(2015) 1 PRO JUSTITIA. Όψεις της κρατικής ευθύνης προς αποζημίωση υπό το φως του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "(2015) 1 PRO JUSTITIA. Όψεις της κρατικής ευθύνης προς αποζημίωση υπό το φως του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος"

Transcript

1 Τόμος 1, 2015 Όψεις της κρατικής ευθύνης προς αποζημίωση υπό το φως του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος Μαρίνα Μαρία Βασιλειάδου, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Δικηγόρος ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να παρουσιάσει συνοπτικά την προβληματική της συνταγματικής θεμελίωσης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου στο αρ. 4 παρ. 5 Σ. για ζημιογόνες πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες του Δημοσίου παράνομες και σύννομες, όπως διατυπώθηκε πρωτίστως από τη θεωρία και υιοθετήθηκε ακολούθως από τη νομολογία στην αρχή διστακτικά, προσφάτως όμως, με σαφήνεια, όπως προκύπτει από τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ (ΣτΕ Ολ 1501/2014 & ΣτΕ 3783/2014), στις οποίες η νομολογία χρησιμοποιεί το αρ. 4 παρ. 5 Σ ως συνταγματικό θεμέλιο της αστικής ευθύνης του Κράτους, λόγω ζημιογόνας παράνομης δράσης του και επιχειρεί με το εργαλείο αυτό να τη διευρύνει. Ακολουθεί συνοπτική παρουσίαση της ΣτΕ Ολ 1501/2014 απόφασης η οποία διευρύνει την αστική ευθύνη του Δημοσίου και στις περιπτώσεις προδήλου σφάλματος πράξεων των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας και της ΣτΕ 3783/2014 απόφαση, η οποία αρχόμενη του ίδιου δικανικού συλλογισμού της ΣτΕ Ολ 1501/2014 αποκλείει εν προκειμένω την αστική ευθύνη του Δημοσίου επί εποπτείας επιχειρήσεων του ασφαλιστικού κλάδου. Λέξεις κλειδιά: αστική ευθύνη του Δημοσίου, αρ. 4 παρ. 5 Σ, όργανα δικαστικής λειτουργίας, κρατική εποπτεία επί του ασφαλιστικού κλάδου / ασφαλιστικών επιχειρήσεων Το παρόν έργο υπάγεται σε Άδεια Χρήσης: Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές (CC BY-NC-ND 4.0)

2 Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η ανάληψη 1 ευθυνών από την πλευρά του Δημοσίου για ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του δεν προέκυψε ως νομικό ζήτημα αβίαστα ούτε στη θεωρία ούτε στους κόλπους της νομολογίας. Ακόμη και στο ελληνικό κράτος, όπου λόγω των συγκυριών γενέσεως αυτού μετά τους επαναστατικούς αγώνες του , η αρχή του αποκλεισμού της αστικής ευθύνης του δημοσίου απορρέουσα από την αρχή της κυριαρχίας του κράτους 3 δεν έτυχε εφαρμογής παρά σε μεμονωμένες περιπτώσεις 4, η εδραίωση της αστικής ευθύνης του Δημοσίου έγινε σταδιακά και με τη συνδρομή ενός διαρκούς και εξελισσόμενου γόνιμου διαλόγου μεταξύ θεωρίας και νομολογίας των πολιτικών αρχικά και αργότερα των διοικητικών δικαστηρίων. Πράγματι, η τάση ανέκαθεν ήταν να περιορισθεί η έκταση της ευθύνης, καθώς από νωρίς διατυπώθηκε η άποψη ότι μία ενδεχόμενη γενικευμένη αποδοχή της ευθύνης και της υποχρέωσης για αποζημίωση θα προκαλούσε δημοσιονομικά προβλήματα. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η συζήτηση για τη συνταγματική κατοχύρωση της αστικής ευθύνης του Κράτους κατά την οποία διατυπώθηκαν αντικρουόμενες απόψεις ήδη κατά την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864 με αποκορύφωμα την αναθεώρηση του Σ του 1911, οπότε αποφεύχθηκε η ευθύς και ρητή κατοχύρωση γενικά της αστικής ευθύνης του Κράτους με τη δικαιολογία ότι μία συνταγματική 1 Το κείμενο αποτελεί εισήγηση στο 1 ο Συνέδριο Μεταπτυχιακών Φοιτητών και Υποψηφίων Διδακτόρων της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ που έλαβε χώρα στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ από με θέμα «ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ». Ευχαριστώ θερμά τον κ. Ιωάννη Συμεωνίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή του Διοικητικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ για την καθοδήγηση και υποστήριξη ως προς τη συνολική θεώρηση του κειμένου. Ευχαριστώ, επίσης, τον κ. Κωνσταντίνο Γώγο, Αναπληρωτή Καθηγητή της ιδίας ως άνω Σχολής για τις καίριες επισημάνσεις και ερωτήσεις που διατύπωσε στη συζήτηση που ακολούθησε της 4 ης συνεδρίας επί της ΣτΕ 3783/2014, και οι οποίες λειτούργησαν καταλυτικά στο τελικό κείμενο. 2 Π. Παυλόπουλος, Η ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, 1986, σελ Π. Παυλόπουλος, ο.π. 1986, σελ Όπως του αρ. 4 ν. 4277/1929 «περί τηλεγραφικής ανταποκρίσεως» όπου «ουδεμίαν όμως αναλαμβάνει ευθύνην εκ της διεξαγωγής της τηλεγραφικής ανταποκρίσεως, πλην της επιστροφής των τηλεγραφικών τελών», του αρ. 2 του α.ν. 202/1936 «περί κατοχυρώσεως του δεδικασμένου επί διεθνών μεταφορών και περί καθορισμού απαραβιάστου των αρχείων του Υπουργείου των Εξωτερικών» όπου «ουδεμίαν ευθύνην φέρει το Δημόσιον έναντι των τρίτων και ουδεμίαγεννάται αξίωσις υπέρ τούτων και όταν διαλογαριασμόν αυτών συνηλλάγη, εκτός εάν δια νόμου ρητώς και ειδικώς ανεγνωρίσθη εις τούτους σχετικόν δικαίωμα, ως επίσης ουδεμίαν ευθύνην υπέχει δια πάσαν πράξιν ή παράλειψιν των οργάνων του συναφή προς την εκτέλεσιν της διεθνούς συμβάσεως ή της διαιτησίας», του άρθρου μόνου παρ. 1 του α.ν. 261/1968 για ανάκληση παράνομων διοικητικών πράξεων «άνευ οιασδήποτε δια το Δημόσιον συνεπείας» (αν και βλ. ΣτΕ 980/2002) και αρ. 14 ΠΔ 475/1976 κατά το οποίο αν ακυρωθεί η δημοπρασία ουδεμία αποζημίωση ζητείται από υποψηφίους και αρ. 6 παρ. 4 ΠΔ 267/1998 για το ανεύθυνο «του Δημοσίου, των οργάνων του ή των οποιωνδήποτε προστεθέντων προσώπων κατά την κατεδάφιση αυθαιρέτων κατασκευών»

3 κατοχύρωση δεν θα επέτρεπε μετέπειτα περιορισμούς αυτής με νόμο και θα οδηγούσε σε παράλυση του δημοσίου ταμείου. 5 ΙΙ. ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡ. 105 ΕισΝΑΚ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΑΥΤΗΣ a. Οι προϋποθέσεις του αρ. 105 ΕισΝΑΚ Ενδεικτική αναφορά στην έννοια της παρανομίας: Με την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα, η διατύπωση των αρ ΕισΝΑκ ακολουθεί πλήρως την οργανική θεωρία, 6 σύμφωνα με την οποία το νομικό πρόσωπο αποτελεί οντότητα και τα φυσικά πρόσωπα με τα οποία εκφράζει τη βούλησή του, θεωρούνται όργανά του και συνδέονται αναποσπάστως με το νομικό πρόσωπο. Δεν πρόκειται δηλ. για σχέση αντιπροσώπευσης, αλλά για σχέση εσωτερική και λειτουργική μεταξύ νομικού προσώπου και οργάνου του. 7 Συγχρόνως δε το αρ. 105 ΕισΝΑκ εισάγει την αντικειμενική ευθύνη του Δημοσίου, η οποία απομακρύνεται από τις αρχές του αστικού δικαίου, αφού δεν προϋποθέτει δόλο ή αμέλεια του οργάνου για την γέννεση αξιώσεων λόγω αστικής ευθύνης του Δημοσίου, εγκαταλείποντας τους κανόνες περί πρόστησης (αρ. 922 ΑΚ) που εφαρμόζονταν μέχρι την εισαγωγή του ΑΚ και για το Δημόσιο. Σύμφωνα με τη διάταξη του αρ. 105 ΕισΝΑΚ, η αστική ευθύνη του Δημοσίου για ζημιογόνες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων τους προϋποθέτει να προήλθαν αυτές από όργανα του κράτους ή άλλου νπδδ, να έγιναν «κατ ενάσκησιν της ανατεθειμένης αυτοίς δημοσίας εξουσίας», να είναι παράνομες, να παρέβησαν διάταξη που δεν έχει τεθεί για χάρη του γενικού συμφέροντος και να προκάλεσαν ζημία. Επομένως, κατά τα οριζόμενα στο αρ. 105 ΕισΝΑΚ, κρατική ευθύνη προς αποζημίωση θεμελιώνει μόνο η παράνομη πράξη ή παράλειψη συντρεχουσών και των υπόλοιπων προϋποθέσεων και το Δημόσιο οφείλει να αποκαταστήσει τη ζημία που προκλήθηκε σε πολίτες από τέτοια ενέργεια ή παράλειψη των οργάνων του κατά την άσκηση των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί. 8 Ειδικότερα, παρανομία είναι η αντίθεση προς το θετό αναγκαστικό δίκαιο και περιλαμβάνει πράξεις ή παραλείψεις και υλικές ενέργειες ή παραλείψεις υλικών ενεργειών. 9 Η νομολογία σχετικά με το αρ. 105 ΕισΝΑΚ και τον ορισμό της παράνομης πράξης ή παράλειψης είναι πλούσια και 5 Π. Παυλόπουλος, ο.π. 1986, σελ Ι. Συμεωνίδης, Η αστική ευθύνη των δημοσίων υπαλλήλων, ΘΠΔΔ, 7/2009, σελ Π. Παυλόπουλος, ο.π. σελ. 76 επ. Μ. Στασινόπουλος η αστική ευθύνη του κράτους 1950, σελ. 9 επ. 8 Δ. Ράϊκος, Πτυχές της κατ αρ. 105 ΕισΝΑΚ προϋποθέσεις της εσωτερικής συνάφειας για τη θεμελίωση αστικής ευθύνης του δημοσίου, ΘΠΔΔ 4/2008, σελ Ι. Μαθιουδάκης, Η αστική ευθύνη του κράτους από υλικές ενέργειες των οργάνων του κατ αρ ΕισΝΑΚ 2006, σελ. 157

4 ερμηνεύει διασταλτικά την έννοια της παρανομίας, αφού η προϋπόθεση αυτή συντρέχει όχι μόνο σε περίπτωση παράβασης κανόνων δικαίου, αλλά και κανόνων της επιστήμης και της τέχνης (της ιατρικής, της μηχανικής κλπ). 10 Γενομένης ενδεικτικής αναφοράς, παρανομία κρίθηκε η παράβαση κανόνα του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου με κορωνίδα την απόφαση Francovich της , σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση υπό προϋποθέσεις να αποκαταστήσουν τη ζημία που προκλήθηκε στον ιδιώτη λόγω παραβάσεως του κοινοτικού δικαίου 11. Επίσης, περίπτωση παρανομίας συνιστά η άρνηση της διοικήσεως να συμμορφωθεί προς απόφαση του ΣτΕ ή άλλου διοικητικού δικαστηρίου λόγω παραβίασης των σχετικών διατάξεων του Σ που επιβάλλουν στη Διοίκηση να συμμορφώνεται στις αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων 12. Το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις άρνησης εφαρμογής απόφασης του ΕΔΔΑ. Τέλος, παράνομη είναι η εκτέλεση αντισυνταγματικού νόμου ή κανονιστικής πράξης της διοικήσεως που κρίθηκε παράνομη ως βασιζόμενη σε αντισυνταγματικό νόμο. b. Συνταγματική θεμελίωση του αρ. 105 ΕισΝΑΚ Κατά τα ηγούμενα προκύπτει ότι το σύστημα αντικειμενικής ευθύνης του Δημοσίου εν γένει, του αρ. 105 ΕισΝΑΚ κατά το οποίο δεν απαιτείται υπαιτιότητα του Δημοσίου, συνιστά μηχανισμό επανορθωτικού χαρακτήρα ενόψει παραβίασης της αρχής της νομιμότητας 13 στην οποία και βρίσκει συνταγματικό έρεισμα απορρέουσα από την αρχή του Κράτους Δικαίου. Στα πλαίσια της αρχής αυτής, το Δημόσιο οφείλει να ενεργεί νομίμως και σε αντίθετη περίπτωση να εγγυάται την αποκατάσταση της ζημίας του διοικουμένου. Η θεωρία, αναζήτησε και δεύτερο συνταγματικό θεμέλιο της αστικής ευθύνης του Δημοσίου στην αρχή της ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών που αποτυπώνεται στο αρ. 4 παρ. 5 Σ 14. Ειδικότερα, διατυπώθηκε η άποψη ότι η αστική ευθύνη του Δημοσίου πραγματώνει την έννοια της διορθωτικής δικαιοσύνης, της επανόρθωσης, δηλαδή, της υλικής ή ηθικής βλάβης του θιγομένου πολίτη από παράνομες ζημιογόνες πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου, ως 10 Ε. Πρεβεδούρου, Παρατηρήσεις επί της ΣτΕ Ολ 1501/2014 Το διοικητικό δίκαιο παραμένει προεχόντως «νομολογιακό»; Εξελίξεις στο νομικό καθεστώς της αστικής ευθύνης του Δημοσίου ΘΠΔΔ5/2014, σ. 413, Ενδεικτικά βλ. ΣτΕ 2796/2006, 1019/2008, 1183/ ΔΕΚ επί της υπόθεσης C-6/90 Francovich 12 ΣτΕ 1512/2009, 201/ Ι. Συμεωνίδης ο.π. σελ. 815επ, Π. Παυλόπουλος, Η αστική ευθύνη του δημοσίου ΙΙ κατά τους κανόνες του δημοσίου δικαίου σελ Ενδεικτικά Π. Παυλόπουλος, Η αστική ευθύνη του κράτους, σελ. 154επ., Επ. Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, σελ. 226

5 έκφραση της αρχής της ισότητας του αρ. 4 παρ. 5 Σ, αφού συνιστά μέσο αποκατάστασης της ισορροπίας που επιδιώκεται με τη διανεμητική δικαιοσύνη 15. Η νομολογία, ωστόσο, περιοριζόταν στο πρώτο συνταγματικό θεμέλιο της αρχής της νομιμότητας. Ενδεικτική είναι η αποτύπωση της πάγιας θέσης της νομολογίας από τη μειοψηφία της ΣτΕ 1693/1999, σύμφωνα με την οποία, η αρχή της λεγόμενης ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών «δεν απορρέει από τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος, η οποία παραπέμπει απλώς στα φορολογικά βάρη, έρχεται δε σε αντίθεση προς το ολοκληρωμένο σύστημα αστικής ευθύνης του Δημοσίου, το οποίο προβλέπεται και εξαντλείται από τις διατάξεις των άρθρων 914, 285 και 286 του Α.Κ. και το άρθρο 105 του Εισ.Ν.Α.Κ. και το οποίο σύστημα, οργανωμένο με άξονα την παρανομία, δεν προβλέπει - εξαιρέσει της περιπτώσεως των άρθρων 285 και 286 του Α.Κ. - κάλυψη τυχόν δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων, προερχομένων από τη σύννομη δραστηριότητα του Δημοσίου, σε πρόσωπα ή ομάδες ατόμων. Μόλις στην υπ αρ. 980/2002 απόφαση, το ΣτΕ επιχειρώντας να θεμελιώσει την ενεργοποίηση της αστικής ευθύνης του Κράτους, διέστειλε την έννοια της παρανομίας στην περίπτωση νομίμου ανακλήσεως παράνομης πράξης χαρακτηρίζοντας τις δύο διοικητικές πράξεις ως «αδιάσπαστη ενότητα» 16 και διατύπωσε την άποψη ότι οι διατάξεις του αρ. 105 ΕισΝΑΚ που προϋποθέτει παράνομη ζημιογόνα δράση του Κράτους και του άρθρου μόνου του α.ν. 261/1968 «οι οποίες αποβλέπουν κυρίως στον καθορισμό του ευλόγου χρόνου εντός του οποίου συγχωρείται η ανάκληση των παρανόμων ατομικών διοικητικών πράξεων, ερμηνευόμενες υπό το πρίσμα των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 5 και 20 παρ. 1 του Συντάγματος, στις οποίες θεμελιώνεται συνταγματικώς η αστική ευθύνη του Δημοσίου, δεν αποκλείουν την εν λόγω ευθύνη σε όσες περιπτώσεις οι διοικούμενοι δεν έχουν προκαλέσει υπαιτίως την έκδοση των ανακαλουμένων παρανόμων πράξεων.» III. ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡ. 4 ΠΑΡ. 5 Σ. ΔΥΟ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ a) Η ευθύνη του Δημοσίου από σύννομη ζημιογόνα δράση του Δημοσίου: Προκύπτει, λοιπόν, η συντηρητική και επιφυλακτική θέση της νομολογίας ως προς τη γενίκευση ενός νομικού πλαισίου αστικής ευθύνης του Κράτους στο αρ. 4 παρ. 5 του Σ, σύμφωνα με το οποίο, «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους». Η προσπάθεια, άλλωστε, διεύρυνσης της έννοιας της παρανομίας, προκειμένου να περιορισθεί στην εφαρμογή 15 Π. Παυλόπουλος ο.π. σελ ΣτΕ 980/2002 σκέψη 7

6 του αρ. 105 ΕισΝΑΚ στις περιπτώσεις ζημιογόνων δράσεων του Κράτους αποδεικνύει τη γενική τάση 17. Στην ελληνική έννομη τάξη δεν αναγνωρίζεται γενική αρχή από την οποία να προκύπτει υποχρέωση του δημοσίου για αποζημίωση τρίτων από ενέργειες ή παραλείψεις του δημοσίου σύμφωνες με ειδικές ρυθμίσεις νόμου ή κανονιστικής πράξης. Τέτοια υποχρέωση φαίνεται να καθιερώνεται μόνο στις περιπτώσεις όπου το Σ ή ισχύουσα νομοθεσία το προβλέπει ρητώς. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του αρ. 17 παρ. 5 Σ και στέρησης χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας του αρ. 18 παρ. 5Σ, η περίπτωση της επίταξης του αρ. 18 παρ. 3 Σ και της μερικής ή ολικής εθνικοποίησης του αρ. 106 παρ. 4 και παρ. 5 Σ 18. Επίσης το αρ. 285 ΑΚ περί κατάστασης ανάγκης. Στις περιπτώσεις αυτές το Δημόσιο, οι ΟΤΑ και τα άλλα νπδδ έχουν υποχρέωση να καταβάλλουν αποζημίωση μόνο λόγω του ζημιογόνου αποτελέσματος, αφού η νομική ή υλική πράξη είναι σύννομη, αλλά δημιουργεί μία ειδική περιουσιακή βλάβη στον διοικούμενο για χάρη του δημοσίου συμφέροντος. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται για υποχρεώσεις που ιδρύονται με ειδικές διατάξεις 19 Η νομολογία πέρα από αυτές τις περιπτώσεις δεν αναγνώριζε αξίωση αποζημίωσης από ζημιογόνες σύννομες πράξεις του Κράτους, αφού δεν υπήρχε παρανομία και επομένως δεν μπορούσε να εφαρμόσει το αρ. 105 ΕισΝΑΚ. Μία υφέρπουσα στάση αναγνώρισης από το ΣτΕ ευθύνης του Δημοσίου από ζημιογόνα σύννομη πράξη αυτού με συνταγματικό θεμέλιο την αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη του αρ. 4 παρ. 5 Σ, διακρίνεται με τις αποφάσεις 1693/1998 και την 2774/1999 σε 7μ σύνθεση. Το ΣτΕ αναγνώρισε, ότι αίρεται το παράνομο της καταστροφής ξένου πράγματος σε περίπτωση κατάστασης ανάγκης, όταν συντρέχει περίπτωση δημοσίου συμφέροντος σύμφωνα με το αρ. 285 ΑΚ 20 και άρα η καταστροφή ψαριών σε ιδιωτικό ιχθυοτροφείο, ως ενέργεια επιβεβλημένη για την κατάσβεση της υπάρχουσας πυρκαγιάς δεν συνιστά παράνομη πολιτειακή πράξη ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις του αρ. 105 ΕισΝΑΚ. Κατά την άποψη δε δύο 17 Χ. Αθανασοπούλου, Η αστική ευθύνη του κράτους από σύννομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του, ΕΕΝ 2005 σελ Ε. Σπηλιωτόπουλος, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 2010, σελ. 227 επ. 19 Αντίθετα οι Λ. Θεοχαρόπουλος και Δ. Κοντόγιωργα Θεοχαροπούλου που επίσης χαρακτηρίζουν εξωσυμβατική την ευθύνη που απορρέει από τις συνταγματικές διατάξεις εκ ζημιογόνου μόνου αποτελέσματος βλ. Υφέρπουσα νομολογιακή τάση για την αστική ευθύνη της δημόσιας εξουσίας από σύννομη ζημιογόνο υλική ενέργεια βάσει του αρ. 4 παρ. 5 του Σ, Τόμος Τιμητικός του ΣτΕ 75 χρόνια 20 Αρ. 285 ΑΚ: Δεν αποτελεί παράνομη πράξη η καταστροφή ξένου πράγματος, εφόσον είναι αναγκαία για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος που απειλεί δυσανάλογα μεγαλύτερη ζημία αυτού που επιχειρεί την καταστροφή ή άλλου.

7 μελών στη πενταμελή σύνθεση της 1693/ , εφόσον υφίσταται ζημία ειδικής και εξαιρετικής φύσεως, αυτή θα αποκατασταθεί με τις προϋποθέσεις του αρ. 286 ΑΚ 22 το οποίο «αποτελεί εν προκειμένω ειδικότερη έκφραση της κατά το αρ. 4 παρ. 5 Σ αρχής της ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών με αποτέλεσμα την ενδεχόμενη εν όλω ή εν μέρει απαλλαγή του Δημοσίου από την υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεως στον αναιρεσίβλητο...» Εμμέσως δηλ. αναγνωρίζεται ένα διευρυμένο περιεχόμενο του ως άνω άρθρου ως προς την έννοια των δημοσίων βαρών, το οποίο είχε ήδη αποδοθεί από τη θεωρία και η οποία περιλαμβάνει πέρα από την επιβολή φόρου και άλλα δημόσια βάρη που επιβάλλονται για την ικανοποίηση των δημοσίων αναγκών επ ωφελεία του δημοσίου συμφέροντος και σε βάρος των πολιτών που βρίσκονται στις ίδιες περιστάσεις και δημόσια βάρη που επιβάλλονται σε βάρος ορισμένων μεμονωμένων πολιτών σε σχέση με τους υπόλοιπους πολίτες που βρίσκονται στις ίδιες περιστάσεις με τους θιγόμενους. 23 Περαιτέρω, ζητήματα αποζημιώσεως από σύννομες πράξεις του Δημοσίου προέκυψαν σε περιπτώσεις που η νομολογία κλήθηκε να κρίνει το απαράδεκτο του ευθέως ακυρωτικού ελέγχου των κυβερνητικών πράξεων 24. Η άρνηση του Υπουργού Δικαιοσύνης να μη εκτελεσθούν δικαστικές αποφάσεις κατά αλλοδαπού δημοσίου, και συγκεκριμένα να μη χορηγήσει άδεια για εγγραφή προσημείωσης σε ακίνητα του γερμανικού δημοσίου (ΣτΕ 3669/2006) ή για την επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του ιρακινού δημοσίου (ΣτΕ 22/2007) χαρακτηριζόμενες ως κυβερνητικές πράξεις καθίστανται ανέλεγκτες ακυρωτικά κατά το αρ. 45 παρ. 5 ΠΔ 18/1989 και δεν μπορούν να ακυρωθούν. Η ζημία όμως, που προκαλούν στα συγκεκριμένα άτομα που αιτούνται τις προαναφερόμενες ενέργειες προς εξασφάλιση των ατομικών τους συμφερόντων, εφόσον προκαλείται χάριν σκοπιμότητας που επιβάλλουν οι διεθνείς σχέσεις της χώρας δεν θα πρέπει να τις αναλάβουν τα μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά το κοινωνικό σύνολο στην εξυπηρέτηση του οποίου αποβλέπουν οι εν λόγω αρνήσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης. Στις συγκεκριμένες επομένως αποφάσεις διατυπώθηκε η άποψη, ως obiter dictum ελλείψει αποζημιωτικών αιτημάτων, ότι η αποκατάσταση της ζημίας, εφόσον κριθεί ότι είναι εξαίρετης φύσεως, μπορεί να έχει 21 Λ. Θεοχαρόπουλος και Δ. Κοντόγιωργα Θεοχαροπούλου, Υφέρπουσα νομολογιακή τάση για την αστική ευθύνη της δημόσιας εξουσίας από σύννομη ζημιογόνο υλική ενέργεια βάσει του αρ. 4 παρ. 5 του Σ, Τόμος Τιμητικός του ΣτΕ 75 χρόνια σελ Αρ. 286 ΑΚ: Εκείνος που επιχείρησε σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο την καταστροφή ευθύνεται σε αποζημίωση, αν είχε προκαλέσει υπαίτια τον κίνδυνο. Σε κάθε άλλη περίπτωση μπορεί κατά τις περιστάσεις να καταδικαστεί σε εύλογη αποζημίωση 23 Χ. Αθανασοπούλου, ο.π. σελ ΣτΕ Ολ 3669/2006 και ΣτΕ Ολ 22/2007

8 συνταγματικό θεμέλιο το αρ. 4 παρ. 5 Σ σε συνδυασμό με το αρ. 20 παρ. 1 Σ και αρ. 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ που κατοχυρώνουν το δικαίωμα δικαστικής προστασίας. 25 b) ΣτΕ 1501/2014: Αστική ευθύνη του Κράτους από δικαιοδοτικές πράξεις οργάνων της δικαστικής εξουσίας Λόγω της διστακτικότητας της νομολογίας να διευρύνει την αστική ευθύνη του Δημοσίου, η ΣτΕ Ολ 1501/2014 έτυχε θερμής υποδοχής ως απόρροια των ήδη παγιωμένων θεωρητικών απόψεων περί συνταγματικής θεμελίωσης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου στο αρ. 4 παρ. 5 Σ και της διαμορφωθείσης κοινοτικής νομολογίας 26. Κατά την εν λόγω απόφαση, το ΣτΕ ρητά αναγνωρίζει την ευθύνη του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του, ανεξάρτητα εάν είναι νόμιμες ή παράνομες. Συνάμα, η εν λόγω νομολογία επηρρεασμένη αδιαμφισβήτητα από τη σχετική κοινοτική νομολογία 27, διευρύνει την αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου που προκύπτει από ζημιογόνες πράξεις οργάνων ενταγμένων στη δικαστική λειτουργία. Επομένως, καθίσταται απόφαση ορόσημο για την αστική ευθύνη του Δημοσίου, η οποία ήδη άρχισε να παγιώνεται, εάν λάβουμε υπόψη ότι και η ΣτΕ 3783/2014 για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω και αφορά στην αστική ευθύνη του Δημοσίου από παραλείψεις οργάνων εποπτείας επικαλείται την ΣτΕ Ολ 1501/2014. i. Ιστορικό υπόθεσης Με την εν λόγω απόφαση η Ολομέλεια του ΣτΕ, κατόπιν παραπομπής της ΣτΕ 7μ 2852/2012, έκρινε δύο αντίθετες αιτήσεις αναιρέσεως που αφορούσαν στην αποκατάσταση υλικής και ηθικής βλάβης που προήλθε από την άσκηση ποινικής διώξεως και την κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας κατάσχεση εμπορευμάτων που περιείχαν συστατικά από κάνναβη. Ο αναιρεσείων και αναιρεσίβλητος ιδιοκτήτης καταστήματος εμπορευμάτων, που είχαν ως πρώτη ύλη ινδική κάνναβη, κηρύχθηκε αθώος αμετάκλητα, επειδή κρίθηκε ότι ο διακριτικός τίτλος KANNABISHOP και η απεικόνιση πεντάφυλλου ή επτάφυλλου μίσχου κάνναβης δεν συνιστούσαν ευθεία ή συγκαλυμμένη και έντεχνη διαφήμιση της χρήσεως ναρκωτικών ουσιών ή πρόκληση σε παράνομη χρήση τους. Η 7μελής σύνθεση του ΣτΕ με την 2852/2012 πρωτόδικη απόφαση ακολουθώντας την πάγια νομολογία έκρινε ότι η διάταξη του αρ. 105 ΕισΝΑΚ δεν έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις παράνομων πράξεων των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας κατά την άσκηση των δικαστικών καθηκόντων, διότι «για την 25 Ε. Πρεβεδούρου ο.π. ΘΠΔΔ 5/2014, σ Αποφάσεις ΔΕΚ επί της υπόθεσης C-6/90 Francovich και επί της υπόθεσης C-9/90 Bonifaci, Αποφάσεις ΔΕΚ της επί της υπόθεσης C-46/93 Brasserie du pecheur, και επί της υπόθεσης C-48/93 Factortame Βλ. και Μ. Βροντάκη, Η αστική ευθύνη του Δημοσίου από την άσκηση ή παράλειψη ασκήσεως νομοθετικής ή κανονιστικής αρμοδιότητας, ΘΠΔΔ 5/2008 σελ.520επ 27 ΔΕΚ C-224/2001 Köbler,

9 νομιμότητα των πράξεων αυτών (αποφάσεων και λοιπών δικαστικών πράξεων), κατ' επιταγή του Συντάγματος που προκύπτει από την οργάνωση της απονομής της δικαιοσύνης με την λειτουργία δικαιοδοτικών οργάνων αντίστοιχων προς την φύση των αναφυόμενων δικαστικών διαφορών (άρθρα 93, 94, 96), ο νόμος καθιερώνει συγκεκριμένο σύστημα ελέγχου στους κόλπους των ιδιαιτέρων κλάδων της απονομής της δικαιοσύνης. Οι πράξεις, επομένως, αυτές ελέγχονται υποχρεωτικώς, κατά το Σύνταγμα, από δικαστικά όργανα που ανήκουν στον ίδιο δικαιοδοτικό κλάδο και κατά ορισμένη διαδικασία, δεν καταλείπεται δε έδαφος παρεμπίπτοντος ελέγχου τους από διοικητικό δικαστήριο αρμόδιο να αποφαίνεται για την κατ' άρθρο 105 ΕΙΣΝΑΚ ευθύνη του Δημοσίου. 28» Λόγω, όμως, σπουδαιότητας του ζητήματος παρέπεμψε στην Ολομέλεια. ii. Θεμελίωση ευθύνης του Δημοσίου από νόμιμες και παράνομες πράξεις στο αρ. 4 παρ. 5 Σ Η πρόκληση για την Ολομέλεια ενόψει του ζητήματος διεύρυνσης του πεδίου της αστικής ευθύνης του κράτους ήταν μεγάλη, διότι της δόθηκε η ευκαιρία να αποκρυσταλώσει τις σχετικές θέσεις της νομολογίας με την προοπτική να τις παγιώσει. Πράγματι, το Δικαστήριο ήδη από την αρχή της μείζονας πρότασης (σκ. 5) αναγνωρίζει το αρ. 4 παρ. 5 Σ ως τη συνταγματική θεμελίωση της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου από νόμιμες και παράνομες πράξεις αυτού. Για δε τις παράνομες πράξεις παραπέμπει στην απόφαση ΣτΕ 980/2002 στην οποία ήδη αναφερθήκαμε, αποδεχόμενο το διττό συνταγματικό θεμέλιο της αστικής ευθύνης του Δημοσίου ως επανορθωτικού μηχανισμού, αφενός στις αρχές της νομιμότητας και του κράτους δικαίου και αφετέρου στην αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη. 29 Για τις νόμιμες πράξεις, επικαλείται την ΣτΕ 5504/2012 αποδεχόμενο τη θεμελίωση της εν λόγω ευθύνης απευθείας στο αρ. 4 παρ. 5 Σ. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται ρητή αναγνώριση της ευθύνης του Δημοσίου από νόμιμες ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του, διότι στην ΣτΕ 5504/2012 που παραπέμπει η Ολομέλεια, το ζήτημα αποζημίωσης από σύννομες πράξεις εξετάστηκε παρεμπιπτόντως στα πλαίσια ακυρωτικής διαφοράς, όπου το ΣτΕ διατύπωσε την άποψη ότι δεν αίρεται η νομιμότητα των μέτρων, που λαμβάνονται προς τον σκοπό της προστασίας μιας περιοχής και τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την ουσιώδη στέρηση της χρήσης της ιδιοκτησίας σε σχέση με τον προορισμό της, αλλά γεννάται αξίωση των θιγομένων ιδιοκτητών προς αποζημίωση, εφόσον αποδεικνύεται το υπερβάλλον του ευλόγου 28 Αικ. Ρωξάνα, Ζητήματα αστικής ευθύνης του Κράτους στην πρόσφατη νομολογία του ΣτΕ ΘΠΔΔ, 3-4/2013 σελ 218 επ 29 Ε. Πρεβεδούρου ο.π., ΘΠΔΔ 5/2014, σ. 412.

10 ορίου ανοχής, εξαιτίας του οποίου το επιβαλλόμενο βάρος μεταβάλλεται σε θυσία ελαχίστων κατά παράβαση του αρ. 4 παρ. 5 Σ. iii. Αναγνώριση ευθύνης από ζημία που προκαλούν όργανα ενταγμένα στη δικαστική λειτουργία. Η Ολομέλεια συνεχίζοντας το σκεπτικό της επικαλείται τη διάταξη του αρ 4 παρ. 5 Σ, προκειμένου να θεμελιώσει αποκατάσταση ζημίας σε περίπτωση ζημιογόνου δράσεως οιουδήποτε οργάνου του Κράτους, άρα και εκείνης των οργάνων τα οποία είναι ενταγμένα στη δικαστική λειτουργία. Είναι έκδηλη η επιρροή από την απόφαση ΔΕΚ C-224/2001 Köbler, αν και την τελευταία την επικαλείται η μειοψηφία ακριβώς για να υποστηρίξει ότι η κρινόμενη υπόθεση δεν εντάσσεται σε περίπτωση παραβίασης του ενωσιακού δικαίου. Ειδικότερα, η απόφαση ΔΕΚ Köbler, εκδόθηκε επί προδικαστικών ερωτημάτων του αυστριακού δικαστηρίου που δίκαζε αγωγή αποζημίωσης κατά του Αυστριακού Δημοσίου, με την αιτιολογία ότι το ανώτατο αυστριακό διοικητικό δικαστήριο παραβίασε τις κοινοτικές διατάξεις, όπως τις ερμήνευσε το ΔΕΚ. Το ΔΕΚ συνεπές με την προηγούμενη νομολογία 30 αναφορικά με την ευθύνη των κρατών μελών για αποζημίωση από παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου εκ μέρους του εθνικού νομοθέτη, επανέλαβε, ότι η αρχή της ευθύνης των κρατών μελών για ζημίες που προκαλούνται σε ιδιώτες από παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου είναι σύμφυτη με τη Συνθήκη ανεξάρτητα από το κρατικό όργανο που προκαλεί την παραβίαση ήτοι νομοθετικό, δικαστικό ή εκτελεστικό. Ειδικά ως προς την κατάφωρη παραβίαση σε σχέση με το δικαστικό λειτούργημα που το χαρακτήρισε ιδιόμορφο (σκ. 53 απόφασης), διατύπωσε την άποψη ότι στα πλαίσια της αρχής της ασφάλειας δικαίου, η σχετική ευθύνη θα πρέπει να θεμελιώνεται σε εξαιρετική περίπτωση πρόδηλης παραβίασης από το εθνικό δικαστήριο του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου σε προφανή αντίθεση με τη νομολογία του ΔΕΚ. 31 Κατά συνέπεια των ανωτέρω, το ΣτΕ ορίζει ως σκοπό του αρ. 4 παρ. 5 την αποκατάσταση της ζημίας, ακόμη και όταν αυτή οφείλεται σε ζημιογόνο δράση των οργάνων που είναι ενταγμένα στη δικαστική εξουσία. 32 Ακολούθως, διαχωρίζει την προσωπική ευθύνη που εξετάζεται στα πλαίσια αγωγή κακοδικίας του αρ. 99 Σ από την αντικειμενική ευθύνη του Δημοσίου στα πλαίσια του αρ. 105 ΕισΝΑΚ. Καταλήγει, δε, ότι η ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση λόγω απλώς εσφαλμένης 30 Αποφάσεις ΔΕΚ επί της υπόθεσης C-6/90 Francovich και επί της υπόθεσης C-9/90 Bonifaci, Αποφάσεις ΔΕΚ της επί της υπόθεσης C-46/93 Brasserie du pecheur, και επί της υπόθεσης C-48/93 Factortame όπως υποσημ Αγγ. Λαϊνιώτη, Η Αστική ευθύνη του Κράτους από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων της δικαστικής εξουσίας, ΔιοικΔικ, Μάϊος Ιούνιος 2006, σελ 561 επ 32 Χ. Δετσαρίδης, Παρατηρήσεις στη ΣτΕ Ολ 1501/2014, ΔιΔικ 4/2014 σελ. 1054

11 ερμηνείας του νόμου ή απλώς εσφαλμένης εκτιμήσεως των πραγμάτων από δικαστικό λειτουργό δεν είναι συμβατή με τη φύση του δικαστικού έργου, ως εκ της οποίας το Σύνταγμα εγγυάται στον δικαστικό λειτουργό την λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία του. Εφόσον, όμως, το Σ στη βάση του αρ. 4 παρ. 5 δεν ανέχεται να παραμένουν αναποζημίωτες ζημίες που κάποιος υφίσταται από ενέργειες οποιουδήποτε κρατικού οργάνου, μέχρι ο νομοθέτης να ρυθμίσει ειδικά για την ευθύνη του Δημοσίου από πράξεις δικαστικών οργάνων, το άρ. 105 ΕισΝΑΚ έχει ανάλογη εφαρμογή με προϋπόθεση τον πρόδηλο χαρακτήρα του σφάλματος της κρίσεως οργάνου της δικαστικής περίπτωσης που θα κρίνεται ad hoc, ώστε η δικαστική πλάνη να κρίνεται συγγνωστή ή ασύγγνωστη. 33 Θα πρέπει συναφώς να παρατηρηθεί ότι δεν εξειδικεύονται τα κριτήρια με βάση τα οποία κρίνεται το πρόδηλο σφάλμα και αν θα υιοθετηθούν τα σχετικά κριτήρια του ΔΕΚ/ΔΕΕ. Η μέχρι τώρα θέση της νομολογίας αρνούνταν την ευθύνη του Δημοσίου κατά το εθνικό δίκαιο από τις παράνομες πράξεις των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, υπό την δικαιοδοτική τους αρμοδιότητα, επικαλούμενη τη διάκριση της δικαστικής λειτουργίας από τη νομοθετική και εκτελεστική (αρ. 26, 73 επ, 8Σ) και τη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών (αρ. 87, 88 και 90 Σ) 34. Είναι η πρώτη απόφαση του Δικαστηρίου αυτού, η οποία αναγνωρίζει στη μείζονα πρόταση του νομικού της συλλογισμού, υπό αυστηρές έστω προϋποθέσεις, δυνατότητα να υφίσταται ευθύνη του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, όταν δρουν υπό την δικανική τους αρμοδιότητα. 35 Έτσι, προτάσσει την αρχή της ενότητας του κράτους, η οποία πληρούται, όταν το κράτος ευθύνεται για τις ζημίες που προκαλεί οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη αντίθετη σε νόμο, ανεξάρτητα από την κρατική αρχή από την οποία προέρχεται 36. Επειδή, όμως, κατά πάγια νομολογία η διάταξη του αρ. 105 ΕισΝΑΚ και παρά την ευρεία διατύπωσή της δεν έχει άμεση εφαρμογή σε όργανα της δικαστικής λειτουργίας, το ΣτΕ με συνταγματικό θεμέλιο το αρ. 4 παρ. 5 Σ και επομένως τις αυστηρές προϋποθέσεις αυτού (ήτοι πρόδηλο σφάλμα και εύλογη αποζημίωση), δέχεται ανάλογη εφαρμογή του 105 ΕισΝΑΚ, ώστε να παρέχεται στον διοικούμενο όσο το δυνατόν υψηλότερου βαθμού ένδικη προστασία. 33 Ε. Πρεβεδούρου ο.π. ΘΠΔΔ 5/2014, σ Χ. Δετσαρίδης, ο.π. σελ Ε. Πρεβεδούρου, Παρατηρήσεις επί της ΣτΕ Ολ 1501/2014, ΘΠΔΔ 12/2014, σ Χ. Δετσαρίδης, ο.π. σελ. 1056

12 c) Αστική ευθύνη του Κράτους από παραλείψεις οργάνων εποπτείας (ΣτΕ 3783/2014) Τον ίδιο δικανικό συλλογισμό χρησιμοποιεί και η ΣτΕ 3783/2014, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι μία σημαντική απόφαση για τους ασφαλισμένους των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και για τη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς. Βέβαια, η εν λόγω απόφαση, ενώ επαναλαμβάνει τη μείζονα πρόταση της ΣτΕ Ολ 1501/2014, προκειμένου να κρίνει εάν τίθεται ζήτημα ευθείας ή ανάλογης εφαρμογής του αρ. 105 ΕισΝΑΚ στην συγκεκριμένη υπόθεση, καταλήγει σε αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή όχι στη διεύρυνση της αστικής ευθύνης αλλά σε μείωση αυτής επί εποπτείας του Δημοσίου, όπως εκτίθεται αναλυτικά παρακάτω. i. Ιστορικό υπόθεσης Η εν λόγω απόφαση εκδόθηκε στα πλαίσια διενέργειας πιλοτικής δίκης λόγω γενικότερου ενδιαφέροντος της ζητήματος της αστικής ευθύνης του ελληνικού Δημοσίου από πλημμελή άσκηση κρατικής εποπτείας επί ασφαλιστικών εταιριών. Οι ενάγοντες, κάτοχοι ασφαλιστηρίων ζωής της ασφαλιστικής εταιρίας ΑΣΠΙΣ επικαλέσθηκαν ζημία που προέκυψε λόγω της οικονομικής κατάρρευσης της ασφαλιστικής εταιρίας, εξαιτίας της φερόμενης πλημμελούς άσκησης προληπτικής και κατασταλτικής εποπτείας της τότε αρμόδιας Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης κατά παράβαση των εποπτικών διατάξεων του ν.δ. 400/1970 και του ν. 2190/20. Αιτούνται, κατά συνέπεια, να αναγνωρισθεί κατά το αρ. 105 ΕισΝΑΚ, η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο με το αρ. 1 παρ. 9 του ν. 3867/2010 ανέλαβε την ευθύνη για αξιώσεις που αφορούν το προ της κατάργησης της ΕΠ.Ε.Ι.Α διάστημα, να καταβάλει αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση για υλική και ηθική βλάβη για τη ζημία που υπέστησαν. ii. Μη εφαρμογή της αρνητικής προϋπόθεσης του γενικού συμφέροντος του αρ. 105 ΕισΝΑΚ Το ΣτΕ συνεπές με την πάγια συσταλτική ερμηνεία της απαλλακτικής ρήτρας του γενικού συμφέροντος του αρ. 105 ΕισΝΑΚ της νομολογίας η οποία δέχεται ως διάταξη κείμενη χάριν του γενικού συμφέροντος μόνο εκείνη που θεραπεύει αμέσως και αποκλειστικά το δημόσιο συμφέρον 37, έκρινε ότι οι σχετικές με την προληπτική και κατασταλτική εποπτεία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων διατάξεις του ν.δ. 400/1970 δεν έχουν τεθεί αποκλειστικά χάριν του δημοσίου συμφέροντος, απορρίπτοντας τους σχετικούς ισχυρισμούς του Ελλ. Δημοσίου (σκ ). Επικαλούμενο, μάλιστα, προηγούμενη νομολογία 38, το ΣτΕ έκρινε ότι με το ν.δ. περί ιδιωτικής επιχειρήσεως 37 Γ. Αυδίκος, Εποπτεία επί ασφαλιστικών επιχειρήσεων, παρατηρήσεις στην ΣτΕ 3783/2014, ΘΠΔΔ 12/2014, σ ΣτΕ 1422/2006, 2692/2001, 900/2001 κλπ

13 ασφαλίσεως επιβάλλεται στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, προς εξυπηρέτηση του σκοπού της προστασίας και εξασφαλίσεως των συμφερόντων των ασφαλισμένων σειρά ειδικών υποχρεώσεων. Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι σκοπός της κρατικής εποπτείας επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων πέραν της εύρυθμης λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς και της διασφαλίσεως της χρηματοπιστωτικής σταθερότητάς της είναι και η προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων, αν και παρακάτω στη σκ. 29 δέχεται ότι η προστασία των ασφαλισμένων απορρέει αντανακλαστικά μέσω του προεξέχοντος ελέγχου της ασφαλιστικής αγοράς και καταλήγει να προστατεύει εμμέσως τους ασφαλισμένους των εταιρειών αυτών. 39 Επομένως, δεν μπορεί να αποκλεισθεί γι αυτόν τον λόγο η εφαρμογή του αρ. 105 ΕισΝΑΚ. iii. Προϋποθέσεις ανάλογης εφαρμογής του αρ. 105 ΕισΝΑΚ στη βάση του αρ. 4 παρ. 5Σ Ωστόσο, η μη εφαρμογή της απαλλακτικής ρήτρας του γενικού συμφέροντος του αρ. 105 ΕισΝΑΚ δεν συνεπάγεται αυτομάτως την εφαρμογή του άρθρου αυτού. Η απόφαση, διακρίνει την κρατική εποπτεία επί του ασφαλιστικού κλάδου από τις λοιπές εν δυνάμει ζημιογόνες κρατικές δραστηριότητας 40. Υποστηρίζει, δε, ότι ευθεία εφαρμογή του αρ. 105 ΕισΝΑΚ δεν μπορεί να επιδιωχθεί, καθώς η άσκηση κρατικής εποπτείας επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων συνιστά κρατική δραστηριότητα με πολλές ιδιαιτερότητες και με ιδιόμορφα χαρακτηριστικά την πολυπλοκότητά των στόχων της εποπτείας, τους σημαντικούς κινδύνους οικονομικής βλάβης που εκουσίως εκτίθενται οι ασφαλισμένοι και τη δυσκολία εκπλήρωσης των στόχων, καθώς απαιτούνται πολύπλοκες οικονομικοτεχνικής φύσεως σταθμίσεις σε συνδυασμό με τη διακριτική ευχέρεια των οργάνων της κρατικής εξουσίας κατά την άσκηση της εν λόγω κρατικής δραστηριότητας. Τα παραπάνω στοιχεία, κατά την απόφαση, δεν προσιδιάζουν με την αντικειμενική ευθύνη των οργάνων του Κράτους κατά το αρ. 105 ΕισΝΑΚ. Περαιτέρω, η απόφαση αποδεχόμενη σε όλη της την έκταση τη μείζονα πρόταση της ΣτΕ Ολ 1501/2014, εξετάζει, εάν μπορεί να τύχει ανάλογης εφαρμογής το αρ. 105 ΕισΝΑΚ στη βάση του αρ. 4 παρ. 5 Σ, το οποίο δεν ανέχεται να παραμένουν άνευ αποκαταστάσεως ζημίες που κάποιος υφίσταται από ενέργειες κρατικού οργάνου. Έκρινε, λοιπόν, ότι στα πλαίσια του άρθρου αυτού, ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση θα ήταν δυνατόν να γεννηθεί όχι από οποιαδήποτε παρανομία της Διοικήσεως, αλλά μόνο από πρόδηλο ή βαρύ σφάλμα αυτής και με την επιδίκαση όχι 39 Ν. Φλώρου, Παρατηρήσεις επί της 3783/2014, ΕΕμπΔ 2014 σε Ν. Φλώρου, ο.π. σελ. 930

14 πλήρους αλλά εύλογης αποζημίωσης. Μάλιστα, επιχειρεί να επεξηγήσει τις έννοιες αυτές αναφέροντας ότι απαιτείται προφανής και σοβαρή παρανομία των εποπτικών οργάνων, χωρίς, όμως, να τις εξειδικεύει περαιτέρω. Περαιτέρω, η απόφαση κρίνει ότι λόγω των ως άνω ιδιαιτεροτήτων, ούτε η αρχή της πλήρους αποζημίωσης του αρ. 105 ΕισΝΑΚ θα μπορούσε να εκπληρωθεί, αφού τυχόν πλήρης αποζημίωση των ζημιωθέντων ασφαλισμένων θα ισοδυναμούσε με ανεπίτρεπτη υποκατάσταση του Κράτους στη θέση της αφερέγγυας ασφαλιστικής επιχειρήσεως και στην κατ ουσίαν μετακύλιση των υποχρεώσεών της σε αυτό. Εξάλλου, κατά το ΣτΕ, η εύλογη αποζημίωση των ζημιωθέντων ασφαλισμένων καλύφθηκε από ειδικό μηχανισμό αποζημιώσεως των ασφαλισμένων ασφαλιστικών επιχειρήσεων του ν. 3876/2010 από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ιδιωτικής Ασφάλισης Ζωής, όπως περιγράφεται στη σκέψη 25 της απόφασης, τον οποίο το ΣτΕ έκρινε κατάλληλο και πρόσφορο. Επομένως, το ΣτΕ επικαλούμενο τις ιδιαιτερότητες στην άσκηση της κρατικής εποπτείας αποκλείει ευθεία εφαρμογή του αρ. 105 ΕισΝΑΚ. Συνάμα, θέτει ζήτημα ανάλογης εφαρμογής του άρθρου αυτού σε συμφωνία με την πρόσφατη τάση της νομολογίας του (ΣτΕ Ολ 1501/201), εφόσον διαγιγνώσκεται πρόδηλο ή βαρύ σφάλμα των εποπτικών αρχών του Κράτους και με την επιδίκαση εύλογης και όχι πλήρους αποζημίωσης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συγκεκριμένη απόφαση επιχειρεί να αντιμετωπίσει για πρώτη φορά συστηματικά τα ζητήματα ευθύνης εποπτικών αρχών και ειδικά του ασφαλιστικού κλάδου, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη νομολογία της ΣτΕ Ολ 1501/2014 με την οποία, όπως προαναφέρθηκε, διευρύνεται η αστική ευθύνη του Δημοσίου με συνταγματικό θεμέλιο το αρ. 4 παρ. 5Σ είτε πρόκειται για παράνομη είτε για νόμιμη δράση των οργάνων του. Καταλήγει, ωστόσο, να αποκλείει τελικά την κρατική αστική ευθύνη εν προκειμένω, όχι διότι οι διατάξεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας εξυπηρετούν μόνο το γενικό συμφέρον 41, αλλά διότι ο ειδικός μηχανισμός αποζημίωσης αποτελεί μηχανισμό κατάλληλο και πρόσφορο για την αποκατάσταση ζημιών που προκαλούνται από την πλημμελή άσκηση εποπτείας, και αποκλείει όχι μόνο την ευθεία αλλά και την ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του αρ. 105 ΕισΝΑΚ (σκ. 30) 42. IV. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Συμπερασματικά, καταλήγουμε ότι η σχέση της εξωσυμβατικής ευθύνης του Δημοσίου με την αρχή της νομιμότητας και σε συνδυασμό με τη συνταγματική θεμελίωσή της στην αρχή της αναλογικής ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών 41 Γ. Αυδίκος, ο.π. σελ Ν. Φλώρου, ο.π. σελ. 933

15 του αρ. 4 παρ. 5Σ πραγματώνει την αρχή του κράτους δικαίου 43 και μαρτυρά το βαθμό ωριμότητας του θεσμού της αστικής ευθύνης του Κράτους που τίθεται προς χάριν της προστασίας του πολίτη από τη ζημιογόνο δράση του Δημοσίου. Συνέπεια της συνταγματικής θεμελίωσης της αστικής ευθύνης της Δημόσιας Διοίκησης στο αρ. 4 παρ. 5 Σ, είναι ότι ο νομοθέτης δεν δύναται να αποκλείσει πλήρως αυτήν (ΣτΕ 980/2002) 44 Και αντιστρόφως, είναι αντισυνταγματική κάθε ρύθμιση νόμου ή κανονιστικής πράξης που εισάγει την αρχή του ανεύθυνου του δημοσίου για παράνομες πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες οργάνων του δημοσίου 45 Η νομολογία ακολουθώντας τη θεωρία και τη κοινοτική νομολογία καθιστά το θεσμό της αστικής ευθύνης του Δημοσίου μέσο πραγμάτωσης του κανονιστικού περιεχομένου του αρ. 4 παρ. 1 και 5 Σ και συνεισφέρει στο θεσμό της διορθωτικής δικαιοσύνης και σε δεύτερο επίπεδο αποκαθιστά την ισορροπία που αντιστοιχεί στις επιταγές της διανεμητικής δικαιοσύνης 46. Η νέα τάση προς διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της αστικής ευθύνης του Κράτους στη βάση του αρ. 4 παρ. 5 Σ αναδεικνύει την πρόθεση της νομολογίας για πληρέστερη ικανοποίηση της ιδέας της κοινωνικής δικαιοσύνης και του Κράτους Δικαίου. 47 Γι αυτό, ενδεχομένως, η νομολογία χρησιμοποίησε το άρ. 4 παρ. 5 Σ ως εργαλείο και για την τυχόν διάγνωση ευθύνης από κρατική εποπτεία και όχι το εργαλείο της διακριτικής ευχέρειας της εποπτείας ή της αιτιώδους συνάφειας στο πλαίσιο της εποπτικής δραστηριότητας του Κράτους. Άλλωστε, εκτιμάται ότι το πολλαπλό συνταγματικό έρεισμα της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου (αρχή της νομιμότητας, αρχή του κράτους δικαίου, αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας) αναβαθμίζει τη σημασία της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου και χαρακτηρίζει ανάλογα εκάστη έννομη τάξη στην οποία λειτουργεί. 48 Τέλος, οι πρόσφατες εξελίξεις στη νομολογία στο πεδίο της αστικής ευθύνης του Κράτους αποδεικνύουν τη σοβαρή και ώριμη στάση αυτής, εν μέσω της δημοσιονομικής κρίσης, η οποία αφενός επιβάλλει την αποφυγή υπέρμετρης επιβάρυνσης του Δημοσίου Ταμείου 49, αφετέρου δεν μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για διεύρυνση της προστασίας του πολίτη που πλήττεται από τη 43 Ι. Συμεωνίδης ο.π. σελ 2 44 Ε. Σπηλιωτόπουλος, ο.π. σελ Π.Παυλόπουλος, ο.π. σελ Π. Παυλόπουλος ο.π. σελ Λ. Θεοχαρόπουλου, Η αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη και η αστική ευθύνη του κράτους 48 Ε. Πρεβεδούρου ο.π., ΘΠΔΔ 5/2014, σ Αικ. Ρωξανά, ο.π. σελ. 13

16 ζημιογόνο δράση του Δημοσίου και να αποκλίνει από τις συνταγματικές διατάξεις και αρχές του εθνικού δικαίου, το ενωσιακό δίκαιο και τη νομολογία αυτού οο

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 2 ο μέρος Αποκεντρωτικό σύστημα. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 2 ο μέρος Αποκεντρωτικό σύστημα. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Αστική ευθύνη του δημοσίου 2 ο μέρος Αποκεντρωτικό σύστημα Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Προς: τις Ομοσπονδίες Μέλη της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.

Προς: τις Ομοσπονδίες Μέλη της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Αθήνα 17.10.2013 ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Τηλ 213.16.16.900 Fax 2103246165 Αριθμ. Πρωτ.: 392 Προς: τις Ομοσπονδίες Μέλη της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Συνάδελφοι, Σας γνωρίζουμε ότι δημοσιεύτηκε η υπ αριθμ. 3354/2013 απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Ιδιοκτησία Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Σχολής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως

Διαβάστε περισσότερα

(2015) 1 PRO JUSTITIA. Η ευθύνη του κράτους-μέλους για παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Δήμητρα Γαμπά,

(2015) 1 PRO JUSTITIA. Η ευθύνη του κράτους-μέλους για παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης. Δήμητρα Γαμπά, Pro Justitia Τόμος 1, 2015 Η ευθύνη του κράτους-μέλους για παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης Δήμητρα Γαμπά, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Τομέας Διεθνών Σπουδών, Νομική Σχολή ΑΠΘ Περίληψη: Στις γραμμές που

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ. Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της

Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ. Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Περίληψη Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της νομιμότητας - Αρχή της χρηστής διοίκησης - Αρχή της ασφάλειας του δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Η γνωμοδοτική διαδικασία και η αιτιολογία της διοικητικής πράξης - 2 ο μέρος Περιεχόμενο και τύπος διοικητικής πράξης

Διοικητικό Δίκαιο. Η γνωμοδοτική διαδικασία και η αιτιολογία της διοικητικής πράξης - 2 ο μέρος Περιεχόμενο και τύπος διοικητικής πράξης Η γνωμοδοτική διαδικασία και η αιτιολογία της διοικητικής πράξης - 2 ο μέρος Περιεχόμενο και τύπος διοικητικής πράξης Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ»

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» Αθήνα, 8-10-2012 Με άρθρο στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου ΠΟΡΙΣΜΑ (Ν. 3094/2003 Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις, Άρθρο 3 5) ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Ειδικές μορφές στέρησης της ιδιοκτησίας και λοιποί θεμιτοί περιορισμοί της/ρήτρες συλλογικής διαπραγμάτευσης

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΠΥΡΟΥ Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002 ΠολΠρωτΑθ 528/2002 Προστασία καταναλωτή. Προστασία προσωπικών δεδομένων. Τράπεζες. Συλλογική αγωγή. Ενώσεις καταναλωτών. Νομιμοποίηση. (..) Ι. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των αρ. 4 παρ. 2, 6, 12 παρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ. Αθήνα 12 Νοεμβρίου 2013

ΣΧΕΔΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ. Αθήνα 12 Νοεμβρίου 2013 ΣΧΕΔΙΟ Αποστολή με fax & e-mail ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ Ταχ. Δ/νση: Σταδίου 27 Ταχ. Κώδικας:101 83 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα Θέμα: Θρησκευτική Ελευθερία Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα αναφορικά με το περιεχόμενο του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. «Άσκηση ενδίκων μέσων» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ Γενικό Έγγραφο: Ε40/338/27-10-06 ΣΧΕΤ. : Το με αριθ. 15176/19-10-06 έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. Σας διαβιβάζουμε το ανωτέρω

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Αναγκαστική απαλλοτρίωση Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Σχολής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Ο νόµος 3900/2010 και η ταχύτητα εκδίκασης φορολογικών υποθέσεων από την επταµελή σύνθεση του Β Τµήµατος του ΣτΕ το έτος 2018

Ο νόµος 3900/2010 και η ταχύτητα εκδίκασης φορολογικών υποθέσεων από την επταµελή σύνθεση του Β Τµήµατος του ΣτΕ το έτος 2018 Ο νόµος 3900/2010 και η ταχύτητα εκδίκασης φορολογικών υποθέσεων την επταµελή σύνθεση του Β Τµήµατος του ΣτΕ το έτος 2018 Στο παρόν άρθρο µου δεν θα ασχοληθώ µε κάποιο συγκεκριµένο νοµικό ζήτηµα, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Κλεοπάτρα Καλλικάκη Εφέτης Δ.Δ. Απόφαση URGENTA. Μια νέα προοπτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Κλεοπάτρα Καλλικάκη Εφέτης Δ.Δ. Απόφαση URGENTA. Μια νέα προοπτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Κλεοπάτρα Καλλικάκη Εφέτης Δ.Δ. Απόφαση URGENTA Μια νέα προοπτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Διάγραμμα ύλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΡΟΣ Α Η από 24-6-2016 απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου της

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9 η : Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής από δασική έκταση και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου: παρατηρήσεις επί της απόφασης 27/2012 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Νάξου Administrative eviction act

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 27-02-2014 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1382/27-02-2014 Α Π Ο Φ Α Σ Η 24/2014 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος, στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει

συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει συνδυασμό των συνταγματικών αυτών διατάξεων συνάγεται, ότι σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει μέτρα περιστολής των δημοσίων δαπανών, που συνάγονται σοβαρή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑ Ερωτάται αν αν είναι στα πλαίσια ή όχι του Συντάγματος η εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 139 του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών με την έκδοση της προβλεπόμενης Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Παυλόπουλος, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Παν/μίου Αθηνών Η αρχή της Διάκρισης των Λειτουργιών

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία µέλος του ΣΑΤΕ υπέβαλε το ακόλουθο ερώτηµα:

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία µέλος του ΣΑΤΕ υπέβαλε το ακόλουθο ερώτηµα: Νοµική Υπηρεσία ΣΑΤΕ Σταµάτης Σ. Σταµόπουλος, ικηγόρος, Νοµικός Σύµβουλος ΣΑΤΕ Αθήνα, 23.3.2013 ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ ΘΕΜΑ: Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

849 Ν. 105(Ι)/95. Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95

849 Ν. 105(Ι)/95. Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95 Ε.Ε. Παρ. 1(1) Αρ. 3028, 29.12.95 849 Ν. 105(Ι)/95 Ο περί Ελαττωματικών Προϊόντων (Αστική Ευθύνη) Νόμος του 1995 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Γ Ν Ω Μ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η ΠΑΝΟ ΕΤΓΟΤΡΖ-ΓΗΚΖΓΟΡΟ ΑΘΖΝΩΝ ΝΟΜΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΔΝΩΖ ΓΖΜΩΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΩΝ ΔΛΛΑΓΟ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗΝΑ 9-11 (2 ος όροφος) ΑΘΖΝΑ ΣΖΛ:210-8259140-1-FAX: 210-8259235 ΚΗΝ:6977506705 E-mail: pzygouris@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. 1. Οι δημοσιολογιστικές διατάξεις: α) του άρθρου 11, παρ. 3.β. του π.δ/τος 80/2016 (Α.145), ορίζουν ότι: «Δαπάνες των φορέων Γενικής Κυβέρνησης που απορρέουν από δικαστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ Δ. ΥΦΑΝΤΗ & ΣΥΝ Τρίτη, 06 Νοέμβριος :00

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ Δ. ΥΦΑΝΤΗ & ΣΥΝ Τρίτη, 06 Νοέμβριος :00 ΠΡΟΣ 'Ολο το προσωπικό του Νοσοκομείου ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Σε απάντηση ερωτήματος που μου ετέθη από το ΣΥΛΛΟΓΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ αναφορικά με το ζήτημα της παραγραφής των αξιώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 13 η : Δικαίωμα δικαστικής προστασίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6 η : Αρχή της αναλογικότητας Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R. Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R. Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Συνεκδικασθείσες υποθέσεις Τ-125/03 R και Τ-253/03 R Akzo Nobel Chemicals Ltd και Akcros Chemicals Ltd κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων «Διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων Ανταγωνισμός Ελεγκτικές εξουσίες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.05.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0436/2012 του Mark Walker, βρετανικής ιθαγένειας, σχετικά με την παροχή διασυνοριακού νομικού παραστάτη

Διαβάστε περισσότερα

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Τόμος 1, 2015 «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο υπεύθυνος δανεισμός ορίζεται ως το σύνολο των καλών πρακτικών διαφάνειας και υπευθυνότητας, πληροφόρησης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1 Περιεχόμενα Τεκμήριο νομιμότητας... 2 Διοικητικός καταναγκασμός... 2 Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας... 2 Σύνθετη διοικητική ενέργεια:... 3 Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.... 3 Αρχή της υπεροχής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΝΟ ΝΟΜΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

ΠΛΑΝΟ ΝΟΜΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΠΛΑΝΟ ΝΟΜΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ Το Γραφείο μας εκπόνησε την παρακάτω νομική ανάλυση στρατηγική για την αντιμετώπιση των δυσμενών ρυθμίσεων του Ν. 4252/2014 σε βάρος των Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φωτοβολταϊκούς

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα 3 Ιανουαρίου 2007 Α.Π. : 605

Αθήνα 3 Ιανουαρίου 2007 Α.Π. : 605 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΤΑ ΤΜΗΜΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ Πληροφορίες: Α. Κωστοπούλου Ταχ. /νση: Σταδίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε., Υπ. Δ.Ν ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α) Πηγες Διοικητικου Δικαιου Ως πηγή διοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ 40/1998 ΑΠ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ 40/1998 ΑΠ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ 3 η Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ 40/1998 ΑΠ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΙΖΟΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: 0001 (Αποδοχές και Συντάξεις ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: Α. Θεσμικό πλαίσιο δαπάνης.

ΜΕΙΖΟΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: 0001 (Αποδοχές και Συντάξεις ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: Α. Θεσμικό πλαίσιο δαπάνης. ΜΕΙΖΟΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: 0001 (Αποδοχές και Συντάξεις ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: 0200 (Αμοιβές πολιτικών υπαλλήλων (τακτικοί & Ι.Δ.Α.Χ.)) ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ: 0280 (Διάφορες αποζημιώσεις ) ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 21/11/2016. Αρ. Πρωτ Προς: ΔΙΟΙΚΗΤΗ Γ.Ν ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΔΙΟΙΚ.ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ

Αθήνα, 21/11/2016. Αρ. Πρωτ Προς: ΔΙΟΙΚΗΤΗ Γ.Ν ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΔΙΟΙΚ.ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΕΝΩΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ- ΤΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Ν.Ε.)- Ν.Π.Δ.Δ. Ταχ. Δ/ση :Β. Σοφίας 47 Τ.Κ. :106 76 Αθήνα Τηλ. :210-3648044 Φαξ :210-3648049 Email : info@enne.gr Πληρ.: Αριστείδης

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Εισαγωγή στο 1 ο Μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Πρόλογος: Μεθοδολογικές και εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Ι. Αντικείμενο της μελέτης, σκοπός και μεθοδολογία ΙΙ. «Δικαιώματα» και «υποχρεώσεις» πολιτειακών οργάνων ΙΙΙ. Η αρμοδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 24-12-2013 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/8150/24-12-2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η 158/2013 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: Η Αρχή της φορολογικής ισότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Δημόσια νομικά πρόσωπα Ιεραρχικός έλεγχος - εποπτεία 23/5/2016 Δημόσια νομικά πρόσωπα Κοινές αρχές λειτουργίας Αρχή της ουδετερότητας Έννοια: Το δημόσιο νομικό πρόσωπο οφείλει

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της ισότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου. Ενότητα 8 η : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αρχή της ισότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου. Ενότητα 8 η : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8 η : Αρχή της ισότητας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Ιούλιος 2017 Η ευθύνη του εργοδότη κατά το Ν. 551/1915 Η ευθύνη του εργοδότη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ι. Επί του ερωτήματος, που ετέθη. «Μου ζητήθηκε να γνωμοδοτήσω αναφορικά με την βασιμότητα της δικαστικής διεκδίκησης των επιδομάτων εορτών, υπό το φως της νομολογίας των δικαστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Aνάλυση αποφάσεων ΟλΣτΕ 1901 και 1906/2014 Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Σχολής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ενδικοφανής προσφυγή Δικαίωμα ακρόασης. Σύνθεση Δημοσίου Δικαίου Αικατερίνη Ηλιάδου

Ενδικοφανής προσφυγή Δικαίωμα ακρόασης. Σύνθεση Δημοσίου Δικαίου Αικατερίνη Ηλιάδου Ενδικοφανής προσφυγή Δικαίωμα ακρόασης Σύνθεση Δημοσίου Δικαίου Αικατερίνη Ηλιάδου 06.04.2017 Ά. 25 ΚΔΔ Έννοια Προβλέπεται από ειδικές διατάξεις (όργανα προθεσμία) τυπική προσφυγή Ασκείται κατά εκτελεστών

Διαβάστε περισσότερα

Φώτιος Θεοδ. Κατσίγιαννης Πρόεδρος Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων επί τιμή

Φώτιος Θεοδ. Κατσίγιαννης Πρόεδρος Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων επί τιμή ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Φώτιος Θεοδ. Κατσίγιαννης Πρόεδρος Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων επί τιμή I. Προσωπική κατάσταση. Γεννήθηκε το έτος 1950 στον Πύργο. Είναι έγγαμος με ένα τέκνο. II. Σπουδές. Πτυχιούχος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟ. ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (Περί ισχύος προσωρινής διαταγής επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων από συμβασιούχους)

ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟ. ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (Περί ισχύος προσωρινής διαταγής επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων από συμβασιούχους) ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (Περί ισχύος προσωρινής διαταγής επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων από συμβασιούχους) Της Παναγιώτας Αποστολοπούλου του Αποστόλου, Δικηγόρου Αθηνών (ΑΜ Δ.Σ.Α. 24.183),

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Δημητρόπουλος Ανδρ., Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493,

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, 25.2.2015 Ν. 23(Ι)/2015 23(Ι)/2015 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ YΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ. 3 ο ΚΛΙΜΑΚΙΟ

ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ. 3 ο ΚΛΙΜΑΚΙΟ Αριθμός απόφασης: A344/2018 Η ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 3 ο ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Συνήλθε στην έδρα της στις 02 Αυγούστου Ιουνίου 2018 με την εξής σύνθεση: Μιχαήλ Οικονόμου

Διαβάστε περισσότερα

Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών

Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών Δημοσιονομικό Δίκαιο ΠΜΣ 2017-2018 Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών Ανδρέας Τσουρουφλής 12.12.2017 Δημόσιες δαπάνες 2 Εκτέλεση Προϋπολογισμού Διενέργεια δημοσίων εσόδων Διενέργεια δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 30 Νοεμβρίου 2009 ΠΟΛ: /11/2009. ΠΡΟΣ: Όπως Π.Α. Πληροφορίες: Κ. Απέργης Τηλέφωνο : FAX:

Αθήνα, 30 Νοεμβρίου 2009 ΠΟΛ: /11/2009. ΠΡΟΣ: Όπως Π.Α. Πληροφορίες: Κ. Απέργης Τηλέφωνο : FAX: 1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ & ΕΘΝ. ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΩΝ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β Ταχ. Δ/νση: Κολωνού 2 Ταχ. Κώδικας: 104 37 Αθήνα Αθήνα, 30 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα : Αστική ευθύνη Δήμου. Μείωση αξίας ακινήτου από ανέγερση οικοδομής σε επαφή με κοινό όριο

Θέμα : Αστική ευθύνη Δήμου. Μείωση αξίας ακινήτου από ανέγερση οικοδομής σε επαφή με κοινό όριο Τρ. ΔΠρΠειρ 2649/2009 (Τμ. 1ο) Θέμα : Αστική ευθύνη Δήμου. Μείωση αξίας ακινήτου από ανέγερση οικοδομής σε επαφή με κοινό όριο Περίληψη : Από την παράνομη συμπεριφορά των αρμοδίων πολεοδομικών οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, LL.M., Υπ. Δ.Ν. ΕΝΟΤΗΤΑ : «ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ» - 1 - Οι δημόσιοι υπάλληλοι περαιτέρω οφείλουν να

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 14ης Απριλίου σχετικά με τροποποιήσεις του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος (CON/2011/36)

ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 14ης Απριλίου σχετικά με τροποποιήσεις του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος (CON/2011/36) EL ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 14ης Απριλίου 2011 σχετικά με τροποποιήσεις του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος (CON/2011/36) Εισαγωγή και νομική βάση Στις 16 Μαρτίου 2011 η Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας Τάκης Επιµέλεια εγγράφου: Χάρης Σιµόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο Συμβάσεις/Δημόσιες συμβάσεις: έννοια και προσυμβατικό στάδιο Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Σχολής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Προλογικό σημείωμα... Αντί προλόγου... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Έννοια του δικαιώματος της απεργίας... 1 Εννοιολογικά γνωρίσματα... 2 α. Αποχή από την εργασία... 2 β. Συλλογική αποχή... 2 γ. Αγωνιστικός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η αρχή της ισότητας στις εργασιακές σχέσεις Εισαγωγή.... σ. 1 Εννοιολογικός προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική Ν. 2522/8-9-97 (ΦΕΚ-178 Α') : Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ 'Αρθρο 1 : Πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του

Διαβάστε περισσότερα

1. Η κρατική μέριμνα για την κοινωνική ασφάλιση κατά το Σύνταγμα. Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα, το περιεχόμενο

1. Η κρατική μέριμνα για την κοινωνική ασφάλιση κατά το Σύνταγμα. Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα, το περιεχόμενο Η συνταγματική υποχρέωση λειτουργίας δημοσίων φορέων κοινωνικής ασφάλισης και η πιθανή εξωτερίκευση δραστηριοτήτων και συνεργασιών με επαγγελματικούς και ιδιωτικούς φορείς Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου-Πεχλιβανίδη

Διαβάστε περισσότερα

Η Αστική Ευθύνη του ηµοσίου

Η Αστική Ευθύνη του ηµοσίου ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ Η Αστική Ευθύνη του ηµοσίου ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2003-2004 Η ΕΞΑΜΗΝΟ, ΚΛΙΜΑΚΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 27-02-2014 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1381/27-02-2014 Α Π Ο Φ Α Σ Η 25/2014 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος, στην

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕ 2707/2018 [ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΑΊΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ 'Η ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ]

ΣΤΕ 2707/2018 [ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΑΊΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ 'Η ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ] ΣΤΕ 2707/2018 [ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΑΊΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ 'Η ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ] Περίληψη -Εφόσον αναγνωρίζεται πλέον ρητώς δικαίωμα προς αποζημίωση λόγω επιβολής περιορισμών

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 11: Ραδιοτηλεόραση και προστασία της προσωπικότητας. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 11: Ραδιοτηλεόραση και προστασία της προσωπικότητας. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 11: Ραδιοτηλεόραση και προστασία της προσωπικότητας Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΛΟΓΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ --------------------- Άρθρο 1. Συνοπτικός τίτλος. 2. Ερμηνεία. ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ (ΠΟΓΕΔΥ) ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΔΑΣΟΛΟΓΟΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΙ ΙΧΘΥΟΛΟΓΟΙ - ΓΕΩΛΟΓΟΙ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ (ΠΟΓΕΔΥ) ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΔΑΣΟΛΟΓΟΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΙ ΙΧΘΥΟΛΟΓΟΙ - ΓΕΩΛΟΓΟΙ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ (ΠΟΓΕΔΥ) ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΔΑΣΟΛΟΓΟΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΙ ΙΧΘΥΟΛΟΓΟΙ - ΓΕΩΛΟΓΟΙ Αχαρνών 2 Αθήνα Τ.Κ. 10176 Τηλ.:210-5234189, 210-2124041, 6977188035 FAX: 210-5232240 e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών

Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών Δημοσιονομικό Δίκαιο ΠΜΣ 2016-2017 Οι δημόσιες δαπάνες - Ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών Ανδρέας Τσουρουφλής 10.1.2017 Δημόσιες δαπάνες Εκτέλεση Προϋπολογισμού Διενέργεια δημοσίων εσόδων Διενέργεια δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Το 2012 καταβλήθηκαν από τις ασφαλιστικές εταιρίες στην Ε.Ε. αποζημιώσεις αστικής ευθύνης 14 δισ. EUR (Insurance

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Διοικητικές προσφυγές. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Διοικητικές προσφυγές. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Διοικητικές προσφυγές Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΔΙΚΗ ΩΣ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ

Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΔΙΚΗ ΩΣ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΔΙΚΗ ΩΣ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ Μία πρώτη αποτίμηση της ως τώρα νομολογίας Δημήτρης Σ. Νικηφόρος ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης (ΑΠΘ)

Διαβάστε περισσότερα

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Α. ΔΙΚΑΙΟ ΕΝΝΟΙΑ, ΚΛΑΔΟΙ, ΠΗΓΕΣ 1. Τι είναι δίκαιο... 1 2. Θετικό και φυσικό δίκαιο... 2 3. Δίκαιο και ηθική... 3 4. Δίκαιο - εθιμοτυπία - συναλλακτικά ήθη... 3 5. Δίκαιο

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό Σημείωμα Νομικού Συμβούλου ΚΕΔΕ Γ. Ζυγούρη

Ενημερωτικό Σημείωμα Νομικού Συμβούλου ΚΕΔΕ Γ. Ζυγούρη Ενημερωτικό Σημείωμα Νομικού Συμβούλου ΚΕΔΕ Γ. Ζυγούρη Κατά την πρόσφατη Συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου συζητήθηκε το ζήτημα της Συνταγματικότητας των άρθρων 16 του ν. 4429/2016 και

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9 η : Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Δεύτερη Γραπτή Εργασία. Διοικητικό Δίκαιο. Θέμα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Δεύτερη Γραπτή Εργασία. Διοικητικό Δίκαιο. Θέμα ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΔΕΟ Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 10 - Βασικές Αρχές Δικαίου και Διοίκησης Ακαδημαϊκό Έτος: 2015/16 Γενικές οδηγίες για την εργασία Δεύτερη Γραπτή Εργασία Διοικητικό

Διαβάστε περισσότερα