Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ

Transcript

1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ Γιώργος Παυλικάκης Δρ Διαχείρισης Οικοσυστημάτων Υπεύθυνος ΠΕ Δ Δ/νσηςνσης Δ.Ε. Αθήνας Ecocity

2 Σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η πρόσβαση σε επαρκείς και καθαρούς φυσικούς πόρους άρα και σε άφθονο και καθαρό νερό αποτελεί δικαίωμα του κάθε πολίτη

3 H σχέση του ανθρώπου με το νερό Η εξέλιξη της Γης και των οργανισμών και η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, από την εμφάνιση της μέχρι τις μέρες μας είναι συνυφασμένη με το νερό και σημαδεμένη από αυτό. Οι μεγαλύτεροι πολιτισμοί της αρχαιότητας αναπτύχθηκαν γύρω από το νερό. Η ύπαρξη νερού ήταν κριτήριο για την επιλογή εγκατάστασης ανθρώπων και τη δημιουργία οργανωμένων κοινωνιών και οικισμών. Οι θάλασσες ήταν η οδός της εξερεύνησης και της εξάπλωσης του πολιτισμού σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η δύναμη του νερού ήταν αυτή που κίνησε υδρόμυλους και παράγει σήμερα ηλεκτρική ενέργεια. Όμως αυτή η ίδια δύναμη του νερού ήταν η αιτία καταστροφής πόλεων και πολιτισμών.

4 H σχέση του ανθρώπου με το νερό Το νερό δε μπορεί να αντιμετωπιστεί ως μια συνήθης γεωπολιτική παράμετρος, αλλά ως συστατικό στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού.

5 Αλλά Ο πολιτισμός μας δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τα επιτεύγματα των προηγμένων κοινωνιών, αλλά και από την κατάσταση στην οποία ζουν εκατομμύρια ανθρώπων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

6 Κυριότερα προβλήματα, που αντιμετωπίζει η Γη σήμερα όσον αφορά στο νερό Ρύπανση υδατικών συστημάτων: Αν και τουλάχιστον τα τελευταία 30 χρόνια έχουν ληφθεί μέτρα για τον περιορισμό της ρύπανσης των υδατικών συστημάτων, εντούτοις αυτή συνεχίζεται, με αποτέλεσμα την πρόκληση σημαντικών βλαβών στα οικοσυστήματα. Η ρύπανση προέρχεται και από νέες πηγές, όπως η μη σημειακή ρύπανση, η οποία αντιμετωπίζεται δύσκολα. Κατανάλωση ενέργειας, νερού και φυσικών πόρων: Παρατηρείται αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας και νερού με αποτέλεσμα υπερβολική μείωση των φυσικών πόρων, παραγωγή ρύπων και επιπτώσεις στην χλωρίδα και πανίδα.

7 Το νερό του πλανήτη στους παγετώνες, στους ωκεανούς, στα σύννεφα, στα ποτάμια και τα υπόγεια νερά, είναι πολύ παλιό, έχει ηλικία σχεδόν 1δισ. ετών. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για ν αυξήσουμε την διαθέσιμη ποσότητα νερού στον πλανήτη. Μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο το χρησιμοποιούμε, τον τρόπο με τον οποίο το μοιραζόμαστε. Νερό υπάρχει αρκετό για όλους, αρκεί να αποφασίσουμε να το χειριστούμε σωστά.

8 Η λύση που προτείνεται Αειφόρος Ανάπτυξη ώστε να διαφυλαχθούν οι φυσικοί πόροι και για τις μελλοντικές γενιές.

9 Απαιτούνται όμως Εκπαίδευση των καταναλωτών και η παροχή Αγωγής, στο πλαίσιο και με βάση τις αρχές της εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη, ώστε αυτοί να αλλάξουν στάση και συμπεριφορές και να καταστούν (ενεργοί) Πολίτες, αποτελούν το κλειδί για το σκοπό αυτό. Η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, η τυπική, μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση και η δια βίου μάθηση καλούνται να ενισχύσουν τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις στάσεις του κοινού και κύρια των νέων, τόσο ως καταναλωτών, όσο και ως εργαζομένων και πολιτών.

10 Αειφόρος Ανάπτυξη Ο όρος Αειφόρος Ανάπτυξη άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα κατά τη δεκαετία του Εισήχθη για πρώτη φορά από την Ένωση για την Παγκόσμια Διατήρηση (World Conservation Union) το 1980 Ξαναπαρουσιάστηκε στην έκθεση Bruntland το 1987 Αναφέρεται σε κείμενα σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των φυσικών πόρων και την ανάπτυξη (IWRA 1991, Haimes 1992). Tελικά, καθιερώθηκε μετά τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στο Ρίο ντε Τζανέϊρο της Βραζιλίας το 1992.

11 Τι είναι; Η ανάπτυξη είναι αειφόρος όταν ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες χωρίς να μειώσνει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενιών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες (WCED, 1987). H ανάπτυξη είναι αειφόρος όταν βελτιώνει την ποιότητα ζωής στο πλαίσιο των ορίων που θέτει η φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων που υποστηρίζουν τη ζωή (IUCN, UNEP, WWF, 1991).

12 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

13 Στο πλαίσιο αυτό, η Αειφόρος Ανάπτυξη: Αναζητά και βρίσκει επεξεργάσιμες λύσεις στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανισότητες, μέσω της υπεύθυνης συμπεριφοράς το καθενός. Ειδικότερα συνδέεται με την παραγωγή και κατανομή, τη χρήση και τη διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών και παρέχει τα μέσα να επανεξεταστούν οι κύκλοι ζωής τους. Σκοπός είναι να εξασφαλιστεί η ικανοποίηση των βασικών αναγκών της παγκόσμιας κοινότητας, να περιοριστούν οι υπερβάσεις και να αποφευχθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση.

14 Σύμφωνα με την UNESCO Προτεραιότητα: η λιγότερη κατανάλωση. Η πρόκληση αλλά και το κλειδί: η διαφορετική και αποτελεσματική κατανάλωση. Σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται: η αναδιανομή της δυνατότητας για κατανάλωση. Τις επόμενες δεκαετίες πρέπει να ζήσουμε δύο φορές καλύτερα, χρησιμοποιώντας τους μισούς από τους πολύτιμους φυσικούς πόρους (Παράγων 4) και να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της βελτίωσης κατά δέκα φορές της παραγωγικότητας των φυσικών πόρων στις βιομηχανικές χώρες, μέχρι το 2050 (Παράγων( 10). Τα σχέδια παραγωγής και κατανάλωσης θα γίνουν πιο αποτελεσματικά αν επιδιώξουμε ίση πρόσβαση στους φυσικούς πόρους για όλους αλλά και τα ίδια όρια στην πρόσβαση για όλους.

15 Εργαλεία για την αλλαγή είναι: Η υπευθυνότητα των κυβερνήσεων, Tο κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, Oι μη-κυβερνητικές οργανώσεις H επιχειρηματική δραστηριότητα

16 Ο ρόλος του Καταναλωτή/Πολίτη της Γης Είναι σημαντικός προκειμένου να ασκηθούν πιέσεις για ταχεία και αποτελεσματικότερη ανάληψη δράσεων από τις διάφορες ομάδες (κυβερνήσεις, υπηρεσίες, οργανώσεις, επιχειρήσεις κλπ).

17 Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων Απαιτεί συνεχή και κατανοητή πληροφόρηση σε σύνθετα θέματα. Η εκπαίδευση των πολιτών πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις αρχές και τους κανόνες της Αειφόρου Ανάπτυξης (Δεκλερής 1996), όπως άλλωστε ορίζεται ρητά και στο κεφάλαιο 36 της Ατζέντα 21: Η εκπαίδευση είναι κρίσιμη για τη διάδοση της αειφόρου ανάπτυξης και για την ενεργή συμμετοχή του κοινού στη λήψη των αποφάσεων.

18 Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη είναι εκείνη η μορφή της εκπαίδευσης η οποία Χαρακτηρίζεται από συστημικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις Εστιάζει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης Είναι προσανατολισμένη στις αξίες και Προωθεί μία εκπαίδευση πολιτική, δημοκρατική και συμμετοχική (Φλογαϊτη, 2005).

19 Η εκπαίδευση του κοινού σύμφωνα με τις αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης Μπορεί να είναι τυπική, μη τυπική και άτυπη. Η τυπική προσφέρεται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια, λύκεια, ΤΕΙ και ΑΕΙ, τα οποία ακολουθούν συγκεκριμένα αναλυτικά προγράμματα σπουδών. Η μη τυπική εκπαίδευση γίνεται στο σχολείο και έξω από αυτό με διάφορα προγράμματα όπως Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Αγωγής Καταναλωτή και Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων. Η άτυπη εκπαίδευση αρχίζει από την οικογένεια από την προσχολική κιόλας ηλικία και συνεχίζεται και στα επόμενα χρόνια με τα προγράμματα δια βίου μάθησης. Επίσης, μπορεί να γίνεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), μέσω του διαδικτύου, μέσω δραστηριοτήτων των περιβαλλοντικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ).

20 Τυπική Εκπαίδευση Σύμφωνα με το Σύνταγμα (άρθρο 16:) Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

21 Η τυπική εκπαίδευση Το ερώτημα είναι κατά πόσον οι αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης γίνονται κατανοητές μέσα από τα προγράμματα σπουδών και τα αναλυτικά προγράμματα των διαφόρων μαθημάτων.

22 Η τυπική εκπαίδευση Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, οι δάσκαλοι πρέπει να αναπροσαρμόσουν τη διδασκαλία τους έτσι ώστε να γίνουν κατανοητές οι έννοιες της φύσης και των οικολογικών συστημάτων και να συνδεθούν αυτές με την κοινωνία και την κοινωνική αλλαγή

23 Η τυπική εκπαίδευση Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Απαιτείται εμβάθυνση στις οικολογικές και κοινωνικοοικονομικές έννοιες και στην έννοια της αειφορίας, παράλληλα με την απόκτηση βασικών επιστημονικών γνώσεων. Το περιεχόμενο των μαθημάτων και οι παιδαγωγικές μέθοδοι πρέπει να αναπροσαρμοστούν και να αντανακλούν τις αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης. Θέματα όπως η πρόληψη της ρύπανσης, η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, η ανακύκλωση, η πράσινη οικονομία, αλλά και η κοινωνική δικαιοσύνη μπορούν να διδαχθούν μέσα από τα διάφορα μαθήματα.

24 Η τυπική εκπαίδευση Όλα αυτά φυσικά προϋποθέτουν διεπιστημονική θεώρηση και κατάλληλα εκπαιδευμένους και ευαισθητοποιημένους εκπαιδευτικούς, καθώς βέβαια και πρασίνισμα των σχολείων με αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων και των προγραμμάτων σπουδών.

25 Η τυπική εκπαίδευση Η τριτοβάθμια εκπαίδευση καλείται να παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Από αυτή θα προέλθουν οι ενημερωμένοι εκπαιδευτικοί, επιστήμονες και ερευνητές. Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να στηρίξουν προσπάθειες για Αειφόρο Ανάπτυξη με την παραγωγή κατάλληλα προετοιμασμένων επιστημόνων. Αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να ανταποκρίνεται στις αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης, περιλαμβάνουν: πρασίνισμα των πανεπιστημίων και των τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, πρασίνισμα των προγραμμάτων σπουδών, κατευθυνόμενη έρευνα και δημοσιεύσεις σχετικές με την Αειφόρο Ανάπτυξη. Επίσης, το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων και τεχνολογικών ιδρυμάτων και οι φοιτητές μπορούν να αποτελέσουν στελέχη-κλειδιά κλειδιά στις ομάδες εργασίας για την Αειφόρο Ανάπτυξη.

26 Η τυπική εκπαίδευση Πρασίνισμα ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος σημαίνει ολοκληρωμένες περιβαλλοντικές ενέργειες κατ αρχήν στο εργασιακό περιβάλλον.

27 Τα ελάχιστα που πρέπει να έχει η μικρή κοινότητα του σχολείου/πανεπιστημίου είναι Μία γενική περιβαλλοντική πολιτική ή διακήρυξη. Ένα άτομο ή μία επιτροπή ή ένα γραφείο που θα ασχολείται με την περιβαλλοντική πολιτική και τα σχετικά θέματα, καθώς και με συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία. Προγράμματα σπουδών τα οποία να περιέχουν περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα.

28 Τα ελάχιστα που πρέπει να έχει η μικρή κοινότητα του σχολείου/πανεπιστημίου είναι Εκπαιδευτικά προγράμματα για το προσωπικό και εφαρμοσμένη πολιτική για την πρόληψη της ρύπανσης, την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και την ανακύκλωση. Εκπαιδευτικά προγράμματα για το προσωπικό και εφαρμοσμένη πολιτική για την εξοικονόμηση της ενέργειας και των φυσικών πόρων. Προγράμματα ευαισθητοποίησης των φοιτητών, των καθηγητών και γενικά του κοινού. Χρήση φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορικών μέσων μέσα στον χώρο του ιδρύματος..

29 Τα ελάχιστα που πρέπει να έχει η μικρή κοινότητα του σχολείου/πανεπιστημίου είναι Περιβαλλοντική πολιτική στις προμήθειες και αγορές. Σύστημα περιβαλλοντικής αξιολόγησης. Πολιτικές οι οποίες σχετίζονται με τη δημόσια υγεία, την εργασιακή υγεία και ασφάλεια, την ισότητα και δικαιοσύνη ανάμεσα στους εργαζόμενους, το σεβασμό των γυναικών, των μειονοτήτων, των φοιτητών κλπ. Δημοκρατική διοίκηση και λήψη αποφάσεων.

30 Μη Τυπική Εκπαίδευση Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, η Αγωγή Υγείας και η Αγωγή του Καταναλωτή αποτελούν καινοτόμες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και έρχονται να καλύψουν το κενό της εκπαίδευσης στο σχολείο, αλλά και έξω από αυτό, σε θέματα που οδηγούν στην αειφόρο διαδικασία και ανάπτυξη. Λειτουργούν διεπιστημονικά και χρησιμοποιούν κυρίως τη μέθοδο σχεδίου εργασίας (project). Τα κύρια προβλήματά τους είναι ο προαιρετικός χαρακτήρας, η έλλειψη χρόνου, η υποχρηματοδότηση και η εκπαίδευση και παιδεία των ίδιων των εκπαιδευτικών.

31 Μη Τυπική Εκπαίδευση Η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να ξεκινήσει από την προσχολική κιόλας ηλικία. Είναι μια διεπιστημονική διαδικασία που σκοπό έχει τη διαμόρφωση ενός πληθυσμού που είναι ενημερωμένος και ευαίσθητος σε ότι αφορά το περιβάλλον, ανθρωπογενές και φυσικό, και τα προβλήματά του. Οι μαθητές αποκτούν γνώσεις, αξίες, ικανότητες, εμπειρία και θέληση που τους επιτρέπει να δρουν ατομικά και συλλογικά με σκοπό την επίλυση των σημερινών και μελλοντικών προβλημάτων του περιβάλλοντος.

32 Άτυπη Εκπαίδευση Η άτυπη εκπαίδευση παρέχεται μέσω Της οικογένειας Των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) Του διαδικτύου (Internet) Των δραστηριοτήτων των ΜΚΟ.

33 Άτυπη Εκπαίδευση: Οικογένεια Οι ευκαιρίες για εκπαίδευση στην σημερινή οικογένεια φαίνονται να είναι περιορισμένες επειδή οι ίδιοι οι γονείς μεγάλωσαν σε ένα μη αειφόρο περιβάλλον. Ετσι, ακόμη και μορφωμένοι γονείς δεν μπορούν να διδάξουν πολλά σχετικά με την Αειφόρο Ανάπτυξη. Σε μία οικογένεια, είναι σημαντικό τα παιδιά να διδάσκονται από το παράδειγμα των γονιών τους και το παράδειγμα αυτό δεν υπάρχει. Οι γονείς λοιπόν χρειάζονται οι ίδιοι εκπαίδευση.

34 Άτυπη Εκπαίδευση: ΜΜΕ Τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα η τηλεόραση θα μπορούσαν να παίξουν σπουδαίο ρόλο στην στροφή προς μία αειφόρο κοινωνία. Είναι γνωστή από το παρελθόν η επίδρασή τους στις κοινωνικές αλλαγές και στη διαμόρφωση της σκέψης του κοινού. Τα τελευταία χρόνια, πολλά περιβαλλοντικά θέματα παρουσιάζονται από την τηλεόραση, τα οποία αφορούν σε οικοσυστήματα, σε κινδυνεύοντα με εξαφάνιση είδη κλπ. Εικόνες από τον Τρίτο Κόσμο, που δείχνουν τη φτώχεια, την έλλειψη τροφής και την ανασφάλεια, προβάλλονται καθημερινά. Ο χρόνος όμως που αφιερώνεται σε αυτά τα προγράμματα είναι λίγος σε σχέση με τις διάφορες δημοφιλείς εκπομπές και τις διαφημίσεις, οι οποίες συμβάλλουν άμεσα ή έμμεσα στην μη αειφόρο ανάπτυξη και στην υπερκατανάλωση. Πρέπει λοιπόν να γίνουν δραματικές αλλαγές στη λειτουργία των ΜΜΕ σήμερα, ώστε να πληροφορήσουν και να εκπαιδεύσουν το κοινό πάνω στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.

35 Άτυπη Εκπαίδευση: Διαδίκτυο Το διαδίκτυο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές πληροφόρησης. Ετσι, μπορεί να βοηθήσει την πορεία προς την Αειφόρο Ανάπτυξη με διάφορους τρόπους: Με επικοινωνία και ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα σε ενδιαφερόμενες ομάδες. Με αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με τις δραστηριότητες και τα ειδικά προγράμματα των Ηνωμένων Εθνών, των ΜΚΟ και των πανεπιστημίων. Επίσης, μπορούν να βρεθούν προγράμματα πανεπιστημίων και αντίστοιχα μαθήματα. Με δημοσίευση στις σελίδες του διαδικτύου πληροφοριών που σχετίζονται με την Αειφόρο Ανάπτυξη.

36 Άτυπη Εκπαίδευση: ΜΚΟ Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) είναι αποτέλεσμα κινήσεων πολιτών σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Το γεγονός ότι συνήθως δεν συνδέονται με το κράτος και ούτε ελέγχονται από αυτό, αλλά ούτε συνδέονται με οικονομικά συμφέροντα και εταιρείες, τους επιτρέπει να συνενώνουν τους πολίτες και να προβαίνουν σε ενέργειες που έχουν σκοπό την επιβολή λύσεων για το κοινό όφελος. Η υποστήριξη των πολιτών είναι μεγάλη όπως φαίνεται και από σχετικές έρευνες Έχουν σημαντική επίδραση στο κοινό, κυρίως οι μεγάλες ΜΚΟ.

37 Άτυπη Εκπαίδευση: ΜΚΟ Οι ΜΚΟ συμμετέχουν και συμβάλλουν στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού: Με τη βοήθεια ή μη των ΜΜΕ. Με την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο μπορεί να κυκλοφορήσει μέσω των σχολείων, όπως ενημερωτικά φυλλάδια, περιοδικές εκδόσεις, βιντεοταινίες, DVD. Με ειδικές σελίδες στο διαδίκτυο. Με διάφορες δράσεις όπου το κοινό παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο.

38 Άτυπη Εκπαίδευση: ΜΚΟ Επίσης, οι ΜΚΟ: Θέτουν τοπικές προδιαγραφές και πολιτικές: Απαλλαγμένες συνήθως ή εξαρτώμενες λιγότερο από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα και γνωρίζοντας πολλές φορές καλά τις τοπικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και τις περιβαλλοντικές ανάγκες της περιοχής, έχοντας ταυτόχρονα την υποστήριξη των πολιτών, έχουν το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να επεμβαίνουν στη θέσπιση προδιαγραφών και να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων. Συμβουλεύουν και υποστηρίζουν την εφαρμογή της πολιτικής: Η δύναμη που απορρέει από την υποστήριξη του κοινού μεταφέρεται μέσω των ΜΚΟ στη δημιουργία συνεργασιών και εφαρμογή της πολιτικής. Παρέχουν το αναγκαίο προσωπικό για τη στελέχωση των ομάδων εργασίας σε διάφορα προγράμματα τοπικών φορέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης.

39 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο δρόμος για την επίτευξη των στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης είναι μακρύς και δύσκολος. Η επιτυχία εξαρτάται από την αλλαγή της νοοτροπίας και συμπεριφοράς των ατόμων. Το δύσκολο αυτό ρόλο τον επωμίζεται η εκπαίδευση όλων των μορφών και βαθμίδων, η οποία καλείται να παίξει το ρόλο κλειδί στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση του κοινού.

40 Με την κατάλληλη εκπαίδευση επιδιώκεται οι πολίτες και ιδιαίτερα οι Να αποκτήσουν γνώση ώστε να ενεργούν σαν ενημερωμένοι καταναλωτές. νέοι: Να κατανοήσουν την λειτουργία της κοινωνίας σαν μία ολότητα και τον ειδικό ρόλο των πολιτών - καταναλωτών. Να αναπτύξουν δεξιότητες ώστε να ενεργούν ενημερωμένα και υπεύθυνα. Να αισθανθούν και να κατανοήσουν πόσο σημαντικές είναι οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τους δόθηκαν. Να διδαχθούν να δρουν σαν ενημερωμένοι, εκπαιδευμένοι και υπεύθυνοι πολίτες - καταναλωτές.

41 Ο κοινωνικά υπεύθυνος πολίτης επιζητά και έχει Κριτική ενημέρωση Δράση και συμμετοχή Κοινωνική ευθύνη Οικολογική ευθύνη Αλληλεγγύη

42 Τελικά Σκοπός της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη, με όποιον τρόπο κι αν παρέχεται, είναι το κοινό και ιδιαίτερα οι νέοι να αποκτήσουν την ιδιότητα του Πολίτη.

43 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ