Πληροφορίες για το Άστρος και της Περιφέρειας αυτού. Περιήγηση στην Κυνουρία

Transcript

1 Πληροφορίες για το Άστρος και της Περιφέρειας αυτού. Περιήγηση στην Κυνουρία Ιστορικά & Πολιτιστικά στοιχεία - Μνημεία - Αρχαιολογικοί Χώροι Γεωγραφικά & Κλιματολογικά στοιχεία - Παραλιακή & Ορεινή ζώνη. ΕΔΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Άστρος Ιστορική κωμόπολη, γνωστή κυρίως από τη Β' Εθνοσυνέλευση που έγινε στο "αγροκήπιο" της ονομαστής Σχολής Καρυτσιώτη (σήμερα στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο) τον Απρίλιο του Το Άστρος βρίσκεται στο κέντρο του κάμπου της παραλιακής ζώνης περίπου τέσσερα χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Οικιστικά ενωμένη με το 'Αστρος είναι η Μελιγού ενώ τις τελευταίες δεκαετίες εγκαθίστανται στο 'Αστρος συνεχώς κάτοικοι από τα ορεινά χωριά του Χάραδρου, του Πλατάνου, της Σίταινας, της Καστάνιτσας και του Αγίου Πέτρου. Σήμερα στην έδρα του Δήμου κατοικούν περίπου άτομα. Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους Χάλκινα αφιερώματα (κάτοπτρα κ.λπ.] και αναθηματικά ανάγλυφα, του τύπου των νεκροδείπνων, κλασικών χρόνων. Νομίσματα διαφόρων εποχών. Στο Μουσείο υπάρχουν επίσης πολλά γλυπτά που βρέθηκαν στην έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στην αρχαία Εύα. [Ανοιχτό καθημερινά μ.μ., πλην Δευτέρας

2 Ιστορικά στοιχεία Η Βόρεια Κυνουρία κατοικείται τουλάχιστον από τη Νεολιθική εποχή, με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ προελληνικά φύλλα εγκαθίστανται καθ' όλη την πρωτοελλαδική εποχή στα όρια της. Στο κεντρικό-παραλιακό τμήμα της υπήρχε η αρχαία Θυρέα. Από δώ πέρασαν γύρω στο 2100 π.χ οι Δαναοί. 0 Πλούταρχος μας πληροφορεί πως: "Δαναώ γαρ, ότε πρώτον επέβη της χώρας κατά τα Πύραμια της Θυρεάτιδος...". 0 Δαναός προτού να πάει στο 'Αργος αποβιβάστηκε στους Απόβαθμους ή Πυράμια της Θυρεάτιδος, όπου θα κατοίκησε και ένα τμήμα των Δαναών. Από το 1900 π.χ, κατά τη Μεσοελλαδική περίοδο, στην περιοχή μας φτάνουν οι Κυνούριοι, έθνος Ιωνικό. Σύμφωνα με την Αρκαδική παράδοση η πόλη Θυρέα και ο Θυρεάτης κόλπος πήραν το όνομα τους από το Θυραίο, το γιο του Λυκάονα. Η περιοχή της Θυρέας γίνεται "μήλον της έριδος" από το 1100 π.χ μεταξύ Σπάρτης και 'Αργούς. Για πολλά-πολλά χρόνια, ανάμεσα στις δύο ισχυρές πόλεις της Πελοποννήσου, θα ακολουθήσουν αιματηρές συγκρούσεις για να εκμεταλλευθούν τον πλούσιο κάμπο της Θυρέας αλλά και τη στρατηγική της θέση. Φτάνουμε έτσι στην περίφημη μάχη των 600 Λογά-δων [Επίλεκτων], το 546 π.χ, η οποία γνωστή ως μάχη της Θυρεάτιδος ήταν θρυλική κατά την αρχαιότητα και αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς. Κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου η Βόρεια Κυνουρία δέχεται ισχυρό πλήγματα από τους Αθηναίους και τους συμμάχους τους, αφού ανήκει στη Σπάρτη. Το 424 π.χ ο Αθηναϊκός στόλος, με επικεφαλής τον Νικία, φθάνει στα παράλια της Θυρεάτιδος. Οι Αιγινήτες, οι οποίοι μετά την καταστροφή της Αίγινας από τους Αθηναίους, είχαν εγκατασταθεί στη Θυρέα, εγκαταλείπουν το Λόφο του Παραλίου Άστρους αφήνοντας μισοτελειωμένο το τείχος που κατασκεύαζαν και οχυρώνονται στην πόλη της Θυρέας. Η Θυρέα κυριεύεται από τους Αθηναίους, λεηλατείται και πυρπολείται, θα ακολουθήσει λεηλασία της Θυρεάτιδος από τους Αργείους το 414 π.χ. Μετά το 338 π.χ η περιοχή της Βόρειας Κυνουρίας περιέρχεται, με τη βοήθεια του Φιλίππου του Β', στους Αργείους, οι οποίοι νέμονται την περιοχή και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Το νοτιοδυτικό τμήμα της Β. Κυνουρίας ανήκει στην Τσακωνιά. Η ονομασία Τσάκωνες αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο, ο οποίος τους αναφέρει ως ειδική στρατιωτική τάξη και ειδικότερα ως καστροφύλακες. Κοιτίδα της Τσακωνιάς υπήρξαν ο Πραστός, η Καστάνιτσα και η Σίταινα. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι Τσάκωνες στρατολογούνται ως φύλακες φρουρίων των ακριτικών περιοχών του Βυζαντίου και αποκτούν δύναμη και μεγάλη οικονομική ισχύ. Γίνονται πλούσιοι και επιστρέφουν στη γενέτειρα τους, όπου χτίζουν πύργους, εκκλησιές και μοναστήρια. Η λαϊκή ρήση "Η πόλη βγάζει τ'άσπρα και ο Πραστός τα κάνει κάστρα" επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Ανυπόταχτοι και φιλελεύθεροι θα αναγκάσουν τον Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο, την περίοδο της Φραγκοκρατίας, να κτίσει στο Ξηροκάμπι το κάστρο της Ωριάς, για να πετύχει την απόλυτη κυριαρχία του στην Πελοπόννησο, υποτάσσοντας τους "δυσήνιους Τσάκωνες".

3 Στα τέλη του 19ου αιώνα ο πληθυσμός των τριών χωριών της Τσακωνιάς προσεγγίζει και αυτόν της Τριπολιτσάς, όπως φαίνεται από τον αριθμό των κεφαλικών δελτίων. Στις 16 Μαρτίου του 1821 η Τσακωνιά έχει ήδη κηρύξει την έναρξη της επανάστασης. Οι Τσάκωνες θα γίνουν το φόβητρο των Τούρκων και πρωτοστατούν στην πολιορκία της Μονεμβασιάς και της Τριπολιτσάς, ενώ συμμετέχουν σε όλες τις μάχες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, με στρατιωτικά σώματα που συντηρούν οι ίδιοι. Μετά την καταστροφή του Πραστού από τον Ιμπραήμ το 1826, οι Πραστιώτες δημιουργούν το Λεωνίδιο, τον Άγιο Ανδρέα και αρκετά Τσακωνοχώρια στη Νοτιοανατολική Κυνουρία. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των Τσακώνων, αποτελεί η Τσακώνικη διάλεκτος, η οποία αποτελεί εξέλιξη της Δωρικής διαλέκτου. Τα Τσακώνικα συνεχίζουν να ομιλούνται και σήμερα σε πείσμα των καιρών, κυρίως από τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Πιστοί στην παράδοση τους οι Τσάκωνες διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα τους, πολλά από τα οποία έχουν τις ρίζες τους στην Αρχαία Ελλάδα. Την πίστη τους στην παράδοση μαρτυρά και η λαϊκή ρήση: "ρι-στιανός είσαι ή Τσάκωνας", αφού οι Τσάκωνες έμειναν πιστοί στην αρχαία ελληνική θρησκεία έως τις αρχές της 2ης χιλιετίας. 0 επισκέπτης σήμερα στην Τσακωνιά θα θαυμάσει την πλούσια και μοναδική Τσακώνικη αρχιτεκτονική, την πλούσια παράδοση με τα ενδιαφέροντα ήθη και έθιμα, τον Τσακώνικο χορό και την Τσακώνικη μουσική, την Τσακώνικη φορεσιά και τη μοναδικότητα της Τσακώνικης γλώσσας που έμεινε αναλλοίωτη στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων. Μέσα στο μεγάλο κίνημα της κλεφτουριάς, οι κλέφτες και οι κουρσάροι του Πάρνωνα, αντιπροσωπεύουν την φιλελεύθερη ψυχή των κατοίκων τους, ενώ στη Φιλική Εταιρεία αναφέρονται Κυνούριοι που έφτασαν στους ανώτερους βαθμούς. Τα χωριά της Βόρειας Κυνουρίας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην Ελληνική επανάσταση του Δεκάδες στρατιωτικά σώματα δημιουργούνται σε όλα τα χωριά του Πάρνωνα, ενώ παράλληλα δημιουργείται το πρώτο οργανωμένο στρατόπεδο στα Βέρβενα. Οι πρόκριτοι της επαρχίας Αγίου Πέτρου και Πραστού συστήνουν το πρώτο "Φροντιστήριο" ή "κελάρι" που προμηθεύει με οπλισμό και τρόφιμα τους αγωνιστές. Στις μάχες των Βερβένων και των Δολιανών, το Μάιο του 1821, οι κάτοικοι της περιοχής θα κατατροπώσουν τους Τούρκους, αναπτερώνοντας το ηθικό των Ελλήνων. Στην πολιορκία της Τριπολιτσάς ο Πραστιώτης Μανώλης Ντουνιάς είναι εκείνος που θα ανοίξει πρώτος την "πόρτα του Αναπλιού", για να πέσει η Τριπολιτσά στους Έλληνες. Το καλοκαίρι του 1822 ο 'Αγιος Ιωάννης θα διατελέσει για τρεις μήνες η πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας. Το 1823 στο Άστρος γίνεται η Β' Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, που θα ψηφίσει το νέο αναθεωρημένο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας. Στις επιδρομές του Ιμπραήμ η Βόρεια Κυνουρία αν και πυρπολείται από άκρη σε άκρη, οι κάτοικοι της βρίσκουν το σθένος και επιφέρουν συντριπτικά πλήγματα στις ορδές του Ιμπραήμ στο Παράλιο Άστρος, στον Πραστό, στην Καστάνιτσα στη Σίταινα στον' Αγιο Πέτρο, στα Βέρβενα και στο Καστρί. Σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του 'Εθνους, που θα ακολουθήσουν, η περιοχή πληρώνει με βαρύ φόρο αίματος τον αγώνα για ελευθερία. Στη Γερμανική κατοχή στον Πάρνωνα δημιουργούνται σώματα αντίστασης κατά των κατακτητών Γερμανών και Ιταλών. Σαράντα οχτώ άμαχοι Αγιοπετρίτες θα πληρώσουν με την εκτέλεση τους την οργή των φασιστών Γερμανών. Μετά τη λήξη του εμφύλιου η περιοχή μας δεν κατάφερε να ανακάμψει. Η πληθυσμιακή δυναμικότητα της αποδεκατίστηκε από την εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση. Σήμερα ο Δήμος μας ακολουθεί μια πορεία ανάπτυξης και αειφορίας, βασιζόμενος στον ανθρώπινο παράγοντα και τη δυναμική της περιοχής, που αποτελεί έναν επίγειο παράδεισο για τον επισκέπτη.

4 Γεωγραφικά και κλιματολογικά στοιχεία 0 Πάρνωνας

5 Μεγάλο μέρος της Β. Κυνουρίας, αλλά και φυσικό σύνορο στα δυτικά προς τη Λακωνία είναι η οροσειρά ίου Πάρνωνα. 0 Πάρνωνας ή Μαλεβός διαγράφει μέχρι το μέσον περίπου τα όρια των νομών της Αρκαδίας και Λακωνίας και η νοτιότερη προέκταση της φτάνει μέχρι το ακρωτήριο Μαλέας. Η ονομασία του είναι αρχαιότατη και προέρχεται από την ίδια ρίζα με τις ονομασίες των ορέων Πάρνηθα και Παρνασσός, δηλώνοντας "τη λάμπουσα κορυφή", από τον ανατέλλοντα ήλιο ή τη σελήνη. Η ψηλότερη κορυφή του είναι η Μεγάλη Τούρλα (1.93Β μέτρα], ενώ στη κορυφογραμμή του υπάρχουν αρκετές βουνοκορφές, που το υψόμετρο τους ξεπερνά τα 1500 μέτρα. Τεσσεράμισι εκατομμύρια στρέμματα δημιουργούν ένα μοναδικό σύμπλεγμα σπάνιας ομορφιάς. Πανέμορφα οροπέδια, πλήθος βουνοκορφών, φαράγγια απαράμιλλης και άγριας ομορφιάς και βαθιές κοιλάδες σχηματίζουν το ποικιλόμορφο ανάγλυφο του Πάρνωνα. Εκατοντάδες πηγές δημιουργούν ένα αδιάκοπο τραγούδι, ύμνο στη φύση. Τρία ποτάμιαχείμαρροι πηγάζουν από τις πλαγιές της οροσειράς του Πάρνωνα καταλήγοντας στον Αργολικό κόλπο, ο Τάνος, ο Βρασιάτης και ο Δαφνώνας. 0 Πάρνωνας αποτελείται από ασβεστόλιθους στα βόρεια, οι οποίοι αντικαθίστανται νοτιότερα από φλύσχη. Με εξαίρεση τις ψηλές κορφές του, είναι βουνό μι πλούσια βλάστηση και πολυσύνθετη χλωρίδα, με σπάνια μάλιστα φαρμακευτικά αρωματικά φυτά. Τα έλατα, πεύκα κέδρα, καστανιές, καρυδιές, πλατάνια κα χαρουπιές καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της έκτασης του. Πλούσια επίσης είναι κα η πανίδα. Στο Δήμο μας ο υγρότοπος Μούστου και οι περιοχές με υψόμετρο άνω των μέτρων, έχουν ενταχθεί στο δίκτυο '"NATURA 2000 ενώ το δάσος δενδρόκεδρου, στην περιοχή Μαλεβής, ο καστανεώνας της Καστάνιτσας και το δρυοδάσος της Σέλλας στον Πλάτανο, έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα μνημεία της φύσης. Η ανθρώπινη παρουσία στον Πάρνωνα χάνεται στα βάθη των αιώνων. Είναι η περίοδος όπου οι κάτοικοι του Πάρνωνα περιδιαβαίνοντας ανάμεσα σε θεούς και ημίθεους, ήρωες, νύμφες και νεράιδες, κενταύρους και άλλα φανταστικά όντα, προσπάθησαν να διαμορφώσουν τη δική τους οντότητα ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα. Διάσπαρτα αρχαιολογικά λείψανα, ιερά, κάστρα, φυλάκια, αρχαία λατομεία, αμαζοτροχιές, μονοπάτια, και πολλά βυζαντινά μνημεία, αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα πως η ανθρώπινη δραστηριότητα υπήρξε στον Πάρνωνα πλούσια και αδιάλειπτη στο πέρασμα των αιώνων. Σήμερα δεκάδες χωριά, σκαρφαλωμένα στις πλαγιές του Πάρνωνα, διατηρητέα και παραδοσιακά, δείγματα υψηλής αρχιτεκτονικής και αισθητικής, αναζητούν και πάλι το δικαίωμα στην ελπίδα και το όνειρο. Γραφικά σοκάκια και καλντερίμια, προσμένουν με ανυπομονησία τα χνάρια μας. Ξωκλήσια, αλώνια, πηγάδια, μονοπάτια, πέτρινα γεφύρια,

6 νερόμυλοι, νεροτριβές, κάστρα και πυργόσπιτα, προσμένουν να σαϊτέψουν το θαυμασμό μας. Μια πλούσια λαϊκή παράδοση καρτερά να μας χαρίσει τη μαγεία του αληθινού και του ανθρώπινου. Όποιο μονοπάτι και αν περπατήσεις στον Πάρνωνα δε θα χαθείς θα συναντήσεις ακόμα και σήμερα το γεωργό, ευλαβικά να ανοίγει αυλακιές με το αλέτρι σε κάποιο χωράφι, να θερίζει με το δρεπάνι τη σοδειά, να αλωνίζει σε κάποιο μαρμαράλωνο. θα ακούσεις το γλυκό ήχο της φτερωτής του μύλου, θα συναντήσεις τη ζωή στις πεζούλες και τα καταπράσινα περιβόλια, θα ακούσεις και σήμερα τη φλογέρα του βοσκού στα πιο απόμακρα σημεία καθώς και το τραγούδι του ξυλοκόπου. θα νοιώσεις και σήμερα την καυτή ανάσα του ασβεστοκάμινου. Και αφού ξεδιψάσεις στα γάργαρα νερά κάποιας πηγής, και αφού δώσεις φτερά στα όνειρα σου στη μοναξιά κάποιου ξωκλησιού, κάποιο γραφικό καφενεδάκι ή ταβερνάκι σε περιμένει. Αυτός είναι ο Πάρνωνας, ένα μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό μνημείο. Όποιο μονοπάτι και αν περπατήσεις στον Πάρνωνα, δε θα χαθείς, θα ανακαλύψεις όμως τη μαγεία μιας πραγματικότητας που σαγηνευτικά θα κερδίσει τον ερωτά σου.

7 Καταρράκτης στη Λεπίδα-Αγιάννης

8 Κλίμα Η Βόρεια Κυνουρία παρουσιάζει ποικιλία κλίματος εξαιτίας της φυσικογεωγραφικής της διαμόρφωσης. Η πεδινή ζώνη είναι ηλιόλουστη και χαρακτηρίζεται από τους ήπιους χειμώνες και τις λίγες βροχοπτώσεις, με κλίμα χερσαίο μεσογειακό. Στη ζώνη των ορεινών κωνοφόρων το κλίμα είναι ορεινό μεσογειακό, με δροσερά καλοκαίρια, αρκετές βροχοπτώσεις, πλούσια τρεχούμενα νερά και πυκνή βλάστηση. Η μέση ετήσια θερμοκρασία στην περιοχή είναι 19ο C και η μέση ετήσια υγρασία 65%. Χλωρίδα Η περιοχή της Βόρειας Κυνουρίας δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί βοτανικός παράδεισος με μεγάλη οικολογική αξία. Αν και δεν έχει γίνει πλήρης και συστηματική καταγραφή της χλωρίδας του Πάρνωνα είναι σίγουρο πως από τους πρόποδες έως τις κορφές του φύονται περισσότερα από χίλια είδη και υποείδη. Έχουν καταγραφεί 113 σπάνια φυτά, μοναδικά στον Ευρωπαϊκό χώρο και 16 τοπικοενδημικά, φυτά δηλαδή που δεν συναντώνται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Τα σπάνια αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά του Πάρνωνα, γνωστά από την αρχαιότητα, προσθέτουν άλλη μια δυναμική στη χλωρίδα της περιοχής. Πανίδα Πλούσια είναι και η πανίδα της περιοχής. Αν και δεν έχει γίνει πλήρης και συστηματική καταγραφή έχουν παρατηρηθεί 21? είδη της ορνιθοπανίδας, από τα οποία τα 53 είναι απειλούμενα και προστατευόμενα, αρκετά θηλαστικά, κυρίως νυκτόβια είδη, 26 είδη αμφίβιων και ερπετών, 21 είδη εντόμων και ασπόνδυλων ενώ στην ιχθυοπανίδα εκτός από τα μεγάλη ποικιλία ψαριών, χταποδιών και σουπιών υπάρχουν πολλά είδη στρειδιών και κοχυλιών.

9 Υγρότοπος του Μούστου. Βρίσκεται 2 χλμ Ν.Α του Άστρους και αριστερά του οδικού άξονα 'Αστρους - Λεωνιδίου. Είναι ενταγμένος στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000, ως περιοχή υψηλής προστασίας. Είναι μικρή λίμνη σε μικρό υψόμετρο πάνω από τη θάλασσα που συνδέεται με αυτή με δύο τεχνητά κανάλια. Το κύριο κανάλι δημιουργήθηκε από Βαυαρούς μηχανικούς, επί Όθωνα, με σκοπό την αποξήρανση της λίμνης. Τροφοδοτείται με γλυκό νερό, από πηγές αλλά και με θαλασσινό. Η λίμνη είναι σχετικά αβαθής και περιβάλλεται από ελώδεις εκτάσεις. Η χλωρίδα είναι πλούσια και η πανίδα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αφού παρατηρούμε πλήθος ψαριών, ερπετά, μικρά θηλαστικά και μεγάλη ποικιλία πτηνών. Το χειμώνα η λίμνη αποκτά ένα άλλο ενδιαφέρον, αφού αποτελεί σταθμό χιλιάδων μεταναστευτικών πουλιών, που δημιουργούν μια μοναδική αίσθηση μαγείας. Στην αμμώδη παραλία που εκβάλλονται κανάλια της λίμνης πολλαπλασιάζεται και μικρός αριθμός χελωνών καρέτα-καρέτα. Οι πηγές της λίμνης χρησιμοποιούνται και ως ιαματικές.

10 Πολιτιστικά στοιχεία: Μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι Βόρεια Κυνουρία: Ένα απέραντο Αρχαιολογικό Πάρκο.

11 Άστρον (Νησί Παραλίου Άστρους) 0 λόφος του Παραλίου Αστρους είναι ένας βραχώδης και επιμήκης λόφος από ασβεστόλιθο. Κατοικείται από τα Πρωτοελλαδικά χρόνια. Το τείχος που βρίσκεται στη Δυτική πλευρά του είναι το λεγόμενο τείχος των Αιγινητών. 0 Προϊστορικός οικισμός πρέπει να ταυτίζεται με τα Πυράμια της Θυρεάτιδος, που αναφέρει ο Πλούταρχος και με τους Απόβαθμους του Παυσανία. Σήμερα στην κορυφή του λόφου δεσπόζει το εντυπωσιακό κάστρο των Ζαφειροπουλέων, θεμελιωμένο σε διαχρονικά οχυρωματικά έργα. Σε όλη την έκταση του λόφου, ο επισκέπτης θα παρατηρήσει διάσπαρτα αρχαιολογικά λείψανα. Θυρέα (Ελληνικό Άστρους] Δεσπόζει πάνω στην πεδιάδα της Θυρεάτιδος, 8 χλμ από το Άστρος, και πάνω από τον κεντρικό δρόμο Άστρους -Αγίου Πέτρου, στη θέση Ελληνικό. Κατοικήθηκε από τα Μυκηναϊκά χρόνια μέχρι τον 3ο αιώνα μ.χ. Εδώ άκμασε η σπουδαιότερη πόλη της Θυρεάτιδος, η θυρέα. Η πόλη παραχωρήθηκε στους Αιγινήτες από τους Σπαρτιάτες, όταν οι Αθηναίοι απομάκρυναν τους Αιγινήτες από την Αίγινα. Πυρπολήθηκε από το Νικία το 424 π.χ, οπότε και πέφτει σε παρακμή. Βόρεια από το Ελληνικό και σε απόσταση 500 μέτρων, στη θέση Ανεμόμυλος, διασώζονται τα ερείπια από το αρχαίο Ιερό του Απόλλωνα. Σώζονται επίσης τμήματα των τειχών του 5ου, του 4ου και του 3ου αιώνα π.χ., κατάλοιπα κτηρίων και δεξαμενές της ίδιας εποχής. Ο επισκέπτης σήμερα θα θαυμάσει τα τείχη της αρχαίας πόλης, θα εντυπωσιαστεί από τις απιόσχημες δεξαμενές νερού και επιβλητικά λείψανα. Εύα Βρίσκεται 1 χλμ μετά τα Κάτω Δολιανά, στο δρόμο Τρίπολης-'Αστρους. Η Εύα υπήρξε η σπουδαιότερη πόλη της θυρεάτιδος στο 2ο και 3ο μ.χ αιώνα. Στο 2ο αι. μ.χ ο Ηρώδης ο Αττικός θα κτίσει εδώ μια πολυτελέστατη έπαυλη. Σώζονται ερείπια από την πολυτελέστατη έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού, υδραγωγείο με δύο τόξα σε πολύ καλή κατάσταση, το ιερό του Πολεμοκράτη -εγγονού του Ασκληπιού-, ιερό των νυμφών, θεμέλια οικοδομημάτων καθώς και ψηφιδωτά δάπεδα, κίονες, κιονόκρανα και άλλο διάσπαρτο οικοδομικό υλικό. Το καθολικό της διπλανής μονής Λουκούς είναι χτισμένο απάνω σε ιερό του Ασκληπιάδη Πολεμοκράτη. Δίπλα στη μονή Λουκούς διασώζεται ακέραιο ρωμαϊκό γεφύρι - υδραγωγείο.

12 Ο επισκέπτης θα μείνει έκπληκτος από τα αρχαιολογικά λείψανα που θα παρατηρήσει, σε έναν χώρο που χάρη στον πλούτο των αρχαιολογικών ευρημάτων και την έκταση και αρίστη κατάσταση των ψηφιδωτών του, καθίσταται σε έναν από τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της πατρίδος μας. Ανθήνη (Νησί Αγίου Ανδρέα] Στην παραλία του Αγίου Ανδρέα 3 χλμ από τον κεντρικό δρόμο 'Αστρους-Λεωνιδιου. Η Ανθήνη ή Ανθάνα των ιστορικών χρόνων, μαζί με τη Θυρέα υπήρξε η σημαντικότερη πόλη της Θυρεάτιδος. Είχε μεγάλη διάρκεια ζωής, από τον 5ο αι π.χ. έως τα βυζαντινά χρόνια. Ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί από τα επιμελημένα τείχη, το αρχαίο λιμάνι και τα διάσπαρτα λείψανα. Λείψανα της αρχαιότητας με σημαντικό ενδιαφέρον και εξαιρετικής σημασίας συναντάμε και σε δεκάδες άλλες περιοχές του Δήμου μας. Τα αρχαία λείψανα, που παρατηρούνται στις περιοχές αυτές, ανήκουν σε αρχαίους οικισμούς, συνήθως εποχιακούς και κτηνοτροφικούς, σε ιερά, φυλακεία, οχυρωματικά έργα. Στα όρια του Δήμου μας παρατηρούμε επίσης πολλά ίχνη αμαξοτροχιών, από το πλούσιο αρχαίο οδικό δίκτυο της περιοχής. Τα μοναστήρια μας Εκτός από τις δεκάδες εκκλησίες και τα εκατοντάδες ξωκλήσια, που θα συναντήσει ο επισκέπτης στη Βόρεια Κυνουρία, εντυπωσιακός είναι και ο αριθμός των μοναστηριών της περιοχής. Επιβλητικά και με αρχιτεκτονική υψηλής αισθητικής κερδίζουν το θαυμασμό και την ευλάβεια του προσκυνητή. Η ιστορία τους χάνεται στα βάθη των αιώνων. Στήριξαν το φρόνημα του Ελληνισμού και πρόσφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες σε δύσκολες περιόδους. Ο χρόνος και τα φυσικά στοιχεία τα προστάτευσαν με ευλάβεια, αφήνοντας τα αλώβητα, για να μας αποδεικνύουν τη μεγαλοσύνη τους. Ιερά μονή Μαλεβής

13 Βρίσκεται χτισμένη πάνω στον οδικό άξονα Άστρους- Αγιάννη - Αγίου Πέτρου, περίπου τρία χιλιόμετρα πριν από τον 'Αγιο Πέτρο. Κοντά στο μοναστήρι θα αντικρίσουμε ένα παράξενο, μουντό δάσος από δεντρόκεδρα. Πρόκειται για ένα ασιατικό είδος κέδρου που στην

14 ευρωπαϊκή ήπειρο δεν συναντάται παρά μόνο στον Πάρνωνα. Η μονή Μαλεβής είναι γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η ίδρυση του ανάγεται στα Στην Τουρκοκρατία υπέστη πολλές καταστροφές και στα 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ Είναι η πιο φημισμένη μονή της Κυνουρίας, που προσελκύει χιλιάδες προσκυνητών. Το καθολικό είναι μονόκλιτος, σταυρεπίστεγος ναός, με τρούλο. Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας αποτελεί έργο του 1360, κατά την παράδοση. Η σημερινή μορφή του καθολικού αλλά και των κελιών και του ξενώνα είναι αποτέλεσμα πρόσφατων επεμβάσεων και ανακαινίσεων. Ιερά μονή Λουκούς Τρία χιλιόμετρα από το Άστρος με πανοραμική θέα στον Αργολικό κόλπο και τον κάμπο της Θυρέας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Εύας. Το όνομα της προέρχεται μάλλον από την λατινική λέξη lucus, που σημαίνει ιερό άλσος. Το, καθολικό της μονής, του τύπου του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, είναι ένα ιδιαίτερα κομψό κτίσμα με τρεις αψίδες στα ανατολικά, με ραδινό οκτάπλευρο τρούλο και επιμελημένη τοιχοποιία και χρονολογείται στον 16ο αιώνα. Στον εξωτερικό τοίχο του καθολικού αλλά και σε κτήρια της μονής, εντοιχισμένα μαρμάρινα γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη παλαιοχριστιανικών και βυζαντινών χρόνων, καθώς και των χρόνων της ρωμαιοκρατίας. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες των αρχόντων

15 του 17ου αιώνα, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν το μαρμαροθετημένο δάπεδο και οι φορητές εικόνες του τέμπλου (1641). Στο εσωτερικό προαύλιο της μονής θραύσματα αρχαίων και παλαιοχριστιανικών γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών από την γειτονική Εύα καθώς και κρήνη με χρονολογία Στο μοναστήρι υπάρχει βιβλιοθήκη και εκκλησιαστικά κειμήλια. Λειτουργεί εργαστήριο αγιογραφίας. Πολύ κοντά στη μονή, ο νερόμυλος της. Λειτουργεί ως γυναικεία μονή. Ιερά μονή Παναγίας Αρτοκωστάς Αποτελείτο αρχαιότερο μοναστικό κέντρο της Τσακωνιάς. θα τη συναντήσουμε ακολουθώντας τον παλαιό δρόμο Αγίου Ανδρέα - Πραστού δώδεκα χιλιόμετρα από τον Άγιο Ανδρέα. Ιδρύθηκε πιθανότητα τον 12ο αιώνα στη θέση Βρύση (2 χλμ. πριν από τη μονή, στη θέση Κάτω Παναγιά, όπου κρήνη και ερείπια) και καταστράφηκε γύρω στα Το 1617 χτίστηκε η νέα στη σημερινή της θέση, η οποία ανακαινίστηκε στα 1711, σύμφωνα με εντοιχισμένη στο καθολικό μαρμάρινη επιγραφή. Η ονομαστή εικόνα της Παναγίας Αρτοκωστάς, έργο, κατά την παράδοση, του Ευαγγελιστή Λουκά και με αφιερώσεις του Ιωάννη Κατακουζηνού και του αυτοκράτορα Ιωάννη Η' του Παλαιολόγου, βρίσκεται σήμερα στην Ιταλία. Η μονή πυρπολήθηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ. Το σημερινό καθολικό χτίστηκε 1865 από Τσάκωνες μαστόρους. Τα τελευταία χρόνια το μοναστήρι είναι γυναικείο και το χειμώνα οι μοναχές μένουν στο μετόχι της μονής στην Παραλία του Αγίου Ανδρέα. Ιερά μονή Παλαιοπαναγιάς Επτά χιλιόμετρα περίπου από το Άστρος, στο δρόμο που οδηγεί προς Άγιο Πέτρο. Αρχικά ονομαζόταν Μονή Θεοτόκου Ελεούσης. Η εποχή ίδρυση της είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, αφού κάηκε το 1826 από τις ορδές του Ιμπραήμ και ανακαινίστηκε αργότερα. Το καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής τετρακιόνιος ναός, μεταβυζαντινών χρόνων, με υψηλό οκτάπλευρο τρούλο, στην τοιχοποιία του οποίου είναι εντοιχισμένα πολλά τμήματα από παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά γλυπτά καθώς και από ψηφιδωτά δάπεδα. (Στο δρόμο από το Άστρος προς τη μονή, συναντάμε εντυπωσιακό υδραγωγείο, αυτό που έφερνε κάποτε νερό στον υδρόμυλο της μονής). Λειτουργεί ως γυναικεία μονή. Ιερά μονή Τιμίου προδρόμου Καστριού. Το μοναστήρι βρίσκεται κοντά στο χωριό Περδικόβρυση 9 χιλιόμετρα από το Καστρί, στο μέσο απόκρημνων βράχων. Μια "αητοφωλιά" στον "κοκκινόβραχο", πάνω από το φαράγγι του Τόνου, σε μια τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Λόγω της απρόσιτης θέσης του χρησιμοποιήθηκε στην επανάσταση του 1821 ως ορμητήριο ενάντια στον Ιμπραήμ. Ο νερόμυλος του λειτουργούσε για να προμηθεύει με πυρίτιδα τους αγωνιστές του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Λειτουργεί ως ανδρική μονή. Ιερά μονή Αγίου Νικολάου Καρυάς. Κοντά στα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου του Οριόντα και αριστερά στο δρόμο από Άγιο Ανδρέα προς Πραστό. Αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική, θυμίζει μονή του Αγίου Όρους. Είναι άγνωστη η εποχή της ίδρυση της. Στις αρχές πάντως του 17ου αιώνα, ανακαινίστηκε με τις φροντίδες των κατοίκων της γειτονικής Καρυάς και το 1622 έγινε σταυροπήγιο. Το καθολικό, τρίκοχος ναός με νάρθηκα, τοιχογραφήθηκε το 1638 απο τον Ναυπλιώτη Γεώργιο Μόσχο. Αξιοσημείωτο το δάπεδο του καθολικού με ανάγλυφο ζωικό και φυτικό διάκοσμο και με δικέφαλο αετό στο ομφάλιο, έργο του μάστορα Κώστα Γκιώνη από τον Πραστό το 1734, σύμφωνα με την αφιερωτική επιγραφή.

16 Άλλα παλαιότερα μοναστήρια και εξωκλήσια Αγία Τριάδα Μελιγούς Βρίσκεται αριστερά του δρόμου Άστρους - Ορεινή Μελιγού -Άγιος Πέτρος λίγο μετά τον αρχαιολογικό χώρο του Ελληνικού [Θυρέα] Γνώρισε ακμή τον 18ο αι. και διαλύθηκε το Διασώζεται ο εντυπωσιακός ναός.. Εορτάζει του Αγίου Πνεύματος. Άγιος Ιωάννης ο θεολόγος Βρίσκεται πριν τα Χαντάκια. Σώζεται μικρός ναός. Άκμασε το 18ο αι. και διαλύθηκε το Άγιος Νικόλαος Παντελεήμων Κοντολινάς Ονομαστή μονή της Καστάνιτσας που σήμερα λειτουργεί ως ξωκλήσι. Βρίσκεται σε πανέμορφο τοπίο, ανάμεσα σε καστανιές και έλατα. Η ίδρυση της ανάγεται στον 17ο αιώνα. Σώζεται μόνο το καθολικό της, που ανακαινίστηκε εκ βάθρων το 1744, σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή, με τμήματα των τοιχογραφιών του 1760, έργου του λαϊκού ζωγράφου Κυριάκου Κουλιδά και του ανεψιού του Παναγιώτη Οικονόμου, όπως μαρτυρούν αφιερωτικές επιγραφές, και το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η μονή κάηκε το 1826 από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, ενώ το 1834 διαλύθηκε. Άγιος Δημήτριος (Ρεοντινό) Μετά τη μονή Αρτοκωστάς. Βρίσκεται στα ανατολικά του Πραστού, σε μαγευτική τοποθεσία, που ίσως ταυτίζεται με τη θέση της μεσαιωνικής πόλης του Ρέοντα. Ο ναός είναι μονόκλιτος σταυροειδής με τρούλο και σκεπάζεται με σχιστόλιθους. Άκμασε τον 18ο αι. και διαλύεται το Σώζονται τοιχογραφίες του τέλους του 17ου αιώνα και δάπεδο του 1736 εξαιρετικής τέχνης. Αποτελεί μετόχι της μονής Αρτοκωστάς. Άγιος Γεώργιος Ενδύσσενας Απέχει 7 χλμ. από τον 'Αγιο Ανδρέα, σε ρεματιά με πανύψηλα πλατάνια. Ο ναός είναι επισκευασμένος με δίρριχτη κεραμοσκεπή και κόγχη στο Ιερό. Διαλύθηκε το Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (το Εγκλειστούρι) Λίγο πριν τον Πραστό. Ο Ιερός ναός διατηρεί τοιχογραφίες της κρητικής τεχνοτροπίας. Διαλύθηκε το Το καθολικό της, ναός εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, έχει τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και δάπεδο του 1733 με ανάγλυφες παραστάσεις. Μετόχι Ευαγγελισμού Θεοτόκου Βρίσκεται 1,5 χλμ ανατολικά του Αγίου Ανδρέα. Εντυπωσιακός ο πύργος του μετοχιού και κατανυκτικό το ναϊδριο. Το χειμώνα φιλοξενεί τις μοναχές της Ιεράς μονής Αρτοκωστάς. Ναός Μονής Ζωοδόχου Πηγής (Αρώματος] Βρίσκεται μεταξύ Πλατάνου και Χαράδρου. Πυρπολήθηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ. Ο Ναός κατέρρευσε το Ιερός Ναός Σέλλας Πλατάνου. Βρίσκεται στο πανέμορφο δρυοδάσος του Πλατάνου. Από τις αρχαιότερες μονές της Κυνουρίας. Πυρπολήθηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ. Η μονή διαλύθηκε το 1834 και ο ναός αποτελεί σήμερα ξωκλήσι του Πλατάνου.

17 Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου (Αγιάννη) Βρίσκεται Β.Α. του Αγιάννη. Στα μέσα του 18ου αι λειτούργησε εδώ "Σχολείον Ελληνικών μαθημάτων". Είναι μετόχι της Ιεράς μονής Λουκούς. Ναός Παναγίτσας της Λευκαϊτισσας Αγιάννη Ο ναός που βρισκόταν στη θέση Μαντικέικα πυρπολήθηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ. Υπήρξε μετόχι της Λουκούς. Αγία Σωτήρα Ζάβιτσας Βρίσκεται στη Ζάβιτσα σε υψόμετρο 976 μέτρα. Πανοραμική θέα με τον Αργολικό κόλπο, τον κάμπο της Θυρέας και τις κορφές του Πάρνωνα. Υπήρξε μετόχι της Λουκούς. Ο ναός γιορτάζει στις 6 Αυγούστου. ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΖΩΝΗ Στη μοναδική παράλια ζώνη της, που εκτείνεται από τα όρια της Αργολίδας μέχρι το Λεωνίδιο, η αρκαδική φύση εναλλάσσει μπροστά στα μάτια μας μια μεγάλη ποικιλία από τοπία. Αμμουδιές στην περιοχή του Π. Άστρους και στη συνέχεια βραχώδεις πλαγιές αλλού απόκρημνες και σκεπασμένες με θαμνοτόπια και αλλού λαξεμένες σε πεζούλες σπαρμένες ελαιόδενδρα. Σαράντα χιλιόμετρα παραλίας, στις δυτικές ακτές του Αργολικού κόλπου, αποτελούν μια μοναδική δυναμική του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, που καλύπτει τα ενδιαφέροντα και του πιο απαιτητικού επισκέπτη. Πεντακάθαρα νερά σε γαλαζοπράσινο χρώμα, πανέμορφες αμμουδιές, μικροί όρμοι, πηγές που αναβλύζουν μέσα από τη θάλασσα, γραφικά λιμανάκια και υγρότοποι που σμίγουν με τη θάλασσα, συνθέτουν εικόνες μαγείας και ψυχικής ανάτασης. Στα δέκα Δημοτικά Διαμερίσματα της παραλιακής ζώνης βρίσκεται η πλειοψηφία του πληθυσμού του Δήμου Ξηροπήγαδο Αφήνοντας την Αργολίδα και παίρνοντας τον παράκτιο δρόμο που ξεκινά από το Κιβέρι, ο επισκέπτης θα συναντήσει το Ξηροπήγαδο. Ήρεμο τοπίο κάτω από την επιβλητική Ζάβιτσα. Τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια άρτια εξοπλισμένα, καλύπτουν τις ανάγκες των παραθεριστών και οι ψαροταβέρνες, δίπλα στο κύμα, προσφέρουν φρέσκα ψάρια και εκλεκτούς μεζέδες.

18

19 Παράλιο Αστρος Το "αστέρι" του Αργολικού κόλπου. Παραδοσιακός οικισμός που επεκτείνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Τόπος διακοπών που προσελκύει κάθε καλοκαίρι χιλιάδες τουρίστες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Εκτεταμένες παραλίες, ψαροταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες, ξενοδοχεία και πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, υπαίθριο θέατρο στο οποίο πραγματοποιούνται πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, Ναυτικός Ιστιοπλοϊκός 'Ομιλος, λιμάνι που φιλοξενεί ιστιοφόρα και Ψαροκαϊκα, πλούσια ιστορία και παράδοση, μοναδικές φυσικές ομορφιές, χαρίζουν στον παραθεριστή άνετη διαμονή και ώρες μαγείας και ξεγνοιασιάς. Από το κάστρο του Παραλίου 'Αστρους ο επισκέπτης θα θαυμάσει τον Αργολικό Κόλπο, τον κάμπο της Θυρέας και τις κορυφές του Πάρνωνα. Το Παράλιο 'Αστρος βρίσκεται σε κομβική θέση αφού η πεντακάθαρη θάλασσα του Αργολικού και η απόσταση των 150 χιλιομέτρων από την Αθήνα και η πολύ κοντινή απόσταση της Τρίπολης, του 'Αργους και του Ναυπλίου το καθιστά προνομιακό προορισμό για πολλούς καλοκαιρινούς επισκέπτες. Με κέντρο το Παράλιο 'Αστρος ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει όλη την Ανατολική Πελοπόννησο το Ναύπλιο, την Επίδαυρο, τις Μυκήνες, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, το Λεωνίδιο και πολλά άλλα σημαντικά αξιοθέατα. σε διάστημα το πολύ μιας ώρας. Επίσης τον Πάρνωνα με τα καταπληκτικά χωριά και την πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Οι λάτρεις των θαλάσσιων σπορ και του ερασιτεχνικού ψαρέματος θα ζήσουν επίσης εδώ πρωτόγνωρες εμπειρίες. Λείψανα του μεσαιωνικού ή των χρόνων της Τουρκοκρατίας φρουρίου, γνωστού ως "Κάστρου του 'Αστρους" ή "Κάστρου του Ζαφειρόπουλου". Σώζονται ερειπωμένες οι τρεις κατοικίες.

20

21

22 Αγιος Ανδρέας Παραλία Δέκα χιλιόμετρα μετά το Άστρος και πάνω στο δρόμο Άστρους-Λεωνιδίου βρίσκεται το τελευταίο Δημοτικό Διαμέρισμα του Αγίου Ανδρέα οικιστικά ενιαία με τον Πραστό (το χειμερινό οικισμό). Τρία χιλιόμετρα ανατολικότερα βρίσκεται η παραλία του Αγίου Ανδρέα. Δίπλα στη θάλασσα ο βραχώδης λόφος, το "Νησί του Αγίου Ανδρέα", με λείψανα αρχαίου οχυρωμένου οικισμού, της Ανθήνης, σώζονται τμήματα από τον εξωτερικό περίβολο με πύργους (5ου-4ου αι. π.χ.], αργότερα, η πόλη μετατοπίστηκε χαμηλότερα προς τη θάλασσα, όπου σώζονται υστερορωμαϊκα ερείπια και συμπληρωματική οχύρωση από τους βυζαντινούς χρόνους. Κοντά στο κάστρο, μισοκατεστραμμένο τοξωτό λιθόκτιστο γεφύρι. Πανέμορφη και πεντακάθαρη θάλασσα, χαρίζει ξεκούραση και σαγηνεύει τον επισκέπτη, ο οποίος θα θαυμάσει επίσης το μικρό γραφικό λιμανάκι με τα ψαροκάικα. Προσφέρεται φρέσκο ψάρι στις ψαροταβέρνες της παραλίας.

23 Αρκαδικό Χωριό Σύγχρονος οικισμός, κτισμένος αμφιθεατρικά στην ακτή μικρού κόλπου, από τους ξενιτεμένους Αρκάδες.

24 Μελιγού Δημοτικό διαμέρισμα οικιστικά ενιαίο με το Άστρος. Από εδώ ξεκίνησαν το 1823 οι στρατιωτικοί για τη συμφιλίωση τους με τους πολιτικούς στη Β' Εθνοσυνέλευση όταν η Ελληνική Επανάσταση περνούσε δύσκολες μέρες. Η ορεινή Μελιγού, τόπος κύριας κατοικίας παλαιότερα, είναι ένας από τους ομορφότερους ημιορεινούς οικισμούς του Δήμου όπου παράγεται υπέροχο κρασί. Κορακοβούνι Οκτώ χιλιόμετρα μετά το Άστρος και δεξιά στο δρόμο Άστρους-Λεωνιδίου βρίσκεται το Κορακοβούνι, οικισμός που φτιάχτηκε, όπως και πολλοί άλλοι στο Δήμο Β. Κυνουρίας, από τους κατοίκους του ορεινού Κορακοβουνίου στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν τη θάλασσα. Όμορφο μικρό χωριό με πολλά αρχοντικά, γνωστό από το Φιλικό Γιώργο Λεβέντη, με μεγάλη δράση στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος μετά το ΟΡΕΙΝΗ ΖΩΝΗΟΡΕΙΝΗ ΖΩΝΗ Η ορεινή ζώνη περιλαμβάνει τα χωριά του Πάρνωνα και εκτείνεται κατά μήκος της οροσειράς από τα όρια της Τεγέας κοντά στην Τρίπολη μέχρι την Καστάνιτσα, παράλληλα προς την ακτή σε μια απόσταση περίπου σαράντα χιλιομέτρων. Τα περισσότερα από τα χωριά βρίσκονται πάνω ή πολύ κοντά στο δρόμο Τρίπολη-Καστρί- Άγιος Πέτρος-ΑγιάννηςΑστρος, που μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '70 αποτελούσε τον κεντρικό άξονα που συνέδεε την Κυνουρία με την πρωτεύουσα του νομού Τρίπολη. Παλαιότερα τα χωριά αυτά αποτελούσαν τον κύριο παραγωγικό ιστό της περιοχής και συγκέντρωναν τον μεγαλύτερο όγκο του πληθυσμού. Μετά από μια περίοδο παρακμής, αναπτύσσονται ξανά αλλά ως τόποι αναψυχής. Έτσι σε όλα σχεδόν τα χωριά ο επισκέπτης μπορεί να βρει πολύ καλά ξενοδοχεία και εστιατόρια εστιατόρια για μια αξέχαστη παραμονή οροσειράς προς την ακτή από σε τα όρια απόσταση της Τεγέας περίπου κοντά σαράντα Τρίπολη χιλιομέτρων. μέχρι την Καστάνιτσα, Τα περισσότερα παράλληλα από τα χωριά Αστρος, βρίσκονται που μέχρι πάνω το τέλος ή πολύ της δεκαετίας κοντά στοοστην του δρόμο '70 Τρίπολη-Καστρί-Αγιος αποτελούσε τον κεντρικό Πέτρος-Αγιάννηςάξονα που συνέδεε αποτελούσαν την Κυνουρία τον κύριο με παραγωγικό την πρωτεύουσα ιστό της του περιοχής νομού Τρίπολη. και συγκέντρωναν Παλαιότερα τον τα μεγαλύτερο χωριά όγκο αναψυχής. του πληθυσμού. Έτσι σεμια όλα Μετά σχεδόν από τα μια χωριά περίοδο επισκέπτης παρακμής, μπορεί αναπτύσσονται να βρει πολύ ξανά καλά αλλά ξενοδοχεία ωςαυτά τόποι και για μια αξέχαστη παραμονή

25 Βέρβενα Στην άκρη του χωριού, η εκκλησία του Προδρόμου και δίπλα της κρηνική αψιδωτή κατασκευή πλούσια διακοσμημένη με εντοιχισμένη επιγραφή (1788 Ιουλίου). Στο κέντρο του χωριού, ο τριώροφος θολωτός πύργος-κατοικία της οικογένειας Δαρβέρη, εκεί όπου εγκαταστάθηκε στα χρόνια της Επανάστασης το πρώτο εθνικό τυπογραφείο που στάλθηκε από την Τεργέστη. Κτίσμα προεπαναστατικό, με λίγες μετασκευές, κατοικείται ακόμη. Το ίδιο και τα πυργόσπιτα, λίγο μακρύτερα, του Μαρλαγκούζου, του Αδραχτά και του Κρητικού.

26 Πάνω Δολιανά Ορεινό χωριό σε υψόμετρο 1100 μ. δεξιά του κεντρικού δρόμου Τρίπολης-Καστριού στην είσοδο του Δήμου. Γνωστό από τη μάχη των Βερβένων και Δολιανών, προπομπού της κατάληψης της Τρίπολης, σήμερα είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά του Πάρνωνα με το μοναδικό δασικό χωριό με τα ξύλινα σπίτια και τον καταπληκτικό πέτρινο ξενώνα. Καοτριτοχώρια Μεσοράχη Έλατος Ωριά Καράτουλα - Νέα Χώρα - Περδικόβρυση Αη Γιώργης με μητροπολιτικό οικισμό τον Αγιο Νικόλαο. Χωριά χαμένα μέσα στο δάσος του Πάρνωνα. Κατ' εξοχήν ορεινοί οικισμοί με, δυστυχώς, λίγους κατοίκους το χειμώνα αλλά στους οποίους προστίθενται πολλοί και εκλεκτοί το καλοκαίρι. Μεταξύ αυτών οι Καστρίτες της διασποράς. Εδώ η μετανάστευση υπήρξε ταυτόχρονα πληγή, που ερήμωσε τα χωριά, αλλά και ευλογία αφού κατά κανόνα οι

27 Καστρίτες, όπου και αν πήγαν, προόδευσαν και πέτυχαν στη ζωή τους. Στη περιοχή το μοναστήρι του Προδρόμου στην Περδικόβρυση αποτελεί τόπο προσέλκυσης πολλών επισκεπτών, ενώ πολλά είναι τα παραδοσιακά πέτρινα χτίσματα. Αγιος Πέτρος Οι κάτοικοι του ασχολούνταν παλαιότερα με την ανθρακοποιία, γι' αυτό και όλους τους Αγιοπετρίτες τους αποκαλούσαν καρβουνιάρηδες. Ερείπια των καμινιών γύρω από το χωριό και στο δρόμο προς το Αστρος. θολωτή κρήνη στην πλατεία του χωριού με πέτρινη κλίμακα. Στο εξωτερικό τόξο του θόλου πελεκητές πέτρες με εγχάρακτη διακόσμηση και απομίμηση κιόνων που κρατούν τον εσωτερικό βόλο. Το σημαντικότερο μνημείο είναι ο Πύργος του Τρικαλίτη ή Πύργος του Αγά, οχυρή κατοικία του β' μισού του 18ου αιώνα ή των αρχών του 19ου. Έχει δύο ορόφους και κατώι, πολεμίστρες στις γωνίες και ζεματίστρα πάνω από την είσοδο του ορόφου. Πρόκειται για εντυπωσιακό κτήριο που ανακαινίζεται από την Κοινότητα για να γίνει μουσείο

28 Κάστρο της Ωριάς Στον 'Αγιο Ιωάννη, στο δρόμο που οδηγεί προς Άγιο Πέτρο, στη θέση Ξεροκάμπι, πάνω σε τριγωνικό ύψωμα, κάστρο της φραγκοκρατίας, γνωστό ως Κάστρο της Ωριάς. Σώζεται τμήμα μόνον του περιβόλου του. Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν πολλά κάστρα με το όνομα αυτό, όλα συνδεδεμένα με το μύθο της Ωριάς (Ωραίας). Στόλος Πλατάνα - Αγία Σοφία Τρία όμορφα μικρά χωριά με άριστης ποιότητας αγροτικά προϊόντα λάδι, ελιές και κρασί αποδυναμωμένα και αυτά από τη μετανάστευση. Αγιος Ιωάννης Παραδοσιακός οικισμός, τόπος θερινής διαμονής των κατοίκων του Αστρους. Εδώ λειτουργούσε η Σχολή Καρυτσιώτη που ιδρύθηκε το 1798 και καταστράφηκε το 1826 από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ. Σήμερα μόνο μια πλάκα θυμίζει την ύπαρξη της σχολής. (Από τις εκκλησίες του χωριού σημαντικότερες είναι του Αγίου Γεωργίου, μονόχωρος τρίκογχος ναός, ίσως βυζαντινών χρόνων, με προσθήκες και μετασκευές νεότερες και με τοιχογραφίες λαϊκής τέχνης του 18ου αιώνα, και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο ναός, με ενδιαφέρον τέμπλο και φορητές εικόνες του τέλους του 15ου ή των αρχών του 16ου αιώνα.

29 Χάραδρος Το πρώτο χωριό που βρίσκουμε αφήνοντας τον ορεινό δρόμο Αστρους -Τρίπολης και ανεβαίνοντας προς Καστάνιτσα, χτισμένο πριν από πολλά χρόνια από κατοίκους κυρίως του Αγιάννη και της Μελιγούς. Πλάτανος Παραδοσιακός οικισμός με διώροφα καλοχτισμένα αρχοντικά και στενά δρομάκια. Η σημαντικότερη εκκλησία είναι της Αγίας 'Αννας, εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο του 1835, σύμφωνα με επιγραφή. Ένα μεγάλο και εντυπωσιακό κεφαλάρι ξεπηδάει από ένα βράχο και κατεβαίνει μέσα από το χωριό. Είναι αυτό που κινούσε τους έξι νερόμυλους και τις δύο νεροτριβές του χωριού. Ο ένας που βρίσκεται στην πλατεία εξακολουθεί να δουλεύει. Σίταινα Το χωριό εισόδου στη Τσακωνιά. Σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρα στην αφετηρία του δρόμου για τον Προφήτη Ηλία, στη κορυφή του Πάρνωνα και μέσα στο δάσος. Ένα όμορφο χωριό με μια εντυπωσιακή πετρόκτιστη εκκλησία στο κέντρο του.

30 Καστάνιτσα Γαντζωμένη σε μια από τις υψηλότερες κορυφές του Μαλεβού (Πάρνωνα) οφείλει το όνομα της στο δάσος από καστανιές που καλύπτει όλη τη γύρω περιοχή. Οι κάτοικοί της έως τα μέσα του αιώνα ασχολούνταν με την ασβεστοποιία από εκεί και το προσωνύμιο "ασβεστάδες" για τους Καστανιτσιώτες γενικά και με την υλοτομία. Οι ασβεστάδες έφευγαν το φθινόπωρο για τα αστικά κέντρα και τα καμποχώρια της Πελοποννήσου όπου μπορούσαν να διαθέτουν ευκολότερα και μεγάλες ποσότητες του ασβέστη που παρασκεύαζαν σε αυτοσχέδια καμίνια, τα οποία κατασκεύαζαν επί τόπου. Την άνοιξη γύριζαν στο χωριό τους και πολύ συχνά οι ίδιοι ασχολούνταν με την υλοτομία. Τα περισσότερα σπίτια είναι διώροφα με δίριχτες στέγες από ασβεστολιθικές πλάκες, με χαγιάτια, αψιδωτά ανοίγματα στις αυλόθυρες και έχουν σοβά από ασβεστόλασπη. Επιβλητΐκός ο πύργος του Καπετάν Γιάννη Καψαμπέλη, οπλαρχηγού στην Επανάσταση. Σε διάφορες γειτονιές ενδιαφέρουσες βρύσες από μαντέμι των αρχών του αιώνα. Στο ρέμα του χωριού υπάρχουν πέντε μύλοι διάσπαρτοι και μία νεροτριβή. 0 ένας που βρίσκεται μέσα στο χωριό είναι σε καλή κατάσταση. Κοντά στο χωριό, αξιόλογα ξωκλήσια σε διάφορες θέσεις με μαγευτική θέα.

31 Πραστός Πρώην πρωτεύουσα της επαρχίας Κυνουρίας, στη θέση ενός προαστίου της Βυζαντινής πόλης του Ρέοντα. Ακμάζει τον 18ο αιώνα και το 1812 προάγεται σε μητροπολιτική έδρα, που από το 1833 ονομάζεται Κυνουρίας και Μαντινείας. Σήμερα το χωριό είναι σχεδόν έρημο. Μεγάλος αριθμός από πετρόχτιστα κτήρια που διατηρούντα κύρια στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής τοξωτή εξώθυρα, διακοσμητική θυρίδα, χτιστή σκάλα με ψηλό τόξο), χωρίς πολλές αλλοιώσεις και σύγχρονες επεμβάσεις, έργα τα περισσότερα ντόπιων αλλά και λαγκαδιανών μαστόρων. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα πέντε πυργόσπιτα (Σαραντάρη, Καλημέρη, Μερίκα, Καραμάνου (1788), Γούνελου ή Γούλελου), χτισμένα στη δεύτερη Τουρκοκρατία. Πρόκειται για οχυρές κατοικίες με τυφεκιοθυρίδες. Το καλύτερο διατηρημένο του Σαραντάρη με εντοιχισμένη επιγραφή Από τις εκκλησίες του Πραστού ξεχωρίζουν οι Ταξιάρχες αρχικά μονόχωρος τρίκογχος ναός με μεταγενέστερες ανακατασκευές και προσθήκες. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος και το δάπεδο με τις ανάγλυφες παραστάσεις χρονολογούνται τον 18ο αιώνα -και ο Αγ. Δημήτριος, μονόκλιτη σταυρεπίστεγη βασιλική μετρούλο, του 17ου αιώνα, με σημαντικές τοιχογραφίες της ίδιας εποχής. Σημείωση: Το υλικό για την παρουσίαση της περιοχής το περισυνέλεξε και επεξεργάστηκε για δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα του Σωματείου Επαγγελματιών << Ο Καρυτσιώτης >>, Ο Γενικός Γραμματέας του Σωματείου Τζιβελόπουλος Φώτης. Πηγές των πληροφοριών είναι από Δημότες της περιοχής,που αγαπούν τον τόπο τους και θέλουν να τον προβάλουν, και πρόσφεραν το υλικό στο Σωματείο μας με τις πληροφορίες αυτές από προσωπικά τους αρχεία, τους ευχαριστούμε πολύ για την προσφορά τους. Άστρος

32 ΠΗΓΕΣ: Παν. ΦάκΠαρη, Αρχαία Κυνουρία Πολιτιστικό Ιδρυμα ΕΤΒΑ - Περιφέρεια Πελοποννήσου, Πολιτιστικός Χάρτης Αρκαδίας Ράνια Γέροντα, Κυνουρία, Οδοιπορικό ατο Π. Άοτρος Αναπτυξιακή Εταιρία Πάρνωνα, Οικολογικό Πάρκο Πάρνωνα-Μουατού Φωτογραφίες: Γιάννης Μίλης