ιεθνής Εκθεση 2005 για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες Γραφείο ηµοκρατίας, Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, και Εργασίας Nοέµβριος 2005

Transcript

1 International Religious Freedom: Greece (Translated) Released: November 2005 U.S. Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor ΕΛΛΑ Α ιεθνής Εκθεση 2005 για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες Γραφείο ηµοκρατίας, Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, και Εργασίας Nοέµβριος 2005 To Σύνταγµα αναγνωρίζει την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία (Ελληνορθόδοξη) ως την επικρατούσα θρησκεία, αλλά προβλέπει επίσης ότι όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωµα να ασκούν και να πιστεύουν σε όποια θρησκεία θέλουν. Αν και η Ελληνική Κυβέρνηση γενικώς σέβεται το δικαίωµα αυτό, µη-ορθόδοξες οµάδες µερικές φορές αντιµετωπίζουν διοικητικά προσκόµµατα, ή νοµικούς περιορισµούς στην άσκηση του θρησκευτικού τους δικαιώµατος. Το Σύνταγµα απαγορεύει τον προσηλυτισµό, και προβλέπει ότι καµµιά τελετή λατρείας δε µπορεί να διαταράσσει τη δηµόσια τάξη ή να προσβάλλει τα χρηστά ήθη. εν υπήρξε καµµιά αλλαγή στο καθεστώς που αφορά το σεβασµό θρησκευτικών ελευθεριών κατά το χρονικό διάστηµα που καλύπτει η έκθεση αυτή. Η εν γένει φιλική σχέση µεταξύ των θρησκειών στην κοινωνία ενίσχυσε τις θρησκευτικές ελευθερίες. Ορισµένοι µη-ορθόδοξοι πολίτες παραπονέθηκαν ότι αντιµετωπίστηκαν µε καχυποψία, ή τους ελέχθη ότι δεν ήσαν γνήσιοι Έλληνες όταν αποκάλυψαν τη θρησκεία τους. Η Αµερικανική Κυβέρνηση συζητά θέµατα θρησκευτικής ελευθερίας µε την Ελληνική Κυβέρνηση στο γενικό πλαίσιο της πολιτικής της για την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ηµογραφικά Στοιχεία των Θρησκειών Η χώρα έχει έκταση τετραγωνικά µίλια και πληθυσµό περίπου 10.9 εκατοµµύρια. Περίπου 97% των πολιτών αυτοπροσδιορίζονται, τουλάχιστον κατ όνοµα, ως Ελληνορθόδοξοι. Υπάρχουν περίπου παλαιοηµερολογίτες σε ολόκληρη τη χώρα υπερ-συντηρητικοί Ορθόδοξοι, οι οποίοι χρησιµοποιούν το Ιουλιανό ηµερολόγιο και είναι αφοσιωµένοι στις παραδοσιακές Ελληνορθόδοξες πρακτικές. Η κυβέρνηση δεν τηρεί στατιστικά στοιχεία για τις θρησκευτικές οµάδες. Κατά τη διάρκεια των απογραφών πληθυσµού, οι κάτοικοι δεν ερωτώνται για το θρησκευτικό τους πιστεύω. Οι αρχές υπολογίζουν ότι η Τουρκόφωνη Μουσουλµανική κοινότητα αριθµεί άτοµα, αλλά, άλλοι υπολογίζουν ότι ο αριθµός αυτός ανέρχεται σε άτοµα. Τα περισσότερα χριστιανικά µη-ορθοδόξα δόγµατα συναπαρτίζονται κατά κύριο λόγο από γηγενείς Έλληνες. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναφέρουν ότι έχουν περίπου ενεργά µέλη και άτοµα που έχουν προσχωρήσει στην πίστη. Οι Καθολικοί υπολογίζονται σε Οι Προτεστάντες, συµπεριλαµβανόµενων των Ευαγγελιστών, είναι , και οι οπαδοί της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των

2 2 Αγίων της Τελευταίας Ηµέρας (Μορµόνοι) 300. Οι Σαϊεντολόγοι ισχυρίζονται ότι έχουν 500 ενεργά εγγεγραµµένα µέλη. Η από αιώνων υπάρχουσα Εβραϊκή κοινότητα αριθµεί περίπου πιστούς, από τους οποίους υπολογίζεται ότι διαµένουν στη Θεσσαλονίκη. Περίπου 250 µέλη της κοινότητας των Μπαχάϊ είναι διασκορπισµένα στην χώρα, τα περισσότερα των οποίων δεν είναι πολίτες ελληνικής καταγωγής. Η αρχαία Ελληνική Θρησκεία του ωδεκαθέου έχει περίπου µέλη. Υπάρχουν ακόµα µικρές οµάδες Αγγλικανών, Βαπτιστών, καθώς και άλλοι Χριστιανοί που δεν ανήκουν σε κάποιο συγκεκριµένο δόγµα. εν υπάρχει επίσηµη ή ανεπίσηµη εκτίµηση ως προς τον αριθµό των αθέων. Η πλειοψηφία των κατοίκων µη ελληνικής υπηκοότητας δεν είναι Ορθόδοξοι. Η µεγαλύτερη από αυτές τις οµάδες είναι Αλβανοί (περίπου , συµπεριλαµβανόµενων των νοµίµων και παρανόµων µεταναστών.) Αν και οι περισσότεροι Αλβανοί δεν ανήκουν σε κάποια θρησκεία, παραδοσιακά συνδέονται µε τη Μουσουλµανική, την Ορθόδοξη, ή τη Ρωµαιοκαθολική πίστη. Εκτός της εντόπιας Μουσουλµανικής µειονότητας στη Θράκη, οι Μουσουλµάνοι µετανάστες που βρίσκονται στην υπόλοιπη χώρα υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε Οι Καθολικοί διαβιούν κυρίως στην Αθήνα και στα νησιά Σύρος, Τήνος, Νάξος, και Κέρκυρα, καθώς επίσης και στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Οι µετανάστες από τις Φιλιππίνες, την Πολωνία και το Ιράκ είναι επίσης Καθολικοί. Η κοινότητα των Καθολικών µεταναστών υπολογίζεται ότι αριθµεί τα άτοµα. Ο Επίσκοπος της Αθήνας είναι ο επικεφαλής της Ρωµαιοκαθολικής Ιεράς Συνόδου. Ορισµένες θρησκευτικές οµάδες, όπως οι Έλληνες Ευαγγελικοί και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από γηγενείς Ελληνες και από λίγους Ρώσους και Αλβανούς µετανάστες. Άλλες οµάδες, όπως οι Μορµόνοι και οι Αγγλικανοί, αποτελούνται από περίπου ίσο αριθµό γηγενών Ελλήνων και αλλοδαπών. Η αυτόχθονη Μουσουλµανική κοινότητα ο οποία βρίσκεται συγκεντρωµένη στη Θράκη και σε µικρές κοινότητες στην Ρόδο, την Κω, και την Αθήνα, αποτελείται κυρίως από Τουρκόφωνους, αλλά περιλαµβάνει επίσης Ροµά και Ποµάκους µια γλωσσική µειονότητα Σλαβικής προέλευσης. Υπάρχει ένας αυξανόµενος αριθµός Μουσουλµάνων µεταναστών που ζει στην Αθήνα και σε αγροτικές περιοχές. Οι Σαϊεντολόγοι και οι οπαδοί της Αρχαίας Ελληνικής θρησκείας, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στην περιοχή της Αθήνας, ασκούν την πίστη τους µέσω εγγεγραµµένων, µη-κερδοσκοπικών οργανώσεων αστικού δικαίου. Υπάρχουν επίσης ξένες ιεραποστολικές οµάδες στη χώρα, συµπεριλαµβανόµενων των Προτεσταντών και των Μορµόνων. Οι Μορµόνοι δηλώνουν ότι έχουν περίπου 80 ιεραποστόλους στη χώρα ετησίως. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ: Κατάσταση Θρησκευτικών Ελευθεριών Νοµικό/Πολιτικό Πλαίσιο Το Σύνταγµα αναγνωρίζει την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία (Ελληνορθόδοξη) ως την επικρατούσα θρησκεία και προβλέπει την ελευθερία του θρησκεύµατος. Εν τούτοις, αν και η κυβέρνηση γενικώς σέβεται αυτή την ελευθερία, οι µη-ορθόδοξες οµάδες µερικές φορές αντιµετωπίζουν διοικητικά προσκόµµατα ή νοµικούς περιορισµούς στην άσκηση του θρησκευτικού τους δικαιώµατος. Το

3 3 Σύνταγµα απαγορεύει τον προσηλυτισµό και προβλέπει ότι καµµιά τελετή λατρείας δεν επιτρέπεται να διαταράσσει τη δηµόσια τάξη ή να προσβάλλει τα χρηστά ήθη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ασκεί σηµαντική πολιτική και οικονοµική επιρροή. Η Κυβέρνηση, υπό τη διεύθυνση του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων παρέχει µερική οικονοµική υποστήριξη. Για παράδειγµα, η κυβέρνηση καταβάλλει τους µισθούς και τα έξοδα θρησκευτικής εκπαίδευσης του κλήρου, και χρηµατοδοτεί τη συντήρηση κτιρίων της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Η κυβέρνηση ψήφισε επίσης εναν καινούργιο φορολογικό νόµο το 2004, ο οποίος προβλέπει την σταδιακή κατάργηση µέχρι το 2007 του φόρου στα έσοδα των Ελληνορθόδοξων Εκκλησιών και ιδρυµάτων. Παρ όλο το γεγονός ότι η νοµοθεσία αυτή φαίνεται να ωφελεί επιλεκτικά την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, θρησκευτικοί ηγέτες άλλων δογµάτων ανέφεραν ότι τέτοιες διατάξεις τυπικά αφορούν µόνο την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία. Κατόπιν δικαστικής εξέτασης, η ισχύς αυτών των διατάξεων συνήθως επεκτείνεται και στις άλλες εκκλησίες. Ωστόσο, η πρακτική αυτή δηµιουργεί µη αναγκαία διοικητικά προβλήµατα στις µη-ορθόδοξες εκκλησίες. Το 2005 µια σειρά από σκάνδαλα σχετιζόµενα µε ισχυρισµούς σχετικά µε κλοπή αρχαιοτήτων, παρεµβολές στην λήψη δικαστικών αποφάσεων, και άλλες παράνοµες και ανήθικες δραστηριότητες υψηλά ιστάµενων κληρικών της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας, συγκλόνισαν την πανίσχυρη Ορθόδοξη Εκκλησία. Τα σκάνδαλα αυτά επανέφεραν στην δηµοσιότητα το θέµα του χωρισµού της εκκλησίας από το κράτος. Το 2001, η κυβέρνηση πρόσθεσε στο Σύνταγµα µία διάταξη για τους αντιρρησίες συνείδησης. Η κυβέρνηση έχει έναν αποτελεσµατικό θεσµό, τον Συνήγορο του Πολίτη, για την επίλυση υποθέσεων σχετικών µε τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωµάτων και την ελευθερία θρησκεύµατος. Ο θεσµός είχε επαρκείς πόρους για τη λειτουργία του και έχαιρε γενικής αναγνώρισης από τους πολίτες. Οι δύο αυτές εξελίξεις συνέβαλαν στην βελτίωση της κυβερνητικής ανοχής ως προς τις µειονοτικές θρησκείες. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Εβραϊκή θρησκεία, και το Ισλάµ είναι οι µόνες οµάδες που θεωρούνται «νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου». Άλλες θρησκείες θεωρούνται «νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου». Στην πράξη, η βασική διαφορά είναι ότι οι θρησκείες εκτός από την Ορθοδόξη Εκκλησία, την Εβραϊκή θρησκεία και το Ισλάµ, διέπονται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για εταιρείες, όσον αφορά τη δηµιουργία «ευκτηρίων οίκων». Για παράδειγµα, οι θρησκείες αυτές δεν µπορούν να είναι κάτοχοι ακίνητης περιουσίας ως θρησκευτικά πρόσωπα. Η περιουσία πρέπει να ανήκει σε ένα νοµικό πρόσωπο που δηµιουργείται ειδικά για το σκοπό αυτό και όχι στην ίδια την εκκλησία. Στην πράξη αυτό σηµαίνει ότι προστίθεται ένα ακόµη νοµικό και διοικητικό πρόβληµα στις µη ορθόδοξες θρησκευτικές κοινοτήτες, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία αυτή έχει καταστεί αντικείµενο ρουτίνας. Μέλη θρησκευτικών οµάδων οι οποίες έχουν καταγραφεί ως πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου δεν µπορούν να εκπροσωπούνται στο δικαστήριο ως θρησκείες, και δεν µπορούν επίσης να κληροδοτούν ή να κληρονοµούν περιουσία ως θρησκείες. Βάσει νόµου δόθηκε νοµική αναγνώριση σε Καθολικές εκκλησίες που είχαν ιδρυθεί πριν από το Λόγω του καθεστώτος της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως επικρατούσας θρησκείας, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ισχύ νόµου στο Κανονικό της ίκαιο, τόσο όσον αφορά θέµατα εκκλησιαστικης διοίκησης όσο και σε θέµατα αστικού δικαίου όπως ο γάµος. Η Καθολική Εκκλησία διεκδικεί ανεπιτυχώς αναγνώριση του Κανονικού της ικαίου από το 1999.

4 4 ύο νόµοι της δεκαετίας του 1930 επιβάλλουν στις αναγνωρισµένες ως «γνωστές» θρησκείες να ζητούν άδεια «ευκτηρίου οίκου» από το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων προκειµένου να δηµιουργήσουν οίκους λατρείας. εν υπάρχει επίσηµος µηχανισµός που να προβλέπει διαδικασία αναγνώρισης κάποιας θρησκείας ως «γνωστής» θρησκείας. Βάσει νόµου το υπουργείο µπορεί να βασίσει την απόφασή του για την έκδοση άδειας «ευκτηρίου οίκου» στη γνώµη του τοπικού Μητροπολίτη. Σύµφωνα µε τεκµηρίωση προερχόµενη από εκπροσώπους των Σαϊεντολόγων, από Μάρτυρες του Ιεχωβά, και από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, αποδεικνύεται ότι το Υπουργείο συµβουλεύεται τους Μητροπολίτες της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε µερικές περιπτώσεις. Η ανάµειξη Μητροπολιτών στη διαδικασία έκδοσης αδείας ευκτηρίου οίκου έχει δηµιουργήσει ορισµένα προβλήµατα. Εκκρεµούν τρεις υποθέσεις στις οποίες τοπικοί Μητροπολίτες της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας φέρονται να έχουν καταθέσει έφεση στο Συµβούλιο της Επικρατείας το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας για την ακύρωση αδειών ευκτηρίου οίκου που είχαν δοθεί σε οίκους λατρείας Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Χαλκιδική και τις Σέρρες. Σύµφωνα µε αξιωµατούχους του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων, αιτήσεις για νέους ευκτήριους οίκους υπήρξαν πολλές και εγκρίνονται µε τυπική διαδικασία. Όµως, οι Σαϊεντολόγοι στην Ελλάδα δεν έχουν καταφέρει να λάβουν άδεια ευκτηρίου οίκου ή να ιδρύσουν έναν ευκτήριο οίκο. Οπαδοί της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας υπέβαλαν δύο αιτήσεις τα τελευταία τρία χρόνια για άδεια ευκτηρίου οίκου αλλά δεν έχουν ακόµη λάβει επίσηµη απάντηση, παρά την παραίνεση του Συνηγόρου του Πολίτη προς το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων να δώσει επίσηµη απάντηση στην αίτησή τους. Εκκρεµούν πέντε αιτήσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά για άδεια εκτηρίου οίκου από τον Μάιο του Επίσης, µη-ορθόδοξες θρησκευτικές οµάδες πρέπει να υποβάλλουν ξεχωριστές και χρονοβόρες αιτήσεις για θέµατα όπως η µεταφορά οίκου λατρείας σε µεγαλύτερο χώρο. Ηγετικά στελέχη ορισµένων µη-ορθοδόξων θρησκευτικών οµάδων ισχυρίζονται ότι όλοι οι φόροι που καταβάλλουν ως θρησκευτικά ιδρύµατα συνιστούν διάκριση, ακόµη και οι φόροι που πληρώνει η Ορθόδοξη Εκκλησία, δεδοµένου ότι η κυβέρνηση επιχορηγεί την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ οι άλλες οµάδες είναι αυτοχρηµατοδοτούµενες. Μουσουλµάνοι θρησκευτικοί ηγέτες λένε ότι υπάρχουν περίπου 375 τεµένη στη Θράκη. Η κυβέρνηση καταβάλλει τον µισθό των δύο επισήµων Μουσουλµάνων θρησκευτικών ηγετών, ή «µουφτήδων», καθώς και τους µισθούς περίπου 20 ιµάµηδων, από τους 130. Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 δίνει στους Μουσουλµάνους της Θράκης το δικαίωµα να έχουν κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς οργανισµούς γνωστούς ως «βακούφια» και επιτρέπει στους µουφτήδες να προσφέρουν θρησκευτικές υπηρεσίες νοµικής ισχύος στον τοµέα του οικογενειακού δικαίου. Η Συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει ότι η Τουρκόφωνη Μουσουλµανική µειονότητα έχει το δικαίωµα να λαµβάνει εκπαίδευση στην τουρκική γλώσσα, µε αµοιβαίο δικαίωµα παρεχόµενο προς στην Ελληνική µειονότητα της Ιστανµπούλ (η οποία αριθµεί λιγότερα από άτοµα). Η υτική Θράκη έχει τουρκόγλωσσα δίγλωσσα σχολεία καί δύο Κορανικά σχολεία χρηµατοδοτούµενα από την πολιτεία. Το 2004 περίπου Μουσουλµάνοι µαθητές ήσαν εγγεγραµµένοι σε τουρκόγλωσσαδίγλωσσα σχολεία, και 953 παρακολουθούσαν µειονοτικά γυµνάσια και λύκεια. Άλλοι 280 φοιτητές παρακολουθούν Ισλαµικές σχολές, και πολλοί από αυτούς γίνονται δάσκαλοι. Η πλειονότητα παιδιών των Μουσουλµάνων της Θράκης, περίπου 3.650,

5 5 παρακολουθούν τη δηµόσια δευτεροβάθµια εκπαίδευση, που θεωρείται καλύτερο προπαρασκευαστικό στάδιο για τα ελληνικά πανεπιστήµια. Ειδικό καθεστώς ποσόστωσης υπάρχει για τους Μουσουλµάνους της Θράκης όσον αφορά στην είσοδό τους σε τεχνικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα και πανεπιστήµια, σύµφωνα µε το οποίο 0.5% των θέσεων της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης διατίθεται ετησίως σε αυτούς. Περίπου 900 Μουσουλµάνοι φοιτητές από την Θράκη έκαναν χρήση της ποσόστωσης. Μικρός αριθµός µουσουλµανοπαίδων επιλέγει να παρακολουθήσει πανεπιστηµιακές σπουδές στην Τουρκία. Τον Απρίλιο του 2005 η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε τη διάθεση δέκα ολοκληρωµένων υποτροφιών για το ακαδηµαϊκό έτος σε Μουσουλµάνους φοιτητές που θα εισαχθούν σε πανεπιστήµια. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι Μουσουλµάνοι που βρίσκονται εκτός Θράκης δεν καλύπτονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης, και κατά συνέπεια δεν µπορούν να έχουν τα δικαιώµατα που προβλέπει η Συνθήκη αυτή. Μουσουλµάνοι γονείς παραπονούνται ότι εκατοντάδες τουρκόφωνα παιδιά στην περιοχή της Αθήνας δεν διδάσκονται τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα, παρά µόνο σε ένα πολυπολιτισµικό δηµοτικό «πιλοτικό» σχολείο. Περιορισµοί στις Θρησκευτικές Ελευθερίες Το έτος 2000, το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων απέριψε την αίτηση των Σαϊεντολόγων για αναγνώριση τους ως θρησκείας και για ίδρυση ευκτηρίου οίκου, ισχυριζόµενο ότι η Σαϊεντολογία «δεν είναι θρησκεία». Η Εκκλησία της Σαϊεντολογίας είναι εγγεγραµµένη ως µη-κερδοσκοπικός οργανισµός γιατί ο νοµικός σύµβουλος της οµάδας γνωµάτευσε ότι η κυβέρνηση δεν θα αναγνώριζε τη Σαϊεντολογία ως θρησκεία. Μειονοτικές θρησκευτικές οµάδες ζήτησαν από την κυβέρνηση να καταργήσει τον νόµο που ρυθµίζει την άδεια για ευκτήριους οίκους, η οποία είναι απαραίτητη προκειµένου να λειτουργήσουν χώροι λατρείας. Οι κατά τόπους αστυνοµικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να προσάγουν µειονοτικές εκκλησίες στο δικαστήριο, αν αυτές λειτουργούν ή ανεγείρουν οίκους λατρείας χωρίς άδεια. Τον Μάιο του 2004 ο Νικόδηµος Τσαρκνιάς, πρώην Ελληνορθόδοξος ιερέας που τώρα είναι ιερέας της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, καταδικάστηκε από το Πρωτοδικείο Αριδαίας σε τρίµηνη φυλάκιση µε την κατηγορία της σύστασης και λειτουργίας ευκτηρίου οίκου χωρίς άδεια. Η κατηγορία είχε απαγγελθεί επειδή έκανε λειτουργίες της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας χωρίς να έχει άδεια ευκτηρίου οίκου. Η καταδίκη αυτή ήταν προς εξέταση στο εφετείο στο τέλος της περιόδου που καλύπτει η παρούσα έκθεση. Εκπρόσωποι αρκετών θρησκευτικών δογµάτων ανέφεραν δυσκολίες κατά τη διεκπεραίωση διοικητικών θεµάτων µε τις αρχές. ικαιώµατα και νοµικά προνόµια που παρέχονται στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία δεν παρέχονται κατά κανόνα σε άλλες ανεγνωρισµένες θρησκείες. Οι µη-ορθόδοξες Εκκλησίες πρέπει να υποβάλλουν ξεχωριστές και χρονοβόρες αιτήσεις στις κυβερνητικές αρχές για θέµατα όπως χορήγηση άδειας για τη µεταφορά τόπων λατρείας σε µεγαλύτερους χώρους. Σε αντίθεση, η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει θεσµοθετηµένους δεσµούς µεταξύ της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων για διοικητικά θέµατα.

6 6 Αν και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναγνωρίζονται ως «γνωστή» θρησκεία, τα µέλη της εξακολούθησαν να υφίστανται κάποιες παρενοχλήσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η έκθεση, όπως αυθαίρετους ελέγχους ταυτότητας, (αν και αυτό το πρόβληµα έχει µετριαστεί) και αντίδραση από τοπικές αρχές στην ανέγερση ευκτηρίων οίκων. Μια απόφαση για την οποία έκαναν έφεση οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σχετικά µε την κλίµακα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας στην οποία βρίσκονται τα επισήµα αναγνωρισµένα κεντρικά γραφεία τους εκκρεµοδικούσε στο τέλος της περιόδου που καλύπτει η έκθεση αυτή. Στο παρελθόν, εκπρόσωποι θρησκειών, όπως οι Μορµόνοι και οι Εβραίοι, ανέφεραν ότι συνάντησαν δυσκολίες στην ανανέωση βίζας θρησκευτικών τους λειτουργών και ραββίνων µη ευρωπαϊκής καταγωγής, λόγω του ότι η κυβέρνηση δεν έχει θεσµοθετήσει ειδική βίζα για θρησκευτικούς λειτουργούς. Ως µέρος των υποχρεώσεων που δηµιούργησε η Συνθήκη Σένγκεν, όλοι οι εκτός ΕΕ πολίτες αντιµετωπίζουν πιο περιοριστικούς όρους σε σύγκριση µε το παρελθόν σε θέµατα που αφορούν την έκδοση βίζας και άδειας παραµονής. Μη-Ορθόδοξοι πολίτες ισχυρίστηκαν ότι αντιµετωπίζουν εµπόδια επαγγελµατικής ανέλιξης στις Ένοπλες υνάµεις, την Αστυνοµία, το Πυροσβεστικό Σώµα, και το ηµόσιο λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Στις Ένοπλες υνάµεις γενικώς µόνο µέλη της Ελληνορθόδοξης πίστης γίνονται αξιωµατικοί, γεγονός που υποχρεώνει µέλη άλλων δογµάτων να δηλώνουν Ορθόδοξοι. Μικρός αριθµός στρατιωτικών, Μουσουλµάνων στο θρήσκευµα, έχουν προαχθεί στο βαθµό του εφέδρου αξιωµατικού, ενώ υπήρξαν αναφορές σύµφωνα µε τις οποίες ασκήθηκε πίεση σε Ελληνορθόδοξους στρατιωτικούς να µην τελούν θρησκευτικό γάµο σύµφωνα µε το δόγµα των µη-ορθοδόξων συζύγων, εάν ήθελαν να µην παραλειφθούν κατά τις διαδικασίες προαγωγής στον στρατό. Οι Μουσουλµάνοι πολίτες υποεκπροσωπούνται όσον αφορά στην απασχόληση στον δηµόσιο τοµέα και στις δηµόσιες επιχειρήσεις και εταιρείες. Αν και αυτό οφείλεται µερικώς στο εκπαιδευτικό επίπεδο της συγκεκριµένης οµάδας υποψηφίων, παρατηρητές κατηγορούν γι αυτή την κατάσταση την έλλειψη διαφάνειας στις διαδικασίες πρόσληψης στο δηµόσιο τοµέα και το ενδηµικό καθεστώς διακρίσεων. Οι Μουσουλµάνοι ισχυρίζονται ότι προσλαµβάνονται κατά κύριο λόγο σε χαµηλόβαθµες θέσεις. Ένας Τουρκόφωνος Μουσουλµάνος κατέχει µία έδρα στο Κοινοβούλιο. Στην Ξάνθη και την Κοµοτινή, Μουσουλµάνοι κατέχουν έδρες στα νοµαρχιακά και κοινοτικά συµβούλια και έχουν εκλεγεί ως δήµαρχοι. Οι δηµοτικές αρχές στην Θράκη, προσλαµβάνουν Μουσουλµάνους ως συνδέσµους µε το κοινό στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και προσφέρουν µαθήµατα τουρκικής γλώσσας σε άλλους δηµοσίους υπαλλήλους. Αντίθετα µε τη Θράκη, η αυξανόµενη Μουσουλµανική κοινότητα στην Αθήνα (που αποτελείται κυρίως από οικονοµικούς µετανάστες από τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή, κι ένα µικρό αριθµό Μουσουλµάνων της Θράκης, και η οποία σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα και ειδικούς αποτελείται από άτοµα) δεν έχει ακόµη επίσηµο τέµενος και θρησκευτικό λειτουργό που να µπορεί να ιερουργεί σε θρησκευτικές τελετές, συµπεριλαµβανοµένων των κηδειών. ιάφορα δηµοσιέυµατα το 2004 ανέφεραν ότι υπάρχουν περίπου 25 έως 70 «ανεπίσηµα» τεµένη στην Αθήνα. Τα µέλη της Μουσουλµανικής κοινότητας πρέπει να χρησιµοποιούν τους επίσηµους µουφτήδες της Θράκης για θρησκευτικές τελετές. Μερικοί Μουσουλµάνοι από την Αθήνα και άλλες πόλεις ταξιδεύουν στη Θράκη για να τελέσουν γάµους, και ορισµένοι µεταφέρουν τους νεκρούς τους εκεί για θρησκευτική κηδεία. Μερικοί που δεν έχουν

7 7 την οικονοµική δυνατότητα να ταξιδέψουν στη Θράκη είναι αναγκασµένοι να τελέσουν θρησκευτικές τελετές από µη αναγνωρισµένους µουφτήδες. Μολονότι το Κοινοβούλιο ψήφισε νόµο το 2000 που επιτρέπει την ανέγερση του πρώτου Ισλαµικού πολιτιστικού κέντρου και τεµένους στο προάστιο της Παιανίας στην Αθήνα, η κατασκευή δεν είχε ξεκινήσει µέχρι το τέλος της περιόδου που καλύπτει αυτή η έκθεση. Ο Αρχιεπίσκοπος της Ελλάδος και µέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας έχουν εκφράσει δηµόσια την αντίρρησή τους στη δηµιουργία Ισλαµικού πολιτιστικού κέντρου ισχυριζόµενοι ότι «θα διαδώσει την ιδεολογία του Ισλάµ και του Αραβικού κόσµου» και «θα λειτουργήσει ως χώρος εκκόλαψης τροµοκρατών», και όχι ως απλό πολιτιστικό κέντρο. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, οι τοπικές αρχές της Παιανίας έχουν εκφράσει αντίθεση ως προς την επιλογή της τοποθεσίας του τεµένους και πολιτιστικού κέντρου στην περιοχή τους, επειδή υπάρχουν λιγότεροι από δώδεκα Μουσουλµάνοι στην περιοχή τους. Εκπρόσωποι των Μουσουλµανικών κοινοτήτων έχουν εκφράσει παράπονα για την προτεινόµενη τοποθεσία για το το τεµένους και το πολιτιστικό κέντρο, καθώς αυτή είναι πολύ µακρυά οδική διαδροµή τουλάχιστον 40 λεπτών από τις κεντρικές γειτονιές της Αθήνας όπου ζουν πολλοί µετανάστες Μουσουλµάνοι. Το Μάιο του 2005, περίπου 500 παλιοηµερολογίτες οργάνωσαν διαδήλωση στην Αθήνα για να διαµαρτυρηθούν για το Συνέδριο του Παγκοσµίου Συµβουλίου των Εκκλησιών που έλαβε χώρα στην πόλη, για το προτεινόµενο Ισλαµικό πολιτιστικό κέντρο, για την χρήση πιστωτικών καρτών και ηλεκτρονικών κωδικών στα προϊόντα, και την επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ιαφορές παραµένουν ετνός της Τουρκόφωνης Μουσουλµανικής κοινότητος, και µεταξύ τµηµάτων της κοινότητας και της Ελληνικής κυβέρνησης σχετικά µε τον τρόπο επιλογής των µουφτήδων. Σύµφωνα µε την υφιστάµενη νοµοθεσία, η κυβέρνηση διορίζει δύο µουφτήδες και έναν βοηθό µουφτή, που είναι όλοι κάτοικοι Θράκης. Η κυβέρνηση προτάσσει το επιχείρηµα ότι πρέπει να διορίζει τους µουφτήδες, όπως είναι η πρακτική και στις µουσουλµανικές χώρες, διότι, πέρα από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα εκτελούν και δικαστικά καθήκοντα σε αστικά και οικογενειακά θέµατα σύµφωνα µε τον Μουσουλµανικό θρησκευτικό νόµο, για τα οποία το κράτος τους χορηγεί µισθό. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση επιλέγει µια επιτροπή Τουρκόφωνων Μουσουλµάνων επιφανών πολιτών η οποία προτείνει τον διορισµό των 10ετούς θητείας µουφτήδων. Ορισµένοι Μουσουλµάνοι αποδέχονται τη δικαιοδοσία των δύο µουφτήδων που διορίζει η κυβέρνηση. Άλλοι Μουσουλµάνοι έχουν «εκλέξει» δύο µουφτήδες για να υπηρετήσουν στις κοινότητές τους, µε το επιχείρηµα ότι η κυβέρνηση µιάς µη-μουσουλµανικής χώρας δεν µπορεί να διορίζει µουφτήδες. εν υπάρχει καθιερωµένη διαδικασία ή πρακτική που να διέπει την επιλογή γι αυτές τις µη-κυβερνητικές θέσεις, και η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει τους «εκλεγµένους» µουφτήδες. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει τη Σαρία (το Μουσουλµανικό θρησκευτικό νόµο) ως το νόµο που ρυθµίζει οικογενειακά και αστικά θέµατα της Μουσουλµανικής µειονότητας στη Θράκη. Το Πρωτοδικείο της Θράκης επικυρώνει τακτικά αποφάσεις των µουφτήδων που έχουν δικαστική εξουσία σε αστικά και οικογενειακά ζητήµατα. Η Εθνική Επιτροπή για τα Αθρώπινα ικαιώµατα αυτόνοµο σώµα που αποτελεί συµβουλευτικό όργανο της κυβέρνησης για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωµάτων έχει δηλώσει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να περιορίσει τις εξουσίες των µουφτήδων στα θρησκευτικά τους καθήκοντα, και θα πρέπει να πάψει να αναγνωρίζει την Σαρία ως νοµοθεσία που διέπει τους Μουσουλµάνους, γιατί περιορίζει τα αστικά δικαιώµατα των Μουσουλµάνων Ελλήνων πολιτών. Γίνονται γάµοι µεταξύ ανηλίκων

8 8 Μουσουλµάνων, και µερικοί από αυτούς είναι προκανονισµένοι. εν υπάρχουν στοιχεία για την τέλεση γάµων δια της βίας. Συνεχίζεται η διαφωνία µεταξύ της Μουσουλµανικής κοινότητας και της κυβέρνησης για τη διαχείριση και αυτοδιοίκηση των «βακουφίων», ιδιαίτερα σχετικά µε τον διορισµό από την κυβέρνηση µελών των διαχειριστικών επιτροπών που διοικούν τα βακούφια, και τον βαθµό και τον τύπο διοικητικού ελέγχου, ο οποίος πριν το 1960 ασκείτο από την Μουσουλµανική κοινότητα. Σε απάντηση στις αντιρρήσεις µερικών Μουσουλµάνων ότι ο διορισµός των µελών των διαχειριστικών επιτροπών αποδυναµώνει την οικονοµική αυτονοµία των βακουφίων και παραβιάζει τους όρους της Συµφωνίας της Λωζάνης, ένα Προεδρικό ιάταγµα του 1996 έθεσε τα βακούφια υπό τη διοίκηση µιας προσωρινής επιτροπής για τρία χρόνια, µέχρι να επιλυθεί οριστικά το υφισταµένο πρόβληµα. Η θητεία της προσωρινής επιτροπής ανανεώνεται κάθε δύο χρόνια µε προεδρικό διάταγµα. Αν και µέλη δογµάτων που διατηρούν ιεραποστολικές αποστολές αναφέρουν ότι αντιµετωπίζουν δυσκολίες σε σχέση µε παρενοχλήσεις και κρατήσεις σε αστυνοµικά τµήµατα εξαιτίας του νόµου που απαγορεύει τον προσηλυτισµό, σηµειώνουν ότι σηµειώθηκε βελτίωση στον τοµέα αυτό κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση, λόγω της εκπαίδευσης και των εντολών που δίνονται στους αστυνοµικούς. Εκπρόσωποι εκκλησιών εκφράζουν ανησυχίες επειδή η νοµοθεσία περί απαγόρευσης του προσηλυτισµού συνεχίζει να υφίσταται, αν και οι διατάξεις αυτές δεν παρεµποδίζουν πλέον σοβαρά τις δραστηριότητές τους. Ο νόµος για εναλλακτικές µορφές της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για τους αντιρρησίες συνείδησης για θρησκευτικούς και ιδεολογικούς λόγους τέθηκε σε ισχύ το 1998 και τροποποιήθηκε το 2004, ενώ το 2001 η κυβέρνηση πρόσθεσε διάταξη σχετικά µε τους αντιρρησίες συνείδησης στο Σύνταγµα της χώρας. Ο νόµος προβλέπει ότι οι αντιρρησίες συνείδησης µπορούν να υπηρετούν εναλλακτική θητεία σε κρατικά νοσοκοµεία, υπηρεσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης και δηµόσιες υπηρεσίες για διάστηµα διπλάσιο της διάρκειας της κανονικής στρατιωτικής θητείας και µειωµένο κατά ένα µήνα (συνήθως 23 µήνες). Οι οµάδες αντιρρησιών συνείδησης γενικά χαρακτηρίζουν τη νοµοθεσία, η οποία θεσπίσθηκε ως ένα θετικό πρώτο βήµα, αλλά θεωρούν ότι η µεγαλύτερη διάρκειά της υπέχει θέση τιµωρίας. Ανέφεραν επίσης ότι η άνιση διαχείρηση του συστήµατος πολιτικής θητείας σε µερικές περιπτώσεις είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία άσχηµων συνθηκών εργασίας. Σηµείωσαν ότι θα ήταν προτιµότερο να τεθεί η πολιτική ενναλακτική θητεία υπό τη διοίκηση ενός πολιτικού φορέα, και όχι υπό το Υπουργείο Αµύνης όπως ισχύει τώρα. Οι γονείς µε τρία ή περισσότερα παιδιά απαλλάσονται από τη στρατιωτική θητεία. Το Μάιο του 2005, δικαστήρια σε Ιωάννινα και Λάρισα καταδίκασαν δυο αντιρρησίες συνείδησης για θρησκευτικούς λόγους σε ποινές εξάµηνης φυλάκισης µε αναστολή. Επίσης το Μάιο, δικαστήριο της Αθήνας καταδίκασε αντιρρησία συνείδησης σε 24- µηνη ποινή φυλάκισης µε αναστολή για ανυποταξία. Η κατηγορία για άρνηση στρατιωτική θητείας του είχε απαγγελθεί το 1979, όταν δεν υπήρχε πρόβλεψη για εναλλακτική θητεία στη χώρα, µετά την οποία κατέφυγε στη Γερµανία όπου του δόθηκε πολιτικό άσυλο. Η ιεθνής Αµνηστία καταδίκασε τις καταδίκες τριών αντιρρησιών συνείδησης που ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για επαναπατριζόµενους Έλληνες είναι τρεις µήνες, ενώ είναι πέντε µήνες για επαναπατριζόµενους αντιρρησίες συνείδησης. Επαναπατριζόµενοι αντιρρησίες συνείδησης που έχουν στο παρελθόν υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στη χώρα προέλευσής τους και αργότερα γίνονται αντιρρησίες

9 9 συνείδησης, δεν δικαιούνται εναλλακτική θητεία και έχουν παραπέµψει την υπόθεσή τους σε δικαστήριο. Μια τέτοια υπόθεση επαναπατριζόµενου Έλληνα που είχε υπηρετήσει θητεία στο Ρωσικό στρατό και κατόπιν έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά εκδικάστηκε τον Απρίλιο του Ο αντιρρησίας συνείδησης συνελήφθη ως ανυπότακτος καθώς δεν παρουσιάστηκε για τη θητεία του και παρέµεινε υπό κράτηση µέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης. Με µια απόφαση-ορόσηµο, το Στρατοδικείο Αθηνών του επέτρεψε να κάνει αίτηση για εναλλακτική θητεία. Προβλήµατα υπάρχουν επίσης µε όσους γίνονται αντιρρησίες συνείδησης αφού ολοκληρώνουν τη θητεία τους και τίθενται στη λίστα έφεδρων στρατεύσιµων. Αυτοί ο αντιρρησίες συνείδησης δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιοι, καθώς δεν υπάρχει νοµική πρόβλεψη για όσους αλλάζουν τη θρησκεία τους µετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας τους. υο τέτοιες υποθέσεις εκκρεµούν στο Συµβούλιο της Επικρατείας. Ο νόµος απαγορεύει τη λειτουργία ιδιωτικών σχολείων σε κτίρια ιδιοκτησίας µη Ορθοδόξων θρησκευτικών ιδρυµάτων. Ο νόµος αυτός όµως δεν εφαρµόζεται στην πράξη. Η διδασκαλία του µαθήµατος των θρησκευτικών στα δηµόσια σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης είναι υποχρεωτική για όλους τους Ορδόδοξους µαθητές. Μη-Ορθόδοξοι µαθητές εξαιρούνται αυτής της υποχρέωσης. Τα σχολεία, ωστόσο, δεν προσφέρουν εναλλακτική εποπτεία ή µάθηµα για τα παιδιά που εξαιρούνται από το µάθηµα των θρησκευτικών. Κατά συνέπεια, ορισµένες φορές τα παιδιά αυτά εξ ανάγκης παρακολουθούν το µάθηµα διδασκαλίας της Ορθόδοξης πίστης. Μέλη της Μουσουλµανικής κοινότητας στην Αθήνα προωθούν την ιδέα της διδασκαλίας της Ισλαµικής θρησκείας για τα παιδιά τους. Εκπρόσωποι Μουσουλµάνων στο παρελθόν εξέφραζαν παράπονα για το γεγονός ότι η κυβέρνηση επέβαλε στα βακούφια φορολογικά βάρη, µολονότι θεωρητικά τα βακούφια είναι αφορολόγητα ιδρύµατα. Σύµφωνα µε τον νόµο για το εθνικό κτηµατολόγιο που ετέθη σε πλήρη ισχύ το 1999, τα βακούφια, οπώς και όλοι οι κάτοχοι ακίνητης περιουσίας υποχρεούνται να δηλώσουν την περιουσία τους στις αρµόδιες αρχές. Ο νόµος επιτρέπει στην κυβέρνηση να κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία για τα οποία οι ιδιοκτήτες δεν είναι σε θέση να προσκοµίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Ο νόµος προβλέπει διαδικασίες δήλωσης και έφεσης. Τα βακούφια συνεστήθησαν το 1560, αλλά λόγω της καταστροφής των αρχείων κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσµίων πολέµων, δεν είναι πλέον σε θέση να στοιχειοθετήσουν την ιδιοκτησία αρκετά µεγάλου µέρους της περιουσίας τους. εν έχουν δηλώσει τα περιουσιακά στοιχεία τους, και συνεπώς δεν µπορούν να πληρώσουν τους αναλογούντες φόρους. Η κυβέρνηση δεν επεδίωξε να εισπράξει τους αναλογούντες φόρους ούτε επέβαλε κυρώσεις για την µη δήλωση των περιουσιακών αυτών στοιχείων µέχρι το τέλος της περιόδου που καλύπτεται από αυτή την έκθεση. Επειδή η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν επιτρέπει την καύση των νεκρών, δεν υπάρχει η δυνατότητα αποτέφρωσης στη χώρα. Βουδιστές πολίτες ισχυρίζονται ότι η έλλειψη δυνατοτητας καύσης των νεκρών παραβιάζει τα θρησκευτικά τους δικαιώµατα. Πολίτες που επιθυµούν να αποτεφρωθούν υποχρεούνται να µεταφέρονται στη Βουλγαρία ή σε άλλες χώρες µε σηµαντική οικονοµική επιβάρυνση. Συνεχίστηκε η διαµάχη για θρησκευτική αυτονοµία µεταξύ της Μονής Εσφιγµένου του Αγίου Όρους και του Οικουµενικού Πατριαρχείου, το οποίο διοικεί την περιοχή. Η Μονή Εσφιγµένου είναι µοναστήρι Παλαιοηµερολογιτών το οποίο δεν αναγνωρίζει την

10 10 εξουσία του Πατριαρχείου. Το Μάρτιο του 2005 το Συµβούλιο της Επικρατείας υποστήριξε την αίτηση έξωσης που είχε υποβάλει το Οικουµενικό Πατριαρχείο το 2002 κατά του ηγουµένου της Μονής Εσφιγµένου, ισχυριζόµενο ότι δεν είχε δικαιοδοσία να εκφέρει άποψη επί της διοικητικής δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου στο Αγιο Όρος. Εκκρεµούν περίπου 90 παρόµοιες εφέσεις από άλλους µοναχούς της Μονής Εσφιγµένου. Οι θρησκευτικές αρχές συνεχίζουν να ισχυρίζονται ότι θα προτιµούσαν αυτή η διαµάχη να λυθεί εξωδικαστικά. Παραβιάσεις Θρησκευτικής Ελευθερίας Κάποιοι µη-ορθόδοξοι εκκλησιαστικοί ηγέτες αναφέρουν ότι ιοι πιστοί τους (µηιεραπόστολοι) δεν αντιµετωπίζουν θρησκευτικές διακρίσεις. Η Αστυνοµία, όµως, υποβάλλει σε κράτηση στα αστυνοµικά τµήµατα Μορµόνους και Μάρτυρες του Ιεχωβά (κρυίως πολίτες χωρών εκτός ΕΕ που βρίσκονται στην µακρόχρονη διαδικασία απόκτησης άδειας παραµονής), κατά µέσο όρο µιά φορά κάθε τρεις µήνες, συνήθως κατόπιν παραπόνων ότι αυτά επιδίδονται σε προσηλυτισµό. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά τα άτοµα κρατούνται για µερικές ώρες σε αστυνοµικά τµήµατα και κατόπιν αφήνονται ελεύθερα χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες. Μορµόνοι και Μάρτυρες του Ιεχωβά αναφέρουν ότι η σχέση τους µε την αστυνοµία έχει βελτιωθεί κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση αυτή λόγω της καλλίτερης εκπαίδευσης και των εντολών που λαµβάνουν οι αστυνοµικοί. υο Μάρτυρες του Ιεχωβά δικάστηκαν µε κατηγορίες προσηλυτισµού και απαλλάχθηκαν το εν υπήρξαν καταγγελίες για φυλακίσεις για θρησκευτικούς λόγους εκτός των προβληµάτων περιστασιακής κράτησης που υπέστησαν οι Μορµόνοι. Αναγκαστική Αλλαγή Θρησκευτικής Πίστης εν υπήρξαν καταγγελίες περιστατικών αναγκαστικής αλλαγής θρησκείας, περιλαµβανοµένων Αµερικανών ανήλικων πολιτών που είχαν απαχθεί ή παράνοµα αποµακρυνθεί από τις Ηνωµένες Πολιτείες, ή καταγγελίες άρνησης να επιτραπεί η επιστροφή τέτοιων πολιτών στις ΗΠΑ. Βία από Τροµοκρατικές Οργανώσεις Εναντίον Θρησκειών εν υπήρξαν καταγγελίες για χρήση βίας εναντίον συγκεκριµένων θρησκειών από τροµοκρατικές οµάδες κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτεται από την έκθεση αυτή. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Κοινωνική Αντιµετώπιση Η θρησκευτική ταυτότητα είναι πολύ στενά συνδεδεµένη µε την εθνική προέλευση. Πολλοί αποδίδουν τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας στην στάση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων Οθωµανικής κατοχής και της περιόδου της δηµιουργίας του Ελληνικού κράτους. Η Εκκλησία ασκεί σηµαντική κοινωνική, πολιτική, και οικονοµική επιρροή και έχει στην ιδιοκτησία της σηµαντική, αλλά όχι πλήρως καταγεγραµµένη ακίνητη περιουσία. Πολλοί Έλληνες θεωρούν ότι ένας Έλληνας είναι και απαραίτητα και Χριστιανός Οθόδοξος. Μη-Ορθόδοξοι πολίτες εξέφρασαν παράπονα ότι αντιµετωπίζονται µε καχυποψία ή τους λέγεται ότι δεν είναι πραγµατικοί Έλληνες όταν αποκαλύπτουν τη θρησκευτική τους ταυτότητα.

11 11 Μέλη µειονοτικών θρησκευτικών δογµάτων ανέφεραν περιστατικά κοινωνικών διακρίσεων, όπως ότι τοπικοί µητροπολίτες προειδοποιούν τους πιστούς της περιφέρειάς τους να µην επισκέπτονται κληρικούς ή µέλη µεινοτικών θρησκευτικών κοινοτήτων, και ζητούν από την αστυνοµία να συλλαµβάνει ιεραπόστολους για προσηλυτισµό. Παρ όλα ταύτα, µε εξαίρεση τον αυξανόµενο Μουσουλµανικό πληθυσµό, τα περισσότερα µέλη µειονοτικών θρησκευτικών οµάδων θεωρούν ότι είναι ικανοποιητικά ενσωµατωµένα στην κοινωνία. εν υπάρχει συχνή επίσηµα οργανωµένη συνεργασία µεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων. Ορισµένες µη Ορθόδοξες θρησκευτικές κοινότητες αντιµετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία τους µε λειτουργούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και ισχυρίζονται ότι η στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς τα θρησκεύµατά τους έχει συντελέσει στην άνοδο της έλλειψης κοινωνικής ανοχής προς τα θρησκεύµατα αυτά. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει εκδώσει κατάλογο µε θρησκευτικές οµάδες, ο οποίος περιλαµβάνει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, ευαγγελικούς Προτεστάντες, Σαϊεντολόγους, Μορµόνους, Μπαχάι και άλλους, τους οποίους θεωρεί ιερόσυλους. Λειτουργοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας αναγνωρίζουν ότι αρνούνται να κάνουν διάλογο µε θρησκευτικές οµάδες που θεωρούν βλαβερές για τους Ορθόδοξους πιστούς. Λειτουργοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας συστήνουν στους Έλληνες Ορθόδοξους να αποφεύγουν τις επαφές µε µέλη αυτών των θρησκευµάτων. Αν και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος (αντίθετα µε το Οικουµενικό Πατριαρχείο) λίγες φορές συµµετέχει σε διάλογο µε άλλα δόγµατα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, ωστόσο προσκάλεσε το Παγκόσµιο Συµβούλιο των Εκκλησιών για τη διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου µε τίτλο «Παγκόσµια Αποστολή και Ευαγγελισµός» στην Αθήνα το Μάιο του 2005, στο οποίο εκπροσωπήθηκαν οι σηµαντικότερες εκκλησίες και δόγµατα από ολόκληρο τον κόσµο. Ο κύριος στόχος του συνεδρίου ήταν «να παράσχει σε Χριστιανούς και εκκλησίες ένα χώρο ανταλλαγής εµπειριών όπου θα µπορούσαν να σκεφτούν από κοινού τις προτεραιότητες της αποστολής τους και το µέλλον της Χριστιανικής πίστης». Υπήρξε µια σειρά εκδηλώσεων µνήµης για το Ολοκαύτωµα σε ολόκληρη τη χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει αυτή η έκθεση. υο νέα µνηµεία για το Ολοκαύτωµα εγκαινιάστηκαν στην Άρτα τον Ιούλιο του 2004 και στην Κοµοτηνή το Μάιο του Το 2003, η κυβέρνηση καθιέρωσε µε νόµο την 27 η Ιανουαρίου ως Ηµέρα Μνήµης του Ολοκαυτώµατος. Ο Γερµανός υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ ήταν κεντρικός οµιλητής στον εθνικό εορτασµό της Ηµέρας του Ολοκαυτώµατος στη Θεσσαλονική το Το Υπουργείο Παιδείας διένηµε έντυπο υλικό στα σχολεία σχετικά µε την ιστορία του Ολοκαυτώµατος για να αναγνωσθεί σε όλα τα σχολεία την Ηµέρα Μνήµης του Ολοκαυτώµατος. Τον Οκτώβριο του 2004 η κυβέρνηση συµµετείχε στη διοργάνωση σεµιναρίου µε θέµα «Η ιδασκαλία του Ολοκαυτώµατος». Το σεµινάριο έγινε υπό την αιγίδα του ελληνικού Υπουργείου Παιδείας µε τη συµµετοχή 150 εκπαιδευτικών και σπουδαστών του Παιδαγωγικού Τµήµατος του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Το εκπαιδευτικό αυτό σεµινάριο για δασκάλους και καθηγητές είχε στόχο να εισάγει τη διδασκαλία του Ολοκαυτώµατος στα ελληνικά σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Το σεµινάριο διοργανώθηκε από και έλαβε χώρα στο Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδας, σε συνεργασία µε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, την Οµάδα Εργασίας για τη ιεθνή Συνεργασία στην Εκπαίδευση του Ολοκαυτώµατος (στην οποία η χώρα είναι αναπληρωµατικό αλλά όχι ακόµα πλήρες µέλος), και την Αµερικανική Πρεσβεία. Για πρώτη φορά οι Εβραϊκές Κοινότητες της Ελλάδας γιόρτασαν το Χάνακα σε ανοιχτή πλατεία στην Αθήνα το εκέµβριο του 2004.

12 12 Εξακολουθεί να υπάρχει αντισηµιτισµός τόσο στις µεγάλης κυκλοφορίας εφηµερίδες όσο και στον εξτρεµιστικό τύπο, µε αποτέλεσµα οι αναγνώστες να µην µπορούν πάντα να διακρίνουν τη διαφορά ανάµεσα στην κριτική για το Ισραήλ και τα σχόλια για τους Εβραίους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενάντια στο Ρατσισµό και τη Μισαλλοδοξία (ECRI), το Κέντρο Βίζενταλ, το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συµφωνιών του Ελσίνκι, και η Συµµαχία κατά της υσφήµησης άσκησαν κριτική στον τύπο για αντισηµιτικά άρθρα και γελοιογραφίες αρκετές φορές µέσα στο Η ελληνική εβραϊκή κοινότητα επιβεβαίωσε ότι η γραµµή µεταξύ της αντίθεσης ως προς τις πολιτικές του Ισραήλ και της στάσης έναντι των Εβραίων είναι γενικά δυσδιάκριτη, οδηγώντας έτσι σε αύξηση των αντισηµιτικών αισθηµάτων στα µέσα ενηµέρωσης και στο κοινό. Οι βανδαλισµοί Εβραϊκών µνηµείων συνέχισαν να αποτελούν πρόβληµα κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτεται από την έκθεση αυτή, µολονότι η Ελληνική κυβέρνηση καταδίκασε τα γεγονότα αυτά. Στη Θράκη, όπου ο εβραϊκός πληθυσµός αποδεκατίστηκε από το Ολοκαύτωµα, ένα µνηµείο στη ράµα και µια αναµνηστική πλάκα σε καπναποθήκη της ράµας όπου κρατούνταν Εβραϊοι πριν σταλούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης το 1943, βεβηλώθηκαν αντίστοιχα τον Απρίλιο και το Μάιο του Σβάστικες και αντισηµιτικά γκραφίτι εµφανίστηκαν στο Μνηµείο Ολοκαυτώµατος της Κοµοτηνής τον Αύγουστο του Η αστυνοµία δεν µπόρεσε να βρει τους δράστες. Αντισηµιτικά γκράφιτι έκαναν την εµφάνισή τους σε αρκετά σηµεία της εθνικής οδού µε τη µεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ελλάδα, Αθηνών- Λαµίας. Υπήρξαν αναφορές ότι εµφανίστηκαν αντισηµιτικά συνθήµατα στην Κηφισιά και την Τήνο. Το 2004, το Κέντρο Βίζενταλ διµαρτυρήθηκε για τα αντισηµιτικά γκραφίτι σε δρόµους και δηµόσια κτίρια της χώρας. Η εξτρεµιστική ακροδεξιά οργάνωση «Χρυσή Αυγή» γράφει τακτικά αντισηµιτικά γκραφίτι σε γέφυρες και άλλα κτίσµατα. Μερικά σχολικά βιβλία συνεχίζουν να περιέχουν αρνητικές αναφορές στους Ρωµαιοκαθολικούς, τους Εβραίους, τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, και την αρχαία ελληνική πολυθεϊστική παράδοση. Ορισµένα βιβλιοπωλεία πουλούσαν και είχαν στις βιτρίνες τους αντισηµιτική λογοτεχνία, περιλαµβανοµένου του βιβλίου µε τίτλο «Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών.» Το Κεντρικό Συµβούλιο των Εβραϊκών Κοινοτήτων της Ελλάδας, η Συµµαχία κατά της υσφήµησης, και η Αµερικανική Εβραϊκή Επιτροπή άσκησαν κριτική στις δηλώσεις του γνωστού Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη το 2003 και το Το 2003, ο Θεοδωράκης αποκάλεσε τους Εβραίους «ρίζα του κακού», αλλά αργότερα επεξήγησε τη δήλωσή του λέγοντας ότι σκοπός του ήταν να επικρίνει την κυβέρνηση του Ισραήλ. Κυβερνητικοί αξιωµατούχοι δήλωσαν ότι η δήλωση του Θεοδωράκη καταφερόταν εναντίον του Ισραήλ και όχι κατά των Εβραίων. Η Συµµαχία κατά της υσφήµησης εξέφρασε «σοκ, θυµό και δυσπιστία» για την απόφαση της ιεθνούς Ολυµπιακής Επιτροπής ( ΟΕ) να βραβεύσει τον Θεοδωράκη µε το βραβείο «Ολυµπιακή Τέχνη» ( Olympiart Prize ). Η Συµµαχία δήλωσε ότι ο συνθέτης «δεν είναι άξιος να λάβει την Ολυµπιακή τιµή» λόγω του «αµετανότητου αντισηµιτισµού του». Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συµφωνιών του Ελσίνκι αποδοκίµασε κι αυτό τη βράβευση του Θεοδωράκη από τη ΟΕ λόγω των αντισηµιτικών του δηλώσεων. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενάντια στο Ρατσισµό και τη Μισαλλοδοξία του Ιουνίου 2004 συνέστησε στις ελληνικές αρχές να παρακολουθούν στενά την κατάσταση σχετικά µε τις αντισηµιτικές πράξεις και δηλώσεις, και να λάβουν όλα τα

13 13 απαραίτητα µέτρα για την ενηµέρωση του κοινού και την τιµωρία των δραστών, ώστε να τεθεί τέλος σε αυτές τις πράξεις. Η έκθεση τονίζει ότι µερικές φορές η ελληνική κοινή γνώµη µερικές φορές εκφράζει προκαταλήψεις και τα στερεότυπα εναντίον των Εβραϊκών Κοινοτήτων της Ελλάδας από µέσα ενηµέρωσης και επιφανείς προσωπικότητες. Η έκθεση προσθέτει ότι ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις οι δικαστικές αρχές έχουν λάβει µέτρα για την αντιµετώπιση αντισηµιτικών δηλώσεων και πράξεων, σε άλλες περιπτώσεις οι προβλέψεις του ποινικού κώδικα κατά των εκφράσεων µίσους δεν έχουν εφαρµοσθεί. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός (ΛΑΟΣ), ένα κόµµα µειοψηφίας, υποστηρίζει τον ακραίο δεξιό εθνικισµό, τον αντι-σηµιτισµό, τον ρατσισµό, και την ξενοφοβία. Ο ηγέτης του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης εξελέγη µέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις εκλογές του Ιουνίου του Ο Καρατζαφέρης αποδίδει συχνά τα αρνητικά γεγονότα που αφορούν στη χώρα σε διεθνείς εβραϊκές συνοµωσίες. Το Νοέµβριο του 2004, µια µέρα από τις τελευταίες του Ραµαζανιού, περίπου άτοµα συγκεντρώθηκαν για να διαµαρτυρηθούν σε Μουσουλµανικό χωριό Ποµάκων στα περίχωρα της πόλης Ξάνθης. Η διαµαρτυρία αφορούσε περιστατικό όπου δυο γυναίκες ηθοποιοί σαπουνόπερας εισήλθαν ακατάλληλα ντυµένες στο τζαµί του χωριού για να προστατευτούν από τη βροχή. Εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας σηµείωσαν ότι το συνεργείο δεν έδειξε τον απαραίτητο σεβασµό στο χώρο λατρείας. Η αστυνοµία εθεσε σε κράτηση το συνεργείο και τις ηθοποιούς, απαγγέλλοντάς τους την κατηγορίας της διατάραξης της ειρήνης. Οι υποθέσεις τους µεταφέρθηκαν στην Αθήνα, όπου και εκκρεµούν. Απαγγέλθηκαν επίσης κατηγορίες σε πέντε κατοίκους του χωριού για την πρόκληση βλαβών στα µηχανήµατα του συνεργείου και στο τοπικό αστυνοµικό τµήµα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Κυβερνητική Πολιτική Η αµερικανική κυβέρνηση συζητά θέµατα θρησκευτικής ελευθερίας µε την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής της να προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώµατα. Αξιωµατούχοι της Πρεσβείας έχουν συχνές συναντήσεις µε αξιωµατούχους των Υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων αρµόδιους σε θέµατα θρησκευτικών ελευθεριών. Ο Πρέσβης και άλλοι εκπρόσωποι της Πρεσβείας είχαν συζητήσεις σχετικά µε τις θρησκευτικές ελευθερίες µε ανώτερους κυβερνητικούς αξιωµατούχους και θρησκευτικούς ηγέτες. Η Αµερικανική Πρεσβεία επίσης συζητά συχνά θέµατα που άπτονται των θρησκευτικών ελευθεριών µε άλλους κυβερνητικούς αξιωµατούχους όπως ηµάρχους, περιφερειακές αρχές, και µέλη του Κοινοβουλίου. Αξιωµατούχοι της Πρεσβείας και του Γενικού Προξενείου της Θεσσαλονίκης έχουν τακτικές συναντήσεις µε εκπροσώπους διάφορων θρησκευτικών και µειονοτικών οµάδων, συµπεριλαµβανοµένης της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Προτεσταντικής, Καθολικής, Εβραϊκής, της Ισλαµικής κοινότητας, των Μαρτύρων του Ιεχωβά, των Μορµόνων, οι Σαϊεντολόγων, Μπαχάι, και εκπροσώπων κοινοτήτων της αρχαίας ελληνικής πολυθεϊστικής θρησκείας. Τα µέλη αυτών των θρησκευτικών οργανώσεων προσκαλούνται σε εκδηλώσεις της Πρεσβείας. Ο Πρέσβης οργάνωσε Ιφτάρ για τον εορτασµό του Ραµαζανιού στο οποίο παρεβρέθησαν Μουσουλµάνοι τοπικοί θρησκευτικοί ηγέτες και Πρέσβεις άλλων χωρών µε µεγάλο Μουσουλµανικό πληθυσµό. Η Αµερικανική Πρεσβεία και το Γενικό Προξενείο διερευνούν κάθε παράπονο σχετικά µε θρησκευτικές διακρίσεις που υποπίπτει στην αντίληψή τους. Ο Πρέσβης συµµετείχε στον εορτασµό µνήµης για το Ολοκαύτωµα στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Τόσο αυτός όσο και άλλοι αξιωµατούχοι της Πρεσβείας συµµετείχαν

14 14 µαζί µε το Υπουργείο Παιδείας και το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδας στο εκπαιδευτικό σεµινάριο για δασκάλους και καθηγητές µε θέµα τη διδασκαλία του Ολοκαυτώµατος στα σχολείας πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Το Γενικό Προξενείο συνεχίζει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο θέµα της αποζηµίωσης για τις περιουσίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Το προξενικό τµήµα παρακολουθεί στενά θέµατα που έχουν σχέση µε την έκδοση βίζας σε θρησκευτικούς λειτουργούς καθώς και θέµατα σχετικά µε τον φόρο περιουσίας θρησκευτικών οµάδων. Η Αµερικανική Πρεσβεία και το Προξενείο προωθούν και στηρίζουν πρωτοβουλίες σχετικές µε τις θρησκευτικές ελευθερίες. Η Πρεσβεία και το Γενικό Προξενείο προωθούν τις επισκέψεις Μουσουλµάνων τοπικών ηγετών στις ΗΠΑ και τη γνωριµία τους µε αντίστοιχους φορείς στην Αµερική µέσω του προγράµµατος ιεθνών Επισκεπτών. Ο Πρέσβης και αξιωµατούχοι της Πρεσβείας συχνά επισκέπτονται τοποθεσίες θρησκευτικού ενδιαφέροντος σε όλη τη χώρα, και έχουν συναντήσεις µε εκπροσώπους όλων των θρησκειών µε σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και την παροχή βοήθειας. Back to U.S. Embassy Homepage