ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ"

Transcript

1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤσιριπίδηςI. 1, ΔημόπουλοςΠ. 2, ΞυστράκηςΦ. 2 & ΦωτιάδηςΓ. 3 1 ΤμήμαΒιολογίας, Α.Π.Θ. 2 ΤμήμαΔιαχείρισηςΠεριβάλλοντοςκαιΦυσικώνΠόρων, Πανεπιστήμιο Πατρών 3 ΤμήμαΔασοπονίας& Δ.Φ.Π., Τ.Ε.Ι. Λαμίας

2 Επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα φυτικά είδη Επιπτώσειςσταείδησε: Εξάπλωση Φαινολογία Φυσιολογία Βάσει σεναρίων κλιματικής αλλαγής έχει υπολογιστεί ότι σημαντικό ποσοστό ειδών(15-37%) θα αντιμετωπίσει έως το 2050 αυξημένες πιθανότητες εξαφάνισης Thomas et al. (2004), Thuiller et al. (2005)

3 Μεταβολή του οικολογικού βέλτιστου ειδών σε σχέση με το υψόμετρο(περίοδος , Lenoir et al. 2008) papu: Paris quadrifolia orse: Orthilia secunda garo: Galium rotundifolium soar: Sorbus aria

4 Οιεπιπτώσειςτηςκλιματικήςαλλαγήςσταείδη, επιφέρουν αντίστοιχες επιπτώσεις στη βλάστηση Ποιοτικές, ποσοτικές και δομικές αλλαγές στη βλάστηση (Huntley & Baxter 2005) Αναδιοργάνωση φυτοκοινωνιών και σημαντικές αλλαγές στον τρόπο και το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ειδών, στις τροφικές τους σχέσεις και στις λειτουργίες του οικοσυστήματος(walther 2010) Δημιουργία νέων συνδυασμών συν-εμφανιζόμενων ειδών Αυξημένη πιθανότητα εισβολής ξενικών ειδών Huntley & Baxter (2005), Walther (2010)

5 Οιεπιπτώσειςτηςκλιματικήςαλλαγήςσταείδη, επιφέρουν αντίστοιχες επιπτώσεις στη βλάστηση Μέχρι πρόσφατα δόθηκε έμφαση στη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο επίπεδο των ειδών Είναι απαραίτητη η κατανόηση των επιπτώσεων στο επίπεδο τωνεξαρτήσεωνκαιάλλωνπιθανώνσχέσεωνμεταξύτωνειδών, θέτοντας σαν βάση τη δυναμική των παραπάνω σχέσεων και τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ειδών Τα πολύπλοκα οικολογικά συστήματα εμφανίζουν πολλές φορές μη γραμμικές τάσεις δυναμικής, εξαιτίας της υπέρβασης συγκεκριμένων ορίων ή της λειτουργίας μηχανισμών ανάδρασης Τα παραπάνω δυσχεραίνουν την οικολογική ερμηνεία της απόκρισης των φυτοκοινωνιών, ιδίως στα αρχικά στάδια της κλιματικής αλλαγής, καθώς και την πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγώνσεσχέσημετοεύροςτηςκλιματικήςαλλαγής.

6 Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα δάση Μεταβολή στην εξάπλωση των ειδών και στη σύνθεση των δασών Μεταβολή σύνθεσης ειδών ανωρόφου και υπορόφου Μείωση γεωγραφικής εξάπλωσης ειδών, κυρίως, μέσω της εξαφάνισης πληθυσμών τους στα άκρα της γεωγραφικής τους εξάπλωσης Απώλεια ενδιαιτημάτων Αντικατάσταση ειδών με στρατηγική ανταγωνισμού, από άλλα είδη με στρατηγικές αντοχής σε καταπονήσεις ή σε διαταραχές Μεγαλύτερη ποικιλότητα ενδιαιτημάτων ή, ακριβώς το αντίθετο, ομογενοποίηση Linder (2000), Noss (2001), Honnay et al. (2002), Parmesan & Yohe (2003), Ohlson et al. (2005), Aitken et al. (2008), (Hemery 2008), Lindner et al., (2010), Milad et al. (2011)

7 Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα δάση Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα Επέκταση των δασών σε αλπικά υψόμετρα θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κατανομή και βιωσιμότητα των πληθυσμών ορεινών και αλπικών ειδών(οι ορεινοί όγκοι έχουν τη λειτουργία βιογεωγραφικών νησιών) Μείωση της αποτελεσματικότητας των δικτύων διατήρησης Μείωση γενετικής ποικιλότητας(κυρίως μέσω της απώλειας περιφερειακών πληθυσμών) Theurillat et al. (1998), Petit et al. (2003), Araujo et al. (2004), Hewitt (2004), Iverson et al. (2004), Hampe & Petit (2005), Heller & Zavaleta (2009)

8 Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα δάση Μεταβολή λειτουργιών των δασικών οικοσυστημάτων Αρνητικές επιπτώσεις στην ποσότητα και ποιότητα παραγόμενου νερού Αυξημένος ρυθμός αποσύνθεσης οργανικών υπολειμμάτων Αλλαγές στη μορφή και χρονική κατανομή των κατακρημνισμάτων Επιπτώσεις στον κύκλο θρεπτικών στοιχείων Επηρεασμός υπηρεσιών του δάσους(προστασία από πλημμύρες, διάβρωση, χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις) Hulme (2005), de Dios et al. (2007), Prato (2008), Linder et al. (2010)

9 Μέθοδοι και υλικά Για τη μελέτη της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στη βλάστηση ακολουθήθηκε η προσέγγιση που βασίζεται σε δεδομένα πεδίου(βλ. Dunne et al. 2004) Λήφθηκαν νέα δεδομένα, ενώ ως παρελθοντικά δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά σύνολα δεδομένων λόγω απουσίας μόνιμων δειγματοληπτικών επιφανειών

10 Μέθοδοι και υλικά Δειγματοληψία βλάστησης σε κάθε περιοχή μελέτης σύμφωνα με τη μέθοδο του Braun-Blanquet Περιοχή μελέτης Αριθμός δειγματοληπτικών επιφανειών Πιέρια όρη 25 Δάσος Ασπροποτάμου-Καλαμπάκας 25 Πάρνηθα 20 Ταΰγετος 26

11 Μέθοδοι και υλικά Σε κάθε δειγματοληπτική επιφάνεια έγινε: Καταγραφή συλλογή όλων των ειδών αγγειοφύτων (πτεριδόφυτα, σπερματόφυτα) Εκτίμηση της πληθοκάλυψής τους με βάση την 9-βάθμια κλίμακα του Braun-Blanquet (Barkman et al. 1964) Καταγραφήτωνδεδομένων: α) ημερομηνίαδειγματοληψίας, β) μέγεθοςδειγματοληπτικήςεπιφάνειας, γ) υψόμετρο, δ) κλίσηεδάφους, ε) έκθεση, στ) γεωγραφικέςσυντεταγμένες, ζ) συνολική εδαφοκάλυψη δενδρώδους, θαμνώδους και ποώδους ορόφου, και η) ύψος κυρίαρχων ατόμων για το δενδρώδη όροφο

12 Μέθοδοι και υλικά Ταξινομικός προσδιορισμός φυτικών δειγμάτων με τη βοήθεια τωνσυγγραμμάτωνstrid (1986), Strid & Tan (1991, 1997, 2002), Tutin et al. ( ) και Pignatii (1982), καθώς και ειδικών ταξινομικών εργασιών-συγγραμμάτων(π.χ. Markgraf- Dannenberg 1976, Zohary & Heller 1984, Λιβανίου-Τινιακού1990, Zieliński 1990, Delforge 2006) H ονοματολογία των taxa ακολουθεί κατά σειρά προτεραιότηταςτουςstrid & Tan (1997, 2002), Euro+Med (2006), Greuter & al. ( ), Greuter & von Raab-Straube (2008), Strid (1986), Strid & Tan (1991)καιTutin & al. ( )

13 Μέθοδοι και υλικά Εισαγωγή δεδομένων στο λογισμικό βάσεων δεδομένων Turboveg ver 2.86 (Hennekens & Shaminée 2001) Επεξεργασία δεδομένων στο λογισμικό επεξεργασίας δεδομένων φυτοκοινωνιών Juice ver. 7 (Tichý 2002) Ταξινόμηση δειγματοληπτικών επιφανειών με τη μέθοδο TWINSPAN (Hill 1979) Προσδιορισμός διαγνωστικών ειδών με τον αλγόριθμο των Tsiripidis et al. (2009) Ταξιθέτηση των δειγματοληπτικών επιφανειών με τις μεθόδους Detrended Correspondence Analysis (DCA; Hill & Gauch 1980) και Principal Component Analysis (PCA, Pearson 1901)

14 Μέθοδοι και υλικά Εισαγωγή δεδομένων στο λογισμικό βάσεων δεδομένων Turboveg ver 2.86 (Hennekens & Shaminée 2001) Επεξεργασία δεδομένων στο λογισμικό επεξεργασίας δεδομένων φυτοκοινωνιών Juice ver. 7 (Tichý 2002) Ταξινόμηση δειγματοληπτικών επιφανειών με τη μέθοδο TWINSPAN (Hill 1979) Προσδιορισμός διαγνωστικών ειδών με τον αλγόριθμο των Tsiripidis et al. (2009) Ταξιθέτηση των δειγματοληπτικών επιφανειών με τις μεθόδους Detrended Correspondence Analysis (DCA; Hill & Gauch 1980) και Principal Component Analysis (PCA, Pearson 1901)

15 Μέθοδοι και υλικά Υπολογισμός δεικτών του Ellenberg(Ellenberg et al. 1992) για κάθε δειγματοληπτική επιφάνεια, για τους οικολογικούς παράγοντες: 1) οξύτηταεδάφους, 2) υγρασίαεδάφους, 3) περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία, 4) θερμοκρασίαατμόσφαιρας, 5) ηπειρωτικότητα/ωκεανικότητα κλίματος, και 6) συνθήκες φωτισμού

16 Ταξινόμηση των taxa σε: Μέθοδοι και υλικά 1)ΧωρολογικέςενότητεςβάσειτωνPignatti (1982), Pignatti et al. (2005), Pignatti(2006), Oberdorfer (1990), Meusel et al. (1965, 1978, 1992) και Assyov& Petrova(2006) 2)ΒιοτικέςμορφέςβάσειτωνRaunkiaer (1905), Ellenberg & Mueller-Dombois (1967 Pignatti (1982), Pignatti et al. (2005), Pignatti (2006), Oberdorfer (1990), Strid & Tan (1997, 2002), Strid (1986), Strid & Tan (1991) καιtutin & al. ( ) Υπολογισμός χωρολογικών και βιοτικών φασμάτων για κάθε δειγματοληπτικήεπιφάνειακαιμονάδαβλάστησης, σταθμισμένων βάσει της σχετικής κάλυψης των taxa

17 Μέθοδοι και υλικά Εύρεση ανά περιοχή μελέτης δειγματοληπτικών επιφανειών από προηγούμενες έρευνες-μελέτες Κριτήρια: Ίδια ευρύτερη περιοχή Κυρίαρχοείδος(κάλυψη>50%) ίδιομετιςδειγματοληψίες2010 Περιοχή μελέτης Πιέρια όρη Υπάρχοντα σύνολα δεδομένων Βάση Natura 2000: 5 επιφ. Γερασιμίδης(1985): 20 επιφ. Δάσος Ασπροποτάμου-Καλαμπάκας - Πάρνηθα Ταΰγετος Βάση Natura 2000: 33 επιφ. Βάση Natura 2000: 13 επιφ. Barbéro & Quézel(1976): 8 επιφ.

18 Μέθοδοι και υλικά ΥπολογισμόςτωνδεικτώντουEllenberg(Ellenberg et al. 1992) για τις βιβλιογραφικές επιφάνειες Δημιουργία θηκογραμμάτων για: Δείκτες του Ellenberg των δειγματοληπτικών επιφανειών (σύγκριση μεταξύ των μονάδων βλάστησης σε κάθε περιοχή και μεταξύ των συνόλων δεδομένων διαφορετικών χρονικών περιόδων) Τα φυσιογραφικά δεδομένα των δειγματοληπτικών επιφανειών(σύγκριση μεταξύ των μονάδων βλάστησης σε κάθε περιοχή)

19 Μέθοδοι και υλικά Χρήση επεξηγηματικών μεταβλητών στις αναλύσεις ταξιθέτησης Σύντμηση Μεταβλητής L T Δείκτες Ellenberg C M R N Ch Ge ΒιοτικέςHy μορφές Ph Th Atl Bal Δείκτης του Ellenberg για το φως Δείκτης του Ellenberg για τη θερμοκρασία Επεξήγηση Μεταβλητής Δείκτης του Ellenberg για την ηπειρωτικότητα/ωκεανικότητα του κλίματος Δείκτης του Ellenberg για την υγρασία του εδάφους Δείκτης του Ellenberg για την αντίδραση του εδάφους Δείκτης του Ellenberg για την περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία Εκατοστιαίο ποσοστό χαμαιφύτων ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό γεωφύτων ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό ημικρυπτοφύτων ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό φανεροφύτων ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό θεροφύτων ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό ατλαντικών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό βαλκανικών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Cir Εκατοστιαίο ποσοστό βόρειων ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Eur Εκατοστιαίο ποσοστό ευρασιατικών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Χωρολογικές ενότητες E-M Εκατοστιαίο ποσοστό ευρυμεσογειακών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια M-M Mul SEM S-M Εκατοστιαίο ποσοστό ορεινών μεσογειακών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό πολυζωνικών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό νότιο-ευρωπαϊκών ορεινών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Εκατοστιαίο ποσοστό στενομεσογειακών ειδών ανά δειγματοληπτική επιφάνεια Radi Δείκτης δυνητικής ετήσιας ηλιακής ακτινοβολίας Heat Δείκτης δυνητικού ετήσιου θερμικού φορτίου Alti Υπερθαλάσσιο υψόμετρο (σε μέτρα, m) Φυσιογραφικά δεδομένα Incl Κλίση εδάφους (επί τοις εκατό, %)

20 Μέθοδοι και υλικά Για κάθε επεξηγηματική μεταβλητή υπολογίστηκε ο μηγραμμικός συντελεστής συσχέτισης του Spearman με τους δύο πρώτους άξονες της ταξιθέτησης Για κάθε περιοχή μελέτης έγινε στατιστική σύγκριση της κατανομής του κάθε δείκτη Ellenberg για τα σύνολα δεδομένων των διαφορετικών χρονικών περιόδων με τη χρήση του μηπαραμετρικού ελέγχου Mann-Whitney Για κάθε περιοχή μελέτης διερευνήθηκε η τάση μεταβολής της μέσης μηνιαίας, μέσης μέγιστης μηνιαίας και μέσης ελάχιστης μηνιαίας θερμοκρασίας, καθώς και της μηνιαίας βροχόπτωσης για τις χρονικές περιόδους από το έτος δειγματοληψίας των βιβλιογραφικών επιφανειών μέχρι το 2009 ή μέχρι το έτος για το οποίο υπήρχανε μετεωρολογικά δεδομένα

21 Μέθοδοι και υλικά Για την κατανόηση των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής σταφυτικάείδηπουκαταγράφηκανστιςπεριοχέςμελέτης, διερευνήθηκε η απόκριση των ειδών στους παράγοντες υψόμετρο, θερμοκρασία και υγρασία εδάφους Μελετήθηκε η απόκριση των διαφοροποιών ειδών των μονάδων βλάστησης Η απόκριση των ειδών μελετήθηκε με τη χρήση γενικευμένων γραμμικών μοντέλων(logit συνάρτησης σύνδεσης και κατανομή Bernoulli) Μόνο στατιστικά σημαντικές(a 0.05) αποκρίσεις ειδών λήφθηκαν υπόψη

22 Μέθοδοι και υλικά Για κάθε δειγματοληπτική επιφάνεια υπολογίστηκαν οι τιμές μέσηςετήσιαςβροχόπτωσης, μέσηςετήσιαςθερμοκρασίας, μέσης μέγιστης ετήσιας θερμοκρασίας και μέσης ελάχιστης ετήσιας θερμοκρασίας με βάση τις εξισώσεις αναγωγής των Κατσαβούνη κ.ά. (2011) Σε κάθε περιοχή μελέτης έγινε υπολογισμός του εύρους κύμανσης της βροχόπτωσης και της θερμοκρασίας και σύγκριση αυτού με το αντίστοιχο εύρος των δεικτών του Ellenberg για τη θερμοκρασία και την υγρασία εδάφους. Έτσι αποκτήθηκε μια εκτίμηση της αναμενόμενης αλλαγής των δεικτών του Ellenberg βάσει των σεναρίων κλιματικής αλλαγής

23 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Διακρίθηκαν τρεις μονάδες βλάστησης που αντιστοιχούν σε δύο ποιότητες τόπου Αριθµός µονάδας βλάστησης Ορ. Στ. Φ Αριθµ. δειγµατοληπτικών επιφανειών ιαφοροποιά taxa Trifolium alpestre Pinus nigra ssp. nigra Galium mollugo agg r Prunus cerasifera r + r Lotus corniculatus r. r. r Daphne oleoides r. +. r Pinus nigra ssp. nigra r 1.. r Hieracium murorum r Vicia cracca ssp. incana r Carlina acanthifolia r Trifolium repens r Rosa agrestis r Hypericum spruneri Viola alba Astragalus glycyphylloides Rosa canina r. r Quercus pubescens r Plantago holosteum Orthilia secunda Dactylorhiza sambucina r Salix caprea Moneses uniflora r Luzula forsteri r Festuca koritnicensis Hypericum perforatum Monotropa hypopitys r Epilobium angustifolium r.. r + r r Quercus petraea ssp. medwediewii r Campanula persicifolia Fagus sylvatica Lapsana communis r Ranunculus sartorianus r r r Luzula sylvatica Clinopodium alpinum r r Verbascum longifolium r... r Silene vulgaris Phleum pratense r. r + +. Thlaspi species r + +. Luzula luzulina

24 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Θηκογράμματα των δεικτών του Ellenberg για τις τρεις μονάδες βλάστησης στα Πιέρια

25 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Διαγράμματα ταξιθέτησης δειγματοληπτικών επιφανειών (αριστερά) και επεξηγηματικών μεταβλητών(δεξιά) παθητικά προβεβλημένων στο επίπεδο των δύο πρώτων αξόνων της ανάλυσης PCA

26 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Συντελεστές συσχέτισης Spearman των επεξηγηματικών μεταβλητών με τους δύο πρώτους άξονες της PCA Μεταβλητή Ax1 Ax2 Μεταβλητή Ax1 Ax2 L Bal * T 0.800** Cir C Eur M * 0.517** E-M 0.579** R.756** M-M N ** Mul 0.591** Ch SEM ** Ge 0.462* S-M Hy Radi 0.716** Ph Heat 0.577** Th Alti ** 0.18 Atl Incl

27 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων τ ό ο σ σ ο π ίο τ ια τ ο σ α κ Ε Χαμαίφυτα Βιοτικό Φάσµα περιοχής Πιερίων Γεώφυτα Ημικρυπτόφυ τα Φανερόφυτα Θερόφυτα Σύνολο επιφανειών η μον. βλάστησης η μον. βλάστησης η μον. βλάστησης

28 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Θηκογράμματα των δεικτών του Ellenberg για τα σύνολα δεδομένωντωνπεριόδων2010 (1), 1999 (2) και1981 (3) 1 έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι έναντι 2 1 έναντι 3 2 έναντι

29 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Κατανομή μηνιαίου ύψους βροχής και μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας για την περίοδο Οκτώβριος 1998 έως Σεπτέμβριος y = 0.002x R² = Oct-98 Jan-99 Apr-99 Jul-99 Oct-99 Jan-00 Apr-00 Jul-00 Oct-00 Jan-01 Apr-01 Jul-01 Oct-01 Jan-02 Apr-02 Jul-02 Oct-02 Jan-03 Apr-03 Jul-03 Oct-03 Jan-04 Apr-04 Jul-04 Oct-04 Jan-05 Apr-05 Jul-05 Oct-05 Jan-06 Apr-06 Jul-06 Oct-06 Jan-07 Apr-07 Jul-07 Oct-07 Jan-08 Apr-08 Jul-08 Oct-08 Jan-09 Apr-09 Jul y = 0.001x R² = Oct-98 Jan-99 Apr-99 Jul-99 Oct-99 Jan-00 Apr-00 Jul-00 Oct-00 Jan-01 Apr-01 Jul-01 Oct-01 Jan-02 Apr-02 Jul-02 Oct-02 Jan-03 Apr-03 Jul-03 Oct-03 Jan-04 Apr-04 Jul-04 Oct-04 Jan-05 Apr-05 Jul-05 Oct-05 Jan-06 Apr-06 Jul-06 Oct-06 Jan-07 Apr-07 Jul-07 Oct-07 Jan-08 Apr-08 Jul-08 Oct-08 Jan-09 Apr-09 Jul-09

30 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Απόκριση των διαφοροποιών ειδών της ξηρόφιλης(χειρότερη ποιότητα τόπου) και της υγρόφιλης-ψυχρόφιλης(καλύτερη ποιότητα τόπου-μεγάλο υψόμετρο) μονάδας βλάστησης δασών δασικής πεύκης στα Πιέρια

31 Αποτελέσματα Περιοχή Πιερίων Αύξησητηςθερμοκρασίαςκατά1 ή2 ο C θαμπορούσενα αντιστοιχηθεί με αύξηση των τιμών δεικτών του Ellenberg για τη θερμοκρασία κατά 0.24 ή 0.48 μονάδες, αντίστοιχα

32 Συζήτηση Περιοχή Πιερίων Σύμφωνα με τους δείκτες του Ellenberg, αρκετά από τα διαγνωστικά είδη των δασών δασικής πεύκης βρίσκονται στα θερμοόρια τους(π.χ. Luzula luzuloides, Vaccinium myrtillus) Περιοριστικός παράγοντας για την εξάπλωση-παραμονή των δασών δασικής πεύκης στα Πιέρια είναι η θερμοκρασία Ο κύριος περιοριστικός παράγοντας για τη φύτρωση σπερμάτων και την εγκατάσταση της δασικής πεύκης στα νότια όρια εξάπλωσής τηςείναιηξηρασίατουθέρους(dunne & Parker 1999, Castro et al. 2004). Αύξηση της θερμοκρασίας και της ξηρασίας οδηγεί σε αυξημένη θνησιμότητατηςδασικήςπεύκης(rebetez & Dobbertin2004, Dobbertin et al. 2005, Benito Garzón et al. 2008)

33 Συζήτηση Περιοχή Πιερίων Η εξαφάνιση υποπληθυσμών ειδών στα όρια της γεωγραφικής τους εξάπλωσης(όπωςοπερίπτωσητηςδασικήςπεύκηςσταπιέρια) οδηγεί σε μείωση της γενετικής τους ποικιλότητάς τους(robledo- Arnuncio et al. 2005, Magri et al. 2006, de Dios et al. 2007) Μέσω της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να μειωθεί η ανταγωνιστική ικανότητα της δασικής πεύκης έναντι άλλων μεσογειακώνήυπο-μεσογειακώνειδών(π.χ. Quercus pubescens) (Weber et al. 2007) Η περιοχή των Πιερίων αποτελεί καταφύγιο, εκτός από τη δασική πεύκη, και για άλλα είδη των δασών της(avenella flexuosa, Calamagrostis arundinacea, Luzula luzulina, Luzula luzuloides και Vaccinium myrtillus) (Raus 1995, Schuler 2004)

34 Δασική Διαχείριση και Κλιματική Αλλαγή H προσαρμογή της δασικής διαχείρισης έναντι της κλιματικής αλλαγήςαποτελείμιαμορφήδιαχείρισηςκινδύνων(spittlehouse & Stewart 2003, Bolte et al. 2009) Mπορεί να είναι προληπτική ή να προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μετά την εμφάνισή τους(ohlson et al. 2005) Η προσαρμογή της διαχείρισης των δασών, έναντι των πολλών στοιχείων αβεβαιότητας που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, θα πρέπει να έχει σε ένα βαθμό το χαρακτήρα του«μαθαίνοντας στην πράξη»(learning by doing)(bodin& Wiman 2007) Δεν υπάρχει ένας μόνο βέλτιστος τρόπος διαχείρισης για όλες τις κατηγορίες διαταραχών, που θα μπορούσε να εξασφαλίσει όλες τις διαφορετικές λειτουργίες/υπηρεσίες που προσφέρει το δάσος (Bodin& Wiman 2007)

35 Δασική Διαχείριση και Κλιματική Αλλαγή Η προσαρμογή της διαχείρισης θεωρείται ως μια δυναμική προσέγγιση Τα αποτελέσματα των διαχειριστικών μέτρων και αποφάσεων υπόκεινται συνέχεια σε παρακολούθηση και τα αποτελέσματα της παρακολούθησης μαζί με ερευνητικά αποτελέσματα χρησιμοποιούνται γιατησυνεχήπροσαρμογή/διόρθωσητηςδιαχείρισης(bolte et al. 2009) Σκοπός είναι η διατήρηση της σταθερότητας του οικοσυστήματος Μπορείναορισθεί: α) ωςικανότηταμηαλλαγήςέναντιδιαταραχών, β) ως ικανότητα επαναφοράς μετά από διαταραχές και γ) ως συνδυασμός των παραπάνω(noss 2001)

36 Δασική Διαχείριση και Κλιματική Αλλαγή Εναλλακτικές στρατηγικές διαχείρισης(bolte et al. 2009) Διατήρηση της παρούσας κατάστασης του δάσους Διατήρηση δομής και της σύνθεσης, έναντι της οικολογικής διαδοχής που επιφέρει η κλιματική αλλαγή Ενεργή προσαρμογή Αλλαγή δομής και σύνθεσης συστάδων, ώστε οι μεταβαλλόμενες από τη διαχείριση συστάδες να έχουν μεγαλύτερο δυναμικό προσαρμογής Παθητική προσαρμογή Προσπάθεια για ενίσχυση της φυσικής διαδοχής και της κίνησης/μετανάστευσης των ειδών

37 Δασική Διαχείριση και Κλιματική Αλλαγή Απαιτείται ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων και γενικά των νέων συνθηκών που θα δημιουργηθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, που θα λαμβάνει υπόψη θέματα οικολογίας και διατήρησης ειδών, αλλά και θέματα κοινωνικών αναγκών και τάσεων της αγοράς(heller& Zavaleta 2009)

38 Διαχειριστικά μέτρα Αναγνώριση όλων των πιθανών καταφυγίων που φιλοξενούν υπολειμματικούς πληθυσμούς(hampe & Petit 2005) Αντιπροσώπευση όσο το δυνατό περισσότερων τύπων δασικής βλάστησης σε περιοχές δικτύων διατήρησης(noss 2001) Διατήρηση πρωτογενών(αρχαίων) δασών(noss 2001) Αποφυγή του κατακερματισμού της βλάστησης και ενίσχυση τηςσυνδετικότητας(millar et al. 2007, Vos et al. 2008, Keith et al. 2009, Smulders et al. 2009)

39 Διαχειριστικά μέτρα Εκτός τόπου(ex situ) προστασία των κινδυνευόντων ειδών (Honnay et al. 2002) Προστασία της ποικιλότητας των λειτουργικών ομάδων και των θεμελιωδών(keystone) ειδών Διατήρηση υψηλής ποικιλότητας μικροπεριβαλλόντων στις συστάδες(milad et al. 2011)

40 Διαχειριστικά μέτρα Διατήρηση χρονικής και χωρικής συνεμφάνισης ειδών που αντιπροσωπεύουν ή συμμετέχουν σε διαφορετικά στάδια διαδοχής(π.χ. πρόδρομα ή τελικά) ή ακόμα και τεχνητή δημιουργία μιας τέτοιας συνεμφάνισης μέσω φυτεύσεων (Nitschke & Innes, 2008)

41 Διαχειριστικά μέτρα Εντατικοποίηση της έρευνας για την παραγωγή αποτελεσμάτων και γνώσεων σε θέματα: Δημιουργία μοντέλων απόκρισης φυτοκοινωνιών και τύπων βλάστησης στην κλιματική αλλαγή Αναγνώριση οικολογικών δεικτών(π.χ. είδη), που θα μπορούν να προσφέρουν μια έγκαιρη προειδοποίηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής Επαναπροσδιορισμός των ειδών που μπορούν να θεωρηθούν ως χωροκατακτητικά Εγκατάσταση μόνιμων επιφανειών παρακολούθησης που να αντιπροσωπεύουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο γεωγραφικό και οικολογικό εύρος

42 Διαχειριστικά μέτρα Εντατικοποίηση της έρευνας για την παραγωγή αποτελεσμάτων και γνώσεων σε θέματα: Λεπτομερής μελέτη της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγήτωνειδώνμετημικρότερηικανότηταμετανάστευσης, όπωςείναιταείδητωναρχαίωνδασών Επαναπροσδιορισμός των ειδών που μπορούν να θεωρηθούν ως χωροκατακτητικά Εγκατάσταση μόνιμων επιφανειών παρακολούθησης που να αντιπροσωπεύουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο γεωγραφικό και οικολογικό εύρος

43 Διαχειριστικά μέτρα Περίπτωση Πιερίων Διατήρηση όσο το δυνατό περισσότερων υποπληθυσμών δασικής πεύκης Λεπτομερής μελέτη της γενετικής ποικιλότητας της δασικής πεύκης Επιλογήκαιδιατήρηση(π.χ. τράπεζασπερμάτων) πολλαπλασιαστικού υλικού το οποίο να αντιπροσωπεύει τη γενετική ποικιλότητα της δασικής πεύκης στην περιοχή Δημιουργία περισσοτέρων από έναν σποροπαραγωγών κήπων δασικής πεύκης στην περιοχή(στη μεσαία και ανώτερη υψομετρική ζώνη της σημερινής εξάπλωσης του είδους)

44 Διαχειριστικά μέτρα Περίπτωση Πιερίων Ενίσχυση της φυσικής αναγέννησης της δασικής πεύκης Δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου παρακολούθησης Αντιπροσώπευση όλων των μορφών διαχείρισης και των οικολογικών συνθηκών Εγκατάσταση μικρών μετεωρολογικών σταθμών Παρακολούθηση χλωριδικής σύνθεσης συστάδων και αναγέννησης κύριων δασικών ειδών Παρακολούθηση λειτουργικών ομάδων

45 Σας Ευχαριστώ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ. Ιωάννης Τσιριπίδης Επικ. Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ. Ιωάννης Τσιριπίδης Επικ. Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΤΟΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ Ιωάννης Τσιριπίδης Επικ. Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ. Επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα φυτικά είδη Επιπτώσεις στα

Διαβάστε περισσότερα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008 AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα Βασιλική Χρυσοπολίτου Δήμητρα Κεμιτζόγλου 13.12.2010, Αθήνα Δήμητρα Κεμιτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Χριστοπούλου Α 1, Φύλλας ΝΜ 2, Αριανούτσου Μ 3 1 Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής,

Διαβάστε περισσότερα

Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής

Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Γιώργος Πουλής, Δασολόγος M.Sc. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων Διάρθρωση της παρουσίασης Σχεδιασμός ενός προγράμματος παρακολούθησης Η

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μ. Αριανούτσου, Δρ. Καζάνης Δημήτρης Τομέας Οικολογίας - Ταξινομικής Τομέας Οικολογίας -Τμήμα Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή Η παγκόσµια κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως η σηµαντικότερη τρέχουσα απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Παραδείγµατα από την Κυπριακή Φύση Μερικές από

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες ΑΣΚΗΣΗ Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες Για πιο λόγο είναι η σχέση είναι Θετική ή Αρνητική (δικαιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Έργο: LIFE+ Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα AdaptFor (Life08 ENV/GR/00054).

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη LIFE + AdaptFor Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα Δασικά οικοσυστήματα Καλλιόπη Ραδόγλου & Γαβριήλ Σπύρογλου

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα

Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα Δ. Παπαδήμος ΕΚΒΥ καθ. Δ. Παπαμιχαήλ - ΑΠΘ 8- Νοεμβρίου 204, Θεσσαλονίκη Περιοχές Μελέτης 4 πιλοτικές περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ.

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή Σεμινάριο Κατάρτισης Δασικών Υπηρεσιών 18-19 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και αύξηση της ελάτης

Κλιματική αλλαγή και αύξηση της ελάτης ΤΕΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ & ΤΕΧΝ. ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τ.Ε.Ι. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Επιστημονική ανακοίνωση Κλιματική αλλαγή και αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ. Κώστας Κουγιουμουτζής, Λέκτορας

ΕΙΔΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ. Κώστας Κουγιουμουτζής, Λέκτορας ΕΙΔΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ Κώστας Κουγιουμουτζής, Λέκτορας Ειδικά Μαθήματα Βοτανικής Πληροφορίες σχετικά με το μάθημα Ειδικά Μαθήματα Βοτανικής Πληροφορίες σχετικά με το μάθημα Σχεδιάγραμμα διδασκαλίας

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Στεφανίδης

Κωνσταντίνος Στεφανίδης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης Οικολογική

Διαβάστε περισσότερα

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος»

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» «Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαïκός Ακαδημία Αθηνών 28 Νοεμβρίου 2017 Χωρίς την παρουσία των αερίων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ Δεν υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ Υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές Διαδοχή Μετανάστευση ειδών Ιστορικές αλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ι. Αναστασίου, Χ. Γεωργιάδης & Α. Λεγάκις Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι μεσογειακές περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30 0 και

Διαβάστε περισσότερα

Ε1 Συντεταγμένες (κέντρο επιφάνειας) ΕΓΣΑ x y / φ λ

Ε1 Συντεταγμένες (κέντρο επιφάνειας) ΕΓΣΑ x y / φ λ Έντυπο καταγραφής δεδομένων βλάστησης δειγματοληπτικών επιφανειών Συντάκτης Σπύρος Ντάφης, Πέτρος Κακούρος Τύπος οικοτόπου (κωδικός Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ & «(Υπο)Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά είδη μαύρης

Διαβάστε περισσότερα

Ροδόπη: σύνορο, σταυροδρόμι, καταφύγιο, φραγμός. Τσιριπίδης Ιωάννης, Ξυστράκης Φώτιος

Ροδόπη: σύνορο, σταυροδρόμι, καταφύγιο, φραγμός. Τσιριπίδης Ιωάννης, Ξυστράκης Φώτιος Ροδόπη: σύνορο, σταυροδρόμι, καταφύγιο, φραγμός Τσιριπίδης Ιωάννης, Ξυστράκης Φώτιος Τομέας Βοτανικής, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ. Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» Το ελληνικό τμήμα της οροσειράς

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Γεωργιάδης Χρήστος Λεγάκις Αναστάσιος Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: 7 o Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας Οικολογία: συνδέοντας συστήματα, κλίμακες και ερευνητικά πεδία

Τίτλος: 7 o Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας Οικολογία: συνδέοντας συστήματα, κλίμακες και ερευνητικά πεδία Τίτλος: 7 o Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας Οικολογία: συνδέοντας συστήματα, κλίμακες και ερευνητικά πεδία Έκδοση: Ελληνική Οικολογική Εταιρεία Επιμέλεια έκδοσης: Παναγιώτης Γ. Δημητρακόπουλος, Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς

Διαβάστε περισσότερα

Το Έργο LIFE+ AdaptFor

Το Έργο LIFE+ AdaptFor Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Το Έργο LIFE+ AdaptFor Βασιλική Χρυσοπολίτου, ΕΚΒΥ 189 Νοεμβρίου 2014, ΕΚΒΥ, Θεσσαλονίκη Το Έργο LIFE+ AdaptFor πώς μπορούμε να προσαρμόσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΛΓΟ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Σεμινάριο κατάρτησης δασολόγων,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 Κεφάλαιο Πρώτο: Το μοντέλο του οικοσυστήματος 1.1. Βασικές αρχές και ορισμοί της Οικολογίας των Οικοσυστημάτων 1.2. Η

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσεις γης / Κάλυψη γης και οι αλλαγές τους στο χρόνο

Χρήσεις γης / Κάλυψη γης και οι αλλαγές τους στο χρόνο Χρήσεις γης / Κάλυψη γης και οι αλλαγές τους στο χρόνο Χρήσεις γης / Κάλυψη γης και οι αλλαγές τους στο χρόνο Η κάλυψη της γης, αφορά τη φυσική κατάσταση του εδάφους, η χρήση γης ορίζεται ως ο τρόπος χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης.

Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης. Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης. Ιωάννης Λυπηρίδης Δασολόγος 1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ Εισαγωγή Περιοχή έρευνας Υλικά και Μέθοδοι Αποτελέσματα - Συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. Μεταπτυχιακή Διατριβή Ευθυμία Σταματοπούλου Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ M.La. Αρχιτέκτων Τοπίου ΑΠΘ Αρχιτεκτονική τοπίου και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη συμβολή της χωρικής ανάλυσης. Η παράκτια

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακά Δάση Υπό Μεταβατικές Συνθήκες. Mediterranean Forests in Transition. Δρ Νικόλαος Μ Φύλλας

Μεσογειακά Δάση Υπό Μεταβατικές Συνθήκες. Mediterranean Forests in Transition. Δρ Νικόλαος Μ Φύλλας Μεσογειακά Δάση Υπό Μεταβατικές Συνθήκες Mediterranean Forests in Transition Δρ Νικόλαος Μ Φύλλας Τομέας Οικολογίας και Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Ecology and Global Change, School of Geography,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΑΣΩΝ Παναγιώτης Δρούγας, Δασολόγος Αργυρώ Ζέρβα, Δασοπόνος MSc. Ιφιγένεια Συνοδινού, Δασολόγος MSc.

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΑΣΩΝ Παναγιώτης Δρούγας, Δασολόγος Αργυρώ Ζέρβα, Δασοπόνος MSc. Ιφιγένεια Συνοδινού, Δασολόγος MSc. Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου LIFE08 ENV/GR/000554 «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» (www.lifeadaptfor.gr) που υλοποιείται από το Ελληνικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΤΙΚΕΣ ΧΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΟΤΙΚΕΣ ΧΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑΤΑ ΒΙΟΤΙΚΕΣ ΧΩΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑΤΑ 1η Εργαστηριακή άσκηση Οικολογίας της Βλάστησης - 2018 Με βάση την εξωτερική μορφή και τον τύπο ανάπτυξής τους, τα φυτά κατατάσσονται σε διάφορες βιομορφές ή αυξητικές

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Διαχείριση της Γενετικής Ποικιλότητας (με έμφαση στα μεσογειακά δάση) 1 Βιοποικιλότητα Ορίζεται,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Εγκατάσταση και αποτελέσματα παρακολούθησης της φυσικής και τεχνητής αποκατάστασης των δασών μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα, προοπτικές έρευνας και τεκμηρίωσης Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Ο σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Ο χώρος του πανεπιστηµίου περικλείεται από εκτάσεις βλάστησης σε όλη την περίµετρο του λόφου µε συνολική έκταση 18 στρεµµάτων. Για την καταγραφή των

Ο χώρος του πανεπιστηµίου περικλείεται από εκτάσεις βλάστησης σε όλη την περίµετρο του λόφου µε συνολική έκταση 18 στρεµµάτων. Για την καταγραφή των . ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΟΥ CO 2.1 Γενικά Η υπερθέρµανση του πλανήτη και οι κλιµατικές αλλαγές ως αποτέλεσµα της αύξησης των εκλυόµενων αερίων του θερµοκηπίου, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΖΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΟΙΤΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΖΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΟΙΤΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΖΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΟΙΤΗ Τσαπάρης Δημήτρης (δρ. Βιολόγος), Ηλιόπουλος Γιώργος (δρ. Βιολόγος), 2013 Η Οίτη και οι γειτονικοί ορεινοί όγκοι των Βαρδουσίων,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Όλα τα έμβια όντα συνυπάρχουν με αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αλληλεπιδρούν. Υπάρχουν οργανισμοί: 1. Αυτότροφοι (Δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η σχέση μεταξύ βλάστησης και των παραγόντων του περιβάλλοντος, δηλαδή του κλίματος (cl), του μητρικού πετρώματος(p), του ανάγλυφου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Χωρολογία των φυτών Εξελικτική ή ιστορική φυτογεωγραφία Φυτοκοινωνιολογία Οικολογική φυτογεωγραφία Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ 1) Η ερμηνεία της περιοχής

Διαβάστε περισσότερα

Coronilla scorpioides Lathyrus cicera Lotus corniculatus Medicago minima Melilotus indicus Onobrychis aequindentata Securigera cretica Trifolium

Coronilla scorpioides Lathyrus cicera Lotus corniculatus Medicago minima Melilotus indicus Onobrychis aequindentata Securigera cretica Trifolium Coronilla scorpioides Lathyrus cicera Lotus corniculatus Medicago minima Melilotus indicus Onobrychis aequindentata Securigera cretica Trifolium angustifolium Trifolium campestre Trifolium repens Vicia

Διαβάστε περισσότερα

Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή Προσαρμογή σε αυτήν

Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή Προσαρμογή σε αυτήν Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή Προσαρμογή σε αυτήν Παρουσίαση: Ειρήνη Νικολάου, MSc Δ/νση Διαχείρισης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος UN Framework Convention of Climate Change Το 1992, στο Rio de Janeiro,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ Γεώργιος Φωτιάδης Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν: 6.500 είδη φυτών, ένας από τους μεγαλύτερους

Διαβάστε περισσότερα

Μη μετρούμενες λεκάνες απορροής: Διερεύνηση στη λεκάνη του Πηνειού Θεσσαλίας, στη θέση Σαρακίνα

Μη μετρούμενες λεκάνες απορροής: Διερεύνηση στη λεκάνη του Πηνειού Θεσσαλίας, στη θέση Σαρακίνα Μη μετρούμενες λεκάνες απορροής: Διερεύνηση στη λεκάνη του Πηνειού Θεσσαλίας, στη θέση Σαρακίνα Βασίλειος Γουργουλιός και Ιωάννης Ναλμπάντης ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Αρχιτεκτονική τοπίου και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη συμβολή της χωρικής ανάλυσης. Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Ευθυμία Σταματοπούλου Αρχιτέκτων

Διαβάστε περισσότερα

Χλωρίδα και βλάστηση αλοφυτικών οικοσυστημάτων της Κύπρου

Χλωρίδα και βλάστηση αλοφυτικών οικοσυστημάτων της Κύπρου Πρακτικά 10 ου Συνεδρίου Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας, 2005 717 Χλωρίδα και βλάστηση αλοφυτικών οικοσυστημάτων της Κύπρου 1 Χατζηχαμπής Α.Χ., 1 Παρασκευά-Χατζηχαμπή Δ., 2 Γεωργίου Κ., 3 Δημόπουλος Π.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Κεφάλαιο 1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ... 17 Το θεμελιώδες πρόβλημα των κοινωνικών επιστημών...

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΑΣΙ

Άσκηση 1 ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΑΣΙ Άσκηση 1 ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΑΣΙ Στον παρακάτω πίνακα, δίνονται τα ετήσια ύψη βροχών όπως μετρήθηκαν σε δυο γειτονικούς βροχομετρικούς σταθμούς χ και ψ για την περίοδο 1990-2001. Ζητείται: 1)

Διαβάστε περισσότερα

του Στέργιου Γ. Βέργου καθηγητή

του Στέργιου Γ. Βέργου καθηγητή του Στέργιου Γ. Βέργου καθηγητή Κ α ρ δ ί τ σ α 2 0 0 6 Π ρ ό λ ο γ ο ς Οι δώδεκα ασκήσεις που περιγράφονται στις επόμενες σελίδες, είναι συνέχεια του σχετικού συμπληρώματος που περιέχεται στις σημειώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α. Λεγάκις* & Π.Β. Πετράκης** * Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστημίου Αθηνών ** ΕΘΙΑΓΕ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Οικοσυστημάτων 11 ο Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ»

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια: Αγγελάκη Ειρήνη Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Κιτικίδου Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

«Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα

«Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα «Εκτίμηση της μεταβολής των τιμών μετεωρολογικών παραμέτρων σε δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα Δημήτρης Μ. Παπαμιχαήλ Καθηγητής Α.Π.Θ. Εργαστήριο Γενικής και Γεωργικής Υδραυλικής και Βελτιώσεων Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜEΡOΣ A : ΓNΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜEΡOΣ A : ΓNΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση........................................... 13 Πρόλογος στην πρώτη έκδοση............................................ 17 Εισαγωγή................................................................

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΑΣΩΝ Παναγιώτης Δρούγας, Δασολόγος Αργυρώ Ζέρβα, Δασοπόνος MSc. Ιφιγένεια Συνοδινού, Δασολόγος MSc.

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΑΣΩΝ Παναγιώτης Δρούγας, Δασολόγος Αργυρώ Ζέρβα, Δασοπόνος MSc. Ιφιγένεια Συνοδινού, Δασολόγος MSc. Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου LIFE08 ENV/GR/000554 «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» (www.lifeadaptfor.gr) που υλοποιείται από το Ελληνικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού

Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού Σπυρίδων Κωτσόπουλος Καθηγητής, Διαχείριση Υδατικών Πόρων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. ΤΕΙ Θεσσαλίας AGROCLIMA

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Κεφάλαιο 2 ο : Κατακρημνίσματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μυτιλήνη, 24.03.2017 Αρ.Πρωτ.: 397 Θέμα: Συγκρότηση Εκλεκτορικού Σώματος για την εκλογή καθηγητή του Τμήματος Περιβάλλοντος στο γνωστικό αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου

Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου Στο πλαίσιο του έργου «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE Περιβαλλοντική Πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ MONOSTOP THERMO ΚΑΙ MONOSTOP THERMO ROOF ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ BERLING ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ Ιούλιος 2015 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση οικολογικής ποιότητας τεσσάρων ελληνικών λιμνών με βάση τα υδρόβια μακρόφυτα πρώτα αποτελέσματα.

Αξιολόγηση οικολογικής ποιότητας τεσσάρων ελληνικών λιμνών με βάση τα υδρόβια μακρόφυτα πρώτα αποτελέσματα. Αξιολόγηση οικολογικής ποιότητας τεσσάρων ελληνικών λιμνών με βάση τα υδρόβια μακρόφυτα πρώτα αποτελέσματα. Δημήτριος Ζέρβας, Γεώργιος Πουλής, Βασιλική Τσιαούση Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων, Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 2 η Άσκηση Μέτρηση της βιοποικιλότητας με τη χρήση δεικτών Εισηγητής: Δρ Γιώργος Καρρής

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί η βιοποικιλότητα να παράξει εισόδημα ;

Μπορεί η βιοποικιλότητα να παράξει εισόδημα ; Μπορεί η βιοποικιλότητα να παράξει εισόδημα ; Καθηγητής Θανάσης Σφουγγάρης Διευθυντής Εργαστηρίου Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα

Διαβάστε περισσότερα

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες:

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Θερμοκρασία αερισμό, δραστηριότητα των μικροοργανισμών, πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων συγκέντρωση των τοξικών ουσιών. Η έλλειψη υγρασίας

Διαβάστε περισσότερα

14/11/2011. Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus

14/11/2011. Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus 4// Bιολογική ποικιλότητα ή Bιοποικιλότητα ποικιλότητα των διαφόρων μορφών ζωής Οικογένεια Felidae Υποοικογένεια Acinonychidea Acinonyx jubatus Επίπεδα βιοποικιλότητας Γενετική ποικιλότητα Ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η παλυνολογία εξετάζει την παλαιοβλάστηση τα παλαιο-περιβάλλοντα το παλαιο-κλίμα Την επίδραση του ανθρώπου (π.χ. γεωργία)

Η παλυνολογία εξετάζει την παλαιοβλάστηση τα παλαιο-περιβάλλοντα το παλαιο-κλίμα Την επίδραση του ανθρώπου (π.χ. γεωργία) ΠΑΛΥΝΟΛΟΓΙΑ Παλυνολογία είναι η μελέτη των κόκκων γύρεως (pollen) και των σπορίων (spores) Περιλαμβάνει και: βρυόφυτα (bryophytes), φύκη (phycophyta, algae) και μύκητες (mycophyta, fungi) Η παλυνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης 2011-2012 1 ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ Α Θέμα 1 (μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Οµάδαέργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή 18 εκεµβρίου 2014, ΑΘΗΝΑ LIFE+ AdaptFor: εφαρµογή σε τέσσερις πιλοτικές

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Εταίροι και προϋπολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΧΛΩΡΙ ΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΣΩΝ (Quercus spp., Abies cephalonica) ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΟΥΛΙΝΑΣ (Κ. ΕΛΛΑ Α)

ΧΛΩΡΙ ΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΣΩΝ (Quercus spp., Abies cephalonica) ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΟΥΛΙΝΑΣ (Κ. ΕΛΛΑ Α) ΧΛΩΡΙΙΚΗ ΚΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΩ (Quercus spp., Abies cephalonica) ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΟΥΛΙΣ (Κ. ΕΛΛ) ηµήτριος Σαµαράς (1), Κωνσταντίνος Θεοδωρόπουλος (1) και Ελένη Ελευθεριάδου (1) (1): ριστοτέλειο Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

Τυπικές και εξειδικευµένες υδρολογικές αναλύσεις

Τυπικές και εξειδικευµένες υδρολογικές αναλύσεις ΕΞΑΡΧΟΥ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΠΕΝΣΑΣΣΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ Ε.Π.Ε. ΛΑΖΑΡΙ ΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΩΝ Α.Ε. ΓΕΩΘΕΣΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ε.Π.Ε. Τυπικές και εξειδικευµένες υδρολογικές αναλύσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γεωβοτανική. Καθηγητής Δημήτριος Χριστοδουλάκης Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Φυτών Τηλ.

Γεωβοτανική. Καθηγητής Δημήτριος Χριστοδουλάκης Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Φυτών   Τηλ. Γεωβοτανική Καθηγητής Δημήτριος Χριστοδουλάκης Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Φυτών E-mail: dkchrist@upatras.gr Τηλ.: 2610 997277 Χλωριδικά βασίλεια της Γης Χλωρίδα: το σύνολο των φυτικών ειδών σε μια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ρ. Κ. ΤΣΑΓΚΑΡΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΣΤΑ ΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ο πολυλειτουργικός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 1 η Άσκηση Έρευνα στο πεδίο - Οργάνωση πειράματος Μέθοδοι Δειγματοληψίας Εύρεση πληθυσμιακής

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ώρες Κωδικός

Α. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ώρες Κωδικός Α. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΩΝ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 0101Υ 3 Ερευνητική και Συγγραφική Μεθοδολογία 0102Υ 3 Στατιστική και Τεχνικές Δειγματοληψίας 0114Υ ή 0115Υ 3 Υλωρική (Υ) ή Ορεινά Εδάφη,

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή

Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή Βασιλική Χρυσοπολίτου και Πέτρος Κακούρος, ΕΚΒΥ Το κλίμα και τα δάση στο μέλλον Υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με:

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Οι επιμέρους μελέτες ανέδειξαν τον πλούτο των φυσικών πόρων που διαθέτει η χώρα μας αλλά και τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ «Πολυμεταβλητή στατιστική ανάλυση ακραίων βροχοπτώσεων και απορροών σε 400 λεκάνες απορροής από την βάση MOPEX»

Διαβάστε περισσότερα

Το φυσικό οικοσύστημα του Κηφισού Ποταμού ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το φυσικό οικοσύστημα του Κηφισού Ποταμού ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αποστολίδης Ηλίας - Αδαμόπουλος Θεμιστοκλής Ο Κηφισός λατρεύτηκε σαν θεός στην αρχαιότητα Το φρούριο της Δεκέλειας έχτισαν οι Σπαρτιάτες για να αποκλείσουν την έξοδο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση Πρόλογος στην πρώτη έκδοση Εισαγωγή Τι είναι η μεθοδολογία έρευνας Οι μέθοδοι έρευνας ΜEΡOΣ A : ΓNΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙO 1: Γενικά για την επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

μεταβολών χρήσεων - κάλυψης γης στη λεκάνη απορροής της Κάρλας

μεταβολών χρήσεων - κάλυψης γης στη λεκάνη απορροής της Κάρλας Μοντελοποίηση διαχρονικών μεταβολών χρήσεων - κάλυψης γης στη λεκάνη απορροής της Κάρλας Χατζηπέτρου Χρυσάφω Άννα, Υπ. Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, ΦΠΑΠ, Εργαστήριο Βιομετρίας.

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών

Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών Γιώργος Πουλής, Δημήτρης Ζέρβας, Βασιλική Τσιαούση e-mail: gpoulis@ekby.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Δασολόγος

ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Δασολόγος ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ : ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτότυπη Συσκευή Παρακολούθησης Κουνουπιών

Πρωτότυπη Συσκευή Παρακολούθησης Κουνουπιών LIFE CONOPS: Ανάπτυξη και επίδειξη διαχειριστικών σχεδίων έναντι των ενισχυόμενων από την κλιματική αλλαγή χωροκατακτητικών κουνουπιών στη Νότια Ευρώπη Πρωτότυπη Συσκευή Παρακολούθησης Κουνουπιών Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2 ΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΕΡΓΟΥ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2 ΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΕΡΓΟΥ Ολιστική διαχείριση του οικοτόπου προτεραιότητας 9590* στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000 «Κοιλάδα Kέδρων-Κάμπος» (LIFE15 NAT/CY/000850) ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2 ΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΕΡΓΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ. Χειμερινό εξάμηνο ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΠΙΟΥ Χειμερινό εξάμηνο 2009 2010 Κ. Ποϊραζίδης Ανάλυση ψηφίδων ΕΙΣΗΓΗΣΗ 4 Οικολογία Τοπίου 22 Νοεμβρίου 2009 Ανάλυση ψηφίδων Το μέγεθος τους (Patch size / perimeter / edges ) Έκταση Περίμετρος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1: ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ Α. Θεωρητικό υπόβαθρο Τι είναι βιοποικιλότητα; Η «βιολογική ποικιλότητα» ή «βιοποικιλότητα» αναφέρεται στην ποικιλία όλων των ζωντανών οργανισμών και των οικοσυστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης Εταίροι, διάρκεια και προϋπολογισμός Έναρξη έργου 1/1/2009 Oλοκλήρωση 30/6/2013 To έργο έχει προϋπολισμό 3,035,791.00

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Προσαρμογή ρμ στην κλιματική αλλαγή: ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Προσαρμογή ρμ στην κλιματική αλλαγή: ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ ΓΣΕΕ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ: Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προσαρμογή ρμ στην κλιματική αλλαγή: ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Μελετητής, Enveco A.E. Αντιπρόεδρος Επιτροπής Περιβάλλοντος Παγκόσμιας

Διαβάστε περισσότερα

Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών

Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Χαρακτηριστικά του δάσους Η δασική πεύκη (Pinus sylvestris) δημιουργεί δάσος 10.000 περίπου

Διαβάστε περισσότερα

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο

LIFE10 NAT/CY/000717. Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο JUNIPERCY LIFE10 NAT/CY/000717 Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο 3ο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ Ιούνιος 2014 2 JUNIPERCY ΤΟ ΕΡΓΟ JUNIPERCY Το έργο «Βελτίωση της κατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών Δάση Τα κυπριακά δάση είναι σχεδόν στο σύνολο τους φυσικά και συντίθενται κυρίως από κωνοφόρα δέντρα και πλατύφυλλους θάμνους. Κυρίαρχο είδος αποτελούν τα πεύκα και ιδιαίτερα η τραχεία πεύκη (Pinus brutia)

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωγραφική εξάπλωση των εντόμων-εισβολέων Λιακατάς Αθανάσιος 1 και Παπαδόπουλος Θ. Νικόλαος 2 1 Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Π.Ε. Λάρισας, Περιφέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή

Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή Έργο: LIFE+ Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα AdaptFor (Life08 ENV/GR/00054). Δρ. Καλλιόπη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ. Οργανισμοί και Αβιοτικό Περιβάλλον (Περιβαλλοντικοί παράγοντες) Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ. Οργανισμοί και Αβιοτικό Περιβάλλον (Περιβαλλοντικοί παράγοντες) Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Οργανισμοί και Αβιοτικό Περιβάλλον (Περιβαλλοντικοί παράγοντες) Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010 Από τα προηγούμενα ΕΔΑΦΟΣ

Διαβάστε περισσότερα