Λευκάς ωμοπλάτας Βραχίονας τορνευτούς - Ο βοσκός έκθαμβος περιγράφει την κοπέλα από πάνω (μαλλιά) ως κάτω (κόλποι). Η περιγραφή βασίζεται όχι μόνο στην όραση αλλά και στη διαίσθηση, καθώς αναφέρεται σε μέρη του σώματος που βρίσκονται κάτω από το νερό (Έβλεπα. Διέβλεπα. Εμάντευα). Καταλήγει σε έκσταση και μαγεμένος απολαμβάνει το όνειρο. Τόσο πολύ έχει αποκοπεί από τα επίγεια, ώστε, όπως αποκαλύπτει, δεν προσπάθησε να φύγει, όταν η Μοσχούλα δεν κοιτούσε προς το μέρος του. 5 η «Δεν δύναμαι.ζώον»: πίσω στην πραγματικότητα - Δεν δύναμαι να είπω εφώναζεν βοήθειαν! : αφηγητής/ δικηγόρος. Προσπαθεί να αποποιηθεί τις ένοχες σκέψεις. Προσήμανση. - Βέλασμα κατσίκας: δραματικό απρόοπτο. Επαναφέρει το βοσκό στην πραγματικότητα. Μόνος του δεν θα αποδεσμευόταν από τη μαγική επίδραση της λουόμενης Μοσχούλας, χρειαζόταν ένας εξωτερικός παράγοντας. - Αντίδραση βοσκού: μέσα στην αμηχανία του και κυριευμένος από τον φόβο του σχοινιάσματος της κατσίκας του (προσήμανση) σηκώνεται από την κρυψώνα του και έτσι γίνεται αντιληπτός από την κόρη. 6 η «Δεν ηξεύρω όνειρόν του»: διάσωση κόρης από βοσκό - Η μισοπνιγμένη κραυγή της Μοσχούλας θέτει στο βοσκό νέο δίλημμα: «να τρέξω και να φύγω/ να ριφθώ εις την θάλασσαν» - το δίλημμά λύνεται και πάλι από έναν εξωτερικό παράγοντα: βάρκα. Η βάρκα αυτή αντί να δώσει θάρρος στη Μοσχούλα της επιτείνει το φόβο, με αποτέλεσμα η κοπέλα «Εν ακαρεί να βυθίζεται, και να γίνεται άφαντη εις το κύμα». - Η περιγραφή της διάσωσης από τον ίδιο τον ήρωα έχει χαρακτηριστικά μιας κινηματογραφικής επικής προσπάθειας: ταχύτατες κινήσεις (πάραυτα με τρία στιβαρά πηδήματα εντός ολίγων λεπτών- εγκαίρως) και υπερβολική δύναμη (αι δυνάμεις μου επολλαπλασιάζοντο θαυμασίως). Η αγωνία του για το αν θα προλάβει ζωντανή τη Μοσχούλα, όπως και η ανακούφισή του, όταν διαπιστώνει πως η κόρη είναι ακόμα ζωντανή είναι ολοφάνερες:(ως μνήμα υγρόν- εγγύτερον του θανάτου- δεν παρείχε σημεία ζωής ήθελε τη ζωή της ω ας έζη/ δόξα τω θεώ ποτέ δε θα εζήτουν αμοιβή). Αυτό που μένει από την προσπάθεια του είναι η ευτυχία που ένιωσε από την επαφή του σώματός του με αυτό της Μοσχούλας. Το αγκάλιασμα αυτό δεν ήταν μια απλή σαρκική επαφή. Ήταν η μόνη ευτυχισμένη στιγμή της ανώφελούς ζωής του. Ήταν η μεταφορά του ονείρου στην πραγματικότητα. Ο βοσκός κατάφερε να ζήσει το όνειρό του. - «Επί πόσον ---το ίδιον όνειρόν του.»: ο δικηγόρος κάνει την αποτίμηση αυτής της στιγμής του παρελθόντος. Χρόνια μετά και έχοντας ως σύγκριση τις άλλες σαρκικές επαφές που έζησε, οι οποίες δεν είχαν κανένα συναισθηματικό δέσιμο, δεν ήταν αληθινές, θεωρεί την επαφή με τη Μοσχούλα ως την ευτυχέστερη στιγμή της ζωής 11

12 του. Για άλλη μια φορά οι άσχημες εμπειρίες του παρόντος στρέφουν τον ήρωα στο παρελθό, το οποίο το εξιδανικεύει και το ντύνει με το πέπλο του ονείρου. 7 η «Η Μοσχούλα..βοσκός εις τα όρη»: επίλογος - ο αφηγητής κάνει απολογισμό της ζωής του, αναζητά και καταδεικνύει τις αιτίες της δυστυχίας του και κλείνει όλα τα θέματα που έχουν μείνει ανοιχτά στην ιστορία του. - Τύχη κοπέλας: Η Μοσχούλα επέζησε, αλλά δεν είναι πια η ονειρώδης ύπαρξη αλλά μια ασήμαντη γυναίκα σαν όλες της άλλες κουβαλώντας μάλιστα και το προπατορικό αμάρτημα που κουβαλούν όλες οι θυγατέρες της Εύας. Η αντίθεση αυτή καταδεικνύει ξεκάθαρα και την αντίθεση του τότε με το τώρα στη ζωή του δικηγόρου. Το παρελθόν του, η ζωή στη φύση, η ευτυχία και η αθωότητα ήταν το περιβάλλον στο οποίο η Μοσχούλα μπορούσε να πάρει ονειρικές διαστάσεις. Το παρόν, η πόλη, η μιζέρια του δεν χωρούν όνειρα, αλλά καθετί το περιβάλλουν με τη δυστυχία τους. Έτσι η Μοσχούλα του παρόντος είναι και αυτή ένα θλιβερό δείγμα της ωριμότητας, του συμβιβασμού, του αποπνικτικού κοσμικού περιβάλλοντος το οποίο αποστρέφεται ο αφηγητής. - Τύχη κατσίκας: η κατσίκα σχοινιάσθηκε. Ο βοσκός «μετρίως ελυπήθη» για την αγαπημένη του κατσίκα. Στα λόγια του διακρίνεται κάποια συμπόνια για το χαμό του ζώου, αλλά ο θάνατός του αντισταθμίζεται αφού η παραμέληση της κατσίκας του έδωσε την ευκαιρία να απολαύσει το όνειρό του. - Τύχη ήρωα: 1. έμαθε γράμματα και έγινε δικηγόρος. Πήγε σε δύο ιερατικές σχολές και έγινε «όπως ήτον επόμενον» δικηγόρος! (ειρωνεία). Η κοσμική του μόρφωση όμως δε του εξασφάλισε τη σωτηρία της ψυχής του. Τα λίγα γράμματα αναγνωρίζει τώρα πια ότι θα του ήταν αρκετά. 2. Η έξοδός του από το μοναστήρι, η κοσμική ζωή γεμάτη πειρασμούς, το επάγγελμά του τον απομάκρυναν από τη λύτρωση και τον οδήγησαν στον ασφυκτικό κόσμο της πόλης. 3. Το όνειρο. Ο αφηγητής αναρωτιέται μήπως το όνειρο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφασή του να μην ακολουθήσει τη μοναστική ζωή. Μήπως οι τύψεις του επειδή παρασύρθηκε από τον πειρασμό, η αδυναμία αντίστασης μπροστά στην απόλαυση της σάρκας, ήταν αυτά που τον έκαναν να απαρνηθεί τη ζωή του ιερέα και μάλιστα του μοναχού. Οι ενοχές του λοιπόν τον έπεισαν ότι δεν ήταν άξιος για το ιερατικό αξίωμα και τον στρέφουν μακριά από τη θρησκευτική ζωή. Όμως, τώρα πια, ο δικηγόρος αναγνωρίζει ότι η αδυναμία μπροστά στον πειρασμό θα έπρεπε να τον είχαν οδηγήσει στην απόφαση να ακολουθήσει το μοναχισμό. Εκεί θα έβρισκε τη συγχώρεση, με την άσκηση και την προσευχή θα έφτανε στη μετάνοια και βέβαια θα κρατιόταν μακριά από το γυναικείο πειρασμό. Τώρα όμως δεν υπάρχει διέξοδος. - Σχοινί: σύμβολο (βλ. παραπάνω) - «Ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη»: σχήμα κύκλου: το διήγημα τελειώνει με τον ίδιο τρόπο που άρχισε. Ολοκλήρωση κειμένου. Εγκλωβισμός του αφηγητή σε συγκεκριμένα όρια. 12

Παπαδιαµάντη ο νεαρός βοσκός είναι το πρόσωπο που πρωταγωνιστεί στη σχέση του ανθρώπου µε τα ζώα και ο ίδιος είναι φτωχός, καθώς το κοπάδι ανήκει στο

Παπαδιαµάντη ο νεαρός βοσκός είναι το πρόσωπο που πρωταγωνιστεί στη σχέση του ανθρώπου µε τα ζώα και ο ίδιος είναι φτωχός, καθώς το κοπάδι ανήκει στο ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΙΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1.- Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ»

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ» ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ» Βιογραφικά στοιχεία Γεννήθηκε στη Σκιάθο το 1851. Γονείς του ήταν ο παπα- Αδαμάντιος Εμμανουήλ και Αγγελική Μωραΐτη. Είχε άλλα πέντε αδέλφια ( ένα αγόρι και τέσσερα

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Όνειρο στο κύμα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Όνειρο στο κύμα Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Όνειρο στο κύμα Γενικά χαρακτηριστικά Α) ηθογραφία: κυριότερος εκπρόσωπος του ηθογραφικού διηγήματος στην Ελλάδα. Ο Π. στρέφεται προς την ύπαιθρο με στόχο την περιγραφή και την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ»

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ» 1 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ» ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΟΜΗ ΘΕΜΑ Χαρακτηρισμός κειμένου. Το κείμενο είναι διήγημα και ανήκει στην κατηγορία των Σκιαθίτικων διηγημάτων. Ανήκει σε μια ειδική κατηγορία των

Διαβάστε περισσότερα

χαμένο πρόβατο (απολωλός πρόβατον). ος σκύλος με το σκοινί), όπου δίνονται συμβουλές στους νέους για την αντιμετώπιση του σαρκικού πειρασμού.

χαμένο πρόβατο (απολωλός πρόβατον). ος σκύλος με το σκοινί), όπου δίνονται συμβουλές στους νέους για την αντιμετώπιση του σαρκικού πειρασμού. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α α) Η χριστιανική πίστη και η φυσιολατρία είναι γνωρίσματα της παπαδιαμαντικής πεζογραφίας. Να τα επισημάνετε με παραδείγματα (2 για κάθε γνώρισμα) από τα αποσπάσματα του Ονείρου στο κύμα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/02/2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/02/2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/02/2013 ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ α) Η χριστιανική πίστη και η φυσιολατρία είναι γνωρίσματα της παπαδιαμαντικής πεζογραφίας. Να τα επισημάνετε

Διαβάστε περισσότερα

Όνειρο στο κύμα. Το έργο (γενικά)

Όνειρο στο κύμα. Το έργο (γενικά) Όνειρο στο κύμα Το έργο (γενικά) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης -Ανήκει στα «αυτοβιογραφικά» διηγήματα του Π. και σε εκείνα της ωριμότητάς του. Προφανώς, έχουμε να κάνουμε με αναμνήσεις του συντάκτη, που αναφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Νέα Αθηναϊκή Σχολή Λογοτεχνία Β Λυκείου Εισαγωγή Επιμέλεια: Τ. Γιακουμάτου www.netschoolbook.gr 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Εσωτερική αναδιάρθρωση κράτους-στόχος

Διαβάστε περισσότερα

http://www.epil.gr Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθµού - Καλαµάτα τηλ.: 27210-95352 & 96390

http://www.epil.gr Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθµού - Καλαµάτα τηλ.: 27210-95352 & 96390 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α Πράγµατι ο Παπαδιαµάντης είναι κατεξοχήν

Διαβάστε περισσότερα

Αφηγηματικές τεχνικές -αφηγηματικοί τρόποι

Αφηγηματικές τεχνικές -αφηγηματικοί τρόποι Αφηγηματικές τεχνικές -αφηγηματικοί τρόποι Αφηγηματικές τεχνικές Οι λειτουργίες του αφηγητή 0 αφηγητής μπορεί να είναι πρόσωπο της αφήγησης, με πρωταγωνιστικό ή δευτερεύοντα ρόλο, ή μπορεί να είναι αμέτοχος

Διαβάστε περισσότερα

β) Στην περιγραφή της Μοσχούλας ενσωματώνονται επίθετα με μεταφυσικό περιεχόμενο, γεγονός που

β) Στην περιγραφή της Μοσχούλας ενσωματώνονται επίθετα με μεταφυσικό περιεχόμενο, γεγονός που ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ηθογραφικό στοιχείο: Ο συγγραφέας πλησιάζει τον απλό άνθρωπο της υπαίθρου (το βοσκό, το γεωργό, την πτωχή χήρα) περιγράφοντας τις συνήθειες, τις εργασίες του, την απλή και ταπεινή ζωή του,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Διδάσκουσα: Δέσποινα Καραβαγγέλη 1. Αφηγηματικές τεχνικές Η αφηγηματολογία είναι η επιστήμη που μελετά την αφηγηματική λειτουργία και µας προσφέρει ό,τι απαιτείται για να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

Β.1. Η αφήγηση διανθίζεται από πολλά εκφραστικά μέσα. Στο απόσπασμα αυτό χρησιμοποιούνται τα εξής:

Β.1. Η αφήγηση διανθίζεται από πολλά εκφραστικά μέσα. Στο απόσπασμα αυτό χρησιμοποιούνται τα εξής: ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 26 ΜΑΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο Αλ. Παπαδιαμάντης δεν έμεινε μόνο στην απλή

Διαβάστε περισσότερα

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π 1 ΟΡΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Εστίαση (πρόκειται για τη σχέση του αφηγητή µε τα πρόσωπα της ιστορίας). Μηδενική = όταν έχουµε αφηγητή έξω από τη δράση (αφηγητής παντογνώστης). Εξωτερική = ο αφηγητής γνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2014

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2014 Α1. Το έργο του Βιζυηνού χαρακτηρίζεται, μεταξύ των άλλων και για τη θεατρικότητά του. Θα μπορούσαν λοιπόν να επισημανθούν τα ακόλουθα στοιχεία, που είναι κοινά,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 01/02/2015 Ημερομηνία

Κυριακή 01/02/2015 Ημερομηνία Διαγώνισμα 2014-15 Ενδεικτικές απαντήσεις Κυριακή 01/02/2015 Ημερομηνία Νεοελληνική Λογοτεχνία Εξεταζόμενο μάθημα Γ Λυκείου Τάξη Α. Το όνειρο στο κύμα, γνήσιο αντιπροσωπευτικό διήγημα του Αλ. Παπαδιαμάντη

Διαβάστε περισσότερα

Τα μοτίβα της πεζογραφίας του Βιζυηνού του Αμάραντου Αφεντουλίδη Κυρίαρχα στοιχεία: Ο ρομαντισμός, η βαθιά θρησκευτικότητα, το έντονο συναίσθημα, η αχαλίνωτη φαντασία. Εκείνο, όμως, το στοιχείο που διακρίνει

Διαβάστε περισσότερα

ÈÅÌÁÔÁ 2007 ÏÅÖÅ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 2007

ÈÅÌÁÔÁ 2007 ÏÅÖÅ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 2007 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ιονύσιο Σολωµό «Ο Κρητικό» 3 3 4 σαν πέτρες µε βυθίζουν! 4 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Θέµατα της Επτανησιακής Σχολής που απαντούν στα δοθέντα αποσπάσµατα

Διαβάστε περισσότερα

4. «Συγχρόνως µ εκυρίευσε και ο φόβος το ταλαίπωρον ζώον»: Να σχολιάσετε σε µια παράγραφο 100 περίπου λέξεων το παραπάνω χωρίο.

4. «Συγχρόνως µ εκυρίευσε και ο φόβος το ταλαίπωρον ζώον»: Να σχολιάσετε σε µια παράγραφο 100 περίπου λέξεων το παραπάνω χωρίο. Απαντήσεις 1. Στο διήγηµα το όνειρο συνυφαίνεται µε την πραγµατικότητα. Να εντοπίσετε στο απόσπασµα τα σηµεία στα οποία γίνεται αισθητή η διαδοχική µετάβαση από τον κόσµο του ονείρου στον κόσµο της πραγµατικότητας.

Διαβάστε περισσότερα

2 Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα. Αλλά η αναδροµή στο χρόνο γίνεται µε τη γλώσσα που τότε µιλούσε: Α. «Βρέθηκα εδώ χωρίς να ξέρω,. κοπέλα µου» Β.

2 Η γλώσσα είναι η γνωστή καθαρεύουσα. Αλλά η αναδροµή στο χρόνο γίνεται µε τη γλώσσα που τότε µιλούσε: Α. «Βρέθηκα εδώ χωρίς να ξέρω,. κοπέλα µου» Β. 1 Όνειρο στο κύµα του Αλεξάνδρου Παπαδιαµάντη (2ο µέρος) 4 η ενότητα = το όνειρο στο κύµα («Tήν ανεγνώρισα τα επίγεια»). Πλαγιότιτλοι παραγράφων 1 η = η Μοσχούλα που κολυµπά 2 η - 6 η = πώς τον παγιδεύει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του Σολωμού. Το μεταφυσικό στοιχείο εντοπίζεται λόγου χάρη στο στίχο 54 όπου ανιχνεύουμε

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 07 /06 /2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»

Διαβάστε περισσότερα

Αλ. Παπαδιαμάντης, Όνειρο στο κύμα

Αλ. Παπαδιαμάντης, Όνειρο στο κύμα Αλ. Παπαδιαμάντης, Όνειρο στο κύμα Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μαζί με το Γεώργιο Βιζυηνό θεωρούνται οι κατεξοχήν πατέρες του διηγήματος, κυρίως του ηθογραφικού. Βάση λοιπόν των διηγημάτων του Παπαδιαμάντη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΌΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΌΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΌΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΌΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ - 1 - Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Ο Παπαδιαμάντης έζησε τη ζωή του ανάμεσα στη Σκιάθο και στην Αθήνα σε μια ε- ποχή που όλα μεταβάλλονταν κι ο παλιός κόσμος με τα ήθη, τα έθιμα και τις αντιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό Ημερομηνία 9/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://plusmag.gr/ Αλεξάνδρα Παναγοπούλου http://plusmag.gr/article/%cf%84%ce%b1%ce%bd_%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%bf%cf %85%CE%BD_%CF%84%CE%B1_%CF%83%CE%BD%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%B1_%CE%B

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Κάποια από τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Οδ. Ελύτη ειναι: η ποιητική προσέγγιση του κόσµου µε τις

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού Ημερομηνία 20/5/2016 Μέσο Συντάκτης Link vivlio-life.gr Βιργινία Αυγερινού http://vivlio-life.gr/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae- %CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF-

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Κάποια από τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Οδ. Ελύτη ειναι: η ποιητική προσέγγιση του κόσµου µε τις αισθήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ 2 0 1 8 Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου "Υπήρχε μαγεία πίσω από τη συγγραφή, που ξεπερνούσε κατά πολύ τα οφέλη της κάθαρσης. Κυριαρχία πάνω στα αισθήματα και στις κινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α1. Τα βασικά θέµατα της Επτανησιακής σχολής είναι η φύση, η θρησκεία, η πατρίδα, η γυναίκα και ο έρωτας στην εξιδανικευµένη τους µορφή. Στο πρώτο απόσπασµα γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΦΗΓΗΣΗ 1. Ποιος αφηγείται; 2. Τι αφηγείται; 3. Πώς αφηγείται;

ΑΦΗΓΗΣΗ 1. Ποιος αφηγείται; 2. Τι αφηγείται; 3. Πώς αφηγείται; ΘΕΩΡΙΑ ΛΟΓΟΣΕΦΝΙΑ ΑΦΗΓΗΣΗ 1. Ποιος αφηγείται; 2. Τι αφηγείται; 3. Πώς αφηγείται; 1. Ποιος αφηγείται; Ο αφηγητήσ δεν είναι ίδιοσ με τον ςυγγραφζα, εκτόσ από τισ περιπτώςεισ αυτοβιογραφίασ ή απομνημονευμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 1. Πράγματι, τα προαναφερθέντα αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη, που πιστοποιούνται σαφέστατα- και στο δοθέν ποίημα. Συγκεκριμένα:

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 23 Ιουνίου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις Επαναληπτικών Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων A1. Ο Παπαδιαμάντης ανδρώνεται πνευματικά στην

Διαβάστε περισσότερα

ιονύσιος Σολωµός ( )

ιονύσιος Σολωµός ( ) ιονύσιος Σολωµός (1798 1857) Ένας από τους σηµαντικότερους νεοέλληνες ποιητές. Είναι ο εθνικός µας ποιητής Ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηµατικά τη δηµοτική γλώσσα Αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ Μικρό λεξικό βασικών όρων Κύριοι αφηγηματικοί τρόποι: α) Αφήγηση (ή διήγηση): η έκθεση-παρουσίαση πραγματικών ή πλασματικών γεγονότων από ένα πρόσωπο, τον αφηγητή. Η αφήγηση

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Όνειρο στο κύμα

Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Όνειρο στο κύμα Δημοσιεύεται το 1900 στο περιοδικό Παναθήναια, στο οποίο ο Παπαδιαμάντης εργαζόταν ως συντάκτης. Ερωτικό κείμενο, καταχωρημένο στα αυτοβιογραφικά και της εφηβικής ηλικίας. Παρελθόν - παρόν δυναμική αντιπαράθεση.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης:

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης: 1 ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ Ο χρόνος σε μια λογοτεχνική αφήγηση μπορεί να διακριθεί στο χρόνο της ιστορίας και στο χρόνο της αφήγησης: ο χρόνος της ιστορίας ο χρόνος της αφήγησης είναι ο φυσικός

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο ρομαντισμός προβάλλει το συναίσθημα και τη φαντασία. Στα ποιήματα υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΕ.Λ.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΕ.Λ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΕ.Λ. Α.1. Πεζολογία: Παρά το γεγονός ότι το ποίημα εκφράζει συναισθηματικές καταστάσεις, αποπνέει έντονη συγκίνηση. Ο λυρισμός, ωστόσο, εκφράζεται μόνο

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου

Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου Ημερομηνία 20/11/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://agrinio-life.gr/ Ιουλία Ιωάννου http://bit.ly/1skxbmb Σκέψεις για το μυθιστόρημα του Σωτήρη Σαμπάνη «Σκανταλόπετρα» από την Ιουλία Ιωάννου 42 Views November

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη" Στο βιβλίο χρησιμοποιείτε πολυπρόσωπες αφηγήσεις μέσα στην κεντρική πλοκή ώστε να μιλήσετε για την ίδια

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Θεατρικό Εργαστήρι: Δημιουργία δραματικών πλαισίων με αφορμή μαθηματικές έννοιες. Ανάπτυξη ικανοτήτων για επικοινωνία μέσω του θεάτρου και του δράματος. Ειδικότερα αναφορικά με τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Τίτσα Πιπίνου: «Οι ζωές μας είναι πολλές φορές σαν τα ξενοδοχεία..»

Τίτσα Πιπίνου: «Οι ζωές μας είναι πολλές φορές σαν τα ξενοδοχεία..» Ημερομηνία 11/8/2016 Μέσο Συντάκτης Link artpress.sundaybloody.com Βασόλης Κάργας http://artpress.sundaybloody.com/?it_books=%cf%84%ce%af%cf%84%cf%83%ce%b1- %CF%80%CE%B9%CF%80%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%B9-

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 1.Α. Ο ρόλος και η λειτουργία του Προλόγου ως δομικό στοιχείο της τραγωδίας: Ο πρόλογος μιας τραγωδίας αποτελεί τα πρώτο από τα απαγγελλόμενα μέρη και εκτελείται από τους

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές, εκφραστικοί τρόποι και εκφραστικά μέσα στη λογοτεχνία

Τεχνικές, εκφραστικοί τρόποι και εκφραστικά μέσα στη λογοτεχνία Τεχνικές, εκφραστικοί τρόποι και εκφραστικά μέσα στη λογοτεχνία Ύφος (συναντιέται επίσης η έννοια «τόνος του κειμένου»): Διδακτικό, παραινετικό, προτρεπτικό, εξομολογητικό, απλό, λιτό, επιγραμματικό, ρητορικό,

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 5

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 5 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Νεοελληνική Γλώσσα / Γ ΕΠΑΛ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/01/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Μη λογοτεχνικό κείμενο Α1. Πρόταση 1. Η λέξη πρόοδος ισοδυναμεί με βελτίωση της ζωής σε όλους τους τομείς. Σωστό/ Λάθος

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα. Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα

Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα. Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα Σχολ. Έτος: 2016 Β Τετράμηνο Τάξη: Α Λυκείου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζωγράφου Ιωάννα Μαθήτριες: Ντασιώτη Μαρία Ντρίζα Τζέσικα Τσιάρα Αλεξάνδρα Το συγκεκριμένο διήγημα του Γ. Ιωάννου, ανήκει στη συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Πάτρα, Δεκέμβρης 2012 Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να είναι τέχνη, εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη

Διαβάστε περισσότερα

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες.

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1 Σενάριο Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Σε αντίθεση με τα αφηγηματικά ή λογοτεχνικά είδη, το σενάριο περιγράφει αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ:ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Θέμα: Περιγραφή προσώπου Τίτλος: «ο παππούς μου» Α. ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ 1. Φάση Αυθεντικοποίησης (3Χ40 λεπτά) Προβληματισμός

Διαβάστε περισσότερα

«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια»

«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια» «Το κορίτσι με τα πορτοκάλια» «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου αρχίζει να ξετυλίγει το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα)

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) Αλεξάνδρα Μυλωνά, φιλόλογος-σκηνοθέτις-συγγραφέας Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος ΜΑ-εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ Η Ιλιάδα μαζί με την Οδύσσεια αποτελούν τα αρχαιότερα έπη, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που μας

Διαβάστε περισσότερα

Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης

Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης Ημερομηνία 27/02/2015 Μέσο Booksitting Συντάκτης Αλεξία Καλογεροπούλου Link http://goo.gl/kusjcs Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης Το BookSitting μίλησε με τον Μανώλη Ανδριωτάκη,

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και...

«Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και... «Πώς υφαίνεται ο χρόνος»: Ένα μυθιστόρημα για το παρελθόν που επιστρέφει και κάθε γυναίκα πρέπει να διαβάσει 10 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά»

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» Αναστασία Μπούτρου Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» α) Αν κάποιος έχει φαντασία, μπορεί και φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο. Κλείνει τα μάτια του και βλέπει αυτό που ποθεί. Αυτό το απόσπασμα εννοεί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ (ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ)

ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ (ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ) ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ (ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ) Γενικά Γνωρίσματα-Αξιολόγηση Ο Παπαδιαμάντης στην αρχή δημοσίευσε τρία ιστορικά μυθιστορήματα, περιπετειώδη και ρομαντικά, όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία, και γρήγορα

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο

Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο Στην αρχή είχαμε κάποια ερωτήματα... έργο; Πώς διαβάζει κανείς ένα ολόκληρο λογοτεχνικό Ποιο βιβλίο θα μας δημιουργούσε την ανάγκη να το επεξεργαστούμε να στοχαστούμε

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου

Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου Το Σενάριο Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου... 2-10 Σενάριο Ντοκιμαντέρ Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου. 11 12 Σημειώσεις για ένα Σενάριο Ντοκιμαντέρ Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου... 13-19 Το σενάριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) Α1. Από τον ιδιαίτερο και πολύ προσωπικό χαρακτήρα γραφής του Ιωάννου δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν και κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ 1 ο Λ ύ κ ε ι ο Κ α ι σ α ρ ι α ν ή ς

Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ 1 ο Λ ύ κ ε ι ο Κ α ι σ α ρ ι α ν ή ς ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ: Ση μ ε ι ώ σ ε ι ς Ηθογραφία: Ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής των απλών και ταπεινών ανθρώπων της Σκιάθου. Τρόπος ζωής και συνήθειες των απλών ανθρώπων της νησιώτικης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ: σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ: σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ: σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς Ηθογραφία: Ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής των απλών και ταπεινών ανθρώπων της Σκιάθου. Τρόπος ζωής και συνήθειες των απλών ανθρώπων της νησιώτικης

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 194) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το σχολικό έτος μόνο

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Χώρος: Νεοχώρι Κρήτης Χρόνος: 1925-1930 (περίοδος Β Παγκοσμίου πολέμου) Πρόσωπα Οικογένεια Φτενούδου Πατέρας: Μιχαήλος Μητέρα:

Διαβάστε περισσότερα

μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16

μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16 περιεχόμενα μάθημα πρώτο: αστρολογία & σχέσεις 6 μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16 ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: με ποιον τρόπο αγαπάμε 42 ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ: με

Διαβάστε περισσότερα

Βιογραφικά είδη. Σοβαρό, επίσηµο, τυπικό

Βιογραφικά είδη. Σοβαρό, επίσηµο, τυπικό Βιογραφικά είδη (Βιογραφία, µυθιστορηµατική βιογραφία, αυτοβιογραφία, µυθιστορηµατική αυτοβιογραφία, βιογραφικό σηµείωµα, αυτοβιογραφικό σηµείωµα, αποµνηµονεύµατα, ηµερολόγιο, συστατική επιστολή) Περιεχόµενο

Διαβάστε περισσότερα

Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου

Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου Τετάρτη, 30 Ιουλίου 2014 Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου Στο «Σαν τα φύλλα του καπνού» εξιστορείται μια ευαίσθητη, ρομαντική και νοσταλγική ιστορία που μας συγκινεί και μας ταξιδεύει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ. ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ : «Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ» (Η μυστική παπαρούνα) Τη βαθμιαία συναισθηματική μεταστροφή του λοχία στη θέαση της παπαρούνας

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ. ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ : «Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ» (Η μυστική παπαρούνα) Τη βαθμιαία συναισθηματική μεταστροφή του λοχία στη θέαση της παπαρούνας ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ: Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ : «Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ» (Η μυστική παπαρούνα) Τις αντιθέσεις του αποσπάσματος Τη βαθμιαία συναισθηματική μεταστροφή του λοχία στη θέαση της παπαρούνας

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα 21/04/2015 Το φως της λάμπας πάνω στο τραπέζι αχνοφέγγει για να βρίσκουν οι λέξεις πιο εύκολα το δρόμο τους μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Δημητριάννα Σκουρτσή Γ2 Σχολικό έτος 2014-15 Τάξη Γ Γυμνασίου Λογοτεχνικό Εξωσχολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Η ποιητική έκφραση των ποιητών της Επτανησιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 12:25 Σελίδα 2 από 6 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 06/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΣΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 1 2 Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 3 Τα λουλούδια χωρίς όνομα, τα έχει ο καθένας από μας, αλλά δεν το ξέρουμε. Δεν μας μαθαίνουν τίποτα και ψάχνουμε μόνοι μας άσκοπα να βρούμε κάτι, για να

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21

Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21 Ημερομηνία 12/12/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://now24.gr/ Μαίρη Γκαζιάνη http://now24.gr/i-singrafeas-giota-gouveli-ke-i-proti-kiria/ Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) Μαρία Πολυδούρη ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Το ποίηµα υπερασπίζεται µια ορισµένη ποιητική επιλογή. Ποια είναι αυτή και σε ποιο είδος

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις λυρισµό 2.

Απαντήσεις λυρισµό 2. Απαντήσεις 1. Η λιτότητα, η εκφραστική καθαρότητα, ο δωρικός χαρακτήρας της αφήγησης, το απλό και λιτό ύφος, ο αφαιρετικός και συνάµα περιεκτικός λόγος, είναι µερικά από εκείνα τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Φανή Πανταζή μιλάει στο Infowoman.gr για το μεγαλείο της μητρικής αγάπης

Η συγγραφέας Φανή Πανταζή μιλάει στο Infowoman.gr για το μεγαλείο της μητρικής αγάπης ΣΧΕΣΕΙΣ Η συγγραφέας Φανή Πανταζή μιλάει στο Infowoman.gr για το μεγαλείο της μητρικής αγάπης 13 Μάϊου 2018 ΗΓιορτή της Μητέρας πλησιάζει (13 Μαΐου) και το Infowoman.gr θέλει να τιμήσει όλες εκείνες τις

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). 1. Σ ένα πολιτισμό όπου επικρατεί το εμπορικό πνεύμα και η

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση προφορικού λόγου

Κατανόηση προφορικού λόγου Κατανόηση προφορικού λόγου Επίπεδο Γ Δεύτερη διδακτική πρόταση Μυθολογία Ενδεικτική διάρκεια: Ομάδα-στόχος: Διδακτικός στόχος: Στρατηγικές: Υλικό: Ενσωμάτωση δραστηριοτήτων: 1 διδακτική ώρα έφηβοι και

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER 1 Α Ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,

Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr e-mail:info@apolito.gr Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3, !! Ἡ μήτηρμουἐκρέμασετὴνκεφαλήν,ὡςκατάδικος,ὅστιςἴσταται πληκτικῆςσιωπῆς. ἐνώπιοντοῦκριτοῦτουμὲτὴνσυναίσθησιντρομεροῦτινὸςἐγκλήματος. -Μάλιστα,μητέρα!Πῶςδὲντὸ'θυμοῦμαι!ἦτανἡμόνημαςἀδελφὴ, -Τὸ'θυμᾶσαιτὸἈννιώ

Διαβάστε περισσότερα

Μυστικά, ενοχές, εγκλήματα: Το συναρπαστικό «Καθρέφτες και Είδωλα» μπορεί να γίνει δικό σου! SHARE+

Μυστικά, ενοχές, εγκλήματα: Το συναρπαστικό «Καθρέφτες και Είδωλα» μπορεί να γίνει δικό σου! SHARE+ Μυστικά, ενοχές, εγκλήματα: Το συναρπαστικό «Καθρέφτες και Είδωλα» μπορεί να γίνει δικό σου! SHARE+ Αφροδίτη Πρέβεζα γράφει #διαγωνισμός ipop.gr Μια γυναίκα μας αφηγείται μέσα απ το κελί της την ιστορία

Διαβάστε περισσότερα