Ιστορία του κλίματος. οι τωρινές μεταβολές είναι πολύ πιο ραγδαίες. Ιστορία του κλίματος 6/9/15. Διεθνή Πολιτική Οικονομική της Κλιματικής Αλλαγής

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ιστορία του κλίματος. οι τωρινές μεταβολές είναι πολύ πιο ραγδαίες. Ιστορία του κλίματος 6/9/15. Διεθνή Πολιτική Οικονομική της Κλιματικής Αλλαγής"

Transcript

1 Ιστορία του κλίματος Διεθνή Πολιτική Οικονομική της Κλιματικής Αλλαγής Τα τελευταία 50 εκατομμύρια χρόνια το κλίμα της γης είναι σε φάση σταδιακής ψύχρανσης Περιέργως πως, σε γεωλογικούς όρους ο πλανήτης μας είναι εξαιρετικά ψυχρός ενώ εμείς αγωνιούμε για την γρήγορη υπερθέρμανση Το γεγονός ότι υπάρχουν τα τεράστια φύλλα πάγου στην Ανταρκτική και στην Γροιλανδία, και σχεδόν μόνιμα στον Αρκτικό Ωκεανό, κάνει το κλίμα πολύ ευαίσθητο σε μεταβολές στα αέρια θερμοκηπίου Ιστορία του κλίματος Από την εποχή των παγετώνων του Βόρειου Ημισφαιρίου (2,5 εκατ. Χρόνια) το παγκόσμιο κλίμα μεταβάλλεται κυκλικά από συνθήκες παρόμοιες με τις δικές μας σε κανονικές εποχές παγετώνων (με φύλλα πάγου ύψους 3 χιλιόμετρα πάνω από την Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη) Αυτοί οι διαπαγετωνικοί κύκλοι εδώ και ένα εκατ. χρόνια συμβαίνουν κάθε χρόνια και προέρχονται κυρίως από τις αλλαγές στην τροχιά της γης γύρω από τον ήλιο οι τωρινές μεταβολές είναι πολύ πιο ραγδαίες Εδώ και 2,5 εκατ χρόνια το 80% του χρόνου το κλίμα ήταν ψυχρότερο από το τωρινό Ο δικός μας διαπαγετωνικός κύκλος (Ολόκαινο) ξεκίνησε πριν από περίπου χρόνια και είναι παράδειγμα των σπάνιων θερμών συνθηκών μεταξύ εποχών παγετώνων Η εποχή του Ολόκαινου ξεκίνησε με ραγδαία και δραματική λήξη της προηγούμενης εποχής το παγετώνα. Σε λιγότερο από 4000 χρόνια, οι θερμοκρασίες αυξήθηκαν κατά 6 βαθμούς Κελσίου, αυξήθηκε η στάθμη της θάλασσας κατά 120 μέτρα, αυξήθηκε το ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα κατά ένα τρίτο Όμως οι τωρινές μεταβολές είναι πολύ πιο ραγδαίες! 1

2 Οι τωρινές μεταβολές είναι πολύ πιο ραγδαίες Το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα έχει αυξηθεί από τις προ- βιομηχανικές συγκεντρώσεις των 280 ppmv σε 400 ppmv σήμερα: μια αύξηση κατά 40% Σε σχέση με τα δεδομένα από πυρήνες του πάγου στα τελευταία χρόνια οι μεταβολές διακυμαίνονται μεταξύ 180 και 300 ppmv Η διακύμανση από θερμή σε ψυχρή εποχή είναι περίπου 80 ppmv: λιγότερο από το σύνολο της ρύπανσης διοξειδίου του άνθρακα που έχουμε βάλει στην ατμόσφαιρα στα τελευταία 100 χρόνια Οι άνθρωποι βρίσκονται στην γη χρόνια Η στενή σχέση των αερίων θερμοκηπίου και της παγκόσμιας θερμοκρασίας Φαινόμενο θερμοκηπίου Φαινόμενο θερμοκηπίου Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει πως οι ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η αιτία της θέρμανσης της ατμόσφαιρας Η θερμοκρασία της γης καθορίζεται από το ισοζύγιο της ενέργειας που εισέρχεται από την ακτινοβολία του ήλιου και την ακτινοβολία που εκπέμπει η γη Η ατμόσφαιρα αφήνει να εισέλθει το ορατό φως του ηλίου αλλά απορροφά μέρος της εξερχόμενης υπέρυθρης ακτινοβολίας Το αποτέλεσμα είναι μια θερμότερη επιφάνεια γης απ ότι θα ήταν χωρίς αυτό το φαινόμενο θερμοκηπίου (από τον τρόπο που παγιδεύει υπέρυθρη ακτινοβολία ένα θερμοκήπιο) Χρειαζόμαστε το φαινόμενο θερμοκηπίου για να διατηρηθεί η ατμόσφαιρα σε φιλόξενη θερμοκρασία για την ζωή, όμως η επίδραση μεγαλώνει προκαλώντας μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας χρόνια πριν η Γη ήταν 5 βαθμούς πιο κρύα από ότι είναι τώρα και η θάλασσα 100 μέτρα χαμηλότερα από ότι είναι τώρα Χιλιόμετρα πάγου καθόταν στα βόρεια κομμάτια της Ευρώπης και Αμερικής Μετά από την τελευταία εποχή του παγετώνων, για περίπου χρόνια μέχρι την Βιομηχανική Επανάσταση η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ήταν αρκετά σταθερή Μόνο λίγοι βαθμοί υπερθέρμανσης θα προκαλέσουν λιώσιμο των παγετώνων, αύξηση της στάθμης της θάλασσας, διατάραξη των αποθεμάτων νερού, επέκταση των ερήμων, κάψιμο των δασών, και θάνατο των κοραλλιογενών υφάλων 2

3 Διοξείδιο του άνθρακα και ο κύκλος του άνθρακα Δύο δισεκ. χρόνια πριν το διοξείδιο του άνθρακα αποτελούσε μεγάλο ποσοστό της ατμόσφαιρας Με το χρόνο οι ζωντανοί οργανισμοί μετέτρεψαν το περισσότερο σε οξυγόνο (καθώς υπήρξε η εξέλιξη της φωτοσύνθεσης) Στο πιο πρόσφατο παρελθόν (1/2 εκατ χρόνια) η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα κυμαινόταν μεταξύ 200 ppm και 300 ppm Στο διάστημα αυτό εποχές των παγετώνων εναλλάσσονταν με θερμότερες περιόδους σε άμεση συνάρτηση του ποσοστού του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα Διοξείδιο του άνθρακα και ο κύκλος του άνθρακα Το μεγαλύτερο μέρος της ενίσχυσης του φαινομένου θερμοκηπίου προέρχεται από την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα από τότε Ο κύκλος του άνθρακα Το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αποτελεί μία φάση του κύκλου του άνθρακα Κάποια στιγμή το άτομο άνθρακα απορροφάται από κάποιο μέρος της επιφάνειας της γης ( δεξαμενές/υποδοχεί ς άνθρακα ) Ο κύκλος συνεχίζεται αδιάκοπα αλλά το πρόβλημα είναι πως οι άνθρωποι παρεμβαίνουμε στην αργή διαδικασία και επιστρέφουμε άνθρακα στην ατμόσφαιρα από τις δεξαμενές σε επιταχυμένους ρυθμούς καταστρέφουμε τα δάση, εξαντλούμε την τύρφη, μετατρέπουμε τον ασβεστόλιθο σε τσιμέντο, αλλά το σημαντικότερο εξαντλούμε ορυκτά καύσιμα 3

4 Εκπνέουμε διοξείδιο του άνθρακα Ακόμα και όταν αναπνέουμε εκλύουμε διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αλλά προέρχονται από τρόφιμα που καταναλώσαμε που ή σχετίζονται με λαχανικά (που αφαίρεσαν τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα) ή από κρέας από ζώα που κατανάλωσαν φυτά Δεν χρειάζεται να έχουμε ενοχές επειδή αναπνέουμε Πρέπει όμως να ανησυχούμε για την καύση ορυκτών στην διαδικασία παραγωγής τροφίμων (λίπασμα, καύση, μεταφορά, κ.λ.π.) Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) είναι επιστημονική διακυβερνητική επιτροπήυπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Συντονίζει επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο και μέχρι το 2014 είχε δημοσιεύσει πέντε εκθέσεις (1990, 1995, 2001, 2007 και 2013/4) σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που παρατηρούνται και τις πιθανές επιπτώσεις τους Η πέμπτη αναφορά δημοσιεύθηκε το ex. htm Ποια είναι τα δεδομένα για την κλιματική αλλαγή Η συλλογή στοιχείων είναι τεράστιο έργο το οποίο το αναλαμβάνει η παγκόσμια κοινότητα επιστημόνων του κλίματος Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ποσότητες αερίων θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί σε σχέση με τη προ Βιομηχανικής Επανάστασης εποχή Ούτε υπάρχει αμφιβολία ότι ευθύνονται οι άνθρωποι Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι συμβαίνει η υπερθέρμανση του πλανήτη Από το 1850 η μέση θερμοκρασία της γης έχει αυξηθεί κατά 3/4 της μονάδας Κελσίου (κατά μέσο όρο) 0.13 μονάδες Κελσίου κάθε δεκαετία Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας 4

5 Πόσο καλές είναι οι προβλέψεις για το μέλλον; Η μελλοντική πορεία της κλιματικής αλλαγής θα επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες: πληθυσμιακή ανάπτυξη, τεχνολογική εξέλιξη, πολιτικές μας Ενώ η επιστήμη του φαινομένου θερμοκηπίου δεν αντιμετωπίζει αμφισβητήσεις οι ποσοτικές προβλέψεις για το μέλλον αντιμετωπίζουν μεγάλες αβεβαιότητες Η Πέμπτη αναφορά του IPCC προβλέπει πως η μέση τιμή της θερμοκρασίας το 2080 με 2100 θα είναι 2,6 με 4,8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από την σημερινή αν δεν ελεγχθούν οι εκπομπές αερίου θερμοκηπίου Ένα διάγραμμα στην Τέταρτη αναφορά προσδίδει μικρή πιθανότητα (1%) σε πολύ υψηλές τιμές κοντά στους 10 βαθμούς Κελσίου Πολλά κατώφλια Μια μικρή αύξηση θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε αλυσίδα γεγονότων και να επιφέρει νέα ισορροπία στο κλίμα, π.χ., Σε κάποια θερμοκρασία η Γροιλανδία θα λιώσει: αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω υπερθέρμανση καθώς η κάλυψη του πάγου (που θα χαθεί) αντανακλούσε μεγάλο μέρος της ακτινοβολίας του ήλιου πίσω στο διάστημα Σε κάποια θερμοκρασία μπορεί να γίνει αναπόφευκτο ο Τροπικός δάσος του Αμαζόνιου να νεκρώσει απελευθερώνοντας μεγάλη πηγή άνθρακα στην ατμόσφαιρα Κατώφλια ή μη γραμμική εξέλιξη στοιχεία που δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να συμβεί πολύ πιο απότομα από ό,τι νομίζαμε Δύο παραδείγματα είναι το μεθάνιο που είναι παγιδευμένο στην παγωμένη τούντρα του βορρά και το θερμοχαλίνιο (thermohaline) σύστημα κυκλοφορίας των ωκεανών Μεγάλες ποσότητες αερίου μεθανίου βρίσκονται παγιδευμένες στην παγωμένη τούντρα Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, η τούντρα μπορεί να λιώσει και να απελευθερωθεί το παγιδευμένο μεθάνιο Δεδομένου ότι το μεθάνιο είναι ένα πολύ δραστικό αέριο του θερμοκηπίου, αυτή η αποδέσμευσή του θα μπορούσε να επιταχύνει τον ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη 5

6 Tο θερμοχαλίνιο Η θερμοχαλίνια κυκλοφορία, που είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό ως ωκεάνια μεταφορική ταινία, αφορά τις κυκλοφορίες θερμών υδάτων κοντά στην επιφάνεια από το νότιο ημισφαίριο προς τη Θάλασσα της Νορβηγίας και επιστρεφόμενες ροές κρύων υδάτων από μεγάλα βάθη. Η διαδικασία που υποκινεί αυτή την κυκλοφορία, ο καταποντισμός των ψυχρότερων υδάτων, επηρεάζεται από την περιεκτικότητα σε αλάτι των ωκεάνιων υδάτων από την γύρω περιοχή. Καθώς η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην τήξη των πάγων και των κορυφών των παγόβουνων, καθώς προστίθενται σημαντικές ποσότητες γλυκού νερού σε αυτό το τμήμα του ωκεανού, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η νέα περιεκτικότητα σε αλάτι που προκύπτει μπορεί να σταματήσει τη λειτουργία του συστήματος της θερμοχαλίνιας κυκλοφορίας. Η παύση της λειτουργίας αυτού του συστήματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρατεταμένη περίοδο έντονου ψύχους στη βόρεια Ευρώπη. Γιατί τόση λίγη πρόοδος; Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία το 2014 ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί το τελευταίο μισό αιώνα Οι περισσότεροι επιστήμονες λένε πως η κλιματική αλλαγή είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα Όμως πολύ μικρή πρόοδος έχει επιτευχθεί στο να πειστεί ο κόσμος για την σοβαρότητα της κατάστασης και πολύ μικρά βήματα έχουν γίνει στην αντιμετώπισή της 6

7 Γιατί τόση λίγη πρόοδος; Πολλοί λόγοι έχουν ακουστεί: έλλειψη πληροφόρησης του κοινού ή επειδή η επιστήμη είναι δυσνόητη η βιομηχανία αντιστέκεται σθεναρά (ομάδες συμφερόντων του πετρελαίου και του άνθρακα) το κόστος θα επωμιστεί άμεσα ενώ τα οφέλη είναι μακρινά Όλοι αυτοί οι λόγοι αποτελούν μέρος της εξήγησης αλλά η βασική αιτία προέρχεται από τα ισχυρά κίνητρα για τον ελεύθερο επιβάτη Πρόβλημα του τζαμπατζή Ενώ το πρόβλημα του ελεύθερου επιβάτη είναι αρκετά διαδεδομένο είναι ιδιαίτερα ολέθριο στην περίπτωση των σφαιρικών δημόσιων αγαθών Τόσο τα οφέλη όσο και οι ζημιές απλώνονται σε όλη την γη από όποια χώρα/χώρες ευθύνονται Τα έξοδα των επενδύσεων για αποτροπή ή μείωση της ζημιάς τα αναλαμβάνουν οι χώρες που ενεργοποιούνται αλλά τα οφέλη απλώνονται σε όλο τον κόσμο ενώ η χώρα που κάνει την επένδυση θα λάβει ένα ελάχιστο ποσοστό αυτών τον οφελών Τα οφέλη (σε ατομικό επίπεδο) απλώνονται σε 7 δις άλλους ανθρώπους ενώ εσύ αντιμετωπίζεις το σύνολο των εξόδων (Wagner and Weitzman 2015) Nordhaus, William D., Bill McKibben, Paul Krugman, and William D. Nordhaus. A New Solution: The Climate Club. The New York Review of Books, June 4, Παγκόσμια δημόσια αγαθά Τα παγκόσμια δημόσια αγαθά διαφέρουν από εθνικά ή τοπικά δημόσια αγαθά γιατί δεν υπάρχουν μηχανισμοί (αγοραία ή κρατικά) για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά Σύμφωνα με την διεθνή νομοθεσία οι χώρες πρέπει να συναινέσουν να συμμετάσχουν σε διεθνή περιβαλλοντική συμφωνία Αν κινηθούν τα έθνη με ορθολογικά κριτήρια θα έχουν ισχυρό κίνητρο να είναι λαθρεπιβάτες στις συμφωνίες άλλων Η αποτυχία του Πρωτοκόλλου του Κιότο (η μόνη σημαντική διεθνής κλιματική συμφωνία) οφείλεται σε αυτό το πρόβλημα (με τις αδυναμίες να συμφωνηθούν και αποτελεσματικά μέτρα) Η σημασία των δυσκολιών του ελεύθερου επιβάτη Είναι χρήσιμη η σύγκριση με δύο σοβαρά ζητήματα για την υγεία και το περιβάλλον: το κάπνισμα και την ατμοσφαιρική ρύπανση Δημόσιες πολιτικές αντιμετώπισης των ζητημάτων αυτών καθυστέρησαν λόγω αμφισβήτησης του κοινού και αντίσταση της βιομηχανίας Το κάπνισμα σκοτώνει μισό εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως στις ΗΠΑ Το 1965 περισσότεροι από τους μισούς άνδρες στην Αμερική κάπνιζαν και οι περισσότεροι θεωρούσαν πως το κάπνισμα δεν προκαλεί καρκίνο Όμως μετά από μισό αιώνα παιδείας, πειθούς, προειδοποιήσεων, 90% του πληθυσμού πιστεύει πως το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο 7

8 Το κάπνισμα Το κάπνισμα είναι μια περίπτωση που οι περισσότεροι ανησύχησαν αρκετά για να λάβουν δράση μάθανε τα δεδομένα και Άλλη μια περίπτωση σχετικά πετυχημένης αντιμετώπισης αφορά την μείωση επιβλαβών σωματιδίων που προέρχεται από την ατμοσφαιρική ρύπανση (χημικές αντιδράσεις του διοξείδιου του θείου, αιθάλη, οξειδίων του αζώτου, κ.α.) Περίπου θάνατοι ετησίως προκαλούνται στις ΗΠΑ από ατμοσφαιρική ρύπανση Ρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από το 1970 έχουν αντιμετωπίσει επιτυχώς τις χειρότερες μορφές ρύπανσης, π.χ., από το 1970 έως 2014, οι εκπομπές διοξειδίου του θείου μειώθηκαν κατά 84% το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης προήλθε του συστήματος εμπορεύσιμων αδειών του 1990 μετά από την εφαρμογή Ανάλυση κόστους οφέλους Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν πως πολιτικά συστήματα (όταν λειτουργούν σωστά) είναι σε θέση να ξεπερνούν την απάθεια του κοινού και την αντίσταση ειδικών συμφερόντων (βιομηχανίες) και να πάρουν αποτελεσματικά μέτρα Τέτοια μέτρα έχουν παρθεί και στην Δυτική Ευρώπη και στην Ιαπωνία. Το πρόβλημα του ελεύθερου επιβάτη μπορεί να αντιμετωπίζεται από καλά οργανωμένες εθνικές κυβερνήσεις που μπορούν να ζυγίσουν τα οφέλη και τα κόστη για τους πολίτες Ανάλυση κόστους οφέλους Για την κλιματική αλλαγή οι εθνικοί υπολογισμοί είναι εντελώς διαφορετικοί Ο πειρασμός για να γίνεις ελεύθερος επιβάτης είναι μεγάλος Έστω πως οι ΗΠΑ υπολογίσουν πως το παγκόσμιο κοινωνικό κόστος του άνθρακα είναι $40 το τόνο (το άθροισμα των εθνικών ζημιών, π.χ., $4 για ΗΠΑ, $7 για Κίνα, $1 για Ιαπωνία) Τότε αν η Ιαπωνία λάβει υπόψη μόνο το δικό της κόστος θα επένδυε το πολύ $1 για μείωση εκπομπών που θα δημιουργούσε πολύ μικρότερες επενδύσεις από αυτό που χρειάζεται αν λάμβανε υπόψη την παγκόσμια ζημιά Με την ίδια λογική όλες οι χώρες οδηγούνται σε πολύ μικρότερες επενδύσεις από ότι χρειάζεται Καταστροφή του Όζοντος (Γιατί υπήρξε επιτυχημένη συμφωνία;) Το όζον στην τροπόσφαιρα (τμήμα της ατμόσφαιρας πιο κοντά στην γη) προκαλεί βλάβες στην γεωργία και έχει μερικές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία Στην στρατόσφαιρα (λίγο πάνω από την τροπόσφαιρα) οι μικρές ποσότητες όζοντος που υπάρχουν παίζουν ένα κρίσιμο θετικό ρόλο Απορροφώντας τα υπεριώδη μήκη κύματος προστατεύει τον άνθρωπο, τα φυτά και τα ζώα από την βλαβερή ακτινοβολία και απορροφώντας την υπέρυθρη ακτινοβολία είναι ένας παράγοντας που καθορίζει το κλίμα της Γης. 8

9 Καταστροφή του Όζοντος Οι χλωροφθοράνθρακες επηρεάζουν την ασπίδα της στρατόσφαιρας Έχουν χρησιμοποιηθεί ως προωθητικά αέρια σε φιαλίδια αεροζόλ και αφρούς αποφυγής τριβών, συσκευασίας και μόνωσης, κατάψυξη τροφίμων, κλιματισμό αυτοκινήτων, κ.α. Οι εργαστηριακές και επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι το UVB (υπεριώδη τύπου Β) προκαλεί μη μελανωματικής μορφής καρκίνου του δέρματος και παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του κακοήθους μελανώματος Έχει συνδεθεί και με καταρράκτη στα μάτια Το 1978 η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ προώθησε μια ρύθμιση που απαγόρευε την παρασκευή, τη κατεργασία και την διανομή όλων σχεδόν των πλήρως αλογονοποιημένων χλωροφθοοαλκανίων ως προωθητικών αερίων σε συσκευασίες αεροζόλ Παρόλα αυτά συνεχίστηκε σε παγκόσμια κλίμακα η απελευθέρωση των δύο κυριότερων χλωροφθορανθράκων (CFC-11, CFC-12) Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ Τον Σεπτέμβριο του 1988, 24 χώρες υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ Σειρά νέων συμφωνιών ακολούθησαν που επέκτειναν την κάλυψη του αριθμού των ουσιών και προσδιόρισαν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα σταδιακής κατάργησης της παραγωγής και χρήσης τους Περίπου 96 χημικές ουσίες ελέγχονται σε κάποιο βαθμό από αυτές τις συμφωνίες Το Πρωτόκολλο θεωρείται κατά κανόνα μια από τις επιτυχημένες ιστορίες των διεθνών συμφωνιών για το περιβάλλον Πώς πέτυχε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ; Πώς ξεπέρασε η συμφωνία το πρόβλημα του ελεύθερου επιβάτη; Ένας λόγος της επιτυχίας ήταν η αναγνώριση εξ αρχής της ανάγκης της ενεργούς συμμετοχής των αναπτυσσόμενων χωρών Συστατικά επιτυχίας: οι μεταγενέστερες καταληκτικές για την κατάργηση των ουσιών αυτών στις αναπτυσσόμενες χώρες Η δημιουργία του Πολυμετοχικού Ταμείου Πώς πέτυχε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ; Το Πολυμετοχικό Ταμείο σχεδιάστηκε να καλύψει το αυξητικό κόστος που αναλαμβάνουν οι αναπτυσσόμενες χώρες ως αποτέλεσμα της λήψης μέτρων για εξάλειψη της παραγωγής και χρήσης χημικών ουσιών που καταστρέφουν το όζον Οι εισφορές στο Ταμείο προέρχονται από τις βιομηχανικές χώρες και έχει αναπληρωθεί πολλές φορές Μέχρι τον Απρίλη του 2013 οι συνεισφορές από 45 χώρες είχαν ξεπεράσει τα $3,09 δις Το Ταμείο προωθεί τις τεχνικές αλλαγές και διευκολύνει την μεταβίβαση πιο φιλικών και ασφαλών για το περιβάλλον προϊόντων, υλικών και μηχανημάτων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες 9

10 Πώς πέτυχε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ; Όμως η επιτυχία της προστασίας του όζοντος ήταν δυνατή σε μεγάλο βαθμό επειδή οι παραγωγοί ήταν σε θέση να αναπτύξουν και να κυκλοφορήσουν στην αγορά εναλλακτικές λύσεις στη θέση των χημικών ουσιών Σε πολλές περιπτώσεις οι εταιρίες που ήταν υποχρεωμένες να σταματήσουν την χρήση αυτών των ουσιών ήταν και αυτές που παρήγαγαν τα υποκατάστατα (νέα αγορά) Οι χώρες και οι παραγωγοί τερμάτισαν την χρήση των χλωροφθορανθράκων πιο γρήγορα από ότι αναμενόταν λόγω αυτών των υποκατάστατων και του γεγονότος πως τα κέρδη από αυτά αναπλήρωναν τις απώλειες κερδών Διακριτές εθνικές πολιτικές εφαρμογής της συμφωνίας Παρότι οι συμφωνίες ορίζουν εθνικούς στόχους κατάργησης είναι θέμα της κάθε χώρας τι μέτρα θα πάρει Οι ΗΠΑ επέλεξαν έναν μοναδικό συνδυασμό τελών προϊόντος και εμπορεύσιμων αδειών (ευέλικτο σύστημα) που έχει θεωρηθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικός Πιο πρόσφατα έχουν γίνει προσπάθειες διεθνώς να γίνει χρήση της συμφωνίας ως βάση για την κατάργηση του υδροχλωροφθορανθράκων (HFCs) Αυτή αποτελεί μια ομάδα των ουσιών που αντικατέστησαν τα CFCs αλλά έτυχε να είναι και ιδιαίτερα ισχυρά αέρια θερμοκηπίου Τρεις γενικές στρατηγικές 1. Κλιματική μηχανική ή γαιομηχανική: 1. Αφαίρεση διοξειδίου του άνθρακα, π.χ., χρήση τεχνολογιών αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα (CDR) από την ατμόσφαιρα, με τη δέσμευση και την ταφή εκπομπών από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, κ.α. ( ) 2. Διαχείριση ηλιακής ακτινοβολίας, π.χ., η εκτόξευση σωματιδίων στην ατμόσφαιρα για να προκύψει αντισταθμιστική ψύξη ή η προσθήκη σιδήρου στους ωκεανούς για να προωθηθεί η ανάπτυξη φυτοπλαγκτόν που απορροφά τον άνθρακα Τρεις γενικές στρατηγικές 2. Προσαρμογή: σημαίνει στρατηγικές οι οποίες θα μας επέτρεπαν να συνεχίσουμε να λειτουργούμε αποτελεσματικά ακόμα και με αλλαγμένες θερμοκρασίες 3. Μετριασμός και αποτροπή: σημαίνει απόπειρα για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας με στρατηγικές σχεδιασμένες να αυξήσουν την δυνατότητα του πλανήτη να απορροφά τα αέρια του θερμοκηπίου και στρατηγικές για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου 10

11 Στρατηγικές για αποτροπή (θα εστιάσουμε σε αυτές) Η πιο σημαντική στρατηγική αποτροπής αφορά τη χρήση της ενέργειας που προκύπτει από ορυκτά καύσιμα Η καύση των ορυκτών καυσίμων οδηγεί στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να μειωθούν είτε με τη χρήση λιγότερης ενέργειας, είτε με τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας (όπως η αιολική ενέργεια, τα φωτοβολταϊκά ή το νερό) που δεν παράγουν καθόλου διοξείδιο του άνθρακα Κάθε σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα σήμαινε δραματικές αλλαγές στα πρότυπα ενεργειακής κατανάλωσης μας και θα είχε υψηλό οικονομικό κόστος. Συνεπώς η συζήτηση σχετικά με το πόσο πιστά θα ακολουθηθεί αυτή η στρατηγική είναι ένα θέμα δημόσιας πολιτικής που προκαλεί διαφωνίες. Μια άλλη στρατηγική είναι να ενθαρρύνουμε δράσεις που αυξάνουν το ποσό του άνθρακα που απορροφάται από τα δένδρα και την γη Θα έπρεπε να πιστωθεί η απορρόφηση από την επίγεια βιόσφαιρα; Έρευνες δείχνουν πως με κατάλληλες αλλαγές στις χρήσεις γης θα μπορούσαμε να αποθηκεύσουμε πολύ περισσότερο άνθρακα (αφαιρώντας από την ατμόσφαιρα) Αναγνώριση αυτής της δυνατότητας δημιουργεί πίεση στις κλιματικές διαπραγματεύσεις να υπάρξει πίστωση τέτοιων δραστηριοτήτων στις αγορές και φορολογίες άνθρακα Υποστηρικτές ισχυρίζονται πως είναι φτηνός τρόπος και μπορεί να βοηθήσει βιώσιμες πρακτικές (περιορισμό αποψίλωσης δασών ή αποτροπή ερημοποίησης εδαφών) Αντίπαλοι θεωρούν πως η γνώση μας για το ζήτημα παραμένει σε βρεφικό στάδιο για να ποσοτικοποιηθεί η«πίστωση» και ότι θα απαιτούνταν μεγάλα ποσά για να ελέγχεται και να πιστοποιείται συνεχώς (credit fraud) Θεωρία παιγνίων και κλιματικές διαπραγματεύσεις Τα οφέλη από την συμμετοχή σε διεθνή περιβαλλοντική συμφωνία εξαρτώνται και από τις αποφάσεις των άλλων χωρών Ένα κομμάτι της ανάλυσης αφορά τις συνθήκες που οδηγούν σε αυτοελεγχόμενη συμφωνία (Barrett 1994), δηλαδή όταν τα κίνητρα ενθαρρύνουν και την συμμετοχή μιας χώρας και την συμμόρφωση με τους κανόνες Εφόσον δεν υπάρχει παγκόσμια κυβέρνηση αρκετές ελπίδες εξαρτώνται από τις αυτοελεγχόμενες συμφωνίες (σταθερές συμμαχίες) Το υπόδειγμα του Barrett Υποθέτει πως οι συμβαλλόμενοι επιλέγουν τις στρατηγικές τους για να μεγιστοποιήσουν τα συλλογικά καθαρά οφέλη Στην δομή του παίγνιου όταν μια χώρα αποδεχθεί να συμμετάσχει οι άλλες χώρες που συμμετέχουν αυξάνουν τις δράσεις αποτροπής και έτσι επιβραβεύουν την συμμετοχή και το αντίστροφο (τιμωρία) όταν αποχωρεί μια χώρα Αυτές οι επιβραβεύσεις και τιμωρίες είναι αξιόπιστες γιατί οι συμβαλλόμενοι πάντα επιλέγουν επίπεδα μετριασμού που μεγιστοποιεί τα συλλογικά καθαρά οφέλη 11

12 Κάτω από ποιες συνθήκες θα έχουμε σταθερές και πετυχημένες συμμαχίες; Η ανάλυση του Barrett δείχνει πως θα συμβούν μόνο όταν η διαφορά των συνεργατικών και μη συνεργατικών αποτελεσμάτων είναι μικρή Γιατί; Το πρόβλημα του ελεύθερου επιβάτη. Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής η διαφορά είναι μεγάλη, δηλαδή τα οφέλη της συνεργασίας είναι μεγάλα οπότε και το κίνητρο ελεύθερου επιβάτη είναι μεγάλο: οπότε δεν περιμένουμε σταθερές συμμαχίες Κατώφλια και συμμαχίες Πιο πρόσφατη δουλειά του Barrett (2013) εξετάζει το κατά πόσο καταστροφικά κατώφλια ( tipping points ) αυξάνουν τα κίνητρα αρκετά για συνεργασία Βρίσκει πως όταν καταστροφικά κατώφλια είναι βέβαια και τα οφέλη από το να τα αποφύγουμε μεγάλα σχετικά με το κόστος, οι συνθήκες είναι κατάλληλες για αυτοελεγχόμενες συνεργασίες Η αβεβαιότητα για το μέγεθος της καταστροφής δυστυχώς οδηγεί στην κατάρρευση συνεργασίας Παιχνίδι με το χρόνο (Jacquet 2013): νέα εμπόδια Στο παιχνίδι η φύση και ο χρόνος των αποτελεσμάτων επηρεάζει την συνεργασία 6 παίκτες ξεκινούν με 40 ευρώ ο κάθε παίκτης 10 γύροι Αν στο τέλος των 10 γύρων έχουν δοθεί 120 ευρώ συνολικά θεωρείται πως αποτρέψαμε την κλιματική αλλαγή Κάθε παίκτης λαμβάνει ένα δώρο (bonus) μετά την συνεισφορά του Παιχνίδι με το χρόνο (Jacquet 2013): νέα εμπόδια 1 ο σενάριο: όταν το δώρο ήταν 45 ευρώ την επόμενη μέρα 7 από τις 11 ομάδες «απέτρεψαν την καταστροφή» 2 ο σενάριο: όταν το δώρο ήταν 45 ευρώ αλλά μετά από 7 εβδομάδες, μόνο 4 από τις 11 ομάδες τα κατάφεραν 3 ο σενάριο: όταν το δώρο χρησιμοποιήθηκε για να φυτευτεί ένα δέντρο που θα αφαιρούσε άνθρακα, καμία από τις ομάδες δεν τα κατάφερε Τα προβλήματα αυξάνονται όταν τα οφέλη έρχονται αργά και είναι δημόσια! 12

13 Κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία για συνεργασία Υπάρχουν συστατικά μορφών διεθνών συνεργασιών που δεν πιάνουν τα υποδείγματα που αναφέραμε Co- benefits (συνδυαστικά οφέλη) που προέρχονται από δράσεις που δεν έχουν αναγκαστικά ως κυρίαρχο στόχο την κλιματική αλλαγή, π.χ., ο μετριασμός της χρήσης του άνθρακα ως μορφή ενέργειας επιφέρει και άμεσα οφέλη τοπικής ατμόσφαιρας (υγεία) Συνδυασμός ζητημάτων («Issue linkage»): χώρες διαπραγματεύονται παράλληλα ζητήματα, π.χ., συνεργασία για κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με απελευθέρωση εμπορίου, συνεργασία σε Έρευνα και Ανάπτυξη, διεθνές χρέος, κ.λ.π. Π.χ., ταυτόχρονη υπογραφή κλιματικής συμφωνίας και συμφωνίας για R&D Κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία για συνεργασία Μεταβιβάσεις από αυτούς που έχουν περισσότερο να κερδίσουν σε αυτούς που έχουν περισσότερο να χάσουν Π.χ., Το Συνέδριο για την Κλιματική Αλλαγή στο Μπαλί το 2007 δημιούργησε μηχανισμό χρηματοδότησης για προσαρμογή Για συγκεκριμένα προγράμματα στις αναπτυσσόμενες χώρες των συμβαλλόμενων μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο ($300 εκατ ) Οι συμβαλλόμενοι (Conference of the Parties) ΣΥΜΒΑΣΗ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ αποφάσισαν το 2010 να δημιουργήσουν το Green Climate Fund με (ανεπίσημο) σκοπό να φτάσει τα 100 δις μέχρι το 2020 Τέλος η επιλογή αποτελεσματικών σε κόστος πολιτικών αυξάνει την πιθανότητα συνεργασίας Αντισταθμίσεις Αντισταθμίσεις Εμπορεύσιμες άδειες σχετίζονται με τις εκπομπές που ορίζονται στο πλαφόν (cap) ενώ οι αντισταθμίσεις αναφέρονται σε πηγές εκτός πλαφόν αλλά που πιστώνονται στο πλαφόν ή στην φορολογική υποχρέωση του αγοραστή Αντισταθμίσεις ή αντισταθμιστικές πιστώσεις φόρου παίζουν διάφορους ρόλους στην τιμολόγηση αερίων θερμοκηπίου Πρώτα, αυξάνοντας τις δυνατότητες μείωσης χαμηλώνουν το συνολικό κόστος της συμμόρφωσης Δεύτερο, μπορεί να διευκολύνει την απόφαση για εφαρμογή ενός συστήματος τιμής στον άνθρακα καθώς χαμηλώνει το κόστος συμμόρφωσης Τρίτο, επεκτείνουν την εμβέλεια του προγράμματος καθώς παρέχει κίνητρα για πηγές που δεν καλύπτονται από το πρόγραμμα Τέλος, επειδή οι πιστώσεις διαχωρίζουν την πηγή της χρηματοδότησης από την πηγή της μείωσης, εξασφαλίζει μειώσεις (π.χ., σε αναπτυσσόμενες χώρες) που μπορεί μην ήταν προσιτή αλλιώς 13

14 Πρόκληση για αντιστάθμιση Για να είναι αποτελεσματικά τα προγράμματα αντιστάθμισης πρέπει οι μειώσεις να Ποσοτικοποιούνται Να ελέγχονται και να επιβάλλονται Να αφορούν μειώσεις που δεν θα γινόταν αλλιώς (additional) Λόγω αντιδράσεων για την αξιοπιστία των αντισταθμιστικών προγραμμάτων τα περισσότερα προγράμματα περιορίζουν την χρήση τους, π.χ., σε ποσοστό του κανονικού προγράμματος Η ηθικότητα των εμπορεύσιμων αδειών Σε ένα άρθρο στο New York Times το 1997 ο Michael Sandel (καθηγητής στο Harvard) αναρωτήθηκε μήπως οι εμπορεύσιμες άδειες εκπομπών αερίων είναι ανήθικες Η αγορά αφαιρεί το ηθικό στίγμα που σχετίζεται με την ρύπανση αλλά επίσης υποδαυλίζει την αίσθηση κοινής ευθύνης που η παγκόσμια συνεργασία απαιτεί για την αντιμετώπιση του Μάλιστα αν μια πλούσια χώρα αγοράσει αντιστάθμισμα της δικιάς της ρύπανσης από αναπτυσσόμενη χώρα, θα έχει κάνει «κοινωνικά αποδεκτή» την ρύπανση αλλά και θα έχει εξαγοράσει την υποχρέωση να λάβει η ίδια η χώρα δράση Κάποιες απαντήσεις Τα όρια της αγοράς Εφόσον είναι εθελοντική η συμμετοχή το διεθνές εμπόριο εκπομπών συνήθως ωφελεί και τις δύο χώρες Ιστορικά η χρήση αντιστάθμισης έχει βελτιώσει την ατμόσφαιρα και με χαμηλότερο κόστος Σχεδόν κάθε ρύθμιση για ρύπανση επιτρέπει κάποιο ποσό ρύπανσης (αρά δεν τιμωρείται αυτόματα) Sandel, M.J., 2012, What money can't buy : the moral limits of markets, Farrar, Straus and Giroux, New York. Besley, T., 2013, What's the Good of the Market? An Essay on Michael Sandel's What Money Can't Buy, Journal of Economic Literature, 51(2), pp Hyams, K. & Fawcett, T., 2013, The ethics of carbon offsetting, Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 4(2), pp

15 Είναι προβληματική η διαδικασία του UNFCCC; Όχι αρκετά: η πρώτη κριτική είναι πως δεν έχει πετύχει να δημιουργήσει μια σταθερή και βιώσιμη συμφωνία Δηλαδή μια μείωση των εκπομπών 60% μέχρι το 2050 σε σχέση με το σημείο αναφοράς του 1990 Για να υπάρξει περιθώριο για τις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει η μείωση στις αναπτυγμένες να φτάσει το 80% Έλλειψη μηχανισμού επιβολής συμμόρφωσης Αυτό είναι κεντρικό πρόβλημα με τις διεθνές περιβαλλοντικές συμφωνίες Για αυτό το λόγο υποστήριζαν οι ΗΠΑ στην Κοπεγχάγη πως πρέπει να είναι εθελοντική η στοχοθεσία Πράσινη αποικιοκρατία Κάποιοι διατείνονται πως οι κλιματικές διαπραγματεύσεις είναι μια μορφή αποικιοκρατίας όπου οι πλούσιες χώρες επιβάλλουν όρους στις φτωχές για το πότε και πώς να αναπτυχθούν Χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα έχουν αντισταθεί στις εκκλήσεις για μειώσεις εκπομπών στην βάση του ότι θα μειώσει τις δικές τους δυνατότητες ανάπτυξης Άλλοι υποστηρίζουν μέτρα όπως ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης (CDM) καθώς μετακινεί πόρους από τις πλούσιες στις φτωχότερες χώρες Άλλοι θεωρούν πως και αυτός ο μηχανισμός έχει χρησιμοποιηθεί για να κερδοσκοπήσουν εταιρείες τις δύσης και να ωφεληθούν οι σχετικά πλούσιες αναπτυσσόμενες χώρες (Κίνα, Βραζιλία, Ινδία, Κορέα) Εταιρίες έχουν παρουσιάσει μειώσεις εκπομπών πλασματικές για να κερδίσουν πιστώσεις Η περίεργη ιστορία των εμπορεύσιμων αδειών Στο Κιότο η ΕΕ και σημαντικές ΜΚΟ αντιστάθηκαν στην πρόταση των ΗΠΑ για την εφαρμογή ενός παγκόσμιου μηχανισμού εμπορίας αδειών άνθρακα Οι ΗΠΑ, η Greenpeace Βραζιλίας, και κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες υποστήριξαν την παγκόσμια εμπορία ως τον καλύτερο τρόπο να υπογράψουν όλοι την συμφωνία Τελικά μόνο ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης υιοθετήθηκε στο Κιότο Στην συνέχεια η ΕΕ αποφάσισε να τιμήσει την δικιά της ποσόστωση με την χρήση εμπορίας αδειών άνθρακα (ETS European Emissions Trading Scheme) Εθνική ή τομεακή προσέγγιση Η προσέγγιση της UNFCCC έχει και ένα πρόβλημα που σχετίζεται με την έννοια εθνικού κράτους και δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα σε καπιταλιστικό κόσμο με υποτιθέμενο ελεύθερο εμπόριο Αν μια χώρα αποφασίσει να επιβάλει φόρο στον άνθρακα για να μειώσει τις εκπομπές από την βαριά του βιομηχανία, π.χ., ατσάλι και τσιμέντο, αν δεν ακολουθήσουν άλλες χώρες θα χάσει την ανταγωνιστικότητά της. Οι εκπομπές θα αυξηθούν στις υπόλοιπες χώρες (διαφυγή εκπομπών), οπότε ούτε θα επιτευχθεί η μείωση συνολικών εκπομπών και θα χάσει η πράσινη χώρα Μια εναλλακτική προσέγγιση είναι να υπάρξει παγκόσμια συμφωνία ανά τομέα (ατσάλι, τσιμέντο): παραμένει το πρόβλημα της «αστυνόμευσης» 15

16 UNFCCC παραμένει η μόνη ελπίδα; Το 2009 λίγο μετά την οικονομική κρίση αλλά με νωπή την αίσθηση των πολλαπλών κρίσεων: κλιματική (ακραία καιρικά φαινόμενα), ενεργειακή, τιμές τροφίμων η COP15 στην Κοπεγχάγη αποδείχθηκε φιάσκο για παγκόσμια συμφωνία Οι ΗΠΑ και οι χώρες BASIC (Βραζιλία, Νότια Αφρική, Ινδία και Κίνα) εισήγαγαν την έννοια των εθελοντικών υποσχέσεων σε αντιδιαστολή με τις νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις των χωρών Στο COP18 Doha (Qatar) επανήλθε η προσπάθεια να διασωθούν οι μηχανισμοί του Κιότο Αποφασίστηκε επίσης ένα χρονοδιάγραμμα για δεσμευτική κλιματική συμφωνία που θα συμπεριλαμβάνει και τις αναπτυσσόμενες χώρες και που θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2015 στο Παρίσι (COP21) για εφαρμογή το 2020 Καπιταλισμός κατά του κλίματος Σε βιβλίο με τίτλο Αυτό αλλάζει τα πάντα: ο καπιταλισμός κατά του κλίματος» η Ναόμι Κλάϊν (2014) υποστηρίζει πως ο καπιταλισμός και η διάσωση του κλίματος είναι ασύμβατα Όλες οι προτεινόμενες λύσεις που διατηρούν το status quo είναι καταδικασμένες Η μόνη λύση θα έρθει με ριζοσπαστική οικονομική και πολιτική αλλαγή Αυτό είναι «καλό νέο» γιατί η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής θα μας αναγκάσει να αλλάξουμε το σύστημα Ο μύθος της αδιάκοπης μεγέθυνσης (σχολή απο- ανάπτυξης) Ο καπιταλισμός απαιτεί συνεχόμενη μεγέθυνση αλλά αυτό είναι ασύμβατο με την μείωση εκπομπών Μόνο σε εποχές ύφεσης έχουν μειωθεί οι εκπομπές Χρειάζεται «καθοδηγούμενη απο- ανάπτυξη»: θα πρέπει να καταναλώνουμε λιγότερο, θα μειωθούν τα κέρδη των επιχειρήσεων, και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν μακρόχρονο προγραμματισμό (κόντρα στην ιδέα της ελεύθερης αγοράς) Όσοι διατείνονται πως μπορούμε να πετύχουμε με μικρές αλλαγές (ακόμα και περιβαλλοντικές οργανώσεις) δεν είναι παρά το δεξί χέρι των συμφερόντων των βιομηχανιών υδρογονανθράκων (ανίερη συμμαχία) Κλιματική κρίση ως ευκαιρία Η Κλάϊν είναι βαθιά αισιόδοξη όχι μόνο πως η κλιματική κρίση μπορεί να αποφευχθεί αλλά πως η αντιμετώπιση της θα φέρει λύση και στα άλλα σημαντικά κοινωνικά προβλήματα Ανισότητα Ανεργία Πρόσβαση σε ηλεκτρισμό στους φτωχούς Καθαρό νερό και περίθαλψη για τους φτωχούς Ως προς τον τρόπο που θα τα πετύχουμε αυτά εκτός από την γενική έννοια της «καθοδηγούμενης απο- ανάπτυξης» και κάποια παραδείγματα κοινοτήτων που έχουν «καταφέρει» π.χ., να ζουν με λιγότερη χρήση ενέργειας (2000- Watt Society), και την ανάγκη να καταναλώνουμε λιγότερο, αναφέρεται και στην χρήση πράσινου φόρου 16

17 Φιλελευθερισμός, αγορές άνθρακα και κλιματικός καπιταλισμός Για τους περιβαλλοντολόγους οικονομολόγους το ερώτημα πολιτικής οικονομίας ήταν πάντα γιατί δεν υιοθετούνται τα ευέλικτα οικονομικά εργαλεία όπως ο φόρος Πιγκού ή οι αγορές εμπορεύσιμων αδειών εκπομπών Τέτοιες λύσεις προτείνονται σχεδόν από το ξεκίνημα της περιβαλλοντικής οικονομικής (1970) αλλά δειλά δειλά έχουν υιοθετηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες Κάποιες εξηγήσεις: τις φοβούνται οι ομάδες συμφερόντων (ο ρυπαίνων πληρώνει), οι καταναλωτές φοβούνται την μετακύλιση του κόστους, το κόστος είναι ορατό, οι γραφειοκράτες χάνουν τον έλεγχο, δεν μπορούν να γίνουν χάρες σε βιομηχανίες Φιλελευθερισμός, αγορές άνθρακα και κλιματικός καπιταλισμός Ενώ οι οικονομολόγοι του περιβάλλοντος θεωρούσαν πως οι ευέλικτοι οικονομικοί μηχανισμοί αποτελούν την εξαίρεση οι πολιτικοί αναλυτές έχουν εντυπωσιαστεί τον τελευταίο καιρό από την ραγδαία εξάπλωση του αγορών άνθρακα Σε αυτούς μοιάζει ο καπιταλισμός να επιστρατεύει μια γνωστή λύση: όπου πρόβλημα φτιάξε μια νέα αγορά Σίγουρα για κάποια ομάδα της Φιλελεύθερης προσέγγισης η αγορά άνθρακα μοιάζει με την τέλεια λύση Παραμένουν όμως αρκετές διαμάχες για το κατά πόσο η λύση είναι με αγορές ή με φόρο στον άνθρακα Μαρξιστικές προσεγγίσεις στην πολιτική της κλιματικής αλλαγής Βλέπουν την ανάπτυξη αγορών άνθρακα μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο του καπιταλιστικού ή νεοφιλελεύθερου παγκόσμιου κοινωνικό- οικονομικό σύστημα Τρεις + 1 προσεγγίσεις: 1) αναγνωρίζει προβλήματα με αγορές άνθρακα σε επίπεδο του περιβάλλοντος, της δικαιοσύνης και σε θέματα νομιμοποίησης αλλά αποδέχονται πως μπορούν να παίξουν θετικό ρόλο στην προσπάθεια απανθρακοποίησης του καπιταλισμού, π.χ., δημιουργούνται νέοι επιχειρηματικοί σύμμαχοι όπως το χρηματοοικονομικό κεφάλαιο (εμπορία) και ανανεώσιμες πηγές Μαρξιστικές προσεγγίσεις στην πολιτική της κλιματικής αλλαγής 2) Μια άλλη ομάδα βλέπει τις νεοφιλελεύθερες μορφές περιβαλλοντικές διακυβέρνησης ως ασύμβατες με την θεραπεία της κλιματικής αλλαγής 3) Μια άλλη προσέγγιση τονίζει την οικολογική αποικιοκρατική όψη του καπιταλισμού που επιβάλει τον ενεργοβόρο τρόπο ζωής των πλουσίων στους φτωχούς 4) Μια άλλη ομάδα βλέπει την χρήση περίπλοκων μηχανισμών όπως τις αγορές άνθρακα ως μέσα απο- πολιτικοποίησης του προβλήματος που παράλληλα διατηρεί ή και ενισχύει την αγοραία καταναλωτική κουλτούρα 17

18 Ζόμπι νεοφιλελευθερισμός Ο Μιράουσκι (Mirowski) βλέπει την χρήση αγορών άνθρακα ως παράδειγμα του γενικότερου τρόπου που ο καπιταλισμός επιλύει τις κρίσεις Ξεκινάει με την αμφισβήτηση του προβλήματος (climate denialism) που ουσιαστικά είναι αγορά χρόνου Ακολουθεί η αγαπημένη νεοφιλελεύθερη μεσοπρόθεσμη προσέγγιση όπως αυτή της δημιουργίας αγορών άνθρακα (νέες ευφάνταστες θεσμικές «λύσεις») Τέλος, ακολουθεί η λύση επιστημονικής φαντασίας της γαιομηχανικής Mirowski, P., 2013, Never let a serious crisis go to waste : How neoliberalism survived the financial meltdown, Verso, London. Άλλες προκλήσεις (Μερκαντιλισμός) Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θέτει επιτακτικά το πρόβλημα της παγκόσμιας διακυβέρνησης και αυτό δεν πρέπει να αρέσει σε Μερκαντιλιστές Ο έλεγχος σε ένα τόσο στρατηγικό πόρο όπως είναι η ενέργεια δεν πρέπει να φύγει από τον εθνικό έλεγχο Η δημιουργία παγκόσμιας αγοράς άνθρακα ή παγκόσμιας φορολόγησης πρέπει να είναι εξίσου τρομακτικό Από την άλλη θα μπορούσαν νεομερκαντιλιστές να βλέπουν την επιβολή κανόνων (αγοράς άνθρακα) ως οικολογικό αποικιοκρατισμό που επεκτείνει τον έλεγχο του ηγεμόνα στην σφαίρα διαχείρισης του περιβάλλοντος και του ενεργειακού προτύπου Φιλελευθερισμός Παρότι οι νεοφιλελεύθεροι θα προτιμούσαν την χρήση αγορών άνθρακα συνήθως πολιτικά παραμένουν κατά της δράσης για την μείωση της κλιματικής αλλαγής Συχνά ο έλεγχος για τα περιβαλλοντικά ζητήματα έρχονται σε αντίθεση με τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου, π.χ., προσπάθεια της ΕΕ να επεκτείνει τις εμπορεύσιμες άδειες εκπομπών στις αερομεταφορές προκαλώντας σθεναρή αντίδραση των χωρών εκτός ΕΕ Παγκοσμιοποίηση και Κλιματική Αλλαγή Η Κλιματική αλλαγή είναι τόσο απόρροια της παγκοσμιοποίησης (κυρίως της ανάπτυξης που έχει φέρει) όσο και το κατεξοχήν παράδειγμα του ενιαίου κόσμου, μια ατμόσφαιρα, ένα κλίμα, για όλους Αποτελεί ίσως την μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και η θεραπεία της απαιτεί την πιο ριζοσπαστική αλλαγή στον τρόπο διακυβέρνησης του κόσμου και την μεγαλύτερη καθοδηγούμενη επανάσταση στο ενεργειακό πρότυπο που έχει διαμορφώσει τον κόσμο μετά την βιομηχανική επανάσταση Οφείλουμε να είμαστε οι τελευταίες γενιές του άνθρακα 18

Επιστήμη της κλιματικής αλλαγής

Επιστήμη της κλιματικής αλλαγής Επιστήμη της κλιματικής αλλαγής Τι είναι η κλιματική οικονομική; Η νέα συζήτηση: τα υπέρ της δράσης Ιστορία πολιτικής ελέγχου Φαινόμενο θερμοκηπίου Για να ξέρουμε ότι αλλάζει το κλίμα πρέπει να βασιστούμε

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις Περιβαλλοντικά Προβλήματα Παγκόσμιας κλίμακας Περιφερειακής κλίμακας Τοπικής κλίμακας Αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος ( Θ κατά 2 ⁰C έως 2050) Εξάντληση όζοντος (αλλαγές συγκέντρωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Α : Αίτια Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στις μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών σε παγκόσμια κλίμακα που οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Η κλιματική αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ.. Όλα όσα πρέπει να μάθετε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πως δημιουργείται το πρόβλημα και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από όλο αυτό. Διαβάστε Και Μάθετε!!! ~ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η πραγματική «άβολη» αλήθεια. Φαινόμενο θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης

Η πραγματική «άβολη» αλήθεια. Φαινόμενο θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης Η πραγματική «άβολη» αλήθεια Φαινόμενο θερμοκηπίου, αύξηση της θερμοκρασίας της Γης 1 Βασικές παρερμηνείες 1.Συμπεριφέρεται η Γη σαν ένα πραγματικό θερμοκήπιο; 2.Είναι το αποκαλούμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ

ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ Οποιαδήποτε αλλοίωση της φυσιολογικής σύστασης του αέρα που μπορεί να έχει βλαβερές επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματικές αλλαγές σε σχέση με την οικονομία και την εναλλακτική μορφή ενέργειας. Μπασδαγιάννης Σωτήριος - Πετροκόκκινος Αλέξανδρος

Κλιματικές αλλαγές σε σχέση με την οικονομία και την εναλλακτική μορφή ενέργειας. Μπασδαγιάννης Σωτήριος - Πετροκόκκινος Αλέξανδρος Κλιματικές αλλαγές σε σχέση με την οικονομία και την εναλλακτική μορφή ενέργειας Μπασδαγιάννης Σωτήριος - Πετροκόκκινος Αλέξανδρος Ιούνιος 2014 Αρχή της οικολογίας ως σκέψη Πρώτος οικολόγος Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα Μάθημα 16 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος Στο μάθημα αυτό θα αναφερθούμε στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις συνέπειές της. Επιπλέον,

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Α.1 Το φαινόµενο του θερµοκηπίου. του (Agriculture and climate, Eurostat).

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Α.1 Το φαινόµενο του θερµοκηπίου. του (Agriculture and climate, Eurostat). Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α.1 Το φαινόµενο του θερµοκηπίου Ένα από τα µεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η ανθρωπότητα και για το οποίο γίνεται προσπάθεια επίλυσης είναι το φαινόµενο του θερµοκηπίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Γ : Αντιμετώπιση

ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Γ : Αντιμετώπιση ΚΛΙΜΑΤΙΚH ΑΛΛΑΓH Μέρος Γ : Αντιμετώπιση Οι σημαντικότερες συμφωνίες Τι κάνει η διεθνής κοινότητα για όλα τα προηγούμενα; Οι σημαντικότεροι σταθμοί 1979: Η πρώτη παγκόσμια Διάσκεψη για το κλίμα 1988: Ίδρυση

Διαβάστε περισσότερα

Το κλίμα στα χέρια τους (αλλά και τα δικά μας)

Το κλίμα στα χέρια τους (αλλά και τα δικά μας) για έναν ζωντανό πλανήτη Το κλίμα στα χέρια τους (αλλά και τα δικά μας) Συνδιάσκεψη Κορυφής για την Κλιματική Αλλαγή, Κοπεγχάγη 7-18 Δεκεμβρίου 2009 Ένα εγχειρίδιο για παιδιά 7+ Τι τρέχει επιτέλους με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Η ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει στην επιφάνεια της Γης απορροφάται κατά ένα μέρος από αυτήν, ενώ κατά ένα άλλο μέρος εκπέμπεται πίσω στην ατμόσφαιρα με την μορφή υπέρυθρης

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου»

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Επιβλέπουσα καθηγήτρια: κ.τρισεύγενη Γιαννακοπούλου Ονοματεπώνυμο: Πάσχος Απόστολος Α.Μ.: 7515 Εξάμηνο: 1 ο Το φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2011 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2011

Έγγραφο συνόδου B7-0000/2011 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2011 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Έγγραφο συνόδου 4.5.2011 B7-0000/2011 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2011 σύμφωνα με το άρθρο 115, παράγραφος 5, του Κανονισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς

ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς ΓΣΕΕ-GREENPEACE-ATTAC Ελλάς Το Πρωτόκολλο του Κιότο Μια πρόκληση για την ανάπτυξη και την απασχόληση «Από το Ρίο στο Γιοχάνεσµπουργκ και πέρα από το Κιότο. Ποιο µέλλον για τον Πλανήτη;» ρ Μιχαήλ Μοδινός

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς

Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς Παγκόσµια εικόνα του περιβάλλοντος Θεοδότα Νάντσου WWF Ελλάς Παγκόσµια προβλήµατα Αιτίες της περιβαλλοντικής καταστροφής Λύσεις Τι γίνεται στην Ελλάδα; Ορισµοί Πρόβληµα: Απώλεια βιοποικιλότητας Περίπου

Διαβάστε περισσότερα

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα»

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» «Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1 Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου

Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Φαινόµενο του Θερµοκηπίου Αλεξάνδρου Αλέξανδρος, Κυριάκου Λίντα, Παυλίδης Ονήσιλος, Χαραλάµπους Εύη, Χρίστου ρόσος Φαινόµενο του θερµοκηπίου Ανακαλύφθηκε το 1824 από τον Γάλλο µαθηµατικό Fourier J. (1768)

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMICS OF CLIMATE CHANGE

THE ECONOMICS OF CLIMATE CHANGE THE ECONOMICS OF CLIMATE CHANGE Παρουσίαση της έκδοσης της ΕΜΕΚΑ για τα Οικονομικά της Κλιματικής Αλλαγής Ευτύχιος Σαρτζετάκης Kαθηγητής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Συστήματα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική μηχανική

Περιβαλλοντική μηχανική Περιβαλλοντική μηχανική 2 Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική μηχανική Enve-Lab Enve-Lab, 2015 1 Environmental Μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικά προβλήματα Παγκόσμια κλιματική αλλαγή Όξινη βροχή Μείωση στρατοσφαιρικού

Διαβάστε περισσότερα

Συµπληρωµατικά στοιχεία ppt1

Συµπληρωµατικά στοιχεία ppt1 Συµπληρωµατικά στοιχεία ppt1 ιαφάνεια 1 Κλιµατική αλλαγή Τα επιστηµονικά στοιχεία είναι κατηγορηµατικά Η παρουσίαση αυτή έχει στόχο την εισαγωγή του θέµατος της κλιµατικής αλλαγής και την παροχή µιας (σύντοµης)

Διαβάστε περισσότερα

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Εισαγωγή

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Εισαγωγή Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Εισαγωγή Το φαινόμενο του θερμοκηπίου ΟΜΑΔΑ 3 Αγγελίδης Γιώργος Δούκας Θεοδόσης Ναστίμι Μαριγκλέν Εισαγωγή Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μια

Διαβάστε περισσότερα

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου Η τρύπα του όζοντος Η μόλυνση της ατμόσφαιρας Η μόλυνση του νερού Η μόλυνση του εδάφους Όξινη βροχή Ρύπανση του περιβάλλοντος Ραδιενεργός ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΑ ΑΕΡΑΚΙ ΦΥΣΑ ΜΕ!

ΦΥΣΑ ΑΕΡΑΚΙ ΦΥΣΑ ΜΕ! ΦΥΣΑ ΑΕΡΑΚΙ ΦΥΣΑ ΜΕ! Το 2019 θα το θυμόμαστε ως την χρονιά που κάτι άλλαξε. Τα παιδιά βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας από τους μεγάλους να δράσουν κατά της κλιματικής αλλαγής. Αυτό το βιβλίο που κρατάτε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ενότητα: Φυσική Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος Μέρος 5 ο Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Δημήτρης Μελάς Καθηγητής Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή

Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Η παγκόσμια έρευνα και τα αποτελέσματά της για την Κλιματική Αλλαγή Αλκιβιάδης Μπάης Καθηγητής Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας Τμήμα Φυσικής - Α.Π.Θ. Πρόσφατη εξέλιξη της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας

Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας Η ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ηµήτρης Μελάς Αριστοτέλειο Πανε ιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Φυσικής - Εργαστήριο Φυσικής της Ατµόσφαιρας Το φαινόµενο του θερµοκηπίου είναι ένα φυσικό φαινόµενο µε ευεργετικά

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής

Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής Κύκλος διαλέξεων στις επιστήμες του περιβάλλοντος Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής Χρήστος Ματσούκας Τμήμα Περιβάλλοντος Τι σχέση έχει η ακτινοβολία με το κλίμα; Ο Ήλιος μας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 10: Αναλυτική Γεωχημεία και Οικολογία Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι δύο μίγματα υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Εκατομμύρια σε κίνδυνο

Εκατομμύρια σε κίνδυνο Οπλανήτηςφλέγεται Εκατομμύρια σε κίνδυνο Μελέτη Stern και Tufts Η αδράνεια θα επιφέρει απώλειες έως 20% τουπαγκόσμιουαεπ Μόλις 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ για δράσεις αποτροπής Κόστος καταπολέμησης κλιματικής

Διαβάστε περισσότερα

Όπως έγινε κατανοητό, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, στις φυσικές του διαστάσεις, δεν είναι επιβλαβές, αντίθετα είναι ζωτικής σημασίας για τη

Όπως έγινε κατανοητό, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, στις φυσικές του διαστάσεις, δεν είναι επιβλαβές, αντίθετα είναι ζωτικής σημασίας για τη 2.12 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Δεχόμενοι σχεδόν καθημερινά ένα καταιγισμό συγκεχυμένων πληροφοριών, πολλοί από μας έχουν ταυτίσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου με την κλιματική αλλαγή. Όπως θα εξηγήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς.

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος ρβ ς (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ Κατηγορίες ρύπων: χημικές ουσίες μορφές ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόμενο του Θερμοκηπίου

Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Εργασία των μαθητών :Παράσογλου Χρύσανθος, Παρασχάκη Αλεξάνδρα, Τσαλίκογλου Αντιγόνη, Χίντρι Έγκι 3 ο Γυμνάσιο Καβάλας Σχολικό έτος 2017-2018 Καθηγητής : Χατζηαντωνίου Αλέξανδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ Μερικές συμπληρωματικές σημειώσεις στη ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ Ενεργειακό ισοζύγιο της Γης Εισερχόμενη και εξερχόμενη Ακτινοβολία Εισερχόμενη Ηλιακή Ακτινοβολία Εξερχόμενη Γήινη ακτινοβολία Ορατή ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

Η «τρύπα» του όζοντος

Η «τρύπα» του όζοντος Η «τρύπα» του όζοντος Η διττή φύση του Ο 3 «Κακό» όζον Στην τροπόσφαιρα Κύριο συστατικό του φωτοχηµικού νέφους «Καλό» όζον Στη στρατόσφαιρα Προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία 1 Η αρχή της ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ χημικές ουσίες μορφές ενέργειας ακτινοβολίες ήχοι θερμότητα ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Εργάστηκαν οι μαθητές:διαβάτη Ελπίδα(Δ'1) Νεχωρίτης Κωσταντίνος (Δ'2) Στις μέρες μας, ακούμε διαρκώς και από παντού(μμε, ενήλικες, σχολείο) για την κλιμάκωση

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ATMOΣΦΑΙΡΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ATMOΣΦΑΙΡΑΣ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ATMOΣΦΑΙΡΑΣ...προκαλεί ορισμένα από τα σημαντικότερα παγκόσμια προβλήματα Αέριοι ρύποι όξινη βροχή οξίνιση εδαφών καταστρέφουν το όζον της ατμόσφαιρας φαινόμενο θερμοκηπίου μόνιμη αλλαγή στο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/36. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/36. Τροπολογία 12.3.2019 B8-0184/36 36 Παράγραφος 17 γ (νέα) 17γ. υπενθυμίζει ότι, εφόσον η Ευρώπη καταστεί η πρώτη μεγάλη οικονομία η οποία επιδιώκει την κλιματική ουδετερότητα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Η ατμόσφαιρα και η δομή της 1 Η ατμόσφαιρα και η δομή της Ατμόσφαιρα λέγεται το αεριώδες στρώμα που περιβάλλει τη γη και το οποίο την ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών της. 1.1 Έκταση της ατμόσφαιρας της γης Το ύψος στο οποίο φθάνει

Διαβάστε περισσότερα

Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης

Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης Δορυφορικές μετρήσεις στο IR. Θεωρητική θεώρηση της τηλεπισκόπισης της εκπομπήςτηςγήινηςακτινοβολίαςαπό δορυφορικές πλατφόρμες. Μοντέλα διάδοσης της υπέρυθρης ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6.

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6. Όξινη βροχή Οξύτητα είναι η συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου σε μια ουσία όπως αυτή ορίζεται από τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των ιόντων του υδρογόνου (ph). Το καθαρό νερό έχει ουδέτερο ph ίσο με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ (1/9) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι ένα φυσικό φαινόμενο που είναι σημαντικό για να διατηρεί θερμή την επιφάνεια της γης. Τα αέρια των θερμοκηπίων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΑΝΘΡΑΚΑ Τι είναι ανθρακικό αποτύπωμα Ατομικό ανθρακικό αποτύπωμα

ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΑΝΘΡΑΚΑ Τι είναι ανθρακικό αποτύπωμα Ατομικό ανθρακικό αποτύπωμα Τι είναι ανθρακικό αποτύπωμα Το ανθρακικό αποτύπωμα είναι το μέτρο της συνολικής ποσότητας των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται άμεσα ή έμμεσα από μία δραστηριότητα είτε συσσωρεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΣΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ

ΟΡΟΣΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΟΡΟΣΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΟΡΟΣΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ 1972 - Η Συμφωνία της Στοκχόλμης 1987 - Έκθεση της Επιτροπής Bruntland «Το κοινό μας μέλλον»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Αποστολόπουλος Κ. & Χατζηελευθερίου Μ.

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Αποστολόπουλος Κ. & Χατζηελευθερίου Μ. ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Αποστολόπουλος Κ. & Χατζηελευθερίου Μ. Από τις 100 μονάδες ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνουν στη Γη από τον ήλιο, οι 30, περίπου, ανακλώνται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007)

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007) ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (Οκτώβριος 2007) Συγγραφέας: ΜΗΝΑΣ ΚΑΦΑΤΟΣ Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Με την πρόσφατη έκθεση της διακυβερνητικής επιτροπής σχετικά με την κλιματική αλλαγή (το λεγόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοφαινόμενο του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, ευρωπαϊκοί και

Εισαγωγή στοφαινόμενο του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, ευρωπαϊκοί και Τμήμα Περιβάλλοντος Εισαγωγή στοφαινόμενο του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, ευρωπαϊκοί και Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος εθνικοί στόχοι για το κλίμα και την ενέργεια Νικολέττα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 4: Η Ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Η λέπτυνση του στρώματος του όζοντος στην Ατμόσφαιρα και οι επιπτώσεις της στον ανθρώπινο οφθαλμό.

Η λέπτυνση του στρώματος του όζοντος στην Ατμόσφαιρα και οι επιπτώσεις της στον ανθρώπινο οφθαλμό. Γιώργος Ασημέλλης, Ph.D. Η λέπτυνση του στρώματος του όζοντος στην Ατμόσφαιρα και οι επιπτώσεις της στον ανθρώπινο οφθαλμό. Πανελλήνια Ένωση Οπτικών Οπτομετρών Athens Plaza Hotel Τρίτη 24 Μαΐου 2010 Ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας

Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Ε.ΠΕ.ΧΗ.ΔΙ. University of Crete Κλιματική Αλλαγή και Επιπτώσεις στην Περιοχή μας Καθ. Μαρία Κανακίδου Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης mariak@uoc.gr Ημερίδα

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το φαινόµενο του θερµοκηπίου;

Τι είναι το φαινόµενο του θερµοκηπίου; Το φαινόµενο του θερµοκηπίου Τι είναι το φαινόµενο του θερµοκηπίου; Όλοι µας γνωρίζουµε ότι εάν αφήσουµε ένα αυτοκίνητο µε κλειστά παράθυρα εκτεθειµένο στον ήλιο, το εσωτερικό του αµαξιού θερµαίνεται.

Διαβάστε περισσότερα

CO 2. Προκλήσεις που καλείται να αντιµετωπίσει η Ελληνική Βιοµηχανία. ρ. Κ. Συµεωνίδης

CO 2. Προκλήσεις που καλείται να αντιµετωπίσει η Ελληνική Βιοµηχανία. ρ. Κ. Συµεωνίδης ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO 2 Προκλήσεις που καλείται να αντιµετωπίσει η Ελληνική Βιοµηχανία ρ. Κ. Συµεωνίδης σηµεία κλειδιά Οικουµενικότητα του προβλήµατος Ενιαία και διεθνοποιηµένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ. Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ. Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 9 Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου υπερ-θερμαίνει

Φύλλο Εργασίας 9 Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου υπερ-θερμαίνει Φύλλο Εργασίας 9 Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου υπερ-θερμαίνει α. Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι Παρατήρησε στο παρακάτω ενδεικτικό γράφημα την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης από το 1870 έως

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Τροφική αλυσίδα Τροφικό πλέγμα Τροφικό επίπεδο Πυραμίδα

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

ενεργειακή επανάσταση ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ενεργειακή επανάσταση 3 ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Ενεργειακή Επανάσταση Τεχνική έκθεση που δείχνει τον τρόπο με τον οποίον εξασφαλίζεται ενεργειακή επάρκεια παγκοσμίως

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 1 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ 9 &10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Τσαντήλας Χρίστος, Ευαγγέλου Ελευθέριος Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ, Γενική Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών

Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών Για κάθε αέριο υπάρχουν μηχανισμοί παραγωγής και καταστροφής Ρυθμός μεταβολής ενός αερίου = ρυθμός παραγωγής ρυθμός καταστροφής Όταν: ρυθμός παραγωγής = ρυθμός καταστροφής

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.

Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή Νικόλαος Σ. Μουσιόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ. AUT/LHTEE Εισαγωγή (1/3) Για 1-2 αιώνες, δηλ. ένα ελάχιστο κλάσμα της παγκόσμιας ιστορίας, καίμε μέσα σε ένα

Διαβάστε περισσότερα

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη

To φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπερθέρμανση του πλανήτη To φαινόμενο του θερμοκηπίου Υπερθέρμανση του πλανήτη Έχουμε ασχοληθεί, κατά διαστήματα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ως προς τον μηχανισμό δημιουργίας του, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη εξ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1 Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τον πλανήτη μας προειδοποιούν οι επιστήμονες Πού να οφείλεται η ρύπανση του περιβάλλοντος; Στον άνθρωπο Στη φύση Ο άνθρωπος θεωρείται ο μεγαλύτερος

Διαβάστε περισσότερα

Σώστε τη γη. Κρεσφόντης Χρυσοσπάθης

Σώστε τη γη. Κρεσφόντης Χρυσοσπάθης Επειδή ο πληθυσμός της γης και οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνοντας συνεχώς, χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο γλυκό νερό. Με τον τρόπο αυτό, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, το γλυκό νερό ρυπαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Μια εικόνα, από υπολογιστή, Ανταρκτική. µετρήθηκε.

Μια εικόνα, από υπολογιστή, Ανταρκτική. µετρήθηκε. Η τρύπα του όζοντος Η οροφή του ουρανού από κάπου µπάζει!!! Η τρύπα του όζοντος Μια εικόνα, από υπολογιστή, του νοτίου ηµισφαιρίου που αποκαλύπτει την τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική. Οι περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Εισαγωγή Η υπερθέρµανση του πλανήτη θεωρείται το πιο σηµαντικό περιβαλλοντικό πρόβληµα σε παγκόσµιο επίπεδο Υπάρχει όµως µεγάλη αβεβαιότητα και σηµαντική επιστηµονική διαµάχη

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Καραμπάτσος. Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc - DS Consulting

Γιάννης Καραμπάτσος. Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc - DS Consulting Γιάννης Καραμπάτσος Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc - DS Consulting Κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου Η ηλιακή ορατή ακτινοβολία, η οποία έχει μικρό μήκος κύματος, φτάνει στην επιφάνεια της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Αλμπάνη Βάλια Καραμήτρου Ασημίνα Π.Π.Σ.Π.Α. Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Μανωλάς Αθήνα 2013 1 Πίνακας περιεχομένων ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ...2 Εξαντλούμενοι φυσικοί

Διαβάστε περισσότερα

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε.

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Η ένταση της Θερμικής νησίδας στον κόσμο είναι πολύ υψηλή Ένταση της θερμικής νησίδας κυμαίνεται μεταξύ 1-10 o

Διαβάστε περισσότερα

Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός. υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής

Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός. υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής Στο αύριο της Ελλάδας: μια καυτή Αθήνα 10-1515 περισσότερες ημέρες καύσωνα 20 περισσότερες νύχτες με θερμοκρασίες άνω των 20 ο C 10% αύξηση των ακραίων 10% αύξηση των ακραίων βροχοπτώσεων Πλαίσιο παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Περιφέρεια Κρήτης Ημερίδα: «Κλιματική Αλλαγή και Γεωργία» Ηράκλειο, Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Μιχαήλ Σιούτας,

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/6. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/6. Τροπολογία 12.3.2019 B8-0184/6 6 Παράγραφος 1 1. επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την μακρόπνοη στρατηγική «Καθαρός πλανήτης για όλους ένα ευρωπαϊκό, στρατηγικό, μακρόπνοο όραμα για μια ευημερούσα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΩΣ ΤΟ 2050 (WETO-H2)

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΩΣ ΤΟ 2050 (WETO-H2) ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΩΣ ΤΟ 2050 (WETO-H2) ΒΑΣΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ Στο πλαίσιο της µελέτης WETO-H2 εκπονήθηκε σενάριο προβλέψεων και προβολών αναφοράς για το παγκόσµιο σύστηµα ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Καλλία Δρ. Νομικής, Δικηγόρος Εμπειρογνώμων Ενωσιακού Δικαίου Περιβάλλοντος

Αγγελική Καλλία Δρ. Νομικής, Δικηγόρος Εμπειρογνώμων Ενωσιακού Δικαίου Περιβάλλοντος Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής: Διεθνής- Ενωσιακή και Εθνική Νομοθεσία Αγγελική Καλλία Δρ. Νομικής, Δικηγόρος Εμπειρογνώμων Ενωσιακού Δικαίου Περιβάλλοντος Δικηγορικοί Σύλλογοι Ρεθύμν ου και Χαν ίων,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ Μέρος πρώτο: Η πορεία προς μία κοινή ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η στην έκθεσή της με θέμα περιγράφει πώς με την πρόοδο της ανάπτυξης, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για: Κοινωνικο κεντρικούς λόγους (ικανοποίηση ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών).

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινα Δώματα. Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος. Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου

Πράσινα Δώματα. Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος. Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Πράσινα Δώματα Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Ποθητός Σταματιάδης, Πολιτικός Μηχανικός, Μηχανικός Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή. Τα επιστημονικά στοιχεία είναι αδιάσειστα. ΤΑΞΗ Β PROJECT2 2o ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

Κλιματική αλλαγή. Τα επιστημονικά στοιχεία είναι αδιάσειστα. ΤΑΞΗ Β PROJECT2 2o ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Κλιματική αλλαγή Τα επιστημονικά στοιχεία είναι αδιάσειστα ΤΑΞΗ Β PROJECT2 2o ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 2013-2014 ΤΟ ΚΛΙΜΑ «Κλίμα» είναι οι μακροπρόθεσμες ατμοσφαιρικές συνθήκες, ενώ ο «καιρός» διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Δέσποινα Δημητρακοπούλου Μαρία Καραγκούνη Δημήτρης Κασβίκης Θανάσης Κατσαντώνης Νίκος Λουκαδάκος

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Δέσποινα Δημητρακοπούλου Μαρία Καραγκούνη Δημήτρης Κασβίκης Θανάσης Κατσαντώνης Νίκος Λουκαδάκος ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Δέσποινα Δημητρακοπούλου Μαρία Καραγκούνη Δημήτρης Κασβίκης Θανάσης Κατσαντώνης Νίκος Λουκαδάκος ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιολική Ενέργεια Βιομάζα Γεωθερμική Ενέργεια Κυματική Ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Πηγές ενέργειας - Πηγές ζωής

Πηγές ενέργειας - Πηγές ζωής Πηγές ενέργειας - Πηγές ζωής Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστρίου 2014 Παράγει ενέργεια το σώμα μας; Πράγματι, το σώμα μας παράγει ενέργεια! Για να είμαστε πιο ακριβείς, παίρνουμε ενέργεια από τις

Διαβάστε περισσότερα

Ήπιες µορφές ενέργειας

Ήπιες µορφές ενέργειας ΕΒ ΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ήπιες µορφές ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. ΥΣΑΡΕΣΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

(α) Πόση ποσότητα θα επιµεριζόταν στην πρώτη περίοδο και πόση στη δεύτερη, όταν το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 0,1;

(α) Πόση ποσότητα θα επιµεριζόταν στην πρώτη περίοδο και πόση στη δεύτερη, όταν το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 0,1; Εξέταση: Οικονοµική του Περιβάλλοντος (ενδεικτικές απαντήσεις) Προσοχή: Η εξέταση έχει συνολικά 9 ερωτήσεις (υπολογίζοντας και τις υπό-ερωτήσεις) µε ίδια βαρύτητα στην βαθµολογία. Απαντήστε και τις 9.

Διαβάστε περισσότερα

2. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Η

2. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Η 2. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Η παγκόσμια παραγωγή (= κατανάλωση + απώλειες) εκτιμάται σήμερα σε περίπου 10 Gtoe/a (10.000 Mtoe/a, 120.000.000 GWh/a ή 420 EJ/a), αν και οι εκτιμήσεις αποκλίνουν: 10.312

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής

Στρατηγική αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής Στρατηγική αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής Κείμενο θέσεων και πολιτικής του Ομίλου ΤΙΤΑΝ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Κατά τα τελευταία 100 χρόνια η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί κυρίως λόγω της χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα LIFE. Υποπρόγραμμα: Δράση για το Κλίμα. Σπυριδούλα Ντεμίρη, Εμπειρογνώμονας Κλιματικής Αλλαγής

Πρόγραμμα LIFE. Υποπρόγραμμα: Δράση για το Κλίμα. Σπυριδούλα Ντεμίρη, Εμπειρογνώμονας Κλιματικής Αλλαγής Πρόγραμμα LIFE Υποπρόγραμμα: Δράση για το Κλίμα Σπυριδούλα Ντεμίρη, Εμπειρογνώμονας Κλιματικής Αλλαγής Στόχοι του υποπρογράμματος 1. Συνεισφορά στην στροφή προς μία αποδοτική και κλιματικά ανθεκτική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας

Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας Αρχές Οικολογίας και Περιβαλλοντικής Χηµείας Ανθρωπογενής κλιµατική αλλαγή -Ερηµοποίηση Νίκος Μαµάσης Τοµέας Υδατικών Πόρων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθήνα 2014 ιακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται:

Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται: Οι κλιματικές ζώνες διακρίνονται: την τροπική ζώνη, που περιλαμβάνει τις περιοχές γύρω από τον Ισημερινό. Το κλίμα σε αυτές τις περιοχές είναι θερμό και υγρό, η θερμοκρασία είναι συνήθως πάνω από 20 βαθμούς

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Εξωτερικότητες και Παγκόσμιο Περιβάλλον

Διεθνείς Εξωτερικότητες και Παγκόσμιο Περιβάλλον Διεθνείς Εξωτερικότητες και Παγκόσμιο Περιβάλλον Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Το Δεκέμβριο του 1997, αντιπροσωπείες από πολλά κράτη συναντήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Η εξελισσόµενη κλιµατική αλλαγή και η σχέση της µε τα ενεργειακά πρότυπα του 20 ου αιώνα

Η εξελισσόµενη κλιµατική αλλαγή και η σχέση της µε τα ενεργειακά πρότυπα του 20 ου αιώνα Πανεπιστήµιο Αθηνών Η εξελισσόµενη κλιµατική αλλαγή και η σχέση της µε τα ενεργειακά πρότυπα του 20 ου αιώνα Χρήστος Σ. Ζερεφός Η Πλανητική Αλλαγή στην αρχή του 21 ου Αιώνα Ο ρυθµός αύξησης του πληθυσµού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.

ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π. ΤΟ ΝΕΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Μάριος Τσέζος, Καθηγητής Ε.Μ.Π. Περιβαλλοντική Μηχανική και Γεωπεριβάλλον Αν αναρωτηθεί κανείς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΝΑΕΡΙΟ ΧΩΡΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΝΑΕΡΙΟ ΧΩΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΝΑΕΡΙΟ ΧΩΡΟ Παγώνη Ιωάννα, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π. Ψαράκη Βούλα, Επίκουρος Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΟ- ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΟ- ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΟ- ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ Στη χώρα μας η έλλειψη μακρόχρονου σχεδιασμού και στρατηγικής είναι γνωστή σε όλους σχεδόν τους τομείς

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόμενο θερμοκηπίου

Φαινόμενο θερμοκηπίου Φαινόμενο θερμοκηπίου To Φαινόμενο του Θερμοκηπίου 99% της ηλιακής ακτινοβολίας .0 μm (μεγάλου μήκους κύματος ή θερμική) H 2 O, CO 2, CH, N 2

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου. Βρυξέλλες, 25 Φεβρουάριος 2015

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου. Βρυξέλλες, 25 Φεβρουάριος 2015 Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Πρωτόκολλο του Παρισιού: ένα σχέδιο στρατηγικής για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ενότητα: Φυσική Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος -2 Δημήτρης Μελάς Καθηγητής ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠAΝΣΗ Ορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης Ατμοσφαιρική ρύπανση ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Διάσκεψης COP-16 στο Κανκούν

Αποτελέσματα Διάσκεψης COP-16 στο Κανκούν 29 Νοεμβρίου έως 10 Δεκεμβρίου 2010, Κανκούν, Μεξικό 16η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Αλλαγές (COP 16) 6 η Σύνοδος των Μερών του Πρωτοκόλλου του Κυότο (CMP6)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν,

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Καυσίμων Επιβλέπων καθηγητής: Καρκάνης Αναστάσιος Φοιτήτρια: Τζαμπαζίδου Μαρία Ειρήνη

Τεχνολογίες Καυσίμων Επιβλέπων καθηγητής: Καρκάνης Αναστάσιος Φοιτήτρια: Τζαμπαζίδου Μαρία Ειρήνη Επιδράσεις των καυσίμων στο φαινόμενο του θερμοκηπίου Τεχνολογίες Καυσίμων Επιβλέπων καθηγητής: Καρκάνης Αναστάσιος Φοιτήτρια: Τζαμπαζίδου Μαρία Ειρήνη Κλιματική αλλαγή - Φαινόμενο του θερμοκηπίου Κλιματική

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Ημέρα Δράσης ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή

Παγκόσμια Ημέρα Δράσης ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή Παγκόσμια Ημέρα Δράσης ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή 6/12/2008. Γράφει ο Δημήτρης Αλεξόπουλος Η 6η Δεκεμβρίου έχει οριστεί φέτος ως Παγκόσμια Ημέρα Δράσης ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή. Η ημέρα συμπίπτει

Διαβάστε περισσότερα