ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ"

Ἀριδαίος Ζάρκος
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α. β Α3. γ Α. δ Α5. δ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Β Β1.α. Η ηλεκτρονιακή δομή του 1 Μg είναι: 6 1 Mg : 1s s p 3s, ανήκει στην II A ή η ομάδα και στη 3 η περίοδο. Η ηλεκτρονιακή δομή του 5 Β είναι: 1 5 B: 1s s p, ανήκει στην IΙI A ή 13 η ομάδα και στη η περίοδο. β. Για το 1 Μg έχουμε: Δραστικό πυρηνικό φορτίο Z 1 =, n εξ = 3 (κύριος κβαντικό αριθμό των ηλεκτρονίων σθένους). Για το 5 Β έχουμε: Δραστικό πυρηνικό φορτίο Z = 3, n εξ = (κύριος κβαντικό αριθμό των ηλεκτρονίων σθένους). Έτσι το μαγνήσιο κατανέμει τα ηλεκτρόνιά του σε μεγαλύτερο αριθμό στιβάδων και συγχρόνως έχει και μικρότερο δραστικό πυρηνικό φορτίο, άρα τα ηλεκτρόνια σθένους του έλκονται λιγότερο από τον πυρήνα, οπότε είναι πιο απομακρυσμένα από αυτόν και έτσι έχει μεγαλύτερο μέγεθος από το βόριο. γ. Από τις διαδοχικές ενέργειες ιοντισμού παρατηρούμε ότι Ε i >> E i3. Αυτό σημαίνει ότι το στοιχείο αυτό μετά την απόσπαση τριών ηλεκτρονίων αποκτά δομή ευγενούς αερίου, οπότε και μεγαλώνει απότομα (ενεργειακό άλμα) η ενέργεια τέταρτου ιοντισμού. Έτσι το στοιχείο αυτό ανήκει στην IΙI A (13 η ) ομάδα του περιοδικού πίνακα και είναι το 5 Β με δομή: 1 5B: 1s s p 3+ και το ιόν B : 1s έχει αποκτήσει την δομή του ευγενούς αερίου He : 1s.

2 δ. Το ηλεκτρόνιο το οποίο απομακρύνεται ευκολότερα είναι αυτό το οποίο βρίσκεται στην υποστιβάδα με την μεγαλύτερη ενέργεια, δηλαδή στην p (μεγαλύτερο άθροισμα n + l = + 1 = 3). ε. Για τις ενέργειες Ε i1 και Ε i ισχύει η σχέση Ε i1 < Ε i διότι: Μετά την απομάκρυνση του πρώτου ηλεκτρονίου το ουδέτερο άτομο μετατρέπεται σε κατιόν με μικρότερο μέγεθος. Έτσι το ίδιο φορτίο πυρήνα ασκείται τώρα σε λιγότερα ηλεκτρόνια σθένους, οπότε η έλξη που δέχονται είναι μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα η απόσπαση δεύτερου ηλεκτρονίου γίνεται δυσκολότερα. Β.α. Η καμπύλη (1) αντιστοιχεί στο υδρογόνο (Η ) β. Αιτιολόγηση Από το διάγραμμα παρατηρούμε ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα η μεταβολή της συγκέντρωσης της καμπύλης (1) είναι διπλάσια από την μεταβολή της συγκέντρωσης της καμπύλης (). Αυτό σημαίνει ότι η καμπύλη (1) αντιστοιχεί στο αντιδρόν εκείνο που έχει διπλάσιο στοιχειομετρικό συντελεστή (δύο) από τον αντίστοιχο στοιχειομετρικό συντελεστή (ένα) της καμπύλης (). Άρα η καμπύλη (1) αντιστοιχεί στο υδρογόνο (Η ) και η καμπύλη () στο μονοξείδιο του άνθρακα (C). γ.i. Η θερμοκρασία Τ είναι μεγαλύτερη από την Τ 1 (Τ > Τ 1 ) διότι: Η μεταβολή της θερμοκρασίας μειώνει την συγκέντρωση της CH 3 H (στην νέα Χ.Ι.). Αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή της θερμοκρασίας μετατόπισε την θέση της χημικής ισορροπίας προς τα αριστερά, προς την πλευρά της ενδόθερμης. Αυτό σημαίνει ότι η θερμοκρασία Τ είναι μεγαλύτερη από την θερμοκρασία Τ 1. Ταυτόχρονα, με την αύξηση της θερμοκρασίας η αποκατάσταση της χημικής ισορροπίας πραγματοποιείται σε μικρότερο χρονικό διάστημα, γιατί η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει την ταχύτητα της αντίδρασης. ii. Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει το κλάσμα των μορίων που έχουν την απαιτούμενη ενέργεια για να δώσουν αποτελεσματικές κρούσεις (αυξάνει την μέση κινητική ενέργεια των αντιδρώντων σωμάτων). Έτσι αυξάνεται ο αριθμός των αποτελεσματικών κρούσεων, άρα αυξάνεται και η ταχύτητα της αντίδρασης. Β3.α. Η αντίδραση KI(aq) (aq) (aq) + (g) H H είναι περίπτωση ομογενούς κατάλυσης, γιατί το καταλυόμενο σύστημα και ο καταλύτης βρίσκονται στην ίδια φάση (aq). β. Το σωστό σχήμα είναι το (3) γ. Αιτιολόγηση

3 3 Η παραπάνω αντίδραση είναι εξώθερμη (ΔΗ < 0), δηλαδή η ενθαλπία των προϊόντων είναι μικρότερη από την ενθαλπία των αντιδρώντων. Επίσης ο καταλύτης μειώνει την ενέργεια ενεργοποίησης (γιατί αλλάζει τον μηχανισμό της αντίδρασης), οπότε η αντίδραση γίνεται γρηγορότερα, χωρίς όμως να μεταβληθεί η ενθαλπία (ΔΗ) της αντίδρασης. Έτσι στο σχήμα (3) η καμπύλη (1) παριστάνει την μη καταλυόμενη πορεία της αντίδρασης, ενώ η καμπύλη () την πορεία της αντίδρασης με την χρήση καταλύτη. ΘΕΜΑ Γ Γ1.α. Οι ζητούμενοι συντακτικοί τύποι είναι: A: CH 3(CH ) CH (CH ) CH Br Br B: CH 3(CH ) C (CH ) C CH 3(CH ) CH CH (CH ) CH 3(CH ) CH CH (CH ) E: CH (CH ) CH 3 C (CH ) Z: CH (CH ) CH CH 3 (CH ) CN CH3 CH 3(CH ) CH C (CH ) CH3 I: CH 3(CH ) CH C (CH ) K: CH 3(CH ) CH CH (CH ) CH 3(CH ) CH CH CH (CH ) 3 + X: H / H Ψ: HCl β. Ο έλεγχος ακορεστότητας γίνεται με το ερυθροϊώδες διάλυμα Br /CCl, το οποίο μετά την πλήρη αντίδρασή του αποχρωματίζεται.

4 γ. Η αντίδραση οξείδωσης της ένωσης Μ είναι: M 5CH (CH ) CH CH 3 + KMn + 3HS (CH ) H E 5 CH 3(CH ) CH C + MnS + K S + 8H (CH ) δ. Η ένωση Ε δεν είναι της μορφής R C CH (μεθυλοκετόνη). Επομένως δεν δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση. ε. CH (CH ) C 3 C(CH ) + CH (CH ) CH C H 3 (CH ) Hg, H S H CH (CH ) CH 3 C (CH ) ή CH (CH ) C 3 C(CH ) + CH (CH ) C CH H 3 (CH ) Hg, H S H CH (CH ) C 3 CH (CH ) Γ.α. Μ r(ελαϊκού οξέος) = 1. m 11 Άρα n = = = 0,5 Mr 8 nbr = C V = 1 0,8 = 0,8. Έτσι: 3 αρχ. 0,5 0,8 αντ./παρ. 0,5 0,5 0,5 τελ. 0 0,3 0,5 Για το προϊόν έχουμε:

5 m n = m= n Mr M r m = 0,5 = 1 g Mr( προϊό ντος) = β. Μετά την αντίδραση μένουν 0,3 Br /CCl. Έτσι: 5 Άρα ;0,3 0,3 V n = = V = 0,3, = 6, L. S.T.P. CH CH S.T.P. Vm ΘΕΜΑ Δ Δ1. Έστω ότι διαθέτουμε n από κάθε συστατικό. C(S) + H(g) CH (g) αρχ. n n αντ./παρ. x x x ΧΙ n x n x x Μονόδρομη αντίδραση: C(S) + H(g) CH(g) αρχ. n n αντ./παρ. n/ n n/ τελ. n/ 0 n/ Απόδοση: nch ( πρά ξη) x α= 0,5 = n = x (1) n n CH ( µονοδρ) Από την k C της ισορροπίας έχουμε: x [ CH ] 10 kc = 0,1 = 10 0,1 = x = 5 [ H ] x x 10 Έτσι η (1) λόγω της () δίνει n = 5 = 100. ()

6 6 Δ.α. Η αντίδραση είναι: CH + NH3 + 3 HCN + 6H β.i) Έστω ότι διαθέτουμε x HCN. Το HCNa που παράγεται είναι και αυτό x (δεδομένο άσκησης: ισομοριακή ποσότητα). Έτσι: n x CHCNa = = M= CM (1) V L HCNa C M διαλ ύµατος 0 ml HCNa C M HCl + 0, M 0 ml Στο ισοδύναμο σημείο : nhc = 0, 0,0 = 10 nhcna = C 0,0 HCNa + HC HCH + NaC ,0 C ; ml Άρα: 10 = 0,0C C = 0, M () Από τις σχέσεις (1) και () έχουμε: x 0, x 0, HCN = = (3) ii) Μετά την προσθήκη 10 ml πρότυπου διαλύματος (πριν το ισοδύναμο σημείο) nhc = CHC V = 0, 0,01 = 10. HCNa + HC HCH + NaC αρχ αντ./παρ τελ Στο διάλυμα τελικού όγκου: V T = 0+10 = 30 ml ή 0,03 L έχουμε: 10 1 [ HCNa] = [ HCH ] = = M Το διάλυμα είναι ρυθμιστικό οπότε από τον τύπο του Henderson έχουμε: 1 + Cοξ [H3 ] = kα C 15 β 10 = kα kα = ph = [H3 ] = 10 15

7 iii) Στο ισοδύναμο σημείο έχουμε 10 3 HCH σε διάλυμα όγκου 0 ml ή 0,0 L. Άρα n 10 CHCH = = = 0,1 M. V 10 Οπότε: M + HCH + H HC + H3 αρχ. 0,1 Ι/παρ. φ φ φ Ι/Ι 0,1 φ φ φ HC + H 3 ϕ kα = 10 = HCH [ HCH] 0,1 ϕ kα < 10, δεκτέ ς προσεγγίσεις C 5 +,5,5 ϕ = 10 ϕ= H3 = 10 Μ ph = log10 =,5. iv) Ο καταλληλότερος δείκτης είναι αυτός που έχει περιοχή αλλαγής χρώματος που να περιλαμβάνει το ph στο ισοδύναμο σημείο (ph =,5). Άρα ο δείκτης κυανό της θυμόλης με περιοχή αλλαγής χρώματος 1, 3, είναι ο καταλληλότερος δείκτης. v) Τα του HCN τα οποία χρησιμοποιήσαμε και να πάρουμε ισομοριακή ποσότητα HCNa είναι τα x = 0, (σχέση (3)), οπότε: VHCN= 8,96 = n Vm = 0,, L (S.T.P.) Δ3. Έχουμε την ισορροπία: HC + H HCH + H α. Με την προσθήκη μικρής ποσότητας HCl: M + HC + H C + H3 Τα H + 3 που δημιουργούνται αντιδρούν με τα ΟΗ της ισορροπίας: + H 3 (aq) + H(aq) H ( ) + H ( ) Οπότε η συγκέντρωση του ΟΗ ελαττώνεται, η αντίδραση λόγω του κανόνα του Le Chatelier τείνει να αναιρέσει την μεταβολή που επιφέραμε, οπότε η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα δεξιά και έτσι η συγκέντρωση του HCΟ ελαττώνεται. β. Με την προσθήκη μικρής ποσότητας NaH (S) έχουμε:

8 8 Μ + NaH Na + H HC + H HCH + H E.K.I. Λόγω της επίδρασης κοινού ιόντος η [ΟΗ ] αυξάνεται η αντίδραση, λόγω του κανόνα του Le Chatelier, τείνει να αναιρέσει την μεταβολή που επιφέραμε, οπότε η ισορροπία μετατοπίζεται αριστερά όπου το ΟΗ παίζει ρόλο προϊόντος. Έτσι η συγκέντρωση του ΗCΟ αυξάνεται. γ. Η αντίδραση ιοντισμού του ΗCΟ εξελίσσεται σε υδατικό διάλυμα, ο- πότε οι συγκεντρώσεις των συστατικών δεν επηρεάζονται από τον όγκο του δοχείου, αλλά από τον όγκο του διαλύματος. Έτσι η αύξηση του όγκου του δοχείου δεν επηρεάζει τις συγκεντρώσεις των συστατικών της ισορροπίας, οπότε δεν έχουμε μετατόπιση της ισορροπίας και η συγκέντρωση του ΗCΟ είναι σταθερή. ΜΩΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΗΜΙΚΟΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ SCIENCE PRESS

Σχετικά έγγραφα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. Ενδεικτικές απαντήσεις

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ενδεικτικές απαντήσεις Θέμα Α Α.1 - β Α.2 - β Α.3 - γ Α.4 - δ Α.5 - δ Θέμα Β