Η άσκηση των μυών του πυρήνα και της λεκάνης ως μέσο πρόληψης μυοσκελετικών προβλημάτων από την παιδική ηλικία. Ελευθέριος Κέλλης, Καθηγητής

Transcript

1 Η άσκηση των μυών του πυρήνα και της λεκάνης ως μέσο πρόληψης μυοσκελετικών προβλημάτων από την παιδική ηλικία Ελευθέριος Κέλλης, Καθηγητής

2 Διεθνής προβληματισμός Τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας των παιδιών είναι χαμηλά Τα παιδιά εμφανίζουν συχνότερα παθήσεις ηλικιωμένων Εκφράζονται ανησυχίες για το μέλλον.

3 Πόσο σημαντικά είναι τα μυοσκελετικά προβλήματα στο σχολείο; Πυθαγόρας ΙΙ-Ενίσχυση Ερευνητικών ομάδων στα πανεπιστήμια Συνεργάτες: Βλαχόπουλος Σ., Κωφοτόλης Ν., Εμμανουηλίδου Μ, Αραμπατζή Φ, Κουβελιώτη Β, Λιάσου Α., Λιάσου Χ., Τζήλιος Μ, Αδάμου Γ., Καρρά Χ.

4 Διεθνής προβληματισμός Μη σωστή στάση Προβλήματα Πόνοι στις αρθρώσεις Παθήσεις της σπονδυλικής στήλης Συχνοί τραυματισμοί στις αρθρώσεις όπως το γόνατο, η ποδοκνημική, το ίσχίο κ.λ.π. Παθήσεις - καταστάσεις που επηρεάζουν τη μυοσκελετική λειτουργία όπως π.χ. η παχυσαρκία, διαβήτης κ.λ.π.

5 Μεθοδολογία: Δείγμα 2713 μαθητές/τριες από σχολεία των Σερρών (1307) και λοιπή Ελλάδα 16 δημοτικά με κλήρωση 21 γυμνάσια

6 Μετρήσεις Βάρος & χαρακτηριστικά μεταφοράς της σχολικής τσάντας Επίπεδα φυσικής δραστηριότητας Επίπεδα πόνου

7 Κινητικότητα Σπονδυλικής Στήλης

8

9 Μεταβλητές Κύφωση - Λόρδωση Κινητικότητα Σπονδυλικής Στήλης Εύρος κίνησης ΣΣ (κάμψη/έκταση)

10 Συχνότητα Αποτελέσματα 80 ΒΑΡΟΣ ΤΣΑΝΤΑΣ Std. Dev = 4,01 Mean = 12,7 N = 696,00 3,0 7,0 11,0 15,0 19,0 23,0 27,0 Ποσοστό Σωματικής Μάζας

11 Συχνότητα Αποτελέσματα 200 Κυρτότητα θωρακικής μοίρας 100 Std. Dev = 10,27 Mean = 33,6 0 N = 734,00 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 Μοίρες

12 Αποτελέσματα 120 Κινητ. Οσφυϊκής Μοίρας (Λόρδωση) ,0-35,0-25,0-15,0-5,0 5,0 15,025,035,0 Std. Dev = 12,96 Mean = -13,3 N = 734,00 Μοίρες

13 Συχνότητα Αποτελέσματα 140 Κιν. Θωρακικής Μοίρας - Κάμψη Std. Dev = 13,32 Mean = 56 0 N = 724, Μοίρες

14 Συμπεράσματα Σπονδυλική στήλη Ένα 24% εμφανίζει κυφωτική στάση Το % των παιδιών με λόρδωση είναι πολύ χαμηλό Πολλά παιδιά (~25-30%) εμφάνισαν πολύ χαμηλή κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης

15 Συμπεράσματα Φ. Δραστηριότητα 1 στους 3 δεν γυμνάζεται εντελώς. Μόνο 1.5 στους 10 έχουν επαρκή συμμετοχή (60 λεπτά, τουλάχιστον για 3 φορές την εβδομάδα) σε φυσικές δραστηριότητες Ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι εντονότερος στα κορίτσια. Περίπου 1 στα 3 παιδιά ήταν παχύσαρκα

16 Ποιοι παράγοντες συντελούν σε αυτά τα προβλήματα;

17 Φύλο Κακή υγεία Υψηλά επίπεδα Φυσ. Δραστηριότητας Χρόνος Παρακολούθησης τηλεόρασης Καθιστική ζωή Διάρκεια Μεταφοράς φορτίου Οικογενειακό Ιστορικό Σχολική τσάντα Αυξημένη μυϊκή δύναμη

18 Πως μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε;

19 Ο ρόλος της άσκησης Η άσκηση όμως διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο, ειδικά στην παιδική ηλικία. Κανένα άλλο μάθημα στο σχολείο δεν αφορά τόσο άμεσα την υγεία και την φροντίδα του σώματος! Ο ρόλος της φυσικής αγωγής και της κίνησης είναι εξαιρετικά σημαντικός.

20 Ο ρόλος της άσκησης στην αντιμετώπιση προβλημάτων Ασκήσεις σε παιγνιώδη μορφή Γενικές ασκήσεις ενδυνάμωσης Γενικές ασκήσεις διάτασης Αθλοπαιδιές Είναι αρκετές; Ναι, άλλα όταν εφαρμόζονται πολλές φορές την εβδομάδα Όχι, υπό τις παρούσες συνθήκες

21 Τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα γυμναστικής; Ασκήσεις για την σωστή στάση του σώματος και αποφυγή τραυματισμών και πόνων στους μύες και τις αρθρώσεις «Ορθοσωμική Γυμναστική»

22 Θεραπεία Δυσμορφίες Σ.Σ. Μυοσκελετικά Προβλήματα Παρέμβα ση μέσω της άσκησης

23 Πρόληψη Άσκηση Τρόπος Ζωής Μειωμένα προβλήματα

24 Ποια θα είναι η φιλοσοφία του προγράμματος άσκησης;

25 Πρόβλημα 1: Κυρτότητα Λόρδωση Κύφωση Σκολίωση

26 Επιπτώσεις Κακής Στάσης στην σπονδυλική στήλη Κακή συνεργία των μυών (ορισμένοι επιβαρύνονται και ορισμένοι όχι) Βράχυνση Μειωμένη κινητικότητα 1. Πόνο στον αυχένα 2. Πόνο στην πλάτη 3. Πόνο στην μέση 4. Μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος

27 Πρόβλημα 2: Κινητικότητα Φυσιολογική κάμψη ΟΜΣΣ και ισχίων Περιορισμένη κάμψη ισχίων Μεγάλη κάμψη ΟΜΣΣ Μεγάλη κάμψη ισχίων Περιορισμένη κάμψη ΟΜΣΣ

28 Πρόβλημα 3: Μυϊκές ανισορροπίες Προβολή της κεφαλής (κάμψη αυχένα) Κλίση ωμικής ζώνης προς τα εμπρός Υπερβολική κύφωση της θωρακικής μοίρας

29 Πρόβλημα 3: Μυϊκές ανισορροπίες

30 Πρόβλημα 4: σταθερότητα κορμού και κινητικότητα λεκάνης Αυχενική λόρδωση ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΡΜΟΥ Θωρακική κύφωση Οσφυϊκή λόρδωση Ιεροκοκκυγική κύφωση ΛΕΚΑΝΗ

31 Κάμψη Έκταση Οπίσθια κλίση Πρόσθια κλίση

32 Εγκάρσιος κοιλιακός Μείζων ψοϊτης Έσω λοξός κοιλιακός Τετράγωνος οσφυϊκός Θωρακο-οσφυϊκή περιτονία Ορθωτήρας του κορμού Norris, C. M. (1995). "Spinal Stabilization. 3. Stabilisation mechanisms of the lumbar spine." Physiotherapy 81(2):

33 Πολυσχιδής Norris, C. M. (1995). "Spinal Stabilization. 3. Stabilisation mechanisms of the lumbar spine." Physiotherapy 81(2):

34 Ο ρόλος των μυών του πυρήνα Norris, C. M. (1995). "Spinal Stabilization. 3. Stabilisation mechanisms of the lumbar spine." Physiotherapy 81(2):

35 Προκλητή ταλάντωση Εγκάρσιος Έσω λοξός Έξω λοξός Ορθός Ορθωτήρας Χρόνος Cresswell, A. and A. Thorstensson (1994). European Journal of Applied Physiology and Occupational Physiology 68:

36 Δικέφαλος μηριαίος Δικέφαλος μηριαίος Πολυσχιδής Ορθωτήρας Πλατύς ραχιαίος Πλατύς ραχιαίος Εγκάρσιος κοιλιακός Εγκάρσιος κοιλιακός

37 Ροπή ως προς 04/05 Περιτονία Μυς Κάμψη κορμού ( ) Gracovetsky, S. (2008). J Body Mov Ther 12(3):

38 Θέση εξεταζόμενου για απεικόνιση εγκάρσιου κοιλιακού Θέση εξεταζόμενου για απεικόνιση του πολυσχιδή Θέση εξεταζόμενου για απεικόνιση του δικέφαλου μηριαίου Θέση εξεταζόμενου για απεικόνιση του έξω πλατύ

39 3,3 mm TRA Medial Lateral Απεικόνιση πάχους ΤRΑ Απεικόνιση πάχους LM Απεικόνιση πάχους BF Απεικόνιση πάχους VL

40 Από 140 άτομα, εμφάνισαν ατροφικούς μύες του πυρήνα όσοι είχαν: Απόσταση από τον τοίχο < 7 cm Διάρκεια κρατήματος < 45 sec (Fleishman et al., 1961)

41 Ποια η δομή ενός προγράμματος άσκησης;

42 Δόμηση ενός προγράμματος Στόχος 1: Η εκμάθηση της σωστής στάσης Στόχος 2: Η επιλεκτική ενεργοποίηση μυϊκών ομάδων με στόχο την αποφυγή μυϊκών ανισορροπιών Στόχος 3: Η βελτίωση της κινητικότητας του κορμού και της λεκάνης Στόχος 4: Η βελτίωση της σταθερότητας του κορμού

43 Στόχος 1: Η επιλεκτική ενεργοποίηση μυϊκών ομάδων με στόχο την αποφυγή μυϊκών ανισορροπιών

44 Μύες σε βράχυνση Μείζων θωρακικός Στερνοκλειδομαστοειδής

45 Μύες σε διάταση Εκτείνοντες του αυχένα (Α4-Α7) Τραπεζοειδής (άνω μοιρα)

46 Παραδείγματα ασκήσεων Ενδυνάμωση εκτεινόντων αυχενικών

47 Τραπεζοειδής

48 Στόχος 2: Η εκμάθηση της σωστής στάσης

49

50

51 Στόχος 3: Η βελτίωση της κινητικότητας του κορμού και της λεκάνης

52 Τετραποδική

53

54 Στόχος 4: Η βελτίωση της σταθερότητας του κορμού

55

56 Ηλεκτρομυογράφημα (% της μέγιστης ισομετρικής) Κάμψη Έκταση Τραπεζοει δής Ορθωτήρας Θ12 Ορθωτήρας Ο3 Έξω λοξός Ορθός κοιλιακός Μείζων γλουτιαίος Ορθός μηριαίος Ημιτενοντώ δης Konrad et al. (2001). Journal of Athletic Training 36(2):

57

58 % της μέγιστης 60 Διαφορές μυών Πολυσχιδής Λαγονοπλευρικός Έξω λοξός Ορθός κοιλιακός Feldwieser, et al. (2012).." European Spine Journal 21 Suppl 2: S

59

60

61 Stevens et al. (2007). European Spine Journal 16(5): Άσκηση 1 Άσκηση 2 Άσκηση 3 Έσω λοξός Σύστοιχη Αντίθετη Ορθός κοιλιακός Σύστοιχη Αντίθετη Έξω λοξός Σύστοιχη Αντίθετη Μείζων Γλουτιαίος Σύστοιχη Αντίθετη

62

63 Ηλεκτρομυογράφημα (% της μέγιστης ισομετρικής) Κάμψη Έκταση Τραπεζοει δής Ορθωτήρας Θ12 Ορθωτήρας Ο3 Έξω λοξός Ορθός κοιλιακός Μείζων γλουτιαίος Ορθός μηριαίος Ημιτενοντώ δης Konrad et al. (2001). Journal of Athletic Training 36(2):

64 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

65 Πόσο σημαντικά είναι τα προβλήματα;

66 Προβλέψεις για το μέλλον Παθήσεις οι οποίες στο παρελθόν αφορούσαν μόνο τα άτομα τρίτης ηλικίας, στο κοντινό μέλλον θα αποτελούν πρόβλημα των ατόμων μέσης ηλικίας.

67 Προβλέψεις για το μέλλον Αυτές οι παθήσεις δεν οδηγούν σε θνησιμότητα, όμως συνδέονται άμεσα με σοβαρές ασθένειες

68 Προβλέψεις για το μέλλον Τα προβλήματα αυτά δεν εμφανίζονται ξαφνικά αλλά είναι προϊόντα μιας μακρόχρονης διαδικασίας η οποία ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Όσο πιο καλή είναι η κατάσταση του οργανισμού του ανθρώπου κατά την περίοδο της ανάπτυξης (παιδική εφηβική ηλικία) τόσο πιο αργά θα εμφανιστούν διάφορες παθήσεις στην περίοδο της ζωής ενός ατόμου.

69 Ο ρόλος της φ. αγωγής στο Πολλαπλά οφέλη: σχολείο Βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Της ψυχολογικής διάθεσης των παιδιών Της γενικής κινητικότητας των παιδιών Της στάσης του σώματος

70 Η χρήση ασκήσεων οι οποίες προάγουν την κινητικότητα της λεκάνης και της σταθερότητα του κορμού θα συντελέσει σημαντικά στη πρόληψη μυοσκελετικών παθήσεων Όμως

71 Η άσκηση των μυών του πυρήνα και της λεκάνης ως μέσο πρόληψης μυοσκελετικών προβλημάτων από την παιδική ηλικία Ευχαριστώ πολύ