Εθιζμόρ ζηο Διαδίκηςο Έπεςνα ζηην Ελλάδα

Transcript

1 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ Εθιζμόρ ζηο Διαδίκηςο Έπεςνα ζηην Ελλάδα Α. Σοθόρ 1, Η. Αθαναζιάδηρ 2, Κ. Διάκορ 3, Α. Δούκα 4 1 Π.Σ.Γ.Δ., Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, lsofos@rhodes.aegean.gr 2 Π.Σ.Γ.Δ., Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, athanasiadis@rhodes.aegean.gr 3 Π.Σ.Γ.Δ., Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, diakoskon@gmail.com 4 Π.Σ.Γ.Δ., Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, athanaduk@hotmail.com Πεπίλητη Έλα θαηλφκελν πνπ αλαδχεηαη ζηηο κέξεο καο είλαη ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν. Έξεπλεο, ειιεληθέο θαη δηεζλείο πνπ έρνπλ πξνζαλαηνιηζηεί ζηε κειέηε ηνπ, θαλεξψλνπλ φηη νη έθεβνη απνηεινχλ κηα θνηλσληθή νκάδα πνπ παξνπζηάδεηαη σο «πςεινχ θηλδχλνπ». θνπφο, ινηπφλ, ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα δηαπηζησζεί ην κέγεζνο ηνπ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν ζε καζεηέο Γπκλαζίνπ θαη Λπθείνπ ζηελ Διιάδα, ειηθίαο 13 έσο 18 εηψλ. Δπηκέξνπο ζηφρνη είλαη λα δηεξεπλεζεί ε δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζηνπο λένπο θαη λα εμεξεπλεζνχλ παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εζηζκφ. Γηα ην ιφγν απηφ, δηεμήρζε πνζνηηθή έξεπλα, κε δηαγλσζηηθφ εξσηεκαηνιφγην ζε καζεηέο. Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο έδεημαλ πνζνζηφ εζηζκνχ ζην ζχλνιν ησλ εξσηεζέλησλ 11,82%. Σα απνηειέζκαηα απηά αλαδεηθλχνπλ παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θαηλφκελνπ ηνπ εζηζκνχ ζηνπο έθεβνπο, ελψ, κέζα απφ ηα πνξίζκαηα ηεο δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο, πξνζθέξνπλ πξνηάζεηο γηα πηζαλνχο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο θαη κέηξα πξφιεςεο πνπ απεπζχλνληαη ζην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ, ζην ζρνιηθφ πεξηβάιινλ θαη ζε θάζε εκπιεθφκελν θνξέα. Λέξειρ κλειδιά: εθιζμόρ, Διαδίκηςο, μαθηηέρ 1. Ειζαγυγή Σν Γηαδίθηπν έρεη ραξαθηεξηζηεί σο κηα πνιχηηκε πεγή γλψζεο, έλα εξγαιείν ελεκέξσζεο, ξνήο πιεξνθφξεζεο, επηθνηλσλίαο θαη δηαζθέδαζεο. Γηαδξακαηίδεη, θαη ζα εμαθνινπζεί λα δηαδξακαηίδεη, ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ζεκεξηλή επνρή, παξέρνληαο ζεκαληηθά νθέιε θαη δηεπθνιχλζεηο ζηνλ άλζξσπν. Απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο εθαξκνγέο ηεο ηερλνινγίαο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ θαη ε ρξήζε ηνπ επεθηείλεηαη ξαγδαία κεηαμχ φισλ ησλ ειηθηαθψλ νκάδσλ, ε πξφζβαζε έρεη γίλεη πιένλ εθηθηή ζηνλ θαζέλα θαη ν αξηζκφο ησλ ρξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ απμάλεηαη παγθνζκίσο κε πςειφ ξπζκφ. Όκσο, ζεκαληηθά πξνβιήκαηα κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ ηελ αιφγηζηε ρξήζε θαη απφ ηελ έιιεηςε ελεκέξσζεο θαη πιεξνθφξεζεο, ηδηαίηεξα ζε φ, ηη αθνξά ηνπο εθήβνπο θαη γεληθφηεξα ηνπο λένπο (νθφο 2009). Η πην ζπλεζηζκέλε πξνβιεκαηηθή ζπκπεξηθνξά έρεη λα θάλεη κε ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ, ε νπνία επηθέξεη θαη άιιεο ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηε δσή ηνπ αλζξψπνπ. ηελ πξνζπάζεηα νξηζκνχ ηεο ππεξβνιηθήο ρξήζεο ηνπ Γηαδηθηχνπ απφ ηνλ άλζξσπν, πνιιέο νλνκαζίεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ απφ ηνπο επηζηήκνλεο. Η ιέμε εθιζμόρ έρεη πξνθαιέζεη αξθεηέο ζπδεηήζεηο θαη δηαθσλίεο, θαζψο δελ είλαη ιίγνη νη επηζηήκνλεο πνπ πηζηεχνπλ φηη ν εθιζμόρ κπνξεί λα ππάξμεη κφλν ζε πεξηπηψζεηο πνπ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

2 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 826 ζπκπεξηιακβάλεηαη ε ρξήζε ή ε ρνξήγεζε ρεκηθψλ νπζηψλ (Bratter and Forrest, 1985). Παξφια απηά, ηηο δχν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο νη ςπρνιφγνη έρνπλ αξρίζεη λα αλαγλσξίδνπλ φηη νη εζηζκνί αλαπηχζζνληαη πην πνιχ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο αζζελείο παξά απφ ρεκηθέο νπζίεο. Απηή ε πεπνίζεζε εμεγείηαη θαη απφ ηελ επηζηήκε ηεο Νεπξνβηνινγίαο, απφ ηελ έθιπζε ληνπακίλεο (λεπξνδηαβηβαζηήο εδνλήο) απφ ηνλ νξγαληζκφ ηε ζηηγκή ηνπ ελζνπζηαζκνχ ή ηεο ηθαλνπνίεζεο. Πξνθαιείηαη απφ κε ρεκηθή δηαδηθαζία αιιά έρεη ηηο ίδηεο επηδξάζεηο ζηνλ άλζξσπν φπσο ην αιθνφι θαη νη λαξθσηηθέο νπζίεο. Ίζσο έηζη εμεγείηαη θαη ην γεγνλφο φηη νη άλζξσπνη ζπλεζίδνπλ λα ιέλε ζηελ θαζεκεξηλή γιψζζα φηη θάπνηνο είλαη εθιζμένορ ζε πνιιά πξάγκαηα φπσο ην θαγεηφ, ην ζεμ, ηνλ ηδφγν, ηα ςψληα, ηε δνπιεηά. (Truan, 1993). Απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90, εθδειψζεθε ελδηαθέξνλ απφ ηνπο επηζηήκνλεο γηα ηελ εκθάληζε ηνπ θαηλφκελνπ ηεο ππεξβνιηθήο ρξήζεο ηεο λέαο ηερλνινγίαο. Σν 1990, ν Keepers πξψηνο, κηιάεη γηα ηεσνολογική εξάπηηζη παίξλνληαο αθνξκή απφ έλα κηθξφ αγφξη εμαξηεκέλν απφ ηα βηληενπαηρλίδηα. Σν 1991, ε Shotten αλαθέξεηαη ζηνλ εθιζμό ζηοςρ ηλεκηπονικούρ ςπολογιζηέρ θαη ζηνπο εξαπηημένοςρ ρξήζηεο απηψλ, πνπ ζπλήζσο είλαη άληξεο πνπ έρνπλ κεγάιν ελδηαθέξνλ γηα ηελ ηερλνινγία θαη ηελ επηζηήκε. Γελ εμαηξεί θαη ηηο γπλαίθεο, πνπ έρνπλ κελ ιηγφηεξν ελδηαθέξνλ λα αγνξάζνπλ έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ζε ζρέζε κε ηνπο άληξεο, αιιά φηαλ ην θάλνπλ, έρνπλ ηηο ίδηεο πηζαλφηεηεο λα εζηζηνχλ ζηε ρξήζε ηνπ (Shotten, 1991). Σα δεδνκέλα άιιαμαλ κέζα ζηε δεθαεηία κε ηελ αικαηψδε αλάπηπμε ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη πιένλ δε κηιάκε γηα εζηζκφ ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή αιιά γηα εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν. Χζηφζν, δελ ππάξρεη αθφκα έλαο ζπγθεθξηκέλνο νξηζκφο γηα ην θαηλφκελν, παξά ην γεγνλφο φηη φινη νη επηζηήκνλεο ζπκθσλνχλ γηα ηελ χπαξμε ηνπ πξνβιήκαηνο. Κάζε επηζηήκνλαο νξίδεη κε ην δηθφ ηνπ ηξφπν ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν: Ο Griffiths πηζηεχεη φηη είλαη έλα είδνο ηνπ εζηζκνχ ζηελ ηερλνινγία, αθξηβψο φπσο θαη ν εζηζκφο ζηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. Ο εζηζκφο ζε θάζε είδνπο ηερλνινγία είλαη θαη απηφο έλα ππνζχλνιν ζπκπεξηθνξηζηηθψλ εζηζκψλ, φπσο ν παζνινγηθφο ηδφγνο (Griffiths, M. D., 1998). Ο Kandell νξίδεη ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν σο κηα ςπρνινγηθή εμάξηεζε ηνπ ρξήζηε, αλεμάξηεηα κε ηη δξαζηεξηφηεηα έρεη φηαλ ζπλδέεηαη θαη πινεγείηαη ζην Γηαδίθηπν (Kandell, J. J.,1998). Απφ ηνλ Davis νξίζηεθε ε παθολογική σπήζη ηος Διαδικηύος. χκθσλα κε ηνλ Davis, δηαθξίλνληαη δχν ηχπνη παζνινγηθήο ρξήζεο ηνπ Γηαδηθηχνπ: ε ζπγθεθξηκέλε παζνινγηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ (SPIU), πνπ αλαθέξεηαη ζε εθείλνπο πνπ ηθαλνπνηνχλ ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο, φπσο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο, δεκνπξαζίεο, ηξαπεδηθέο ζπλαιιαγέο, δηαθίλεζε πνξλνγξαθηθνχ πιηθνχ, θαη ε γεληθεπκέλε παζνινγηθή ρξήζε (GPIU), πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηε γεληθή θαη πνιπδηάζηαηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ δίρσο θάπνην πξνθαζνξηζκέλν ζηφρν (Davis, 2001). Δμαηηίαο απηήο ηεο δηαθσλίαο πνπ επηθξαηεί κεηαμχ ησλ επηζηεκφλσλ, είλαη δχζθνιν λα νξηζηεί κε έλαλ κνλαδηθφ ηξφπν ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν. Απηή ε θαηάζηαζε επηδεηλψλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη δελ έρεη απνθαζηζηεί αθφκα, απφ ηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα, αλ ην θαηλφκελν εκπίπηεη ζηελ θαηεγνξία ηεο δηαηαξαρήο θαη αλ πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζεί ζην Ακεξηθαληθφ Σαμηλνκηθφ Φπρηαηξηθφ χζηεκα DSM. Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2010 πξνηάζεθε ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν κε ηνλ φξν «Internet Addiction Disorder», σο κία απφ ηηο λέεο πξνο έληαμε ςπρηαηξηθέο ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ

3 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ δηαηαξαρέο. Η ηαρχηαηε εμάπισζε ηνπ θαηλφκελνπ είλαη παγθφζκηα, θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επίζεο ηαρχηαηε δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ, δεκηνπξγνχληαη θφβνη γηα απμεηηθέο ηάζεηο. Πξφθεηηαη γηα έλα θαηλφκελν πνπ θαίλεηαη λα παξνπζηάδεη θξνχζκαηα ζε φιεο ηηο ειηθίεο θαη ηηο θνηλσληθέο νκάδεο. χκθσλα κε ηηο πην πξφζθαηεο έξεπλεο, εθηηκάηαη φηη πεξίπνπ 9 εθαηνκκχξηα Ακεξηθαλνί θαη 10 εθαηνκκχξηα Κηλέδνη πνιίηεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο εζηζκέλνη ζην Γηαδίθηπν, κε επηπηψζεηο ζηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο, πνπ πεξηιακβάλνπλ απψιεηα ειέγρνπ ησλ παξνξκήζεσλ, έληνλε επηζπκία γηα απφζπξζε, θνηλσληθή απνκφλσζε, ζπδπγηθά πξνβιήκαηα, αθαδεκατθέο απνηπρίεο θαη νηθνλνκηθά ρξέε (Διιεληθή Δηαηξία Μειέηεο Γηαηαξαρήο Δζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν, 2010). Σν θαηλφκελν ηνπ εζηζκνχ ησλ λέσλ ζην Γηαδίθηπν ηείλεη λα πάξεη επηθίλδπλεο δηαζηάζεηο θαη ζηε ρψξα καο. Όπσο ζα δνχκε θαη παξαθάησ, ζχκθσλα κε ηα πξψηα επηζηεκνληθά ζηνηρεία, ν εζηζκφο θπκαίλεηαη ζε πνζνζηφ 8% κε 15%, ζε κηα ρψξα πνπ ε δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ θπκαίλεηαη αθφκε ζε ρακειά επίπεδα. Η ειηθία ησλ ρξεζηψλ έρεη ηελ ηάζε λα πνηθίιεη αλάινγα κε ηελ έξεπλα, αλ θαη ηα πεξηζζφηεξα εξεπλεηηθά δεδνκέλα ηαμηλνκνχλ ηνπο θνηηεηέο θαη ηνπο εθήβνπο ζηαζεξά σο ηηο νκάδεο κε ηνλ πςειφηεξν θίλδπλν γηα εζηζκφ κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ. Ο ςεθηαθφο γξακκαηηζκφο (Sofos 2010) ησλ παηδηψλ ζηελ Διιάδα, πνπ μεθίλεζε ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ κέζα απφ ηελ εκπεηξηθή ελαζρφιεζε, θαη φρη σο απνηέιεζκα ζπληνληζκέλεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, ίζσο απνηειεί ηελ εμήγεζε απηνχ ηνπ επξήκαηνο. 2. Σκοπόρ και ζηόσοι ηηρ έπεςναρ θνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη λα δηεξεπλεζεί ην πνζνζηφ ηνπ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν ζε εθήβνπο καζεηέο ζηελ Διιάδα, ειηθίαο 13 έσο 18 εηψλ. Σν εξψηεκα κε άιια ιφγηα είλαη λα αλαδεηρζεί ην πξφβιεκα ηνπ εζηζκνχ ζηηο λεαξέο ειηθίεο θαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ππφ ην πξίζκα ησλ ζπλζεθψλ θάησ απφ ηηο νπνίεο εκθαλίδεηαη. Σα επηκέξνπο εξεπλεηηθά εξσηήκαηα είλαη: 1) ε πνην βαζκφ ρξεζηκνπνηνχλ καζεηέο ην Γηαδίθηπν;, 2) Πνην είλαη ην πνζνζηφ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν ζηνπο εθήβνπο ηεο Διιάδαο;, 3) Ο εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν δηαθνξνπνηείηαη ζε ζρέζε κε ην θχιν;, 4) Πνηνη είλαη νη παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν; 3. Μεθοδολογική πποζέγγιζη Η κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε δνκείηαη ζε 5 ζηάδηα. ην πξψην, γίλεηαη εθηελήο αλαζθφπεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο ζρεηηθά κε ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν. Δληνπίζηεθαλ θαη κειεηήζεθαλ παξφκνηεο έξεπλεο, ηφζν δηεζλείο, φζν θαη ειιεληθέο. Μηα ζεκαληηθή παξαηήξεζε ήηαλ ε πεξηνξηζκέλε έθηαζε ησλ εξεπλψλ ζηελ Διιάδα. Πνιχ ιίγεο έξεπλεο ήηαλ δηαζέζηκεο, ελψ ν θχξηνο φγθνο ησλ πεγψλ πνπ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

4 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 828 αμηνπνηήζεθαλ γηα ηελ εξγαζία πξνήιζε απφ δηεζλείο έξεπλεο. Η ειάρηζηε εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ην θαηλφκελν ηνπ εζηζκνχ ζηελ Διιάδα ζε καζεηέο ήηαλ αθφκε έλαο ιφγνο γηα ηελ πξνζπάζεηα απηή. ε δεχηεξν ζηάδην, βάζεη ησλ εξεπλεηηθψλ ζηφρσλ, έγηλε βαζχηεξε κειέηε ηνπ ζεσξεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ πεξηβάιιεη ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν. Έηζη, κειεηήζεθαλ πξνεγνχκελεο επηζηεκνληθέο έξεπλεο, άξζξα ζε επηζηεκνληθά πεξηνδηθά, βηβιία, ηζηνζειίδεο θαη δηάθνξεο άιιεο πεγέο, ζρεηηθά κε ηηο βαζηθέο ζεσξεηηθέο έλλνηεο, ηνπο ηχπνπο εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν, ηα πξψηα ζεκάδηα, ηηο αηηίεο, ηηο ζπλέπεηεο θαη ηνπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζήο ηνπ. Βάζεη ηεο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθφπεζεο ηνπ θαηλφκελνπ, ζηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα, ην πξνζεγγίδνπκε ζχκθσλα κε ηελ Κ. Young (1996). Σν γεγνλφο φηη ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν δελ είλαη εληαγκέλνο ζην DSM (Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorders) θαη άξα δελ είλαη κηα επίζεκα απνδεθηή δηαηαξαρή, πξνβιεκάηηζε ηελ Young, ε νπνία φκσο βξήθε ηνλ ηξφπν λα δεκηνπξγήζεη ηα δηαγλσζηηθά θξηηήξηά ηνπ. Δμέηαζε θαη δηαπίζησζε ηε ζεκαληηθή νκνηφηεηα ηνπ κε ηνλ παζνινγηθφ ηδφγν, κηα δηαηαξαρή εληαγκέλε ζην DSM. Έπεηηα, επέιεμε απφ ηα 10 δηαγλσζηηθά θξηηήξηα, πνπ παξείρε ην DSM γηα ηνλ παζνινγηθφ ηδφγν, ηα 8, πνπ πίζηεςε φηη έρνπλ βάζε θαη ηα πξνζάξκνζε ζηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν. Έρνληαο σο νδεγφ ηνλ παζνινγηθφ ηδφγν, ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν κπνξεί λα ζεσξεζεί κηα δηαηαξαρή ειέγρνπ ησλ παξνξκήζεσλ ρσξίο ηε ρξήζε ηνμηθψλ νπζηψλ. Η ιίζηα κε ηα 8 δηαγλσζηηθά θξηηήξηα ηεο Young, έρνπλ ηελ κνξθή εξσηεκαηνινγίνπ θαη αθνινπζνχλ παξαθάησ (Young, 1996a): 1) Αηζζάλεζηε πνιχ πξνζεισκέλνο/ε ζην Γηαδίθηπν; (ζθέθηεζηε ζπλέρεηα ηελ πξνεγνχκελε αιιά θαη ηελ επφκελε πινήγεζε ζαο;) 2) Αηζζάλεζηε φηη ρξεηάδεζηε φιν θαη πεξηζζφηεξν ρξφλν ζην Γηαδίθηπν γηα λα είζηε επραξηζηεκέλνο/ε; 3) Έρεηε πξνζπαζήζεη επαλεηιεκκέλσο λα ειέγμεηε, κεηψζεηε, δηαθφςεηε ηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ αλεπηηπρψο; 4) Όηαλ πξνζπαζείηε λα θφςεηε ηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ αηζζάλεζηε θαθφθεθνο/ε, αλήζπρνο/ε, ή ζε άζρεκε ςπρηθή θαηάζηαζε; 5) Παξακέλεηε κέζα ζην Γηαδίθηπν παξαπάλσ απφ φζν ζθνπεχαηε; 6) Έρεηε βάιεη ζε θίλδπλν ζεκαληηθέο ζρέζεηο ζαο ή καζήκαηα θαη δνπιεηέο εμαηηίαο ηνπ Γηαδηθηχνπ; 7) Έρεηε πεη ςέκαηα ζε κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ζαο ή ζε γηαηξνχο ή ζε άιινπο γηα λα απνθξχςεηε ηελ έθηαζε ηεο απαζρφιεζήο ζαο ζην Γηαδίθηπν; 8) Υξεζηκνπνηείηε ην Γηαδίθηπν ζαλ κηα δηέμνδν δηαθπγήο απφ ηα πξνβιήκαηα ζαο ή γηα λα αλαθνπθηζηείηε απφ κηα δπζάξεζηε θαηάζηαζε; Οη εξσηεζέληεο απαληάλε κε έλα ΝΑΙ ή ΟΥΙ ζηα 8 ζεκεία. χκθσλα κε απηήλ ηελ πξνζέγγηζε, νη εζηζκέλνη ρξήζηεο ζα πξέπεη λα παξνπζηάδνπλ 5 ζεηηθέο απαληήζεηο απφ ηηο 8 εξσηήζεηο πνπ ζηνηρεηνζεηνχλ ην δηαδηθηπαθφ εζηζκφ. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ

5 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ ην ηξίην ζηάδην, έγηλε ζπζηεκαηνπνίεζε ησλ εξεπλεηηθψλ εξγαζηψλ πνπ εληνπίζηεθαλ, αλαζχξζεθαλ εξεπλεηηθά εξγαιεία ζχκθσλα κε ηηο εθάζηνηε πξνζεγγίζεηο ηνπ θαηλφκελνπ θα ζηε ζπλέρεηα επηιέρηεθε σο εξεπλεηηθφ εξγαιείν ην εξσηεκαηνιφγην ηεο Κ. Young (1996), πνπ αμηνπνηήζεθε ζηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα. Η ιίζηα κε ηα 8 δηαγλσζηηθά θξηηήξηα ηεο Young, κεηαθξάζηεθε κε θαηάιιειν ηξφπν ψζηε λα απεπζχλεηαη ζε εθήβνπο καζεηέο, ζε χθνο απιφ θαη πξνζηηφ, αιιά ηαπηφρξνλα θαη θαηαλνεηφ θαη ζαθέο σο πξνο ηελ δηαηχπσζή ηνπ. Σν εξσηεκαηνιφγην ηεο Young έρεη ρξεζηκνπνηεζεί κε απνηειεζκαηηθφηεηα ζε έξεπλεο, ηφζν δηεζλψο φζν θαη ζηελ Διιάδα, θπξίσο ζε πνζνηηθέο, ζρεηηθά κε ηελ δηάγλσζε ηνπ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν. Δλδεηθηηθά., έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ζε φιεο ηηο πνζνηηθέο έξεπλεο πνπ δηελεξγεί ε Dr. K. Young, ζε έξεπλεο ηνπ ςπρηαηξηθνχ ηκήκαηνο ηνπ Ννζνθνκείνπ ζηελ Κίλα ζε εθήβνπο (F. Cao and L.Su, 2006), ζε έξεπλεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Δπηζηήκεο θαη Σερλνινγίαο ηεο Ννξβεγίαο, επίζεο ζε εθήβνπο ειηθίαο απφ 12 έσο 18 εηψλ (Johansson A. and Gυtestam K. G.,2004 ). ηελ Διιάδα, ελδεηθηηθά, ην εξσηεκαηνιφγην έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ έξεπλα ηεο Μνλάδαο Δθεβηθήο Τγείαο (Μ.Δ.Τ.) ηεο Β' Παηδηαηξηθήο Κιηληθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ πνπ ιεηηνπξγεί ζην Παξάξηεκα ηνπ Ννζνθνκείνπ Παίδσλ «Π & Α. Κπξηαθνχ», ζε εθήβνπο ζρεηηθά κε ηελ ρξήζε θαη ηελ θαηάρξεζε ηνπ Γηαδηθηχνπ. Δπηπιένλ, ην πξψην κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ αθνξνχζε θπξίσο δεκνγξαθηθά θαη πξνζσπηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ. Σν ηέηαξην ζηάδην ηεο εξγαζίαο ππήξμε ε δηεμαγσγή ηεο πνζνηηθήο έξεπλαο. Η έξεπλα δηεμήρζε ην δηάζηεκα Απξηιίνπ-Μαΐνπ 2010, ζε 10 ζρνιεία (5 Γπκλάζηα θαη 5 Λχθεηα), ζε 3 πεξηνρέο ηεο Διιάδαο, ηελ Αηηηθή, ηε Υαιθίδα θαη ηε Ρφδν. πλνιηθά ζπγθεληξψζεθαλ εξσηεκαηνιφγηα. Απφ απηά, ηα 566 πξνήιζαλ απφ καζεηέο Γπκλαζίνπ θαη ηα 525 απφ καζεηέο Λπθείνπ. Σν θχιν, ε ειηθία, ε πεξηνρή, ην ζρνιείν, ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ γνλέσλ, νη πξνηηκήζεηο ζηα ζρνιηθά καζήκαηα. είλαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ πνπ εξσηήζεθαλ ζην εξσηεκαηνιφγην. Αθνινχζεζε ε επεμεξγαζία θαη ε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηα εξσηεκαηνιφγηα, ε νπνία πεξηιακβάλεη 2 επίπεδα. ε πξψην επίπεδν γίλεηαη Πεξηγξαθηθή ηαηηζηηθή Αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ κε ηελ ρξήζε ηνπ Excel. ε δεχηεξν επίπεδν ρξεζηκνπνηήζεθε ε κέζνδνο ησλ δηαζηαπξνχκελσλ πηλάθσλ ή πηλάθσλ δηπιήο εηζφδνπ γηα ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ (Olivier Martin, 2007). ηελ πεξίπησζε απηή, παξνπζηάζηεθαλ θαη ζπδεηήζεθαλ κφλν νη δηαζηαπξψζεηο πνπ θάλεθαλ λα είλαη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθέο, έπεηηα απφ ειέγρνπο ρ 2. Γηα ηελ αλάιπζε απηή ρξεζηκνπνηήζεθε ην ζηαηηζηηθφ παθέην SPAD. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάζηεθαλ ηα απνηειέζκαηα θαη ε ζπδήηεζε γχξσ απφ απηά. ην πέκπην ζηάδην, πξαγκαηνπνηήζεθε ζπλέληεπμε κε ηνπο εηδηθνχο ηεο Μνλάδαο Δθεβηθήο Τγείαο (Μ.Δ.Τ.). Οη επηζηήκνλεο Μ.Δ.Τ. εξσηήζεθαλ γηα ηε δηθή ηνπο έξεπλα γηα ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν θαζψο θαη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο αληηκεησπίζηεθαλ ηα πεξηζηαηηθά εζηζκέλσλ ζην Γηαδίθηπν εθήβσλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπκε, αλ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο καο ζπκπίπηνπλ κε απηά πνπ έρνπλ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

6 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 830 πξαγκαηνπνηεζεί απφ ην ζπγθεθξηκέλν ειιεληθφ νξγαληζκφ. 4. Αποηελέζμαηα και ζςζήηηζη αποηελεζμάηυν Σα απνηειέζκαηα θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ αλαθέξνληαη παξαθάησ, αθνξνχλ ζην ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο ηεο παξνχζαο έξεπλαο θαη δελ κπνξνχλ λα γίλνπλ γεληθεχζεηο ζην γεληθφ πιεζπζκφ ησλ καζεηψλ ηεο επηθξάηεηαο. ρεηηθά, ινηπφλ, κε ην ππώηο επεςνηηικό επώηημα, έλα πξάγκα πνπ ζα κπνξνχζε λα ζρνιηαζηεί είλαη ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ δειψλεη φηη δηαζέηεη ζχλδεζε ζην Γηαδίθηπν ζην ζπίηη ηνπ. χκθσλα κε ηελ έξεπλα, ην πνζνζηφ απηφ αγγίδεη ην 80%. Σν 67% ησλ καζεηψλ πνπ δελ δηαζέηνπλ ζχλδεζε ζην ζπίηη, θαηαθεχγνπλ ζε άιια κέξε, θπξίσο ζε internet θαθέ, γηα λα ζπλδεζνχλ. Απφ απηφ θαίλεηαη φηη ηειηθά, ζην ζχλνιν ησλ καζεηψλ, ην 93% ρξεζηκνπνηεί ην Γηαδίθηπν κε ηνλ έλαλ ή ηνλ άιιν ηξφπν. ρεηηθά κε ην δεύηεπο επεςνηηικό επώηημα, ην πνζνζηφ ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ ζην Γηαδίθηπν αλήιζε ζην 12%. Σν πνζνζηφ απηφ δηακνξθψλεηαη ζηα ίδηα πεξίπνπ επίπεδα ηφζν γηα ην Γπκλάζην φζν θαη ην Λχθεην. ην ζχλνιν ησλ παηδηψλ πνπ παξνπζίαζαλ ζπκπηψκαηα εμάξηεζεο ζην Γηαδίθηπν ην 55% ήηαλ αγφξηα. Δπηπιένλ, απφ απηνχο, νη καζεηέο ηεο «Θεσξεηηθήο» θαηεχζπλζεο απνηεινχλ ην 23%, ηεο «Θεηηθήο» ην 32%, ελψ ηεο «Σερλνινγηθήο» ην 45%. Χο πξνο ηηο ζρνιηθέο ηνπ επηδφζεηο, ην 48% απνηειείηαη απφ «θαινχο» καζεηέο, πνπ έρνπλ ζεκεηψζεη βαζκνινγία απφ 14 έσο 17, νη «άξηζηνη» καζεηέο, πνπ πέηπραλ βαζκνινγία άλσ ηνπ 18, απνηεινχλ ην 36% ησλ εζηζκέλσλ, ελψ νη καζεηέο κε βαζκνινγία θάησ ηνπ 13, ην 16%. Η ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ απηψλ (84%) δηαζέηεη ζχλδεζε Γηαδηθηχνπ ζην ζπίηη, ελψ ηαπηφρξνλα ην 73% ρξεζηκνπνηεί θαη άιινπο ρψξνπο. Χο πξνο ηα δηαγλσζηηθά θξηηήξηα, νη καζεηέο πνπ βξέζεθαλ εζηζκέλνη απάληεζαλ κε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία «ΝΑΙ» ζην 5 ν θαη 8 ν δηαγλσζηηθφ θξηηήξην κε πνζνζηφ 91% θαη 89% αληίζηνηρα. ηα δηαγλσζηηθά θξηηήξηα 1,4 θαη 6 νη εζηζκέλνη απαληνχλ «ΝΑΙ» κε πνζνζηά 76%, 74% θαη 71% αληίζηνηρα, ελψ ην 2 ν αθνινπζεί κε 69%. Αληίζεηα, ην 3 ν θξηηήξην είλαη απηφ πνπ νη εζηζκέλνη θαίλεηαη λα απαληνχλ «ΝΑΙ» κε πνζνζηφ 43% έλαληη ηνπ «ΟΥΙ», θαζψο θαη ζην 7 ν φπνπ ηα «ΝΑΙ» θαη ηα «ΟΥΙ» κνηξάδνληαη (50%-50%). Σν ηπίηο επεςνηηικό επώηημα είλαη ε δηαθνξνπνίεζε ηνπ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν ζε ζρέζε κε ην θχιν ησλ καζεηψλ. ην ζχλνιν ηεο έξεπλαο, αγφξηα θαη θνξίηζηα θαίλεηαη λα παξνπζηάδνπλ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά εζηζκνχ ζε ζρέζε κε ηα θξηηήξηα ηεο Young. Σα αγφξηα θαίλεηαη λα είλαη πην επηξξεπή ζηελ ιαλζαζκέλε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή. Σν πνζνζηφ εζηζκνχ ζηα αγφξηα είλαη 15% ελψ ζηα θνξίηζηα πεξηνξίδεηαη ζην 9%. Σα αγφξηα απνηεινχλ ην 55% ηνπ ζπλφινπ ησλ εζηζκέλσλ ελψ ηα θνξίηζηα ην 45%. Δίλαη έλα εχξεκα ην νπνίν είλαη θνηλφ ζε φιεο ηηο έξεπλεο ζηελ Διιάδα αιιά θαη παγθνζκίσο. Έηζη θαίλεηαη λα απαληάηαη ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα ηνπ θαηά πφζν παίδεη ξφιν ε δηαθνξά θχινπ ζηελ εκθάληζε ηνπ εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν. Βέβαηα, πξέπεη λα παξαηεξεζεί φηη ηα πνζνζηά εζηζκνχ πνπ παξνπζηάδνπλ ηα θνξίηζηα δελ είλαη θαζφινπ ακειεηέα θαη ίζσο λα δηαθαίλεηαη ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ

7 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ θάπνηα αχμεζε ζε ζχγθξηζε κε ηα πξνεγνχκελα ρξφληα, αθνχ θαη κηα έξεπλα ηεο Υίνπ, ην πξνεγνχκελν έηνο, έδεημε ηζνθαηαλνκή ησλ εζηζκέλσλ ζην θχιν πνπ ήηαλ θάηη πξσηνθαλέο ζηα ηζηνξηθά ησλ εξεπλψλ. ρεηηθά κε ην ηέηαπηο επεςνηηικό επώηημα, νη παξάγνληεο ζηνπο νπνίνπο δφζεθε ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ έξεπλα ήηαλ 1) ε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζην ζπίηη ή ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο, θπξίσο ζε internet café θαη 2) ην ζρνιηθφ πεξηβάιινλ, θπξίσο εμεηάδνληαο κεηαβιεηέο φπσο ηα ζρνιηθά καζήκαηα πξνηίκεζεο ησλ καζεηψλ θαη ηηο ζρνιηθέο ηνπο επηδφζεηο. Με ηε κέζνδν ηεο δηαζηαχξσζεο ησλ κεηαβιεηψλ (φπσο, γηα παξάδεηγκα, ε δηαζηαχξσζε ηεο κεηαβιεηήο ηνπ εζηζκνχ κε ην θχιν, ηελ πεξηνρή, ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ γνλέσλ θ.α.), δηαθάλεθαλ νη κεηαβιεηέο πνπ ζρεηίδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ κε άιιεο κεηαβιεηέο. Όπσο πξναλαθέξζεθε, ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ έρνπλ ζχλδεζε ζην Γηαδίθηπν απφ ην ζπίηη ηνπο αγγίδεη ην 80%. Παξαηεξείηαη φκσο φηη ην 67% απηψλ πνπ δελ έρνπλ ζχλδεζε ζην ζπίηη, θαηαθεχγνπλ ζε άιια κέξε, θπξίσο ζε internet θαθέ, γηα λα ζπλδεζνχλ. Απφ απηά πξνθχπηεη φηη, ζην ζχλνιν ησλ καζεηψλ, ην 93% ρξεζηκνπνηεί ην Γηαδίθηπν κε ηνλ έλαλ ή ηνλ άιιν ηξφπν. Αθφκα πην εληππσζηαθφ είλαη ην γεγνλφο φηη αθφκα θαη νη καζεηέο πνπ δελ δηαζέηνπλ ζχλδεζε ζην ζπίηη βξίζθνληαη ζε πνζνζηφ 9% εζηζκέλνη, ελψ ην 73% φισλ ησλ εζηζκέλσλ επηζθέπηνληαη άιινπο ρψξνπο, είηε έρνπλ, είηε δελ έρνπλ ζχλδεζε ζην ζπίηη. Φπζηθά, απηφ ην «αιινχ» ζπλδέεηαη άκεζα κε ηα internet θαθέ, θάηη πνπ δελ απνηειεί θαη κεγάιε έθπιεμε, αθνχ ν θαζέλαο έρεη παξαηεξήζεη ηελ αικαηψδε αχμεζε πνπ γλσξίδνπλ ηα ζπγθεθξηκέλα κέξε. Μάιηζηα, φπσο πξνθχπηεη απφ δηαζηαπξψζεηο ησλ δεδνκέλσλ, ε πξνηίκεζε θάπνησλ καζεηψλ λα πεγαίλνπλ ζε ρψξνπο εθηφο ζπηηηνχ γηα λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Γηαδίθηπν, θαίλεηαη λα ζρεηίδεηαη κε ηελ ζρνιηθή επίδνζή ηνπο αιιά θαη κε ηελ θιίζε ηνπο ζε ζπγθεθξηκέλα καζήκαηα. ρεηηθά κε ηελ πξνηίκεζε ζρνιηθψλ καζεκάησλ ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ, είλαη εληππσζηαθφ ην γεγνλφο φηη ζην ζχλνιν ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ ην 45% απνηεινχλ καζεηέο πνπ πξνηηκνχλ καζήκαηα πνπ είλαη θνληά ζηε λέα Σερλνινγία. Απφ ηελ άιιε, νη καζεηέο ηεο ζεσξεηηθήο θαηεχζπλζεο θαίλεηαη λα έρνπλ ην κηθξφηεξν πξφβιεκα. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ παξνχζα έξεπλα, ζε φηη αθνξά ηε ζρνιηθή επίδνζε ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ, ην κεγάιν πνζνζηφ αλήθεη ζηελ θιίκαθα ησλ «θαιψλ» καζεηψλ κε 48%, αθνινπζεί ην γθξνππ ησλ «άξηζησλ» καζεηψλ κε 36% θαη έπεηαη ην γθξνππ ησλ «κέηξησλ» καζεηψλ κε 16%. Παξφια απηά, ππάξρεη εδψ ην ζηνηρείν φηη νη πεξηζζφηεξνη καζεηέο απάληεζαλ ζηα εξσηεκαηνιφγηα φηη είλαη «θαινί» θαη «άξηζηνη» καζεηέο (90%). Γη απηφ θαη ζηελ αλάιπζε ησλ πνζνζηψλ εζηζκνχ αλά θιίκαθα βαζκνινγίαο, ζηα πιαίζηα ηεο αληηζηνίρεζεο ησλ κεηαβιεηψλ απηψλ ζηελ έξεπλα απηή, δηαπηζηψζεθε φηη νη «κέηξηνη» καζεηέο έρνπλ πνζνζηφ εζηζκνχ 18,5% ελψ νη «θαινί» 12% θαη νη «άξηζηνη» 10%. 5. Σςζήηηζη ρεηηθά κε ην 1 ν εξεπλεηηθφ εξψηεκα, ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ δηαζέηεη Γηαδίθηπν ζην ζπίηη αγγίδεη ην 80%, ελψ ε δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζε φιν ηνλ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

8 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 832 πιεζπζκφ ηεο Διιάδαο ζχκθσλα κε ηα ηειεπηαία ζηνηρεία δελ μεπεξλάεη ην 50% ( θάηη πνπ απνηππψλεη ηελ εμάπισζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζε άηνκα κηθξφηεξεο ειηθίαο. ρεηηθά κε ην 2 ν εξεπλεηηθφ εξψηεκα, ην πνζνζηφ εζηζκνχ πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ παξνχζα έξεπλα, απνηειεί γηα έλα πνζνζηφ ην νπνίν ζπκθσλεί κε ηηο πεξηζζφηεξεο έξεπλεο ζηελ Διιάδα. Αλ εμαηξεζεί ε έξεπλα ηεο Μνλάδαο Δθεβηθήο Τγείαο ε νπνία δηεμήρζε ζε πεξηνρέο ηεο Αηηηθήο θαη έδεημε πνζνζηά εζηζκνχ ηεο ηάμεο ηνπ 1%, νη ππφινηπεο έξεπλεο δείρλνπλ πνζνζηά εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν απφ 9% έσο θαη 15%. Κάπνηνη απφ ηνπο εξεπλεηέο αλαθέξνπλ σο ιφγν γηα απηή ηελ χπαξμε ηφζν κεγάιεο δηαθνξάο κεηαμχ ησλ εξεπλψλ πξνβιήκαηα κεζνδνινγηθήο θχζεσο, δείγκαηνο θαη εξγαιείσλ κέηξεζεο. Δπίζεο ηνλίδνπλ φηη ίζσο ηα παηδηά ζηελ πεξηθέξεηα κπνξνχλ λα εζηζηνχλ πην εχθνια ζην Γηαδίθηπν απφ ηα παηδηά ηνπ θέληξνπ, θαζψο έρνπλ πεξηζζφηεξε ειεπζεξία ρξφλνπ θαη πην πεξηνξηζκέλν πεδίν δξαζηεξηνηήησλ, θάηη πνπ δελ επηβεβαηψλεηαη απφ ηε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα αθνχ ηα πνζνζηά εζηζκνχ ζηελ πεξηνρή ηεο Αηηηθήο είλαη αθξηβψο ίδηα κε ηηο πεξηνρέο ηεο πεξηθέξεηαο. Σα απνηειέζκαηα ηεο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθφπεζεο γηα ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν ζε έθεβνπο παξνπζηάδνληαη ζηνλ πην θάησ πίλαθα, ζχκθσλα κε ην νπνίνλ ε ρψξα καο παξνπζηάδεη πςειά πνζνζηά: Πίνακας 1: Ποζοζηά εθιζμού ζηοςρ έθηβοςρ ανά σώπα Χώπα Εθιζμόρ % Πηγή Ακεξηθή 9,8 Anderson, 1998 Ννξβεγία 1,98 Johansson et al, 2004 Σατβάλ 7,5 Ko et al, 2007 Ν. Κνξέα 1,6 Kim et al, 2006 Ιηαιία 5,4 Pallanti et al, 2006 Κίλα 5,52 Deng et al, 2007 Καηερφκελε 1,1 Bayraktar, 2007 Κχπξνο* Διιάδα 11,8 Παξνχζα Έξεπλα, 2010 * ζηελ βηβιηνγξαθία αλαθέξεηαη σο North Cyprus, Bayraktar 2007 Έλα αθφκα αμηνπξφζεθην ζηνηρείν είλαη ην πνζνζηφ ησλ «ΝΑΙ» ζην 5 ν θξηηήξην πνπ ξσηάεη «Παξακέλεηε ζην Γηαδίθηπν παξαπάλσ απφ φζν ζθνπεχαηε;»,. Δίλαη ε κνλαδηθή εξψηεζε ηνπ δηαγλσζηηθνχ κέξνπο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ έρεη πεξηζζφηεξεο ζεηηθέο απαληήζεηο απφ αξλεηηθέο ζην ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο. Σν γεγνλφο φηη αθφκα θαη νη καζεηέο πνπ δελ είλαη εζηζκέλνη ζην Γηαδίθηπν νκνινγνχλ φηη παξακέλνπλ ζπλδεδεκέλνη γηα παξαπάλσ ρξφλν απφ απηφλ πνπ αξρηθά ζθφπεπαλ, αλαδεηθλχεη ηελ αιιειεπηδξαζηηθή θχζε ηνπ Γηαδηθηχνπ, θαζψο είλαη δχζθνιε ε δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ απφ ηνπο καζεηέο, πνπ αθαηξνχληαη θαη ράλνληαη ζηηο δεκνθηιείο δξαζηεξηφηεηέο ηνχ. ην ζχλνιν ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ ην 91% έρεη απαληήζεη «ΝΑΙ». Γη απηφ ην ιφγν κπνξεί λα ζεσξεζεί ην πξψην ζεκάδη φηη ν καζεηήο δηαηξέρεη θίλδπλν. Δπίζεο, θαίλεηαη φηη νη εζηζκέλνη καζεηέο ζην Γηαδίθηπν ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ

9 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ απαληάλε ζε κεγαιχηεξα πνζνζηά 56,5% «ΟΥΙ» ζην 3 ν θξηηήξην ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ:«έρεηε πξνζπαζήζεη επαλεηιεκκέλσο λα ειέγμεηε, κεηψζεηε, δηαθφςεηε ηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ αλεπηηπρψο;». Δίλαη ε κνλαδηθή εξψηεζε πνπ ηα πνζνζηά ηνπ «ΟΥΙ» είλαη κεγαιχηεξα ηνπ «ΝΑΙ» γηα ην γθξνππ ησλ εζηζκέλσλ καζεηψλ, θαη θξίλεηαη σο πνζνζηφ έθπιεμε, θαζψο παξαπάλσ απφ ηνπο κηζνχο καζεηέο πνπ έρνπλ πξφβιεκα, δελ θαίλεηαη λα ην έρνπλ ζπλεηδεηνπνηήζεη αθνχ δελ θάλνπλ θακία πξνζπάζεηα λα ειέγμνπλ ηε ρξήζε ηνπ. Δπηπιένλ, αμίδεη λα ζρνιηαζηεί ην πςειφηαην πνζνζηφ (91%) απάληεζεο «ΟΥΙ» απφ ηνπο καζεηέο πνπ δελ είλαη εζηζκέλνη ζην Γηαδίθηπν, ζην 6 ν θξηηήξην: «Όηαλ πξνζπαζείηε λα θφςεηε ηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ αηζζάλεζηε θαθφθεθνο/ε, αλήζπρνο/ε, νμχζπκνο/ε ή ζε άζρεκε ςπρηθή θαηάζηαζε;». Μπνξεί λα εηπσζεί φηη είλαη ην πην έληνλν ραξαθηεξηζηηθφ κε εζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν. Σέινο, ζην θξηηήξην 8:«Υξεζηκνπνηείηε ην Γηαδίθηπν ζαλ κηα δηέμνδν δηαθπγήο απφ ηα πξνβιήκαηά ζαο ή γηα λα αλαθνπθηζηείηε απφ κηα δπζάξεζηε θαηάζηαζε;», «ΝΑΙ» κε πνζνζηφ 90% απαληάλε νη εζηζκέλνη καζεηέο θαη κε 40% νη κε εζηζκέλνη καζεηέο. Πνιιή ζπδήηεζε κπνξεί λα γίλεη γη απηέο ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ θαζψο ην ζέκα έρεη επηζηεκνληθέο θαη θνηλσληθέο δηαζηάζεηο. Η θνηλσληθή δηάζηαζε ηνπ ζέκαηνο είλαη φηη έλαο κεγάινο αξηζκφο καζεηψλ, είηε εζηζκέλσλ είηε φρη, ην 46% ηνπ ζπλνιηθνχ δείγκαηνο, απαληάλε φηη ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν σο δηέμνδν δηαθπγήο απφ ηα πξνβιήκαηά ηνπο. Απφ ηελ κία απνθαιχπηεηαη φηη ην Γηαδίθηπν ζεσξείηαη έλα κέζν πνπ θάλεη ην άηνκν λα απνζπάηαη θαη λα μερληέηαη κε επράξηζην ηξφπν, αιιά απφ ηελ άιιε, πφζν ζσζηφ ζεσξείηαη παηδηά ειηθίαο ρξνλψλ λα λνκίδνπλ φηη ιχλνπλ ηα πξνβιήκαηά ηνπο απιά αλ ζηξέςνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο αιινχ; Οη καζεηέο θαίλεηαη λα θαηαθεχγνπλ ζηε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη απηφ, εθηφο φισλ ησλ θνηλσληνινγηθψλ θαη αθαδεκατθψλ πξνβιεκαηηζκψλ, απνηειεί ιαλζαζκέλε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ πνπ ζα πξνθαιέζεη ζπλέπεηεο. Η επηζηεκνληθή ζεψξεζε ηνπ ζέκαηνο έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη πνιινί εξεπλεηέο, κε θπξηφηεξν εθθξαζηή ηνλ Griffiths (1998), ππνζηεξίδνπλ φηη νη πην πνιινί ρξήζηεο δελ είλαη εζηζκέλνη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ, αιιά φηη ην Γηαδίθηπν είλαη απιά ην κέζν ζην νπνίν ν ρξήζηεο εθθξάδεη θάπνηα άιιε ςπρηθή ηνπ δηαηαξαρή ή απνηειεί έλδεημε αληηπαξάζεζεο ηνπ αηφκνπ κε έλα λνεκαηνδνηνχκελν ζέκα (Sofos, 2001). Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζε απηήλ ηελ εξψηεζε δείρλνπλ φηη νη ιφγνη πνπ ζπλδένληαη ίζσο λα κελ είλαη απηφ θαζαπηφ ην Γηαδίθηπν αιιά ιφγνη πνπ πξνυπάξρνπλ θαη πξέπεη λα δηεξεπλεζνχλ. ρεηηθά κε ην 3 ν εξεπλεηηθφ εξψηεκα, φια ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ε δηαθνξά ζηα πνζνζηά ησλ αγνξηψλ ήηαλ πην ζαθήο θαη ηα πεξηζηαηηθά πνπ θιήζεθαλ λα αληηκεησπίζνπλ ε Μνλάδα Δθεβηθήο Τγείαο (33 αγφξηα 2 θνξίηζηα) θαη ην εηδηθφ ηαηξείν ηεο Διιεληθήο Δηαηξίαο Μειέηεο ηεο Γηαηαξαρήο Δζηζκνχ (20 αγφξηα 0 θνξίηζηα) ήηαλ ζηε ζπληξηπηηθή ηνπο πιεηνςεθία αγφξηα. ε φηη αθνξά ην 4 ν εξεπλεηηθφ εξψηεκα, παξφηη δελ είρε δηαθαλεί κέρξη ζήκεξα απηή ε ηάζε απφ ηηο έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζηελ Διιάδα, ζην εμσηεξηθφ έρεη δηαπηζησζεί ζε θάπνηεο έξεπλεο, φηη νη καζεηέο ή θνηηεηέο κε θιίζε ζηηο λέεο ηερλνινγίεο είλαη πην επηξξεπείο ζηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν. Άιισζηε γηα πνιιά ρξφληα ππήξρε ην ζηεξεφηππν πξνθίι ηνπ εζηζκέλνπ ζην Γηαδίθηπν, σο ελφο λένπ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

10 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 834 κνλαρηθνχ ιεπθνχ άληξα κε θιίζε ζηελ ηερλνινγία. (Leon & Rotunda, 2000). Δπηπιένλ, έλα ζέκα πνπ κπνξεί λα ζπδεηεζεί πάλσ ζην εχξεκα ζρεηηθά κε ηνλ εζηζκφ ζην Γηαδίθηπν θαη ηηο ζρνιηθέο επηδφζεηο, είλαη αλ νη ρακειέο ζρνιηθέο επηδφζεηο ησλ καζεηψλ είλαη παξάγνληαο πνπ ζηξέθεη ηα παηδηά ζην Γηαδίθηπν ή ζπκβαίλεη ην αληίζηξνθν, δειαδή ηα παηδηά πνπ εζίδνληαη ζην Γηαδίθηπν έρνπλ αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ επίδνζε ηνπο ζην ζρνιείν. Δδψ πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ζε αξθεηέο έξεπλεο έρεη ζπζρεηηζηεί ν εζηζκφο ζην Γηαδίθηπν κε ζρνιηθά θαη αθαδεκατθά πξνβιήκαηα. 6. Σςμπεπάζμαηα Πποηάζειρ Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ έξεπλα θαη ηα απνηειέζκαηά ηεο ζπλνςίδνληαη ζηα εμήο: 93% ησλ καζεηψλ έρεη πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν απφ θάπνην ρψξν. Σν 11,8% ησλ καζεηψλ ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνπλ πξνβιεκαηηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ, πνζνζηφ πνπ είλαη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα παγθνζκίσο. Οη Έιιελεο παξνπζηάδνπλ πνιχ ρακειέο επηδφζεηο δηαδηθηπαθνχ αιθαβεηηζκνχ. Σα αγφξηα είλαη πην επηξξεπή απφ ηα θνξίηζηα ζηελ πξνβιεκαηηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ. Οη αηηίεο εκθάληζεο ηνπ θαηλφκελνπ ζπλνςίδνληαη ζε πξνζσπηθνχο, νηθνγελεηαθνχο, θνηλσληθνχο θαη ζρνιηθνχο παξάγνληεο. Σν πςειφ πνζνζηφ εζηζκνχ ησλ λέσλ ζην Γηαδίθηπν ζηε ρψξα καο ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πνιχ ρακειέο επηδφζεηο δηαδηθηπαθνχ αιθαβεηηζκνχ θαζηζηνχλ επηηαθηηθή ηελ αλάγθε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ εθήβσλ θαη ηελ εθπαίδεπζή ηνπο ζηα ςεθηαθά Μέζα. Η ζχγρξνλε παηδαγσγηθή αληίιεςε πξνζεγγίδεη ην ζέκα ηεο πξνζηαζίαο ησλ λέσλ σο κηα δηαδηθαζία κηληηαθήο αγσγήο θαη εθπαίδεπζεο. Αληί ηεο απαγφξεπζεο ή ηεο απφθξπςεο κηληηαθψλ πεξηερνκέλσλ θαη ηξφπσλ επηθνηλσλίαο, πξνηάζζεηαη ε πξνψζεζε δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζηεξίδνπλ ηνπο λένπο λα γλσξίζνπλ φια ηα κέζα θαη λα ηα ρξεζηκνπνηήζνπλ αλάινγα κε ηα αλαπηπμηαθά θαη ηα ειηθηαθά ηνπο ελδηαθέξνληα πξνθεηκέλνπ λα εθθξάζνπλ αηνκηθέο πεπνηζήζεηο, λνήκαηα θαη λα δηακνξθψζνπλ ζε έλα επηθνηλσληαθφ πιαίζην ην ρψξν ζηνλ νπνίν δνπλ (νθφο A., 2009). Πξνυπφζεζε, γηα απηφ φκσο απνηειεί ε παηδαγσγηθή ηθαλφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηα λέα κέζα. Βιβλιογραφία νθφο Α. (2009) (Δπηκ.). Παιδαγωγικέρ Διαζηάζειρ ηων νέων Μέζων, Ενίζσςζη ηος Μινηιακού Γπαμμαηιζμού για ένα αζθαλέρ Διαδίκηςο. Αζήλα: Δθδφζεηο Γξεγφξε Bratter, T. E., and Forrest, G. G. (1985). Alcoholism and Substance Abuse: Strategies for Clinical Intervention, Free Press, New York, CyberPsychology and Behavior, ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ

11 2ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ , Truan, F.(1993). Addiction as a social construction: A postempirical view. J. Psychol. 127(5): Shotten, M. A. (1991). The costs and benefits of computer addiction. Behav. Inform. Technol.10: Griffiths, M. D. (1998). Internet addiction: Does it really exist? In Gackenbach, J. (ed.), Psychology and the Internet: Intrapersonal, Interpersonal, and Transpersonal Implications, Academic Press, New York. Kandell, J. J. (1998). Internet addiction on campus: The vulnerability of college students. Cyberpsychol. Behav. 1(1): Davis, R. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17, Διιεληθή Δηαηξία Μειέηεο Γηαηαξαρήο Δζηζκνχ ζην Γηαδίθηπν Γηαζέζηκν: Sofos, A., (2010). Digital Literacy as a Category of Media competence and Literacy an Analytical Approach of Concepts and Presuppositions for Supporting Media Competence at School. In: Bauer, P., Hoffmann, H. & Mayrberger, K. (Ed.), Fokus Medienpädagogik Aktuelle Forschung- und Handlungsfelder. (pp ). München: kopaed. Young, K. S. (1996a). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Poster presented at the 104th American Psychological Association Annual Convention, Toronto, Canada. Γηαζέζηκν: Cao F & Su L. Internet addiction among Chinese adolescents: prevalence and psychological features. Child Care Health Dev. 33(3): May 2007 Johansson A., Gotestam G. (2004). Internet addiction: Characteristics of a questionnaire and prevalence in Norweigan youth (12-18 years). Scandinavian Journal Of Psychology, 2004, 45, Μνλάδα Δθεβηθήο Τγείαο, Γηαζέζηκν: Olivier Martin (2007). Η ανάλςζη ποζοηικών δεδομένων. Μεηάθξαζε- Δπηκέιεηα: Αζαλαζηάδεο Ηιίαο. Αζήλα, Δθδφζεηο Σφπνο Anderson, K. J. (1998). Internet use among college students: An exploratory study. Journal of American College Health, 50, 1. Ko et al. (2007). Family Factors of Internet Addiction and Substance Use Experience in Taiwanese Adolescents. CyberPsychology & Behavior, June 2007, 10(3): doi: /cpb Bayraktar, F. (2007). Incidence and correlates of Internet usage among adolescents ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

12 ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 836 in North Cyprus. Department of Psychology, Ankara University, Sihhiye, Ankara, Turkey. Sofos, A. (2001). Die Jugendmedienschutzdebatte unter pädagogischer Betrachtung. In: Beck, Ch./Sofos, A. (Hrsg.): Neue Medien in der pädagogischen Kontroverse. (pp ) Mainz: Logophon. Leon, D., & Rotunda, R. (2000). Contrasting case studies of frequent internet use: Is it pathological or adaptive? Journal of College Student Psychotherapy, 14, ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΧΔΙ