Μικροσκοπική Κολίτιδα Κλινικές συσχετίσεις και θεραπευτική αντιμετώπιση

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μικροσκοπική Κολίτιδα Κλινικές συσχετίσεις και θεραπευτική αντιμετώπιση"

Ἀληκτώ Βασιλείου
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μικροσκοπική Κολίτιδα Κλινικές συσχετίσεις και θεραπευτική αντιμετώπιση Σπύρος Σιακαβέλλας Ειδικευόμενος Ιατρός Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική Γ.Ν.Α Λαϊκό UEG E-learning Web Editor

2 Ορισμός Τριάδα χαρακτηριστικών 1. Χρόνιο διαρροϊκό σύνδρομο 2. Κολονοσκόπηση φυσιολογική ή με ελάχιστες βλεννογονικές αλλοιώσεις 3. Ιδιαίτερη ιστολογική εικόνα διαχωρισμός σε λεμφοκυτταρική και κολλαγονώδη μορφή

3 Διάγνωση Λήψη πολλαπλών βιοψιών από όλο το παχύ έντερο (τουλάχιστον 8) Ορθοσκόπηση μη επαρκής Στοχευμένες βιοψίες με νεότερα συστήματα ενδοσκόπησης πιθανώς χρήσιμο εργαλείο στο μέλλον

4 Διάγνωση Υπάρχουν συγκεκριμένα ιστολογικά κριτήρια διάγνωσης Προσοχή! Πρόσφατη πρόταση για επέκταση των διαγνωστικών κριτηρίων αναγνώριση της ύπαρξης «ατελούς» ΜΚ Guagnozzi, 2016, WJG

5 Επιδημιολογία

6 Η επίπτωση της MK αυξάνεται τα τελευταία χρόνια Munch, 2014, CGH

7 Πιο συχνή σε γυναίκες και ηλικιωμένα άτομα 10 % ασθενών με χρόνια διάρροια 20% ηλικιωμένων με χρόνια διάρροια (μέση ηλικία διάγνωσης 69 έτη) 25% περιπτώσεων <45 ετών Olesen,2004, Gut

8 Παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ΜΚ Κάπνισμα Αυτοανοσία (ιδιαίτερα κοιλιοκάκη) Φαρμακευτική αγωγή

9 Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης της μικροσκοπικής κολίτιδας Μικροσκοπική Κολλαγονική Λεμφοκυτταρική Ιστορικό καπνίσματος 2.12 ( ) 2.16 ( ) 2.10 ( ) Διακοπή καπνίσματος 1.78 ( ) 1.68 ( ) 1.84 ( ) Ενεργό κάπνισμα 4.37 ( ) 5.36 ( ) 3.81 (2 7.27) 124 με κολλαγονική κολίτιδα και 216 με λεμφοκυτταρική κολίτιδα Οι αριθμοί αντιστοιχούν στο σχετικό κίνδυνο (OR, 95% CI) συγκριτικά με ομάδα υγιών μαρτύρων (προσυμπτωματικός έλεγχος για νεοπλασία π. Εντέρου) Yen, 2012, Inflamm Bowel Dis

10 αλλά και μειώνει την πιθανότητα ανταπόκρισης στη θεραπευτική αγωγή Munch, 2015, Inflamm Bowel Dis

11 Αυτοανοσία και ΜΚ Σχετικός Κίνδυνος για συνύπαρξη αυτοανόσου Κολλαγονική Ν= ( ) P<0.001 Λεμφοκυτταρική Ν= ( ) P<0.001 Νόσοι Θυροειδούς 8.6 % 16 % Ρευματοειδής αρθρίτις 10 % 3 % Κοιλιοκάκη 8 % 9% Ατοπία 6.2 % 4 % Σακχαρώδης Διαβήτης 5.5 % 5 % ΙΦΝΕ 2.5 % 0% Ψωρίαση 1.9 % 4 % Sjogren s 1.9 % 2 % Ρευματική Πολυμυαλγία 1.2 % 4 % Σαρκοείδωση 0. 6% 2 % Αλλα 8 % 6 % Bohr, 1996, Gut Olesen, 2004, Gut

12 Κοιλιοκάκη και ΜΚ Αυξημένος επιπολασμός των σχετιζόμενων με κοιλιοκάκη HLA αντιγόνων στη MK Fernández-Bañares, 2005, Eur J Gastroenterol Hepatol Αυξημένος επιπολασμός κοιλιοκάκης σε ασθενείς με MK N=164, Συχνότητα κοιλιοκάκης: 7.3% (2-9%) RR, 7.9; 95% CI, Williams, 2008, Clin Gastroenterol Hepatol

13 Κοιλιοκάκη και ΜΚ 1. Άτομα με ΜΚ εμφανίζουν αυξημένο αριθμό ενδοεπιθηλιακών λεμφοκυττάρων στο λεπτό έντερο 2. Επίπτωση της ΜΚ αυξημένη σε ασθενείς με κοιλιοκάκη 3. ΜΚ αίτια ανθεκτικότητας της κοιλιοκάκης σε δίαιτα ελεύθερη γλουτένης Αίτια ανθεκτικής κοιλιοκάκης Ν=113 Green, 2009, Clin Gastroenterol Hepatol

14 Κοιλιοκάκη και ΜΚ Εμμένουσα διάρροια σε κοιλιοκάκη υπό δίαιτα απαραιτήτως έλεγχος για ΜΚ!

15 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Η χρήση διαφόρων κατηγοριών φαρμάκων πιθανό αίτιο ή εκλυτικός παράγων για την ανάπτυξη ΜΚ Περισσότερη διερεύνηση απαραίτητη για να αποσαφηνισθεί η ακριβής φύση της συσχέτισης αυτής Pardi, 2016, Am J Gastroenterol

16 Στην ίδια μελέτη ταυτόχρονη χορήγηση PPIs και ΜΣΑΦ αύξηση κινδύνου εμφάνισης ΜΚ x 5! Verhaegh, 2016, APT

17 Άλλες πιθανές συσχετίσεις Αυξημένη διάγνωση μικροσκοπικής κολίτιδας σε ασθενείς με ιστορικό νεοπλασία Williams, 2009, Clin Gastroenterol Hepatol Πρόσφατη δημοσίευση από ΗΠΑ ΜΚ πιο συχνή σε λευκούς παρατηρήθηκε αρνητική συσχέτιση με παρουσία λοίμωξης από H. pylori Sonnenberg, 2016, Inflamm Bowel Dis Ασαφής η σχέση με ΙΦΝΕ περιγράφονται σειρές ασθενών με: Α) Διάγνωση ΜΚ σε έδαφος γνωστής ΕΚ ή νόσου Crohn παχέος (IBD regressors) Β) Εξέλιξη αρχικής διάγνωσης ΜΚ σε ΕΚ ή νόσο Crohn (IBD progressors) Carasco, 2017, Dig Dis Sci Δεν τεκμηριώθηκε συσχέτιση μεταξύ εμφάνισης ΜΚ και διατροφικών συνηθειών Larsson, 2016, Eur J Clin Nutr Αναφορά για παρουσία EBV στην πλειοψηφία των ιστολογικών παρασκευασμάτων ΜΚ Rizzo, 2017, J Clin Virol

18 Βασικό σύμπτωμα χρόνια διάρροια χωρίς πρόσμιξη αίματος Διάρροια ποικίλης βαρύτητας, συνεχής ή διαλείπουσα Παρόντα και μη ειδικά συμπτώματα κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους, αρθραλγίες Προσοχή! Σημαντικό ποσοστό ασθενών πληροί κριτήρια ΣΕΕ (IBS-D) Κλινική εικόνα Mellander, 2015, Scand J Gastroenterol Λεμφοκυτταρική μορφή ηπιότερη κλινικά Δεν παρατηρείται αυξημένο ρίσκο καρκινογένεσης

Η ποιότητα ζωής των ασθενών καθορίζεται από

της νόσου Οι ασθενείς με ενεργό ΜΚ έχουν

19 Η ποιότητα ζωής των ασθενών καθορίζεται από την βαρύτητα των συμπτωμάτων Περισσότεροι παράμετροι ποιότητας ζωής μειωμένες σε ασθενείς με ενεργό ΜΚ βελτίωση στην ύφεση της νόσου Οι ασθενείς με ενεργό ΜΚ έχουν χειρότερη ποιότητα ζωής από άτομα που πάσχουν απο : πρωκτική ραγάδα βαριά δυσκοιλιότητα ακράτεια κοπράνων σοβαρή ΓΟΠΝ Hjortswang, 2011, Dig Liver Dis

20 Δείκτης ενεργότητας της νόσου Νέος προτεινόμενος δείκτης αξιολόγησης της ενεργότητας της ΜΚ Microscopic Colitis Disease Activity Index (MCDAI) Βασιζόμενος σε συμπτώματα αξιολογούμενα από τους ασθενείς (patient-reported) παρόμοιας λογικής με CDAI Αποτελούμενος από 6 μεταβλητές: 1. Αριθμός μη σχηματισμένων κενώσεων 2. Νυκτερινές κενώσεις 3. Κοιλιακό άλγος 4. Απώλεια βάρους 5. Έπειξη προς αφόδευση 6. Ακράτεια κοπράνων Καλή συσχέτιση με ποιότητα ζωής ασθενών Cotter, 2016, Gut

21 Μαθηματικός τύπος MCDAI 1.1 (baseline) (average number of unformed stools daily over the past week; continuous variable) (nocturnal stools over past week, 0=absent, 1=present) (maximum abdominal pain over past week, score 1 10) average weight loss per month (lbs) (faecal urgency over past week, 0=absent, 1=present) (number of episodes of faecal incontinence over past month; continuous variable) Χρήσιμος για σύγκριση θεραπευτικών παρεμβάσεων σε μελλοντικές μελέτες

23 Βασικά σημεία Μόλις τεθεί η διάγνωση διακοπή φαρμακευτικής αγωγής πιθανώς υπεύθυνης για τα συμπτώματα Σημαντική η διακοπή του καπνίσματος Ανάλογα με βαρύτητα της κλινικής εικόνας διάφορες θεραπευτικές επιλογές Βουδεσονίδη μοναδική αγωγή στηριζόμενη από ισχυρές κλινικές μελέτες θεραπεία εκλογής (ιδιαίτερα σε σοβαρότερες μορφές) Χορήγηση μεσαλαζίνης ή βισμουθίου εναλλακτικές επιλογές αλλά χωρίς ισχυρές μελέτες να τις υποστηρίζουν Χορήγηση προβιοτικών ή Boswellia serrata χωρίς όφελος Χορήγηση χολεστυραμίνης αμφιλεγόμενη

24 Munch, 2016, Gut

25 Χορήγηση βουδεσονίδης σε μέση δόση 4,5mg/ημέρα για 1 έτος διατήρηση ύφεσης χωρίς ιδιαίτερα ζητήματα ασφαλείας Παρατεταμένη χορήγηση βουδεσονίδης (>1 έτος) πιθανώς εύλογη επιλογή βάσει του μεγάλου ποσοστού υποτροπής μετά τη διακοπή

26 Nguyen, 2016, Gastroenterology

28 Συμπεράσματα Η μικροσκοπική κολίτιδα είναι σημαντικό αίτιο διάρροιας ιδιαίτερα σε μεγάλες ηλικίες Η διάγνωση απαιτεί σωστή λήψη, επεξεργασία, και ανάγνωση ιστολογικών δειγμάτων από το παχύ έντερο Η αυξημένη συσχέτιση με κάπνισμα, φάρμακα, ανοσολογικά νοσήματα και κοιλιοκάκη πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν Η μόνη τεκμηριωμένη θεραπεία για τη μικροσκοπική κολίτιδα είναι η βουδεσονίδη Παρατεταμένη χορήγηση βουδεσονίδης σε μειωμένη δόση για 1 έτος ή και περισσότερο ίσως έχει αξία λόγω του υψηλού ποσοστού υποτροπής

Σχετικά έγγραφα

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ. Σταύρος Σουγιουλτζής Επίκουρος Καθηγητής Παθοφυσιολογίας - Γαστεντερολογίας

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ. Σταύρος Σουγιουλτζής Επίκουρος Καθηγητής Παθοφυσιολογίας - Γαστεντερολογίας ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ Σταύρος Σουγιουλτζής Επίκουρος Καθηγητής Παθοφυσιολογίας - Γαστεντερολογίας ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ (MC) ορισμός Η μικροσκοπική κολίτιδα είναι χρόνια φλεγμονώδης νόσος του παχέος εντέρου,