ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΘΥΣΙΕΣ αλλά αυτές θα είναι προσωρινές. ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΚΕ ΝΕΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ Green Leader Award ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Transcript

1 ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ: Ολέθριο σφάλμα η εγκατάλειψη της λίρας ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΚΕ ΝΕΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ Green Leader Award Ανδρέας Παπαέλληνας: ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΘΥΣΙΕΣ αλλά αυτές θα είναι προσωρινές ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Μεταξύ μας / Τεύχος 8 1

2 2 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

3 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 3

4 περιεχόμεναδεκεμβριοσ Η ΕΚΕ ΜΑΣ Της Μέλανης Μιχαηλίδη 38 Ο ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΣ ΜΟΝΤΕΛΙΣΤΗΣ Το μοναδικό χόμπι του Ανδρέα Χρήστου 6 ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ Ολέθριο σφάλμα η εγκατάλειψη της Λίρας. Το ευρωπαϊκό όνειρο μετατράπηκε για τον απλό Κύπριο σε ένα διαρκή εφιάλτη. 12 ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ Να είμαστε έτοιμοι για θυσίες αλλά αυτές θα είναι προσωρινές 18 ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΑΡΙΣΤΟΥΧΩΝ Ο Όμιλος Παπαέλληνα κοντά στους εργαζομένους και τις οικογένειες τους 40 LED S DO IT CYPRUS Προσφέραμε στον καθαρισμό 200 σημείων της υπαίθρου 42 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Τα κριτήρια ορθής επιλογής Της Βίκης Χαραλάμπους 46 ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΗR Ο ρόλος τους σε καιρούς ύφεσης της οικονομίας 22 GREEN LEADER AWARD Νέα διάκριση για τον Όμιλο Παπαέλληνα 48 ΝΕΑ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ Εκατοστά γενέθλια, αγώνας μπάσκετ, γεννήσεις 24 ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΥΜΕ Εκδώσαμε τον Κοινωνικό μας Απολογισμό για τα έτη PANADOL ADVANCE Παρουσίαση σε φαρμοακοποιούς 28 BEAUTYLINE Δυο νέα καταστήματα και ανακαινίσεις 56 NUXE Εκπαιδευτικό πρόγραμμα και παρουσίαση προϊόντων 30 PHARMACYLINE Επεκτείνεται το εξειδικευμένο κέντρο διανομής 58 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ Το βραβείο της DECLARE 32 TOP GOAL HOLLAND & BARRETT Κάθε εβδομάδα βραβεύουμε το καλύτερο γκολ της αγωνιστικής 59 MARLIES MOLLER Σειρά περιποίησης μαλιών 60 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Της Σύλιας Λουκαϊδου, Προέδρου του Συνδέσμου Καθηγητών Οικιακής Οικονομίας-Αγωγής Υγείας 34 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΥΚΤΑ ΧΩΡΙΣ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑΤΑ Ο Όμιλος μας συνέβαλε στην επιτυχία της εκδήλωσης ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ORLANE Σύμμαχος του χρόνου ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Dr Fischer και Sensodyne 4 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

5 BIOTEN Φυσικη αναζοωγόνηση STR8 COOL & DRY Σειρά νέων αποσμητικών DOUWE EGBERTS ΚΑΙ ORGANIX GOODIES Η επανάσταση στον καφέ και τα παιδικά σνακς ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ από το διαδίκτυο Του Παναγιώτη Διονυσίου JUVENA Προηγμένη αντιγηραντική φροντίδα DECLARE Perfect Eye Fluid και Anti Oil Mask ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ/ΕΚΔΟΣΗ: Εταιρεία Χ.Α Παπαέλληνας & Σία Λτδ Γιάννου Κρανιδιώτη 179 Λατσιά 2235 Τηλ: Fax: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΔΕΑΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ/ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: A.M Epikinonia Ltd (Άντρος Μιχαηλίδης) Φωτίου 9, Άγιοι Ομολογητές, 1095 Τηλ: , Fax: ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ: Μέλανι Μιχαηλίδου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: BOURJOIS Body painting ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ Ενισχύουν την ανδρική γονιμότητα Της Στέλλας Κακούρη Designer: Χριστιάνα Κωνσταντίνου ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Ανδρέας Μανώλη ΕΚΤΥΠΩΣΗ: cassoulides masterprinters COTY INC Πώς ξεκίνησαν όλα... DIEGO DALLA PALMA Προτάσεις για τη νέα σεζόν LADY GAGA FAME Παρουσιάζει το πρώτο της άρωμα DIEGO DALLA PALMA Σειρά περιποίησης μαλλιων I CAPELLI ΜΑΖΙ ΣΤΗ ΖΩΗ Ο Σύνδεσμος Καρκινοπαθών και Φίλων ΑΡΘΡΟ Δεν είναι όλες οι μέρες το ίδιο Της Μαρίας Νάτσικα PLAYBOY VIP For Him and For Her SUPER-MAX ENVIRO Το πρώτο τζελ ξυρίσματος που είναι φιλικό στο περιβάλλον Το περιοδικό ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ εκδίδεται κάθε έξι μήνες και αποτελεί μέσο επικοινωνίας του προσωπικού, των συνεργατών και των προμηθευτών του Ομίλου Εταιρειών Παπαέλληνα. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό για δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση, απο οποιοδήποτε οπτικοακουστικό μέσο, όλου ή μέρους του περιοδικού, χωρίς την άδεια του εκδότη. All rights reserved. Nothing appearing in this magazine may be reprinted, reproduced or transmitted, either wholly or in part by any electronic or mechanical means, without prior permission from the publisher. ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 5

6 H EKE μας Ο τίτλος εκφράζει Της Μέλανης Μιχαηλίδου Διευθύντριας Ανθρώπινου Δυναμικού και Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης την πεποίθηση μας πως σαν οργανισμός έχουμε θέσει στέρεες βάσεις για να αναπτύξουμε περαιτέρω την εταιρική μας κουλτούρα σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις που αφορούν την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ). Φυσικά, κτίζουμε την κουλτούρα μας αυτή στη μακρά παράδοση και τις διαχρονικές αξίες της X.A Παπαέλληνας & Σία Λτδ. Η καθολική εκτίμηση που από χρόνια τώρα χαίρει η μητρική εταιρεία του Ομίλου μας ειδικά για το ανθρώπινο δυναμικό της, ήταν η βάση και το εφαλτήριο μας για να προχωρήσουμε μπροστά, εφαρμόζοντας πρακτικές που μας ξεχωρίζουν. Όχι σαν αυτοσκοπός για να επαναπαυόμαστε στην όποια διάκριση μας γίνεται, όπως και την πρόσφατη στην Αθήνα με την απονομή στον Όμιλο μας της διάκρισης «Green Leader. Έχοντας θέσει την ΕΚΕ στο επίκεντρο της επιχειρησιακής στρατηγικής του Ομίλου μας, ο στόχος είναι να κάνουμε πράξη το βαθύ μας πιστεύω ότι για να είναι και να παραμείνει βιώσιμη μια επιχείρηση θα πρέπει να διασφαλίσει την αειφορία της παράλληλα με την ανάπτυξη των ανθρώπων της, των πελατών της και του χώρου μέσα στον οποίο δραστηριοποιείται, δηλαδή της κοινωνίας και του περιβάλλοντος της. Γι αυτό και, παρά την ύφεση της οικονομίας, διατηρήσαμε σταθερή τη στρατηγική μας στον τομέα της ΕΚΕ. Την αντικρίζουμε σαν την μοναδική επένδυση στο μέλλον του οργανισμού μας. Με κεντρικό μας σύνθημα το «ευθύνη για το μέλλον» και με πυλώνες της στρατηγικής μας το ανθρώπινο μας δυναμικό, την αγορά, την κοινωνία και το περιβάλλον, θα συνεχίσουμε να επενδύουμε στην ΕΚΕ, έχοντας υπόψη και το εξής: Βαθμιαία αναπτύσσεται και η θετική ανταπόκριση των καταναλωτών στα μηνύματα που δέχονται από εταιρείες και οργανισμούς που ηγούνται της επιχειρηματικής υπευθυνότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Κυρίως κατά τα τελευταία χρόνια, το νόημα της αειφορίας και η ανάγκη της διασφάλισης της από τις επιχειρήσεις, αναγνωρίζεται και γίνεται ολοένα πιο κατανοητό από το κοινό παγκοσμίως. Αυτό που ήταν κάποτε μια απλή θεωρητική σύλληψη, σήμερα είναι μια προσδοκία και, παράλληλα, μια απαίτηση. Ειδικά για τις μεγάλες επιχειρήσεις, που θέλουν να είναι κοινωνικά υπεύθυνες, εγκαταλείφθηκε η συντηρητική παλαιά πρακτική της επιδίωξης απλώς κέρδους. Οι σύγχρονες αντιλήψεις για την επιχειρηματικότητα απαιτούν τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στην κοινωνική ανάπτυξη και την αρμονική σχέση τους με το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και η Εταιρική Βιωσιμότητα, είναι έννοιες που χρησιμοποιούνται σήμερα όλο και περισσότερο, με μεγάλη κάλυψη από την παγκόσμια βιβλιογραφία. Ενδεικτικά, για να υπογραμμίσω την έννοια της αειφορίας και της βιωσιμότητας που επιδιώκουν κυρίως οι μεγάλες επιχειρήσεις, παραθέτω την ερμηνεία που έδωσαν τα Ηνωμένα Έθνη, ήδη από το Είναι «η ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες τού σήμερα χωρίς συμβιβασμούς ως προς τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες». Άρα, λοιπόν, μια επιχείρηση μπορεί να έχει ως αφετηρία της δράσης της την επιδίωξη κέρδους, αλλά στην εξέλιξη της, και ως απαραίτητη προϋπόθεση για την βιωσιμότητα της, δεν μπορεί παρά να ευθυγραμμιστεί με την απαίτηση για συμβολή της στην πρόοδο και την ευημερία των κοινωνιών. Με αυτή την έννοια είναι πλήρως δικαιολογημένη η θέση που αναπτύσσουμε σε κάθε ευκαιρία που μας δίδεται ότι: Η πρόοδος μιας επιχείρησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας. Και, όντας κοινωνικά υπεύθυνοι, διασφαλίζουμε την βιωσιμότητα μας. Έχοντας έτσι πάντα ως μια από τις προτεραιότητες μας την εφαρμογή της στρατηγικής μας για την ΕΚΕ, αποφασίσαμε να κηρύξουμε τον προσεχή Φεβρουάριο ως Μήνα ΕΚΕ για τον Όμιλο μας. Στο πλαίσιο αυτό θα πραγματοποιήσουμε διάφορες εκδηλώσεις στις οποίες καλούμε όλο το προσωπικό μας να συμμετάσχει. Εξάλλου, όπως πολύ καλά γνωρίζουν όλοι οι συνάδελφοι, βασικός άξονας της στρατηγικής μας για την ΕΚΕ είναι πρώτα απ όλα το προσωπικό μας, οι δικοί μας άνθρωποι. Αυτοί με τους οποίους μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα και αξίες. 6 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

7 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 7

8 ΟΛΕΘΡΙΟ ΣΦΑΛΜΑ Άρθρο του κ. Χρήστου Παπαέλληνα, Εκτελεστικού Διευθυντή του Ομίλου Εταιρειών Παπαέλληνα, για τις εξελίξεις στην οικονομία η εγκατάλειψη της λίρας 8 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

9 Την ώρα που συντάσσονται οι γραμμές αυτές, ο κυπριακός λαός παρακολουθεί με αίσθημα απόγνωσης (μερικοί από μας, αγανάκτησης) το κλιμάκιο της τρόϊκας να γελοιοποιεί όλους τους θεσμούς του κράτους με τους οποίους διαπραγματεύεται, δήθεν, τους όρους ενός δανείου, το μέγεθος του οποίου δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό παρά μόνο κατά προσέγγιση (αυτό δεν είναι απίστευτο;), για την «διάσωση» της κυπριακής οικονομίας. Της οικονομίας μας που μέχρι πριν από μόλις τέσσερα χρόνια αναπτυσσόταν με 4% και πετύχαινε να έχει πλεονασματικούς προϋπολογισμούς διασφαλίζοντας στους Κύπριους πολίτες, πέρα από μια σχετικά άνετη και αξιοπρεπή ζωή με πολύ χαμηλά επίπεδα ανεργίας και φτώχιας, ένα κέλυφος προστασίας από την τουρκική επιβουλή. Το «ευρωπαϊκό όνειρο» έχει ήδη μετατραπεί για τον απλό Κύπριο, αυτόν που δεν έχει διασφαλίσει μια θέση επιτρόπου ή ευρωβουλευτή για να παπαγαλίζει τα μεγάλα πλεονεκτήματα της ένταξης μας στην «μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια», σε ένα πραγματικό και διαρκή εφιάλτη. Μόλις οκτώ χρόνια από την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. και τέσσερα χρόνια από την ανόητη ένταξη μας στην ζώνη του ευρώ, η Κύπρος γίνεται έρμαιο μιας παραπαίουσας Ευρώπης και κτυπιέται από μια βαθιά ύφεση διαρκείας με την ανεργία να ξεπερνά το 12% και να οδεύει στο 15% ή ακόμα και στο 18%. Και ακόμα τα χειρότερα έπονται. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η κατάληξη αυτή μπορούσε να αποφευχθεί. Θα μπορούσε η Κύπρος να ακολουθήσει άλλη πορεία και να αποφύγει την αυτοκατάργηση της σαν κράτος που συνεπάγεται η στήριξη της οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Σίγουρα η ασυγχώρητη ολιγωρία της Κεντρικής Τράπεζας και του πρώην Διοικητή της, που αντί να ασκεί τον ρόλο του σαν επόπτης του τραπεζικού συστήματος της χώρας είχε ταυτιστεί με τις επιλογές του, έπαιξε τον κρίσιμο ρόλο στην πρόκληση αυτής της τεράστιας ζημιάς για την Κύπρο. Ο πρώην Διοικητής είχε μάτια για να βλέπει τους ψηλούς μισθούς των δασκάλων και την τόλμη να διαμαρτύρεται έξω από το προεδρικό για την τραγωδία στο Μαρί, αλλά ποσώς δεν πρόσεξε την θανατηφόρα εξάρτηση των κυπριακών τραπεζών από την ελληνική οικονομία, ακόμα και όταν αυτή ήταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, μάλλον από υπερβολική πίστη ότι η θεραπεία που χορηγείτο από την τρόικα στην Ελλάδα ήταν η ορθή. «ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΛΟ ΚΥΠΡΙΟ ΣΕ ΕΝΑ ΔΙΑΡΚΗ ΕΦΙΑΛΤΗ» Για την κατάληξη αυτή έγιναν όμως και πολλές εσφαλμένες εκτιμήσεις και ακολουθήθηκαν λανθασμένες επιλογές και στρατηγικές σε επίπεδο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Από τα αμαρτήματα αυτά, το προπατορικό είναι η εγκατάλειψη του εθνικού νομίσματος μας το 2008 για καθαρά πολιτικούς και μικροπολιτικούς σκοπούς χωρίς να προηγηθεί καμιά μελέτη ως προς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της επιλογής αυτής. Με τον κίνδυνο να παρεξηγηθώ, θα αποτολμήσω να παραλληλίσω το ευρώ με την παραγγελία των S300 (αν και τουλάχιστον αυτοί διασφάλισαν στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας την επανεκλογή του). Η επιπολαιότητα της λήψης και των δύο αποφάσεων ήταν το ίδιο ασυγχώρητη ενώ και οι δύο πράξεις τύγχαναν παλλαϊκής και παγκομματικής στήριξης και αποδοχής. Δυστυχώς οι S300 δεν ήρθαν αλλά το ευρώ ήρθε και μας έμεινε. Η εγκατάλειψη της Λίρας ήταν ένα ολέθριο λάθος και δυστυχώς μόνο ελάχιστοι από μας, χωρίς όμως καμιά δύναμη επιρροής, έβλεπαν τους τεράστιους κινδύνους που ελλόχευαν. Και αυτό διότι δεν λήφθηκε υπόψη ούτε ο χαρακτήρας της οικονομίας μας ούτε η δομή της. Σε μια, μικρή, ανοικτή, εξωστρεφή αλλά πολύ καταναλωτική οικονομία όπως την δική μας, χωρίς βιομηχανική βάση όπου η ανταγωνιστικότητα δεν στηρίζεται κατ ανάγκη στο χαμηλό εργατικό κόστος αλλά στην επένδυση στην γνώση και στο ψηλό της μορφωτικό επίπεδο, η συναλλαγματική ευκινησία, θα αποκαθιστούσε άμεσα την ανταγωνιστικότητα και θα επέτρεπε την γρήγορη προσαρμογή σε καταστάσεις εξωτερικών κρίσεων. Χωρίς την ανάγκη για μια απότομη αλλά παρατεταμένη διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης - την οποία θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια - και το σοκ που αυτή θα προκαλέσει τόσο στην οικονομία όσο και στον κοινωνικό Μεταξύ μας / Τεύχος 8 9

10 ιστό. Με αμφίβολο, ας μου επιτραπεί η πρόβλεψη, αποτέλεσμα. Η δε πορεία προς το ευρώ που έγινε εν μέσω μιας πρωτοφανούς και πολυετούς ( ) ανομβρίας με τους κρατικούς πόρους να μην διατίθενται ούτε καν σε απόλυτα αναγκαία έργα αφαλάτωσης, καταδικάζοντας μια ολόκληρη χώρα στην λειψυδρία και θέτοντας σε θανάσιμο κίνδυνο ακόμα και αυτή την τουριστική μας βιομηχανία, μόνο και μόνο για να δημιουργηθεί ένα τεχνητό πλεόνασμα στον προϋπολογισμό μας που θα μας επέτρεπε να πάρουμε το ευρώ, ήταν ενδεικτική μιας ανεδαφικής νοοτροπίας ευρω-λαγνείας. Χαρακτηριστική ενός χωριάτη που παραμελεί την ζήση του και πουλά το χωράφι και το βιός του για να αγοράσει καλά και ακριβά ρούχα για να τα φορέσει και να κατεβεί στην πόλη. Ενώ, από την άλλη, ο «εορταστικός» τρόπος με τον οποίο κόμματα, σωματεία και οργανώσεις «χαιρέτισαν» και υποδέχτηκαν την «έλευση» του ευρώ επιβεβαιώνει το νοσηρό αυτής της αρχοντοχωριάτης νοοτροπίας, τρανή απόδειξη της οποίας είναι και η υπερβολική, κακόγουστη και ενίοτε προκλητική χρήση της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κρατικά και δημοτικά κτίρια, σχολεία, επιχειρήσεις (ακόμα και σε κάποιες που κοντεύουν να κλείσουν λόγω της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. και του άνισου ανταγωνισμού που αυτή επέφερε), σε όλα σχεδόν τα σωματεία ακόμα και σε μνημεία ηρώων του απελευθερωτικού μας αγώνα (αν είναι δυνατόν), μέχρι και σε φαστφουντάδικα ή και σε καφενεία που συχνάζουν υπερήλικες (οι συντάξεις των οποίων, σύμφωνα με την τρόικα, θα πρέπει να μειωθούν για να «σωθεί» το τραπεζικό μας σύστημα)! Ειλικρινά ούτε στην Γαλλία, ούτε στην Γερμανία, ούτε στην Ιταλία και σίγουρα ούτε στην Βρετανία δεν συναντά κανείς αυτή την ψύχωση με την ανάρτηση του συμβόλου της Ε.Ε. ή την ενσωμάτωση του ακόμα και σε σύμβολα και σε ονοματολογία κομμάτων. Προφανώς διότι στις χώρες αυτές, η ωριμότητα των λαών τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται τον πραγματικό σκοπό που εξυπηρετεί η Ε.Ε. «Στην Κύπρο το πρόβλημα ξεκίνησε σαν τραπεζικό και προσπαθούμε να το μετατρέψουμε σε υπερθετικό βαθμό δημοσιονομικό» που είναι η διασφάλιση της ειρηνικής συνύπαρξης των ευρωπαϊκών κρατών μέσω μιας οικονομικής μεγέθυνσης που επέρχεται από την ελεύθερη διακίνηση αγαθών κεφαλαίων και ανθρώπων, δηλαδή της ενοποίησης των αγορών τους. Τα περί κοινών αξιών και οραμάτων, κοινής οικογένειας κλπ που τόσο κουραστικά αναμασιούνται σαν στερεότυπα από το πολιτικό μας κατεστημένο, αφορούν περισσότερο τους μη εκλεγμένους τεχνοκράτες των Βρυξελλών και την διαιώνιση της ύπαρξης των θέσεων τους και των πολλών ωφελημάτων τους καθώς και των τοπικών τους εξαπτέρυγων, όπως είναι οι καλοπληρωμένοι ευρωβουλευτές και κάθε λογής επίτροποι και διάφοροι άλλοι ευρω-παρατρεχάμενοι που μόνη αποστολή έχουν να διαλαλούν στις χώρες τους, τα πολλαπλά πλεονεκτήματα (σίγουρα γι αυτούς;) της Ε.Ε.. ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΕΥΡΩ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΗΠΙΑ Στην βάση αυτής της εθνικής μας ψύχωσης ξεκινούν μια σειρά από μύθοι: Πρώτος και καλύτερος ότι αν δεν ήμασταν στο ευρώ δεν υπήρχε τρόπος να στηριχθεί ή να «σωθεί» το τραπεζικό μας σύστημα. Η απάντηση είναι διπλή: Πρώτον, ούτε και εντός του ευρώ δεν υπάρχει τρόπος να σωθεί το τραπεζικό μας σύστη- 10 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

11 μα αφού για την σωτηρία του, θα χρειαστεί να δανειστεί τόσο τεράστιο ποσό το κράτος που τελικά θα χρεοκοπήσει το ίδιο και κατ επέκταση και το τραπεζικό σύστημα αλλά με μια καθυστέρηση ενός έως δύο ετών. Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της Ελλάδας όπου το πρόβλημα ξεκίνησε σαν δημοσιονομικό και μεταδόθηκε στον τραπεζικό τομέα λόγω της χρεοκοπίας του κράτους και της κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας. Στην Κύπρο, το πρόβλημα ξεκίνησε από τις τράπεζες και προσπαθούμε να το λύσουμε μετατρέποντας το, σε υπερθετικό βαθμό, δημοσιονομικό! Και δεύτερον, φυσικά δεν θα υπήρχε λόγος να «σώσει» κάποιος το τραπεζικό μας σύστημα εφόσον τα προβλήματα στην εγχώρια αγορά θα ήταν πολύ πιο ήπια, αφού χωρίς το ευρώ δεν θα υπήρχε η φούσκα των ακινήτων. Αλλά και να υπήρχε σε κάποια πολύ μικρότερη διάσταση, θα αντιμετωπιζόταν μερικώς από την υποτίμηση του νομίσματος μας που θα καθιστούσε την Κύπρο πολύ πιο ελκυστικό προορισμό τόσο σε περιηγητές όσο και σε αγοραστές εξοχικής κατοικίας. Επιπλέον οι τεράστιες επισφάλειες των τραπεζών μας στην Ελλάδα δεν θα ήταν υπόθεση του κυπριακού κράτους μια και η ύπαρξη του συναλλαγματικού κινδύνου θα επέβαλλε ώστε η ραγδαία επέκταση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα να γίνει πιθανότατα μέσω θυγατρικών εταιρειών (την ευθύνη των οποίων θα είχε το ελληνικό κράτος) και όχι μέσω υποκαταστημάτων. Όπως άλλωστε συμβαίνει και στις άλλες χώρες όπου επεκτάθηκαν οι τράπεζες της Κύπρου. Είναι αδιανόητο να επιβληθεί στην Κύπρο ένα πρόγραμμα αποπληρωμής δυσβάστακτου χρέους πολύ πέρα από τις αντοχές της οικονομίας ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤO ΜΝΗΜΟΝΙΟ Άλλη κοινή πλάνη είναι ότι η τρόϊκα στην οποία εκπροσωπούνται και οι εταίροι μας στην Ευρώπη, είναι εδώ για να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τα προβλήματα μας, μεταφέροντας εκτός από οικονομική βοήθεια και την απαραίτητη τεχνογνωσία. Ο μύθος συνεχίζει πως όσο πιο γρήγορα προχωρήσουμε στο πρόγραμμα στήριξης και συνεπώς στην υπογραφή του μνημονίου που αυτό συνεπάγεται, τόσο πιο γρήγορα θα λυθούν τα προβλήματα της κυπριακής οικονομίας! Προσωπικά, δεν αμφισβητώ καθόλου τις προθέσεις της τρόϊκας. Φοβάμαι όμως την προσήλωση των οργανισμών που εκπροσωπεί σε ιδεοληψίες και επικίνδυνες ακραίες νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις οι οποίες ενώ αποδεικνύονται κατ εξακολούθηση λανθασμένες, παραμένουν στην μόδα (και δυστυχώς είναι δογματικά εδραιωμένες και σε μικρή αλλά ισχυρή μερίδα της ηγετικής ομάδας της παράταξης που ετοιμάζεται να αναλάβει την διακυβέρνηση του τόπου), επειδή βολεύουν τα μεγάλα πολυεθνικά συμφέροντα που πάντα ωφελούνται από την διάδοση και επιβολή των αντιλήψεων και πρακτικών αυτών. Θα ήταν ενδιαφέρον πραγματικά να μελετήσει κάποιος προσεκτικά το οικονομετρικό μοντέλο στο οποίο βασίζονται οι εκτιμήσεις της τρόϊκας. Λαμβάνει υπόψη τα δεδομένα της κάθε οικονομίας ή στηρίζεται σε παραδοχές που δεν ισχύουν και είναι αποτέλεσμα μιας «ορθόδοξης» εφαρμογής των νόμων της αγοράς; Είναι αδιαμφισβήτητο ότι πολλές είναι οι διορθώσεις που πρέπει να γίνουν ώστε να εκσυγχρονιστεί η κυπριακή οικονομία. Και πολλές από τις εισηγήσεις της τρόϊκας είναι προς την σωστή κατεύθυνση, όπως η αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ κρατικού, τραπεζικού και ιδιωτικού μισθολογίου, ή η κατάργηση της ΑΤΑ. Είναι όμως η ένταση και το χρονικό σημείο της εφαρμογής των μέτρων αυτών που προβληματίζει και μάλιστα εν μέσω μιας πρωτόγνωρα υφεσιακής συγκυρίας και δραματικά αυξανόμενης ανεργίας. Η συνταγή της ύφεσης για να αντιμετωπιστεί η ύφεση όπου δοκιμάστηκε, απέτυχε. Ειδικά σε μια καταναλωτική, κατά βάση, οικονομία, χωρίς σχεδόν καθόλου δευτερογενή τομέα, η απότομη μείωση των δημοσίων δαπανών της τάξεως του ετησίως θα οδηγήσει σε μια διαρκή μείωση του ΑΕΠ σε πολλαπλάσιο μέγεθος καθιστώντας την εξυπηρέτηση του δραστικά αυξημένου πλέον κρατικού χρέους από δύσκολη έως αδύνατη υπόθεση. Και ο θεός να με βγάλει ψεύτη, αλλά αν μιλάμε για επιπρόσθετο χρέος και ανάλογα υφεσιακά μέτρα, θα δούμε μια μείωση του ΑΕΠ όχι της τάξεως του 2% αλλά του 5%-7% που θα ισοδυναμεί με χρεοκοπία του κράτους αφού οι όποιες εξοικονομήσεις θα αντισταθμιστούν από την μείωση των κρατικών εσόδων προκαλώντας ένα φαύλο κύκλο ύφεσης-ελλειμμάτων-χρεών-ύφεσης. Η συνταγή της ύφεσης, για να αντιμετωπιστεί η ύφεση, όπου δοκιμάστηκε απέτυχε Η δε θεωρία της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας μέσω της εσωτερικής υποτίμησης (κυρίως των μισθών), αφού δεν υπάρχει πλέον νόμισμα για να την προκαλέσει ανώδυνα, πέραν από πολύ επίπονη, είναι και αμφισβητούμενης αξίας ειδικά σε μια οικονομία που στηρίζεται κυρίως στις υπηρεσίες όπου οι χαμηλοί μισθοί και η συνεπαγόμενη ανταγωνιστικότητα δεν είναι το μείζον που καθορίζει την ύπαρξη επενδύσεων. Αντίθετα οι συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης και πιθανής εργατικής και κοινωνικής αναταραχής αποτρέπουν τις επενδύσεις στον τριτογενή τομέα (τουρισμό, υπηρεσίες) που αποτελεί και πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί την βάση της οικονομίας μας. Πως θα εξυπηρετήσει την μικρή Κύπρο η μείωση των μισθών και των εισοδημάτων, με μια λιλιπούτεια εγχώρια αγορά, όπου ακόμα και στις καλές εποχές οι περισσότερες επενδύσεις είτε ενίσχυαν την κατανάλωση των εισαγωγών ή αποσκοπούσαν μάλλον στην αποξένωση, παρά την δημιουργία, εθνικού πλούτου και την μείωση της προστιθέμενης αξίας που θα μπορούσε να δημιουργείται εγχώρια; Ειδικά για την Κύπρο, η προϋπόθεση για την απόκτηση και διατήρηση ανταγωνιστικότατου πλεονεκτήματος είναι η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία. Ενώ, προτεραιότητα θα έπρεπε να ήταν η ανάδειξη και προσέλκυση ταλέντων και από άλλες χώρες και όχι απλώς η με κάθε θυσία διασφάλιση χαμηλών εισοδημάτων και φθηνού εργατικού κόστους. ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Τελευταία κοινή πλάνη, είναι ότι αφού φτάσαμε ως εδώ δεν υπήρχε άλλη επιλογή από τον ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης. Η δική μου άποψη είναι ότι υπήρχε και ίσως να υπάρχει ακόμα άλλος δρόμος πριν φυσικά την υπογραφή του μνημονίου. Πιστεύω ειλικρινά ότι είναι αδιανόητο να επιβληθεί στην Κύπρο ένα πρόγραμμα αποπληρωμής ενός δυσβάστακτου χρέους, πολύ πέρα από τις αντοχές της οικονομίας, που ουσιαστικά έχει προκληθεί από εξωγενείς παράγοντες. Πόσο μάλλον δε που η κύρια αιτία σχετίζεται με την δομή της ευρωζώνης και την έκθεση της Κύπρου σε αυτή και όταν το έλλειμμα της χώρας Μεταξύ μας / Τεύχος 8 11

12 είναι μόνο 5% και χωρίς την ύφεση (που έχει επίσης την ίδια πηγή πρόκλησης) θα ήταν σίγουρα μικρότερο του 3%. Οι πτυχές της υπαλλακτικής αυτής στρατηγικής, που δεν είναι κατ ανάγκη πιο εύκολη στην εφαρμογή της αλλά σίγουρα ορθότερη, είναι η κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών ή εκείνης της τράπεζας που είναι βιώσιμη, μέσω της έκδοσης κρατικών ομολόγων και την ανταλλαγή τους με κεφάλαια των τραπεζών, αλλά στον βαθμό που οι δικές μας εποπτικές αρχές κρίνουν απαραίτητο και σύμφωνα πάντα με τις δυνατότητες της οικονομίας μας. Ταυτόχρονα το κράτος θα πρέπει να καλύψει αμέσως το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού επιβάλλοντας μια μείωση των μισθών των κυβερνητικών υπαλλήλων της τάξεως του 5-7% σε συνδυασμό με αύξηση του ΦΠΑ στο 18% και μιας σειράς άλλων εξοικονομήσεων που να μην μειώνουν περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Με την αυτόβουλη και γρήγορη εξάλειψη του ελλείμματος, ή ακόμα και με δημιουργία ενός μικρού πλεονάσματος, σε συνδυασμό με την απαλλαγή μας από την απειλή ενός ευρύτερου μνημονίου και με την προοπτική των υδρογονανθράκων, η Κύπρος θα είχε την δυνατότητα να συνάψει ακόμα ένα διακρατικό δάνειο ώστε να καλύψει τις δημοσιονομικές της ανάγκες τα επόμενα 2-3 χρόνια. Ακόμα και στην περίπτωση που αυτό θα συνεπαγόταν ότι μία ή περισσότερες τράπεζες μας θα είχαν εποπτικά κεφάλαια μικρότερα από αυτά που προτρέπει η ΕΚΤ, τουλάχιστον θα υπήρχε σίγουρα μεγαλύτερη ευχέρεια για διατήρηση των καταθέσεων (που είναι το πιο κρίσιμο στοιχείο), έστω και με ψηλό κόστος, παρά με την Κύπρο υπό καθεστώς μνημονίου και το κράτος σε κατάσταση ημι-χρεοκοπίας. Και αυτό διότι οι τράπεζες θα είχαν μεν χαμηλότερη κεφαλαιακή επάρκεια αλλά δεν θα είχαν να αντιμετωπίσουν την προοπτική κουρέματος του δημοσίου χρέους (όπως έγινε και θα ξαναγίνει σύντομα στην Ελλάδα). Εξ άλλου, τα επιτόκια δεν θα μειωθούν έστω και στην περίπτωση που οι κυπριακές τράπεζες κεφαλαιοποιηθούν πλήρως με χρήματα που θα δανειστεί το κράτος από την τρόϊκα. Και αυτό θα το δούμε στην πράξη τους επόμενους μήνες όταν ακόμα και στην περίπτωση που οι τράπεζες μας καλύψουν τον στόχο του 9% (ή 10% όπως εισηγείται η τρόϊκα) και πάλιν θα διατηρήσουν τα επιτόκια σε πολύ ψηλά επίπεδα, ενώ σπανιότατα θα δανείζουν, αντικατοπτρίζοντας τον επιχειρηματικό αλλά κυρίως τον συστημικό πλέον κίνδυνο μιας εύθραυστης οικονομίας σε ύφεση και ενός κράτους υπό την απειλή της δημοσιονομικής κατάρρευσης και της εξόδου του από το ενιαίο νόμισμα. Συμπερασματικά, με την μια ή την άλλη πορεία οι κυπριακές τράπεζες, μετά την ανεπανόρθωτη ζημιά που υπέστησαν, θα είναι για πολλά χρόνια νεκρο-ζωντανές. Η προτίμηση σε μια κατάσταση όπου τουλάχιστον η υπόλοιπη οικονομία θα είναι έστω κάπως ζωντανή και το κράτος βιώσιμο, είναι για μένα αυτονόητη διότι, αν μη τι άλλο, αφήνει κάποια ελπίδα για μελλοντική ανάκαμψη όταν οι εξωτερικές συνθήκες βελτιωθούν ή όταν η Κύπρος θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων. Εξάλλου, με την αποφυγή του μνημονίου θα διαφυλαχτεί η προοπτική της κατευθείαν ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης (EMΣ), αφού φυσικά προηγηθεί η τραπεζική «Με ή χωρίς μνημόνιο οι κυπριακές τράπεζες θα είναι για πολλά χρόνια νεκρο-ζώντανες» ένωση και η κοινή εποπτεία όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών από την ΕΚΤ. Επιπλέον, οι συνέπειες ενός σκληρού προγράμματος στήριξης θα υπονομεύσουν αντί να διευκολύνουν την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, μια και οι κάτοχοι των κεφαλαίων αυτών σίγουρα δεν προσελκύονται ούτε σαν καταθέτες αλλά σίγουρα ούτε σαν στρατηγικοί επενδυτές σε μια χώρα με την οικονομία της υπό ομηρία και με εξωτερικό χρέος στο μεταίχμιο της βιωσιμότητας. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι θα διατηρούσαμε την οντότητα μας σαν λαός, σαν κράτος και σαν κυπριακός ελληνισμός και δεν θα δίναμε το δικαίωμα στον κάθε γερμανό πολιτικάντη που για σκοπούς δικής του μικροπολιτικής τακτικής, απειλεί και ξεσπαθώνει πάνω σε μια μικρή χώρα που διέπραξε το τραγικό λάθος να πιστέψει σε κάποιους από τους προκάτοχους του που είχαν ίσως μεγαλύτερο όραμα ή ίσως περισσότερη πονηριά. Δυστυχώς, όμως, είτε από έλλειψη πολιτικής βούλησης που συνεπάγεται η υιοθέτηση μέτρων που δεν θα ήταν (τόσο βολικά) προϊόν έξωθεν επιβολής, ή από έλλειψη τόλμης και σίγουρα έλλειψη καινοτομίας στην χάραξη εθνικής στρατηγικής, έχουμε καταλήξει στην αβασάνιστη υιοθέτηση στερεότυπων πολιτικών που βασίζονται τώρα πια, εκτός από τον τοπικό μας εμπειρικό ερασιτεχνισμό, και στον «δικό μας» ευρωπαϊκό δογματισμό μιας Ευρώπης που υπάρχει μόνο στην δική μας φαντασία και στην οποία έχουμε προσδώσει μια μεταφυσική διάσταση, μια και ό,τι εκπορεύεται από αυτήν είναι θεόσταλτο. Ακόμα και η ύφεση. Ακόμα και η χρεοκοπία, ή η επιβολή εκποίησης σε τιμή ευκαιρίας, εθνικών πρωταθλητών μας όπως η Cyta και οι Κυπριακές Αερογραμμές. Ακόμα και η ανεργία, ακόμα και η φτώχια. Αυτή την υπαλλακτική τακτική ακολουθεί προς το παρόν η ισπανική κυβέρνηση που αρνείται πεισματικά να κάνει αίτηση για μνημόνιο και να δώσει «γη και ύδωρ» στο νέο άξονα της Κεντρικής Ευρώπης. Ελπίζω και εύχομαι πραγματικά, αν και πολύ αμφιβάλλω, πως όταν θα βρεθεί στο δίλημμα μεταξύ ενός προγράμματος στήριξης και εθνικής ανεξαρτησίας, η Ισπανία να σεβαστεί την μακραίωνη ιστορία της και το λαό της και να δείξει τον δρόμο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, ώστε να αρχίσει επιτέλους η αποσύνθεση του ευρω-κλοιού της θανατηφόρας λιτότητας που καθημερινά βυθίζει στην απελπισία τις κοινωνίες της Ευρώπης και οδηγεί μαζικά τους νέους στην απόγνωση. 12 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

13 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 13

14 Ανδρέας Παπαέλληνας: ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΘΥΣΙΕΣ αλλά αυτές θα είναι προσωρινές 14 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

15 Σε μια εποχή που η κρίση είναι το πρώτο θέμα ενδιαφέρντος για όλους μας, ζητήσαμε τις απόψεις του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου Παπαέλληνα και Εκτελεστικού Προέδρου της «Χ.Α Παπαέλληνας Εμπορική» κ. Ανδρέα Παπαέλληνα. Επηρεάστηκε, τόνισε, όλο το εμπόριο και το πρόβλημα είναι πλέον πρόβλημα επιβίωσης των εταιρειών. Όσες το επιτύχουν, είπε, θα έχουν να επωφεληθούν όταν η οικονομία ανακάμψει. Ο κ. Παπαέλληνας εντόπισε ως κύρια αιτία της κρίσης το μέγεθος των τραπεζών και την δραστηριότητα τους στην Ελλάδα με την αγορά των ομολόγων και τα επισφαλή δάνεια. Εκτίμησε ότι η ύφεση της οικονομίας μας θα διαρκέσει ακόμα 3 με 4 χρόνια, αλλά εξέφρασε την πεποίθηση πως ο λαός μας θα μπορέσει να ανταποκριθεί με επιτυχία στις δυσκολίες. Οι Κύπριοι, είπε, είμαστε πιο πειθαρχημένοι σε σύγκριση με τους Ελλαδίτες και πιστεύω ότι οποιοιδήποτε όροι συμφωνηθούν με την Τρόϊκα για τη δανειοδότηση της οικονομίας μας θα μπορέσουμε να τους υλοποιήσουμε. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για θυσίες, αλλά αυτές θα είναι προσωρινές και θα μπορέσουμε πάλι να αντικρύσουμε το μέλλον με αισιοδοξία, παρατήρησε ο κ. Ανδρέας Παπαέλληνας. Ο κ. Παπαέλληνας μας μίλησε επίσης για την επέκταση των υπεραγορών Άλφα Μέγα και τη σημασία που αποδίδουν στο προσωπικό τους, καθώς ακόμα και για το ενδιαφέρον του για το ποδόσφαιρο. -Πώς σας προβληματίζει η κρίση που διέρχεται η οικονομία μας κύριε Παπαέλληνα; Η κρίση επηρεάζει κάθε Κύπριο και είναι φυσικό να επηρεάζει και τις επιχειρήσεις. Όπως ξέρετε ασχολούμαστε και με το χονδρικό και με το λιανικό εμπόριο. Η μητρική εταιρεία που είναι στα Λατσιά ασχολείται με εισαγωγές τροφίμων, καλλυντικών, γενικά καταναλωτικών προϊόντων, όπως και με φάρμακα. Γενικά μπορώ να πω ότι η δουλειά μας με το χονδρικό εμπόριο επηρεάστηκε. Τώρα όσον αφορά το λιανικό εμπόριο, παρόλο που τα τρόφιμα λένε πως μαζί με τα φάρμακα είναι τα τελευταία που μπορούν να επηρεαστούν από την κρίση, υπό την έννοια ότι είσαι αναγκασμένος να τα προμηθευτείς, εντούτοις ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΤΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΣΦΑΛΗ ΔΑΝΕΙΑ θα έλεγα πως ο Κύπριος καταναλωτής είναι «κουμπωμένος». Δηλαδή αγοράζει λιγότερες ποσότητες, αγοράζει όσα χρειάζεται για την καθημερινή του ζωή και όχι ποσότητες που στο τέλος της ημέρας θα πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων. Άρα, ήδη υπάρχει η διάθεση εκ μέρους των καταναλωτών να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες της οικονομίας. Πέραν του ότι αγοράζει λιγότερες ποσότητες είναι και επιλεκτικός. Επιλέγει προϊόντα αφού συγκρίνει τιμές, επωφελείται από προσφορές που κάνουν οι διάφοροι προμηθευτές και οι υπεραγορές και, ως εκ τούτου, ο αρνητικός αντίκτυπος στις πωλήσεις είναι ήδη μια πραγματικότητα. Εμείς ως εταιρεία- ομιλώ ως Άλφα Μέγα- έχουμε διαπιστώσει από καιρό ότι επέρχετο κρίση και έτσι λάβαμε αρκετά μέτρα για να την αντιμετωπίσουμε. -Ποιές είναι οι εκτιμήσεις σας για την διάρκεια της κρίσης; Δυστυχώς η κρίση θα διαρκέσει όχι μήνες αλλά χρόνια. Εκτιμώ ότι στα 3 με 4 προσεχή χρόνια η κρίση θα επηρεάσει τις τσέπες των καταναλωτών, όπως φυσικά και την κερδοφορία των εταιρειών, ενώ πολλές θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης. Είναι γνωστό ότι ήδη πολλές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να κλείσουν. Θα κλείσουν και άλλες και ο αγώνας είναι πλέον αγώνας επιβίωσης. Το ακούω αυτό και από άλλους φίλους που ασχολούνται με το εμπόριο και τις επενδύσεις. Όποιος επιβιώσει τώρα, σε 3-4 χρόνια θα έχει να πάρει τα οφέλη. Άρα μιλούμε για αγώνα επιβίωσης των εταιρειών. Εμείς ως εταιρεία, όπως σας είπα, Μεταξύ μας / Τεύχος 8 15

16 έχουμε μεν πάρει μέτρα αλλά δεν έχουμε προβεί σε καμία απόλυση υπαλλήλου. Αντίθετα, έχουμε κάνει και προσλήψεις, λόγω των επεκτάσεων μας με νέες υπεραγορές. - Νέες υπεραγορές σε περίοδο ύφεσης της οικονομίας. Μέσα στους τελευταίους 12 μήνες είχαμε το άνοιγμα των υπαραγορών μας στην Πάφο και τη Δευτερά. Από το Σεπτέβριο του 2011 μέχρι το Φεβρουάριο του 2012 έχουμε προσλάβει γύρω στα 130 άτομα. Συνολικά οι υπεραγορές Άλφα Μέγα εργοδοτούν σήμερα 650 πρόσωπα. - Παρά την κρίση δεν έχετε προβεί σε καμία απόλυση υπαλλήλου. Είναι και θέμα κουλτούρας; Εξ όσων γνωρίζω, ούτε και η μητρική εταιρεία στα Λατσιά έχει προβεί σε απολύσεις συνεπεία της κρίσης. Κοιτάξτε, είμαστε και προσεκτικοί στις επιλογές μας, στις προσλήψεις μας. Αυτές είναι προϊόν πολύ σοβαρής ανάλυσης και μελέτης. Το πρώτο screening που κάνουμε είναι στην εξέταση του χαρακτήρα του ενδιαφερόμενου να προσληφθεί στην εταιρεία, το παρελθόν του, η ακεραιότητα του. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία και ακολουθούν οι γνώσεις του κτλ. Αποδίδουμε μεγάλη σημασία στο χαρακτήρα των προσώπων που εργοδοτούμε. Μπορώ να πω ότι μένουν πιστοί στην εταιρεία και εμείς είμαστε σωστοί απέναντι τους. Αμοίβονται καλά και αποδίδουν. Η συμπεριφορά μας απέναντι στο προσωπικό είναι σωστή και αυτό είναι 16 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 «Όποιος επιβιώσει τώρα, σε 3-4 χρόνια θα έχει να πάρει τα οφέλη. Μιλούμε για αγώνα επιβίωσης των εταιρειών» γνωστό μέσα στον εμπορικό κόσμο, πράγμα που μας δίδει ικανοποίηση, ότι δηλαδή είμαστε καλοί εργοδότες. Και οι δυο εταιρείες εργοδοτούν πέραν των 1200 προσώπων, με καλούς όρους εργασίας. Διάβαζα τις προάλλες σε αγγλική εφημερίδα πως όταν ερωτήθηκε ένας πολύ γνωστός Ασιάτης επιχειρηματίας τί πρέπει να προσέξει πρώτα ένας επιχειρηματίας, είπε «διάλεξε σωστά το προσωπικό σου». Εμείς λέμε ότι πρέπει να αμοίβεται το προσωπικό, γιατί κανείς δεν θέλει να αποδίδει αν δεν αμοίβεται σωστά. Πρέπει να γίνεται καλή κατανομή των κερδών, να μένει ικανοποιημένο το προσωπικό, αλλά να έχει και η εταιρεία τη δυνατότητα να επεκταθεί. Πρέπει να είναι κερδοφόρα μια εταιρεία, πρώτα για να ικανοποεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις της μισθοδοσία, τράπεζες αλλά να έχει και τη δυνατότητα να επεκταθεί. Άρα δηλαδή κάθε εταιρεία πρέπει να έχει στο τέλος του χρόνου αρκετά κέρδη και να αποταμιεύονται για επεκτάσεις. Καμία εταιρεία δεν πρέπει να μένει στάσιμη. Αν μείνει, αρχίζει η φθίνουσα πορεία της. Και οι δυο εταιρείες, η μητρική στα Λατσιά με τις θυγατρικές της, και μεις η Εμπορική με τις υπεραγορές, έχουμε αυτή τη νοοτροπία της επέκτασης. Προσεκτικά βέβαια και όχι κατά τρόπο που να εμβάλλει σε κινδύνους. Η Εμπορική δεν είναι παλιά εταιρεία, άρχισε την δραστηριοποίηση της το 1997 με την εξαγορά της υπεραγοράς Χαραλαμπίδη στην Έγκωμη. Το Νοέμβριο του 2003 δημιουργήσαμε την υπεραγορά μας στην Ακρόπολη και ακολούθησε η Λάρνακα τον επόμενο χρόνο. Το Νοέμβριο του 2005 λειτούργησε η υπεραγορά μας στη Λεμεσό, ενώ το 2011 οι υπεραγορές στην Πάφο και τη Δευτερά. -Μελλοντικά σχέδια; Πάντοτε έχουμε κατά νου στην επέκταση, ανάλογα με τις εξελίξεις στο περιβάλλον μας. Έχουμε ήδη εξασφαλίσει πολεοδομική άδεια για μια νέα υπεραγορά στα Λατσιά. Αγοράσαμε μάλιστα και τη γη. Ωστόσο είπαμε να περιμένουμε να δούμε τί θα γίνει με την κρίση. Δεν ματαιώσαμε τα σχέδια μας, περιμένουμε. Είναι μέσα στα πλάνα μας. -Που εντοπίζετε περισσότερο τις αιτίες της κρίσης; Πάντοτε έλεγα ότι το οικονομικό πρόβλημα της Κύπρου είναι καθαρά τραπεζικό. Δεν είναι τα δημοσιονομικά προβλήματα που δημιούργησαν το πρόβλημα, όχι. Οι τράπεζες το δημιούργησαν. Απλά η κυβέρνηση άργησε να πάρει δημοσιονομικά μέτρα και έκλεισε γι αυτήν η αγορά απ όπου πριν μπορούσε να δανειστεί. Τα περισσότερα δισεκατομμύρια που θα χρειαστεί η Κύπρος ως κράτος είναι για τις τράπεζες. Και προσέξτε, κανείς δεν γνωρίζει

17 ακόμα το βάθος του χρέους, τον βυθό της τρύπας. Οι ίδιες οι τράπεζες ξέρουν το ύψος των δανείων τους και εγώ πιστεύω πως θα πρέπει να χρειαστούν 8-10 δισεκατομμύρια για την ανακεφαλαιοποίηση τους. Αν είναι 3 δισεκατομμύρια η ζημιά από τα ελληνικά ομόλογα και άλλα επτά δισεκατομμύρια από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, φθάνουμε στα 10 δισεκατομμύρια το λιγότερο, ποσό που αντιστοιχεί με το 60% του Ακαθάριστου Εθνικού μας Προϊόντος (ΑΕΠ). Αν η σχέση χρέους - ΑΕΠ είναι 80%, με τα πρόσθετα που πρέπει να δανειστούμε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τις δημοσιονομικές ανάγκες, ξεπερνούμε το φράγμα του 120% που είναι και το κρίσιμο σημείο. Θεωρείται σοβαρό πρόβλημα για μια χώρα να ξεπερνά το όριο αυτό. Αν το ξεπεράσουμε, τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα. Αν δεν υπήρχε το πρόβλημα με τις τράπεζες, είμαι πεποισμένος πως η κυβέρνηση θα μπορούσε να βγει στην αγορά και να δανειστεί. - Οι ξένοι Οίκοι Αξιολόγησης μας προειδοποιούσαν από καιρό όμως. Μας έλεγαν από το 2010 ότι το μέγεθος των τραπεζών μας είναι υπερβολικά μεγάλο και πρέπει να γίνει σμίκρυνση. Ορισμένοι όταν τα διάβαζαν αυτά έλεγαν ότι «είναι ανοησίες». Φαίνεται ότι υποτίμησαν τις σωστές εκτιμήσεις που έκαναν οι ξένοι Οίκοι. Αυτοί μας προειδοποίησαν έγκαιρα. Αν ήρθε η κρίση των τραπεζών το 2012, μας είχαν προειδοποιήσει από το Μας έλεγαν επανειλημμένα διότι δεν είναι μόνο μια φορά που μας το είπαν- ότι οι τράπεζες μας έχουν πρόβλημα. Δυο από αυτές έχουν δώσει δάνεια, σε Κύπρο και Ελλάδα, που ξεπερνούν τα 60 δισεκατομμύρια. Περίπου 23 στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Κύπρο. Και αυτά με ένα ΑΕΠ 17.5 δισεκατομμύρια. Τα συμβούλια των τραπεζών φέρουν πολύ σοβαρή ευθύνη. Κάτι άλλο που πρέπει να απασχολήσει εδώ την κυβέρνηση είναι η περίπτωση η ελληνική οικονομία να καταρρεύσει.και θα καταρρεύσει αν δεν μπορέσει να τα βγάλει πέρα με τους όρους του μνημονίου και επέλθει κοινωνική αναταραχή, με απεργίες κτλ. Αν η σημερινή κυβέρνηση στην Ελλάδα, που αποτελείται από τρία ετερόκλητα μεταξύ τους κόμματα καταρρεύσει, τότε η ζημιά για τις τράπεζες μας δεν θα είναι 10 εκατομμύρια, θα είναι 20! Ο αντίκτυπος στην Κύπρο θα είναι φοβερός αν η Ελληνική κυβέρνηση δεν μπορέσει να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις της χώρας. Θα μας παρασύρει δηλαδή και μας. Και σταματώ εδώ αποφεύγοντας να πω τί μπορεί να γίνει. Αν το πρόβλημα μας ήταν μόνο δημοσιονομικό, στα 5 δισεκατομμύρια, θα ήταν διαχειρίσιμο. - Έχουμε λοιπόν το σοβαρό τραπεζικό πρόβλημα, έχουμε και το δημοσιονομικό, στο μέγεθος που το τοποθετείτε. Και γίνονται οι συζητήσεις με την Τρόϊκα για το μνημόνιο. Θα «Δεν έχουμε προβεί σε απολύσεις συνεπεία της κρίσης, είμαστε προσεκτικοί στις επιλογές μας» Μεταξύ μας / Τεύχος 8 17

18 μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε, παρά μάλιστα την υψηλή σχέση χρέους-αεπ; Πιστεύω ότι οι όροι του δικού μας μνημονίου θα υλοποιηθούν, σε αντίθεση με την Ελλάδα που δεν υλοποιείται. Εδώ και τρία χρόνια έπρεπε να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένους όρους, όπως ιδιωτικοποιήσεις, και δεν προχώρησαν. Πιστεύω ότι οι Κύπριοι είναι πιο πειθαρχημένοι σαν λαός και ότι οποιαδήποτε συμφωνία κάνει η κυβέρνηση τα μέτρα θα εφαρμοστούν. Θα μειώσουν βέβαια τα βιοτικό επίπεδο του λαού μας. Να σκεφτούμε ότι η πλειοψηφία των Κυπρίων ζούσε μια άνετη ζωή, είχε γαλήνη και ησυχία, και τώρα μπαίνει ως πρώτο πρόβλημα για όλους μας το οικονομικό. Είναι γνωστό πως ο Κύπριος καταναλωτής είχε τις δυνατότητες να κάνει το εξοχικό του, να αγοράσει το αυτοκίνητο του, να κτίσει το σπίτι της κόρης του, αυτά όμως σήμερα είναι υπό αμφισβήτηση. Ο Κύπριος καταναλωτής περιμένει σήμερα να δει την μείωση του μισθού του, αν θα έχει εργασία και μετά να κοιτάξει αν μπορεί να ικανοποιήσει διάφορες πρόσθετες ανάγκες. Ίσως να ανεβεί και το ποσοστό της ανεργίας μας, να φθάσει ενδεχομένως το 15%. Δύσκολα νομίζω θα επανέλθουμε στην κατάσταση που είμασταν πριν. Άλλαξε και η νοοτροπία μας, η ψυχολογία του καταναλωτή είναι πλέον διαφορετική. «Αποδίδουμε μεγάλη σημασία στο χαρακτήρα των προσώπων που εργοδοτούμε. Μπορώ να πω ότι μένουν πιστοί στην εταιρεία και εμείς είμαστε σωστοί απέναντι τους. Αμοίβονται καλά και αποδίδουν. Η συμπεριφορά μας απέναντι στο προσωπικό είναι σωστή και αυτό είναι γνωστό μέσα στον εμπορικό κόσμο, πράγμα που μας δίδει ικανοποίηση, ότι δηλαδή είμαστε καλοί εργοδότες» Εγώ πιστεύω στις δυνατότητες του Κυπριακού λαού, στην αφοσίωση, τη δυναμικότητα και τη δημιουργικότητα του. Αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι για προσωρινές θυσίες ώστε να κοιτάζουμε και πάλι με αισιοδοξία το μέλλον. - Λοιπόν το ενδιαφέρον σας για τα οικονομικά, όπως και την πολιτική όλοι την παρακολουθούμε- είναι δεδομένο. Με τί άλλο ασχολείται ο κύριος Παπαέλληνας στον χρόνο που του απομένει; Ποδόσφαιρο. Το κυπριακό και το αγγλικό πρωτάθλημα. Είμαι οπαδός του ΑΠΟΕΛ, αυτό είναι γνωστό, διετέλεσα και Πρόεδρος του σωματείου για τρία χρόνια, μεταξύ 1989 και Όταν μπορώ παρακολουθώ το ποδόσφαιρο, μου αρέσει. -Συχνά τα αθλητικά φύλλα αναφέρονται στην προεδρία σας στο ΑΠΟΕΛ με την επισήμανση ότι τότε είχατε φέρει μια νέα εποχή στα διοικητικά του σωματείου. Το ποδόσφαιρο τότε ήταν ερασιτεχνικό και είχαμε περάσει κάπως στον επαγγελματισμό, όχι όπως είναι σήμερα, αλλά στα πρώτα του βήματα. Φέραμε από την Γιουγκοσλαβία τους Γκόκιτς και Σάμπουριτς και ήταν μεγάλο γεγονός. Αυτοί ήταν επαγγελματίες, με άλλη νοοτροπία. -Και τί λέτε για τη τωρινή πορεία του ΑΠΟΕΛ; Πέρσι που προχωρήσαμε τόσο πολύ στο Τσιάμπιονς Λήγκ ήταν άθλος. Δεν νομίζω ότι θα μπορέσει ξανά ο άθλος αυτός να επαναληφθεί από Κυπριακή ομάδα. 18 Μεταξύ μας / Τεύχος 8

19 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 19

20 ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΑΡΙΣΤΟΥΧΩΝ Ο ΟΜΙΛΟΣ ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ 20 Μεταξύ μας / Τεύχος 8 Στις 4 Ιουλίου 2012 πραγματοποιήθηκε, για τέταρτη συνεχή χρονιά, η τελετή βράβευσης των αριστούχων παιδιών του προσωπικού, στο Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ομίλου Παπαέλληνα στη Λευκωσία. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ομίλου, κ. Χρήστος Παπαέλληνας επέδωσε σε 17 παιδιά χρηματικά βραβεία που αφορούν όλες τις βαθμίδες της Μέσης Εκπαίδευσης, από την Α Γυμνασίου μέχρι τη Γ Λυκείου. Για το Γυμνασιακό Κύκλο το ποσό της χορηγίας ήταν 250 ευρώ, για την Α και Β Λυκείου 500 ευρώ και για τη Γ Λυκείου 1000 ευρώ. Ο κ Παπαέλληνας επαίνεσε με θερμά λόγια τα παιδιά και τους γονείς τους υπογραμμίζοντας τη μεγάλη σημασία της εκπαίδευσης στη ζωή των νέων και τόνισε πως ο Όμιλος επενδύει πάντοτε πολλά στην εκπαίδευση του προσωπικού του. Στους δύσκολους καιρούς που διερχόμαστε, είπε, οι νέοι είναι αυτοί στους οποίους προσβλέπουμε για να δώσουν νέα πνοή στην οικονομία και την κοινωνία μας. Ο κ. Παπαέλληνας έδωσε αρκετές συμβουλές στα παιδιά και εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι τόσα πολλά παιδιά του προσωπικού αριστεύουν κάθε χρόνο. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΟΝΙΩΝ Η ικανοποίηση για την αναγνώριση των προσπαθειών των παιδιών τους ήταν έκδηλη στα πρόσωπα των γονιών και συναδέλφων μας: Κίκα Παρπούνα: Είναι με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση που παρευρεθήκαμε και φέτος στην απονομή των βραβείων των αριστούχων παιδιών του προσωπικού. Ειδικά φέτος νιώθουμε ακόμα μεγαλύτερη συγκίνηση που η εταιρεία μας μέσα σε αυτή την δυσάρεστη για όλους οικονομική ύφεση, εξακολουθεί να μας προσφέρει γενναιόδωρα πολλά ωφελήματα. Με αυτή την ενέργεια η εταιρεία δείχνει γι ακόμα μια φορά πόσο επενδύει στον άνθρωπο και πόσο εκτιμά το προσωπικό της. Νιώθουμε υπερήφανοι που είμαστε μέλη της. Χρίστος Χ Χριστοφόρου: Νιώθω περηφάνια για την ψηλή ακαδημαϊκή επίδοση και των δύο παιδιών μου που έχουν βραβευτεί, αλλά και για τον χαρακτήρα και το ήθος τους. Παράλληλα όμως νιώθω και περήφανος που είμαι μέλος του προσωπικού της Εταιρείας Παπαέλληνα η οποία αναγνωρίζει και επιβραβεύει τις σημαντικές αξίες της ζωής όπως είναι η εκπαίδευση. Δεν είναι τυχαίο ότι εργάζομαι εδώ 31 χρόνια. Γιάννος Ιωάννου: Συγχαρητήρια για ακόμα μια χρονιά στην Εταιρεία Παπαέλληνα για τον θαυμάσιο αυτό θεσμό της βράβευσης των αριστούχων μαθητών της εταιρείας. Είναι και ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΣΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΤΟΥΣ αυτό μαζί με τα τόσα άλλα που κάνει, μια ένδειξη πόσο ανθρώπινη και κοινωνική είναι η εταιρεία μας. Εύχομαι να είμαστε πάντα πρωτοπόροι σε όλους τους τομείς και να βαδίζουμε από επιτυχία σε επιτυχία Μαρία Παπακωνσταντίνου: Σίγουρα νιώθω περηφάνια για την κόρη μου γιατί επιτυγχάνει τους στόχους της μόνη της στηριζόμενη στις δικές της δυνάμεις. Η κίνηση αυτή της Εταιρείας μας είναι σημαντική γιατί δίδει κίνητρα στα παιδιά μας να επικεντρώνονται στα μαθήματά τους και να διευρύνουν τις γνώσεις τους. Είναι μια μεγάλη προσφορά όχι μόνο σε εμάς που εργαζόμαστε στην Εταιρεία αλλά και στις οικογένειές μας. Θέκλα Αγγελή: Εργάζομαι στην εταιρία τέσσερα χρόνια. Την πρώτη φορά που άκουσα ότι η Εταιρεία βραβεύει τους άριστους μαθητές, «Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΥΤΗ ΔΙΝΕΙ ΚΙΝΗΤΡΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ΜΕ ΠΙΣΤΗ ΜΠΡΟΣΤΑ»