ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ

Transcript

1 ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ 1

2 2

3 3

4 Το άρθρο των Watson και Crick που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τεύχος Απριλίου

5 Watson Crick

6 6

7 Τραχεία 7

8 Κύρια χαρακτηριστικά των τεσσάρων βασικών ιστών Ιστός Κύτταρα Εξωκυττάρια θεμέλια ουσία Νευρικός Επιθηλιακός Μυϊκός Συνδετικός Κύτταρα με διαπλεκόμενες επιμήκεις αποφυάδες Αθροίσεις πολυεδρικών κυττάρων Επιμήκη συσταλτά κύτταρα Διάφοροι τύποι καθηλωμένων ή μετακινούμενων Απούσα Ελάχιστη Μέτρια Άφθονη Κύριες λειτουργίες Μεταβίβαση νευρικών ώσεων Επικάλυψη Έκκριση Απορρόφηση Απόφραξη Κίνηση Υποστήριξη και προστασία 8

9 9

10 460π.Χ-370π.Χ. 10

11 A. Vesalius (1543) 11

12 Aνατομική 12

13 13

14 Ιστολογία (Μικροσκοπική Ανατομική) 14

15 Τι είναι Ιστολογία (παλαιός ορισμός) Ιστολογία είναι ο κλάδος των βιοϊατρικών επιστημών που μελετά μορφολογικά τη δομή των ιστών και τις μεταξύ τους σχέσεις. 15

16 Η αρχή της Ιστολογίας απλά μικροσκόπια Η εξέλιξη της Ιστολογίας συνεχής βελτίωση των σύγχρονων οπτικών μέσων παρατήρησης (π.χ. ηλεκτρονικά μικροσκόπια, αναλυτές εικόνας κλπ.) 16

17 Απλό μικροσκόπιο 17

18 Ανοσοϊστοχημεία Νησίδια παγκρέατος 18

19 Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διέλευσης 19

20 Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης 20

21 21

22 22

23 Σύγχρονες Τεχνικές Μοριακής Βιολογίας Αυτοματοποιημένη Κυτταρολογία (Στατική κυτταρολογία) In situ τεχνικές - Ανοσοϊστοχημεία -In situ υβριδισμός PCR και παραλλαγές -PCR - Ανάστροφη μεταγραφή (ReverseTranscription) RT-PCR - Διαφορική (Differential) D-PCR - Ανταγωνιστική (Competitive) PCR - Πολλαπλών (Multiplex) PCR Αποτύπωμα (Blotting) - Southern - Northern και παραλλαγές - Western Αποκρυπτογράφηση νουκλεοτιδικής αλληλουχίας - Ακριβούς αποκρυπτογράφησης νουκλεοτιδικής αλληλουχίας Ανάλυση γονιδιώματος με μικρο-συστοιχίες (microarrays) DNA, RNA In vivo λειτουργικές δοκιμασίες Αποσιώπηση γονιδίων με τεχνολογία sirna Δημιουργία διαγονιδιακών πειραματοζώων 23

24 Εμπειρική Ιστολογία Ιστολογία απλού μικροσκοπίου: μελέτη των κυττάρων και των ιστών Σύγχρονη Ιστολογία: μελέτη των κυττάρων και των ιστών με νέες τεχνικές μελέτη κατανομής αντιγονικών θέσεων (π.χ. με τεχνικές ανοσοϊστοχημείας) μελέτη δομικών κυτταροπλασματικών και πυρηνικών συστατικών (π.χ. με τεχνικές ηλεκτρονικής μικροσκοπίας) μελέτη του γενετικού υλικού (π.χ. με τεχνικές μοριακής βιολογίας) 24

25 Σύγχρονος ορισμός Ιστολογίας Η Ιστολογία μελετά τη δομή των βιολογικών υλικών και τους τρόπους με τους οποίους τα μεμονωμένα στοιχεία σχετίζονται μεταξύ τους δομικά και λειτουργικά. 25

26 Οι περισσότερες ασθένειες σχετίζονται με διαταραχές στο ιστικό, κυτταρικό ή υποκυτταρικό και μοριακό επίπεδο. Οι διαταραχές αυτές μπορούν να καταδειχθούν σήμερα με τις σύγχρονες ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ. 26

27 Σήμερα η απόκτηση του ανθρώπινου βιολογικού υλικού μπορεί να γίνει με απλές τεχνικές : Βελόνες βιοψίας για συμπαγή όργανα Ενδοσκοπικές τεχνικές για έλεγχο κοιλοτήτων και του Γ.Ε.Σ. Εύκαμπτοι καθετήρες για τα αιμοφόρα αγγεία Χειρουργικές βιοψίες 27

28 Πλακώδες Ca Αδενο Ca 28

29 Για την αναγνώριση των στοιχείων που έχουν υποστεί αλλοίωση, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η γνώση του ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ 29

30 30

31 Συγγενείς Ανωμαλίες 31

32 32

33 Διδάσκοντες του μαθήματος «Ιστολογία & Εμβρυολογία» Κίττας Χρήστος Γοργούλης Βασίλειος Αγγελοπούλου Ρωξάνη Καρακίτσος Πέτρος Κουλούκουσα Μυρσίνη Τηνιακού Κωνσταντίνα Δούση- Αναγνωστοπούλου Υπατία Κοτσίνας Αθανάσιος Χαβάκη Σοφία Καθηγητής Καθηγητής Αναπλ. Καθηγήτρια Αναπλ. Καθηγητής Αναπλ. Καθηγήτρια Αναπλ. Καθηγήτρια Αναπλ. Καθηγήτρια Επίκουρος Καθηγητής Λέκτορας 33

34 ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑΣ Ι ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Τρίτη Εισαγωγή στην Ιστολογία Εμβρυολογία Ι Χ. Κίττας Πέμπτη Πρακτικές εφαρμογές των μεθόδων μελέτης των ιστών Θ. Κοτσίνας Τρίτη Το κύτταρο (Κυτταρόπλασμα) Π. Καρακίτσος Πέμπτη Το κύτταρο ( πυρήνας του κυττάρου) Π. Καρακίτσος Παρασκευή Επιθηλιακά Κύτταρα Ι Σ. Χαβάκη Τρίτη Επιθηλιακά Κύτταρα ΙΙ Σ. Χαβάκη Πέμπτη Μείωση Γαμετογένεση Σ. Χαβάκη Παρασκευή Σπερματογένεση Ρ. Αγγελοπούλου Τρίτη Στηρικτικά κύτταρα, Εξωκυττάρια ουσία Παρασκευή Στηρικτικά κύτταρα Εξωκυττάρια ουσία, Ντ. Τηνιακού Ντ. Τηνιακού Τρίτη Χονδρικός Οστίτης Ιστός Ι Σ. Χαβάκη Πέμπτη Χονδρικός Οστίτης Ιστός ΙΙ Σ. Χαβάκη 34

35 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑΣ Ι ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

36 Βιβλία Ιστολογίας 36

37 Βιβλίο Εμβρυολογίας 37

38 Eκπαιδευτικό υλικό μέσω Διαδικτύου Πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό είναι διαθέσιμο στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις:

39 39

40 Χοριο - Επιδερμιδική Συμβολή 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 Imagination is more important than knowledge. Knoweledge is limited. Imagination encircles the world! Albert Einstein 46

47 Προκλινική και Κλινική Εκπαίδευση: Παραδοσιακός Διαχωρισμός Μαθημάτων Γενική Βιολογία Ιατρική Χημεία Ιατρική Φυσική Βιοστατιστική Ψυχολογία Κυτταρική & Μοριακή Βιολογία Γενετική Ανατομία Ιστολογία Εμβρυολογία Φυσιολογία Βιοχημεία Φαρμακολογία Παθολογική Ανατομική Παθολογική Φυσιολογία Μικροβιολογία Κλινική Βιοχημεία Κλινική Φαρμακολογία Παθολογία* Χειρουργική* Παιδιατρική Μαιευτική-Γυναικολογία Νευρολογία Ψυχιατρική Ακτινολογία Υγιεινή Επιδημιολογία * και υποειδικότητες 47

48 IATΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ δεν είναι σφαιρική καλές γνώσεις βασικών και κλινικών επιστημών απαραίτητες δεξιότητες ΟΜΩΣ Κριτική σκέψη; Ηθικές αξίες; Ικανότητες επικοινωνίας; Καλλιέργεια συναισθήματος ανθρωπιάς; Ενδυνάμωση φαντασίας; Η Ιατρική σχολή οφείλει να τα αναπτύξει στους φοιτητές! 48

49 ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στόχοι: Υπεύθυνοι γιατροί που βλέπουν την ιατρική ως κοινωνικό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα σωστά καταρτισμένοι γιατροί που θα παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες Υγείας στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας. 49

50 Διδασκαλία της Ιατρικής: Ανθρώπινη Εμπειρία Έμφαση στη σχέση ασθενούς-ιατρού Κατανόηση της νόσου ακούγοντας, μιλώντας και κτίζοντας μια προσωπική σχέση με τον ασθενή που δεν παραμελεί τους κοινωνικούς, συναισθηματικούς και ηθικούς του προβληματισμούς 50

51 H Λογοτεχνία στην Ιατρική Εκπαίδευση Διαφορετικός, συμπληρωματικός τρόπος προσέγγισης του «κόσμου» Καλύτερη επικοινωνία (προφορική και γραπτή) Μετάδοση ηθικών αξιών Συναισθηματική προσέγγιση 51

52 Οι Eικαστικές Tέχνες στην Ιατρική Εκπαίδευση Ενίσχυση ικανοτήτων παρατήρησης και διάγνωσης Αναγνώριση της πολύπλοκης φύσης των ανθρωπίνων όντων και των παθήσεών τους Εργα ζωγραφικής ή γλυπτικής κλασσικών και σύγχρονων καλλιτεχνών, τηλεόραση, κινηματογράφος, έντυπα χρησιμοποιούνται στο αμφιθέατρο ή στις αίθουσες για την εκπαίδευση των μελλοντικών ιατρών Boisaubin & Winkler. Am J Med Sci 2000; 319:292 52

53 Οι Eικαστικές Tέχνες στην Ιατρική Εκπαίδευση 53

54 ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Διαλέξεις από αμφιθεάτρου Εργαστήρια ΝΕΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μάθηση μέσω προβλημάτων Μάθηση σε μικρές ομάδες Αυτο-εκπαίδευση (χρήση πολυμέσων) 54

55 Εκπαίδευση με έμφαση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και στις ανάγκες της κοινότητας κλινική εκπαίδευση σε κέντρα υγείας, κέντρα πρώτων βοηθειών, αγροτικά ιατρεία, γηροκομεία ανάπτυξη ικανοτήτων επικοινωνίας με τον ασθενή, με άλλους γιατρούς και παραϊατρικό προσωπικό 55

56 Απαρτίωση Βασικών και Κλινικών Επιστημών: Συνδυαστική (απαρτιωτική) Διδασκαλία (Integrated Teaching) Γενική Βιολογία Ιατρική Χημεία Ιατρική Φυσική Βιοστατιστική Ψυχολογία Κυτταρική & Μοριακή Βιολογία Γενετική Ανατομία Ιστολογία Εμβρυολογία Φυσιολογία Βιοχημεία Παθολογία* Χειρουργική* Παιδιατρική Μαιευτική-Γυναικολογία Νευρολογία Ψυχιατρική Ακτινολογία Υγιεινή Επιδημιολογία Παθολογική Ανατομική Παθολογική Φυσιολογία * καιοιυποειδικότητες Φαρμακολογία Μικροβιολογία Κλινική Βιοχημεία Κλινική Φαρμακολογία 56

57 Η λύση που προτείνω για την ανανέωση της ιατρικής εκπαίδευσης είναι η απάλειψη των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, ηοποίακαταστρέφει τη ζωντάνια ενός σύγχρονου προγράμματος σπουδών. Υπάρχει μόνο ένα γνωστικό αντικείμενο και αυτό είναι η ΖΩΗ σε όλες της τις εκδηλώσεις A.N. Whitehead, The aims of education, 1929 Εργαστήριο Ιστολογίας Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών 57