Химийн даалгавар 12-р анги оны хичээлийн жил. D. d судлах шингэн = m ус d ус

Transcript

1 Нэгдүгээр хэсэг: Санамж: Нэгдүгээр хэсэг нийт 68 оноотой бөгөөд даалгавар тус бүр 1 оноо болно. Даалгавар бүрээс зөвхөн нэг хариултыг 1. Урвалын тэгшитгэлүүдээс ногоон ургамал шим бодис нийлэгжүүлэх урвалыг илэрхийлсэн хоёр тэгшитгэлийг I. 2( 2) n n 4 + n 2 hv II. n 2 + n 2 ( 2) n + n 2 III. ( 2) n + n 2 n 2 + n 2 hv IV. 2n 3 ( 2) n+1,5n 2 + n 2. I ба II. II ба IV. I ба III. II ба III 2. Химийн хувьд байгалийн усны бүрэлдэхүүн хэсгийг харгалзуулна уу. 1) Макрокомпонент 2) Биоген элемент 3) Микроэлемент 4) Ууссан органик нэгдэл Усны бүрэлдэхүүн хэсэг: А. u(ii) ба Mn(II) Б. Азот ба фосфорын нэгдэл В. Карбонхүчил ба спирт Г. Mg 2+ ба a 2+. 1Г, 2Б, 3А, 4В. 1А, 2Б, 3В, 4Г. 1Г, 2В, 3Г, 4А. 1А, 2Б, 3Г, 4В 3. Хүлэмжийн нөлөө үзүүлдэг 3 хийг 1 нүүрсхүчлийн хий, 2 намгийн хий (метан) 3 усны уур, 4 хүхэрлэг хий, 5 азотын хий. 1,2,3. 2,3,4. 3,4,5. 1,3,5 4. Адсобрци гэсэн ойлголтыг зөв тайлбарласан мэдээллийг. Хатуу эсвэл шингэн биетэй шүргэлцэж байгаа шингэн эсвэл хийнээс ямар нэгэн бодис биетийн гадагуу дээр хуримлагдахыг. Хий, шингэн, хатуу төлөвт байгаа шүргэлцэж байгаа гадаргуу руу атом, молекул, ион нэвчиж орохыг. Электролитууд хоорондоо, эсвэл электролитийн уусмал болон комплекс хоорондоо ион харилцан солилцох. Хөрсний усан дах кальцийн ионы хэмжээг ихэсгэснээр хөрсний хүчиллэг чанарт өөрчлөлт гарах 5. Пикнометрийн аргаар шингэний нягтыг тодорхойлж, тооцоо хийх аргын томьёог. d судлах шингэн = m судлах шингэн d ус. d судлах шингэн =. d судлах шингэн = m ус m ус m судлах шингэн d ус d ус m судлах шингэн m ус. d судлах шингэн = m ус d ус m судлах шингэн 6. Сул электролит бодисын хувьд дараах мэдээллээс зөвийг нь олно уу. I Сул электролитын диссоциацын зэрэг бага байдаг. II Сул электролитын диссоциацын тогтмол маш их учраас диссоциацын тогтмолын илтгэгчийн утга бага байдаг. III Сул электролитын диссоциацын зэрэг нь хамгийн ихдээ α = 0,03 буюу 3% байдаг.. Зөвхөн I мэдээлэл зөв. Зөвхөн II мэдээлэл зөв. I ба II мэдээлэл зөв. I ба III мэдээлэл зөв 7. Электролит бодис болох гурван бодисыг 1 цайрын сульфат 2 металл цайр 3 цайрын оксид 4 хүхрийн хүчил 5 цайрын гидроксид 6 этилийн спирт. 1,2,3. 1,4,5. 2,3,6. 3,4,5 1

2 8. Дараах хүчил тус бүрийн диссоциацын тогтмолд үндэслэн хүчиллэг шинж чанар өсөх дарааллаар байрлуулна уу. I. K(N)= II. K(l)= III. K( 3)= IV. K() = II < III < I < IV. IV < III < II < I. I < II < III < IV. II < III < IV < I 9. Хүхэрлэг хүчил нь хоёр суурьт хүчил учраас уусмалдаа хоёр шатаар иончлогддог. 2S S 3 K 1; - S P 3 K 2; Хүхэрлэг хүчлийн иончлолын ерөнхий тэгшитгэл: 2S S 3 2- K 3; бол хүхэрлэг хүчлийн ерөнхий иончлолын тогтмол иончлолын шат бүрийн иончлолын тогтмолоос хэрхэн хамаарахыг баримжаална уу.. K 3 = K 1+K 2. K 3 = K 2 - K 1. K 3 = 1/K 1K 2. K 3 = K 1 K Дараах сул электролитуудын иончлолын тэгшитгэлд үндэслэн уусахын үржвэрийг уусах чанараар томьёолж тохируулна уу. Иончлолын Уусахын тэгшитгэл үржвэр 1 g 3P 4 3g P 4 А УҮ = S 2 2 a 3 a Б УҮ = 4S 3 3 u() 2 u В УҮ = 27S 4. 1В, 2А, 3Б. 1Б, 2А, 3В. 1В, 2Б, 3А. 1А, 2В, 3Б 11. Органик бодисын бүтцийг томьёоны хэлбэрийг харгалзуулна уу. Хэлбэр 1 Хураангуй X 2 Зураасан Y 3 Орон зайн Z. 1X,2Y,3Z. 1X,2Z,3Y. 1Y,2X,3Z. 1Y,2Z,3X Бүтцийн томьёо Дараах органик бодисын химийн томьёог Карбонхүчлийн ангийн ерөнхий томьёог R R R R R этил-1,1-диметил-циклопентаны молекул дах нүүсртөрөгчийн атомын тоог R 2

3 15. 2-метил-пропа-1,3-диол гэсэн бодисын томьёог 18. Карбокатионуудыг тогтвортой байдлаар нь зөв эрэмбэлсэн хариултыг I II III II < I < III. II < III < I. III < II < I. III < I < II гэсэн найрлагатай цагираг нүүрсустөрөгчийн томьёоны дугаарыг 19. Гидрогенжих урвалыг I II r 3 r n 2 2 * 2 2 * n III IV 20. Бромын усны өнгийг арилгаж цагаан өнгийн тунадас үүсгэдэг хоёр бодисын томьёог. Зөвхөн III. I ба II. II ба III. I,II ба IV 17. Органик урвалын ангиллыг харгалзуулна уу I l 2 2 5l + l II l 2 2 4l 2 III I II III халах нэгдэх элеменжих элеменжих халах нэгдэх халах элеменжих нэгдэх нэгдэх халах элеменжих N Металл натриар үйлчлэхэд устөрөгч үүсгэдэг бодисын нэрийг. Метанол. Метаналь. Метил ацетат. Метил метаноат 3

4 22. Химийн лабораторт шинжлүүлэхээр цагаан өнгөтэй талст бодис ирүүлжээ. Дээжид хийсэн шинжилгээний бүдүүвч болон үр дүн өгөгджээ. Шинжлүүлэхээр өгсөн бодисын томьёог. ar 2. ai 2. as 4. Nal 23. Өнгөгүй уусмал дөлний өнгийг ногооноор будаж, мөнгөний нитратын уусмал дусаахад цайвар шаргал тунадас үүсэн бол энэ аль бодисын уусмал болохыг заана уу.. Na 2S 4. ar 2. a(n 3) 2. Nar 24. Дараах ионуудын талаарх үнэн мэдээллийг 1. Кальцийн ион a 2+ агуулсан уусмалд дүрсэн нихром утас дөлний өнгийг тоосгон улаанаар буддаг 2. Зэс (II) ийн ион u 2+ агуулсан усан уусмал цэнхэр өнгөтэй 3. Хлорид ион l агуулсан усан уусмалд мөнгөний нитратын усан уусмалаас нэмэхэд цагаан өнгийн тунадас буудаг. 1,2 р мэдээлэл үнэн. 1,3 р мэдээлэл үнэн. 2,3 р мэдээлэл үнэн. Бүх мэдээлэл үнэн 25. l 3+, a 2+, Zn 2+ ионыг ялган таних талаарх үнэн мэдээллийг 1. Уусмалд нихром утас дүрээд дөлөнд барихад a 2+ ион дөлний өнгийг тоосгон улаанаар будна. 2. Уусмалаас дээж таслан авч шингэрүүлсэн натрийн гидроксидын уусмалаас нэмэхэд l 3+ ба Zn 2+ ионууд цагаан өнгийн тунадас болон бууна. 3. Цагаан өнгийн тунадсыг шүүгээд тунадас дээр аммиакийн ус нэмэхэд l() 3 ын цагаан тунадас уусалгүй үлдэнэ.. 1,2 р мэдээлэл үнэн. 1,3 р мэдээлэл үнэн. 2,3 р мэдээлэл үнэн. Бүх мэдээлэл үнэн 26. Сурагчид цаасан хроматографын аргад кофений шүүлтүүрийн цаасыг ашиглажээ. Энэ шүүлтүүр цаасыг юу гэж нэрлэх вэ?. Шүүлтүүр. Индикатор. Хроматограм. Хроматограф 27. Нэгэн сурагчид P захиа иржээ. Түүнийг өөрт байгаа гурван өөр цэнхэр өнгийн балны бэхийн хамт хроматограмыг нь буулгажээ. P захиаг X, Y, Z гэсэн гурван балны аль балны бэхээр бичсэнийг тогтооно уу.. X балны бэхээр. Y балны бэхээр. Z балны бэхээр. Өөр балны бэхээр 4

5 Усны төлвийн шилжилтийг судлаад дараах үр дүнг гарган авчээ. 31. Болдоо шингэн дэх диффузийг судлахын тулд дараах туршилтыг явуулжээ. ус Б Графикаар өгсөн мэдээллийг ашиглан 28,29 р даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. 28. Усны төлөвийн өөрчлөлтөөс мөс хайлах үеийг илэрхийлсэн хэрчмийг. ST хэрчим. RS хэрчим. TX хэрчим. XY хэрчим 29. Усны төлөвийн өөрчлөлтөөс уур халж эхлэх үеийг илэрхийлсэн цэгийг сонгоно уу.. S цэг. X цэг. T цэг. Y цэг 30. Диффузийг молекул кинетикийн онолоор тайлбарласан бүдүүвчийг ажиглана уу. X Y Z Диффузлэгдэх үеийг зөв харгалзуулсан хариултыг калийн иодид хартугалга ны нитрат Зургийн дагуу усаар дүүргэсэн Петрийн аяганд хоёр уусмалаас ижил хэмжээтэй авч, зэрэг дусаав. Хэсэг хугацааны дараа аажмаар диффуз явагдан шар өнгийн хатуу тунадас үүсэхийг ажигласан байна. Туршилтын дүнд Болдоо хартугалганы нитратын уусмал концентрац ихтэй гэсэн дүгнэлт гаргажээ. Болдоогийн хийсэн туршилтын үр дүнг илэрхийлсэн зургийг Б Б Б Б 32. Ижил масстай зэсийн байван бүхий 3 аяганд өөр өөр температуртай усыг ханыг дагуулан зөөлөн хийжээ. Сурагч зэсийн байван диффузлэгдэх хурд буурах дараалаар аягыг байрлуулбал: 2-р аяга > 3-р аяга > 1-р аяга гэсэн үр дүнд хүрчээ. Хэрэв 3-р аяганд хийсэн усны температур 40ºС байсан бол 1 ба 2-р аяганд хийсэн усны температурыг X Y Z Эхлэх үе Эхлэхээс өмнө Эхлэх үе Эхлэхээс өмнө Эхлэхээс өмнө Дууссаны дараа Дууссаны дараа Эхлэх үе Дууссаны дараа Эхлэх үе Эхлэхээс өмнө Дууссаны дараа 1-р аяга 40ºС 10ºС 60ºС 10ºС 2-р аяга 10ºС 20ºС 80ºС 80ºС 33. Өөр өөр нунтаглалттай ижил масстай зэсийн байвангийн диффузлэгдэх хурдыг судалжээ. Зургийг ажиглаад бодисын гадаргуугийн талбай ихсэх дарааллаар зөв жагсаасан хариултыг 5

6 37. Атомын бүтцийг зөв загварчилсан зургийг. 1 < 2 < 3. 2 < 1 < 3. 3 < 1 < 2. 3 < 2 < Диффузийн хурдад орчны температур болон бодисын гадаргуугийн тайлбай хамаарлыг зөв илэрхийлсэн хариултыг Орчны температур урвуу шууд шууд шууд шууд урвуу урвуу урвуу Гадаргуугийн талбай 35. Дараах жижиг хэсгүүдийн цэнэгийг зөв харгалзуулсан хариултыг протон электрон нейтрон эерэг сөрөг сөрөг эерэг сөрөг Цахилгаан саармаг Цахилгаан саармаг эерэг Цахилгаан саармаг эерэг сөрөг Цахилгаан саармаг 36. Дараах жижиг хэсгүүдийн харьцангуй массыг зөв харгалзуулсан хариултыг протон электрон нейтрон 1 м.а.н 1 м.а.н 1 м.а.н 1/1840 м.а.н 1/1840 м.а.н 1/1840 м.а.н 1/1840 м.а.н 1 м.а.н 1 м.а.н 1 м.а.н 1 м.а.н 1/1840 м.а.н 38. Сурагч бодисын массыг дараах дарааллаар хэмжив. Үүнд: Эхлээд электрон жинг тэглэв. Жин дээр цагийн шил тавиад жинлэв. Дараа нь бодисоо жинлэв. Сурагчийн хийсэн массыг хэмжих техник үйлдлийг. Шингэн бодисын массын зөрүүгээр хэмжсэн. Шингэн бодисын массыг шууд хэмжсэн. Хатуу бодисын массыг зөрүүгээр хэмжсэн. Хатуу бодисын массыг шууд хэмжсэн 39. Багш танд 50 мл уусмалын массыг хэмжих даалгавар өгчээ. Массыг шууд хэмжих техникийг. Жинг тэглээд, шилэн аягаа тавиад жинлэнэ. Дараа нь 50 мл уусмалаа хийгээд жинлэнэ. Жинг тэглээд, цагийн шилээ тавиад жинлэнэ. Дараа нь 50 мл уусмалаа хийгээд жинлэнэ.. Жинг тэглээд, шилэн аягаа тавиад тэглэнэ. Дараа нь 50 мл уусмалаа хийгээд жинлэнэ.. Жинг тэглээд, цагийн шилээ тавиад тэглэнэ. Дараа нь 50 мл уусмалаа хийгээд жинлэнэ. 6

7 40. Сурагч 25 см 3 давсны хүчлийн уусмалын дээжүүд бэлтгэв. Дээжүүд дээрээ янз бүрийн эзлэхүүнтэй натрийн гидроксидын уусмал нэмэхээр болов. Туршилт тус бүрийн температурын өөрчлөлтийг ажиглахаар төлөвлөжээ. Туршилтанд хэрэглэгдэхгүй багажыг 44. Химийн лабораторид хэрэглэгддэг хэрэгслийн зураг ба зориулалтыг харгалзуулсан хариуг Хэрэгслийн зураг 1 X Зориулалт Хуруу шилийг халаахдаа барих 2 Y Холимгийг хутгах Хэмжээст цилиндр Хуурай бодисын халбага Шилэн аяга Термометр 41. Уусмалын орчинг таних индикаторуудыг харгалзуулна уу. Уусмалын Индикатор орчин 1 Зөвхөн А Лакмус шүлтлэг 2 Зөвхөн Б Метилоранж хүчиллэг 3 Шүлтлэг ба хүчиллэг В Фенолфталейн. 1В,2Б,3А. 1А,2Б,3В. 1В,2А,3Б. 1Б,2В,3А 42. Химийн лабораторид хэрэглэгддэг шил саваас шувтан колбоны зургийг 3 Z. 1X,2Y,3Z. 1Z,2X,3Y. 1X,2Z,3Y. 1Z,2Y,3X Хатуу бага авах бодисийг хэмжээгээр 45. Бодисыг шүүхэд хэрэглэгдэх шил сав, туршилтын бусад хэрэгслийг харуулсан зургийг ажиглана уу. Б В А Үлдэгдэл Шүүгдэс Холимог Зурагт дүрсэлсэн шил сав, хэрэгслийн нэрийг 43. Шингэний эзлэхүүнийг илүү нарийвчлалтай хэмжихэд зориулагдсан шил сав, хэрэгслийн нэрийг. Шилэн аяга. Хэмжээст цилиндр. Резинэн соруул. Пипетка А Б В Шүүлтүүр Шилэн Юүлүүр цаас аяга Шүүлтүүр Шувтан Юүлүүр цаас колбо Шүүлтүүр Шувтан Юүлүүр цаас колбо Шүүлтүүр Шилэн Юүлүүр цаас аяга 7

8 46. Диаграммтай танилцаад урвалын төрлийг баримжаалж зөв хариултыг 1-р урвал 2-р урвал эндотерм эндотерм эндотерм экзотерм экзотерм экзотерм экзотерм эндотерм 47. Урвалын энергийн диаграммтай танилцаад энэхүү урвалын ΔН ыг тооцоолж, зөв хариуг. 90кЖ. 60 кж. 50 кж. 40 кж 48. Урвалын энергийн диграммтай танилцаад шулуун урвалын идэвхжлийн энергийг тооцоолно уу.. 40 кж. 60 кж. 80 кж. 120 кж 49. Хүснэгтэд өгсөн үүсэхийн энтальпийн утгуудыг ашиглан дараах урвалын энтальпийн өөрчлөлтийг тооцоолно уу. X (хат.) + Y (шинг.) = 2Z (уусм.) X (хат.) Y (шинг.) Z (уусм.) кж кж кж кж 0 (үүс.) -400 кж/моль -280 кж/моль -460 кж/моль (хат.)+62(х) 62(х)+62(шинг.)+2800кЖ гэсэн урвалаар 3 моль хүчилтөрөгч хий зарцуулсан бол урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу кж дулаан шингээнэ кж дулаан ялгаруулна кж дулаан шингээнэ кж дулаан ялгаруулна (хий) + 2(хий) = 2 2 (хий) + 249,8 кж урвалаар 12,49кЖ дулаан ялгарсан бол урвалд орсон устөрөгчийн эзлэхүүнийг хэвийн нөхцөлд тооцоолно уу л л л л 52. Этилен бромтой харилцан үйлчилж дибромт этан үүсгэх урвалын тэгшитгэл нь: + r r Дараах хүснэгтэн мэдээллийг ашиглан энэ урвалын дулааны илрэлийг тооцоолно уу. Химийн холбооны энерги кж/моль 400 = 600 r r r 300 Жич: бодит утгыг тоймлов P гэсэн урвалын хувьд бүтээгдэхүүн бодис үүсэх урвалын хурдны томьёог I. V = d[] dt III. V = d[p] dt. I ба II. II ба III. III ба IV. I ба IV II. V = d[] dt IV. V = d[p] dt r r 8

9 54. Химийн урвалын хурдны диаграммтай танилцаад бодисуудыг баримжаалж зөв хариултыг 1-р бодис 2-р бодис Бүтээгдэхүүн Эх бодис бодис Бүтээгдэхүүн бодис Эх бодис Бүтээгдэхүүн бодис Бүтээгдэхүүн бодис Эх бодис Эх бодис гэсэн урвалын хурдны хуулийг масс үйлчлэлийн хуулиар зөв илэрхийлсэн томьёоллыг. V = k[][]. V = k[][] 3. V = k[][]. V = k[][] Х + Y Z гэсэн урвалын хувьд X бодисын концентрац 0.8 моль дм 3 байснаа 3 минутын дараа 0.2 моль дм 3 болов. Энэ урвалын Х бодисын урвалд орох хурдыг тооцоолно уу моль дм 3 мин моль дм 3 мин моль дм 3 мин моль дм 3 мин Урвалын хурд температураас хамаарах хамаарлыг илэрхийлсэн Вант-Гоффын тэгшитгэлийг. V 2 = γ V 1. V 2 = γ V 1 10 t2 t1 10 t1 t2. V 2 = γ t2 t1 10 V 1. V 2 = γ t1 t2 10 V Нэгэн урвалын хурдны температурын коэффициент 3 болно. Энэ урвал явагдаж байгаа орчны температурыг 20ºС аар нэмэгдүүлэхэд урвалын хурд хэрхэн өөрчлөгдөхийг тооцоолно уу.. 2 дахин нэмэгдэнэ. 3 дахин нэмэгдэнэ. 4 дахин нэмэгдэнэ. 9 дахин нэмэгдэнэ 59. Аммиак үйлдвэрлэх урвалын тэгшитгэл нь: 3 2(хий) + N 2(хий) 2N 3(хий) Энэ урвалын устөрөгчийн концентрацыг 2 дахин нэмэгдүүлэхэд урвалын хурд хэрхэн өөрчлөгдөхийг тооцоолно уу.. 2 дахин ихсэнэ. 2 дахин багасна. 8 дахин ихсэнэ. 8 дахин багасна 60. Химийн урвалын хурдад нөлөөлдөг хүчин зүйлийг I бодисын концентрац II хатуу бодисын гадаргуу III орчны температур IV бодисын өнгө. Зөвхөн I. I ба II. I, II ба III. Зөвхөн IV 61. 2N + 2 2N 2 гэсэн тэнцвэр тогтжээ. Энэ урвалын тэнцвэрийн тогтмолыг илэрхийлсэн тэгшитгэлийг. K = 2[N 2 ] 2[N][ 2 ] [N 2 ] 2. K = [N] 2 [ 2 ]. K = 2[N][ 2] 2[N 2 ]. K = [N]2 [ 2 ] [N 2 ] N + 2 2N 2 + Q гэсэн тэнцвэр тогтсон урвалыг бүтээгдэхүүн бодис үүсэх тал уруу шилжүүлэхэд системийн даралт, эзлэхүүн ба температурыг хэрхэн өөрчлөх вэ? Зөв хариултыг 9

10 даралт эзлэхүүн температур нэмэгдүүлэх нэмэгдүүлэх нэмэгдүүлэх нэмэгдүүлэх бууруулах нэмэгдүүлэх нэмэгдүүлэх бууруулах бууруулах бууруулах нэмэгдүүлэх бууруулах 63. Хязгааралагч урвалжид тохирох мэдээллйиг I үнэтэй материал байна. II урвалын төгсгөлд үлддэг III урвалд бага харьцаагаар авна.. Зөвхөн I. Зөвхөн II. I ба II. I ба III 64. Хүн төрөлхтөн төмрийн 1 сая гаруй хайлшийг хэрэглэдэг. Ширмийг ашиглах хэрэглээг тохируулна уу. Боловсруулалт Хэрэглээ 1 Цутгуур X 2 3 Дахин боловсруулалт Тусгай болвсруулалт Y Z Чанаржуулсан ган Ган үйлдвэрлэл Машин, тоног төхөөрөмж. 1X, 2Y, 3Z. 1Z, 2X, 3Y. 1X, 2Z, 3Y. 1Z, 2Y, 3X 65. Байшин зууханд ширэм хайлах урвал гурван шатаар явагддаг. 3 шатны урвалыг харгалзуулна уу. I шат: төмрийн хүдрийг хайлуулах II шат: коксыг ангижруулан моноксид үүсгэх III шат: төмрийн оксидыг ангижруулах Q R S Fe + Fe + 2 Fe Fe Fe Fe FeS Fe + 2S I шат II шат III шат R S Q Q R S S Q R R Q S 66. Дараах элементүүдийн валентын электронт бүтцийг тохируулна уу. Элементийн нэр: Валентын электронт бүтэц: 1 Нүүрстөрөгч А 3s 2 2 Фосфор Б 2s 2 2p 4 3 Хүчилтөрөгч В 3s 2 3p 3 4 Магни Г 2s 2 2p 2. 1В, 2Г, 3А, 4Б. 1Г, 2В, 3А, 4Б. 1В, 2Б, 3Г, 4А. 1Г, 2В, 3Б, 4А P 3 гэсэн атомын бүрэлдэхүүн хэсгийг Протоны тоо Электроны тоо Нейтроны тоо Урвалын төрлийг харгалзуулна уу. Химийн урвал 1) 2Kl t0,mn 2 3 2Kl ) a +S 3 = as 4 3) N 4l + gn 3 = gl + N 4N 3 4) 2Na = 2Na Б, 2А, 3Г, 4В. 1В, 2А, 3Г, 4Б. 1Б, 2Г, 3А, 4В. 1В, 2Г, 3А, 4Б Урвалын төрөл А Нэгдэх Б В Г Задрах Халалцах Солилцох 10

11 ХОЁРДУГААР ХЭСЭГ. ОЛОН СОНГОЛТТОЙ БҮТЭЭХ ДААЛГАВАР Санамж: Хоёрдугаар хэсэг 4 даалгавартай. Даалгавар тус бүр 8 оноотой. Нийт 32 оноотой болно Органик биш бодисын хими шинж /8 оноо/ Цагаан өнгийн нунтгийг усанд уусгав. Бэлтгэсэн уусмалаа хоёр тэнцүү хуваажээ. Туршилт1: Эхний хэсгийг цэнхэр өнгийн уусмал дээр нэмэхэд цэнхэр өнгийн тунадас буув. Буусан тунадсыг шүүгээд улайтгахад хар өнгийн хатуу үлдэгдэл үүсэв. Тунадсыг салгахад өнгөгүй шүүгдэс үлдэв. Шүүгдсээс дээж авч фенолфталейн дусаахад ягаан өнгөтэй болж байсан бөгөөд шүүгдсээс дахин таслан авч барийн нитратын уусмалаас нэмэхэд цагаан өнгийн усанд муу уусдаг бодис тунадасжжээ. Туршилт2: Бэлтгэсэн уусмалын хоёрдугаар хэсэгт үл мэдэгдэх металлын давсны уусмалаас дусал дуслаар нэмжээ. Эхний дусал нэмэхэд бага зэрэг тунадас буусан боловч тэр даруйдаа уусав. Нэлээд хэдэн дусал нэмсний дараа үүссэн тунадас уусахгүй болов. Харин үүссэн тунадсыг уусгахаар аммиакийн уусмалаас нэмэхэд тунадас уусаагүй болно. Өмнөх мэдээллийг сайтар уншаад дараах дугаар бүхий бодисын томьёонд үндэслэн даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү u us 4 Zn() l(n 3) 3 l() 3 Zn(N 3) Na 2S 4 NaN 3 Na Даалгавар: 1. Цагаан өнгийн нунтаг бодисын томьёоны дугаар (a) ыг 2. Цэнхэр өнгийн уусмалд ямар бодис байсан бэ? Хүснэгтээс дугаар (b) ыг 3. Тунадасыг улайтгахад үүссэн бодисын дугаар (c) ыг 4. Эхний хэсгийн туршилтын үр дүнд шүүгдэст агуулагдах хоёр бодисын дугаарыг Индикаторт өнгө үзүүлсэн бодисын дугаар (d) Цагаан өнгийн тунадас үүсгэсэн бодисын дугаар (e) 5. Хоёрдугаар хэсгийн туршилтын дүнд уусмалд ямар бодисын уусмал үүсч байсан бэ? Томьёоны дугаар (f) ыг 6. Хоёрдугаар туршилтанд ямар металлын давсны уусмалыг дусал дуслаар нэмсэн бэ? Үл мэдэгдэх металлын давсны томьёоны дугаар (g) ыг 7. Хоёрдугаар туршилтанд аммиакийн уусмалаар үйлчлэхэд үүссэн тунадас ууссан гэвэл ямар бодисын тунадас байх боломжтой вэ? Энэ бодисын томьёоны дугаар (h) ыг 2.2. Химийн кинетик ба тэнцвэр: /8 оноо/ N 2(хий) + (хий) 2(хий) + N (хий) гэсэн урвалын хувьд өгөгдсөн даралт, температурт N 2 ба ын анхны концентрацаас хамааруулан анхны хурдыг тодорхойлон хүснэгтэнд үзүүлсэн үр дүнг гарган авчээ. Даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. Туршилт [N 2] [] Анхны хурд ? 1. [N 2] ын эрэмбэ (a) ийг тооцоолно уу. 2. [] ын эрэмбэ (b) ийг тооцоолно уу. 3. Энэ урвалын эрэмбэ (c) ийг тооцоолно уу. 4. Энэ урвалын хурдны тогтмол (d) ыг 11

12 2N (хий) + 2(хий) гэсэн тэнцвэр тогтоход [N] = 0.05 моль дм -3, [ 2] = 0.04 моль дм -3, 2N 2(хий) [N 2] = 0.02 моль дм -3 тус тус байсан бол дараах даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. 5. Тэнцвэрийн тогтмол (e) ыг тооцоолно уу. 6. Урвалыг эхлүүлэх үеийн анхны холимог дох азот (II) ын оксидын концентрац (0.0f) ыг тооцоолно уу Дараах хоёр бодисын бүтцийн томьёог ажиглаад өндөр температурт буцалдаг бодисын дугаар (h) ыг Урвалыг эхлүүлэх үеийн анхны холимог дох хүчилтөрөгчийн концентрац (0.0g) ыг тооцоолно уу. /1оноо 8. Энэ урвалын урвалын хурдны температурын коэффициент γ=3 бол урвалын орчны температурыг 20ºС аар нэмэгдүүлэхэд урвалын хурдны өөрчлөлт (d) ийг тооцоолно уу. 4. Дараах бодисуудын бүтцийн томьёог ажиглаад молекул хоорондын устөрөгчийн холбоо багатай бодисын дугаар (d) болон өндөр температурт буцалдаг бодисын дугаар (e) ыг /2оноо/ Органик бодисын физик шинж: /8 оноо/ 1. Дараах бодисуудын бүтцийн томьёог ажиглаад өндөр температурт буцалдаг бодисын дугаар (a) ыг Молекул масс нь 60 н.н. бодисуудын бүтцийн томьёог ажиглаад өндөр температурт буцалдаг бодисын дугаар (f) болон бага температурт буцалдаг бодисын дугаар (g) ыг /2оноо/ гэсэн химийн найрлагатай дараах бодисуудын бүтцийн томьёог ажиглаад гадаргуугийн талбай ихтэй бодисын дугаар (b) болон бага температурт буцалдаг бодисын дугаар (c) ыг /2оноо/ 12

13 2.4. Органик бодисын хими шинж: /8 оноо/ Хүснэгтэнд байгаа органик бодисын бүтцийн томьёог ажиглаад даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. 1 2 халаахад мөнгөн толь үүсгэдэг. Энэ бодисын томьёоны дугаар (g) ыг 8. Металл натритай урвалд орж устөрөгч ялгаруулдаг. Метилийн спиртэй хүчиллэг орчинд урвалд орж нийлмэл эфир үүсгэдэг. Энэ бодисын томьёоны дугаар (h) ыг Зэсийн гидроксидыг уусгаж гүн хөх өнгийн уусмал үүсгэдэг бодисын томьёоны дугаар (a) ыг 2. Металл натриар үйлчлэхэд устөрөгч ялгаруулдаг. Калийн дихроматын хүчиллэг уусмалаар болосруулахад карбонхүчил үүсгэдэг томьёоны дугаар (b) ыг 3. Калийн дихроматын хүчиллэг уусмалаар боловсруулахад 3,4- диметил-2-пентанон үүсгэдэг бодисын томьёоны дугаар (c) ыг 4. Натрийн гидроксидын уусмалаар үйлчлэхэд давс ба спирт үүсгэдэг бодисын томьёоны дугаар (d) ыг 5. Бодисуудаас молекулдаа олон хираль нүүрстөрөгчийн атомтай бодисын томьёоны дугаар (e) ыг 6. Натрийн гидроксидын уусмалтай харилцан үйлчилж давс үүсгэдэг. Бромын усны өнгийг арилгаж цагаан өнгийн тунадас болон буудаг бодисын томьёоны дугаар (f) ыг 7. 2,4-динитрофенилгиразинаар үйлчлэхэд улбар шар өнгийн нэгдэл үүсгэдэг. Толеньсийн урвалжтай 13