ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ"

Transcript

1 Α.Σ.Δ.Ι. ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ ΚΟΤΡΣΙΓΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΠΑΠΑΨΧΑΝΝΙΓΟΤ ΔΛΠΙΓΑ ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ: ΜΑΡΜΑΝΗ ΓΗΜΗΣΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑ 2014

2 ΔΓΚΡΙΝΔΣΑΙ Ο ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ ΜΑΡΜΑΝΗ ΓΗΜΗΣΡΙΟ

3

4 ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ ΚΟΤΡΣΙΓΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΠΑΠΑΨΧΑΝΝΙΓΟΤ ΔΛΠΙΓΑ ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ: ΜΑΡΜΑΝΗ ΓΗΜΗΣΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑ 2014

5 Σ.Δ.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ 2012 Ζ παξνχζα Πηπρηαθή Δξγαζία θαη ηα ζπκπεξάζκαηά ηεο ζε νπνηαδήπνηε κνξθή απνηεινχλ ζπληδηνθηεζία ηνπ Σκήκαηνο Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ηνπ ΣΔΗ Καβάιαο θαη ηνπ θνηηεηή. Οη πξναλαθεξφκελνη δηαηεξνχλ ην δηθαίσκα αλεμάξηεηεο ρξήζεο θαη αλαπαξαγσγήο (ηκεκαηηθά ή ζπλνιηθά) γηα δηδαθηηθνχο θαη εξεπλεηηθνχο ζθνπνχο. ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα αλαθέξεηαη ν ηίηινο, ν ζπγγξαθέαο, ν επηβιέπσλ θαη ην ελ ιφγσ ηκήκα ηνπ ΣΔΗ Καβάιαο. Ζ έγθξηζε ηεο παξνχζαο Πηπρηαθήο Δξγαζίαο απφ ην Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ δελ ππνδειψλεη απαξαηηήησο θαη απνδνρή ησλ απφςεσλ ηνπ ζπγγξαθέα εθ κέξνπο ηνπ Σκήκαηνο Ο ππνθαηλφκελνο δειψλσ ππεχζπλα φηη ε παξνχζα Πηπρηαθή Δξγαζία είλαη εμ νινθιήξνπ δηθφ κνπ έξγν θαη ζπγγξάθεθε εηδηθά γηα ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηνπ Σκήκαηνο Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ. Γειψλσ ππεχζπλα φηη θαηά ηε ζπγγξαθή αθνινχζεζα ηελ πξέπνπζα αθαδεκατθή δενληνινγία απνθπγήο ινγνθινπήο. Έρσ επίζεο απνθχγεη νπνηαδήπνηε ελέξγεηα πνπ ζπληζηά παξάπησκα ινγνθινπήο. Γλσξίδσ φηη ε ινγνθινπή κπνξεί λα επηζχξεη πνηλή αλάθιεζεο ηνπ πηπρίνπ κνπ. Τπνγξαθή ΚΟΤΡΣΗΓΖ ΝΗΚΟΛΑΟ ΠΑΠΑΨΧΑΝΝΗΓΟΤ ΔΛΠΗΓΑ

6 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ παξνχζα Πηπρηαθή Δξγαζία δηαξζξψλεηαη ζε πέληε ζπλνιηθά θεθάιαηα, κέζα απφ ηα νπνία γίλεηαη εθηελήο αλάιπζε ηνπ ζέκαηνο πνπ πξαγκαηεχεηαη. Σν ππώηο κεθάλαιο είλαη εηζαγσγηθφ θαη ζε απηφ αλαιχνληαη νη κνξθέο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, ν ξφινο θαη ε ζεκαζία ηνπο, ε ζχλδεζε ηνπο κε ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο βησζηκφηεηαο θαη ηεο αεηθνξίαο, ελψ παξάιιεια γίλεηαη αλάιπζε θαη ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηεο ελέξγεηαο ζε παγθφζκηα επίπεδν. Κχξην ζέκα ηνπ δεςηέπος κεθαλαίος είλαη ε γεσζεξκία. Δδψ δίλεηαη ν νξηζκφο θαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο, παξνπζηάδεηαη ν ηξφπνο εθκεηάιιεπζεο ηεο θαη νη εθαξκνγέο ηεο, θαζψο θαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο. Παξαζέηνληαη ζηνηρεία γηα κεγάια γεσζεξκηθά ζπγθξνηήκαηα ειεθηξνπαξαγσγήο δηεζλψο θαη νξίδεηαη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο. Ζ αμηνπνίεζε ηεο γεσζεξκίαο ζηα θηίξηα είλαη ην ζέκα ηνπ ηπίηος κεθαλαίος. ηελ ελφηεηα απηή παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ηα ζπζηήκαηα πνπ δηακνξθψλνπλ ηηο γεσζεξκηθέο εγθαηαζηάζεηο ζηα θηίξηα, ε ιεηηνπξγία θαη ζπλδεζκνινγία απηψλ, θαζψο θαη νη ζηφρνη πνπ εμππεξεηνχλ. ηελ ηειεπηαία ππφ-ελφηεηα ηνπ θεθαιαίνπ παξαζέηνληαη παξαδείγκαηα απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ ζε δεκφζηα θηίξηα θαη ινηπέο εγθαηαζηάζεηο. ην ηέηαπηο κεθάλαιο πξαγκαηνπνηείηαη κειέηε πεξίπησζεο γηα ην Αξίζηελν ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο. Δδψ παξαζέηνληαη ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ γεσινγία ηεο πεξηνρήο, ην γεσζεξκηθφ δπλακηθφ ηεο, ηηο δπλαηφηεηεο ηεο, θαζψο θαη δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία εξεπλψλ. Σα ζπλνιηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ γεληθά απφ ηελ εμέηαζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο γεσζεξκίαο θαη ηε κειέηε ηνπ γεσζεξκηθνχ δπλακηθνχ ηεο πεξηνρήο ηνπ Αξίζηελνπ ηνπ Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο, ζπγθεληξψλνληαη θαη παξνπζηάδνληαη ζην πέμπηο θαη ηειεπηαίν κεθάλαιο ηεο εξγαζίαο. ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΠΔΡΙΟΥΗ: Πξνζηαζία πεξηβάιινληνο

7 ABSTRACT The present Diploma Thesis is structured in five chapters in which there is an extensive analysis of the subject it examines. The First chapter is introductory and it analises of forms of alternative energy sources, their role and importance, their connection to the basic principles of sustainability while there is parallel analysis of the existing situation of l energy on a global level. The main subject of the second chapter is geothermal energy. Its definition and basic characteristics are given here, exploitation and ways of application are presented as well as its advantages and disadvantages. Information is listed about large geothermic plants globally and the legislative framework that defines its exploitation. Utilization of geothermal Energy in buildings is the subject of the third chapter. In this unit the systems that form the geothermal installations in buildings, the operation and their fittings are presented analytically as well as the aims they serve.in the last sub-unit of the chapter, examples of these systems in public buildings and other installations are listed. In the fourth chapter there is a study of the geothermal field of Aristino, Alexandroupoli.Elements that are related to the geology of the region, its geothermal dynamic and potential are listed as well as published research. The overall results that emerge generally from the study of the issue of geothermal energyand its potential in region of Aristino, Alexandroupoli are gathered and presented in the last chapter of the Project. SUBJECT AREA: Environmental protection

8

9 Αθιεπωμένη ζηοςρ γονείρ και ζε όλα ηα αγαπημένα μαρ ππόζωπα

10 ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Γηα ηε δηεθπεξαίσζε ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο, ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ θχξην Ησάλλε Φαιέθα γηα ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ επάλσ ζηελ κειέηε ηεο πεξίπησζεο ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ Αξεζηίλνπ Αιεμαλδξνχπνιεο, θαζψο επίζεο θαη ηνλ θχξην Γεκήηξην Μαξκάλε γηα ηελ εκπηζηνζχλε θαη ηελ ζηίξημή ηνπ

11 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ πληνκνγξαθίεο θαη ζπκβνιηζκνί Καηάινγνο πηλάθσλ...5 Καηάινγνο εηθφλσλ. 5 Καηάινγνο γξαθεκάησλ Δηζαγσγή.7 Γνκή Πηπρηαθήο Δξγαζίαο ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΑΝΑΝΔΧΙΜΔ ΠΗΓΔ ΔΝΔΡΓΔΙΑ (Α.Π.Δ.) 1.1 Γεληθά ζηνηρεία Πεξηβάιινλ θαη Α.Π.Δ Αξρέο Βησζηκφηεηαο θαη αεηθνξίαο Καηαλνκή ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο Δμειίμεηο θαη πξνβιήκαηα ζηνλ ηνκέα ησλ Α.Π.Δ Παγθφζκηα ελεξγεηαθή θαηάζηαζε...15 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ 2.1 Ηζηνξηθά ζηνηρεία Οξηζκφο θαη βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά Θεξκνθξαζηαθή θαηαλνκή ζην ππέδαθνο Γεσζεξκηθνί ελαιιάθηεο Πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα Σαμηλφκεζε γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ Δθαξκνγέο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο Διιεληθά δεδνκέλα Ννκνζεηηθφ πιαίζην Γηεζλείο έξεπλεο Μεγάια γεσζεξκηθά ζπγθξνηήκαηα ειεθηξνπαξαγσγήο Γεσζεξκία ζηελ γεσξγία..30 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ 3.1 Κηίξηα κεδεληθήο θαηαλάισζεο Βηνθιηκαηηθή αξρηηεθηνληθή θαη βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο Γεσζεξκηθή εγθαηάζηαζε ζε θηίξηα Αληιίεο ζεξκφηεηαο Γίθηπα θιεηζηνχ θαη αλνηρηνχ θπθιψκαηνο Δζσηεξηθέο κνλάδεο θηηξίσλ επηινγή ζπζηήκαηνο γεσζεξκίαο 40

12 3.7 Κηηξηαθά παξαδείγκαηα. 42 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ο ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΧΗ ΑΡΙΣΗΝΟ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤΠΟΛΗ 4.1 Γεληθά ζηνηρεία Γεσινγία πεξηνρήο Γεσζεξκηθφ ελδηαθέξνλ Γεσζεξκηθφ πεδίν πεξηνρήο ηνηρεία εξεπλψλ Αλάιπζε παξαγσγηθψλ γεσηξήζεσλ Απνηειέζκαηα εξεπλψλ Γηαρείξηζε γεσζεξκηθνχ πεδίνπ Αξίζηελνπ Γ. Αιεμαλδξνχπνιεο Υξήζεηο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ Πξνηεηλφκελεο εθαξκνγέο Γηαλνκή ζεξκηθήο ελέξγεηαο Μέηξα πξνζηαζίαο θαη αζθάιεηαο Οθέιε απφ ηελ αμηνπνίεζε ηεο γεσζεξκίαο ζηελ πεξηνρή κειέηεο Κνιπκβεηήξην Αιεμαλδξνχπνιεο 65 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 5.1 πκπεξάζκαηα Πξνηάζεηο..72 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ.77

13 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ ΚΑΙ ΤΜΒΟΛΙΜΟΙ ΑΘ Αληιία Θεξκφηεηαο ΑΠΔ.Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο Γ.Α.Θ Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο Γ.Π Γεσζεξκηθφ Πεδίν Γ.Δ Γεκνηηθή Δλφηεηα Δ.Δ Δπξσπατθή Έλσζε ΔΤΔ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδνο ΗΓΜΔ Ηλζηηηνχην Γεσινγηθψλ θαη Μεηαιιεπηηθψλ Δξεπλψλ ΚΑΠΔ..Κέληξν Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ & Δμνηθνλφκεζεο Δλέξγεηαο Κ.Δ.Θ Κεληξηθφο Δλαιιάθηεο Θεξκφηεηαο ΚΚΜ Κεληξηθέο Κιηκαηηζηηθέο Μνλάδεο ΜΓΒ.Μέζε Γεσζεξκηθή Βαζκίδα ΜΗΣ..Massachusetts Institute of Technology Ο....Οπιηζκέλν θπξφδεκα Π.Γ...Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Π.Δ...Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα ΣΗΠ...Σφλνη Ηζνδχλακνπ Πεηξειαίνπ Τ.Α..Τπνπξγηθή Απφθαζε ΤΠΔΚΑ...Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο & Κιηκαηηθήο Αιιαγήο

14 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΙΝΑΚΧΝ Πίλαθαο 2.1 Δλδεηθηηθέο ηηκέο ησλ ζεξκηθψλ ηδηνηήησλ νξηζκέλσλ πιηθψλ...21 Πίλαθαο 2.2 Αλακελφκελεο απνδφζεηο ησλ θαηαθφξπθσλ γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ 22 Πίλαθαο 2.3 Αξηζκφο θαη κήθνο γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ βάζεη ηεο ζεξκηθήο αγσγηκφηεηαο ηνπ εδάθνπο Πίλαθαο 3.1 Γεκνηηθφ Κνιπκβεηήξην Γ. Ήιηδαο 43 Πίλαθαο 3.2 Γεκνηηθά θηίξηα ζην Γήκν Μήινπ..45 Πίλαθαο 3.3 Δηήζηα εμνηθνλφκεζε ζηα δεκνηηθά θηίξηα ηνπ Ατ ηξάηε.46 Πίλαθαο 4.1 Μφληκνο πιεζπζκφο βάζεη απνγξαθήο Πίλαθαο 4.2 Γεσζεξκηθφ Πεδίν ρακειήο Θεξκνθξαζίαο Αξίζηελνπ Αιεμαλδξνχπνιεο.52 Πίλαθαο 4.3 Θεξκνθξαζίεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο βάζεη ηνπ γεσζεξκνκέηξνπ.56 Πίλαθαο 4.4 Πξντφληα, παξαπξντφληα & ππνπξντφληα παξαγσγηθψλ γεσηξήζεσλ...57 Πίλαθαο 4.5 Γεκνηηθά θηίξηα Αξίζηελνπ θαη Άλζεηαο Αιεμαλδξνχπνιεο.60 Πίλαθαο 4.6 Απαηηνχκελεο ζπλζήθεο εζσηεξηθψλ ρψξσλ θνιπκβεηεξίνπ 66 Πίλαθαο 4.7 Γαπάλεο γεσζεξκίαο εθ ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ..69 Πίλαθαο 4.8 Δπηπιένλ δαπάλεο εθ ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ..70

15

16 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΙΚΟΝΧΝ Δηθφλα 2.1 Ζ παιαηφηεξε πηζίλα κε ηξνθνδφηεζε εθ ζεξκήο πεγήο (3 ν αη. π.υ.)...17 Δηθφλα 2.2 Γεκφζηα ινπηξά κε ρξήζε ζεξκψλ πεγψλ ζηελ Αγγιία (1 νο αη. κ.υ.)..18 Δηθφλα 2.3 Ζ ζεξκνθξαζία ζηε γε...19 Δηθφλα 2.4 Ζιεθηξνπαξαγσγή απφ γεσζεξκία 26 Δηθφλα 2.5 Γεσζεξκηθέο πεξηνρέο ζηελ Διιάδα (2009)...27 Δηθφλα 2.6 Υάξηεο πεξηνρήο δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ The Geysers 29 Δηθφλα 2.7 Δγθαηαζηάζεηο ζπγθξνηήκαηνο γεσζεξκηθψλ κνλάδσλ The Geysers.30 Δηθφλα 3.1 Κχθινο βίν-νηθνινγηθήο αξρηηεθηνληθήο...33 Δηθφλα 3.2 Μέξε γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο 35 Δηθφλα 3.3 Γεσζεξκηθφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ ζε θαηνηθία 36 Δηθφλα 3.4 Γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο Δηθφλα 3.5 Καηαζθεπή νξηδφληηνπ γεσελαιιάθηε θιεηζηνχ θπθιψκαηνο..39 Δηθφλα 3.6 Καηαθφξπθν θαη νξηδφληην θιεηζηφ γεσζεξκηθφ ζχζηεκα...39 Δηθφλα 3.7 Κιεηζηφ νξηδφληην θαη θσληθφ ζχζηεκα. 40 Δηθφλα 3.8 χζηεκα αλνηρηνχ θπθιψκαηνο...40 Δηθφλα 3.9 Δλδνδαπέδην ζχζηεκα ζέξκαλζεο θαη ςχμεο 41 Δηθφλα 3.10 Μνλάδεο εμαλαγθαζκέλεο αλαθπθινθνξίαο αέξα (fan coil units)..41 Δηθφλα 3.11 Πξάζηλν Κηίξην Jason ζηε Λεπθσζία Δηθφλα 4.1 Σνπνγξαθηθφο ράξηεο Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο..49 Δηθφλα 4.2 Γήκνη Π.Δ. Έβξνπ.49 Δηθφλα 4.3 Αξηζηήλν Αιεμαλδξνχπνιεο.50 Δηθφλα 4.4 Γηάγξακκα ξνήο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ Δηθφλα 4.5 Δθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο γηα δήηεζε πςειήο ζεξκνθξαζίαο...63 Δηθφλα 4.6 Δθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο γηα δήηεζε ρακειήο ζεξκνθξαζίαο.64 Δηθφλα 4.7 Λεηηνπξγία ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο θαηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν..67 Δηθφλα 4.8 Λεηηνπξγία ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν Δηθφλα 4.9 ελάξηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο κε ρξήζε ΑΠΔ...69

17

18 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΓΡΑΦΗΜΑΣΧΝ Γξάθεκα 1.1 Γηείζδπζε ΑΠΔ ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην...10 Γξάθεκα 1.2 Βηψζηκε αλάπηπμε (ηφρνο ηεο Οδεγίαο 2001/42/ΔΚ)... 12

19 Διζαγωγή Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο κε ζηφρν ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλζξψπηλσλ αλαγθψλ απνηειεί κηα πνιχ ζεκαληηθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή δξαζηεξηφηεηα. Σν θφζηνο ηεο ελέξγεηαο απηήο έρεη απνηειέζεη αληηθείκελν πνηθίισλ κειεηψλ θαη εξεπλψλ δηαρξνληθά, θαζψο ε απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηεο δηακνξθψλεηαη απφ ηελ επίηεπμε ηνπ θαιχηεξνπ δπλαηνχ απνηειέζκαηνο κε ην ειάρηζην θφζηνο. Ζ δηαξθψο απμαλφκελε φκσο θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαη ε αλαδήηεζε λέσλ θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ, έζεζαλ ηηο βάζεηο γηα ην πιαίζην ηεο ελεξγεηαθήο θξίζεο. Βέβαηα, ε πθηζηάκελε ελεξγεηαθή θξίζε απνηειεί θπξίσο πεηξειατθή θξίζε, ιφγσ ηνπ φηη ην πεηξέιαην θαιχπηεη πεξίπνπ ην 60% ηεο παγθφζκηαο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο. Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο απνηεινχλ ιχζε ζην ζέκα ηεο ελεξγεηαθήο θξίζεο. Πνιιέο ρψξεο φπσο ε Γεξκαλία, ε Ηζπαλία, ε Γαλία θ.α. έρνπλ πξνρσξήζεη πνιχ ζηελ αλάπηπμε θαη αμηνπνίεζε απηψλ ησλ πεγψλ. Οη δπλαηφηεηεο πνπ έρνπλ νη Α.Π.Δ. γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο είλαη αμηφινγεο θαη ιφγσ ηνπ φηη ζπλδπάδνπλ πνιιά πεξηβαιινληηθά πιενλεθηήκαηα απαηηείηαη ε άκεζε αμηνπνίεζε ηνπο. Ζ γεσζεξκία πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ άληιεζε ζεξκφηεηαο απφ ηα βάζε ηεο γεο πξνο παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, πεξηθιείεη έλα πιήζνο δπλαηνηήησλ κε ειάρηζηεο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ θαη ηελ θνηλσλία, ζπγθξηηηθά κε ηηο ππφινηπεο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ελέξγεηαο. Ζ αμηνπνίεζε ηεο έρεη θαηαγξαθεί θαη ηζηνξηθά, θαζψο ππάξρνπλ αλαθνξέο γηα ηε ρξήζε ησλ ζεξκψλ πεγψλ απφ ηνπο αξραίνπο Έιιελεο θαη άιινπο πιεζπζκνχο. ηελ Διιάδα, ελψ έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη ηε δπλακηθή ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ, αθφκε δελ έρεη πξνρσξήζεη επαξθψο ε αμηνπνίεζε ηνπο. ε πνιιέο δε πεξηπηψζεηο είλαη αμηνζεκείσηε ε αληίδξαζε ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ ιφγσ ειιηπνχο ελεκέξσζεο θαη πιεξνθφξεζεο.

20 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΑΝΑΝΔΧΙΜΔ ΠΗΓΔ ΔΝΔΡΓΔΙΑ (Α.Π.Δ.) 1.1 Γενικά ζηοισεία Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ.) νξίδνληαη ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 2001/77/ΔΚ, νη κε νξπθηέο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο δειαδή: ε αηνιηθή, ε ειηαθή, ε γεσζεξκηθή, ε ελέξγεηα θπκάησλ, ε παιηξξντθή ελέξγεηα, ε πδξαπιηθή ελέξγεηα, ηα αέξηα ηα εθιπφκελα απφ ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο, απφ εγθαηαζηάζεηο βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ θαη ηα βηναέξηα (ΤΠΔΚΑ). Οη Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο αληίζεηα απφ ηηο πξνεξρφκελεο πεγέο ελέξγεηαο απφ ηα νξπθηά θαχζηκα βξίζθνληαη ζε ζηαζεξή πξνζθνξά θαη δελ ππφθεηληαη ζην λφκν ηεο εμάληιεζεο (Φαλαξηψηεο, 2009). Οη Α.Π.Δ. πνπ αμηνπνηνχληαη θπξίσο γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο είλαη: ν ήιηνο, ν αέξαο, ην λεξφ, ε βηνκάδα, ε θπκαηηθή ελέξγεηα θαη ε εθπεκπφκελε ζεξκφηεηα απφ ηε γε. Ζ δηαρξνληθφηεηα ηεο αζθάιεηαο ζηε ρξήζε θαη ε ζπκβνιή ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαζνξίδνπλ ηελ πνηφηεηα ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ (Φαλαξηψηεο, 2009). Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ηνπο είλαη (ΚΑΠΔ): α) πξαθηηθά αλεμάληιεηεο ελεξγεηαθέο πεγέο β) αμηφινγε ε ζπκβνιή ηνπο ζηε κείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ζπκβαηηθνχο ελεξγεηαθνχο πφξνπο γ) ζπκβνιή ζηε ζηαζεξνπνίεζε ή θαη κείσζε ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη άιισλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ δ) εγρψξηεο πεγέο ελέξγεηαο, γεσγξαθηθά δηάζπαξηεο ε) ζπλεηζθνξά ζηελ ελίζρπζε ηεο ελεξγεηαθήο αλεμαξηεζίαο δ) ζπκβνιή ζηε δηακφξθσζε ελφο απνθεληξσκέλνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο ε) θάιπςε ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ζ) θάιπςε κεγάινπ θάζκαηνο ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ησλ ρξεζηψλ η) ρακειφ (ζπλήζσο) ιεηηνπξγηθφ θφζηνο αλεπεξέαζην απφ ηηο δηεζλείο νηθνλνκηθέο δηαθπκάλζεηο θ) δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, αλαδσνγφλεζε ππνβαζκηζκέλσλ πεξηνρψλ Σν πξφβιεκα πνπ δηακνξθψλεηαη φκσο κε ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, εληνπίδεηαη ζην γεγνλφο πσο ελψ παξνπζηάδνπλ αμηφινγα πεξηβαιινληηθά Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -20-

21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (Α.Π.Δ.) πιενλεθηήκαηα, έρνπλ ζπκπιεξσκαηηθφ ξφιν ζην πξφβιεκα απηφ θαη δελ είλαη δπλαηφ (ηνπιάρηζηνλ γηα ηα επφκελα ρξφληα) λα επηιχζνπλ απφ κφλεο ηνπο ην ελεξγεηαθφ πξφβιεκα. Δμαηηίαο ησλ πεξηνξηζκέλσλ απνδφζεσλ θαη ηνπ ζρεηηθά πςεινχ ηνπο θφζηνπο δε ζεκείσζαλ κέρξη ζήκεξα ηελ αλάπηπμε πνπ αλακελφηαλ (Φαλαξηψηεο, 2009). χκθσλα κε δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηνπ ΤΠΔΚΑ, ζε εζληθφ επίπεδν ε δηείζδπζε ησλ ΑΠΔ ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζην αθφινπζν γξάθεκα 1.1. (ΤΠΔΚΑ). Γξάθεκα 1.1 Γηείζδπζε ΑΠΔ ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην. (Πεγή: Πεπιβάλλον και Α.Π.Δ. ηε ζεκεξηλή επνρή πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιιε ππάξρεη κηα έληνλε ζηξνθή ζε νηηδήπνηε αθνξά ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Όινη νη θιάδνη ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηνπνίεζεο νθείινπλ λα ιακβάλνπλ ην πεξηβάιινλ σο βαζηθφ ζπληειεζηή θάζε ελέξγεηαο. Οη παξεκβάζεηο ηνπ αλζξψπνπ δηαρξνληθά δεκηνχξγεζαλ πνιιά πξνβιήκαηα θαη θαηαζηξνθέο ζην πεξηβάιινλ. Μηα εθ ησλ παξεκβάζεσλ απηψλ ζρεηίδεηαη κε ηηο κεγάιεο πνζφηεηεο ελέξγεηαο, πνπ απαηηνχληαη ζηε ζχγρξνλε θνηλσλία γηα θάιπςε πνηθίισλ αλαγθψλ φπσο ζέξκαλζε, ειεθηξηζκφ, κεηαθνξέο θ.α. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -21-

22 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Γηα ηε κείσζε ηεο ξχπαλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο έρνπλ νξηζζεί πνιιέο ιχζεηο κέρξη ζήκεξα, νη ζεκαληηθφηεξεο εθ ησλ νπνίσλ αθνξνχλ ηηο ΑΠΔ. Αλακθίβνια νη ΑΠΔ έρνπλ θαη απηέο νξηζκέλεο αξλεηηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, φκσο θξίλνληαη γεληθά κηθξφηεξνπ βαζκνχ (Κνχθνο, 2012). Ζ αλάδεημε ησλ παγθφζκησλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ ήηαλ απηή πνπ νδήγεζε ζηε κειέηε θαη αμηνπνίεζε ησλ ΑΠΔ. Γηα πνιιέο ρψξεο νη πεγέο απηέο απνηεινχλ θχξηα εγρψξηα πεγή ελέξγεηαο κε πξννπηηθέο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο. Ζ ζπλεηζθνξά ηνπο ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην είλαη ζεκαληηθή, ζπκβάιινληαο έηζη ζηε κείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ην πεηξέιαην θαη παξάιιεια ζηε ζηήξημε ηεο αζθάιεηαο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηνλ ελεξγεηαθφ εθνδηαζκφ. Ζ αμηνπνίεζε ησλ ΑΠΔ δελ επηβαξχλεη ην πεξηβάιινλ, αληηζέησο ην πξνζηαηεχεη θαζψο δε ζπκβάιεη ζηελ παξαγσγή ξχπσλ θαη απνβιήησλ (ΚΑΠΔ). Μειέηεο θαη έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κέρξη ζήκεξα, έρνπλ απνδείμεη πσο ν ελεξγεηαθφο ηνκέαο είλαη απηφο πνπ ζε κεγάιν βαζκφ επζχλεηαη γηα ηελ πεξηβαιινληηθή ξχπαλζε. πγθεθξηκέλα, πεξίπνπ ην 95% ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο έρεη απνδνζεί ζηελ παξαγσγή, ην κεηαζρεκαηηζκφ θαζψο θαη ηε ρξήζε ησλ ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ. Μηα εθ ησλ ρσξψλ πνπ δηαζέηεη ζεκαληηθφ δπλακηθφ ΑΠΔ είλαη θαη ε Διιάδα, γηα ηελ νπνία θαη κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κηα αμηφινγε ελαιιαθηηθή ελεξγεηαθή ιχζε (ΚΑΠΔ). Γεληθά, νη δπλαηφηεηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ Α.Π.Δ. πξνζδηνξίδνληαη απφ ηηο ελαιιαθηηθέο ελεξγεηαθέο πεγέο πνπ κπνξνχλ λα ππνθαηαζηήζνπλ ηα νξπθηά θαχζηκα, κε ηνλ ίδην βαζκφ απφδνζεο, κε αληαγσληζηηθφ επίπεδν ηηκψλ θαη θπξίσο κε θηιηθή ζπκπεξηθνξά πξνο ην πεξηβάιινλ. Σν πεξηβάιινλ είλαη ε βαζηθή παξάκεηξνο γηα ηελ επηινγή ρξήζεο ησλ Α.Π.Δ. (Φαλαξηψηεο, 2009). 1.3 Απσέρ Βιωζιμόηηηαρ και αειθοπίαρ Σν Γηεζλέο πλέδξην ηνπ ΟΖΔ γηα ην Πεξηβάιινλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε ηνθρφικε ην 1972, έζεζε ηηο βάζεηο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε, ζέηνληαο ην πεξηβάιινλ ζηελ πνιηηηθή αηδέληα. Δπίζεο ε Γηεζλήο χζθεςε ηνπ ΟΖΔ γηα ην Πεξηβάιινλ θαη ηελ Αλάπηπμε ζην Ρίν ην 1992, φξηζε κηα ζηξαηεγηθή γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ θαη ησλ αλαπηπμηαθψλ πξνθιήζεσλ, κε ζηφρν κηα παγθφζκηα πξνζπάζεηα γηα αεηθφξν αλάπηπμε. Πξντφλ ηεο Γηάζθεςεο απηήο ήηαλ ε Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -22-

23 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (Α.Π.Δ.) Agenda 21 πεξί ελφο βηψζηκνπ ζρεδίνπ αλάπηπμεο. Αθνινχζσο ην έηνο 2002 ζην Γηνράλεζκπνπξγθ, ε Γηεζλήο Γηάζθεςε ηνπ ΟΖΔ αλέιπζε ηελ κεηά ην Ρίν πξφνδν θαη δηακφξθσζε έλα πην εμειηγκέλν ρέδην Τινπνίεζεο (Παλαγησηαθφπνπινο, 2007). πλνιηθά νη Γηεζλείο απηέο ζπζθέςεηο είραλ σο βάζε ην φξακα ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο ζε φινπο ηνπο ηνκείο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπ αλζξψπνπ. Δμάιινπ νη ηξεηο βαζηθνί παξάγνληεο δεκηνπξγίαο ηνπ πεξηβαιινληηθνχ πξνβιήκαηνο είλαη: ν πιεζπζκφο, ε θαηαλάισζε θαη ε ηερλνινγία παξαγσγήο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, δειαδή ην ζχλνιν ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ (Παλαγησηαθφπνπινο, 2007). Βάζεη ηνπ νξηζκνχ πνπ δίλεη ν Παλαγησηαθφπνπινο (2007): «Μηα αλάπηπμε είλαη αεηθφξνο φηαλ ιακβάλεη ππφςε ηεο: α) ηνπο θνηλσληθνχο, νηθνινγηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο παξάγνληεο, β) ηνπο έκβηνπο θαη άβηνπο πφξνπο θαη γ) ηα καθξνπξφζεζκα θαη βξαρππξφζεζκα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ησλ ελαιιαθηηθψλ δξάζεσλ». Γειαδή είλαη ζεκαληηθφ ε αλάπηπμε λα ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο γεληάο, ρσξίο φκσο λα δηαθηλδπλεχεη ε δπλαηφηεηα ησλ κειινληηθψλ γεληψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο. Βηψζηκε αλάπηπμε ινηπφλ είλαη ε αλάπηπμε πνπ επηδεί, ελψ αεηθφξνο απηή πνπ επηδεί θαιά. Γξάθεκα 1.2 Βηψζηκε αλάπηπμε (ηφρνο ηεο Οδεγίαο 2001/42/ΔΚ). Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -23-

24 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ( 1.4 Καηανομή ηων Ανανεώζιμων Πηγών Δνέπγειαρ Δμεηάδνληαο ηελ δηαρξνληθή πνξεία ηεο θαηαλνκήο ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ ΑΠΔ παξαηεξνχληαη ινγηθέο δηαθπκάλζεηο. πγθεθξηκέλα γηα ην έηνο 2005 ε ελ ιφγσ θαηαλνκή ήηαλ 1 : 1) 66,1% βηνκάδα 2) 22,2% πδξαπιηθή ελέξγεηα 3) 5,5% αηνιηθή ελέξγεηα 4) 5,5% γεωθεπμική ενέπγεια 5) 0,7% ειηαθή ελέξγεηα Βάζεη ηεο Δπξσπατθήο Οδεγίαο 28/2009 ζρεηηθά κε ηελ πξνψζεζε ησλ ΑΠΔ νξίδεηαη σο ζηφρνο ε ζπκκεηνρή ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ ζε πνζνζηφ 20% έσο ην Σν αληίζηνηρν πνζνζηφ αχμεζεο ζε θάζε ρψξα ηεο Δ.Δ. νξίδεηαη ζην 5,5% κε βάζε ηα επίπεδα ηνπ έηνπο 2005 θαη ε ππνιεηπφκελε αχμεζε δηακνξθψλεηαη βάζεη ηνπ αθαζάξηζηνπ εγρψξηνπ πξντφληνο αλά θάηνηθν (ΣΔΔ, 2011). Οη ζεκαληηθφηεξεο δπζθνιίεο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ πξναλαθεξφκελνπ ζηφρνπ εληνπίδνληαη ζηα αθφινπζα: πςειφ επελδπηηθφ θφζηνο θαη κε ζπλππνινγηζκφο ηνπ εμσηεξηθνχ θφζηνπο (ηδίσο ζρεηηθά κε ηηο καθξνπξφζεζκεο επηπηψζεηο ζηελ πγεία ή ζην πεξηβάιινλ) πξνβιήκαηα ζπλδεφκελα κε ηηο δηαδηθαζίεο εγθαηάζηαζεο, θαζψο θαη ηνλ απνθεληξσκέλν ραξαθηήξα ησλ πεξηζζφηεξσλ εθαξκνγψλ ΑΠΔ αδηαθαλείο δηαηάμεηο σο πξνο ηελ πξφζβαζε ζην δίθηπν αλεπαξθήο ελεκέξσζε ησλ πξνκεζεπηψλ -πειαηψλ -εγθαηαζηαηψλ Αμίδεη λα ηνληζζεί πσο ην κεξίδην ησλ ΑΠΔ παξνπζηάδεη ζεκαληηθή αχμεζε ζην ζχλνιν ησλ δηαζέζηκσλ θαπζίκσλ ζπκβάιινληαο αμηφινγα ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ζηελ Δ.Δ. χκθσλα κε εθηηκήζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ν ζηφρνο ηνπ 20% ζα νδεγήζεη ζε κείσζε εθαη. ηφλσλ CO2 εηεζίσο θαη 1 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -24-

25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (Α.Π.Δ.) ζπλεπψο εμνηθνλφκεζε πεξίπνπ δηο επξψ, εθφζνλ ε ηηκή αλά ηφλν ηνπ CO2 αλέξρεηαη ζε 25 επξψ Δξελίξειρ και πποβλήμαηα ζηον ηομέα ηων Α.Π.Δ. Παξά ην γεγνλφο πσο ζηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ε πξψηε χιε παξέρεηαη δσξεάλ, ελ ηνχηνηο νη βηνκεραλίεο πνπ αζρνινχληαη κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπο δηαζέηνπλ κεγάια ρξεκαηηθά πνζά πξνο εχξεζε ηξφπσλ εθκεηάιιεπζεο ηεο ελέξγεηαο απηήο θαη κεηαηξνπήο ηεο ζε ειεθηξηθή. Αλακθίβνια νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο δελ κπνξνχλ λα αληαγσληζηνχλ αθφκε ζε απφδνζε θαη ηηκέο ηα νξπθηά θαχζηκα. Έηζη απαηηείηαη ε αλάγθε εηδηθψλ θπβεξλεηηθψλ παξεκβάζεσλ πξνο δηεπθφιπλζε ηεο αμηνπνίεζεο ησλ ΑΠΔ. Αθφκε θαη ε ίδηα ε θχζε ησλ ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο δεκηνπξγεί κηα ζεηξά πξνβιεκάησλ, πνπ επηδξνχλ ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο. Δηδηθά νη βηνκεραλίεο παξαγσγήο ελέξγεηαο πνπ ζηεξίδνληαη ζηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ αέξα θαη ηνπ ήιηνπ, ππφθεηληαη ζε αλαγθαζηηθέο δηαθνπέο ιφγσ ησλ πθηζηάκελσλ αηκνζθαηξηθψλ ζπλζεθψλ (λελεκία, λέθσζε θ.α.). Αλακθίβνια ηηο δχν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ε αιιαγή ησλ δεδνκέλσλ είλαη εκθαλήο. Σα θφζηε γηα νξηζκέλεο ΑΠΔ κεηψλνληαη ζε δηεζλέο επίπεδν ζην πιαίζην ησλ λέσλ εθαξκνδφκελσλ ηερλνινγηψλ θαη ηνπ απμεκέλνπ ελδηαθέξνληνο ησλ θπβεξλήζεσλ, πξνο ελίζρπζε ησλ πξνζπαζεηψλ ζηξνθήο ζηε ρξήζε ησλ ΑΠΔ (Φαλαξηψηεο, 2009). Ζ εμέιημε ησλ ΑΠΔ ζα κπνξνχζε λα είλαη αθφκε πην ζεηηθή αλ ζην θφζηνο ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ ζπκπεξηιακβαλφηαλ θαη ην πεξηβαιινληηθφ θφζηνο. Βέβαηα πνιινί εηδηθνί θαη θπξίσο νηθνλνκνιφγνη ππνζηεξίδνπλ πσο ην θφζηνο ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ δε ζα πξέπεη λα εμεηάδεηαη κε απφιπηα ελεξγεηαθά θξηηήξηα, θαζψο νη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο ηεο ρξήζεο ηνπο ζην πεξηβάιινλ θαη ηελ θνηλσλία είλαη πνιχ ζεκαληηθέο. Χζηφζν ε πεξηνξηζκέλε απφδνζε (ιφγσ ηνπ θφζηνπο θαη ηεο πεξηνξηζκέλεο αμηνπνίεζεο) είλαη έλα αθφκε ζεκαληηθφ εκπφδην ζηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ (Φαλαξηψηεο, 2009). Γεληθά ε ζέζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηαδηαθά αλαβαζκίδεηαη ιφγσ: ησλ θηλδχλσλ απφ ηελ ππεξθαηαλάισζε ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ ηεο απαηηνχκελεο ζηαζεξνπνίεζεο ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -25-

26 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ηνπ ζπλερψο απμαλφκελνπ θφζηνπο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηεο εμέιημεο θαη αλάπηπμεο ησλ ζρεηηθψλ ηερλνινγηψλ 1.6 Παγκόζμια ενεπγειακή καηάζηαζη Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο απνηεινχλ κηα ιχζε γηα ην κέιινλ ηεο παγθφζκηαο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο. Ζ πθηζηάκελε φκσο ελεξγεηαθή θαηάζηαζε ραξαθηεξίδεηαη απφ (Gardel, 1981, Mc Veigh, 1984): 1) ζπλερή αχμεζε σο πξνο ηε δήηεζε ελέξγεηαο. Δηδηθφηεξα ε δήηεζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απμάλεη κε πνιχ κεγάιν ξπζκφ, ζπγθξηηηθά κε ηε δήηεζε ζηνλ ππφινηπν ελεξγεηαθφ ηνκέα. 2) αλαδήηεζε θαη εχξεζε λέσλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ θαη πεξηζζφηεξν απνδνηηθψλ κεζφδσλ πξνο κεηαηξνπή ηεο ελέξγεηαο. 3) αλεζπρία γηα ηελ πεξηβαιινληηθή ξχπαλζε θαηά ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο 4) αλεζπρία γηα ηελ εμάληιεζε ησλ απνζεκάησλ ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ. H θαηαλάισζε ελέξγεηαο δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά απφ ρψξα ζε ρψξα, εμαξηψκελε απφ παξάγνληεο φπσο (ΚΔΠΔ, 1991): α) πθηζηάκελν επίπεδν νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο αλάπηπμεο β) απνδνηηθφηεηα ελεξγεηαθνχ ηνκέα γ) επίπεδν ελεξγεηαθήο απηνδπλακίαο δ) θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο Κχξηνο ζηφρνο θάζε ρψξαο είλαη ζήκεξα ε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο θαη ηδίσο ηνπ πεηξειαίνπ θαη ζε θάζε πεξίπησζε ν έιεγρνο θαη ε νξζή δηαρείξηζε ηεο, ιακβαλνκέλεο ππφςε ηεο παγθφζκηαο ελεξγεηαθήο θξίζεο. Απνδεδεηγκέλα ν νξζφηεξνο ηξφπνο ζπγθξάηεζεο ηεο θαηαλάισζεο είλαη αλακθίβνια ε αχμεζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη γεληθά ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο (Σζαηήξεο, 2002). Σν πεηξέιαην παξακέλεη βέβαηα θχξηα πεγή ελέξγεηαο θαζψο θαιχπηεη ην 38% ησλ παγθφζκησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ, ελψ αθνινπζεί ν άλζξαθαο (26%) θαη ην θπζηθφ αέξην (21%). Ζ πιεηνςεθία ησλ ρσξψλ παγθνζκίσο εμαξηάηαη ζε πνζνζηφ άλσ ηνπ 75% απφ εηζαγσγέο πεηξειαίνπ γηα ηελ θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ. Βάζεη φκσο ησλ Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -26-

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (Α.Π.Δ.) ζεκεξηλψλ απνζεκάησλ θαη ηεο πθηζηάκελεο δήηεζεο, ην ππάξρνλ πεηξέιαην ζεσξείηαη πσο επαξθεί γηα αθφκε 40 ρξφληα πεξίπνπ (Σζαηήξεο, 2002). Σν θπζηθφ αέξην ζεσξείηαη επίζεο πσο θαη απηφ έρεη έλα ρξνληθφ νξίδνληα δσήο 60 εηψλ (αθφκε). Ζ αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο ηνπ νθείιεηαη ζηελ αληίζηνηρε αχμεζε ηεο δήηεζεο ηνπ απφ ρψξεο ηεο Κ. Δπξψπεο, ηεο Αζίαο θαη ηεο Ν. Ακεξηθήο. Όζνλ αθνξά ηα θαηαγεγξακκέλα απνζέκαηα ζηεξεψλ θαπζίκσλ, βάζεη ησλ ηζρπφλησλ ξπζκψλ παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο ππνινγίδεηαη πσο επαξθνχλ γηα αθφκε 235 έηε (OECD, 1990). ηελ Διιάδα, ε ελεξγεηαθή θαηάζηαζε ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιε ζπαηάιε ελέξγεηαο. πγθεθξηκέλα, ην 78,4% ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο παξάγεηαη ζε ιηγληηηθέο κνλάδεο, ην 14,2% απφ ζεξκηθνχο ζηαζκνχο κε ρξήζε πγξψλ θαπζίκσλ θαη ην ππφινηπν πνζνζηφ απφ πδξνειεθηξηθνχο ζηαζκνχο. πλνιηθά ην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην πνπ θαιχπηεηαη απφ εγρψξηεο ελεξγεηαθέο πεγέο θηάλεη ην 43,3% (ηνχξλαο, θ.α., 2000). Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -27-

28 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ 2.1 Ιζηοπικά ζηοισεία Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα θαη γεληθά ηα ζεξκά λεξά ήηαλ γλσζηά ζηελ αξραηφηεηα θαη ζεσξνχληαλ εμαηξεηηθέο νη ζεξαπεπηηθέο ηνπο ηδηφηεηεο. Σα Αζθιεπηεία θαη πνιινί άιινη ηεξνί ρψξνη δε βξίζθνληαλ ηπραία θνληά ζε ζεξκέο πεγέο. Σα Οκεξηθά Έπε θαζψο θαη γξαπηά ηνπ Ζξνδφηνπ, ηνπ Παπζαλία, ηνπ ηξάβσλα, ηνπ Αξηζηνηέιε θ.α. καξηπξνχλ ηε ζεκαληηθφηεηα ησλ ζεξκψλ πεγψλ γηα ηνπο αξραίνπο Έιιελεο. Ζ ρξήζε ηνπ λεξνχ ησλ ζεξκψλ πεγψλ γηα ηακαηηθνχο θαη ζξεζθεπηηθνχο ζθνπνχο απνηππψζεθε θαη ζε πνιιά αγγεία πνπ έρνπλ βξεζεί κέρξη ζήκεξα. Γλσζηέο ήηαλ επίζεο νη Θέξκεο ηνπ Ζξαθιή (Σζηιηγθηξίδεο, 2007). ηελ Κίλα, ηελ Ηαπσλία θαη ηελ Ακεξηθή ππάξρνπλ επίζεο πνιιέο καξηπξίεο ζηνλ θιάδν ηεο ηέρλεο πνπ απνδεηθλχνπλ ηε ρξήζε ησλ θπζηθψλ ζεξκψλ ξεπζηψλ απφ ηνπο αξραίνπο ιανχο. Αμίδεη λα επηζεκαλζεί πσο νη Δηξνχζθνη θαη νη Ρσκαίνη ζπγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηνχζαλ ηηο ζεξκέο πεγέο γηα ηε ζέξκαλζε ησλ θαηνηθηψλ ηνπο. Ο Γαιήλνο ην 2 ν αηψλα κ.υ. δεκηνχξγεζε θαη ηα πξψηα ζεξκνθήπηα απφ ηα νπνία παξήγαγε θξνχηα εθηφο επνρήο (Σζηιηγθηξίδεο, 2007). Ζ παιαηφηεξε πηζίλα πνπ έρεη εληνπηζζεί ρξνλνινγείηαη απφ ηνλ 3 ν αηψλα π.υ. θαη απνδίδεηαη ζηε δπλαζηεία ησλ Qin. Πξφθεηηαη γηα κηα πέηξηλε πηζίλα πνπ βξέζεθε ζην φξνο Lisan ηεο Κίλαο θαη ζηεξηδφηαλ ε ηξνθνδφηεζε ηεο ζε ζεξκή πεγή ηεο πεξηνρήο. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα ηελ πξψηε κνξθή spa (Σζηιηγθηξίδεο, 2007). Δηθφλα 2.1 Ζ παιαηφηεξε πηζίλα κε ηξνθνδφηεζε εθ ζεξκήο πεγήο (3 ν αη. π.υ.) Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -28-

29 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ Ζ θαηαζθεπή ησλ πξψησλ δεκφζησλ ζεξκψλ ινπηξψλ (εηθφλα 2.2) κε ρξήζε ζεξκψλ πεγψλ έγηλε ηνλ 1 ν αηψλα κ.υ. ζηε ζεκεξηλή πφιε Bath ηεο Αγγιίαο. Ζ θαηαζθεπή ηνπο νθείιεηαη ζηνπο Ρσκαίνπο, φπνπ κε ηελ θαηάθηεζε ελφο ηκήκαηνο ηεο Αγγιίαο δεκηνχξγεζαλ απηά ηα ινπηξά φρη κφλν πξνο δεκφζηα ρξήζε αιιά θαη σο ρψξνπο πξνζθπλήκαηνο αθηεξσκέλνπο ζηε ζεά Minerva. Παξάιιεια ρξεζηκνπνίεζαλ ηηο ζεξκέο πεγέο ηεο πεξηνρήο θαη γηα ηελ επηδαπέδηα ζέξκαλζε ησλ ρψξσλ. Ζ ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ινπηξψλ είρε θάπνην θφζηνο θαη απηφ απνηειεί ηελ πξψηε εκπνξηθή ρξήζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο (Σζηιηγθηξίδεο, 2007). Δηθφλα 2.2 Γεκφζηα ινπηξά κε ρξήζε ζεξκψλ πεγψλ ζηελ Αγγιία (1 νο αη. κ.υ.). Αξθεηνχο αηψλεο αξγφηεξα ηνλ 14 ν αηψλα- ε γεσζεξκία αμηνπνηήζεθε γηα ζέξκαλζε ζηελ πεξηνρή Claudes-Aigues ηεο Γαιιίαο. Αθνινχζσο ζηηο αξρέο ηνπ 19 νπ αηψλα ρξεζηκνπνηήζεθε ππέξζεξκνο αηκφο πξνο παξαγσγή βνξηθνχ νμένο θαη ζέξκαλζε θηηξίσλ ζην Larderello ηεο Ηηαιίαο. ηελ πεξηνρή απηή ην 1904 πξαγκαηνπνηήζεθε ε πξψηε πξνζπάζεηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κέζσ ηεο ρξήζεο θπζηθψλ αηκψλ θαη ζηέθζεθε κε επηηπρία. 2.2 Οπιζμόρ και βαζικά σαπακηηπιζηικά Ζ ζεξκφηεηα πνπ αλαπηχζζεηαη ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο απνηειεί ηε γεσζεξκηθή ελέξγεηα, πνπ είηε βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο είηε φρη. Πξφθεηηαη γηα κηα ήπηα θαη αλαλεψζηκε ελεξγεηαθή πεγή. Ζ εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα απνηειεί απφδεημε ηεο χπαξμεο ζεξκφηεηαο ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο. Ζ πεξηερφκελε ζεξκφηεηα ζηα Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -29-

30 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ δηάθνξα ζηξψκαηα ηνπ εζσηεξηθνχ ηεο γεο απνηειεί ηελ αηηία ησλ πνηθίισλ γεσινγηθψλ θαηλνκέλσλ ζε παγθφζκην επίπεδν. Δηθφλα 2.3 Ζ ζεξκνθξαζία ζηε γε Μέζσ ηεο δηάλνημεο εηδηθψλ θξεάησλ πξνζεγγίδνληαη απηέο νη πεγέο ζεξκφηεηαο θαη πξαγκαηνπνηείηαη άληιεζε ηεο ελέξγεηαο θαη αθνινχζσο αμηνπνίεζε ηεο. ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ νη αλαδπφκελεο ζεξκνθξαζίεο είλαη πςειέο θαη ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (Φαλαξηψηεο, 2009). Σα γεσζεξκηθά πεδία πνπ αμηνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο ραξαθηεξίδνληαη σο ρακειήο, κέζεο θαη πςειήο ελζαιπίαο. Ηδηαίηεξα ζηα θηίξηα, νη εθαξκνγέο ζηνρεχνπλ ζηελ εθκεηάιιεπζε ηεο ρακειήο ελζαιπίαο κέζσ ηεο ρξήζεο γεσζεξκηθψλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο (ΣΔΔ, 2011). H γεσζεξκηθή ελέξγεηα πεξηιακβάλεη ηελ παγίδεπζε ηεο ελέξγεηαο ησλ ππφγεησλ ζεξκηθψλ ηακηεπηήξσλ ζε πεξηνρέο κε ελεξγή εθαηζηεηφηεηα. Ο αηκφο αληιείηαη κέζσ ηνπ εδάθνπο ζε ηνπξκπίλεο πνπ ζέηνπλ ζε ιεηηνπξγία ηηο ειεθηξηθέο γελλήηξηεο. ηελ Διιάδα ε κεγαιχηεξε γεσζεξκηθή εγθαηάζηαζε βξίζθεηαη ζηε Μήιν θαη ιεηηνπξγεί ππφ ηελ αηγίδα ηεο ΓΔΖ (Camp & Daugherty,1998). Γεληθά ε ζεξκνθξαζία ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ δελ είλαη ζηαζεξή αιιά πνηθίιεη απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή θαη θπκαίλεηαη κεηαμχ ν C. Οη πςειέο ζεξκνθξαζίεο ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ αμηνπνηνχληαη θπξίσο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Αληίζεηα νη ρακειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο αμηνπνηνχληαη γηα ηε ζέξκαλζε θηηξίσλ, ζεξκνθεπίσλ, θηελνηξνθηθψλ κνλάδσλ θ.α. πλεπψο, θάλνληαο ιφγν γηα γεσζεξκία γίλεηαη αλαθνξά ζηε ζεξκηθή ελέξγεηα ηνπ θινηνχ ηεο γεο θαη ηελ ελέξγεηα ηεο ιάβαο ησλ εθαηζηείσλ ε νπνία δελ πξνέξρεηαη απφ Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -30-

31 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ ην θινηφ ηεο γεο. «Ζ ζεξκηθή ελέξγεηα ηνπ θινηνχ ηεο γεο πξνέξρεηαη απφ ηε δηάππξε κάδα ηνπ εζσηεξηθνχ ηεο, πνπ βξίζθεηαη ζε πγξή ή εκηπγξή θαηάζηαζε θάησ απφ ην θινηφ ηεο θαη έρεη πάρνο ρικ» (Σζαηήξεο, 2002). Αμίδεη λα επηζεκαλζεί πσο ε γεσζεξκία δελ είλαη νπζηαζηηθά αλαλεψζηκε κνξθή ελέξγεηαο, αιιά ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ελέξγεηαο, θαζψο ην γεσζεξκηθφ δπλακηθφ ζεσξείηαη αλεμάληιεην εμαηηίαο ησλ ηεξάζηησλ απνζεκάησλ ζεξκφηεηαο (Σζαηήξεο, 2002). Βάζεη ηνπ ζεξκνθξαζηαθνχ ηεο επηπέδνπ ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα κπνξεί λα έρεη δηάθνξεο ρξήζεηο. Α) Ζ Τςειήο Δλζαιπίαο (>150 C) είλαη θαηάιιειε γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Β) Ζ Μέζεο Δλζαιπίαο ( C) ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζέξκαλζε ή μήξαλζε αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη μπιείαο, ή θαη γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ. Γ) Ζ Υακειήο Δλζαιπίαο (25-80 C) είλαη θαηάιιειε θπξίσο γηα ζέξκαλζε ρψξσλ θαη ζεξκνθεπίσλ, γηα ηρζπνθαιιηέξγεηεο ή παξαγσγή γιπθνχ λεξνχ. 2.3 Θεπμοκπαζιακή καηανομή ζηο ςπέδαθορ Όζν απνκαθξπλφκαζηε απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο θαη απμάλεηαη ην βάζνο απμάλεηαη αληίζηνηρα θαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο. Απηφο ν ξπζκφο αχμεζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο σο πξνο ην βάζνο απφ ηελ επηθάλεηα ηεο γεο απνηειεί ηε γεσζεξκηθή βαζκίδα, ε νπνία θπκαίλεηαη κεηαμχ 5-70 ν C/ km κε κέζε ηηκή 1 ν C αλά 30m. Λφγσ ησλ πνιχ πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ πνπ επηθξαηνχλ ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο, ππάξρεη κηα ζπλερήο ξνή ζεξκφηεηαο πξνο ην θινηφ. Ζ ζεξκνθξαζηαθή θαηαλνκή ζην ππέδαθνο θαζνξίδεη ηηο εθαξκνγέο ηεο θαλνληθήο γεσζεξκίαο. Σα ζεξκηθά ραξαθηεξηζηηθά εδαθψλ θαη πεηξσκάησλ επεξεάδνληαη απφ νξηζκέλεο γεσινγηθέο παξακέηξνπο, πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ζην πιαίζην ηεο εγθαηάζηαζεο ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο ή ςχμεο ρψξσλ κέζσ ηεο θαλνληθήο γεσζεξκίαο. Οη ζεκαληηθφηεξεο εμ απηψλ είλαη (ΣΔΔ, 2011): α) ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εδαθψλ θαη ησλ πεηξσκάησλ β) ε πξαγκαηηθή ππθλφηεηα ή ην εηδηθφ βάξνο γ) ε θαηλφκελε ππθλφηεηα ή ην βάξνο αλά κνλάδα φγθνπ δ) ην πνξψδεο ηνπ εδάθνπο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -31-

32 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ε) ε πγξαζία ηνπ εδάθνπο δ) ε νγθνκεηξηθή πεξηεθηηθφηεηα ζε λεξφ ε) ε εηδηθή ζεξκφηεηα ζ) ε εηδηθή ζεξκηθή αγσγηκφηεηα η) ε εηδηθή ζεξκηθή δηαρπηφηεηα Ζ κέζε εηδηθή ζεξκνρσξεηηθφηεηα ησλ εδαθψλ απνηειεί ην άζξνηζκα ησλ ζεξκνρσξεηηθνηήησλ ησλ ζπζηαηηθψλ πνπ απνηεινχλ ην έδαθνο. Αλ ms, mw, ma θαη mo είλαη νη κάδεο ζε kg ησλ ζηεξεψλ ζπζηαηηθψλ ηνπ εδάθνπο, ηνπ εδαθηθνχ λεξνχ, ηνπ αέξα πνπ πεξηέρεηαη ζην έδαθνο θαη ηεο νξγαληθήο χιεο αληίζηνηρα θαη cs, cw, ca θαη co ε εηδηθή ζεξκφηεηα ησλ πξναλαθεξζέλησλ ηφηε (ΣΔΔ, 2011): C = ms x cs + mw x cw + ma x ca + mo x co Οξηζκέλεο ελδεηθηηθέο ηηκέο ησλ ζεξκηθψλ ηδηνηήησλ νξηζκέλσλ πιηθψλ ηνπ εδάθνπο παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα 2.1. Πίλαθαο 2.1 Δλδεηθηηθέο ηηκέο ησλ ζεξκηθψλ ηδηνηήησλ νξηζκέλσλ πιηθψλ Τλικό Φαινόμενη πςκνόηηηα (*10 3 kg/m 3 ) Διδική θεπμόηηηα (J/kg/K) Θεπμοσωπηηικόηηηα (*10 3 J/m 3 /K) Θεπμική αγωγιμόηηηα (W/m/K) Υαιαδίαο 2, ,4 Δδάθε 2, ,9 Δδάθε κε 1, ,25 νξγαληθή χιε Νεξφ 1, ,6 Πάγνο 0, ,5 Αέξαο 0, ,20 0,026 (Πεγή: TEE, 2011) Γεωθεπμικοί εναλλάκηερ Οη γεσζεξκηθνί ελαιιάθηεο απνηεινχλ ζπζηήκαηα πνπ απνβάιινπλ ή απνξξνθνχλ αλάινγα ζεξκφηεηα απφ κηα πεγή ζεξκφηεηαο, κέζσ ηεο θπθινθνξίαο ηνπ λεξνχ ή θάπνηνπ άιινπ ξεπζηνχ, ζε ζσιελψζεηο πνπ μεθηλνχλ απφ ηε γε θαη θηάλνπλ ζην ρψξν Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -32-

33 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ πνπ πξφθεηηαη λα ζεξκαλζεί ή λα ςπρζεί. Οη γεσζεξκηθνί ελαιιάθηεο δηαθξίλνληαη ζε αλνηθηνχ θαη θιεηζηνχ θπθιψκαηνο 2. Ζ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ κεγέζνπο ηνπο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν ηνπ εδάθνπο θαη ηηο ελεξγεηαθέο απαηηήζεηο. ηνλ αθφινπζν πίλαθα 2.2 παξαζέηνληαη αξηζκεηηθά δεδνκέλα γηα ηηο αλακελφκελεο απνδφζεηο ησλ θαηαθφξπθσλ γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ ζε δηαθφξνπο ηχπνπο εδάθνπο πξνο ζέξκαλζε θαη ςχμε. Πίλαθαο 2.2 Αλακελφκελεο απνδφζεηο ησλ θαηαθφξπθσλ γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ Τλικά Διδική θεπμική απόδοζη Για 1800h λειηοςπγίαρ (W/m) Για 2400h λειηοςπγίαρ (W/m) Ακκνράιηθν, άκκνο, μεξφ <25 <20 Ακκνράιηθν, άκκνο, πγξφ Ακκνράιηθν θαη άκκνο κε ηζρπξφ ξεχκα ππφγεηνπ λεξνχ Άξγηινο, loam, πγξαζία Αζβεζηφιηζνο Φακκίηεο Όμηλνο βξάρνο (π.ρ. γξαλίηεο) Όμηλνο βξάρνο (π.ρ. βαζάιηεο) (ΣΔΔ, 2011) O απαηηνχκελνο αξηζκφο θαη ην κήθνο ησλ γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ βάζεη ηεο ζεξκηθήο αγσγηκφηεηαο ηνπ εδάθνπο πξνζδηνξίδνληαη απφ ηνπο γεξκαληθνχο θαλνληζκνχο DIN. ηνλ πίλαθα 2.3 παξνπζηάδνληαη νξηζκέλεο εθ ησλ ηηκψλ απηψλ. 2 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -33-

34 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Πίλαθαο 2.3 Αξηζκφο θαη κήθνο γεσζεξκηθψλ ελαιιαθηψλ βάζεη ηεο ζεξκηθήο αγσγηκφηεηαο ηνπ εδάθνπο Θεπμική αγωγιμόηηηα Απιθμόρ U-tube Δνεπγό μήκορ Ολικό μήκορ (m) (W/m/K) U-tube (m) 0, , , , , , , , , , , , , , (ΣΔΔ, 2011) 2.4 Πλεονεκηήμαηα και μειονεκηήμαηα ε πεξηνρέο φπνπ ππάξρεη δηαζέζηκε ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα, απηή γεληθά είλαη θζελή θαη θαζαξή, δε ξππαίλεη ην πεξηβάιινλ θαη νη απαηηνχκελεο εγθαηαζηάζεηο έρνπλ κηθξφ θφζηνο επέλδπζεο (Camp & Daugherty,1998). To βαζηθφηεξν φκσο πιενλέθηεκα ηεο έλαληη ησλ ππνινίπσλ ΑΠΔ είλαη πσο απνηειεί κηα παξνρή ελέξγεηαο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, πνπ δελ παξνπζηάδεη δηαθπκάλζεηο θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα πιήξνπο αλάθηεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο ηεο πθηζηάκελεο ππεδαθηθήο ζεξκφηεηαο. Όζνλ αθνξά ηνλ θιάδν ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο, ν εηήζηνο ζπληειεζηήο απαζρφιεζεο είλαη ζεκαληηθά πςειφηεξνο (0,98 ή 98%) ζπγθξηηηθά κε ηνλ αληίζηνηρν ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο (0, ) θαη ησλ θσηνβνιηαηθψλ (0,15-0,18). πλνιηθά ηα πιενλεθηήκαηα δηακνξθψλνληαη σο εμήο: ρακειφ θφζηνο πςειή απφδνζε (3-5 θνξέο απνδνηηθφηεξν ην γεσζεξκηθφ ζχζηεκα απφ έλα ζπκβαηηθφ) αλεμαξηεζία απφ ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -34-

35 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ πςειή αζθάιεηα κε ζπκβνιή ζην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ δεζηφ λεξφ ρξήζεο (ΕΝΥ) φιν ην έηνο πςειή αμηνπηζηία ζε αθξαίεο ζπλζήθεο Γχν βαζηθά κεηνλεθηήκαηα ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο είλαη ηα αθφινπζα (Camp & Daugherty,1998): 1) ε κε νκνηφκνξθε θαηαλνκή ηεο ζηηο ρψξεο ζε δηεζλέο επίπεδν, αιιά θαη ε κε νκνηφκνξθε θαηαλνκή ηεο ζε πεξηνρέο ηεο ίδηαο ρψξαο 2) ηα κέηαιια ζηνλ αηκφ είλαη πνιχ ζθιεξά γηα ηνπο κεραληζκνχο. Δίλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε κεραλεκάησλ πνπ ζα αληηζηέθνληαη ζηηο δηαβξψζεηο. Έλα αθφκε βαζηθφ κεηνλέθηεκα φκσο αθνξά άκεζα ην πεξηβάιινλ. Ο αηκφο θαη ην λεξφ ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ κεηά ηε δηαδηθαζία εθκεηάιιεπζεο ηεο ζεξκφηεηαο ρσξίο επεμεξγαζία ζηελ αηκφζθαηξα ηνπο ζηηο εγθαηαζηάζεηο, θαζψο ειεπζεξψλνληαη ρσξίο επεμεξγαζία πξνθαινχλ πεξηβαιινληηθή ξχπαλζε. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο ξχπαλζεο απηήο απαηηείηαη επηζηξνθή ηνπ λεξνχ μαλά ζηε γε πξνο ζέξκαλζε θαη κεηαθνξά λέαο πνζφηεηαο ζεξκφηεηαο ζηελ εγθαηάζηαζε (Σζαηήξεο, 2002). 2.5 Σαξινόμηζη γεωθεπμικών ζςζηημάηων Ζ ηαμηλφκεζε ησλ γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ κπνξεί λα βαζηζηεί ζηα αθφινπζα θξηηήξηα: 1) είδνο γεσζεξκηθψλ πφξσλ 2) ηχπνο θαη ζεξκνθξαζία ξεπζηψλ 3) ηχπνο πεηξψκαηνο φπνπ εληνπίδνληαη ηα ξεπζηά 4) είδνο εζηίαο ζεξκφηεηαο 5) θπθινθνξία ή κε ξεπζηψλ ζην γεσζεξκηθφ ηακηεπηήξα Χο πξνο ην είδνο ησλ γεσζεξκηθψλ πφξσλ, νη θαηεγνξίεο ησλ γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ είλαη νη αθφινπζεο: πδξνζεξκηθά ζπζηήκαηα Πξφθεηηαη γηα θπζηθά ππφγεηα ζεξκηθά ξεπζηά πνπ εληνπίδνληαη ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ηακηεπηήξεο, ζεξκαίλνληαη κέζσ κηαο εζηίαο ζεξκφηεηαο θαη κπνξεί λα εκθαλίδνληαη θαη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Απνηεινχλ ζρεδφλ ην ζχλνιν ησλ αμηνπνηήζηκσλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ ζήκεξα. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -35-

36 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ αβαζήο γεσζεξκία Πξφθεηηαη γηα πνζφηεηεο ελέξγεηαο πνπ ιακβάλνληαη απφ κηθξά ζρεηηθά βάζε, κέζσ ηεο αλαθπθινθνξίαο λεξνχ ζηα 100 πξψηα κέηξα απφ ηελ επηθάλεηα ηεο γεο ή ηελ θπθινθνξία ππφγεησλ λεξψλ ή λεξψλ πνηακψλ, ιηκλψλ θαη ζαιαζζψλ. πξνρσξεκέλα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα Ζ αλάθηεζε ελέξγεηαο γίλεηαη κε ρξήζε δηνρεηεπφκελνπ λεξνχ απφ ηελ επηθάλεηα ζε βάζνο 2-10 km κέζσ εηδηθψλ γεσηξήζεσλ. Σειηθά αλαθηάηαη ζεξκφηεξν λεξφ ή ζεξκφηεξνο αηκφο εθ ηνπ αξρηθνχ. γεσπεπηεζκέλα ζπζηήκαηα Πξφθεηηαη γηα ξεπζηά πνπ εληνπίδνληαη ζε κεγάια βάζε θαη είλαη πεξηνξηζκέλα θπξίσο απφ κε πεξαηά πεηξψκαηα. Ζ πίεζε ηνπο είλαη αλψηεξε ηεο πδξνζηαηηθήο. καγκαηηθά ζπζηήκαηα Δπηηπγράλεηαη απφιεςε ζεξκφηεηαο κέζσ θαηάιιεισλ γεσηξήζεσλ ζε κηθξνχ βάζνπο καγκαηηθέο δηεηζδχζεηο. Με βάζε ηε ζεξκνθξαζία ησλ ξεπζηψλ ή γεληθά ηνπ ππεδάθνπο, νη θαηεγνξίεο ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ πνπ δηακνξθψλνληαη είλαη: Τςειήο ελζαιπίαο: ζεξκνθξαζία παξαγφκελσλ ξεπζηψλ πςειφηεξε ησλ 150 ν C. Μέζεο ελζαιπίαο: ζεξκνθξαζία ξεπζηψλ κεηαμχ ν C. Υακειήο ελζαιπίαο: ζεξκνθξαζία ξεπζηψλ κεηαμχ ν C. 2.6 Δθαπμογέρ ηηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ Ζ ζεξκνθξαζία είλαη ν βαζηθφο παξάγνληαο πνπ θαζνξίδεη ηεο εθαξκνγέο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο. Οη ζεκαληηθφηεξεο εμ απηψλ είλαη 3 : α) ειεθηξνπαξαγσγή β) ζέξκαλζε εζσηεξηθψλ ρψξσλ θηηξίσλ (κέζσ θαινξηθέξ, αεξφζεξκσλ ή ελδνδαπέδησλ ζπζηεκάησλ) γ) ςχμε θαη θιηκαηηζκφο δ) ζέξκαλζε ρψξσλ ζεξκνθεπίσλ αιιά θαη εδαθψλ ιφγσ ηεο ηαρχηεξεο αλάπηπμεο ησλ θπηψλ κε ηε ζεξκφηεηα ε) ηρζπνθαιιηέξγεηεο 3 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -36-

37 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ δ) εθαξκνγέο ζηε βηνκεραλία (μήξαλζε αγξνηηθψλ πξντφλησλ, αθαιάησζε ζαιαζζηλνχ λεξνχ θ.α.) ε) ζεξκά ινπηξά Γεληθά, ε γεσζεξκία ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ ειεθηξνπαξαγσγή ζε πεξηνρέο κε κεγάιν γεσζεξκηθφ δπλακηθφ. Βαζηθή πξνυπφζεζε ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ πξνεξρφκελνπ αηκνχ απφ έλα γεσζεξκηθφ πεδίν είλαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ λα είλαη αλψηεξε ησλ 130 ν C. Υαξαθηεξηζηηθά ζηελ πφιε Reijkjavik ζηελ Ηζιαλδία ην ζχλνιν ηεο απαηηνχκελεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε πξνέξρεηαη απφ ηε γεσζεξκία (Σζαηήξεο, 2002). Δηθφλα 2.4 Ζιεθηξνπαξαγσγή απφ γεσζεξκία 2.7 Δλληνικά δεδομένα ηελ Διιάδα, κειέηεο έρνπλ δείμεη πσο ππάξρνπλ πεξηνρέο κε αμηφινγεο πξννπηηθέο εθκεηάιιεπζεο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο. Σέηνηεο πεξηνρέο είλαη θπξίσο ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ φπσο Μήινο, Νίζπξνο, ακνζξάθε, Λέζβνο, αληνξίλε θ.α., θαζψο θαη πνιιέο πεξηνρέο ηεο Μαθεδνλίαο θαη ηεο Θξάθεο φπσο ην ηδεξφθαζηξν, ην Νέν Δξάζκην, ην Σπρεξφ Έβξνπ, ε Νηγξίηα θ.α. ηελ αθφινπζε εηθφλα 2.4 παξνπζηάδεηαη ε ρσξνζέηεζε απηψλ ησλ πεξηνρψλ ζηνλ ειιαδηθφ ράξηε. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -37-

38 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Σα θπξηφηεξα γεσζεξκηθά πεδία ηνπ ειιεληθνχ ρψξνπ είλαη ζέζεηο κε ζεξκέο πεγέο ή ζεξκά αέξηα ζεξκνθξαζίαο ν C (Γειαλάο, 1999). Γεσζεξκηθά πεδία πςειήο ελζαιπίαο βξίζθνληαη ζηε Μήιν θαη ηε Νίζπξν, πάλσ ζην εθαηζηεηαθφ ηφμν ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ. Δμ απηψλ ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ δελ ππάξρεη ζχζηεκα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη απηφ νθείιεηαη θπξίσο ζηηο έληνλεο ηνπηθέο αληηδξάζεηο. Έρεη ππνινγηζηεί πσο ε γεσζεξκηθή δπλακηθφηεηα ηεο Μήινπ θηάλεη πεξίπνπ ζηα ΜW ηζνδχλακεο ελέξγεηαο, κε κηα επηπιένλ δπλακηθφηεηα 120 MW απφ άιια πηζαλά πεδία ζηελ επξχηεξε πεξηνρή (Φαλαξηψηεο, 2009). Δηθφλα 2.5 Γεσζεξκηθέο πεξηνρέο ζηελ Διιάδα (2009) Ζ ρψξα ιφγσ ησλ γεσινγηθψλ ηεο ζπλζεθψλ θαηέρεη έλα ζεκαληηθφ δπλακηθφ ζρεηηδφκελν κε ηελ γεσζεξκηθή ελέξγεηα. Δλψ έρνπλ γίλεη φκσο κέρξη ζήκεξα αξθεηέο κειέηεο γηα ηελ αμηνπνίεζε απηψλ ησλ πεγψλ, πξνο ην παξφλ ε θχξηα ρξήζε ηνπο πεξηνξίδεηαη ζε ζεξκνθήπηα. Δηδηθά ηα γεσζεξκηθά πεδία πςειήο ελζαιπίαο πνπ έρνπλ Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -38-

39 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ εληνπηζζεί ζηελ ρψξα, ζα κπνξνχζαλ λα αμηνπνηεζνχλ επηηπρψο ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο 4. πγθεθξηκέλα ην έηνο 2007, ζπλνιηθά ε εγθαηεζηεκέλε ζεξκηθή ηζρχο πνπ απνδηδφηαλ ζε άκεζεο ρξήζεηο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο έθηαλε ηα 75 MWt. Σν 50% απηήο ηεο ηζρχνο αληηζηνηρνχζε ζε ηακαηηθέο πεγέο θαη ζέξκαλζε πηζηλψλ 3. Αθφκε ην γεσζεξκηθφ πεδίν δελ ρξεζηκνπνηείηαη πξνο παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Απηφ πνπ απαηηείηαη είλαη εηδηθή κειέηε ηεο εθκεηάιιεπζεο ηνπ γεσζεξκηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο κε ζσζηή θαηαζθεπή ησλ απαηηνχκελσλ εγθαηαζηάζεσλ, ψζηε λα κε δεκηνπξγεζνχλ πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. 2.8 Νομοθεηικό πλαίζιο Σν λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ αθνξά ηελ αμηνπνίεζε ηνπ ειιεληθνχ γεσζεξκηθνχ δπλακηθνχ θαιχπηεηαη απφ ην Ν.3175/2003 (ΦΔΚ 207/Α/ ) Αμηνπνίεζε ηνπ γεσζεξκηθνχ δπλακηθνχ, ηειεζέξκαλζε θαη άιιεο δηαηάμεηο. Βάζεη ηεο Τ.Α. Γ9ΒΓ/Φ166/νηθ18508/5552/207 (ΦΔΚ1595/ ) νξίδνληαη αθξηβψο νη απαηηήζεηο θαη δηαδηθαζίεο έθδνζεο άδεηαο εγθαηάζηαζεο γηα ηελ ίδηα ρξήζε ελεξγεηαθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο ή ςχμεο κέζσ ηεο εθκεηάιιεπζεο ηεο γεσζεξκίαο. ρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ εθκίζζσζεο ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ ηεο ρψξαο, ε Τ.Α. Γ9Β/Φ166/νηθ8411/ΓΓΦΠ2373/117 (ΦΔΚ 635/Β/ ) θαζνξίδεη ην ζρεηηθφ πιαίζην. Δπίζεο ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ ηεο ρψξαο βαζίδεηαη ζηελ Τ.Α Γ9Β/Γ/Φ166/12647/ΓΓΦΠ3557/193 (ΦΔΚ 1012/Β/ ) (ΣΔΔ, 2011). Χο πξνο ηηο δηαδηθαζίεο παξαγσγήο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ηζρχνπλ θαη νη δηαηάμεηο ηνπ Ν. 2773/99 (απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ηε ξχζκηζε ζεκάησλ ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο θαη ινηπέο δηαηάμεηο). 2.9 Γιεθνείρ έπεςνερ Μειέηε κηαο εξεπλεηηθήο νκάδαο ηνπ ΜΗΣ αζρνιήζεθε δηεμνδηθά κε ηε ρξήζε ηεο γεσζεξκίαο ζην κέιινλ θαη πξαγκαηνπνίεζε πξφβιεςε γηα ηα επίπεδα ελέξγεηαο πνπ ζα 4 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -39-

40 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ κπνξνχζε λα θαιχςεη. Βάζεη δεκνζηεπκέλσλ ζηνηρείσλ ηεο έξεπλαο απηήο, ε γεσζεξκία έσο ην έηνο 2050 ζα κπνξνχζε λα θαιχπηεη πνζνζηφ 10% ησλ αλαγθψλ ησλ ΖΠΑ ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα (Φαλαξηψηεο, 2009). ήκεξα ην θφζηνο ηεο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ηε γεσζεξκία θηάλεη ηα 6-10 cents/ kwh, ρσξίο θξαηηθή επηρνξήγεζε. Ζ ζεκαληηθφηεξε δαπάλε είλαη απηή ησλ γεσηξήζεσλ θαη ηεο θαηαζθεπήο ησλ εξγνζηαζίσλ πάλσ απφ ηηο γεσηξήζεηο. Ζ βειηίσζε ηνπ ρξεζηκνπνηνχκελνπ εμνπιηζκνχ είλαη έλαο βαζηθφο παξάγνληαο πνπ ζπληειεί ζηε κείσζε ηεο ηηκήο ηεο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (Φαλαξηψηεο, 2009). Παγθνζκίσο ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ηεο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ηε γεσζεξκία θηάλεη ηα 8000 MW, απφ ηα νπνία ηα 3000 MW πξνέξρνληαη απφ ηηο ΖΠΑ. ρεηηθέο κειέηεο ηνπ ΜΗΣ ππνζηεξίδνπλ πσο ε παξαγφκελε γεσζεξκηθή ειεθηξηθή ελέξγεηα ζα κπνξνχζε λα απμεζεί, εάλ ζπγθεθξηκέλα νη πεηξειατθέο εηαηξείεο ππνζηήξηδαλ ηε γεσζεξκηθή βηνκεραλία κε ηηο γλψζεηο ηνπο ζρεηηθά κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο γεσηξήζεσλ, ηε γεσινγία θαη ηελ πδξνινγία. Γηα λα αλαπηπρζεί πεξαηηέξσ ε ζρεηηθή ηερλνινγία είλαη απαξαίηεηε ε ιήςε πνιηηηθψλ κέηξσλ γηα εγγπήζεηο δαλείσλ, θνξνινγηθέο απαιιαγέο θαη ειαθξχλζεηο θ.α. (Φαλαξηψηεο, 2009) Μεγάλα γεωθεπμικά ζςγκποηήμαηα ηλεκηποπαπαγωγήρ Σν κεγαιχηεξν γεσζεξκηθφ ζπγθξφηεκα ειεθηξνπαξαγσγήο ζηνλ θφζκν βξίζθεηαη ζηηο ΖΠΑ, βφξεηα ηνπ San Francisco ζηελ πεξηνρή ηεο Καιηθφξληαο (εηθφλα 2.6). Φέξεη ηελ νλνκαζία The Geysers θαη απνηειεί έλα ζπγθξφηεκα κε 22 ζπλνιηθά βηνκεραληθέο κνλάδεο (εηθφλα 2.7) ζε κηα έθηαζε ζηξεκκάησλ, νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ γεσζεξκηθή ελέξγεηα απφ ζπλνιηθά 350 ζεκεία. Ζ παξαγσγηθή ηθαλφηεηα ησλ The Geysers (1517 MW) απνηειεί ην 50% ηεο νιηθήο πξνεξρφκελεο εθ ηεο γεσζεξκίαο ησλ ΖΠΑ. ήκεξα εμ ησλ 18 ελεξγψλ κνλάδσλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο, νη 15 αλήθνπλ ζηελ εηαηξεία Calpine Corporation. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε παξαγφκελε ειεθηξηθή ελέξγεηα απφ ηα εξγνζηάζηα απηά ηζνδπλακεί κε ηελ ελέξγεηα πνπ παξάγεη 1,5 κεγάιν ζπκβαηηθφ εξγνζηάζην παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -40-

41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΓΔΧΘΔΡΜΗΑ Δηθφλα 2.6 Υάξηεο πεξηνρήο δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ The Geysers 6 Δηθφλα 2.7 Δγθαηαζηάζεηο ζπγθξνηήκαηνο γεσζεξκηθψλ κνλάδσλ The Geysers 7 Σν δεχηεξν κεγαιχηεξν ζπγθξφηεκα γεσζεξκίαο ζηνλ θφζκν βξίζθεηαη επίζεο ζηηο ΖΠΑ. Έρεη παξαγσγηθή ηθαλφηεηα 570 ΜW θαη βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή Salton Sea επί Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -41-

42 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ηνπ ξήγκαηνο ηνπ Αγίνπ Αλδξέα. ην ελ ιφγσ ζπγθξφηεκα βξίζθνληαη ζε ιεηηνπξγία 15 ζπλνιηθά εξγνζηάζηα, 10 εθ ησλ νπνίσλ δηαρεηξίδεηαη ε εηαηξεία Cal Energy Γεωθεπμία ζηην γεωπγία Μηα ηππηθή αλνηρηή γεσζεξκηθή γεψηξεζε ραξαθηεξηδφκελε σο ρακειήο ελζαιπίαο είλαη ηθαλή λα δηακνξθψζεη 6,5 MW ζεξκφηεηαο θαη λα θαηαζηεί ηθαλή γηα ζέξκαλζε πεξίπνπ 50 ζηξεκκάησλ ζεξκνθεπίσλ. Γεληθά ηα ζεξκνθήπηα απαηηνχλ πςειή δηαζεζηκφηεηα επαξθψλ πνζνηήησλ λεξνχ, έρνπλ πςειέο ζεξκηθέο αλάγθεο, πεξηνξηζκέλεο απαηηήζεηο ςχμεο θπξίσο ηελ ζεξηλή πεξίνδν θαη θαζηζηνχλ ηδαληθά γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο ηα ΓΑΘ αλνηρηνχ θπθιψκαηνο (Καξχηζαο, θ.α., ΚΑΠΔ). Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηεινχλ ηα ζεξκνθήπηα ηεο Νηγξίηαο εξξψλ, φπνπ γηα ηελ παξαγσγή ηνκάηαο ζπλδπάδνπλ: 1) απεπζείαο ζέξκαλζε απ ην ππέδαθνο 2) Γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο 3) βηνκάδα Πξφθεηηαη γηα εγθαηάζηαζε πνπ απνηειείηαη απφ ηκ ζεξκνθήπην παινπηλάθσλ θαη πνπ δηακνξθψλεη έλα ζπλνιηθφ θφζηνο επέλδπζεο 23 εθαη. επξψ. Δθ ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ρακειήο ελζαιπίαο ηεο Νηγξίηαο ρξεζηκνπνηείηαη ην ζεξκφ λεξφ ησλ γεσηξήζεσλ γηα ην θχξην θνξηίν βάζεο. ε πεξηφδνπο ηδηαίηεξα πςειήο αηρκήο ρξεζηκνπνηείηαη παξάιιεια θαη έλαο θαπζηήξαο βηνκάδαο. Σν γεσζεξκηθφ ζχζηεκα ζέξκαλζεο απνηειείηαη απφ έλα πξσηεχνλ θαη έλα δεπηεξεχνλ ζχζηεκα. Σν πξσηεχνλ ΓΘ πεξηιακβάλεη: παξαγσγηθέο θαη εξεπλεηηθέο γεσηξήζεηο, ζχζηεκα δηαλνκήο ζεξκφηεηαο, πιαθνεηδείο ελαιιάθηεο θαη γεσηξήζεηο επαλεηζαγσγήο. Σν δεπηεξεχνλ ζχζηεκα πεξηιακβάλεη έλα πιαθνεηδή ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο (2,86 MW) θαη 4 ΓΑΘ 3,78 MW (Καξχηζαο, θ.α., ΚΑΠΔ). Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -42-

43 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ 3.1 Κηίπια μηδενικήρ καηανάλωζηρ Βάζεη ηεο Οδεγίαο 2010/31/ΔΔ Κηίξηα κε ζρεδφλ κεδεληθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο, νξίδνληαη ηα θηίξηα κε πνιχ πςειή ελεξγεηαθή απφδνζε. Ζ ζρεδφλ κεδεληθή ή πνιχ ρακειή πνζφηεηα ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη, πξέπεη λα ζπλίζηαηαη ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ζε ελέξγεηα απφ αλαλεψζηκεο πεγέο (Α.Π.Δ.), πεξηιακβαλνκέλεο ηεο παξαγφκελεο επηηφπνπ ή πιεζίνλ ηνπ θηηξίνπ (Κνινθνηζά, 2010). Σα λέα απηά επξσπατθά δεδνκέλα ηέζεθαλ ην 2009 φπνπ ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην απνθάζηζε φηη φια ηα λέα θηίξηα κεηά ην 2020, ζα πξέπεη λα είλαη κεδεληθήο θαηαλάισζεο θαη νξηζκέλα κάιηζηα εμ απηψλ (ηα λέα θηίξηα δεια δε πνπ ζηεγάδνπλ δεκφζηεο αξρέο ή είλαη ηδηνθηεζίαο ηνπο) ζα πξέπεη λα είλαη ήδε απφ ην 2018 (Κνινθνηζά, 2010). 3.2 Βιοκλιμαηική απσιηεκηονική και βιοκλιμαηικόρ ζσεδιαζμόρ Βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο νξίδεηαη ν ζρεδηαζκφο πνπ ζηνρεχεη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Πξφθεηηαη γηα ην ζρεδηαζκφ θαηαζθεπψλ (θηηξίσλ, εζσηεξηθψλ ή εμσηεξηθψλ ρψξσλ) βάζεη ηνπ κηθξνθιίκαηνο ηεο πεξηνρήο πνπ πξφθεηηαη λα αλεγεξζνχλ θαη κε αμηνπνίεζε φισλ ησλ δπλαηψλ πεγψλ ελέξγεηαο (ειηαθή, γεσζεξκηθή θ.α.). Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ε εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ ζεξκηθήο θαη νπηηθήο άλεζεο. Ο βαζηθφο θχθινο ηεο βηνθιηκαηηθήο ή βίν-νηθνινγηθήο αξρηηεθηνληθήο παξνπζηάδεηαη ζηελ εηθφλα 3.1. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα εηδηθφ ζρεδηαζκφ πνπ ζηνρεχεη ζηα αθφινπζα: α. Σελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κέζσ ηεο ρξήζεο αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΔ) β. Σε κείσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο γ. Σελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ιφγσ ηνπ πεξηνξηζκνχ ηεο ρξήζε ζπκβαηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη ζπλεπψο ηε κείσζε ησλ εθιπφκελσλ ξχπσλ ζηελ αηκφζθαηξα. δ. Σε βειηίσζε ηνπ έζσ-θιίκαηνο ησλ θηηξίσλ κε ηε δηαζθάιηζε ζπλζεθψλ ζεξκηθήο θαη νπηηθήο άλεζεο θαη ζσζηήο πνηφηεηαο αέξα. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -43-

44 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Δηθφλα 3.1 Κχθινο βίν-νηθνινγηθήο αξρηηεθηνληθήο. ( Δπεκβάζεηο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζε πθηζηάκελα θηίξηα Ζ ελεξγεηαθή βειηίσζε ελφο θηηξίνπ κε γλψκνλα ην βηνθιηκαηηθφ ζρεδηαζκφ πεξηιακβάλεη: κεγάιεο επεκβάζεηο (αλαθαηαζθεπέο), κηθξφηεξεο επεκβάζεηο ρακειφηεξνπ θφζηνπο ή θαη επεκβάζεηο πνπ αθνξνχλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ. πκπεξαζκαηηθά ηα νηθνδνκηθά πιηθά θαη νη κέζνδνη θαηαζθεπήο πξέπεη: α) λα κελ πξνθαινχλ ζεκαληηθή έθιπζε CO2 β) λα κελ πξνθαινχλ θαηαζηξνθή ηνπ φδνληνο ηεο αηκφζθαηξαο γ) λα κελ απαηηνχλ ζεκαληηθή θαηαλάισζε κε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο δ) λα είλαη αλαθπθιψζηκα ε) λα είλαη θηιηθά ζην πεξηβάιινλ θαη ηνπο ρξήζηεο δ) ε αθαίξεζή ηνπο απφ ηε θχζε λα κελ επεξεάδεη ην επξχηεξν θπζηθφ πεξηβάιινλ Όζνλ αθνξά ην θφζηνο ελφο βηνθιηκαηηθνχ θηηξίνπ κπνξεί λα είλαη αληίζηνηρν ελφο ζπκβαηηθνχ. Δπηπιένλ θφζηνο κπνξεί λα αθνξά ζε θαηαζθεπή δεπηεξεπφλησλ ζπζηεκάησλ φπσο ζεξκνθεπίσλ, ζθηάζηξσλ θ.α. χκθσλα κε ζρεηηθή κειέηε ηεο ΔΚΦΡΑΖ θαηαζθεπαζηηθήο ΔΠΔ, κηα επηβάξπλζε θφζηνπο ηεο ηάμεο ηνπ 7% ζπλεπάγεηαη απφζβεζε ζε πεξίπνπ 6-7 ρξφληα. πγθξίλνληαο φκσο ηα θφζηε ιεηηνπξγίαο, ην βηνθιηκαηηθφ θηίξην ζεκεηψλεη 30-50% ρακειφηεξν θφζηνο έλαληη ηνπ Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -44-

45 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ ζπκβαηηθνχ θαη απηφ κπνξεί λα γίλεη εχθνια αληηιεπηφ απφ ηα θφζηε ζέξκαλζεο θαη ειεθηξηθνχ Γεωθεπμική εγκαηάζηαζη ζε κηίπια ηνλ θηηξηαθφ θιάδν, ε κέζνδνο ηεο γεσζεξκίαο κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη κε επηηπρία βάζεη θαηάιιειεο κειέηεο θαη ζρεδηαζκνχ. ήκεξα, ε πιεηνςεθία ησλ θαηαλαισηψλ αλαδεηά ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο πξνο εμαζθάιηζε ηεο απαξαίηεηεο ζέξκαλζεο θαη ςχμεο κηαο θαηνηθίαο κε ην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο. Σν γεσζεξκηθφ ζχζηεκα απνηειεί κηα αμηφινγε ιχζε γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε κηαο θαηνηθίαο θαη εμαζθάιηζε δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο (ΕΝΥ). Οη ζηφρνη απηνί κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κέζσ: 1) ηεο απνξξφθεζεο ηεο ζεξκφηεηαο ηνπ ππεδάθνπο θαη αθνινχζσο ηεο πξφζδνζεο ηεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ => ζέξκαλζε 2) ηεο απφξξηςεο ηεο ζεξκφηεηαο απφ ην θηίξην πξνο ην ππέδαθνο => ςχμε Βέβαηα ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ζηα θηίξηα, ε κέζνδνο ηεο γεσζεξκίαο πνιχ ζπρλά εθαξκφδεηαη βάζεη ηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ δηαθπκάλζεσλ ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο θαη εδάθνπο. Κχξηα πξνυπφζεζε είλαη ε πξαγκαηνπνίεζε γεψηξεζεο, θαζψο θαη ε ηνπνζέηεζε ζσιελψζεσλ θαη αληιεηηθψλ ζπζηεκάησλ γηα ηε κεηαθνξά θαη ζπλαιιαγή ζεξκφηεηαο βάζεη θιεηζηνχ ή αλνηρηνχ θπθιψκαηνο. Έλα γεσζεξκηθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ ηα αθφινπζα κέξε: 1) ηελ αληιία ζεξκφηεηαο 2) ηνλ γεσζεξκηθφ ελαιιάθηε (γεσελαιιάθηεο - θιεηζηφ ή αλνηρηφ θχθισκα) 3) ην εζσηεξηθφ ζχζηεκα δηαλνκήο ηεο ζεξκφηεηαο ζην θηίξην (αεξαγσγνί ή ελδνδαπέδηα ή fan coil) 4) δεζηφ λεξφ ρξήζεο 8 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -45-

46 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Δηθφλα 3.2 Μέξε γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο Με ηελ εθαξκνγή θαη ιεηηνπξγία γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ ζε έλα θηίξην επηηπγράλεηαη 9 : 50-70% κείσζε ηνπ θφζηνπο ζηε ζέξκαλζε 20-40% κείσζε ηνπ θφζηνπο ζηελ ςχμε Δπίζεο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ είλαη: κε απαίηεζε γηα δεμακελή θαπζίκνπ, θακηλάδα ή θαπλνδφρν απαίηεζε γηα κηα κφλν κνλάδα κε ρακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο κε απαίηεζε γηα ζπληήξεζε ησλ γεσελαιιαθηψλ αζθαιήο ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ιεηηνπξγία ρσξίο ζφξπβν, αθφκε θαη ππφ αθξαίεο θαηξηθέο ζπλζήθεο θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ Θα πξέπεη επίζεο λα επηζεκαλζεί πσο νη δηαδηθαζίεο ζρεηηθά κε ηελ αδεηνδφηεζε ηεο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ έρνπλ πιένλ απινπνηεζεί ζεκαληηθά. Παξάιιεια ην πξφγξακκα Δμνηθνλφκεζε θαη νίθνλ δηαζέηεη επηδνηνχκελεο παξεκβάζεηο ζην πιαίζην ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ αβαζνχο γεσζεξκίαο. 9 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -46-

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Δηθφλα 3.3 Γεσζεξκηθφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ ζε θαηνηθία Ζ ζέξκαλζε πνπ επηηπγράλεηαη κε εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκίαο απεπζχλεηαη θπξίσο ζηηο λεφδκεηεο θαηαζθεπέο. Όζνλ αθνξά ηηο πθηζηάκελεο νηθνδνκέο ζηελ Διιάδα, εμ απηψλ κφλν ην 10% πεξίπνπ είλαη δπλαηφ λα πηνζεηήζεη ην εμεηαδφκελν ζχζηεκα, ιφγσ ηνπ φηη ζε απηφ κφλν ην πνζνζηφ ρξεζηκνπνηείηαη ελδνδαπέδηα ζέξκαλζε ή fan coils, πνπ ην ζέηνπλ σο πξναπαηηνχκελν. Γηα ηελ αλάπηπμε ελφο γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο απαξαίηεηνο είλαη βέβαηα θαη ειεχζεξνο πεξηβάιισλ ρψξνο ζηελ νηθνδνκή γηα ηελ εγθαηάζηαζε ησλ ζσιελψζεσλ. Υαξαθηεξηζηηθά, γηα κηα θαηνηθία 100 ηκ. απαηηείηαη ειεχζεξνο πεξηβάιισλ ρψξνο 200 ηκ., ψζηε λα αλαπηπρζνχλ νη ζσιελψζεηο ζε βάζνο ηνπιάρηζηνλ 1,80 κ. Δθφζνλ ππάξρεη δε πδξνθφξνο νξίδνληαο, απηφο κπνξεί λα αμηνπνηεζεί άξηζηα. Ζ θεληξηθή κνλάδα (γεσζεξκηθή αληιία ζεξκφηεηαο) κε ηηο κηθξέο δηαζηάζεηο πνπ έρεη, ηνπνζεηείηαη ζπλήζσο ζε θάπνην δεπηεξεχνλ ή απνζεθεπηηθφ ρψξν. πλνιηθά ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο ελφο ζπζηήκαηνο γεσζεξκηθνχ θιηκαηηζκνχ γηα κηα κέζε θαηνηθία κπνξεί λα θπκαλζεί πεξίπνπ ζηα Ζ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο πνπ επηηπγράλεηαη δηακνξθψλεη ηελ απφζβεζε ηεο εγθαηάζηαζεο. Γηα κηα θαηνηθία 90 ηκ ζηελ νπνία θαη θαηνηθνχλ 4 άηνκα, νη αλάγθεο ζέξκαλζεο θαηά κέζν φξν- είλαη άλσ ησλ 6kW ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ ζεξκνχ λεξνχ ρξήζεο. Γηα κηα ηέηνηα θαηνηθία είλαη απαξαίηεηε κία αληιία ζεξκφηεηαο ηζρχνο 8kW κε θφζηνο 5500 επξψ. Ο απαηηνχκελνο γεσελαιιάθηεο ηεο εγθαηάζηαζεο ζα πξέπεη λα έρεη κήθνο 550 κέηξα πεξίπνπ. Σν θφζηνο εθζαθαθψλ θαζψο θαη ηνπ ζσιήλα ππνινγίδνληαη πεξίπνπ ζηα 900 επξψ. Δπίζεο ην ζχζηεκα δηαλνκήο, νη θπθινθνξεηέο θαη ηα ινηπά ζπζηήκαηα δηακνξθψλνπλ έλα ζπλνιηθφ θφζηνο πεξίπνπ επξψ. πλεπψο, ην Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -47-

48 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ ζπλνιηθφ θφζηνο ηεο εγθαηάζηαζεο θηάλεη πεξίπνπ ηα επξψ. Σν ζπλνιηθφ θφζηνο ελφο ζπζηήκαηνο πεηξειαίνπ είλαη πεξίπνπ 7500 επξψ θαη επίζεο εηεζίσο μνδεχνληαη ιίηξα (ηηκή ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο πεξίπνπ 0,90 ιεπηά ην ιίηξν) Ανηλίερ θεπμόηηηαρ Ο ππξήλαο ησλ γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ είλαη ε γεσζεξκηθή αληιία ζεξκφηεηαο. Λεηηνπξγηθά δελ έρεη κεγάιε δηαθνξά απφ ηηο κηθξέο θιηκαηηζηηθέο ζπζθεπέο ή ηα ειεθηξηθά ςπγεία, θαζψο απνηειείηαη απφ: εμαηκηζηή, ζπκπηεζηή, ζπκππθλσηή θαη ζηνηρείν εθηφλσζεο. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα ζπζηήκαηα πνπ κπνξνχλ λα κεηαθέξνπλ ζεξκφηεηα απφ έλαλ ςπρξφ ρψξν ζε έλαλ ζεξκφ, δειαδή απφ κηα «ζεξκή δεμακελή» ζε κηα «ςπρξή». Υαξαθηεξηζηηθή φκσο είλαη ε αληηζηξέςηκε ιεηηνπξγία ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο, δειαδή ε ηθαλφηεηα ηνπο λα παξέρνπλ φρη κφλν ςχμε αιιά θαη ζέξκαλζεο (ΣΔΔ, 2011). Βάζεη ηεο Τπεξεζίαο Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο ησλ Ζ.Π.Α. (U.S. Environmental Protection Agency, EPΑ), ηα ζπζηήκαηα ησλ γεσζεξκηθψλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο απνηεινχλ κηα εμαηξεηηθά απνδνηηθή (ελεξγεηαθά) θαη πεξηβαιινληηθά θαζαξή ιχζε εθ ηνπ ζπλφινπ ησλ επηινγψλ ζέξκαλζεο θαη ςχμεο. Ο ζπληειεζηήο απφδνζεο ηεο Α.Θ. εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηε ζεξκνθξαζία ηεο πεγήο ζεξκφηεηαο θαη ε ηηκή ηνπ δελ είλαη ζηαζεξή. Όζν πςειφηεξε είλαη ε ζεξκνθξαζία ηεο πεγήο ζεξκφηεηαο (ζηνπο 0-30 ν C) θαη πιεζηάδεη ηε ζεξκνθξαζία ρξήζεο, ηφζν πςειφηεξνο είλαη θαη ν COP (TEE, 2011) Γεληθά ζε κηα αληιία ζεξκφηεηαο δηαθξίλνληαη: ν ζπληειεζηήο COP πνπ εθθξάδεη ηελ απφδνζε ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο ππφ νξηζκέλεο ζεξκνθξαζηαθέο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο θαη ιεηηνπξγίαο ν εηήζηνο ή επνρηαθφο ζπληειεζηήο SCOP (SEER) πνπ πξνθχπηεη απφ ην ιφγν ηεο παξαγφκελεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο απφ ηελ αληιία ζεξκφηεηαο πξνο ηελ ελέξγεηα πνπ θαηαλάισζε εηεζίσο ή ζε ζπγθεθξηκέλν δηάζηεκα ιεηηνπξγία. H εηήζηα παξαγφκελε ελέξγεηα είλαη επίζεο θχξηνο ζπληειεζηήο ηεο νηθνλνκηθήο απφδνζεο ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο. Σελ πνζφηεηα απηή επεξεάδνπλ ην ελεξγεηαθφ δπλακηθφ ηεο πεγήο, θαζψο θαη ην χςνο θαη ην είδνο ησλ ζεξκηθψλ αλαγθψλ ηνπ θηηξίνπ Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -48-

49 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Οη γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο ζπλδπάδνληαη κε ην ζχζηεκα ζέξκαλζεο - θιηκαηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ ρακειήο ζεξκνθξαζίαο, είηε κε ελδνδαπέδην ζχζηεκα, είηε κε αεξφζεξκα (fan coil), είηε κε παξνρή αέξα κε ρξήζε αεξαγσγψλ θ.α. Δπίζεο κπνξνχλ λα παξέρνπλ δεζηφ λεξφ ρξήζεο νπνηαδήπνηε ζηηγκή. Λφγσ ηνπ φηη ε ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο ζε ιίγα κέηξα βάζνπο είλαη ζηαζεξή θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ηα πξναλαθεξφκελα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο-θιηκαηηζκνχ θαηαλαιψλνπλ πεξίπνπ 40-60% ιηγφηεξε ειεθηξηθή ελέξγεηα ζπγθξηηηθά κε ηα θιηκαηηζηηθά, παξέρνληαο έηζη απνδνηηθφηεξε ζέξκαλζε, θιηκαηηζκφ θαη ΕΝΥ ζηα θηίξηα. πγθεθξηκέλα, γηα 100 κνλάδεο σθέιηκεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο θαηαλαιψλνληαη κφλν νη 25 κνλάδεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη νη ππφινηπεο 75 ιακβάλνληαη απφ ηε γε 11. Δηθφλα 3.4 Γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο 3.5 Γίκηςα κλειζηού και ανοισηού κςκλώμαηορ Γχν βαζηθέο δηαηάμεηο εθκεηάιιεπζεο ηνπ εδάθνπο σο πεγή ζεξκφηεηαο είλαη ηα θιεηζηά θαη αλνηρηά ζπζηήκαηα. Σα θιεηζηά ζπζηήκαηα (εηθφλεο 3.6 & 3.7) είλαη γεσζεξκηθνί ελαιιάθηεο θιεηζηνχ θπθιψκαηνο πνπ ζηεξίδνπλ ηελ ζπλαιιαγή ζεξκφηεηαο κε ην έδαθνο. Οξίδνληαη απφ δίθηπα ζσιελψζεσλ πνπ βξίζθνληαη εληφο ηνπ εδάθνπο φπνπ θπθινθνξεί δηάιπκα λεξνχ γιπθφδεο. ηα θιεηζηά ζπζηήκαηα νη γεσζεξκηθνί ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο κπνξεί λα είλαη νξηδφληηνη ή θαηαθφξπθνη (ΣΔΔ, 2011) Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -49-

50 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Δηθφλα 3.5 Καηαζθεπή νξηδφληηνπ γεσελαιιάθηε θιεηζηνχ θπθιψκαηνο ηελ εγθαηάζηαζε κε νξηδφληηνπο γεσζεξκηθνχο ελαιιάθηεο πξαγκαηνπνηείηαη ζπλαιιαγή ζεξκφηεηαο κε ην έδαθνο κέζσ ζσιήλσλ ζε νξηδφληηα δηάηαμε. Ζ ηνπνζέηεζε ηνπο κπνξεί λα γίλεη είηε ζε ηάθξνπο είηε ζε νξηδφληηα εθζθαθή, ζε βάζνο 1-5 κ.κε ππθλφηεηα 0,5-1,0κ. ή ζπείξεο. εκαληηθφ ζηνηρείν ζε κηα ηέηνηα εγθαηάζηαζε είλαη ν φγθνο ηνπ απνζεθεπκέλνπ λεξνχ εληφο ηνπ ελαιιάθηε (ΣΔΔ, 2011). Ζ επηινγή νξηδφληηνπ ελαιιάθηε ελδείθλπηαη ζε θαηαζθεπέο κε κεγάιν πεξηβάιινληα ρψξν θαη γηα καιαθά εδάθε. Χο πξνο ηελ απφδνζε ηνπ νξηδφληηνπ ελαιιάθηε, απηή θαη ειάρηζην δηακνξθψλεηαη ζηα 15 W/m κήθνπο ή ηκ επηθάλεηαο γηα απφζηαζε νξηδφληησλ ζσιήλσλ 1κ θαη βάζνο επίζεο 1κ. (ΣΔΔ, 2011). Οη θαηαθφξπθνη ελαιιάθηεο πξνηείλνληαη ζηελ πεξίπησζε αδχλαηεο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ νξηδνληίσλ θαη ζε θαηαζθεπέο κε πεξηνξηζκέλν πεξηβάιινληα ρψξν. Οη ζσιήλεο ηνπνζεηνχληαη θαηαθφξπθα εληφο γεσηξήζεσλ δηακέηξνπ 6-8 θαη βάζνπο 120κ. Ο αξηζκφο ησλ γεσηξήζεσλ εμαξηάηαη απφ ηελ ηζρχ ηεο εγθαηάζηαζεο. Ζ απφζηαζε ησλ γεσελαιιαθηψλ είλαη αλάινγε ησλ ζεξκηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ππεδάθνπο θαη ηνπ θαηακεξηζκνχ ησλ θνξηίσλ. Δθ ησλ ζεξκηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζεκαληηθφηεξε είλαη ε ζεξκηθή δηαρπηφηεηα (ΣΔΔ, 2011). Δηθφλα 3.6 Καηαθφξπθν θαη νξηδφληην θιεηζηφ γεσζεξκηθφ ζχζηεκα Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -50-

51 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Δηθφλα 3.7 Κιεηζηφ νξηδφληην θαη θσληθφ ζχζηεκα. Όζνλ αθνξά ηα δίθηπα αλνηρηνχ θπθιψκαηνο, κε απηά επηηπγράλεηαη ε άληιεζε ππνγείσλ πδάησλ θαη ε ζεξκηθή εθκεηάιιεπζε ηνπο κέζσ ηεο απφξξηςεο ή απνξξφθεζεο ζεξκφηεηαο. Σν λεξφ κεηά ηε ρξήζε ηνπ επηζηξέθεη ζην έδαθνο. Πξφθεηηαη γηα δίθηπα πνπ πξνηείλνληαη γηα πεξηνρέο κε πινχζην πδξνθφξν νξίδνληα θαη πνπ ε θαηψηεξε ζηάζκε άληιεζεο απφ γεψηξεζε δελ μεπεξλά ηα 50κ. Ζ εγθαηάζηαζε ηνπ είλαη επθνιφηεξε απφ ηνπ θιεηζηνχ θαη νηθνλνκηθφηεξε. Απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο ησλ γεσελαιιαθηψλ ζε θάζε πεξίπησζε είλαη ε κείσζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ ζπλδπαζηηθά κε ηελ επίηεπμε βέιηηζηεο δπλαηήο απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Δηθφλα 3.8 χζηεκα αλνηρηνχ θπθιψκαηνο 3.6 Δζωηεπικέρ μονάδερ κηιπίων επιλογή ζςζηήμαηορ γεωθεπμίαρ Ζ γεσζεξκηθή εγθαηάζηαζε ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ πεξηιακβάλεη εζσηεξηθέο κνλάδεο, νη νπνίεο κπνξεί λα είλαη: ελδνδαπέδην ζχζηεκα, fan coils (κνλάδεο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -51-

52 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ εμαλαγθαζκέλεο επαλαθπθινθνξίαο αέξα) θ.α. Ζ αληηθαηάζηαζε ελφο ζπκβαηηθνχ ζπζηήκαηνο ζέξκαλζεο ζε πθηζηάκελν θηίξην είλαη εχθνιε δηαδηθαζία φηαλ έλα απφ ηα πξναλαθεξφκελα ζπζηήκαηα είλαη ήδε εγθαηεζηεκέλν. Απηφ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη είλαη θαηάξγεζε ηεο ππάξρνπζαο ζπκβαηηθήο πεγήο θαη ηνπνζέηεζε κηαο γεσζεξκηθήο αληιίαο ζεξκφηεηαο. Δηθφλα 3.9 Δλδνδαπέδην ζχζηεκα ζέξκαλζεο θαη ςχμεο πλήζεο πεξίπησζε είλαη ν ζπλδπαζκφο ελφο πθηζηάκελνπ ζπκβαηηθνχ ιέβεηα πεηξειαίνπ κε έλα γεσζεξκηθφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ, αθνχ πξνεγνπκέλσο πξαγκαηνπνηεζεί έιεγρνο ηεο δπλαηήο ζπλεξγαζίαο. Απηφ πνπ ελδείθλπηαη είλαη ηα δχν πξναλαθεξφκελα ζπζηήκαηα λα είλαη ζπλδεδεκέλα παξάιιεια, ψζηε λα θαηαιήγνπλ ζε θνιιεθηέξ κέζσ ρσξηζηψλ ζσιελψζεσλ. Δθφζνλ ηα ζψκαηα είλαη ζπλδεδεκέλα ζε ζεηξά, ε απφδνζε ηνπ γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο είλαη ρακειή θαη απαηηνχληαη εζσηεξηθέο επεκβάζεηο ζην δίθηπν. Σν ζεκαληηθφ κεηνλέθηεκα ηεο παξάιιειεο ζχλδεζεο θαη ιεηηνπξγίαο είλαη ε παξνπζίαζε κηαο αδξάλεηαο θαη επαθφινπζεο θαζπζηέξεζεο ηεο ζέξκαλζεο ηνπ θηίζκαηνο. Σν κεηνλέθηεκα απηφ κπνξεί λα βειηησζεί κε ηε ρξήζε νξηζκέλσλ κνλάδσλ fan coil units Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -52-

53 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Δηθφλα 3.10 Μνλάδεο εμαλαγθαζκέλεο αλαθπθινθνξίαο αέξα (fan coil units) Ζ ιχζε ησλ πδξν-γεσηξήζεσλ είλαη εθηθηή εθφζνλ ππάξρεη θπζηθά ππφγεην λεξφ ζηελ πεξηνρή θαη είλαη δπλαηφο ν ζπλδπαζκφο ηνπ εζσηεξηθνχ δηθηχνπ ηνπ θηηξίνπ κε ην ζχζηεκα ηεο γεσζεξκίαο (βάζεη απαηηνχκελεο κειέηεο). Δάλ ην λεξφ βξίζθεηαη ζε κηθξά βάζε, νη πδξν-γεσηξήζεηο είλαη κηα αμηφινγε ιχζε. Δάλ ζηελ πεξηνρή δελ ππάξρεη ππφγεην λεξφ είλαη απαξαίηεηε ε εθαξκνγή θιεηζηνχ θπθιψκαηνο βάζεη ηνπ δηαζέζηκνπ πεξηβάιινληα ρψξνπ- ψζηε λα επηηεπρζεί ηερλεηή αλαθπθινθνξία λεξνχ κέζσ ζσιελψζεσλ ηνπ ππεδάθνπο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ηα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ παξνπζηάδνπλ πςειή απφδνζε, ελψ ν ιέβεηαο πεηξειαίνπ αξθεηά ρακειφ βαζκφ απφδνζεο ιφγσ ηεο κεγάιεο δηαθνξάο ζεξκνθξαζίαο πνπ θαιχπηεη, θαζψο ην λεξφ χδξεπζεο έρεη ζεξκνθξαζία αλάινγε ηνπ πεξηβάιινληνο. 3.7 Κηιπιακά παπαδείγμαηα Κηίπιο Jason ζηην Λεςκωζία Μηθξή αιιά ζεκαληηθή κεξίδα κειεηεηψλ, κεραληθψλ θαη θαηαζθεπαζηψλ έρεη κέρξη ζήκεξα αζρνιεζεί κε ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ ζε θηίξηα θαηνηθηψλ αιιά θαη δεκφζηα θηίξηα. Έλα εθ ησλ πξάζηλσλ θηηξίσλ ηεο Κχπξνπ είλαη ην θηίξην Jason, πνπ απνηειείηαη απφ ρψξνπο γξαθείσλ θαη αλεγέξζεθε απφ ηελ εηαηξεία Torfaco κε ρξεζηκνπνίεζε πξσηνπφξσλ ζπζηεκάησλ ελέξγεηαο. Πξφθεηηαη γηα έλα θηίξην δεκφζηαο ρξήζεο πνπ εθκεηαιιεχεηαη αμηφινγα ηε γεσζεξκηθή ελέξγεηα. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο πσο πξαγκαηνπνηήζεθε πιήξεο εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο πξνο ζέξκαλζε θαη ςχμε ησλ ρψξσλ. Βάζεη δεκνζηεπκέλσλ ζηνηρείσλ ηνπ ππεξγνιάβνπ ηνπ έξγνπ. Αξηζηνδήκνπ, ζηελ Κχπξν ε ζεξκνθξαζία θάησ ησλ ηξηψλ κέηξσλ ηνπ ππεδάθνπο θπκαίλεηαη κεηαμχ ν C. Ηδηαίηεξα ζε βάζε ρακειφηεξα θαη ησλ 100κ. ε αχμεζε ηεο είλαη αθφκε κεγαιχηεξε. Απηφ πνπ επηδηψρζεθε ινηπφλ ζην ελ ιφγσ θηίξην είλαη: ην λεξφ πνπ θαηέξρεηαη ζηε γε θαη έρεη ζεξκνθξαζία 12 ν C θαηά ηελ επηζηξνθή ηνπ λα θηάλεη ηνπο 17 ν C, ιφγσ ηνπ φηη ε γε έρεη κέζε ζεξκνθξαζία 20 ν C. ην ελ ιφγσ θηίξην ην θφζηνο ελέξγεηαο κεηψζεθε θαηά 50% Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -53-

54 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Δηθφλα 3.11 Πξάζηλν Κηίξην Jason ζηε Λεπθσζία Βάζεη ηεο εμαζθαιηζκέλεο ρνξεγίαο (απφ ην εηδηθφ Σακείν γηα ΑΠΔ) γηα ην ζπγθεθξηκέλν έξγν θαη ηεο νηθνλνκνηερληθήο κειέηεο πνπ εθπνλήζεθε, ε απφζβεζε ηνπ θφζηνπο θαηαζθεπήο ηνπ γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο ζα επηηεπρζεί ζε 9 ρξφληα θαη αθνινχζσο ζα αξρίζεη λα γίλεηαη αληηιεπηφ ην αλακελφκελν θέξδνο. Γημοηικό Κολςμβηηήπιο Γήμος Ήλιδαρ Έλα αθφκε αμηφινγν παξάδεηγκα απνηειεί θαη ην δεκνηηθφ θνιπκβεηήξην ηνπ Γήκνπ Ήιηδαο, ε θαηαζθεπή ηνπ νπνίνπ βαζίζηεθε ζηελ δηακφξθσζε ελφο ειηνγεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο ζέξκαλζεο δεμακελψλ ΕΝΥ. Ζ ζεκαληηθφηεηα ηνπ ελ ιφγσ έξγνπ απνδεηθλχεηαη απφ ηα αξηζκεηηθά ζηνηρεία πνπ παξαζέηνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα 3.1. (Καξχηζαο, Υσξνπαλίηεο, 2013). Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -54-

55 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Πίλαθαο 3.1 Γεκνηηθφ Κνιπκβεηήξην Γ. Ήιηδαο Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο απφ ρξήζε ΓΑΘ 44,20% Δηήζηα εμνηθνλφκεζε ΣΗΠ 79,15 Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ΓΑΘ (εηεζίσο) Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο πκβαηηθνχ πζηήκαηνο (εηεζίσο) Δηήζηα εμνηθνλφκεζε ρξεκάησλ εθ ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ΓΑΘ Πνζνζηφ εμνηθνλφκεζεο εθ ηνπ 83% ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο (Καξχηζαο, Υσξνπαλίηεο, 2013) Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ελ ιφγσ ζπζηήκαηνο ΓΑΘ ρξεζηκνπνηήζεθαλ: 2 γεσηξήζεηο θφζηνπο , 2 ΓΑΘ ηζρχνο 800 kwth θαη θφζηνπο , 1 πιαθνεηδήο ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο πνπ θφζηηζε , θαζψο θαη αληιίεο- θίιηξαζσιελψζεηο θαη ινηπφο εμνπιηζκφο θφζηνπο Ζ κειέηε εθαξκνγήο θαη εγθαηάζηαζεο ηνπ ελ ιφγσ ζπζηήκαηνο θφζηηζε θαη έηζη ην ζπλνιηθφ θφζηνο αλήιζε ζηηο (Καξχηζαο, Υσξνπαλίηεο, 2013). Οη 2 ΓΑΘ πνπ επηιέρζεθαλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ ησλ 400 kwth θαη δηακνξθψζεθαλ κε ζχλδεζε ζε ζεηξά. Ο ζεξκαηλφκελνο φγθνο λεξνχ ζπλνιηθά έθηαζε ηα m3 θαη ζε ζεξκνθξαζία 25 ν C (Καξχηζαο, Υσξνπαλίηεο, 2013). Γημοηικά κηίπια ζηο Γήμο Μήλος ηελ πεξηνρή ηεο Πιάθαο ζην Γήκν Μήινπ ζεκαληηθά δεκφζηα θηίξηα ιεηηνπξγνχλ πιένλ βάζεη ησλ γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ. Σα θηίξηα απηά είλαη: Γεκαξρείν Κέληξν Τγείαο Γπκλάζην Λχθεην Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -55-

56 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Νεπηαγσγείν Σν γεσζεξκηθφ ζχζηεκα ζηεξίδεηαη ζε νξηδφληην θιεηζηφ γεσελαιιάθηε ζπλνιηθήο επηθαλείαο 8 ζηξεκ. θαη ζσιελψζεηο πνπ είλαη ηνπνζεηεκέλεο ζε θαλνληθή ή ζπεηξνεηδή νξηδφληηα δηάηαμε. Σα αξηζκεηηθά δεδνκέλα πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 3.2 απνδεηθλχνπλ ην δεκηνπξγνχκελν πιαίζην εμνηθνλφκεζεο. Πίλαθαο 3.2 Γεκνηηθά θηίξηα ζην Γήκν Μήινπ Δμνηθνλφκεζε πξσηνγελνχο ελέξγεηαο 44,67 % ζπγθξηηηθά κε ηα ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα Δμνηθνλφκεζε ΣΗΠ 92,32 Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ΓΑΘ (εηεζίσο) Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο πκβαηηθνχ πζηήκαηνο (εηεζίσο) Δμνηθνλφκεζε απφ ηε ιεηηνπξγία εηεζίσο Πνζνζηφ εμνηθνλφκεζεο εθ ηνπ 79,25 % ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο (Καξχηζαο, Υσξνπαλίηεο, 2013) Γημαπσείο Πςλαίαρ Θεζζαλονίκηρ Σν ζχζηεκα ησλ γεσζεξκηθψλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο ρξεζηκνπνηήζεθε θαη ιεηηνχξγεζε επηηπρψο θαη ζην λέν θηίξην ηνπ Γεκαξρείνπ ηεο Ππιαίαο ζηε Θεζζαινλίθε. Σν ελ ιφγσ ζχζηεκα εγθαηαζηάζεθε κε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ΚΑΠΔ, μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ην επηέκβξην ηνπ 2002 θαη ε παξαθνινχζεζε ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ζπλερψλ κεηξήζεσλ απφ ην Δξγαζηήξην Καηαζθεπήο πζθεπψλ Γηεξγαζηψλ ηνπ ΑΠΘ (Μηρφπνπινο θ.α., 2011). ην θηίξην απηφ ζηεγάδνληαη απνθιεηζηηθά νη δηνηθεηηθέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ Ππιαίαο. Δίλαη ρηηζκέλν ζε επηθιηλέο νηθφπεδν ζπλνιηθήο έθηαζεο 900 ηκ θαη έρεη 2 ππφγεηνπο νξφθνπο θαη 3 ππέξγεηνπο. Οη θχξηνη ρψξνη ηνπ θαηαιακβάλνπλ έθηαζε 1350 ηκ θαη είλαη γξαθεία, αίζνπζεο ζπζθέςεσλ- εθδειψζεσλ θαη ρψξνη θπθινθνξίαο. Σν ζχλνιν ησλ θχξησλ ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ θιηκαηίδεηαη. Οη βνεζεηηθνί ρψξνη ηνπ θηηξίνπ έρνπλ έθηαζε 1070 ηκ θαη ζε απηνχο κειεηήζεθε ε ηνπνζέηεζε εγθαηαζηάζεσλ αεξηζκνχ εμαεξηζκνχ (Μηρφπνπινο θ.α., 2011). Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -56-

57 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΞΙΟΠΟΙΗΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΑ ΚΣΙΡΙΑ Ο θιηκαηηζκφο ησλ ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ επηηπγράλεηαη κε ηεξκαηηθέο κνλάδεο αλεκηζηήξα (Fan Coil Units). πλνιηθά ην θηίξην δηαηξείηαη ζε 4 ζεξκηθέο δψλεο γξαθείσλ θαη ρψξσλ θπθινθνξίαο, κε ζπγθεθξηκέλα ιεηηνπξγηθά- ζεξκηθά ραξαθηεξηζηηθά. Βάζεη ηεο κειέηεο θαηαζθεπάζηεθαλ 4 αλεμάξηεηα θπθιψκαηα ζσιελψζεσλ κε Fan Coils (έλα γηα θάζε δψλε), θαζέλα εθ ησλ νπνίσλ έρεη ζπγθεθξηκέλεο κνλάδεο θπθινθνξίαο θαη ε ηξνθνδφηεζε ηνπ γίλεηαη κε ζεξκφ ή ςπρξφ λεξφ απφ αληιίεο ζεξκφηεηαο. Κάζε έλα εθ ησλ ηεζζάξσλ δηθηχσλ είλαη απηφλνκν. Πξνο παξνρή λσπνχ αέξα ζηνπο ρψξνπο γξαθείσλ θαη θπθινθνξίαο ηνπ θηηξίνπ ε κειέηε πεξηιάκβαλε εγθαηάζηαζε 2 θεληξηθψλ θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ (AHUs) θαη αθφκε κηα θεληξηθή θιηκαηηζηηθή κνλάδα (ΑHU) πξνο θιηκαηηζκφ ηεο θεληξηθήο αίζνπζαο εθδειψζεσλ. Σα ζηνηρεία λεξνχ ηνπ ζπλφινπ ησλ θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ ζπλδέζεθαλ κε ηηο αληιίεο ζεξκφηεηαο, ε επηινγή ησλ νπνίσλ έγηλε βάζεη ηνπ θνξηίνπ ςχμεο. Κάζε ζπγθξφηεκα αληιηψλ ζεξκφηεηαο πεξηιάκβαλε κία ή δχν κνλάδεο. Κχξηνο ζηφρν ήηαλ ε βειηίσζε ηεο απφδνζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ ζε κεξηθφ θνξηίν, ρσξίο λα είλαη απαξαίηεηε ε εγθαηάζηαζε δηαηάμεσλ αδξαλείαο (buffer tanks). (Μηρφπνπινο θ.α., 2011). Γημοηικά κηίπια ζηον Αϊ -ηπάηη Ζ εθαξκνγή ηεο γεσζεξκίαο κειεηήζεθε εθηελψο θαη ζηα δεκνηηθά θηίξηα ηνπ λεζηνχ ηνπ Άε ηξάηε. ηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ Πξάζηλν λεζί- Ατ ηξάηεο πξνηάζεθαλ πξνο εθαξκνγή ηερλνινγίεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα. ηφρνο ήηαλ ε δηακφξθσζε ελφο αλνηρηνχ θπθιψκαηνο γηα άληιεζε λεξνχ απφ παξαγσγηθή γεψηξεζε θαη αθνινχζσο κέζσ ελφο θεληξηθνχ ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο απφδνζε ζεξκφηεηαο ζηηο ΓΑΘ ησλ δεκνηηθψλ θηηξίσλ. Δθφζνλ ρξεζηκνπνηεζεί ε ζεξκφηεηα ηνπ λεξνχ, απηφ ελ ζπλερεία επαλεηζάγεηαη ζην έδαθνο ζηε γεψηξεζε επαλεηζαγσγήο (ηακαηάθεο, 2012). Δθηφο ηεο ΓΑΘ ην ζχζηεκα ζέξκαλζεο, ςχμεο θαη ΕΝΥ πεξηιακβάλεη: 1) ειηαθνχο ζπιιέθηεο 2) απνζήθεπζε ελέξγεηαο ζην ππέδαθνο (UTES) 3) δεμακελή δενιίζσλ πξνο απνζήθεπζε ελέξγεηαο 4) δεμακελή απνζήθεπζεο ηνπ δεζηνχ λεξνχ ηνλ αθφινπζν πίλαθα 3.3 παξνπζηάδνληαη αξηζκεηηθά δεδνκέλα πνπ απνδεηθλχνπλ ην επίπεδν ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -57-

58 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Πίλαθαο 3.3 Δηήζηα εμνηθνλφκεζε ζηα δεκνηηθά θηίξηα ηνπ Ατ ηξάηε Γημαπσείο- ΚΔΠ- ΔΛΣΑ σολείο Δμνηθνλφκεζε 53,14% 47,88% πξσηνγελνχο ελέξγεηαο ζπγθξηηηθά κε ηα ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα Δμνηθνλφκεζε ΣΗΠ 9,93 ΣΗΠ 3 ΣΗΠ Δηήζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο & ζπληήξεζεο ΓΑΘ Δηήζηα εμνηθνλφκεζε απφ ηε ιεηηνπξγία Κηίπιο ηηρ ΓΔΤΑ Λαμίαρ Ζ πεξηνρή ηεο Φζηψηηδαο είλαη εθ ησλ πξψησλ Ννκψλ ηεο ρψξαο πνπ εθδήισζε ην έληνλν ελδηαθέξνλ ηεο γηα ηελ ρξήζε ηεο γεσζεξκίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ην λέν θηίξην ηεο ΓΔΤΑ πνπ αμηνπνηεί θπζηθέο πεγέο ελέξγεηαο φπσο ηελ αβαζή γεσζεξκία θαη ηνλ ήιην. Πξφθεηηαη γηα θηίξην πνπ θαιχπηεη ηκ θαη παξνπζηάδεη απφιπηε ελεξγεηαθή απηνλνκία. Ζ επηθάλεηα εθ ηνπ νηθνπέδνπ πνπ αμηνπνηήζεθε ήηαλ ηα ηκ πξνο θαηαζθεπή ηνπ νξηδφληηνπ γεσζεξκηθνχ ελαιιάθηε θαη ζε βάζνο 1,5 κ. πεξίπνπ απφ ηνλ δηακνξθσκέλν πεξηβάιινληα ρψξν. πλνιηθά ην ζχζηεκα βαζίδεηαη ζηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πθηζηάκελνπ ζεξκηθνχ πεδίνπ ηνπ ππεδάθνπο θαη απνηειείηαη απφ 2 αληιίεο ζεξκφηεηαο. Σν κήθνο ηνπ γεσζεξκηθνχ ελαιιάθηε θηάλεη ηα 16km θαη ε παξαγσγή αλέξρεηαη ζηα 145 MWh ςχμεο θαη 195 MWh ζέξκαλζεο θαζ έηνο. Ζ αλακελφκελε εμνηθνλφκεζε αλακέλεηαη λα θηάζεη ηνπο 25 ηφλνπο πεηξειαίνπ, κε ηαπηφρξνλε κείσζε ηνπ CO2 θαηά 28t εηεζίσο. εκαληηθφο είλαη επίζεο θαη ν ζπλδπαζκφο ηνπ γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο κε θεληξηθφ ειηαθφ ζχζηεκα ηνπνζεηεκέλνπ επί ηεο νξνθήο ηνπ θηηξίνπ. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -58-

59 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ο ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΧΗ- ΑΡΙΣΗΝΟ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤΠΟΛΗ 4.1 Γενικά ζηοισεία Βάζεη ηνπ Πξνγξάκκαηνο Καιιηθξάηεο (Ν. 3852/2010), ε Αιεμαλδξνχπνιε είλαη Γήκνο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο θαη αλήθεη ζηελ Π.Δ. Έβξνπ. Ο Γήκνο Αιεμαλδξνχπνιεο απνηειείηαη απφ 3 Γεκνηηθέο Δλφηεηεο (Γ.Δ.): 1) Αιεμαλδξνχπνιεο 2) Σξαταλνχπνιεο 3) Φεξψλ Ζ έθηαζε ηνπ λένπ πιένλ Γήκνπ είλαη km2. Βάζεη ηεο πξφζθαηεο απνγξαθήο ηνπ 2011, ν πιεζπζκφο ηεο Π.Δ. Έβξνπ παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζηνλ αθφινπζν πίλαθα 4.1, απ φπνπ απνδεηθλχεηαη πσο ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ ζπγθεληξψλεηαη ζην Γήκν Αιεμαλδξνχπνιεο. Πίλαθαο 4.1 Μφληκνο πιεζπζκφο βάζεη απνγξαθήο Πεπιγπαθή Μόνιμορ πληθςζμόρ Πςκνόηηηα μόνιμος πληθςζμού ανά ηεηπ. σλμ χλνιν ρψξαο ,96 Πεξηθέξεηα Α. Μαθεδνλίαο ,96 θαη Θξάθεο Π.Δ. Έβξνπ ,88 Γ. Αιεμαλδξνχπνιεο ,95 Γ. Γηδπκφηεηρνπ ,48 Γ. Οξεζηηάδαο ,45 Γ. ακνζξάθεο ,06 Γ. νπθιίνπ ,27 ( _SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_GR.pdf) Ο νηθηζκφο Αξίζηελν βξίζθεηαη 11 ρικ έμσ απφ ηελ Αιεμαλδξνχπνιε θαη απνηειείηαη απφ κηα απέξαληε πεδηάδα πνπ εθηείλεηαη σο ην Θξαθηθφ Πέιαγνο θαη ηνλ πδξνβηφηνπν Γξάλα θαη Λαθθί. Αλήθεη ζηελ Γ.Δ. Σξαταλνχπνιεο, ζηελ Σνπηθή Κνηλφηεηα Άλζεηαο θαη ην πςφκεηξν ηνπ νηθηζκνχ είλαη 21κ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -59-

60 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Δηθφλα 4.1 Σνπνγξαθηθφο ράξηεο Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο Δηθφλα 4.2 Γήκνη Π.Δ. Έβξνπ ηελ πεξηνρή ηεο Άλζεηαο ζηεγάδνληαη ζήκεξα πνιιέο ππεξεζίεο ηνπ Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο. Δπίζεο ην δηεζλέο αεξνδξφκην Αιεμαλδξνχπνιεο Γεκφθξηηνο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -60-

61 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ βξίζθεηαη 6km ΝΓ ηεο βαζηθήο γεσζεξκηθήο δψλεο ηεο πεξηνρήο (ζηνηρεία ηεο νπνίαο παξαζέηνληαη ζε επφκελε ελφηεηα). Δηθφλα 4.3 Αξηζηήλν Αιεμαλδξνχπνιεο (Λήςε Google Earth) 4.2 Γεωλογία πεπιοσήρ Ζ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αξίζηελνπ θαζψο θαη ησλ Λνπηξψλ ηεο Σξαταλνχπνιεο (ρήκα 3. Παξαξηήκαηνο) είλαη ηκήκα ηνπ ηδεκαηνγελνχο ρψξνπ ηνπ Γέιηα ηνπ Έβξνπ. πλνιηθά ε Λεθάλε ηνπ Έβξνπ θαιχπηεη επηθάλεηα 700 km2 ζην λφηην ηκήκα ηεο Ρνδφπεο. Δθηφο ησλ πεηξσκάησλ ηεο Ρνδνπηθήο Μάδαο κε θπξηφηεξα ηνπο γλεχζηνπο θαη ηνπο ακθηβνιίηεο, ε εμεηαδφκελε πεξηνρή πεξηβάιιεηαη θαη απφ πεηξψκαηα ηεο Πεξηξνδνπνηθήο δψλεο. Γπηηθά θπξηαξρεί θπξίσο ην θπιιηηηθφ ππφβαζξν, απφ αξγηιηθνχο ζεξηθηηηθνχο ζρηζηφιηζνπο Ηνπξαζηθήο Κξεηηδηθήο ειηθίαο. Βφξεηα επηθξαηνχλ επίζεο ηα πξναλαθεξφκελα πεηξψκαηα καδί κε κάξγεο, ραιαδίηεο αιιά θαη αλζξαθηθά πεηξψκαηα. Γνιεξίηεο θαη ζπειίηεο εμαπιψλνληαη επίζεο αμηφινγα θαη απνηεινχλ ηα θξάζπεδα ηεο Σξηηνγελνχο ιεθάλεο. Σν λφηην ηκήκα ηεο πεξηνρήο σο ην ζαιάζζην ρψξν ραξαθηεξίδεηαη απφ ηδεκαηνγελή πεηξψκαηα ζε ζπλδπαζκφ κε Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -61-

62 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ παιαηφηεξα Παιαηνγελή θαη ελδηάκεζεο παξεκβνιέο απφ καγκαηηθέο δνκέο (Κνιηφο, 2001). Σν ΜΔΟ ΖΧΚΑΗΝΟ ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα θιαζηηθή ζεηξά ηδεκάησλ απφιπηα ζχκθσλε κε ηα πεηξψκαηα ηνπ ππνβάζξνπ, πνπ απνηειείηαη απφ ιαηππφ-θξνθαινπαγή, ςακκίηεο θαη αζβεζηνςακκηηηθέο έσο καξγαηθέο ζηξψζεηο πνπ νξίδνπλ έλα ζπλνιηθφ πάρνο άλσ ησλ 200κ θαη λφηηα θιίζε ζηξσκάησλ (Κνιηφο, 2011). Σν Άλσ ΖΧΚΑΗΝΟ ραξαθηεξίδεηαη απφ εθαηζηεηαθέο δνκέο αλδεζηηηθήο ζχζηαζεο, ξεχκαηα ιάβαο, ηφθθνπο, ηνθθίηεο θαη γεληθά εθαηζηεηαθά ιαηππνπαγή κε έληνλε εμαιινίσζε (Κνιηφο, 2011). Αθνινχζσο ηελ πεξίνδν ηνπ ΟΛΗΓΟΚΑΗΝΟΤ ππήξμε κηα ηζνξξνπία ζηηο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο, κε ηελ ηδεκαηνγέλεζε λα ραξαθηεξίδεηαη θπξίσο απφ απφζεζε καξγψλ ζε ιεπηνπιαθψδεηο ςακκίηεο. ην ΝΔΟΓΔΝΔ αλαπηχρζεθαλ θπξίσο ηδήκαηα Μεηνθαηληθήο ειηθίαο απφ πνξψδεηο αζβεζηφιηζνπο. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε δεκηνπξγία ελαιιαγψλ άκκσλ, ακκνχρσλ θαη ιεπηνζηξσκαησδψλ αξγίισλ θαη ςακκηηψλ. Αλαβαζκίδεο απφ εξπζξέο θαη αξγηινχρεο άκκνπο, ραιίθηα θαη θξνθάιεο ραξαθηεξίδνπλ ην ΠΛΔΗΟΚΑΗΝΟ. Πιένλ ζηε ζεκεξηλή επνρή, ην πεδηλφ ηκήκα ηεο πεξηνρήο απνηειείηαη απφ ρεηκάξξεηεο, δειηατθέο θαη παξάθηηεο απνζέζεηο, πιεπξηθά θνξήκαηα θαη απνζαζξψκαηα εθαηζηηηψλ. Ζ ηεθηνληθή θξίλεηαη έληνλε θαη ηα θχξηα ξήγκαηα είλαη δηεχζπλζεο Β160 θαη Β070. Οη ηδεκαηνγελείο ζεηξέο αλαπηχζζνληαη ζηνλ άμνλα Β-Ν κε βαζηθή λφηηα θιίζε. Ηδηαίηεξα ζηελ πεξηνρή δπηηθά ηεο Σξαταλνχπνιεο ππάξρεη θχξηα εμαιινίσζε ηεο πξνππιηηηθήο θαη ζεξηθηηηθήο θάζεο. Δπίζεο ζην ηκήκα ησλ ζεξκψλ πεγψλ ησλ Λνπηξψλ ηεο Σξαταλνχπνιεο εληνπίδνληαη έληνλα ηεθηνληθά επεηζφδηα (Κνιηφο, 2011) Γεωθεπμικό ενδιαθέπον Σν γεσινγηθφ ππφβαζξν ηεο εμεηαδφκελεο πεξηνρήο, ε πθηζηάκελε ζηξσκαηνγξαθηθή θαηάζηαζε θαη νη επηθαλεηαθέο εθδειψζεηο ζεξκφηεηαο ησλ ζεξκψλ Πεγψλ ηεο Σξαταλνχπνιεο απνδεηθλχνπλ ην γεσζεξκηθφ ελδηαθέξνλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Σν γεσζεξκηθφ απηφ ελδηαθέξνλ ζρεηίδεηαη κε (Κνιηφο, 2011): Σε δνκή ηεο ζηξσκαηνγξαθίαο απφ βνξά πξνο λφην κέρξη ηηο αθηέο Σελ ηεθηνληθφηεηα ηεο πεξηνρήο πνπ νξίδεηαη απφ ηα ελεξγά ξήγκαηα Β160 θαη Β070 Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -62-

63 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Σε κεηαθνξά ηζφζεξκσλ θακππιψλ ζηελ επηθάλεηα Σελ ελαιιαγή εθαηζηηηψλ θαη ππξνθιαζηηθψλ δνκψλ Σελ φμηλε ξπνιηζηθή εθαηζηεηφηεηα πνπ νδεγεί ζε παξαγσγή πνηθίισλ εθαηζηεηαθψλ καδψλ ην πιαίζην αμηνπνίεζεο ηνπ ζεξκηθνχ δπλακηθνχ ηεο πεξηνρήο, πνιινί ηνπηθνί θνξείο, ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε, θαζψο θαη ηδηψηεο κειεηεηέο θαη επελδπηέο αζρνιήζεθαλ δηεμνδηθά κε ηε κειέηε θαη έξεπλα ησλ ζεξκηθψλ δσλψλ ηεο πεξηνρήο. 4.3 Γεωθεπμικό πεδίο πεπιοσήρ Βάζεη ηεο Απφθαζεο ππ αξηζ. Γ9Β/Φ166/12647/ΓΓΦΠ3557/193 πνπ δεκνζηεχζεθε ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο ζηηο 19 Ηνπιίνπ 2005, ζρεηηθά κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ θαη ηελ ππαγσγή ζε θαηεγνξίεο ησλ Γεσζεξκηθψλ Πεδίσλ ηεο ρψξαο, ππάξρεη ζπγθεθξηκέλε αλαθνξά γηα βεβαησκέλν Γεσζεξκηθφ Πεδίν ρακειήο Θεξκνθξαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Αξίζηελνπ Αιεμαλδξνχπνιεο (ρήκα 2. Παξαξηήκαηνο). Σν γεσζεξκηθφ απηφ πεδίν νξίδεηαη απφ ηηο ζπληεηαγκέλεο ησλ ζεκείσλ πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα 4.2. Πίλαθαο 4.2 Γεσζεξκηθφ Πεδίν ρακειήο Θεξκνθξαζίαο Αξίζηελνπ Αιεμαλδξνχπνιεο Κνξπθέο πνιπγψλνπ Οξζνγψληεο ζπληεηαγκέλεο (ΔΓΑ 87) Αδηκνπζηαθέο ζπληεηαγκέλεο (πξνβνιή ΖΑΣΣ) Υ Τ Υ Τ Δ , , , ,099 Ε , , , ,815 Ζ , , , ,005 Θ , , , ,549 Φ.Υ. ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤΠΟΛΖ ΚΛ. 1: (Απφθαζε ππ αξηζ. Γ9Β/Φ166/12647/ΓΓΦΠ3557/193) Πξφθεηηαη γηα γεσζεξκηθφ πεδίν πνπ ρσξνζεηείηαη ζε έθηαζε 10 km2. Οη εληνπηδφκελνη γεσζεξκηθνί ηακηεπηήξεο βξέζεθαλ ζε βάζε κεηαμχ κ., κε γεσζεξκηθά ξεπζηά ζεξκνθξαζίαο ν C. o Υεκηθή ζχζηαζε: (Ca) Na Cl (SO4), T.D.S. κε 10 gr/lt, πςειφ ελεξγεηαθφ θνξηίν Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -63-

64 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Αλαπηχζζεηαη θπξίσο ζηα δπηηθά ηκήκαηα ηνπ ηδεκαηνγελνχο ρψξνπ ηεο Σξηηνγελνχο Λεθάλεο ηνπ Έβξνπ θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ ελεξγά πεξηζψξηα έληνλεο ηεθηνληθήο θαη παξάιιεια αλάπηπμε Σξηηνγελνχο εθαηζηεηφηεηαο αζβεζηαιθαιηθνχ ηχπνπ. Αμηφινγεο είλαη θαη νη εθρχζεηο εμειηγκέλσλ καγκαηηθψλ καδψλ. Ο αξηζκφο ησλ παξαγσγηθψλ γεσηξήζεσλ πνπ έρνπλ εληνπηζηεί πξνο αμηνπνίεζε είλαη 3 θαη ζεσξείηαη πσο κπνξνχλ λα έρνπλ αμηφινγε ζπκβνιή κε πξνζθνξά ελέξγεηαο κεγαιχηεξε απφ 20 MWt (ΗΓΜΔ, 2003). χκθσλα κε δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηνπ ΗΓΜΔ (ηνπ έηνπο 2003), ζρεηηθά κε ηελ αμηνιφγεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ηεο εμεηαδφκελεο πεξηνρήο θαη ηελ ππνβνιή πξνηάζεσλ αμηνπνίεζεο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ηνπ, ζεκαληηθά ζεκεία νξίδνληαη ηα αθφινπζα (ΗΓΜΔ, 2003): Γεσζεξκηθφ πεδίν κε ζεκαληηθέο ελεξγεηαθέο γεσζεξκηθέο δπλαηφηεηεο Γπλαηφηεηεο εληνπηζκνχ πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ ζε κεγάια βάζε Καιή πνηφηεηα ξεπζηψλ ρσξίο πεξηβαιινληηθά/ κεραληθά πξνβιήκαηα Αμηνπνίεζε ηνπ εληνπηδφκελνπ ζεξκηθνχ θνξηίνπ ζε θηίξηα, βηνκεραλίεο, γεσξγία, ηρζπνθαιιηέξγεηα, εγθαηαζηάζεηο αεξνδξνκίνπ πεξηνρήο Αληηκεηψπηζε γεσζεξκηθνχ πεδίνπ σο εληαίνπ ζέξκν-πδξαπιηθνχ ζπζηήκαηνο Ζιεθηξνπαξαγσγή κέζσ θχθινπ RANKINE Οη πξνηάζεηο πνπ έρεη ζέζεη ν ΗΓΜΔ ζην πιαίζην ηεο δηαρείξηζεο θαη αμηνπνίεζεο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ηνπ Γ.Π. Αξηζηήλνπ Αιεμαλδξνχπνιεο είλαη (ΗΓΜΔ, 2003): 1) δνθηκέο παξαγσγήο ππφ δχν πθηζηάκελσλ γεσηξήζεσλ πινπνηεκέλσλ βάζεη ηνπ Β ΚΠ θαη ππφ έληαμε ζην δίθηπν αμηνπνίεζεο 2) θαηαζθεπή 3 γεσηξήζεσλ ζηνλ ηακηεπηήξα, κε ρξεζηκνπνίεζε ηεο θαηαιιειφηεξεο σο γεψηξεζεο επαλαεηζαγσγήο 3) θαζνξηζκφο θξίζηκσλ παξακέηξσλ εθκεηάιιεπζεο 4) Μ.Π.Δ. ησλ θπζηθφ-ρεκηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηνπ ρεκηζκνχ ησλ ξεπζηψλ, εμεχξεζε ιχζεσλ γηα πξνβιήκαηα δηαβξψζεσλ, θαζαιαηψζεσλ θ.α. 5) κειέηε κεραληθήο ηνπ ηακηεπηήξα, πξνζδηνξηζκφο ηδαληθνχ θαζεζηψηνο εθκεηάιιεπζεο 6) ζρεδίαζε ζπζηήκαηνο δηαξθνχο παξαθνινχζεζεο παξακέηξσλ 7) κειέηε ζθνπηκφηεηαο βησζηκφηεηαο Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -64-

65 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 4.4 ηοισεία επεςνών χκθσλα κε γεσζεξκηθέο έξεπλεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κέρξη ζήκεξα, νη ηζφζεξκεο θακπχιεο πνπ δηακνξθψλνληαη δεκηνπξγνχλ ζπλζήθεο πςειήο γεσζεξκηθήο βαζκίδνο, ηδηαίηεξα εθεί φπνπ ην γεσινγηθφ ππφβαζξν πξνθχπηεη αλεξρφκελν. ε ζπγθεθξηκέλα ζηξσκαηνγξαθηθά ηκήκαηα, ε έληνλε ηεθηνληθή νξίδεη εληνλφηεξν ην θαηλφκελν ηεο πςειήο γεσζεξκηθήο βαζκίδαο. ην ζχλνιν ηνπ ηκήκαηνο ησλ ηδεκάησλ, απνζήθεο πςεινχ ελεξγνχ πνξψδνπο εληνπίδνληαη (Κνιηφο, 2011): α) ζηελ θχξηα θιαζηηθή ζεηξά απφ ςακκίηεο θαη θξνθαινπαγή β) ζην Ννπκνπιηηνθφξν αζβεζηφιηζν γ) ζηηο κε εμαιινησκέλεο εθαηζηεηαθέο δνκέο: παιψδεηο ππξνθιαζηίηεο, ηγληκβξίηεο θ.α. δ) ζηηο αζβεζηνςακκηηηθέο δνκέο ηεο Νίςαο ε) ζηνπο ξπνιηζηθνχο ζρεκαηηζκνχο δ) ζηηο επηθιπζηγελείο ζεηξέο ησλ Μεηνθαηληθψλ ζρεκαηηζκψλ Σν Σκήκα Γεσζεξκηθήο Έξεπλαο ηνπ ΗΓΜΔ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθεθξηκέλε γεσζεξκηθή έξεπλα ζηελ πεξηνρή ηνπ Αξίζηελνπ Άλζεηαο ηνπ Ν. Έβξνπ, βάζεη ηνπ Έξγνπ: ππφ ηνλ Γξ. Ν. Κνιηφ θαη δηακφξθσζε έλα πξνηεηλφκελν γεσηξεηηθφ πξφγξακκα (ρήκα 4. Παξαξηήκαηνο). Γεψηξεζε ΑΑ-1 Σνπνζεηήζεθε ΒΑ ηνπ Αξίζηελνπ θαη λφηηα ήδε πθηζηάκελσλ γεσηξήζεσλ. Σν βάζνο ηεο ελ ιφγσ γεψηξεζεο έθζαζε ηα 465κ. θαη ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 4 θαη 2. Καηά ηε δεηγκαηνιεςία δείγκαηνο λεξνχ, απηφ πξνέθπςε πςειήο αγσγηκφηεηαο Ms/ cm θαη ζεξκνθξαζίαο άλσ ησλ 72,3 ν C. H κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 16 ν C/ 100κ. Γεψηξεζε ΑΑ-1Π Πξφθεηηαη γηα γεψηξεζε πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην έηνο κε ρξήζε γεσηξχπαλνπ ηνπ ΗΓΜΔ ΣΟΝΔ 300, έθηαζε ην βάζνο ησλ 216κ. θαη ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 8. Σν λεξφ πνπ εληνπίζζεθε ήηαλ πςειήο αγσγηκφηεηαο, κε πςειή πεξηεθηηθφηεηα ηφλησλ Na, Cl θαη θαηάηαμε ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4). H κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 18,5 ν C/ 100κ. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -65-

66 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Γεψηξεζε ΑΑ-2 Πξφθεηηαη γηα γεψηξεζε πνπ έθηαζε ηα 410κ. βάζνο θαη ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 2. Ζ ζεξκνκέηξεζε πξαγκαηνπνηήζεθε έσο ηα 375κ. φπνπ θαη θαηαγξάθεθε ζεξκνθξαζία 30,5 ν C. H κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 4,5 ν C/ 100κ.Σν δείγκα λεξνχ πνπ νδεγήζεθε πξνο αλάιπζε είρε πςειή αγσγηκφηεηα, αλήθεη ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4) κε ζεκαληηθφ HCO3. Γεψηξεζε ΑΑ-3 H γεψηξεζε απηή θαηαζθεπάζηεθε ην δηάζηεκα θαη ηνπνζεηήζεθε ΒΓ ηεο πεξηνρήο κειέηεο κε ζηφρν ηηο ηγληκβξηηηθέο δνκέο ηεο πξψηεο γεψηξεζεο. Έθηαζε ηα 450κ βάζνο θαη ζσιελψζεθε έσο ηα 354κ κε ζσιήλεο 4 θαη 2. Γηάηξεζε αξγηιηθνχο ζρεκαηηζκνχο, πνηακνρεηκκάξηεο απνζέζεηο, αξγηινςακκηηηθνχο ζρεκαηηζκνχο θαη εμαινησκέλνπο εθαηζηίηεο. H γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 21 ν C / 100κ. θαη ε ζεξκνκέηξεζε έγηλε ζηα 354κ. θαηαγξάθνληαο ζεξκνθξαζία 86,8 ν C. Σν λεξφ πνπ εληνπίζζεθε ήηαλ πςειήο αγσγηκφηεηαο, κε κεγάιε ζπγθέληξσζε ηφλησλ Na, Cl θαη θαηάηαμε ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4). Γεψηξεζε ΑΑ-3Π Πξφθεηηαη γηα γεψηξεζε πνπ έθηαζε ηα 360κ. βάζνο θαη ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 10 3/4 ζηα 198κ. απηήο. ε βάζνο κ. ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 6 5/8 Μέζσ ηνπ Air lift πξαγκαηνπνηήζεθε ε πεξηγξαθή ηεο ελ ιφγσ γεψηξεζεο πνπ μεπέξαζε ηα 150 m3/h ζεξκνχ ξεπζηνχ ζηνπο 89 ν C. H γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 21 ν C/ 100κ. Γείγκαηα ζεξκνχ ξεπζηνχ πνπ αλαιχζεθαλ θαηέηαμαλ ην λεξφ σο πςειήο αγσγηκφηεηαο θαη ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4). Γεψηξεζε ΑΑ-4 H γεψηξεζε απηή ηνπνζεηήζεθε λφηηα ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη έθηαζε ηα 415 κ. βάζνο. πλάληεζε ζε βάζνο 360κ. ηγληκβξηηηθνχο ζρεκαηηζκνχο κε πςειή πδξνθνξία κεηαμχ κ. Ζ ζεξκνκέηξεζε θαηέγξαςε 60,1 ν C ζε βάζνο 370κ. H κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 12,5 ν C/ 100κ. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -66-

67 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Γεψηξεζε ΑΑ-4Π Καηαζθεπάζηεθε ην δηάζηεκα θαη ρξεζηκνπνηήζεθε ε ηερληθή ζσιήλσζεο ηεο ηειεζθνπηθήο γεψηξεζεο κε ζσιήλεο 8 5/8 ζηα 204κ. θαη ζσιήλεο ησλ 4 θαη 6 έσο ηα 440κ. Σα δείγκαηα λεξνχ πνπ ειήθζεζαλ άλεθαλ ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4). H Μ.Γ.Β. πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 11,5 ν C/ 100κ. Γεψηξεζε ΑΑ-5Π Πξφθεηηαη γηα γεψηξεζε πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην έηνο κε ρξήζε γεσηξχπαλνπ ηνπ ΗΓΜΔ ΣΟΝΔ 300, έθηαζε ην βάζνο ησλ 415κ. θαη ζσιελψζεθε κε ζσιήλεο 103/4 κέρξη ηα 180κ. θαη 6 5/8 σο ηα 415κ. Σν λεξφ πνπ εληνπίζζεθε ήηαλ πςειήο αγσγηκφηεηαο, κε πςειή πεξηεθηηθφηεηα Κ θαη SO4 θαη θαηάηαμε ζηελ θαηεγνξία (Ca) Na Cl (SO4). H κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα πνπ δηακνξθψζεθε έθηαζε ηνπο 4,5 ν C/ 100κ. Πξνγελέζηεξεο γεσηξεηηθέο έξεπλεο πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηε ρξνληθή πεξίνδν θαη βαζίζηεθαλ ζε γεσηξήζεηο κε ην ραξαθηεξηζκφ ΔΒ θαη ΚΟ. Απφ κειέηε ησλ ζεξκψλ ξεπζηψλ ησλ γεσηξήζεσλ ησλ εξεπλψλ απηψλ (ρήκα 4. Παξαξηήκαηνο), πξνέθπςε πσο ηα δηαιχκαηα είλαη πνιχ θνξηηζκέλα, εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία Na-Cl θαη παξνπζηάδνπλ πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζε ηφληα Ca θαη SO4. Βάζεη ηνπ γεσζεξκνκέηξνπ πξνθχπηνπλ νη ζεξκνθξαζίεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα 4.3. Πίλαθαο 4.3 Θεξκνθξαζίεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο βάζεη ηνπ γεσζεξκνκέηξνπ o C EB1 EB3 KO1 KO-1 EB3-1 EB3-2 TR SiO Na/K K/Mg Na/K/Ca Li/Mg Na/Li (Κνιηφο, 2011) Γεψηξεζε ΚΟ-1Π Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -67-

68 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Πξφθεηηαη γηα ηελ πξψηε γεσζεξκηθή γεψηξεζε πνπ έγηλε ην ππφ ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Γεσιφγνπ Γξ. Ε. Αγγειίδε γηα ινγαξηαζκφ ησλ Αιεμάθε θαη Κνλδχιε πνπ πξνρψξεζαλ πξψηνη ζηελ εθκίζζσζε ηνπ γεσζεξκηθνχ ρψξνπ ηεο πεξηνρήο. Ζ ελ ιφγσ γεψηξεζε θαηαζθεπάζηεθε ζε 117κ. βάζνο θαη πξαγκαηνπνηήζεθε δνθηκαζηηθή άληιεζε 48 σξψλ γηα ινγαξηαζκφ ηεο Γεκνζπλεηαηξηζηηθήο Δηαηξείαο ΔΒΡΟ Α.Δ. Ζ ζεξκνθξαζία ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ έθηαζε ηνπ 82 ν C (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012) Ανάλςζη παπαγωγικών γεωηπήζεων Δθ ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγσγηθψλ γεσηξήζεσλ, γηα ηηο γεσηξήζεηο ΑΑ1-Π, ΑΑ3- Π θαη ΔΒ3-Π κπνξνχλ λα παξαηεζνχλ (κε αζθάιεηα) ζηνηρεία σο πξνο ηα πξντφληα, παξαπξντφληα θαη ππνπξντφληα ηνπο. πγθεθξηκέλα νη γεσηξήζεηο ΑΑ1-Π θαη ΔΒ3-Π έρνπλ αληιεζεί ζπζηεκαηηθά θαη δελ ελδείθλπηαη λα εληαρζνχλ ζηελ πξψηε θάζε αμηνπνίεζεο. Απηφ αηηηνινγείηαη ιφγσ ηνπ κεγάινπ θφζηνπο άληιεζεο γηα ηελ ΔΒ3-Π θαη ηεο πεξηνξηζκέλεο παξνρήο γηα ηελ ΑΑ1-Π (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012). ηνλ αθφινπζν πίλαθα 4.4 παξαζέηνληαη αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηηο πξναλαθεξφκελεο παξαγσγηθέο γεσηξήζεηο. Πίλαθαο 4.4 Πξντφληα, παξαπξντφληα & ππνπξντφληα παξαγσγηθψλ γεσηξήζεσλ Παπαγωγική γεώηπηζη ΔΒ3-Π Παπαγωγική γεώηπηζη ΑΑ1-Π Παπαγωγική γεώηπηζη ΑΑ3-Π Πποϊόν Γεσζεξκηθφ ξεπζηφ 90 o C Παξνρή δνθηκήο άληιεζεο: 40m 3 /h Γεσζεξκηθφ ξεπζηφ 52 o C Παξνρή δνθηκήο άληιεζεο: 15m 3 /h Γεσζεξκηθφ ξεπζηφ 88 o C Παξνρή εθηίκεζεο απφ air lift: 150m 3 /h Παπαπποϊόν Καλέλα Καλέλα Καλέλα Τποπποϊόν Σν ίδην γεσζεξκηθφ ξεπζηφ κηθξφηεξεο ζεξκνθξαζίαο Σν ίδην γεσζεξκηθφ ξεπζηφ κηθξφηεξεο ζεξκνθξαζίαο Σν ίδην γεσζεξκηθφ ξεπζηφ κηθξφηεξεο ζεξκνθξαζίαο (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012) Με αξρηθή ηηκή ζεξκνθξαζίαο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ ησλ γεσηξήζεσλ ηνπο 88 ν C θαη ζεσξψληαο πξνο επίηεπμε κηα ζεξκνθξαζηαθή εθκεηάιιεπζε ησλ 52 Κ, ε ζεξκηθή ηζρχο ππνινγίδεηαη σο εμήο: Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -68-

69 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ P = m x Cp x ΓΣ = 8965 KW Βάζεη ηεο ππνινγηδφκελεο ηζρχο ησλ 8965 KW αιιά θαη ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ξεπζηνχ, πξαγκαηνπνηείηαη ν ππνινγηζκφο ησλ δπλαηψλ ρξήζεσλ Αποηελέζμαηα επεςνών Ζ γεσζεξκηθή έξεπλα ζηελ πεξηνρή ηνπ Αξίζηελνπ ηνπ Γ. Αιεμαλδξνχπνιεο θαηέδεημε έλα ηκήκα ζεκαληηθνχ γεσζεξκηθνχ ελδηαθέξνληνο ζε έθηαζε 20km2. Ο ρψξνο απηφο βξίζθεηαη ζην δπηηθφ ηκήκα ηνπ Λνπηξψλ Σξαταλνχπνιεο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ πεδηλή θαη ινθψδε έθηαζε κεηαμχ Άλζεηαο, Αξίζηελνπ θαη Αεηνρσξίνπ. ην ελ ιφγσ ηκήκα εληνπίδεηαη γεσζεξκηθφο ηακηεπηήξαο κε βαζηθή ρεκηθή ζχζηαζε Na-Cl θαη ζεξκνθξαζίεο άλσ ησλ 86 ν C. ΒΑ ηνπ Αξίζηελνπ θαη σο ηελ πεξηνρή ησλ Λνπηξψλ αλαπηχζζεηαη επίζεο αμηφινγν πδξαπιηθφ ζχζηεκα ζηνπο 50 ν C. Νφηηα θαη ζε βάζε κεγαιχηεξα ησλ 350κ. αλαπηχζζνληαη γεσζεξκηθνί ηακηεπηήξεο ζηνπο 32 ν C (Κνιηφο, 2011). χκθσλα κε ηα γεσρεκηθά γεσζεξκφκεηξα, νη ζεξκνθξαζίεο ησλ 140 ν C είλαη πηζαλφ λα αλήθνπλ ζην αξρηθφ γεσζεξκηθφ ξεπζηφ, πνπ εληνπίδεηαη ζε βάζνο άλσ ησλ 600κ. Γεληθά ηα γεσζεξκηθά ξεπζηά ηεο πεξηνρήο παξνπζηάδνπλ κέζεο ζεξκνθξαζίεο ν C, είλαη πςειήο αγσγηκφηεηαο θαη πςεινχ ελεξγεηαθνχ θνξηίνπ. Σα ελ ιφγσ ξεπζηά παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο ηάζεηο απφζεζεο CaCO3 θαη ηζρπξέο δηαβξσηηθέο ηάζεηο. πγθεθξηκέλα, ε γεψηξεζε ΑΑ-3Π έρεη ελεξγεηαθφ θνξηίν κε ηζρχ ηεο ηάμεο ησλ 10MW πνπ αληηζηνηρεί ζε εμνηθνλφκεζε 7000 ΣΗΠ. Ζ γεψηξεζε απηή ζα κπνξνχζε λα ζεξκάλεη 50 ζηξεκ. ζεξκνθεπίσλ. Βάζεη ησλ ζηνηρείσλ πνπ θαηαδεηθλχνπλ νη έξεπλεο, ζέηνληαη νξηζκέλεο βαζηθέο απαηηήζεηο ζην πιαίζην ηεο νξζήο δηαρείξηζεο θαη εθκεηάιιεπζεο ηνπ ελεξγεηαθνχ θνξηίνπ. Οη απαηηήζεηο απηέο είλαη (Κνιηφο, 2011): 1) Μειέηε επελδπηηθνχ εγρεηξήκαηνο θαη επηινγή ηνπ απαξαίηεηνπ εμνπιηζκνχ βάζεη ηεο ζεξκνδπλακηθήο θαη ρεκηθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ ξεπζηψλ. 2) Πξνζδηνξηζκφο ησλ πδξαπιηθψλ θαη ζεξκνδπλακηθψλ παξακέηξσλ ησλ γεσηξήζεσλ βάζεη καθξνρξφλησλ δνθηκψλ. 3) Οξγάλσζε ελφο θαηάιιεινπ κνληέινπ Management ζην πιαίζην ηεο νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ηνπ Γ.Π. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -69-

70 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ 4) Δπέθηαζε ησλ γεσζεξκηθψλ εξεπλψλ θαη θαζνξηζκφο ζπγθεθξηκέλσλ γεσζεξκηθψλ ζηφρσλ 5) χληαμε ζπγθεθξηκέλεο νηθνλνκνηερληθήο έθζεζεο ζθνπηκφηεηαο 6) Αμηνιφγεζε ησλ πιενλεθηεκάησλ ηνπ Γ.Π. ηνπ Αξίζηελνπ 4.5 Γιασείπιζη γεωθεπμικού πεδίος Απίζηηνος Γ. Αλεξανδπούποληρ Με βάζε ηελ Απφθαζε Καηαθχξσζεο ηνπ Απνηειέζκαηνο ηνπ Γηαγσληζκνχ κέζσ ηεο ππνβνιήο δεζκεπηηθψλ επελδπηηθψλ πξνηάζεσλ, γηα ηελ εθκίζζσζε ηνπ δηθαηψκαηνο δηαρείξηζεο ηνπ ζπλφινπ ηνπ βεβαησκέλνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ρακειήο ζεξκνθξαζίαο Αξίζηελνπ, Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο, Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Έβξνπ, θαηαθπξψζεθε ην απνηέιεζκα ηνπ Γεκφζηνπ Γηαγσληζκνχ ζην «Γήκν Αιεμαλδξνχπνιεο», ν νπνίνο είλαη πιεηνδφηεο ζχκθσλα κε ηνπο γεληθφηεξνπο θαη εηδηθφηεξνπο φξνπο ηεο κε Α.Π. νηθ / Πξφζθιεζεο Δθδήισζεο Δλδηαθέξνληνο πεξί ππνβνιήο δεζκεπηηθψλ επελδπηηθψλ πξνηάζεσλ θαη ηελ ηερληθή πξνζθνξά πνπ ππέβαιε ν αλσηέξσ Γήκνο. Αληηθείκελν ηεο κίζζσζεο είλαη ην δηθαίσκα δηαρείξηζεο ηνπ ζπλφινπ ηνπ βεβαησκέλνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ρακειήο ζεξκνθξαζίαο Αξίζηελνπ, Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο, Π.Δ. Έβξνπ, φπσο πεξηγξάθεηαη ζην κέξνο Α άξζξν. 2 ηνπ ηεχρνπο ηεο ΠΡΟΚΛΖΖ, ην νπνίν απνηειεί αλαπφζπαζην κέξνο ηεο κε Α.Π. νηθ / Πξφζθιεζεο Δθδήισζεο Δλδηαθέξνληνο πεξί ππνβνιήο δεζκεπηηθψλ επελδπηηθψλ πξνηάζεσλ δεκφζηνπ αλνηρηνχ πιεηνδνηηθνχ δηαγσληζκνχ γηα ηελ εθκίζζσζε ηνπ δηθαηψκαηνο δηαρείξηζεο ηνπ ζπλφινπ ηνπ βεβαησκέλνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ρακειήο ζεξκνθξαζίαο Αξίζηελνπ, Γήκνπ Αιεμαλδξνχπνιεο, Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Έβξνπ. Σν δηθαίσκα δηαρείξηζεο ηνπ ζπλφινπ ή ηκεκάησλ ηνπ βεβαησκέλνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ εθκηζζψζεθε γηα ρξνληθφ δηάζηεκα 25 εηψλ, κε δηθαίσκα κνλνκεξνχο παξάηαζεο γηα 5 επί πιένλ έηε θάζε θνξά, κέρξη ηε ζπκπιήξσζε 35 εηψλ, εθφζνλ ηεξνχληαη νη φξνη ησλ ζρεηηθψλ ζπκβάζεσλ θαη νη φξνη πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -70-

71 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 4.6 Υπήζειρ ηος γεωθεπμικού πεςζηού Σν γεσζεξκηθφ ξεπζηφ ηεο παξαγσγηθήο γεψηξεζεο ΑΑ-3Π κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί: Γηα ηε ζέξκαλζε θηηξίσλ θαη ζεξκνθεπίσλ Γηα ηε ζέξκαλζε αέξα ζε μεξαληήξηα Όζνλ αθνξά ηε ζέξκαλζε θηηξίσλ, απηά κπνξεί λα είλαη είηε ηδησηηθά είηε δεκφζηα. Δπίζεο ε ζεξκηθή ελέξγεηα εθ ηεο γεσζεξκίαο ζηελ πεξηνρή, ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηξνθνδνζία ησλ θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ ζην θηίξην ηνπ επηβαηηθνχ ζηαζκνχ ηνπ αεξνδξνκίνπ ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο. Ζ κεγάιε απφζηαζε ηνπ αεξνδξνκίνπ φκσο απφ ηηο παξαγσγηθέο γεσηξήζεηο είλαη έλα πξφβιεκα πνπ απαηηεί εηδηθή κειέηε. Παξάιιεια, νη νηθηζκνί ηνπ Γσξηθνχ θαη ηνπ Αεηνρσξίνπ πνπ βξίζθνληαη πνιχ θνληά ζηελ παξαγσγηθή γεψηξεζε ΑΑ3-Π, ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ παξαγφκελε ζεξκηθή ελέξγεηα γηα ηειεζέξκαλζε ησλ θαηνηθηψλ ηνπο. Οη νηθηζκνί Άλζεηα θαη Αξίζηελν ζα κπνξνχζαλ επίζεο λα ζεξκάλνπλ ηθαλνπνηεηηθά δηάθνξνπο ρψξνπο ησλ δεκνηηθψλ θηηξίσλ ηνπο θαη ζπγρξφλσο ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε ζεξκνθεπηαθέο εγθαηαζηάζεηο ηεο πεξηνρήο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ζην Γήκν Αξίζηελνπ ππάξρνπλ 18 ζηξέκκαηα. πιεζίνλ ηεο παξαγσγηθήο γεψηξεζεο ΑΑ-3Π (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012). Σέινο, ρξήζηκε ζα κπνξνχζε λα απνδεηρζεί ε ελ ιφγσ κνξθή ελέξγεηαο θαη ζε εγθαηαζηάζεηο μήξαλζεο ππνιεηκκάησλ βηνκάδαο. 4.7 Πποηεινόμενερ εθαπμογέρ Σα δεκνηηθά θηίξηα ηεο εμεηαδφκελεο πεξηνρήο απνηεινχλ ηα πξψηα ππνςήθηα θηίξηα ζηα νπνία ζα κπνξνχζε λα ζπλδεζεί ην γεσζεξκηθφ ζχζηεκα κέζσ ελαιιαθηψλ (παξάιιεια κε ηνλ ππάξρνληα ιέβεηα) πξνο παξαιαβή ζεξκηθήο ελέξγεηαο. Οξηζκέλα βαζηθά ζηνηρεία επηθάλεηα θαη ηζρχ ιέβεηα- πνπ αθνξνχλ ηα δεκνηηθά θηίξηα ηεο πεξηνρήο θαη πνπ ζα απνηειέζνπλ ππνςήθηνπο κειινληηθνχο θαηαλαισηέο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 4.5. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -71-

72 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Πίλαθαο 4.5 Γεκνηηθά θηίξηα Αξίζηελνπ θαη Άλζεηαο Αιεμαλδξνχπνιεο Κηίπιο Δπιθάνεια (ημ) Ιζσύρ λέβηηα (KWth) Γξαθεία Γ.Δ. Άλζεηαο 244,53 81,41 Ηαηξείν Άλζεηαο ,97 Γξαθεία Αληηδεκάξρνπ Άλζεηαο 80 34,89 Γπκλάζην Άλζεηαο ,60 Γεκνηηθφ ρνιείν Αξίζηελνπ ,41 Γεκνηηθφ ρνιείν Άλζεηαο ,16 Νεπηαγσγείν Άλζεηαο ,52 Κηίξην Αηκνδνηψλ Άλζεηαο ,89 Κηίξην πάξηαθνο Άλζεηαο ,82 Παηδηθφ Υσξηφ SOS Αξίζηελνπ ,60 χλνιν 7664, ,27 (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012) Πεξίπνπ 1,3 km αλαηνιηθά ηνπ νηθηζκνχ Αξίζηελνπ βξίζθνληαη ζεξκνθεπηαθέο εγθαηαζηάζεηο ηεο Ε. θαξιάηνπ. Πξφθεηηαη γηα έλα ζεξκνθήπην έθηαζεο 3 ζηξεκκάησλ πνπ ιεηηνπξγεί παξαγσγηθά. Αθνινπζεί εμεηδηθεπκέλεο κεζφδνπο γηα ηελ παξαγσγή βηνινγηθψλ θεπεπηηθψλ, ηα νπνία θαη δηαζέηεη αθνινχζσο πξνο πψιεζε ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. Βάζεη δήισζεο εθδήισζεο ελδηαθέξνληνο, ε θ. Ε. θαξιάηνπ ζηνρεχεη ζηε ρξήζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο σο βαζηθφ ζχζηεκα ζέξκαλζεο ηεο ζεξκνθεπηαθήο κνλάδαο ηεο, θαη αθνινχζσο επέθηαζε απηήο ζηα 5 ζηξέκκαηα. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ππάξρεη έληνλν ελδηαθέξνλ απφ ηδηψηεο, αγξφηεο θαη γεληθά επηρεηξεκαηίεο ηεο πεξηνρήο λα ζηξαθνχλ ζηε δεκηνπξγία ζεξκνθεπηαθψλ κνλάδσλ γηα παξαγσγή πνηθίισλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ. Γχν ζεκαληηθέο εμ απηψλ ησλ πξνηάζεσλ είλαη (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012): 1) Καηαζθεπή ζεξκνθεπηαθήο κνλάδαο θεπεπηηθψλ απφ ηνπο. Γεκίξε θαη Γ. Γειίδε ζε ηδησηηθή έθηαζε 8 ζηξεκκάησλ, πιεζίνλ ηνπ Αξηζηείλνπ θαη ζε απφζηαζε 50κ. εθ ηεο παξαγσγηθήο γεψηξεζεο ΑΑ-1Π. Οη δχν ελδηαθεξφκελνη έρνπλ ήδε δεκηνπξγήζεη ζεξκνθήπηα ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ ηελ ηειεπηαία εηθνζαεηία ζηελ πεξηνρή Πφξνπ ησλ Φεξξψλ ηνπ Ν. Έβξνπ. 2) Καηαζθεπή ζεξκνθεπηαθήο κνλάδαο πξνο θαιιηέξγεηα κηθξνθπθψλ ζε έθηαζε 15 ζηξεκκάησλ πνπ ζα θαηαζθεπαζηεί απφ Κνηλνπξαμία επηζηεκφλσλ θαη επελδπηψλ. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -72-

73 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Πξφθεηηαη γηα έλα θαηλνηφκν επελδπηηθφ ζρέδην γηα ηε βηνινγηθή παξαγσγή βηνκάδαο κηθξνθπθψλ κε πςειή πξνζηηζέκελε αμία. Σα κηθξνθχθε απηά είλαη ε Spirulina, ην Porphyridium θ.α. Απνηειεί θαηλνηνκία ζηνλ επξσπατθφ ρψξν θαη ηα παξαγφκελα πξντφληα ζα θέξνπλ πηζηνπνηήζεηο. Ζ απαηηνχκελε ζεξκηθή ελέξγεηα έρεη ππνινγηζηεί κεηαμχ KW thermal. 4.8 Γιανομή θεπμικήρ ενέπγειαρ Όπσο ήδε επηζεκάλζεθε ε παξαγσγηθή γεψηξεζε ΑΑ-3Π είλαη ε κφλε άκεζα αμηνπνηήζηκε θαη βξίζθεηαη ζην θέληξν ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ. Οη πηζαλέο θαη πξνηεηλφκελεο ρξήζεηο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ρσξνζεηνχληαη ζην θεληξηθφ θαη λφηην ρψξν ηνπ κειεηνχκελνπ πεδίνπ, αλαθεξφκελνη ζηα δεκνηηθά θηίξηα θαη ηηο ζεξκνθεπηαθέο εγθαηαζηάζεηο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αξίζηελνπ. Όζνλ αθνξά ηε δψλε επαλέγρπζεο βξίζθεηαη ζην λφηην ηκήκα ηνπ πεδίνπ. Ζ κειέηε θαη ν ζρεδηαζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο δηαλνκήο ηεο πξνθχπηνπζαο ζεξκηθήο ελέξγεηαο πξνο θάιπςε ησλ ήδε αλαιπκέλσλ αλαγθψλ, είλαη ζεκαληηθφ λα ιακβάλεη ππφςε ηηο αθφινπζεο παξακέηξνπο (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012): 1) Γεκηνπξγία θαηάιιεινπ ζεξκηθνχ ζηαζκνχ κε ηξνθνδφηεζε ηνπ κε λεξφ ζεξκνθξαζίαο φζν ηεο αλφξπμεο. Δίλαη ζεκαληηθφ δειαδή ην γεσζεξκηθφ ξεπζηφ λα έρεη ζηαζεξφ ην ελεξγεηαθφ ηνπ πεξηερφκελν. 2) Γεκηνπξγία θαηάιιεινπ ζεξκηθνχ ζηαζκνχ πιεζίνλ ηεο γεψηξεζεο ΑΑ-3Π. Ο ζηαζκφο απηφο παξαιακβάλνληαο ξεπζηφ ζεξκνθξαζίαο φζν ηεο αλφξπμεο, ζα κπνξεί λα θαιχςεη εθαξκνγέο κεζαίσλ θαη πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ. 3) Οη ζεξκνθεπηαθέο ρξήζεηο ζα κπνξνχλ λα ηξνθνδνηεζνχλ ελ ζπλερεία εθ ηεο ζπλνιηθήο παξνρήο θαη βάζεη ηεο αξρηθήο ζεξκνθξαζίαο ησλ 71 ν C. 4) Μεηαμχ ησλ δχν ζεξκηθψλ ζηαζκψλ ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί φδεπζε δχν παξάιιεισλ ζσιελψζεσλ κεηαθνξάο. Ζ πξψηε κε ζθνπφ ηε κεηαθνξά ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ πνπ δελ έρεη απνδψζεη ζεξκηθή ελέξγεηα θαη ε δεχηεξε κε ζθνπφ ηε κεηαθνξά ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ πνπ έρεη απνδψζεη κέξνο ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο ζηνλ πξψην ζηαζκφ. 5) ε θάζε ζηαζκφ ζα ππάξρνπλ ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο λεξνχ-λεξνχ, αληιίεο θπθινθνξίαο ηνπ λεξνχ θαη βνεζεηηθφο εμνπιηζκφο. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -73-

74 Πηπρηαθή Δξγαζία Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ 6) Κάζε ζεξκηθφο ζηαζκφο ζα θαιχπηεη ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή δηαλνκήο κε απψηεξν ζηφρν ηεο απνθέληξσζε ηεο ρξήζεο θαη ηελ απνθπγή δηάθνξσλ ηνπηθψλ αληηδξάζεσλ. 7) Με ην πέξαο ηεο κεηάδνζεο ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ, απηφ αθνινχζσο ζα νδεγείηαη ζηηο γεσηξήζεηο επαλεηζαγσγήο. ηελ αθφινπζε εηθφλα 4.4 παξνπζηάδεηαη ε ζέζε ησλ δχν ζεξκηθψλ ζηαζκψλ θαη νξίδεηαη ην δηάγξακκα ξνήο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ. Δηθφλα 4.4 Γηάγξακκα ξνήο ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012) ηηο εηθφλεο 4.5 θαη 4.6 απεηθνλίδεηαη παξαζηαηηθά ε δηαδηθαζία κεηαθνξάο ηεο ζεξκφηεηαο απφ ην γεσζεξκηθφ ξεπζηφ κέζσ ησλ ελαιιαθηψλ πξνο ηνπο θαηαλαισηέο. Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -74-

75 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Δηθφλα 4.5 Δθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο γηα δήηεζε πςειήο ζεξκνθξαζίαο Δηθφλα 4.6 Δθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο γηα δήηεζε ρακειήο ζεξκνθξαζίαο 4.9 Μέηπα πποζηαζίαρ και αζθάλειαρ Οη ελεξγεηαθέο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ε ρξήζε ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ είλαη αλακθίβνια πνιχ ζεκαληηθέο. Ζ ρξήζε ηνπ φκσο είλαη δπλαηφ λα δεκηνπξγήζεη θαη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα ζηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο: 1) κε ηελ απφξξηςε ηνπ ζε επηθαλεηαθνχο απνδέθηεο θαη εθφζνλ πεξηέρεη ζηνηρεία πνπ ζπκβάινπλ ζηελ πεξηβαιινληηθή ξχπαλζε 2) κέζσ ηνπ εκπινπηηζκνχ ηνπ κε ρεκηθήο ζχζηαζεο αληηθαζαισηηθά Δηδηθά ε απφξξηςε ηνπ ζε επηθαλεηαθνχο απνδέθηεο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη δηαηαξαρή ζηνλ ππφγεην πδξνθφξν νξίδνληα. ε θάζε πεξίπησζε πξνηεηλφκελα κέηξα ιήςεο κε ζηφρν ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη (Γαιακπάθεο, θ.α., 2012): Παπατσαλλίδνπ Διπίδα -75-

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11.

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11. Ζκεξίδα 2/11/21 ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 2.11.21 Πεγέο ελέξγεηαο Σπλ. Πξσηνγελήο Δλέξγεηα = Σ Καηαλ. Δλέξγεηα θαπζίκνπ x Σπλη.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ «ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ» ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2011

ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ «ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ» ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2011 ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ «ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ» ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΒΡΑΜΗΓΟΤ ΝΗΚΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2011 ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΗΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΔΡΓΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ. «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.»

ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ. «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.» ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.» Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: θ. Μνπζηάθεο Βαζίιεηνο Φνηηήηξηα: Λόια Κσλζηαληίλα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΔΠΔΡΗΝΟ ΔΠΑΛ ΥΑΝΗΩΝ ΔΗΓΗΚΖ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΘΔΜΑ ΚΑΘΖΓΖΣΔ ΚΟΤΣΡΟΤΜΠΑΚΖ ΔΤΑΓΓΔΛΟ ΣΟΤΡΟΤΝΑΚΖ ΠΑΝΑΓΗΩΣΖ ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΜΑΘΖΣΩΝ

ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΔΠΔΡΗΝΟ ΔΠΑΛ ΥΑΝΗΩΝ ΔΗΓΗΚΖ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΘΔΜΑ ΚΑΘΖΓΖΣΔ ΚΟΤΣΡΟΤΜΠΑΚΖ ΔΤΑΓΓΔΛΟ ΣΟΤΡΟΤΝΑΚΖ ΠΑΝΑΓΗΩΣΖ ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΜΑΘΖΣΩΝ ΔΠΔΡΗΝΟ ΔΠΑΛ ΥΑΝΗΩΝ ΔΗΓΗΚΖ ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΘΔΜΑ ΓΔΩΘΔΡΜΗΑ ΚΑΘΖΓΖΣΔ ΚΟΤΣΡΟΤΜΠΑΚΖ ΔΤΑΓΓΔΛΟ ΣΟΤΡΟΤΝΑΚΖ ΠΑΝΑΓΗΩΣΖ ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΜΑΘΖΣΩΝ ΜΖΥΑΝΟΛΟΓΟΗ ΜΑΡΜΑΣΑΚΖ ΑΝΑΣΑΗΟ ΣΑΚΗΡΑΚΖ ΔΜΜΑΝΟΤΖΛ ΓΛΑΜΠΔΓΑΚΖ ΔΜΜΑΝΟΤΖΛ

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΣΡΙΚΗ Α.Ε. ΜΕ ΙΧΤ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΣΗ ΗΛΕΚΣΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2011 ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ Ρο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Θήβα ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΠΩΛΗΕΩΝ 1/1/2011 TA ΔΚΞΝΟΗΘΑ ΡΗΚΝΙΝΓΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε

Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε Σσνεργαζίες για ηην προώθηζη ηης περιθερειακής καινοηομίας ζε νηζιωηικές περιοτές Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε Δημήηρης Αλ. Καηζαπρακάκης Γιώργος Ζηδιανάκης

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ.

ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ. ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ. ΓΖΜΖΣΡΑΚΔ ΦΧΣΗΟ ΕΑΜΠΟΤΡΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ ΔΠΗΒΛΔΦΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ ΠΟΣΟΛΗΑ, Καζεγεηήο

Διαβάστε περισσότερα

Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ»

Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ» Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ» ηηο αξρέο ηνπ 2012 πξνζρσξήζακε, κεηά από ζρεηηθή απόθαζε ηνπ Γεκνηηθνύ πκβνπιίνπ Υαιθεδόλνο, ζην «ύκθσλν ησλ Γεκάξρσλ», ην νπνίν

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ.

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ. ΑΘ. ΧΑΡΙΣΩΝΙΔΗ : ΑΡΧΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ ΔΙΑΚΤΜΑΝΕΙ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΣΗΕΙ ΩΣΟΤ ΛΑΘΟΤ Για ηιρ παπακάηυ πποηάζειρ, να γπάτεηε ζηην κόλλα ζαρ ηον απιθμό ηηρ καθεμιάρ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε)

ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε) NEWSLETTER ΑΠΕ#2 ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε) Με αθνξκή ηελ ηξέρνπζα επηθαηξφηεηα ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα ηεο αλάπηπμεο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) ζηε ρψξα καο ζα ζέιακε λα ζαο παξνπζηάζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ

ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΠΟΤΓΑΣΖ ΚΟΤΦΗΓΖ ΑΠΟΣΟΛΟ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΠΟΣΟΛΗΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΧΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ : ΦΤΙΚΧΝ ΠΟΡΧΝ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ : ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ - ΘΔΡΜΑΝΗ Δ ΚΣΗΡΙΑ ΜΔ ΥΡΗΗ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ

ΑΝΧΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ : ΦΤΙΚΧΝ ΠΟΡΧΝ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ : ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ - ΘΔΡΜΑΝΗ Δ ΚΣΗΡΙΑ ΜΔ ΥΡΗΗ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΑΝΧΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ : ΦΤΙΚΧΝ ΠΟΡΧΝ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ : ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ - ΘΔΡΜΑΝΗ Δ ΚΣΗΡΙΑ ΜΔ ΥΡΗΗ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ : ΠΑΝΟΤ ΑΠΟΣΟΛΗΑ ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ : ΓΡ. ΣΗΚΑΛΑΚΖ

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ»

«ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ» ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΔΗΡΑΗΩ ΣΜΖΜΑ ΓΗΔΘΝΩΝ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗ ΓΗΔΘΝΔΗ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΔ ΠΟΤΓΔ Γηπιωκαηηθή Δξγαζία «ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ» Ζιέθηξα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ:ΠΗΓΔ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ ΚΑΙ ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΤΓΑΣΔ:

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Δ Ι Γ Ω Ν Κ Α Θ Α Ρ Ι Ο Σ Η Σ Α

Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Δ Ι Γ Ω Ν Κ Α Θ Α Ρ Ι Ο Σ Η Σ Α Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Δ Ι Γ Ω Ν Κ Α Θ Α Ρ Ι Ο Σ Η Σ Α ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε- Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 2. Έληππν πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα εηδψλ θαζαξηφηεηαο Φξεκαηνδφηεζε : Ιδίνη Πφξνη Σ Δ Υ Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα

Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 8 Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα Α. Ψυχρά και Θερμά χρώματα Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας Ο πετροπαιχνιδιάτορας... φωτιά ναι το πηγούνι του χρυσάφι το πηρούνι του Οδ. Ελύτης Σα χρώματα στη

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

πζηήκαηα & ηερλνινγίεο γηα απνζήθεπζε ελέξγεηαο ζε θηίξηα

πζηήκαηα & ηερλνινγίεο γηα απνζήθεπζε ελέξγεηαο ζε θηίξηα ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ Μ.Π. ΟΡΓΑΝΩΗ ΚΑΙ ΓΙΟΙΚΗΗ ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΔΙΡΑΙΩ - ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ Γ Ι Π Λ Ω Μ Α Σ Ι Κ Η Δ Ρ Γ Α Ι Α πζηήκαηα & ηερλνινγίεο γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 2 Εηζαγωγή ζηελ Επεμεξγαζία Υγξώλ Απνβιήηωλ Σηάδηα Επεμεξγαζίαο

Διάλεξη 2 Εηζαγωγή ζηελ Επεμεξγαζία Υγξώλ Απνβιήηωλ Σηάδηα Επεμεξγαζίαο Διάλεξη 2 Εηζαγωγή ζηελ Επεμεξγαζία Υγξώλ Απνβιήηωλ Σηάδηα Επεμεξγαζίαο Σηάδηα επεμεξγαζίαο πγξψλ απνβιήησλ Πξσηνβάζκηα ή Μεραληθή Δπεμεξγαζία Γεπηεξνβάζκηα ή Βηνινγηθή Δπεμεξγαζία Τξηηνβάζκηα ή Χεκηθή

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ ΤΕΙ Δσηικής Μακεδονίας Τμήμα Βιομητανικού Στεδιαζμού Εργαζηήριο C 3 www.c3.teiwm.gr C 3 LAB www.c3.teiwm.gr 1 Εηζαγσγή Πεπιεσόμενα ύκβνια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ Αργσρώ Ιωάννοσ Λεμεσός 2012 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Διιεληθά Σειρά Moov Δγτειρίδιο τρήζηη Δνημέρφζης ταρηών Web Αλαζεώξεζε: R00 (2010/05) Πώς να ενημερώζφ ηοσς τάρηες; Υπάξρνπλ ηέζζεξα βήκαηα γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ ράξηε. Βήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Ζ Σπλέιεπζε (Σ) ηνπ Τκήκαηνο Βηνκεραληθήο Γηνίθεζεο θαη Τερλνινγίαο ηεο 18/5/2015 ελέθξηλε ηελ αλακόξθσζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πξνπηπρηαθώλ Σπνπδώλ. Παξαθαινύληαη

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας

ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Ασκήσεις αποθεµάτωνµ Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ε ι ί δ α 1 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΕΛΤΦΟ ΚΣΙΡΙΩΝ ΚΛΙΜΑΣΙΜΟ ΚΣΙΡΙΩΝ ΕΞΤΠΝΕ ΗΛΕΚΣΡΙΚΕ ΕΓΚΑΣΑΣΑΕΙ ΝΕΡΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΗ - ΑΝΑΚΤΚΛΩΗ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΙΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ ΤΣΗΜΑΣΑ ΚΟΤΦΩΜΑΣΩΝ ε ι ί δ α 2

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ Ο πινχηνο ηεο Διιάδαο ζε θνηηάζκαηα καξκάξνπ εθιεθηήο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποίηζη Ηλιακήρ Ενέπγειαρ ζε Αζηικό Πεπιβάλλον ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αξιοποίηζη Ηλιακήρ Ενέπγειαρ ζε Αζηικό Πεπιβάλλον ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σα θυηοβοληαφκά (Φ/Β) ζςζηήμαηα απνηεινχλ κηα απφ ηηο εθαξκνγέο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ.), κε ηεξάζηην ελδηαθέξνλ γηα ηελ Διιάδα. Δθκεηαιιεπφκελν ην Φ/Β θαινόμενο, δειαδή ηελ άκεζε

Διαβάστε περισσότερα

Σατινίδης Σσμεών Απάνηηζη.

Σατινίδης Σσμεών Απάνηηζη. Σατινίδης Σσμεών Σα βηνθαχζηκα είλαη ην κφλν θαηάιιειν δηαζέζηκν ππνθαηάζηαην ηεο βελδίλεο θαη ηνπ ληήδει ζηηο κεηαθνξέο. Βηνθαχζηκα φπσο ην βηνληήδει θαη ε βηναηζαλφιε ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα αλακεκηγκέλα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ ΚΑΗ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Σ.

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ ΚΑΗ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Σ. ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ ΚΑΗ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Σ.Δ ΚΑΗ ΜΖΥΑΝΟΛΟΓΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ Σ.Δ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ «ΚΑΗΝΟΣΟΜΔ

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Α Κ Ω Ν Α Π Ο Ρ Ρ Ι Μ Μ Α Σ Ω Ν

Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Α Κ Ω Ν Α Π Ο Ρ Ρ Ι Μ Μ Α Σ Ω Ν Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Α Κ Ω Ν Α Π Ο Ρ Ρ Ι Μ Μ Α Σ Ω Ν ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Σερληθή Έθζεζε 2. Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο 3. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 4. Έληππν πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα ζάθ σλ α π ν ξ- Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο

Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο Γεκνζζέλεο Ν. Μηραιαθόπνπινο ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο:

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πνελλδικών εξεηάζεων 2-27 Σςνπηήζειρ Η γξθηθή πξάζηζε ηεο ζπλάξηεζεο f είλη ζπκκεηξηθή, σο πξνο ηνλ άμνλ, ηεο γξθηθήο πξάζηζεο ηεο f 2 Αλ f, g είλη δύν ζπλξηήζεηο κε πεδί νξηζκνύ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Α/Α ΣΙΣΛΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΑΡΙΜΟ ΦΟΙΣΗΣΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΘΕΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ 1 Σα κνληέια πξνψζεζεο Above-the-Line

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ: Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΙΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΗΜΑ ΠΟΛΙΣΙΚΧΝ ΔΡΓΧΝ ΤΠΟΓΟΜΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ ΦΟΙΣΗΣΔ: ΣΑΝΑΚΑ ΑΝΑΣΑΙΟ- ΜΧΤΙΓΗ ΓΔΧΡΓΙΟ ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις Έκδοζη 2.89.31 08/10/2014 Η έκδοζη 2.89.31, περιλαμβάνει : Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Αναγγελία πρόζληυης (Ε3) 08/10/2014 1 Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Επεηδή ζηελ ειεθηξνληθή ππνβνιή

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα