ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ H ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ XBRL ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ ΑΓΚΑ ΟΓΛΟΥ ΜΟΥΣΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Κος ΠΙΠΙΛΙΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΒΑΛΑ 2012

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή...5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Εισαγωγή Η σημερινή κατάσταση Εμπόδια στη γενίκευση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Ανταλλαγή εγγράφων στη Δημόσια Διοίκηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: XML Εισαγωγή Ορισμός Αποστολή και στόχοι της XML Οι τρεις πυλώνες της XML Η Σύνταξη της XML Η δομή ενός XML Εγγράφου Επικύρωση των XML Εγγράφων Αξιολόγηση της XML ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ Εισαγωγή Το πρότυπο UN/EDIFACT Τα νέα πρότυπα ανταλλαγής επιχειρηματικών εγγράφων Διαδικασίες Έγγραφα Το πρότυπο UN/CEFACT Σελίδα 2 από 80

3 3.7. Η πρωτοβουλία ebxml Η πρωτοβουλία xcbl Η πρωτοβουλία RosettaNet Η πρωτοβουλία BASDA (ebis-xml) Η πρωτοβουλία XBRL ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: XBRL Εισαγωγή Οι ανάγκες Η Λειτουργία Εισαγωγή στη Δυναμική Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση Ο τρόπος λειτουργίας του Προτύπου XBRL Μοναδικά Πλεονεκτήματα Η Χρήση στο Εξωτερικό Η εφαρμογή και η ασφάλεια των XBRL instance documents Ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια των XBRL instance documents 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εισαγωγή Βασικές αρχές για το σχεδιασμό ασφαλών πληροφοριακών συστημάτων Μοντέλα ασφάλειας πληροφοριακού συστήματος Βασικές υποθέσεις - παραδοχές Τρόποι παραβίασης της ασφάλειας Απώλειες σε ένα πληροφοριακό σύστημα Επίπεδα προστασίας των πληροφοριακών συστημάτων Φυσική ασφάλεια του πληροφοριακού συστήματος Ασφάλεια δικτυακών δομών Σελίδα 3 από 80

4 Ασφάλεια δικτύων υπολογιστικών συστημάτων Ευαισθησίες - κίνδυνοι ασφάλειας δικτύων Πιστότητα - Διαθεσιμότητα Συσκευών Διασύνδεσης Δικτύων (ΣΔΔ) Πολιτική ασφάλειας επικοινωνιακής υποδομής...62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή Απαιτήσεις ασφάλειας των βάσεων δεδομένων Ευαίσθητα Δεδομένα (Sensitive data) Τι είναι ασφάλεια πολλαπλών επιπέδων Τρόποι διαρροής της πληροφορίας...69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ XML Εισαγωγή στις ψηφιακές υπογραφές XML Κανονικοποίηση (Canonicalization) XML Τύποι ψηφιακών υπογραφών XML Τα μέρη μιας XML υπογραφής ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...78 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 4 από 80

5 Εισαγωγή Κατά τη τελευταία δεκαετία, το διαδίκτυο έχει γίνει το πρωταρχικό μέσο για την επικοινωνία μεταξύ των επιχειρήσεων και των stakeholders (ενδιαφερόμενα μέρη) διευκολύνοντας την άμεση μετάδοση των πληροφοριών σε διάφορες μορφές (Kelton et al., 2008). Το πρότυπο XBRL είναι μια διαδικτυακή γλώσσα που προέρχεται από την XML και έχει λάβει κυρίαρχη θέση σε αρκετές αλυσίδες πληροφοριών σε όλο τον κόσμο. Η κύρια δράση του είναι η διευκόλυνση της αυτοματοποιημένης δημιουργίας και επεξεργασίας μεγάλου όγκου επιχειρηματικών πληροφοριών με ύψιστης σημασίας δεδομένα. Συνδυάζει την αμεσότητα του διαδικτύου με την ικανότητα των αποδεκτών των πληροφοριών να ενσωματώνουν τις εταιρικές πληροφορίες απευθείας σε βάσεις δεδομένων. Το πρότυπο XBRL θεωρείται ως ένα από τα βασικά στοιχεία στην βελτίωση της διαφάνειας των επιχειρήσεων και της αποτελεσματικότητας της αγοράς (DiPiazza et al., 2006). Βασίζεται σε παγκοσμίως αποδεκτές αρχές (XBRL Specifications) διευκολύνοντας έτσι την ανταλλαγή και την επεξεργασία οικονομικών στοιχείων ανάμεσα σε επιχειρήσεις, εποπτικούς φορείς και κυβερνητικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Προσφέρει σημαντική μείωση του κόστους συλλογής και επεξεργασίας των πληροφοριών, βελτίωση της αξιοπιστίας των μεγεθών και αύξηση της ταχύτητας διάδοσης των οικονομικών στοιχείων, για όλους αυτούς που εμπλέκονται στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κύκλωμα. Η Αμερικάνικη Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει κάνει υποχρεωτική την εφαρμογή του X.B.R.L. για όλες τις εισηγμένες εταιρίες που κάνουν τα τριμηνιαία, εξαμηνιαία και ετήσια filings προς το SEC, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιούνε IFRS ή US GAAP (Nelson et al., 2005). Για να επιτευχθεί η αυτόματη διαδικασία, η τεχνολογία XBRL χρησιμοποιεί ένα λεξικό (Taxonomy) ή αλλιώς μία ηλεκτρονική ταξινόμηση που δίνει στο υπολογιστικό σύστημα εντολές για: Σελίδα 5 από 80

6 Τα στοιχεία που περιέχει η οικονομική αναφορά Το είδος των στοιχείων (αριθμητικά ή λεκτικά) Την δομή και την παρουσίαση της αναφοράς Τις σχέσεις μεταξύ λογαριασμών Τους υπολογισμούς των στοιχείων για κάθε αναφορά Ο όρος που χρησιμοποιείται στη διεθνή βιβλιογραφία για την ηλεκτρονική οικονομική κατάσταση είναι instance document, δηλαδή μία οικονομική αναφορά που ενσωματώνει όλες τις αξίες και αφορά μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο (πχ. τέλος της χρήσης). Το γεγονός ότι η πληροφορία είναι δομημένη καθιστά εξαιρετικά εύκολη και σύντομη τη διαδικασία εισαγωγής των οικονομικών στοιχείων σε σχεσιακές βάσεις δεδομένων που επιτρέπουν την περαιτέρω επεξεργασία (Morrison, 2008). Το πρότυπο XBRL χαίρει έντονου ενδιαφέροντος και συζητήσεων τα τελευταία χρόνια κυρίως όσον αφορά το θέμα της ασφάλειας των εγγραφών. Η συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ της ασφάλειας και του XBRL με την ποιότητα των δεδομένων είναι έντονη (Boritz, 2004). Το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Ορκωτών Λογιστών (AICPA) ισχυρίζεται ότι: «Για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί το XBRL ως χρήσιμο εργαλείο, τα δεδομένα που περιέχει θα πρέπει να είναι ακριβή και αξιόπιστα» (AICPA, 2009) Εμείς εδώ ως στόχο στην πτυχιακή μας εργασία έχουμε την εξερεύνηση της ελληνικής ελεγκτικής πραγματικότητας όσον αφορά τη γνώση των ενεργών ελεγκτών λογιστών στην επιστήμη των πληροφορικών συστημάτων. Σελίδα 6 από 80

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 1.1. Εισαγωγή Η «ηλεκτρονική διακυβέρνηση» (θόονθγπηθπί) * ορίζεται ως η χρήση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών * (ΤΠΕ) στις δημόσιες διοικήσεις, σε συνδυασμό με οργανωτικές αλλαγές και νέες δεξιότητες του προσωπικού. Σκοπός είναι η βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και η ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και των διαδικασιών στήριξης των δημόσιων πολιτικών Η σημερινή κατάσταση Σε όλα τα κράτη μέλη έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την ηλεκτρονική παροχή δημόσιων υπηρεσιών. Από την άποψη της παροχής υπηρεσιών στο κοινό, η «ηλεκτρονική διακυβέρνηση» (egovemment) έχει ήδη αποδείξει τα πλεονεκτήματά της στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση καθιστά δυνατή όχι μόνον την ευκολότερη πρόσβαση στις πληροφορίες των δημόσιων αρχών, αλλά διευκολύνει επίσης σε μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές των διοικουμένων με τη μείωση του χρόνου αναμονής. Εξάλλου, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση ενθαρρύνει την άμεση επικοινωνία μεταξύ των διοικουμένων και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα, αξιοποιώντας ιδίως τα ηλεκτρονικά φόρουμ, τους εικονικούς χώρους συζητήσεων και την ηλεκτρονική ψήφο, να υποβάλλουν άμεσα ερωτήσεις στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και να διατυπώνουν τη γνώμη τους επί των πολιτικών που ασκεί το δημόσιο. Σήμερα, οι μονοαπευθυντικές πύλες του Διαδικτύου καθίστανται σταδιακά το πρότυπο για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών στο κοινό. Όσον αφορά την προσφορά υπηρεσιών στις επιχειρήσεις, η βελτίωση της παροχής ηλεκτρονικών διοικητικών υπηρεσιών επιφέρει αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Αυτό οφείλεται στη μείωση του κόστους των ιδίων των δημόσιων υπηρεσιών, αλλά και του κόστους Σελίδα 7 από 80

8 συναλλαγής για τις επιχειρήσεις (χρόνος, πόροι). Παραδείγματος χάριν, η ηλεκτρονική διεκπεραίωση των τελωνειακών διατυπώσεων και του ΦΠΑ, καθώς και η ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, έχουν το πλεονέκτημα να επιταχύνουν τις διαδικασίες, ενώ παράλληλα βελτιώνουν την ποιότητα της διεκπεραίωσης. Οι προηγμένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, από την άποψη της δυνατότητας διάδρασης και της προσφοράς συναλλαγών, έχουν αναπτυχθεί περισσότερο για τις υπηρεσίες που απευθύνονται στις επιχειρήσεις απ' ότι για τις υπηρεσίες προς το κοινό. Όσον αφορά τις υπηρεσίες μεταξύ των δημόσιων αρχών, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση καθιστά δυνατή την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, αλλά και των θεσμικών οργάνων της Κοινότητας. Οι περιφερειακές και τοπικές δημόσιες αρχές είναι συχνά πολύ προηγμένες στον τομέα της παροχής ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών Εμπόδια στη γενίκευση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης Τα βασικότερα θέματα που τυγχάνουν προσοχής με στόχο και σκοπό να αρθούν τα εμπόδια για τη γενίκευση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι τα εξής ( 6b_el.htm): Πρόσβαση για όλους: Απαραίτητη προϋπόθεση για τη γενίκευση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι να εξασφαλισθεί σε όλους πρόσβαση στις ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες. Το ζήτημα είναι πολύ σημαντικό, διότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να δημιουργηθεί «ψηφιακό χάσμα» - λόγω της άνισης πρόσβασης στις πληροφορίες και τις τεχνολογίες των πληροφοριών. Στο πλαίσιο αυτό, η εκπαίδευση και η κατάρτιση έχουν ουσιώδη σημασία, προκειμένου να αποκτήσουν οι πολίτες τις αναγκαίες γνώσεις πληροφορικής, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως τις Σελίδα 8 από 80

9 υπηρεσίες που προσφέρει η ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Οι γνώσεις πληροφορικής είναι εξάλλου μια από τις προτεραιότητες του προγράμματος «ηλεκτρονική μάθηση» (elearning). Η ευχερέστερη πρόσβαση στις υπηρεσίες προϋποθέτει επίσης ενίσχυση της πολυπλατφορμικής προσέγγισης (πρόσβαση στις υπηρεσίες από διάφορες πλατφόρμες: προσωπικούς υπολογιστές, ψηφιακή τηλεόραση, κινητά τερματικά, δημόσια σημεία πρόσβασης στο Διαδίκτυο κ.λπ.). Εμπιστοσύνη των χρηστών: Οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να προσφέρονται ηλεκτρονικά μόνον υπό συνθήκες που εγγυώνται στους χρήστες την απολύτως ασφαλή πρόσβαση. Στο πλαίσιο αυτού του στόχου, η εμπιστευτικότητα των προσωπικών δεδομένων, η ασφάλεια των ψηφιακών συναλλαγών και επικοινωνιών είναι ζητήματα πρώτιστης σημασίας, για τα οποία πρέπει να προβλέπεται μέγιστος βαθμός προστασίας. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, πρέπει να προωθηθούν τεχνολογίες που βελτιώνουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, κυρίως μέσω κατάλληλων κοινοτικών προγραμμάτων. Σε γενικότερο επίπεδο, η ασφάλεια των δικτύων και των πληροφοριών, η καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και η ασφάλεια λειτουργίας αποτελούν προκαταρκτικές προϋποθέσεις για μια μακρόβια κοινωνία της πληροφορίας και, ως εκ τούτου, αποτελούν καίρια ζητήματα πολιτικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δημόσιες συμβάσεις: Οι δημόσιες συμβάσεις είναι ένας τομέας στον οποίο η χρήση της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) μπορεί να προσφέρει ιδιαίτερα πλεονεκτήματα. Οι παραδοσιακές διαδικασίες για τις δημόσιες συμβάσεις είναι χρονοβόρες και πολύπλοκες, και απαιτούν πολλούς πόρους ( summaries/information society/strategies/l2422 6b el.htm). Επομένως, η χρήση της ΤΠΕ στις δημόσιες συμβάσεις μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και τη σχέση κόστους/απόδοσης των Σελίδα 9 από 80

10 δημόσιων συμβάσεων. Η έλλειψη σαφών κοινοτικών κανόνων έχει έως τώρα αποτελέσει εμπόδιο στην καθιέρωση της ηλεκτρονικής σύναψης δημόσιων συμβάσεων στην Ευρώπη. Η έγκριση της νέας δέσμης νομοθετικών μέτρων σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις, όπου περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι κανόνες για την ηλεκτρονική σύναψή τους, πρόκειται να αποτελέσει καμπή για τη διάδοση των ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων στην Ευρώπη. Πανευρωπαϊκές υπηρεσίες: Οι υπηρεσίες πανευρωπαϊκής κλίμακας είναι σημαντικά μέσα για την προώθηση της κινητικότητας στην εσωτερική αγορά και της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Έχουν ήδη δημιουργηθεί διάφοροι τύποι πανευρωπαϊκών υπηρεσιών. Μπορούν να αναφερθούν οι υπηρεσίες ΕυΡΕδ, ευρωπαϊκή πύλη για την κινητικότητα στον τομέα της απασχόλησης, και ΡΙΟΤΕυδ, για τις δυνατότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη. Ωστόσο, η παροχή κοινών πανευρωπαϊκών υπηρεσιών μπορεί να καταστεί ευαίσθητο ζήτημα ( βυηηβγίθβ/ίηϊογηβΐίοη 5θοίΘΐν/5ΐΓ8ΐΘαίΘ5/Ι2422 6ό el.htm). Πράγματι, σε περίπτωση που οι υπηρεσίες αναπτυχθούν μόνο υπό το πρίσμα και τα ειωθότα (π.χ. γλώσσα) του κάθε κράτους μέλους, η δυσκολία πρόσβασης από πολίτες και επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών θα μπορούσε εν προκειμένω να συνιστά πρόβλημα. Επομένως, είναι σημαντικό να ληφθεί μέριμνα ώστε οι πανευρωπαϊκές υπηρεσίες να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των πολιτών των διαφόρων κρατών μελών. Είναι επίσης απαραίτητη η καθιέρωση πραγματικής συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών των κρατών μελών και η δημιουργία διαλειτουργικών υποδομών. Διαλειτουργικότητα: Ως διαλειτουργικότητα νοείται ο τρόπος με τον οποίο διασυνδέονται τα συστήματα, οι πληροφορίες και οι μέθοδοι εργασίας. Η διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφοριών καθιστά επομένως δυνατή την ενσωμάτωση της παροχής υπηρεσιών σε μια μονοαπευθυντική πύλη - όποιος κι αν είναι ο αριθμός των διαφορετικών συστημάτων ή διοικητικών οργανισμών που μεσολαβούν. Σελίδα 10 από 80

11 Η διαλειτουργικότητα δεν νοείται ωστόσο μόνον ως σύνδεση δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αφορά επίσης οργανωτικά θέματα, όπως π.χ. την ανάγκη να εξασφαλίζεται η συνεργασία με οργανισμούς-εταίρους, οι οποίοι έχουν διαφορετικό τρόπο εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας. Για τη δημιουργία πανευρωπαϊκών υπηρεσιών της «egovernment» (ηλεκτρονικής διακυβέρνησης) χρειάζεται επίσης κατ' ανάγκη η σύναψη συμφωνιών επί κοινών προτύπων και προδιαγραφών. Τα περισσότερα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ήδη αυτή την πρόκληση, με την υιοθέτηση εθνικών «πλαισίων διαλειτουργικότητας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση». Οι ενέργειες αυτές συμπληρώνονται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πλαισίου διαλειτουργικότητας ( summaries/information society/strategies/ b el.htm) Ανταλλαγή εγγράφων στη Δημόσια Διοίκηση Η επικοινωνία ανάμεσα στη δημόσια διοίκηση γενικά και τους πολίτες / επιχειρήσεις, αλλά και ανάμεσα στους φορείς της δημόσιας διοίκησης, είναι συχνά βασισμένη σε έγγραφα. Επιπρόσθετα, η δημόσια διοίκηση έχει την υποχρέωση να διατηρεί αρχείο για μελλοντική χρήση, συνεπώς θα πρέπει να διασφαλίζεται η πρόσβαση στις πληροφορίες των εγγράφων για μία μεγάλη χρονική περίοδο. Τα παραδοσιακά προβλήματα που συνδέονται με τη διαχείριση και ανταλλαγή των εγγράφων σε έντυπη μορφή, είναι η δύσκολη πρόσβαση στο περιεχόμενό τους εξαιτίας του τεράστιου όγκου του αρχείου, η δυσκολία παρακολούθησης των αλλαγών, και ασφαλώς η χρονοβόρα ανταλλαγή πληροφοριών με χρήση των παραδοσιακών μέσων, όπως το ταχυδρομείο, το fax κλπ. Καθίσταται αντιληπτό ότι σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο και ανταγωνιστικό περιβάλλον, η εν λόγω προσέγγιση θα πρέπει να αναθεωρηθεί, προκειμένου η επικοινωνία στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης να γίνει πιο ευέλικτη, αποτελεσματική και αποδοτική. Σελίδα 11 από 80

12 Τα τελευταία χρόνια, με την εισαγωγή των ΤΠΕ στο χώρο της δημόσιας διοίκησης, αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο όγκος των ηλεκτρονικών εγγράφων. Η εξασφάλιση της γρήγορης και ασφαλούς διακίνησης της δημόσιας πληροφορίας είναι μία από τις κρίσιμες προτεραιότητες σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές συναλλαγές. Ωστόσο, καθίσταται πλέον ως πρωταρχική ανάγκη η καθιέρωση προτύπων που θα καθορίζουν τη δομή και το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών εγγράφων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή εγγράφων που παράγονται από διαφορετικές εφαρμογές. Επίσης, ένα θέμα που τίθεται στο πλαίσιο της ανταλλαγής ηλεκτρονικών εγγράφων στη δημόσια διοίκηση είναι το γεγονός ότι η εμπλοκή διαφορετικών φορέων στην παροχή μίας δημόσιας υπηρεσίας, συνεπάγεται διαφορετικό βαθμό και τρόπο συμμετοχής κάθε φορέα, και συχνά την πρόσβαση σε διαφορετικά μέρη από το σύνολο της πληροφορίας. Άλλωστε η παραγωγή ενδιάμεσων εγγράφων, δηλαδή εγγράφων που χρησιμοποιούνται τελικά μόνο από το φορέα ή τους φορείς που πρόκειται να εκδώσουν το τελικό έγγραφο και όχι από τον ίδιο τον πολίτη, αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο. Επομένως, θα πρέπει να προβλεφθούν μηχανισμοί μέσω των οποίων ένα ηλεκτρονικό έγγραφο θα πρέπει να μετασχηματιστεί σε κάποιο άλλο με διαφορετικό περιεχόμενο, το οποίο για παράδειγμα ενδέχεται να είναι υποσύνολο του πρώτου. Με τον τρόπο αυτό, κάθε δημόσιος φορέας που εμπλέκεται στην υλοποίηση μίας υπηρεσίας, θα διαθέτει πρόσβαση μόνο στις πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα, γεγονός που αφενός μπορεί να επιβάλλεται από το νομικό πλαίσιο σε κάποιες περιπτώσεις, αφετέρου απλοποιεί αναμφισβήτητα την ίδια την υπηρεσία. Τέλος, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο τεράστιος αριθμός πληροφοριακών συστημάτων που αναπτύσσονται καθημερινά για φορείς της δημόσιας διοίκησης, και που συνεπώς οδηγούν σε μεμονωμένες, Σελίδα 12 από 80

13 κατακερματισμένες και δίχως συσχέτιση υπολογιστικές εφαρμογές («νησίδες τεχνολογίας»). Για την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, αναγκαία θεωρείται η υιοθέτηση ενός κοινού πλαισίου αρχών και προδιαγραφών σε οργανωτικό, επιχειρησιακό και τεχνικό επίπεδο, βάσει των οποίων θα αναπτύσσονται τα πληροφοριακά συστήματα, ώστε να υποστηρίζεται η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων. δεδομένων, λειτουργιών και υπηρεσιών που προέρχονται από διαφορετικούς Φορείς της Δημόσιας Διοίκησης και να καταστεί εφικτή η διάθεσή τους στους ενδιαφερόμενους, απαιτείται η ολοκλήρωση και η διαλειτουργικότητα όλων των εμπλεκόμενων πληροφοριακών συστημάτων, τα οποία εκτελούν τμήματα των διαφορετικών αυτών λειτουργιών, δεδομένου ότι μια συναλλαγή σε ένα δημόσιο οργανισμό μπορεί να οδηγήσει ή/και να απαιτεί αυτόματους ελέγχους στα δεδομένα άλλων οργανισμών. Η αντιμετώπιση όλων των εμποδίων προς την επίτευξη διαλειτουργικότητας αποτελεί μία σημαντική εργασία. Ακόμη και αν το νομικό πλαίσιο δε δημιουργεί εμπόδια, η καθιέρωση των κατάλληλων ενδο- και διοργανωσιακών ροών εργασίας δεν είναι αμελητέα εργασία. Σε ένα ανώτερο επίπεδο, οι φορείς που συνεργάζονται θα πρέπει να κατανοούν με τον ίδιο τρόπο την ερμηνεία των δεδομένων που ανταλλάσσονται. Τέλος, η αυτόματη ανταλλαγή δεδομένων θα πρέπει να καταστεί τεχνικά εφικτή, ακόμη και στις περιπτώσεις που οι συμμετέχοντες φορείς διαθέτουν διαφορετικά πληροφοριακά συστήματα. Στο πεδίο της διαλειτουργικότητας, η ελληνική δημόσια διοίκηση έχει πραγματοποιήσει ορισμένα βήματα, ωστόσο απαιτείται ακόμη μεγάλη προσπάθεια. Πιο συγκεκριμένα, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οι υπηρεσίες που παρείχαν οι φορείς της ελληνικής δημόσιας διοίκησης σε πολίτες και επιχειρήσεις σχεδιάζονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούν κατά πρώτο λόγο τις ανάγκες των ίδιων των φορέων. Με την ίδια λογική σχεδιάστηκαν και Σελίδα 13 από 80

14 αναπτύχθηκαν πολλά πληροφοριακά συστήματα για την υποστήριξη αυτών των υπηρεσιών. Σελίδα 14 από 80

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: XML 2.1. Εισαγωγή Η ιστορία της XML συνδέεται αρκετά με την ιστορία και τις δυνατότητες του παγκόσμιου ιστού. Η παγκόσμια διασυνδεσιμότητα, σε συνδυασμό με τα αποδεκτά πρότυπα επικοινωνίας του Internet, δημιούργησαν νέες ιδέες για τη διαχείριση αυτών των δυνατοτήτων. Η XML, που δημιουργήθηκε από την Κοινοπραξία W3C (World Wide Web Consortium) το 1988, χρησιμοποιείται για την περιγραφή εγγράφων και δεδομένων σε μία προτυποποιημένη μορφή κειμένου η οποία μπορεί να μεταφερθεί εύκολα μέσω των πρωτοκόλλων Internet Ορισμός Η XML συνιστά μία μετα-γλώσσα (κυριολεκτικά μία γλώσσα για τις γλώσσες) που χρησιμοποιείται δηλαδή για τη δημιουργία γλωσσών σήμανσης και λεξιλογίων, περιγράφοντας τους κανόνες για τον τρόπο δημιουργίας των λεξιλογίων αυτών. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό στο γλωσσάριο του W3C ( η XML αποτελεί μία υπερβολικά απλή διάλεκτο της SGML. Μία γλώσσα σήμανσης (markup language) αποτελείται από λέξεις και «σημεία» («marks») που περιβάλλουν το περιεχόμενο ενός κειμένου, και αποσκοπεί να δώσει ένα τρόπο ερμηνείας και να προσθέσει σημασιολογική πληροφορία στο περιεχόμενο του κειμένου Αποστολή και στόχοι της XML Τη βάση και την έμπνευση για όλων των σύγχρονων γλωσσών σήμανσης αποτέλεσε η SGML (Standard Generalized Markup Language), η οποία δημιουργήθηκε το 1974 ως μέρος ενός έργου διαμοιρασμού εγγράφων της IBM και έγινε επίσημα πρότυπο του ISO το Η κυριότερη αδυναμία της Σελίδα 15 από 80

16 SGML εντοπίζεται στην πολυπλοκότητα που τη διακρίνει, για το λόγο αυτό δε γνώρισε ευρεία αποδοχή. Η XML έρχεται να καλύψει τη συγκεκριμένη αδυναμία. Ο στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα σε μία «περίληψη» της SGML να εξυπηρετείται, να παραλαμβάνεται, και να υπόκειται σε επεξεργασία στο πλαίσιο του παγκόσμιου ιστού με εφικτό τρόπο, όπως συμβαίνει με την HTML. Η XML σχεδιάστηκε με στόχο την εύκολη υλοποίηση και την επίτευξη διαλειτουργικότητας τόσο με την SGML όσο και με την HTML. Οι αρχικοί στόχοι του σχεδιασμού της XML ήταν οι ακόλουθοι (Τρυφερίδης Αθ., 2006): Απευθείας χρησιμοποίηση της XML μέσω Internet. Υποστήριξη μίας ευρείας ποικιλίας εφαρμογών. Πλήρης συμβατότητα της XML με την SGML. Ευκολία δημιουργίας προγραμμάτων με την επεξεργασία εγγράφων XML. Ο αριθμός των προαιρετικών χαρακτηριστικών της XML θα πρέπει να διατηρηθεί στο ελάχιστο, ιδανικά στο μηδέν. Τα XML έγγραφα θα πρέπει να είναι ευανάγνωστα από τους ανθρώπους. Ο σχεδιασμός XML θα πρέπει να προετοιμαστεί χρήγορα. Ο σχεδιασμός XML θα πρέπει να είναι επίσημος και συνοπτικός. Τα XML έγγραφα θα είναι εύκολα στη δημιουργία. Η λακωνικότητα στη σήμανση της XML είναι μικρής σημασίας Οι τρεις πυλώνες της XML H XML στηρίζεται σε τρεις πυλώνες που είναι οι ακόλουθοι (Τρυφερίδης Αθ., 2006): Επεκτασιμότητα (Extensibility). Η μορφή που χρησιμοποιεί η XML για την περιγραφή δομημένων δεδομένων ως κείμενο είναι επεκτάσιμη. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε δεδομένα μπορούν να περιγραφούν σε μορφή κειμένου με τους κανόνες της XML, μπορούν να γίνουν αποδεκτά ως XML. Σελίδα 16 από 80

17 Οι επεκτάσεις χρειάζεται απλώς να ακολουθούν τους βασικούς συντακτικούς κανόνες της XML. Δομή (Structure). Η XML παρέχει μία καθορισμένη δομή των δεδομένων, η οποία είναι συνήθως πολύπλοκη (ιδιαίτερα όσο μεγαλώνει ο όγκος των δεδομένων και το βάθος της πληροφορίας) και δύσκολο να παρατηρηθεί από το ανθρώπινο μάτι, αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι η XML δε σχεδιάστηκε για να διαβάζεται από τους ανθρώπους. Εγκυρότητα (Validity). Πέρα από τις υποχρεωτικές συντακτικές απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός XML εγγράφου, τα δεδομένα που έχουν αναπαρασταθεί με την XML, μπορούν να επικυρώνονται για τη δομή και το περιεχόμενό τους σύμφωνα με δύο πρότυπα επικύρωσης: το πρότυπο Data Type Definition (DTD) και το πιο πρόσφατο XML Schema (Τρυφερίδης Αθ., 2006) Η Σύνταξη της XML Η XML χρησιμοποιεί ετικέτες (tags) για να «μαρκάρει» ένα κείμενο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η XML σχεδιάστηκε για την περιγραφή δεδομένων και εγγράφων, η Σύσταση του W3C για την XML (W3C XML Recommendation), είναι ιδιαίτερα αυστηρή ως προς τον πυρήνα των απαιτήσεων που συντελούν στη διαφοροποίηση ενός εγγράφου που απλά περιέχει ετικέτες από ένα πραγματικό XML έγγραφο. Για να είναι σαφής ο παραπάνω διαχωρισμός, ένα XML έγγραφο που πληρεί τους συντακτικούς κανόνες που τίθενται από τον οργανισμό W3C στη Σύσταση για την XML, χαρακτηρίζεται με τον όρο «σωστά διαμορφωμένο XML έγγραφο» (well-formed XML document). Βασικό δομικό χαρακτηριστικό ενός XML εγγράφου συνιστά το στοιχείο (element), το οποίο αποτελείται από τα παρακάτω (Τρυφερίδης Αθ., 2006): μία ετικέτα έναρξης (start tag) (π.χ. <element>) περιεχόμενο (content) μία ετικέτα λήξης (end tag) (π.χ. </element>) Σελίδα 17 από 80

18 Το περιεχόμενο ενός στοιχείου μπορεί να περιλαμβάνει απλά δεδομένα ή άλλα υποστοιχεία. Ο διαχωρισμός του κειμένου με ετικέτες σε στοιχεία και υποστοιχεία ακολουθεί μία ιεραρχική ή δενδρική δομή, σύμφωνα με την οποία ένα XML έγγραφο περιέχει ένα μόνο στοιχείο ρίζα (root), το οποίο μπορεί να αποτελείται από άλλα στοιχεία, υποστοιχεία κ.ο.κ 2.6. Η δομή ενός XML Εγγράφου Ένα XML έγγραφο περιλαμβάνει δεδομένα σήμανσης (markup data) και χαρακτήρων (character data, CDATA). Γενικά, τα δεδομένα χαρακτήρων συνίστανται στο κείμενο ανάμεσα σε μία ετικέτα έναρξης και μία ετικέτα λήξης, ενώ τα υπόλοιπα δεδομένα αποτελούν τα δεδομένα σήμανσης. Κάθε XML έγγραφο χωρίζεται σε δύο τμήματα: τον πρόλογο (prolog) και το στοιχείο-ρίζα (root element). Ο πρόλογος εμφανίζεται στην αρχή του XML εγγράφου και περιέχει πληροφορίες για το έγγραφο. Πιο συγκεκριμένα, ο πρόλογος μπορεί να περιέχει (Τρυφερίδης Αθ., 2006): Τη δήλωση XML (XML declaration). Αποτελεί πάντα την πρώτη φράση του XML εγγράφου. Είναι προαιρετική, ωστόσο συνιστάται, καθώς δίνει πληροφορίες στην εφαρμογή ή στον άνθρωπο να περιμένουν XML περιεχόμενο μέσα στο έγγραφο (και ποια έκδοση XML ακολουθείται), καθώς και άλλες πρόσθετες πληροφορίες όπως ο τύπος κωδικοποίησης των χαρακτήρων και αν το έγγραφο είναι αυτοτελές (standalone). Ένα παράδειγμα δήλωσης XML είναι: <?xml version=«1.0» encoding=«utf-8» standalone=«yes»?> Οδηγίες Επεξεργασίας (Processing Instructions). Παρέχουν πληροφορίες για το XML έγγραφο σε άλλες εφαρμογές. Αρχίζουν με <? και τελειώνουν με?>, όπως και η XML δήλωση, αλλά δεν θα πρέπει να συγχέονται με αυτήν. Το πρώτο πράγμα που υπάρχει σε μία οδηγία είναι ένα όνομα που καλείται στόχος (target) και θα μπορούσε να είναι το όνομα της εφαρμογής στην Σελίδα 18 από 80

19 οποία αναφέρεται η οδηγία ή απλά ένα αναγνωριστικό της συγκεκριμένης οδηγίας. Ένα παράδειγμα οδηγίας επεξεργασίας είναι: <?xml-stylesheet ΐγρβ=«ΐβχΐ/χδΙ» ΙΐΓβΐ=«8ΐγΙβ8ήββΐ.χ8ΐ»?> Σχόλια (Comments). Τα σχόλια μπορούν να συμπεριληφθούν και σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του εγγράφου. Αρχίζουν με <!-- και τελειώνουν με --> (π.χ. <!-- Αυτό είναι ένα σχόλιο-->) DTDs και XML Schemas. Παρέχουν κανόνες για το ποια στοιχεία και χαρακτηριστικά μπορούν να υπάρχουν μέσα στο XML έγγραφο, δηλαδή καθορίζουν ποια στοιχεία και χαρακτηριστικά είναι έγκυρα, ποια απαιτούνται και ποια είναι προαιρετικά. Σε ό,τι αφορά το στοιχείο - ρίζα, αυτό μπορεί να περιέχει (Τρυφερίδης Αθ., 2006): Άλλα Στοιχεία (Elements). Τα στοιχεία μπορούν να είναι κενά, να περιέχουν μόνο κείμενο, να περιέχουν μόνο στοιχεία-παιδιά ή συνδυασμό ς των δύο προηγούμενων. Χαρακτηριστικά (Attributes) Κείμενο (Text). Περικλείεται ανάμεσα σε ετικέτες που ανοίγουν και κλείνουν (opening, closing tags) Τμήματα Δεδομένων Χαρακτήρων (CDATA Sections). Επιτρέπουν τη σήμανση τμημάτων κειμένου ώστε αυτά να μην υπόκεινται σε επεξεργασία ως κομμάτια XML, για παράδειγμα χρησιμεύουν στην ενσωμάτωση κώδικα (π.χ. Javascript) ή στην προσθήκη περιεχομένου που δε χρειάζεται επεξεργασία. Αρχίζουν με <!CDATA[ και τελειώνουν με ]]. Αναφορές Οντοτήτων (Entity References). Υπάρχουν ορισμένοι χαρακτήρες που έχουν συγκεκριμένη ερμηνεία σε ένα XML έγγραφο. Για να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι χαρακτήρες με κάποια άλλη ερμηνεία, θα πρέπει Σελίδα 19 από 80

20 να αντικατασταθούν από αναφορές οντοτήτων. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται οι αναφορές οντοτήτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα XML έγγραφο (Τρυφερίδης Αθ., 2006). Σχόλια (Comments) Πίνακας 1 - Αναφορές οντοτήτων Χαρακτήρας & Αναφορά Οντότητας & &apos; > > < < «" Πηγή: (Τρυφερίδης Αθ., 2006) 2.7. Επικύρωση των XML Εγγράφων Η XML αποτελεί ένα άριστο μέσο μεταφοράς για το διαμοιρασμό δεδομένων μεταξύ των συστημάτων. Ωστόσο, τα σωστά διαμορφωμένα XML έγγραφα που ακολουθούν μόνο τους βασικούς συντακτικούς κανόνες της XML μπορούν να παραχθούν πολύ εύκολα στην πηγή τους, αλλά συνήθως είναι πολύ δύσκολο να διαβαστούν στον προορισμό τους, εάν δεν υπάρχει ένα είδος περιγραφής για τη δομή τους. Έτσι εισάγεται η έννοια της επικύρωσης (validation). Οι κανόνες της μορφής (formatting rules) ενός XML εγγράφου, ως επιπρόσθετοι στους συντακτικούς κανόνες, πειργράφονται και ενισχύονται μέσω μίας διαδικασίας που καλείται επικύρωση. Η επικύρωση XML χρησιμοποιεί ένα χωριστό από το XML έγγραφο, το οποίο μπορεί να δημοσιευθεί ή να αποθηκευθεί χωριστά σε μία URL. Το έγγραφο επικύρωσης περιγράφει τη δομή και μορφή των δεδομένων που υπάρχει σε ένα XML έγγραφο. Σελίδα 20 από 80

21 Τα έγγραφα επικύρωσης συνήθως παράγονται την ίδια στιγμή και από την ίδια πηγή που παράγει τα XML έγγραφα. Τα XML έγγραφα χρησιμοποιούν αναφορά στο έγγραφο επικύρωσης και χρησιμοποιούνται από τους parsers (προγράμματα για την ανάγνωση και διαχείριση των XML εγγράφων) για να διασφαλίσουν ότι το XML έγγραφο πληρεί τα κριτήρια του εγγράφου επικύρωσης. Αν το XML έγγραφο είναι σωστά διαμορφωμένο και ο parser καταλήξει ότι το έγγραφο πληρεί επιπλέον και τις προδιαγραφές δομής και μορφής που θέτει το έγγραφο επικύρωσης, τότε το έγγραφο θεωρείται ένα έγκυρο XML έγγραφο. Η επικύρωση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε πολλά επίπεδα. Η επικύρωση της δομής διασφαλίζει ότι οι δομές των στοιχείων και των χαρακτηριστικών ενός XML εγγράφου πληρούν ορισμένες προδιαγραφές, ωστόσο δεν ασχολείται ιδιαίτερα με το περιεχόμενο του κειμένου. Κάτι τέτοιο πραγματοποιείται από την επικύρωση δεδομένων, η οποία διασφαλίζει ότι το περιεχόμενου συμμορφώνεται με κανόνες σχετικούς με τον τύπο της πληροφορίας που θα έπρεπε να υπάρχει. Οι δύο πλέον κοινοί τύποι επικύρωσης δεδομένων είναι τα Document Type Definitions (DTDs) και τα W3C XML Schemas. Τα DTDs και Schemas αποτελούν έγγραφα που περιγράφουν το περιεχόμενο και τη δομή των XML εγγράφων και χρησιμοποιούνται για την XML επικύρωση. Τα DTDs είναι έγγραφα κειμένου που περιγράφουν τις μορφές δεδομένων XML εγγράφων, αλλά τα ίδια δεν έχουν μορφή XML. Τα Schemas αποτελούν την επόμενη γενιά της επικύρωσης της μορφής δεδομένων, περιγράφουν όπως και τα DTDs τις μορφές δεδομένων XML εγγράφων, αλλά σε αντίθεση με τα DTDs, και τα ίδια έχουν μορφή XML. Επίσης, τα Schemas μπορούν να περιγράψουν με πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια τη δομή και μορφή XML 2.8. Αξιολόγηση της XML Η πρωταρχική χρήση της XML είναι για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ διαφορετικών οργανισμών, με την XML να λειτουργει ως μηχανισμός Σελίδα 21 από 80

22 διαλειτουργικότητας. Τα κυριότερα επιτεύγματα της XML που την διαφοροποιούν από άλλες τεχνολογίες οργάνωσης, αποθήκευσης και ανταλλαγής δεδομένων είναι τα ακόλουθα (Τρυφερίδης Αθ., 2006): Δημιουργία δεδομένων και εγγράφων ανεξάρτητων από την εφαρμογή. Η ανεξαρτησία της XML από την εφαρμογή έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για μία εξαιρετικά απλή μορφή δεδομένων, σε αντίθεση με τη δυαδική μορφή ενός εγγράφου που έχει δημιουργηθεί σε έναν επεξεργαστή κειμένου. Το ίδιο έγγραφο πιθανόν να μην μπορεί να αναγνωστεί από κάποιον άλλο επεξεργαστή κειμένου, συνεπώς δημιουργείται τεράστια δέσμευση με αυτήν την εφαρμογή. Αντίθετα, η κωδικοποίηση ενός κειμένου σε XML, επιτρέπει σε οποιοδήποτε πρόγραμμα να ανοίξει και να διαβάσει το αρχείο και όχι μόνο στον άνθρωπο ή την εφαρμογή που το δημιούργησε. Έτσι, καθίσταται δυνατή η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ διαφορετικών εφαρμογών. Η παράμετρος αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική στη σύγχρονη εποχή που υπάρχει μία τεράστια ποικιλία λογισμικών προγραμμάτων και συστημάτων. Παροχή μία τυποποιημένης σύνταξης για μεταδεδομένα. Ένας συχνός ορισμός των μεταδεδομένων είναι: «δεδομένα για τα δεδομένα». Η συνεισφορά της XML συνεπώς συνίσταται στην παροχή ενός απλού τρόπου για την κωδικοποίηση πληροφορίας που αφορά στη σημασία των δεδομένων. Παροχή μίας τυποποιημένης δομής τόσο για τα έγγραφα όσο και για τα δεδομένα. Όπως παρουσιάστηκε παραπάνω, η δομή στην οποία στηρίζεται η κωδικοποίηση της XML είναι ιεραρχική ή δενδρική που επιτρέπει στο χρήστη να αναλύσει μία έννοια σε συστατικά μέρη. Η δομή αυτή καθιστά την XML ιδανική για την κωδικοποίηση μεγάλων, πολύπλοκων εγγράφων. Αντιπαραπομπή (Cross-Reference). Η XML παρέχει ένα μηχανισμό που ενοποιεί δεδομένα από διαφορετικές πηγές σε ένα έγγραφο. Τα δεδομένα μπορούν ακόμα και να αναδιοργανωθούν, π.χ. τμήματα αυτών να παρουσιάζονται ή να αποκρύπτονται, ανάλογα με τις ενέργειες των χρηστών. Σελίδα 22 από 80

23 Κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά σημαντικό όταν στην εργασία χρησιμοποιούνται μεγάλες αποθήκες πληροφοριών (information repositories), όπως οι σχεσιακές Βάσεις Δεδομένων. Επιπρόσθετα, οι συμπληρωματικές τεχνολογίες XSL επιτρέπουν την αναδιοργάνωση και επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων από άλλες εφαρμογές και οργανισμούς που ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά έγγραφα και έχουν πρόσβαση σε διαφορετικά μέρη της πληροφορίας. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ο τομέας στον οποίο η XML παρουσιάζει υστέρηση, παρά τις βελτιώσεις που εισήγαγε σε σχέση με το EDI, είναι η σημασιολογία των δεδομένων (Τρυφερίδης Αθ., 2006). Σελίδα 23 από 80

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ 3.1. Εισαγωγή Παραδοσιακά, η πλέον αποτελεσματική μέθοδος επικοινωνίας μιας επιχείρησης με μία άλλη (Β2Β) στο χώρο του ecommerce (ηλεκτρονικού εμπορίου) ήταν η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων (Electronic Data Interchange) (Ζερβού Χρ., 2008). Η μέθοδος αυτή άρχισε να εφαρμόζεται από το 1970 και σήμερα καλύπτει τις ανάγκες του 95% των μεγάλων επιχειρήσεων (Fortune 500), επιτρέποντας την ανταλλαγή σχετικά απλών εγγράφων όπως είναι οι παραγγελίες, τα τιμολόγια και οι ειδοποιήσεις. Όμως, το EDI τελικά δεν είχε την αναμενόμενη απήχηση (εν μέρει λόγω του υψηλού κόστους υλοποίησης) και στην πραγματικότητα έχει υιοθετηθεί από λιγότερο του 5%, του συνόλου των επιχειρήσεων. Επίσης, πολλές φορές τα πρότυπα όπως το EDIFACT και Ansi EDI (ΗΠΑ) στην πράξη προσαρμόστηκαν στις ανάγκες των εκάστοτε εταιριών, με αποτέλεσμα τα μηνύματα των εταιριών αυτών τελικά να μην είναι συμβατά μεταξύ τους. Έτσι, το πρότυπο EDI της FORD είναι διαφορετικό από το πρότυπο EDI της General Motors και το πρότυπο της Tesco είναι διαφορετικό από εκείνο της Marks and Spencer (Ζερβού Χρ., 2008). Η έλλειψη ενός καθολικού προτύπου εμποδίζει την ανάπτυξη πακέτων λογισμικού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από οποιαδήποτε επιχείρηση, με αποτέλεσμα η υλοποίηση των συστημάτων EDI να γίνεται επί παραγγελία, καθιστώντας την λύση αυτή απαγορευτική για τις περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις Το πρότυπο UN/EDIFACT Το UN / EDIFACT είναι το πιο διαδεδομένο πρότυπο ανταλλαγής ηλεκτρονικών εγγράφων. Χρησιμοποιείται από το 1970 και απευθύνεται Σελίδα 24 από 80

25 κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις. Είναι μια τεράστια συλλογή επιχειρηματικών εγγράφων. Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι (Ζερβού Χρ., 2008): Τα δεδομένα κρατούνται σε αρχεία χαρακτήρων (ASCII) Η γραμμογράφηση των εγγράφων γίνεται με ειδικό τρόπο (επηρεασμένο από την COBOL Επιτρέπονται μετασχηματισμοί των εγγράφων για να καλυφθούν οι περιπτώσεις ασυμβατότητας Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις γίνονται μέλη ενός VAN (Value Added Network) και ανταλλάσουν δεδομένα με τα άλλα μέλη του Τον μετασχηματισμό των εγγράφων, όπως και την πιστοποίηση την αναλαμβάνει ενδιάμεσος φορέας που εγγυάται την ακεραιότητα και ασφαλή μετακίνηση Δεν συνηθίζεται επιχειρήσεις να ανταλλάσουν δεδομένα μέσω δημόσιων δικτύων Δεν ορίζονται διεργασίες, το EDIFACT ασχολείται μόνο με απλά έγγραφα Προβλήματα που παρουσιάζει: Το κόστος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν απαγορευτικό 5% διείσδυση στο σύνολο των επιχειρήσεων Είναι ικανοποιητικό για απλά έγγραφα, δεν υποστηρίζει διαδικασίες 3.3. Τα νέα πρότυπα ανταλλαγής επιχειρηματικών εγγράφων UN/CEFACT ebxml RosettaNet BASDA (ebis-xml) xcbl XBRL Σελίδα 25 από 80

26 Σημαντική διαφορά είναι ότι τα νέα πρότυπα διαχωρίζουν διεργασίες από τα έγγραφα Διαδικασίες Στον μοντέρνο επιχειρηματικό κόσμο προέκυψε η ανάγκη να γίνει πιο σύνθετη η μέθοδος ανταλλαγής εγγράφων. Ως αποτέλεσμα αυτού είχαμε την διείσδυση των επιχειρηματιών διαδικασιών ως μέρη των προτύπων ηλεκτρονικών εγγράφων. Με την χρήση διαδικασιών έχουμε ως στόχο να καθορίσουμε (Ζερβού Χρ., 2008): Εισαγωγή της επιχειρηματικής λογικής στα πλάισια διεπιχειρησιακών διαδικασιών ανταλλαγής ηλεκτρονικών εγγράφων Διασφάλιση μεταφοράς των ηλεκτρονικών εγγράφων, χειρισμός των πιθανών λαθών Καθορισμός μεθόδων/πρωτοκόλλων χρήσης, δημιρουγία ενός πλαισίου υλοποίησης με την χρήση διαφανών τεχνολογιών 3.5. Έγγραφα Τα ηλεκτρονικά έγγραφα περιέχουν την δομή της επιχειρηματικής πληροφορία. Κάθε έγγραφο συνήθως αποτελείται από δύο διακριτά μέρη (Ζερβού Χρ., 2008): (1) την επικεφαλίδα, η οποία περιέχει στοιχεία για το σύστημα και την διεργασία και (2) τα επιχειρηματικά δεδομένα. Στα σύγχρονα πρότυπα τα πρότυπα χρησιμοποιούν XML για την αναπαράσταση των δεδομένων, ενώ η πιστοποίηση και η περιγραφή της δομής γίνεται με την χρήση DTD ή X-Schema. Σελίδα 26 από 80

27 3.6. Το πρότυπο UN/CEFACT Το UN / CEFACT αποτελεί απόγονο του UN / EDIFACT. Είναι ουσιαστικά η μετατροπή των παραδοσιακών EDI μηνυμάτων σε αντίστοιχα XML. Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι (Ζερβού Χρ., 2008): Επικεντρώνεται στα έγγραφα και όχι στις διαδικασίες Χρησιμοποιεί XML για την περιγραφή των δεδομένων Για την μεταφορά και την μοντελλοποίηση των διεργασιών προτείνει την χρήση του προτύπου ebxml Είναι το επίσημο πρότυπο των Ηνωμένων Εθνών και τυγχάνει μεγάλης υποστήριξης Το πρότυπο είναι ακόμα υπό ανάπτυξη και δεν υπάρχουν διαθέσιμε έγγραφα δημοσιευμένα Η πρωτοβουλία ebxml Το πρότυπο ebxml ορίζει ένα σύνολο από προδιαγραφές οι οποίες επιτρέπουν σε επιχειρήσεις ανεξάρτητα από το μέγεθος τους και την γεωγραφική τους τοποθεσία, να πραγματοποιούν συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Χαρακτηριστικά του ebxml: Ασχολείται με τον σχεδιασμό των διαδικασιών (Business Processes) Δεν παρέχει δομές ηλεκτρονικών εγγράφων, αλλά επιτρέπει τον καθορισμό αυτών ανά περίπτωση (Business Messages) Αρχιτεκτονική του ebxml είναι τμηματική (modular) το πρότυπο βασίζεται στην οικογένεια των τεχνολογιών της XML Η μεταφορά δεδομένων γίνεται με την χρήση SOAP, HTTP, ενώ στη τελευταία έκδοση υποστηρίζεται και η χρήση web services Παρέχονται υπηρεσίες καταλόγου εγγράφων και εταιριών με την χρήση των registry και repository Σελίδα 27 από 80

28 3.8. Η πρωτοβουλία xcbl το πρότυπο xcbl αναπτύχθηκε από μια συνεργασία των εταιριών Microsoft, SAP και Commerce One ως μια βασική συλλογή ηλεκτρονικών εγγράφων για χρήση στο e-business. Χαρακτηριστικά του xcbl (Ζερβού Χρ., 2008): Βασιζεται στην XML Τα έγγραφα διαθέτουν σχήματα δεδομένων σε X-Schema Δεν ορίζει επιχειρηματικές διαδικασίες Διαθέται ονοματολογίες ανά περιοχές χρήσης (functional areas) Περιοχές χρήσης xcbl Core Order Management Pre Order Management Financial Material Management Message Management Application Integration Catalog Statistics and refactoring 3.9. Η πρωτοβουλία RosettaNet το πρότυπο RossetaNet αποτελεί μια προσπάθεια καθορισμού μεθόδου ανταλλαγής ηλεκτρονικών εγγράφων στο χώρο του e-business. Είναι αρκετά διαδεδομένο και έχει την υποστήριξη 500 και πλέον οργανισμών και επιχειρήσεων. Βασικά Χαρακτηριστικά του προτύπου είναι (Ζερβού Χρ., 2008): Βασίζεται στην XML και άλλες συγγενείς τεχνολογίες Εστιάζει στις επιχειρηματικές διαδικασίες και όχι στα έγγραφα Προτείνεται το RNIF (RossetaNet Implementation Framework) Σελίδα 28 από 80

29 Η ανταλλάγη των εγγράφων γίνεται με απευθείας σύνδεση των ενδιαφερομένων Υποστηρίζεται από την πλατφόρμα και ενδιάμεσος φορέας, αλλά δεν θεωρείται καλή πρακτική Το πρότυπο προβλέπει χειρισμό λαθών και κάθε μήνυμα ενισχύεται με επικεφαλίδα που περιέχει σχετικές πληροφορίες Η μεταφορά των δεδομένων γίνεται μέσω των πρωτοκόλλων HTTP, SMTP ή από οποιοδήποτε άλλο πρωτόκολλο μεταφοράς δεδομένων (ανοιχτή αρχιτεκτονική) Για την κωδικοποίηση χρησιμοποιείται MIME (RFC 2311) Ενίσχυση της ασφάλειας πρόβλεπεται χρησιμοποιώντας HTTPS, S/MIME, SSL κτλ Η πρωτοβουλία BASDA (ebis-xml) Το ebis-xml είναι ένα πρότυπο του οργανισμού BASDA (Business and Accountancy Software Developers Association) για ανταλλαγή δεδομένων σε εφαρμογές e-business. Επιτρέπει την άμεση ανταλλαγή των παρακάτω εγγράφων (Ζερβού Χρ., 2008): Παραγγελιών Τιμολογίων Παραστατικά Πληρωμών Ειδοποιήσεις παράδοσης Intrastat Βασικά χαρακτηριστικά του προτύπου: Τα έγγραφα βασίζονται στην XML Διατίθενται σχήματα δεδομένων σε X-Schema Μηχανισμοί μεταφοράς των εγγράφων τα πρωτόκολλα SMTP, IMAP, POP, HTTP Παρέχονται XSL stylesheet για την μετατροπή των εγγράφων σε HTML, PDF κτλ. Σελίδα 29 από 80

30 Για την διασφάλιση της ακεραιότητας των δεδομένων έχουν ενσωματωθει αθροίσματα ελέγχου (CRC Checksums) ή/και μεταφορά μέσω HTTPS (SSL) Υποστηρίζεται από 120 εταιρίες λογισμικού Η πρωτοβουλία XBRL Το πρότυπο XBRL (extensive Business Reporting Language) αποτελεί μια προσπάθεια δημιουργίας ενός προτύπου που θα χρησιμοποιείται για την δημιουργία, ανταλλαγή και σύγκριση εταιρικών δεδομένων. Αυτά μπορεί να είναι οικονομικά μεγέθη, στατιστικά στοιχεία κτλ. Το πρότυπο αυτό είναι εξέλιξη του προτύπου XFRML (extensive Financial Reporting Markup Language) που δημιουργήθηκε το Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι (Ζερβού Χρ., 2008): Βασίζεται στην τεχνολογία XML, X-Schema και XLink Δεν καθορίζει μέθοδο μοντελλοποίησης διαδικασιών, παρά μόνο στα έγγραφα Τα έγγραφα δημιουργούνται από στοιχεία (elements) XML τα οποία προϋπάρχουν στην κύρια (core) γλώσσα του XBRL Δεν προβλέπει συμβατότητα με κανένα άλλο πρότυπο πχ. ebxml, OFX/IFX (Open Financial Exchange) Υποστηρίζεται από την OASIS (ebxml) Πίνακας 2 - Σύγκριση προτύπων σε 7 βασικά κριτήρια Π ρότυπ ο Επ ( κτασ ιμότητα Ε υκολία σ τη ν Σ υ μ β α τό τη τα Υ π ο σ τή ρ ιξη Ω ρ ιμ ό τη τα Α ΰ ι ια χ ρ ί ι σ ΐ ί Υ λ ο π ο ίη σ η UN. E D IF A C T X X ν'- 7 / 7 / 7 ν ν ν ν ν S S UN. CE FA CT X ν' ν' T v V v V v v v V v X SS ebisx M L X ν 'ν 'ν'ν'ν' S S S S ν 'ν 'ν'ν'ν' S e b X M L X V'VV' W W W ν'ν'ν' R o s e tta N et W V ν'- S W W W S xc B L v v v'v'v V V V V V τ'τ'ν ' ν ν ν XBRL 7V 77 V Ύ ν'ν'ν' ν' ν'ν' Σελίδα 30 από 80

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: XBRL 4.1. Εισαγωγή Ανεξάρτητα αν η χρηματοοικονομική πληροφόρηση παρέχεται, σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή, κάθε οικονομικό στοιχείο ή πληροφορία προσδιορίζεται αποκλειστικά από το νόημα του όρου, όπως αυτό γίνεται αντιληπτό από τον αποδέκτη των στοιχείων. Οι υπολογιστικές μηχανές εάν δεν «προγραμματιστούν», δεν μπορούν αυτόματα να αντιληφθούν την επεξηγηματική ερμηνεία του όρου των διαφόρων χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Η διαφορά ανάμεσα σε μία στατική και μία δυναμική οικονομική αναφορά είναι ότι η δεύτερη μπορεί να μεταβάλλεται, όσον αφορά τον τρόπο παρουσίασης ανάλογα με τα ποσά που καλείται να παρουσιάσει ( Για παράδειγμα, σε ένα ισολογισμό αν προσθέσουμε ένα ακόμα στοιχείο τότε μεταβάλλεται η παρουσίασή του, δηλαδή επεκτείνεται κατά μία σειρά. Επίσης αλλάζουν και οι υπολογισμοί, αφού το στοιχείο αυτό του ενεργητικού ή παθητικού πρέπει να υπολογιστεί προκειμένου να διατηρηθεί σταθερή η λογιστική ισότητα. Τα παραπάνω γίνονται σημαντικότερα και πολυπλοκότερα αν αντιληφθούμε τον όγκο των χρηματοοικονομικών πληροφοριών που μεταφέρονται καθημερινά παγκοσμίως σε πλήθος οργανωμένων κεφαλαιαγορών, οι οποίες λειτουργούν σε διαφορετικές χώρες, με ξεχωριστό κανονιστικό πλαίσιο, λογιστικές αρχές και εποπτικούς φορείς. Προφανώς υπάρχει πρόβλημα συγκρισιμότητας, από την έλλειψη ομοιομορφίας στην παρεχόμενη πληροφόρηση, για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων εταιριών όταν υπάρχει διαφορετική πηγή και δομή των πληροφοριών. Η εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης ( παρά το κόστος και τις δυσκολίες που προέκυψαν κατά Σελίδα 31 από 80

32 την πρώτη εφαρμογή, έχει συμβάλλει τα μέγιστα στη μείωση της ασυμβατότητας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Ενώ όμως έχει επέλθει μία σύγκλιση σε επίπεδο λογιστικών αρχών δεν έχει συμβεί το ίδιο σε επίπεδο πληροφοριακών συστημάτων, αφού τα μεγέθη παραμένουν πολύτιμα και αξιοποιήσιμα, μόνο εάν μπορούν να αντληθούν και να υποστούν επεξεργασία από μία αυτόματη υπολογιστική μηχανή. Οι τράπεζες και οι επενδυτές επιθυμούν την αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής κατάστασης πολλών εταιριών ταυτόχρονα σε μία ενιαία βάση. Εξάλλου, με την πρόοδο των χρηματοοικονομικών και τις νέες μεθόδους αποτίμησης της αξίας των μετοχών, οι αναλύσεις δεν περιορίζονται σε μονοδιάστατους κλασματικούς δείκτες, αλλά σε πολύ πιο σύνθετα υποδείγματα. Η XBRL (extensible Business Reporting Language) είναι μία «γλώσσα» που προσφέρει σύγχρονη, αξιόπιστη, δυναμική και αποκαλυπτική χρηματοοικονομική πληροφόρηση ( Οι ανάγκες Στην ελληνική πραγματικότητα η χρηματοοικονομική πληροφόρηση είναι προβληματική τόσο για τις επιχειρήσεις όσες και για τους δημόσιους φορείς. Το Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και η Νομαρχία δέχεται τις οικονομικές καταστάσεις σε έντυπη μορφή, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων σε αρχεία ASCII, οι δηλώσεις ΦΠΑ συμπληρώνονται ηλεκτρονικά με πληκτρολόγηση, ενώ το Χρηματιστήριο και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δέχονται αρχεία Excel. Επιπλέον, αξίζει να αναφέρουμε την περιοδικότητα αυτών των αναφορών που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τον ένα μήνα, με ότι αυτό συνεπάγεται σε κόστος και χρόνο για τις εταιρίες. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο μάλιστα η ανάγκη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αφού οι θεσμικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί, φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να αντλήσουν οικονομικά στοιχεία από τα Κράτη Μέλη για τη Σελίδα 32 από 80

33 διαμόρφωσης μία ενιαίας πολιτικής. Χαρακτηριστικό παραδείγματα είναι η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία που έχει την ανάγκη να λαμβάνει αυτόματα τα δεδομένα, ώστε να ανανεώνουν δυναμικά τις βάσεις και τις αναφορές τους. Με την πρόσφατη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ζήτημα της ενοποίησης των πρακτικών των 27 χωρών μελών γίνεται ακόμα πιο σημαντικό. Ο μόνος τρόπος για να γίνει εφικτό είναι με την προτυποποίηση του μοντέλου αναφορών με την XBRL να διατηρεί το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων επιλογών Η Λειτουργία Για να επιτευχθεί μία αυτόματη διαδικασία, η τεχνολογία XBRL χρησιμοποιεί ένα λεξικό (Taxonomy) που δίνει στο υπολογιστικό σύστημα εντολές. Τα βασικά συστατικά ενός Taxonomy είναι ( Schema: Αποτελεί τη βάση του λεξικού και περιλαμβάνει όλους τους λογαριασμούς (elements) που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε μία αναφορά καθώς και το balance attribute (χρέωση, πίστωση). Presentation Linkbase: Στο αρχείο αυτό καταχωρείται η γραφική αναπαράσταση της οικονομικής αναφοράς (π.χ. μετά τα Ενσώματα πάγια, έχουμε τα Ασώματα). Calculation Linkbase: Περιλαμβάνει όλες τις αριθμητικές πράξεις που πραγματοποιούνται σε μία οικονομική κατάσταση, ώστε να μπορεί να επαληθεύει (validation) την ορθότητα των στοιχείων (π.χ. τα «Συνολικά Πάγια» είναι το άθροισμα των Ενσώματων και Ασώματων παγίων). Label Linkbase: Επιτρέπει την πολλαπλή ερμηνεία ενός λογαριασμού σε διαφορετικές γλώσσες. Definition Linkbase: Προσδιορίζει τις σχέσεις - υποκατηγορίες που υπάρχουν ανάμεσα στους όρους σε διαφορετικά επίπεδα αναφορών. Δηλαδή ότι οι Καταθέσεις στην Τράπεζα είναι μέρος των Ρευστών Διαθεσίμων. Σελίδα 33 από 80

34 Reference Linkbase: Δίνει πληροφορίες για το Λογιστικό Πρότυπο στο οποίο αναφέρεται κάθε στοιχείο, ώστε να μπορεί ο αποδέκτης να βρει την πηγή που προέρχεται το στοιχείο αυτό (πχ. IAS.12, p.23). Η ανάπτυξη του Taxonomy για τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης, έχει γίνει από τον ίδιο φορέα που ανέπτυξε τα IFRS ( Κάθε έκδοση μεταβάλλεται σύμφωνα την πρόοδο της τεχνολογίας XBRL, τις αλλαγές των Specifications και τις διερμηνείες ( Η ίδια επιτροπή έχει αναλάβει τη συντήρηση και ανανέωση του πρότυπο XBRL ανάλογα με τις τροποποιήσεις που θα γίνουν στο μέλλον. Η τελευταία οριστική έκδοση του Taxonomy για τα IFRS εκδόθηκε από το Σώμα των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων το Αυτό που περιγράψαμε παραπάνω δεν είναι η ίδια η χρηματοοικονομική κατάσταση, αλλά το Taxonomy, βάσει του οποίου θα παραχθεί η τελική αναφορά. Ο όρος που χρησιμοποιείται στη διεθνή βιβλιογραφία για την ηλεκτρονική οικονομική κατάσταση είναι instance document, δηλαδή μία οικονομική αναφορά που ενσωματώνει όλες τις αξίες και αφορά μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο (πχ. τέλος της χρήσης). Το γεγονός ότι η πληροφορία είναι δομημένη καθιστά εξαιρετικά εύκολη και σύντομη τη διαδικασία εισαγωγής των οικονομικών στοιχείων σε σχεσιακές βάσεις δεδομένων που επιτρέπουν την περαιτέρω επεξεργασία ( taxexperts.gr). Το XBRL μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως της απώτερη φαντασίωση ενός στελέχους που θέλει να παράγει όλα τα reports με το πάτημα ενός κουμπιού και η σημαντικότερη εξέλιξη παγκοσμίως, είναι ότι τόσο οι εποπτικοί φορείς όσο και οι επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι με τη χρήση του XBRL θα οδηγηθούμε σε μία απόλυτα σύγχρονη και δυναμική χρηματοοικονομική πληροφόρηση. Σελίδα 34 από 80

35 4.4. Εισαγωγή στη Δυναμική Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση Οι οικονομικές πληροφορίες που δημοσιεύουν κατά παράδοση οι Εταιρίες είναι στατικές όσον αφορά τη δομή και το περιεχόμενό τους. Ανεξάρτητα αν η πληροφορία είναι σε ηλεκτρονική (Excel, PDF, ASCII) ή έντυπη μορφή, κάθε στοιχείο των οικονομικών καταστάσεων προσδιορίζεται αποκλειστικά από το νόημα του όρου, όπως αυτό γίνεται αντιληπτό από τους αποδέκτες των στοιχείων. Το πρόβλημα δημιουργείται γιατί αυτό που μπορούν να αντιληφθούν οι άνθρωποι, δεν μπορούν να αντιληφθούν οι υπολογιστικές μηχανές εκτός εάν τους το ορίσεις και στην εποχή μας, καλώς ή κακώς, το μεγαλύτερο μέρος της επιχειρηματικής επικοινωνία πραγματοποιείται με τη χρήση υπολογιστών. Το πρότυπο XBRL (extensible Business Reporting Language) είναι μία γλώσσα προγραμματισμού που βασίζεται στην XML (extensible Markup Language), για την μεταφορά επιχειρηματικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων. Από το 1997 που δημιουργήθηκε στην Αμερική μέχρι και σήμερα έχει φέρει επανάσταση στην επιχειρηματική πληροφόρηση σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα καθόλα ελεύθερο στη διανομή και δωρεάν στη χρήση πρότυπο επιχειρηματικής επικοινωνίας και αναπτύσσετε ταυτόχρονα από περισσότερους από 500 διεθνείς οργανισμούς, τράπεζες, πολυεθνικές εταιρίες, εποπτικούς φορείς, και κυβερνητικές οργανώσεις. Βασίζεται σε παγκοσμίως αποδεκτές αρχές (XBRL Specifications) διευκολύνοντας έτσι την ανταλλαγή και την επεξεργασία οικονομικών στοιχείων ανάμεσα σε επιχειρήσεις, εποπτικούς φορείς και κυβερνητικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Προσφέρει σημαντική μείωση του κόστους συλλογής και επεξεργασίας των πληροφοριών, βελτίωση της αξιοπιστίας των μεγεθών και αύξηση της Σελίδα 35 από 80