Θεωρίες Μάθησης και η Επίδρασή τους στη Σχεδίαση Εκπαιδευτικού Λογισµικού

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θεωρίες Μάθησης και η Επίδρασή τους στη Σχεδίαση Εκπαιδευτικού Λογισµικού"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Κωνσταντινίδης Ανδρέας Α.Ε.Μ 623 Θεωρίες Μάθησης και η Επίδρασή τους στη Σχεδίαση Εκπαιδευτικού Λογισµικού (Learning Theories and their Influence on the Design of Educational Software) Επιβλέπων: ΣΤΑΥΡΟΣ ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ Λέκτορας ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2005

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ Βασική θέση Βασικά χαρακτηριστικά Η συνεισφορά στην εκπαίδευση Κριτική του συµπεριφορισµού Κλασικός συµπεριφορισµός Η βιογραφία του Pavlov Η θεωρία του Pavlov Συµπεριφορισµός Βασικές Θέσεις Ο συµπεριφορισµός πριν από τον Skinner Ο συµπεριφορισµός του Skinner Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι του συµπεριφορισµού John B. Watson Η βιογραφία του John B. Watson Η θεωρία του Watson Τα βασικά σηµεία της θεωρίας του Watson Edward L. Thorndike Η βιογραφία του Thorndike Η θεωρία του Thorndike Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Thorndike Edwin Guthrie Βασικά στοιχεία της θεωρίας του Guthrie Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Guthrie Βασικές αρχές της θεωρίας του Guthrie B. F. Skinner Η βιογραφία του Skinner Η θεωρία του Skinner William Kaye Estes Η βιογραφία του Estes Η θεωρία του Estes Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Estes Νεοσυµπεριφορισµός Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι Edward C. Tolman Η βιογραφία του Tolman Η θεωρία προσµονής του Tolman Οι νόµοι του Tolman Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας σηµάτων του Tolman Βασικές αρχές της θεωρίας σηµάτων του Tolman Clark Hull Η βιογραφία του Hull Η θεωρία του Hull Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Hull

3 Βασικές αρχές της θεωρίας του Hull Kenneth W. Spence Η βιογραφία του Spence Η θεωρία του Spence ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΣ Βασικά χαρακτηριστικά Η µνήµη και η µεταφορά γνώσης Βασικές θέσεις Ο ρόλος του δασκάλου Η Θεωρία Gestalt Βασικές θέσεις Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι της θεωρίας Gestalt Max Wertheimer Η βιογραφία του Wertheimer Η θεωρία του Wertheimer Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Wertheimer Βασικές αρχές της θεωρίας του Wertheimer Kurt Lewin Η βιογραφία του Lewin Η θεωρία του Lewin Wolfgang Kohler Η βιογραφία του Kohler Η θεωρία του Kohler Kurt Koffka Η βιογραφία του Koffka Η θεωρία του Koffka Leon Festinger Η βιογραφία του Festinger Η θεωρία του Festinger Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Festinger Βασικές αρχές της θεωρίας του Festinger Θεωρία Επεξεργασίας Πληροφοριών Donald Olding Hebb Η βιογραφία του Hebb Η θεωρία του Hebb George A. Miller Η Θεωρία Επεξεργασίας Πληροφοριών (ΕΠ) του Miller Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Miller Βασικές αρχές της θεωρίας του Miller Allen Newell και Herbert A. Simon Η βιογραφία του Newell Η θεωρία του Newell Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Newell Βασικές αρχές της θεωρίας του Newell F. I. Craik και R. S. Lockhart Η θεωρία των Craik και Lockhart Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας των Craik και Lockhart Βασικές αρχές της θεωρίας των Craik και Lockhart Allan Paivio Η θεωρία του Paivio

4 Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Paivio David E. Rumelhart Η θεωρία του Rumelhart Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Rumelhart Ψυχαναλυτική Θεωρία Μάθησης Sigmund Freud Η βιογραφία του Freud Η θεωρία του Freud ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΠΟΙΚΟ ΟΜΙΣΜΟΣ Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικές Αρχές Είδη Εποικοδοµισµού Προϋποθέσεις για την εφαρµογή του εποικοδοµισµού στην τάξη Τα χαρακτηριστικά ενός εποικοδοµιστή δασκάλου Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι David Ausubel Η θεωρία του Ausubel Η θεωρία της συµπερίληψης του Ausubel Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Ausubel Βασικές αρχές της θεωρίας του Ausubel Jerome Bruner: Η βιογραφία του Bruner Η θεωρία του Bruner Τα βασικά θέµατα της θεωρίας του Bruner (1966) Βασικές αρχές της θεωρίας του Bruner Ο Bruner και η κατηγοριοποίηση Ο Bruner και η διανοητική ανάπτυξη Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Bruner Jean Piaget Η βιογραφία του Piaget Η θεωρία του Piaget Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Piaget Βασικές αρχές της θεωρίας του Piaget Jean Lave Η θεωρία της Lave Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας της Lave Βασικές αρχές της θεωρίας της Lave Chris Argyris Η βιογραφία του Argyris Η θεωρία του Argyris Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Argyris Βασικές αρχές της θεωρίας του Argyris Rand J. Spiro Η βιογραφία του Spiro Η θεωρία του Spiro Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Spiro Βασικές αρχές της θεωρίας του Spiro John Flavell Η θεωρία του Flavell Roger Schank

5 Η βιογραφία του Schank Η θεωρία του Schank Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Schank Βασικές αρχές της θεωρίας του Schank ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Βασικά Χαρακτηριστικά Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι των ανθρωπιστικών θεωριών Abraham H. Maslow Η θεωρία του Maslow Carl Rogers Η βιογραφία του Rogers Η θεωρία του Rogers Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Rogers Βασικές αρχές της θεωρίας του Rogers Jack Mezirow Η θεωρία του Mezirow ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Βασικά Χαρακτηριστικά Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι Lev Vygotsky Η βιογραφία του Vygotsky Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Vygotsky Βασικές αρχές της θεωρίας του Vygotsky Albert Bandura Η βιογραφία του Bandura Η θεωρία του Bandura Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Bandura Βασικές αρχές της θεωρίας του Bandura John Seely Brown Η βιογραφία του Brown H θεωρία του Brown ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΓΕΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι John R. Anderson Η βιογραφία του Anderson Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Anderson Βασικές αρχές της θεωρίας του Anderson J. P. Guilford Η θεωρία του Guilford Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Guilford Βασικές αρχές της θεωρίας του Guilford Howard Gardner Η θεωρία του Gardner Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Gardner Βασικές αρχές της θεωρίας του Gardner Robert J. Sternberg Η θεωρία του Sternberg Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Sternberg Βασικές αρχές της θεωρίας του Sternberg ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

6 8.1 Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι των θεωριών πληροφοριών John Bransford Η θεωρία του Bransford Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Bransford Βασικές αρχές της θεωρίας του Bransford Lee Joseph Cronbach και R. Snow Η θεωρία των Cronbach και Snow Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας των Cronbach και Snow Βασικές αρχές της θεωρίας των Cronbach και Snow K. P. Cross Η θεωρία της Cross Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας της Cross Βασικές αρχές της θεωρίας της Cross Robert Gagne Η βιογραφία του Gagne Η θεωρία του Gagne Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Gagne Βασικές αρχές της θεωρίας του Gagne Malcolm Knowles Η θεωρία του Knowles Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Knowles Βασικές αρχές της θεωρίας του Knowles Lev Landa Η θεωρία του Landa Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Landa Βασικές αρχές της θεωρίας του Landa Robert F. Mager Η θεωρία του Mager Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Mager Βασικές αρχές της θεωρίας του Mager M. David Merrill Η θεωρία του Merrill Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Merill Βασικές αρχές της θεωρίας του Merill Charles M. Reigeluth Η θεωρία του Reigeluth Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Reigeluth Βασικές αρχές της θεωρίας του Reigeluth ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΑΛΛΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ R. C. Atkinson Η θεωρία του Atkinson Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Atkinson Βασικές αρχές της θεωρίας του Atkinson Card, Moran & Newell Η θεωρία των Card, Moran & Newell Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας των Card, Moran & Newell Βασικές αρχές της θεωρίας των Card, Moran & Newell J. Carroll Η θεωρία του Carroll Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Carroll

7 9.3.3 Βασικές αρχές της θεωρίας του Carroll Edward De Bono Η θεωρία του De Bono Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του De Bono Βασική αρχή της θεωρίας του De Bono Andrew S. Gibbons Βασικές αρχές της θεωρίας του Gibbons J. Gibson Βασικές αρχές της θεωρίας του Gibson (1966) I. Maltzman Βασικές αρχές της θεωρίας του Maltzman (1960) F. Marton & N. Entwistle Βασικές αρχές της θεωρίας των F. Marton & N. Entwistle (1984) D. Rumelhart & D. Norman Βασικές αρχές της θεωρίας των D. Rumelhart & D. Norman (1978) G. Pask Βασικές αρχές της θεωρίας του Pask (1975) G. Salomon Βασικές αρχές της θεωρίας του Salomon (1977) J. Scandura Βασικές αρχές της θεωρίας του Scandura (1970) A. Schoenfeld Βασικές αρχές της θεωρίας του Schoenfeld (1985) T. Sticht Βασικές αρχές της θεωρίας του Sticht (1975) B. Weiner Βασικές αρχές της θεωρίας του Weiner (1974) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ «Doki!» : Εφαρµογή Εκµάθησης της Αγγλικής Γλώσσας Γενικά Μεταφορά ιάδραση Ανάδραση Επικοινωνία Βιβλιογραφικές Αναφορές ικτυακές Αναφορές «Ορέστης»: Εφαρµογή Απόκτησης εξιοτήτων για την Λειτουργία Φωτοτυπικού Εργαστηρίου Γενικά Μεταφορά ιάδραση Ανάδραση Βιβλιογραφικές Αναφορές ικτυακές Αναφορές «Interactive Physics 2000» Γενικά Παραδείγµατα Συντελεστής τριβής Προσπέρασµα αυτοκινήτου

8 Ο δεύτερος νόµος του Νεύτων Ο νόµος του Hook Βιβλιογραφικές Αναφορές ικτυακές Αναφορές «Ιστός 2.0»: Εκπαιδευτική Εφαρµογή πάνω στα Τοπικά ίκτυα Γενικά ιάδραση Ανάδραση Βιβλιογραφικές Αναφορές ικτυακές Αναφορές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Συµπεριφορισµός Γνωστικισµός Εποικοδοµισµός Ανθρωπιστικές Θεωρίες Κοινωνικές Θεωρίες Γενικές Θεωρίες Θεωρίες Πληροφοριών Άλλες Θεωρίες ικτυακές Αναφορές

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Γενικά Η εργασία αυτή, διαπραγµατεύεται τις επικρατέστερες µαθησιακές θεωρίες. Γίνεται αναφορά στον συµπεριφορισµό, στον γνωστικισµό, στον εποικοδοµισµό, στις θεωρίες πληροφοριών, σε γενικές θεωρίες περί µάθησης και νοηµοσύνης, σε ανθρωπιστικές θεωρίες, σε κοινωνικές θεωρίες και σε κάποιες άλλες θεωρίες που δεν δύναται να κατηγοριοποιηθούν. Ο παρακάτω χάρτης, δείχνει τις προσεγγίσεις που θα παρουσιαστούν, τα είδη των µαθησιακών θεωριών που τις αποτελούν και τους κυριότερους εκπρόσωπους κάθε προσέγγισης. Προσέγγιση Πίνακας Χάρτης των θεωριών µάθησης που παρουσιάζονται Είδος Μαθησιακής Θεωρίας Βασικοί Εκπρόσωποι Συµπεριφορισµός Κλασική Υποκατάσταση Pavlov Συµπεριφορισµός Συµπεριφορισµός Watson, Thorndike, Guthrie, Skinner, Estes Συµπεριφορισµός Νεοσυµπεριφορισµός Tolman, Hull, Spence Γνωστικισµός Θεωρία Μάθησης Gestalt Wertheimer, Lewin, Kohler, Koffka, Festinger Γνωστικισµός Επεξεργασία Πληροφοριών Hebb, Miller, Newell, Craik & Lockhart, Paivio, Rumelhart Γνωστικισµός Ψυχαναλυτική Θεωρία Μάθησης Freud Εποικοδοµισµός Εποικοδοµισµός Εποικοδοµισµός Ενδογενής Εποικοδοµισµός Εξωγενής Εποικοδοµισµός ιαλεκτικός Εποικοδοµισµός Ausubel, Bruner, Piaget, Lave, Argyris, Spiro, Flavell, Schank Ανθρωπισµός Ανθρωπιστική Μάθηση Maslow, Rogers, Mezirow Κοινωνικές Θεωρίες Κοινωνική Μάθηση Vygotsky, Bandura, Brown Γενικές Θεωρίες Θεωρίες Πληροφοριών Γενικές Θεωρίες περί Μνήµης και Νοηµοσύνης Πληροφοριακές Θεωρίες (Εφαρµογές των θεωριών µάθησης σε σχολική αίθουσα) Anderson, Guilford, Gardner, Sternberg Bransford, Cronbach, Cross, Gagne, Knowles, Landa, Mager, Merrill, Reigeluth Επιπλέον, στην συνέχεια της πτυχιακής παρουσιάζονται και τέσσερις εκπαιδευτικές εφαρµογές, µε σκοπό να γίνει κατανοητός ο τρόπος µε τον οποίο οι διδακτικές θεωρίες επηρεάζουν την σχεδίασή τους. Στην παρουσίαση των εφαρµογών, αναφερόµαστε στην οργανωτική τους δοµή, στις µεταφορές που χρησιµοποιούν, στις δυνατότητες διάδρασης που παρέχουν, στην παρουσιαζόµενη ανάδραση και στην δυνατότητα επικοινωνίας που προσφέρουν, συσχετίζοντάς τα στοιχεία αυτά µε τις αρχές και τις βασικές θέσεις των θεωριών µάθησης που υλοποιούν. 9

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ 2.1 Βασική θέση Σαν µια από τις παλαιότερες θεωρίες προσωπικότητας, ο συµπεριφορισµός µπορεί να αποδοθεί αρχικά στον Descartes, ο οποίος εισήγαγε την έννοια του ερεθίσµατος και αποκάλεσε τον άνθρωπο «µηχανή», εξαρτώµενη από τα εξωτερικά γεγονότα και του οποίου η ψυχή είναι το φάντασµα στην µηχανή. Αν και οι περισσότερες θεωρίες λειτουργούν έως κάποιο βαθµό µε την υπόθεση ότι οι άνθρωποι έχουν κάποιου είδους ελεύθερη βούληση και πως είναι ηθικά σκεπτόµενες οντότητες, ο συµπεριφορισµός αρνείται να δεχθεί τις εσωτερικές διεργασίες του ατόµου. Στο µυαλό του συµπεριφοριστή, ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα περισσότερο, από έναν απλό διαµεσολαβητή µεταξύ της συµπεριφοράς και του περιβάλλοντος. Ο συµπεριφορισµός δηµιουργήθηκε από τον John B. Watson στις αρχές του 20 ου αιώνα και αποτελεί την πρώτη προσπάθεια σχηµατισµού µιας συνεπούς θεωρίας µάθησης, τουλάχιστον στην σύγχρονη υτική κοινωνία. ιάφορες παραλλαγές προέκυψαν τις επόµενες δεκαετίες από πολλούς ερευνητές, συµπεριλαµβανοµένων των Thorndike, Tolman, Guthrie, Hull, Skinner αλλά και από άλλους. Από την οπτική του συµπεριφοριστή, πέντε υποθέσεις λαµβάνονται ως ορθές: Εστίαση στην συµπεριφορά, η οποία µπορεί να παρατηρηθεί σε αντίθεση µε τις εσωτερικές νοητικές διαδικασίες (τις οποίες ο Watson αποκαλούσε «µαύρο κουτί»). Εάν έχει πραγµατοποιηθεί µάθηση, τότε κάποιου είδους εξωτερική συµπεριφορά θα παρατηρηθεί. Η συµπεριφορά αυτή µπορεί να παρατηρηθεί, να µελετηθεί και να µετρηθεί αντικειµενικά, δηλαδή από περισσότερους από έναν ερευνητές ταυτόχρονα. Για αυτό το λόγο, ο συµπεριφορισµός είναι επίσης γνωστός ως «ψυχολογία ερεθίσµατος-απόκρισης» Το περιβάλλον είναι ο δηµιουργός της µάθησης και της συµπεριφοράς και όχι κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Αρχές όπως η σχετικότητα και η ενίσχυση είναι βασικές για την περιγραφή της διαδικασίας της µάθησης Εκτίµηση των ικανοτήτων των µαθητών για την εξακρίβωση του σηµείου στο οποίο θα πρέπει να ξεκινήσουν οι οδηγίες Έµφαση στην τελειοποίηση αρχικών βηµάτων πριν να προχωρήσουµε σε πιο πολύπλοκα επίπεδα 2.2 Βασικά χαρακτηριστικά Ο συµπεριφορισµός επικεντρώνεται στον τρόπο µε τον οποίο σχηµατίζεται, ενδυναµώνεται και διατηρείται ο συσχετισµός µεταξύ του ερεθίσµατος και της απόκρισης. εν απασχολείται καθόλου µε την εξακρίβωση της δοµής της γνώσης του µαθητή, αλλά ούτε και µε τις διανοητικές διαδικασίες που αυτός χρησιµοποιεί. Ο µαθητής χαρακτηρίζεται ως αντιδραστικός σε 10

11 συνθήκες του περιβάλλοντος, περιβάλλοντός του. δηλαδή δεν αναλαµβάνει ενεργό ρόλο στην διερεύνηση του Επειδή η συµπεριφορά, σύµφωνα µε τους συµπεριφοριστές, είναι αποτέλεσµα αντίδρασης σε περιβαλλοντικά ερεθίσµατα, µπορεί να τροποποιηθεί µέσω της σχεδίασης του κατάλληλου περιβάλλοντος. Οι άνθρωποι αντιδρούν µε τον ίδιο τρόπο σε µια διαρρύθµιση περιβαλλοντικών συνθηκών και για αυτό είναι απαραίτητο να βρούµε τις σωστές περιβαλλοντικές συνθήκες, για την πρόκληση της σωστής (επιθυµητής) αντίδρασης. Η µνήµη δεν απασχολεί τυπικά τους συµπεριφοριστές. Αν και η απόκτηση «συνηθειών» συζητείται, δίνεται λίγη σηµασία στο πως αυτές οι συνήθειες αποθηκεύονται ή ανακαλούνται για µελλοντική χρήση. Η λήθη αποδίδεται στην µη-χρήση µιας απόκρισης µε το πέρασµα του χρόνου. Η περιοδική επανάληψη και εξάσκηση βοηθάει στην διατήρηση της ετοιµότητας του µαθητή να αντιδράσει. Ο όρος «µεταφορά γνώσης» αναφέρεται στην εφαρµογή των νεοαποκτηθέντων γνώσεων σε καινούργιες καταστάσεις και µε νέους τρόπους, αλλά και στον τρόπο µε τον οποίο η παλαιότερη γνώση επηρεάζει την µάθηση. Στις συµπεριφορικές θεωρίες µάθησης, η µεταφορά είναι αποτέλεσµα της γενίκευσης. Καταστάσεις οι οποίες περιλαµβάνουν απολύτως ίδια ή παρόµοια χαρακτηριστικά, επιτρέπουν στις συµπεριφορές να µεταφέρουν στοιχεία από την µία κατάσταση στην άλλη. Για παράδειγµα, ένας µαθητής ο οποίος έµαθε να αναγνωρίζει και να κατηγοριοποιεί την φτελιά, παρουσιάζει µεταφορά γνώσης όταν κατηγοριοποιεί το σφενδάµι χρησιµοποιώντας την ίδια διαδικασία. Οι οµοιότητες µεταξύ της φτελιάς και του σφενδαµιού επιτρέπουν στο µαθητή να εφαρµόσει την προηγούµενη εµπειρία µάθησης της κατηγοριοποίησης της φτελιάς, στην διαδικασία κατηγοριοποίησης του σφενδαµιού. 2.3 Η συνεισφορά στην εκπαίδευση Μια βασική συνεισφορά του συµπεριφορισµού ήταν η περισσότερο ανθρώπινη προσέγγιση στην εκπαίδευση. ιαπιστώθηκε πως οι ανταµοιβές που ακολουθούν την επιθυµητή συµπεριφορά είναι περισσότερο αποτελεσµατικές στην αύξηση της επιθυµητής συµπεριφοράς, από ότι η τιµωρία µετά από µια ανεπιθύµητη συµπεριφορά. Οι συµπεριφοριστές προσπαθούν να σχηµατίσουν στρατηγικές, οι οποίες είναι χρήσιµες για την δηµιουργία και την ενδυνάµωση συσχετίσεων ερεθίσµατος-απόκρισης και περιλαµβάνουν την χρήση πληροφοριακών εναυσµάτων, εξάσκησης και ενίσχυσης. Αυτές οι στρατηγικές έχουν γενικά αποδειχθεί αξιόπιστες και αποτελεσµατικές στην διευκόλυνση της µάθησης που περιλαµβάνει διακρίσεις (ανάκληση γεγονότων), γενικοποιήσεις (ορισµός και αναπαράσταση ιδεών), συσχετίσεις (εφαρµογή επεξηγήσεων) και την δηµιουργία αλυσίδων (η αυτόµατη εκτέλεση µια συγκεκριµένης διαδικασίας). Ωστόσο, γενικά θεωρείται πως οι συµπεριφοριστικές αρχές δεν µπορούν να επεξηγήσουν πλήρως την απόκτηση ανωτέρου επιπέδου ικανοτήτων ή αυτών που απαιτούν βαθύτερη επεξεργασία (όπως η ανάπτυξη µιας γλώσσας, η επίλυση προβληµάτων και η κριτική σκέψη). Πολλά από τα βασικά συµπεράσµατα και χαρακτηριστικά του συµπεριφορισµού, βρίσκονται ενσωµατωµένα στην σύγχρονη σχεδίαση διδακτικών πρακτικών. Ο συµπεριφορισµός 11

12 αποτέλεσε την βάση για την σχεδίαση πολλών από τα αρχικά οπτικοακουστικά µέσα και προκάλεσε την δηµιουργία πολλών διδακτικών στρατηγικών, όπως οι µηχανές µάθησης του Skinner. Ο Skinner πίστευε πως ο απόλυτος στόχος της εκπαίδευσης είναι η µάθηση στο άτοµο συµπεριφορών, οι οποίες θα εξασφάλιζαν την προσωπική του επιβίωση, καθώς και την επιβίωση του πολιτισµού και του είδους. Ο ρόλος του δασκάλου, σύµφωνα µε αυτήν την οπτική, είναι να παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον, το οποίο προκαλεί τις επιθυµητές συµπεριφορές και εκµηδενίζει τις ανεπιθύµητες. Πιο συγκεκριµένα, οι συµπεριφοριστικές θεωρίες πιστεύουν ότι η δουλειά του δασκάλου /σχεδιαστή διδακτικής είναι : να εξακριβώσει ποια εναύσµατα προκαλούν επιθυµητές αποκρίσεις να οργανώσει καταστάσεις εξάσκησης, στις οποίες η παρακίνηση θα συνδέεται µε τα ερεθίσµατα-στόχους, τα οποία αρχικά δεν έχουν προκαλούµενη ισχύ, αλλά τα οποία αναµένεται να προκαλέσουν τις αποκρίσεις στο «φυσικό» περιβάλλον να δηµιουργήσει τις κατάλληλες περιβαλλοντικές καταστάσεις, ώστε οι µαθητές να δίνουν τις σωστές αποκρίσεις κατά την παρουσία των ερεθισµάτων-στόχων και να δέχονται ενίσχυση για αυτές τους τις αποκρίσεις 2.4 Κριτική του συµπεριφορισµού Ο συµπεριφορισµός έχει υποστεί αρκετή κριτική, η οποία περιλαµβάνει τα εξής σηµεία : Ο συµπεριφορισµός δεν δικαιολογεί όλα τα είδη της µάθησης, αφού δεν ασχολείται µε τις ενέργειες του µυαλού Ο συµπεριφορισµός δεν εξηγεί την αναγνώριση νέων γλωσσικών σχεδίων από τα παιδιά και για την οποία δεν υπάρχει µηχανισµός ενίσχυσης Οι έρευνες έχουν δείξει πως τα ζώα προσαρµόζουν τα ενισχυµένα σχέδια σε καινούργιες πληροφορίες. Για παράδειγµα, ένα ποντίκι µπορεί να µεταβάλλει την συµπεριφορά του για να αντιδράσει σε αλλαγές στην διαρρύθµιση ενός λαβύρινθου, τον οποίο είχε µάθει µέσω της ενίσχυσης H έννοια της αµοιβής και της τιµωρίας είναι υποκειµενική και ελλοχεύει έτσι ο κίνδυνος ενίσχυσης µη-επιθυµητής συµπεριφοράς H αγνόηση της σχέσης µεταξύ του δασκάλου και του µαθητή Υπάρχει ο κίνδυνος ο µαθητής να συσχετίσει την µάθηση µε την ανταµοιβή (δηλαδή, ο µαθητής να συµµετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία για την ανταµοιβή και όχι για την απόκτηση γνώσης) Ο συµπεριφορισµός µπορεί να διακριθεί σε τρεις βασικές τάσεις, τόσο ιδεολογικά όσο και χρονολογικά, η κάθε µία από τις οποίες έχει τους εκφραστές και υποστηρικτές της. 12

13 2.5 Κλασικός συµπεριφορισµός Ο κλασικός συµπεριφορισµός ή θεωρία της κλασικής υποκατάστασης ή θεωρία της κλασικής εξαρτηµένης µάθησης, έχει κύριο εκφραστή τον Ivan Pavlov, ο οποίος θεωρείται σήµερα ότι έθεσε τα θεµέλια της συµπεριφοριστικής ψυχολογίας (µαζί µε τον Ρώσο φυσιολόγο Sechenov, αλλά και τον C. Darwin) Η βιογραφία του Pavlov Ο Ivan Petrovitch Pavlov γεννήθηκε στις 14 Σεπτεµβρίου, το 1849 στο Ryazan. Ο πατέρας του ήταν ιερέας και για αυτό η αρχική εκπαίδευση του Ivan πραγµατοποιήθηκε σε εκκλησιαστικό σχολείο και αργότερα σε θεολογικά σεµινάρια. Στην ηλικία των 21 χρόνων (το 1870) ξεκίνησε τις σπουδές του στην φυσιολογία και σε άλλες φυσικές επιστήµες. Το 1879 τις ολοκλήρωσε στην Ιατρική και Χειρουργική ακαδηµία. Από εκεί, έλαβε µια υποτροφία που του επέτρεπε να συνεχίσει τις σπουδές και την έρευνά του, και το 1883 έλαβε το ντοκτορά του για την έρευνα πάνω στα νεύρα της καρδιάς. Αυτή η έρευνα έδειξε πως υπήρχε µια αντανακλαστική διάρθρωση στην λειτουργία της καρδιάς και της κυκλοφορίας. Το 1890, ο Pavlov ξεκίνησε την οργάνωση του τµήµατος φυσιολογίας και του ινστιτούτου πειραµατικής ιατρικής. Συνέχισε την έρευνά του για τα επόµενα 45 χρόνια µέχρι τον θάνατό του. Το 1903 παρουσίασε µια εργασία στο ιεθνές Ιατρικό Συνέδριο στην Μαδρίτη πάνω στην «Πειραµατική Φυσιολογία και Ψυχοπαθολογία των ζώων». Σε αυτήν όρισε την εξαρτηµένη αντανακλαστική αντίδραση και άλλα αντανακλαστικά, και έδειξε πως ένα εξαρτηµένο αντανακλαστικό µπορεί να θεωρηθεί σαν µια στοιχειώδες ψυχολογική και φυσιολογική διαδικασία. Η εργασία του Pavlov ήταν εξαιρετική και µε τους µαθητές του µελέτησε πολλές όψεις των αντανακλαστικών και άλλων θεµάτων. Έλαβε πολλά βραβεία, συµπεριλαµβανοµένου και του βραβείου Νόµπελ το 1904, αλλά και το 1912 του τιµητικού ντοκτορά του πανεπιστηµίου του Cambridge. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 1936 σε ηλικία 87 χρονών Η θεωρία του Pavlov Ο Pavlov επικεντρώθηκε στην µελέτη των αντανακλαστικών και διερεύνησε το κατά πόσο τα αντανακλαστικά µπορούν να τροποποιηθούν µέσω της µάθησης. Εφάρµοσε τα πειράµατά του σε σκυλιά, πιστεύοντας πως µπορούσε να τους προσδώσει µια νέα συµπεριφορά, µέσα από τον σχηµατισµό µια σχέσης εξάρτησης ανάµεσα στο άσχετο εξαρτηµένο ερέθισµα (ένα κουδούνι) και στην αντίδραση (έκκριση σάλιου), η οποία προκαλούνταν συνήθως από ένα φυσικό ερέθισµα όπως η προσφορά τροφής. Το 1927 ο Pavlov, ξεκίνησε να διερευνά την µάθηση µέσω της κλασικής υποκατάστασης. Αρχικά τα σκυλιά παρήγαγαν σάλιο µόνο όταν έτρωγαν. Αργότερα, ο Pavlov 13

14 παρατήρησε πως τα σκυλιά παρήγαγαν σάλιο και όταν µετέφερε το φαγητό µέσα στο δωµάτιο. Αναρωτήθηκε γιατί συνέβη αυτή η αλλαγή. Ξεκίνησε να πειραµατίζεται µε διάφορα ερεθίσµατα, όπως το να χτυπάει ένα κουδούνι ακριβώς πριν δώσει τροφή στα σκυλιά και τελικά κατόρθωσε να κάνει τα σκυλιά να εκκρίνουν σάλιο και µόνο στο άκουσµα του κουδουνιού. Ο Pavlov ανέπτυξε συγκεκριµένη ορολογία για να περιγράψει τα όσα έβλεπε στα πειράµατά του. Έτσι, ένα ανεξάρτητο ερέθισµα όπως η τροφή, παράγει ένα ενστικτώδες αντανακλαστικό, όπως η έκκριση σάλιου πριν το φαγητό. Η έκκριση του σάλιου ονοµάστηκε ανεξάρτητη αντανακλαστική αντίδραση, επειδή ο σκύλος δεν την είχε διδαχθεί από κάπου αλλά παραγόταν αυτόµατα. Το κουδούνι, ένας ουδέτερος ήχος για τον σκύλο παλιότερα, ονοµάστηκε άσχετο ή εξαρτηµένο ερέθισµα και η έκκριση σάλιου τώρα ονοµαζόταν εξαρτηµένη αντανακλαστική αντίδραση, εξαιτίας της σχέσης εξάρτησης που είχε σχηµατιστεί µεταξύ των δύο. Ο Pavlov διαπίστωσε επίσης πως όσο µικρότερος ήταν ο χρόνος µεταξύ του ερεθίσµατος και της απόκρισης, τόσο πιο γρήγορα θα µπορούσε να αναπτυχθεί µια εξαρτηµένη αντανακλαστική αντίδραση. Αναφερόταν στην χρονική περίοδο µεταξύ του ερεθίσµατος και της απόκρισης ως σχετικότητα του ερεθίσµατος. Μέσα από τα πειράµατά του, ο Pavlov, ανέπτυξε κάποιες βασικές αρχές οι οποίες διέπουν την εξαρτηµένη αντανακλαστική µάθηση και είναι γνωστές ως νόµοι της µάθησης. Οι κυριότεροι από αυτούς τους νόµους είναι : Απόσβεση: Αν στο σκυλί παρουσιαζόταν µόνο το εξαρτηµένο ερέθισµα (δηλαδή ο ήχος του κουδουνιού) χωρίς, κατά διαστήµατα, να ενισχύεται από την παρουσίαση του ανεξάρτητου ερεθίσµατος (δηλαδή της τροφής), τότε παρατηρούνταν ότι η εξαρτηµένη αντανακλαστική αντίδραση (δηλαδή η έκκριση σάλιου) µειωνόταν και ήταν πιθανή η βαθµιαία εξαφάνισή της. Αυθόρµητη ανάκαµψη: Ο Pavlov παρατήρησε πως η εξαφάνιση της εξαρτηµένης αντανακλαστικής αντίδρασης δεν είναι οριστική, διότι µετά από µια περίοδο, ενδέχεται η ίδια αντίδραση να εκδηλωθεί και πάλι. Γενίκευση του ερεθίσµατος: Το σκυλί µετά την απόκτηση της εξαρτηµένης αντανακλαστικής µάθησης, µπορούσε να αντιδρά µε τον ίδιο τρόπο (δηλαδή µε την έκκριση σάλιου) όχι µόνο στον ήχο του κουδουνιού, αλλά και σε άλλα παρόµοια ερεθίσµατα (όπως στο άναµµα ενός λαµπτήρα). ιάκριση του ερεθίσµατος: Σε κάποιες περιπτώσεις, το σκυλί δεν αντιδρούσε σε παρεµφερή ερεθίσµατα παρά µόνο στο ερέθισµα µε το οποίο είχε συνδεθεί η µάθηση (δηλαδή τον ήχο του κουδουνιού). Το πρόβληµα µε την θεωρία του Pavlov ήταν πως αδυνατούσε να λάβει υπόψη την ενεργητική φύση ενός οργανισµού και την επίδραση που µπορεί να έχει αυτή στο περιβάλλον αλλά και σε άλλους οργανισµούς στο περιβάλλον. Έτσι, πολλοί ερευνητές διαφώνησαν µε την θεωρία του και παρουσίασαν άλλες επεξηγήσεις του φαινοµένου της µάθησης. 14

15 2.6 Συµπεριφορισµός Ο συµπεριφορισµός ενδιαφέρεται κυρίως για την συµπεριφορά πάρα για την σκέψη, το συναίσθηµα ή την γνώση. Επικεντρώνεται στα στοιχεία της συµπεριφοράς που είναι αντικειµενικά και µπορούν να παρατηρηθούν. Όλες οι συµπεριφοριστικές θεωρίες περιλαµβάνουν κάποιο είδος µηχανισµού ερεθίσµατος-αντίδρασης, που επεξηγεί την διαδικασία της µάθησης. Ο συµπεριφορισµός προέρχεται από την έρευνα του John B. Watson, ενός αµερικάνου ψυχολόγου. Ο Watson πίστευε πως η ψυχολογία θα έπρεπε να ασχολείται µόνο µε την µελέτη της συµπεριφοράς και δεν τον ενδιέφερε καθόλου το πνεύµα ή η ανθρώπινη συνείδηση. Το θεωρούσε πολύ σηµαντικό να µελετάµε τον άνθρωπο αντικειµενικά, όπως µελετάµε τα ζώα. Η έρευνα του Watson βασίζεται στα πειράµατα του Ivan Pavlov και στην θεωρία της κλασικής υποκατάστασης. Σήµερα, ο συµπεριφορισµός σχετίζεται κυρίως µε το όνοµα του B.F. Skinner, ο οποίος δηµιούργησε την φήµη του µέσω της δοκιµής των θεωριών του Watson στο εργαστήριο. Ο Skinner ουσιαστικά απέρριπτε την έµφαση που έδινε ο Watson στα αντανακλαστικά και στην υποκατάσταση. Ο Skinner πίστευε πως οι άνθρωποι αντιδρούν στο περιβάλλον τους, αλλά επιδρούν και πάνω του για να παράγουν συγκεκριµένες συνέπειες. Έτσι, συµµετέχουν σε ένα βρόγχο ανάδρασης που αποτελεί σηµαντικό κοµµάτι ενός µεγαλύτερου συστήµατος. Ο Skinner ανέπτυξε την θεωρία της συντελεστική υποκατάστασης, σύµφωνα µε την οποία δρούµε µε τον τρόπο που δρούµε επειδή αυτού του είδους η συµπεριφορά είχε κάποιες ευνοϊκές συνέπειες στο παρελθόν Βασικές Θέσεις Ο συµπεριφορισµός είναι «φυσικός». Αυτό σηµαίνει ότι ο υλικός κόσµος είναι η απόλυτη πραγµατικότητα και πως τα πάντα µπορούν να εξηγηθούν µε βάση τους φυσικούς νόµους. Ο άνθρωπος δεν διαθέτει ψυχή ή πνεύµα, παρά µόνο ένα µυαλό το οποίο αντιδρά σε εξωτερικά ερεθίσµατα Κεντρικός άξονας του συµπεριφορισµού είναι ότι οι σκέψεις, τα συναισθήµατα και οι νοητικές διαδικασίες, δεν καθορίζουν αυτά που κάνουµε. Ο συµπεριφορισµός βλέπει την συµπεριφορά σαν αποτέλεσµα της υποκατάστασης. Οι άνθρωποι είναι βιολογικές µηχανές και δεν δρουν συνειδητά, αλλά αντιδρούν σε ερεθίσµατα Ο συµπεριφορισµός διδάσκει ότι δεν είµαστε υπόλογοι των πράξεών µας. Εάν είµαστε απλές µηχανές, δίχως ψυχή και πνεύµα, που αντιδρούν σε ερεθίσµατα και επιδρούν στο περιβάλλον για την πραγµατοποίηση στόχων, τότε ότι κάνουµε είναι αναπόφευκτο Ο συµπεριφορισµός είναι χειραγωγός. εν αναζητά µόνο να κατανοήσει την ανθρώπινη συµπεριφορά, αλλά να την προβλέψει και να την ελέγξει. Από τις θεωρίες του, ο Skinner ανέπτυξε την ιδέα της «διαµόρφωσης». Μέσω του ελέγχου των ανταµοιβών και των τιµωριών, µπορείς να διαµορφώσεις την συµπεριφορά ενός άλλου ατόµου 15

16 Thorndike. Άλλοι πολύ σηµαντικοί ερευνητές του συµπεριφορισµού, ήταν ο Guthrie και ο Ο συµπεριφορισµός πριν από τον Skinner Οι παλιότερες θεωρίες του συµπεριφορισµού έχουν υποβαθµιστεί, κατέχοντας απλώς ιστορική σηµασία και θεωρούνται σαν αποτυχηµένες προσπάθειες επεξήγησης της διαδικασίας της µάθησης. Η αποτυχία δεν οφείλεται τόσο στην ανακρίβεια του µηχανισµού ερεθίσµατοςαντίδρασης, όσο στην ανεπάρκειά του. Μπορούν να χρησιµοποιηθούν για την επεξήγηση κάποιων συµπεριφορών, αλλά η γενικότητά τους είναι τροµερά περιορισµένη Ο συµπεριφορισµός του Skinner Ο Skinner είναι γνωστός στην ιστορία της ψυχολογίας ως µεγάλος δηµιουργός συστηµάτων. Ίσως, η σπουδαιότερη συνεισφορά του να είναι η περιγραφή της επίδρασης της ενίσχυσης στις αποκρίσεις και η εφαρµογή των αποτελεσµάτων των ερευνών του τόσο σε ξεχωριστά άτοµα, όσο και σε διάφορες κοινωνικές οµάδες. Θα αναφερθούµε σε αυτόν και το έργο του εκτενέστερα παρακάτω. 2.7 Σηµαντικότεροι εκπρόσωποι του συµπεριφορισµού John B. Watson Η βιογραφία του John B. Watson Ο John Broadus Watson γεννήθηκε το 1878 στο Greenville, της νότιας Carolina, στους Emma και Pickens Watson. Πήρε το πτυχίο του από το πανεπιστήµιο του Chicago και το 1903 έλαβε το ντοκτορά του. Λίγο αργότερα, έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο τµήµα Ψυχολογίας του πανεπιστηµίου John Hopkins. Έγραψε µια εργασία πάνω στην σχέση που υπάρχει µεταξύ της συµπεριφοράς του λευκού ποντικού και της ανάπτυξης του νευρικού συστήµατος. Στα πρώτα χρόνια του 20 ου αιώνα, στο πεδίο της ψυχολογίας επικρατούσε διαφωνία στις απόψεις που αφορούσαν την φύση της συνείδησης και των µεθόδων µελέτης αυτής. Το 1913 στο πανεπιστήµιο Columbia, ο Watson έδωσε µια διάλεξη µε τίτλο «Η ψυχολογία όπως την βλέπει ο συµπεριφοριστής». Πίστευε πως το πρόβληµα ήταν η χρήση αρχαϊκών µεθόδων όπως η ενδοσκόπηση, και το ακατάλληλο του θέµατος του αντικειµένου. Αντίθετα, πρότεινε την ιδέα µιας αντικειµενικής µελέτης της συµπεριφοράς, την οποία αποκάλεσε «συµπεριφορισµό». Έβλεπε την ψυχολογία, ως την µελέτη των πράξεων των ανθρώπων µε την ικανότητα να προβλέπει και να ελέγχει τις πράξεις αυτές. Αυτή η καινούργια ιδέα έγινε γνωστή ως η θεωρία του συµπεριφορισµού. Η θεωρία του Watson για τον συµπεριφορισµό θεωρήθηκε ριζοσπαστική και έµεινε γνωστή για την ακραία αντιπνευµατικότητα της, την βασική υποβάθµιση της σκέψης στην παραγωγή αποκρίσεων και την κάπως απλοϊκή εξάρτησή της από τις υπό συνθήκες αντιδράσεις. Στις αρχικές του έρευνες, ο Watson χρησιµοποίησε ζώα ως υποκείµενα και στην συνέχεια µεταπήδησε στην µελέτη της ανθρώπινης συµπεριφοράς και των συναισθηµάτων, στο πανεπιστήµιο John Hopkins. Ήθελε να αναπτύξει τεχνικές που θα του επέτρεπαν να υποκαθιστά και να 16

17 ελέγχει τα συναισθήµατα των ανθρωπίνων υποκειµένων. Θεωρούσε ότι τα παιδιά έχουν τρεις βασικές συναισθηµατικές αντιδράσεις : τον φόβο, την οργή και την αγάπη. Κάποια στιγµή εγκατέλειψε την ακαδηµαϊκή του καριέρα και έστρεψε το ενδιαφέρον του στον τοµέα της διαφήµισης. Πέθανε το 1958 σε ηλικία 80 χρονών Η θεωρία του Watson Ο Watson ήταν ο πρώτος που χρησιµοποίησε τον όρο «συµπεριφορισµός», το 1913 (Watson, 1913). Ο συµπεριφορισµός θεωρεί πως η συµπεριφορά µπορεί να παρατηρηθεί και να συσχετισθεί µε άλλα παρατηρήσιµα γεγονότα. Έτσι, υπάρχουν γεγονότα που προηγούνται αλλά και ακολουθούν την συµπεριφορά. Ο σκοπός του συµπεριφορισµού, είναι να εξηγήσει την σχέση µεταξύ των ερεθισµάτων, της συµπεριφοράς και των συνεπειών (ανταµοιβή, τιµωρία ή ουδετερότητα). Η θεωρία του Watson ενδιαφερόταν κυρίως για την επίδραση των ερεθισµάτων. Πολλές από τις ιδέες του προήλθαν από τα πειράµατα που έκανε ο Pavlov σε ζώα και από την θεωρία της κλασικής υποκατάστασης Τα βασικά σηµεία της θεωρίας του Watson Ήταν αντίθετος µε τις απόψεις περί ψυχής και πνεύµατος Χρησιµοποίησε την έννοια της σχετικότητα για να επεξηγήσει την διαδικασία της µάθησης Θεωρούσε το συναίσθηµα σαν άλλο ένα παράδειγµα κλασικής υποκατάστασης Απέρριπτε την ιδέα των ατοµικών διαφορών Θεωρούσε πως οι πολύπλοκες συµπεριφορές προέρχονταν από συνδυασµούς αναγνωρίσιµων αντανακλαστικών Ήταν ο κύριος υποστηρικτής της έννοιας της «ανατροφής» και πίστευε πως όλες οι ανθρώπινες διαφορές είναι αποτέλεσµα της µάθησης Πίστευε πως η εξάσκηση ενισχύει την µάθηση Αν και η θεωρία του Watson δεν κατάφερε να εξηγήσει επακριβώς την διαδικασία την ανθρώπινης µάθησης, η έρευνά του θεωρείται πλέον πως αποτελεί τα πρώτα στάδια ανάπτυξης της µαθησιακής επιστήµης Edward L. Thorndike Η βιογραφία του Thorndike Ο Edward Lee Thorndike, ένας αµερικάνος πρωτοπόρος στην συγκριτική ψυχολογία, γεννήθηκε στον Lowell, στη Massachusetts, το 1874, στην οικογένεια ενός µεθοδιστή ιερέα. Ενδιαφέρθηκε για το πεδίο της ψυχολογίας µετά από την ανάγνωση του «Αρχές της Ψυχολογίας», από τον William James και αφού αποφοίτησε από το πανεπιστήµιο Weslyan, µπήκε στο Harvard για να µελετήσει υπό τον James. O Thorndike δεν ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στο Harvard. Αργότερα, µεταφέρθηκε στο πανεπιστήµιο της Columbia, όπου και ολοκλήρωσε το Ph.D. 17

18 του. Το 1898, του απονεµήθηκε το ντοκτορά πάνω στην εργασία του «Η νοηµοσύνη των ζώων : Μια πειραµατική έρευνα για τις συσχετιζόµενες διαδικασίες στα ζώα», στην οποία κατέληγε πως η πειραµατική προσέγγιση είναι ο µόνος τρόπος για να κατανοήσουµε την µάθηση και διατύπωσε το διάσηµο «νόµο της επίδρασης». Μετά την αποφοίτηση, ο Thorndike πέρασε ένα χρόνο στο κολέγιο για γυναίκες του Case Western Reserve στο Cleveland του Ohio. Έπειτα, έγινε καθηγητής ψυχολογίας στο κολέγιο καθηγητών του πανεπιστηµίου της Columbia, µελετώντας την ανθρώπινη µάθηση, εκπαίδευση και πνευµατική εξάσκηση. Παρέµεινε στο Columbia για το υπόλοιπο της καριέρας του. Η πρωτοποριακές έρευνες του Thorndike στα πεδία της εκπαίδευσης των ζώων αλλά και των ανθρώπων είναι από τις πιο θεµελιώδεις στην ιστορία της ψυχολογίας. Το 1912, αναγνωρίστηκε για τα επιτεύγµατά του και ψηφίστηκε πρόεδρος της Αµερικάνικης Ψυχολογικής Ένωσης. Το 1934, η Αµερικάνικη Ένωση για την Πρόοδο της Επιστήµης τον ψήφισε ως τον µοναδικό κοινωνικό επιστήµονα για να ηγηθεί αυτής της οργάνωσης. Ο Thorndike βγήκε στην σύνταξη το 1939, αλλά εργαζόταν εντατικά µέχρι το θάνατό του το Η δουλειά του αποτέλεσε τεράστια επιρροή στις έρευνες του B.F. Skinner. Ο Thorndike ήταν σύγχρονος του Pavlov και του Watson. Εισήγαγε την έννοια της ενίσχυσης, την οποία ο Watson και ο Guthrie αγνόησαν. Η έρευνα του Thorndike δεν λαµβάνει συχνά την προσοχή που της αξίζει, εξαιτίας του ότι πολλές πτυχές της έχουν σχετιστεί µε τον Skinner. Οι έρευνες του Thorndike συχνά αποκαλούνται συσχετισµός ή θεωρία της συνδετικότητας, εξαιτίας της ιδέας ότι δεσµοί µεταξύ ερεθισµάτων και αποκρίσεων λαµβάνουν την µορφή νευρωνικών συνδέσεων. Η µάθηση περιλαµβάνει την εγκατάσταση συνδέσεων, ενώ η λησµονιά την απεγκατάσταση συνδέσεων. Ο Thorndike ήταν πολύ παραγωγικός και έκανε έρευνες στα πεδία των εκπαιδευτικών πρακτικών, της λεκτικής συµπεριφοράς, της συγκριτικής ψυχολογίας, της εξέτασης της νοηµοσύνης, του προβλήµατος της φυσικής ανατροφής, της µεταφοράς γνώσης (η θεωρία του προτείνει πως η µεταφορά γνώσης εξαρτάται από την παρουσία παρόµοιων στοιχείων στην αρχική και στις νέες µαθησιακές καταστάσεις, δηλαδή η µεταφορά γνώσης είναι πάντα συγκεκριµένη και όχι γενική) και των ποσοτικών µετρήσεων σε συνδυασµό µε τις θεωρίες µάθησης Η θεωρία του Thorndike Η µαθησιακή θεωρία του Thorndike αποτελεί την αρχική βάση ερεθίσµατος - απόκρισης πάνω στην οποία οικοδοµήθηκε η συµπεριφορική ψυχολογία. Η µεγαλύτερη συνεισφορά του Thorndike στην ψυχολογία, ήταν ο νόµος της επίδρασης, ο οποίος λέει πως οι αποκρίσεις που πραγµατοποιούνται ακριβώς πριν από µια επιθυµητή κατάσταση είναι περισσότερο πιθανές να επαναληφθούν, ενώ αντίθετα οι αποκρίσεις που πραγµατοποιούνται λίγο πριν από µια δυσάρεστη κατάσταση είναι περισσότερο πιθανές να µην επαναληφθούν. Μια άλλη συνεισφορά του, ήταν η απόρριψη της νόησης πως ο άνθρωπος είναι απλώς άλλο ένα ζώο µε λογική. Πίστευε πως η νοηµοσύνη θα έπρεπε να ορίζεται µόνο µέσα από την ικανότητα του οργανισµού να δηµιουργεί συνδέσεις (συσχετίσεις). 18

19 Thorndike είναι οι εξής : Κάποιοι επιπλέον νόµοι που προκύπτουν από την µαθησιακή θεωρία του Πολλαπλή απόκριση: σε κάθε κατάσταση, ένας οργανισµός µπορεί να αντιδράσει µε διάφορους τρόπους, εάν η πρώτη αντίδρασή του δεν τον φέρει απευθείας σε µια πιο ευχάριστη κατάσταση. Η επίλυση προβληµάτων πραγµατοποιείται µέσω της δοκιµής και του λάθους (trial and error). Στάση ή Τάση: αποτελεί ένα τρόπο συµπεριφοράς ή αντίδρασης στον οποίο δείχνει προτίµηση ο οργανισµός. Είναι µοναδικός για κάθε είδος ή για κάθε οµάδα σχετιζόµενων ειδών και µπορεί να καθορίζεται κοινωνικά και πολιτισµικά στους ανθρώπους. ιάκριση των στοιχείων: ο Thorndike παρατήρησε πως η οντότητα που µαθαίνει µπορεί να φιλτράρει άσχετες πτυχές µιας κατάστασης και να αντιδρά µόνο σε σηµαντικά στοιχεία της. Αντίδραση κατά αναλογία: σε ένα νέο πλαίσιο, αντιδράσεις από ένα σχετιζόµενο ή παρόµοιο πλαίσιο µπορεί να µεταφερθούν στο καινούργιο. Συχνά αυτό αποκαλείται «θεωρία των όµοιων στοιχείων». Συσχετιζόµενη µετατόπιση: είναι δυνατόν να µετατοπίσεις κάθε απόκριση από το ένα ερέθισµα στο άλλο Νόµος της ετοιµότητας: µια σειρά από αντιδράσεις µπορούν να αποτελέσουν αλυσίδα για να ικανοποιήσουν κάποιο στόχο, γιατί αλλιώς προκαλεί ενόχληση η παρεµπόδιση της εκπλήρωσής του Νόµος της εξάσκησης: οι συνδέσεις ερεθισµάτων και αποκρίσεων δυναµώνουν µέσω της εξάσκησης Η νοηµοσύνη αποτελεί συνάρτηση του αριθµού των συνδέσεων που δηµιουργήθηκαν Η µεταφορά γνώσης πραγµατοποιείται εξαιτίας προηγούµενων καταστάσεων που έχουν αντιµετωπιστεί Κάποιες µετέπειτα έννοιες που εισήχθηκαν στη θεωρία του Thorndike τόσο από τον ίδιο όσο και από άλλους µελετητές είναι: Ιδιοκτησία: Οι συνδέσεις δηµιουργούνται πιο εύκολα εάν το άτοµο κατανοήσει πως το ερέθισµα και η αντίδραση πηγαίνουν µαζί (αρχές Gestalt) Πολικότητα: Οι συνδέσεις ενισχύονται πιο εύκολα προς την αρχική κατεύθυνση στην οποία δηµιουργήθηκαν παρά προς την αντίθετη Εύρος επίδρασης: Η ενίσχυση δεν επηρεάζει µόνο την σύνδεση που την προκάλεσε, αλλά επηρεάζει και προσωρινά τις γειτονικές συνδέσεις Ο Thorndike ήθελε η θεωρία του να είναι µια γενική θεωρία µάθησης για τους ανθρώπους και τα ζώα. Τον ενδιέφερε η εφαρµογή της στην εκµάθηση µαθηµατικών (Thorndike, 1922), ορθογραφίας και ανάγνωσης (Thorndike, 1921), µέτρησης της νοηµοσύνης (Thorndike et al., 1927) και εκπαίδευσης των ενηλίκων (Thorndike et al., 1928). 19

20 Ο Thorndike έδωσε µεγάλη έµφαση στις συνέπειες των συµπεριφορών, προσδίδοντάς τους την ιδιότητα του καθοριστή του τι µαθαίνεται και τι όχι. Επιπλέον, εισήγαγε τις µελέτες των ζώων για την ικανοποίηση προβλέψεων που έκανε από την θεωρία του. Ακόµη, ήταν ο πρώτος που εφάρµοσε ψυχολογικές αρχές στην διαδικασία της διδασκαλίας. Ο Hull δέχθηκε την άποψη του Thorndike ότι οι συνδέσεις δηµιουργούνταν µεταξύ του ερεθίσµατος και της απόκρισης και όχι µεταξύ της ανταµοιβής και της απόκρισης. Αυτό αποτέλεσε και τον κεντρικό άξονα της θεωρίας του Hull Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Thorndike Το κλασικό παράδειγµα της θεωρίας ερεθίσµατος-απόκρισης του Thorndike είναι µια γάτα που µαθαίνει να δραπετεύει από ένα κουτί, πιέζοντας ένα µοχλό που βρίσκεται στο εσωτερικό του κουτιού. Μετά από αρκετή συµπεριφορά δοκιµής και λάθους, η γάτα µαθαίνει να συσχετίζει το πάτηµα του µοχλού (ερέθισµα) µε το άνοιγµα του κουτιού (απόκριση). Αυτή η σύνδεση Ε-Α δηµιουργείται διότι έχει σαν αποτέλεσµα µια ικανοποιητική κατάσταση (την απόδραση από το κουτί). Ο νόµος της εξάσκησης καθορίζει ότι η σύνδεση πραγµατοποιήθηκε διότι το ζευγάρωµα Ε-Α συνέβη πολλές φορές (νόµος της επίδρασης), ανταµείφθηκε (νόµος της επίδρασης) και σχηµάτισε µια ακολουθία αντιδράσεων (νόµος της ετοιµότητας) Edwin Guthrie Η βιογραφία του Guthrie Ο Guthrie γεννήθηκε το 1886, πήρε το Ph.D. του από το πανεπιστήµιο της Pennsylvania το 1912 και πέρασε την ακαδηµαϊκή του καριέρα στο πανεπιστήµιο της Washington. Πέθανε το 1959 σε ηλικία 73 χρονών Η θεωρία του Guthrie Όπως και ο Watson, έτσι και ο Guthrie απασχολούνταν αρκετά µε την αντικειµενικότητα και τα παρατηρίσιµα στοιχεία της συµπεριφοράς. Η συνεισφορά του µπορεί να συµπτυχθεί σε ένα βασικό νόµο ο οποίος λέει πως : το ερέθισµα ή ο συνδυασµός ερεθισµάτων που προκάλεσε µια αντίδραση θα οδηγήσει στην ίδια αντίδραση εάν επαναληφθεί. Πίστευε, πως ο δεσµός µεταξύ του ερεθίσµατος και της απόκρισης εγκαθιστόταν την πρώτη φορά ή καθόλου, και πως οι επαναλήψεις δεν ενισχύουν αλλά ούτε αποδυναµώνουν την σύνδεση. Ωστόσο, επειδή κάθε πρότυπο ερεθίσµατος είναι ελάχιστα διαφορετικό, πολλές επαναλήψεις απαιτούνται για την παραγωγή µιας γενικής αντίδρασης. Μία ενδιαφέρουσα αρχή που προκύπτει από την τοποθέτηση αυτή ονοµάζεται «postremity» και αναφέρει πως πάντα µαθαίνουµε το τελευταίο πράγµα που κάνουµε σαν αντίδραση σε συγκεκριµένο ερέθισµα. Η θεωρία του Guthrie προτείνει πως η λησµονιά είναι αποτέλεσµα παρασίτωνεµπλοκής, παρά του περάσµατος του χρόνου, καθώς τα ερεθίσµατα σχετίζονται µε καινούργιες αντιδράσεις. Επιπλέον, οι συνθήκες παραγωγής προηγούµενων αντιδράσεων µπορούν να 20

21 τροποποιηθούν εάν συσχετιστούν µε αποτρεπτικές αντιδράσεις όπως ο φόβος ή η κούραση. Ο ρόλος των κινήτρων είναι να δηµιουργήσει µια κατάσταση αφύπνισης και δραστηριότητας, η οποία θα παράγει αντιδράσεις οι οποίες µπορούν να υποκατασταθούν. Ο Guthrie αναφερόταν στους δεσµούς ερεθισµάτων και αποκρίσεων ως «συνήθειες». Το βασικότερο µειονέκτηµα της θεωρίας του, είναι πως δεν επεξηγεί γιατί αρχικά εκτελούνται κάποιες συγκεκριµένες συµπεριφορές. Ο Guthrie ήθελε η θεωρία του να αποτελέσει µια γενική θεωρία µάθησης, αν και η περισσότερη έρευνα που έκανε για να υποστηρίξει την θεωρία του έγινε µε ζώα. Τέλος, ο Guthrie προσπάθησε να εφαρµόσει την γενική εικόνα της θεωρίας του σε άτοµα µε διαταραχές προσωπικότητας Βασικά στοιχεία της θεωρίας του Guthrie Τα βασικά στοιχεία της θεωρίας του Guthrie ή αλλιώς της θεωρίας της µάθησης µε µία δοκιµή είναι οι εξής: Χρησιµοποίησε σχετικότητα για να επεξηγήσει την διαδικασία της µάθησης Η θεωρία του δεν επεξηγεί το γιατί µερικές φορές οι άνθρωποι δρουν διαφορετικά σε ίδιες καταστάσεις Πίστευε πως τα ερεθίσµατα και οι αντιδράσεις επηρεάζουν συγκεκριµένα αισθητηριακά- µηχανικά πρότυπα, δηλαδή αυτό που µαθαίνεται είναι οι κινήσεις και όχι οι συµπεριφορές Ελαχιστοποίησε την σηµασία της ενίσχυσης, επειδή συµβαίνει µετά από την εσωτερική συσχέτιση του ερεθίσµατος και της αντίδρασης Πίστευε πως µια συνήθεια µπορεί να αντικατασταθεί από µια περισσότερο επιθυµητή συνήθεια Η παλιά συνήθεια δεν ξεχνιέται, αλλά αντικαθίσταται, ώστε η καινούργια αντίδραση να πραγµατοποιείται στο µέλλον ιατύπωσε τρεις µεθόδους αντικατάστασης µιας παλιάς (ανεπιθύµητης) συνήθειας µε µια καινούργια : Μέθοδος εξάντλησης: µετά από πλήθος επαναλήψεων το ζώο κουράζεται τόσο που δεν µπορεί πλέον να παράγει την παλιά απόκριση και έτσι θα εφαρµοστεί µια καινούργια αντίδραση ή το ζώο δεν θα αντιδρά Μέθοδος κατωφλίου: αρχικά εισάγουµε µια ήπια µορφή του ερεθίσµατος (κάτω από το επίπεδο του κατωφλίου). Σταδιακά αυξάνουµε την ισχύ του ερεθίσµατος, µέχρι να είναι ανεχτό το πλήρες ερέθισµα και χωρίς να παράγεται η ανεπιθύµητη συµπεριφορά Μέθοδος των ασυµβίβαστων ερεθισµάτων: τοποθέτηση του ζώου σε µια κατάσταση στην οποία δεν µπορεί να παράγει την ανεπιθύµητη συµπεριφορά όταν του παρουσιάζεται το ερέθισµα 21

22 Παράδειγµα εφαρµογής της θεωρίας του Guthrie Το κλασικό πειραµατικό παράδειγµα για την θεωρία του Guthrie περιελάµβανε γάτες οι οποίες µάθαιναν να δραπετεύουν από ένα γυάλινο κουτί (Guthrie & Horton, 1946). Ο Guthrie χρησιµοποίησε ένα γυάλινο κουτί, διότι του επέτρεπε να φωτογραφίζει τις κινήσεις των γατών. Αυτές οι φωτογραφίες έδειχναν πως οι γάτες µάθαιναν να επαναλαµβάνουν την ίδια ακολουθία κινήσεων, η οποία συσχετιζόταν µε την επερχόµενη απόδραση από το κουτί. Η βελτίωση πραγµατοποιείται επειδή άσχετες κινήσεις ξεχνιούνται ή δεν περιλαµβάνονται στις ακολουθιακές συσχετίσεις Βασικές αρχές της θεωρίας του Guthrie Για να πραγµατοποιηθεί υποκατάσταση, ο οργανισµός πρέπει να αντιδρά ενεργά (δηλαδή να κάνει πράγµατα) Επειδή η µάθηση περιλαµβάνει την υποκατάσταση συγκεκριµένων κινήσεων, οι οδηγίες πρέπει να είναι συγκεκριµένες και απλοϊκές Η έκθεση σε πολλές παραλλαγές των ερεθισµάτων είναι επιθυµητή για την παραγωγή µιας γενικοποιηµένης αντίδρασης Η τελευταία απόκριση σε µια µαθησιακή κατάσταση θα πρέπει να είναι η σωστή, διότι θα είναι αυτή η οποία θα συσχετιστεί B. F. Skinner Η βιογραφία του Skinner O Burrhus Frederic Skinner γεννήθηκε 20 Μαρτίου του 1904 στην Susquehanna της Pennsylvania. O Skinner πήρε το πτυχίο στην αγγλική φιλολογία από το κολέγιο Hamilton, στην Νέα Υόρκη. Μετά από αρκετά ταξίδια, αποφάσισε να επιστρέψει στην σχολή του και πήρε το µάστερ στην ψυχολογία το 1930 και το ντοκτορά του το 1931 και τα δύο από το πανεπιστήµιο του Harvard. Παρέµεινε στο Harvard όπου και έκανε τις έρευνές του έως το Το 1936 µετακόµισε στην Minneapolis για να διδάξει στο πανεπιστήµιο της Minnesota. Εκεί γνώρισε και παντρεύτηκε την Yvonne Blue. Το 1945, µετακόµισε πάλι για να διδάξει αυτήν τη φορά στο τµήµα Ψυχολογίας του πανεπιστηµίου της Indiana, όπου και έγινε πρόεδρος του τµήµατος. Το 1948, τον προσκάλεσαν πίσω στο Harvard, όπου και παρέµεινε το υπόλοιπο της ζωής του. Ήταν πολύ δραστήριος άνθρωπος, διεξάγοντας έρευνες, επιβλέποντας εκατοντάδες υποψήφιους διδάκτορες και γράφοντας πολλά βιβλία. Στις 18 Αυγούστου του 1990, ο B.F. Skinner πέθανε από λευχαιµία κατορθώνοντας να γίνει ίσως ο πιο γνωστός ψυχολόγος, µετά από τον Sigmund Freud. 22

23 Η θεωρία του Skinner Ο Skinner δέχθηκε το µοντέλο της κλασικής υποκατάστασης που δηµιουργήθηκε από τον Pavlov και αναπτύχθηκε από τους Watson και Guthrie. Πίστευε όµως, πως αυτού του είδους η υποκατάσταση επεξηγούσε µόνο ένα µικρό τµήµα της ανθρώπινης και ζωικής συµπεριφοράς. Πίστευε, πώς οι περισσότερες αντιδράσεις των ανθρώπων δεν προέρχονται από οφθαλµοφανή ερεθίσµατα. Η έννοια της ενίσχυσης είχε ήδη προταθεί από τον Thorndike, και ο Skinner ανέπτυξε την ιδέα αυτή ακόµα περισσότερο. Η θεωρία του Skinner βασίζεται στην συντελεστική υποκατάσταση. Αυτό που διακρίνει την συντελεστική υποκατάσταση σε σχέση µε προηγούµενες µορφές συµπεριφορισµού (π.χ. Thorndike, Hull) είναι ότι: ο οργανισµός µπορεί να δηµιουργήσει απόκριση αυτοβούλως, δηλαδή χωρίς την ανάγκη εξωτερικού ερεθίσµατος. Ο οργανισµός, καθώς διεκπεραιώνει τις καθηµερινές του δραστηριότητες, βρίσκεται στην διαδικασία της επενέργειας στο περιβάλλον. Κατά την διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων, ο οργανισµός έρχεται σε επαφή µε ένα ειδικό ερέθισµα, που αποκαλείται ενισχυτικό ερέθισµα, ή απλώς ενισχυτής. Αυτό το ειδικό ερέθισµα έχει την ικανότητα να αυξάνει την συµπεριφορά που εκδηλώνεται ακριβώς πριν από τον ενισχυτή. Αυτή είναι η συντελεστική υποκατάσταση : «η συµπεριφορά ακολουθείται από κάποια συνέπεια, και η φύση αυτής της συνέπειας µετατρέπει την τάση του οργανισµού να επαναλάβει αυτή τη συµπεριφορά στο µέλλον». Μία συµπεριφορά που ακολουθείται από ένα ενισχυτικό ερέθισµα έχει σαν αποτέλεσµα την αυξηµένη πιθανότητα επανεκδήλωσης της συµπεριφοράς αυτής. Οι ενισχυτές πάντα ακολουθούν µια συµπεριφορά και µπορούν να είναι ευχάριστοι ή δυσάρεστοι και να προστίθενται ή να αφαιρούνται από µια κατάσταση. Ο παρακάτω πίνακας αναφέρει περιληπτικά τους διάφορους συνδυασµούς : Προστίθεται σε µια κατάσταση µετά από µια αντίδραση Αφαιρείται από µία κατάσταση µετά από µια αντίδραση Πίνακας Οι διάφοροι συνδυασµοί των ενισχυτών Ευχάριστοι Θετική Ενίσχυση : Ανταµοιβή, αυξάνει την πιθανότητα επανεµφάνισης της ίδιας συµπεριφοράς, π.χ. φαγητό, λεκτικός έπαινος, καλοί βαθµοί Τιµωρία : µειώνει την πιθανότητα επανάληψης µιας αντίδρασης, π.χ. το να εµποδίσεις έναν έφηβο να δει τηλεόραση ή να βγει έξω για βράδυ υσάρεστοι Τιµωρία : Εφαρµόζοντας έναν επίπονο ή δυσάρεστο ενισχυτή µετά από µια ανεπιθύµητη συµπεριφορά, µειώνει την πιθανότητα εµφάνισης της ίδιας συµπεριφοράς, π.χ. ηλεκτρικό σοκ, χαστούκι, φωνές Αρνητική ενίσχυση : η αφαίρεση ή µείωση µιας δυσάρεστης κατάστασης µετά από επιθυµητή συµπεριφορά, αυξάνει την πιθανότητα επανάληψης της συµπεριφοράς, π.χ. το να δώσεις σε έναν έφηβο περισσότερο χαρτζιλίκι λόγω καλής συµπεριφοράς Οι παρατηρήσεις του Skinner µπορούν να χωρισθούν σε ανεξάρτητες µεταβλητές, οι οποίες µπορούν να τροποποιηθούν από τον πειραµατιζόµενο και από εξαρτηµένες µεταβλητές, οι 23

Μάθηση: Οποιαδήποτε µακράς διαρκείας αλλαγή στη συµπεριφορά (ή νόηση) που οφείλεται στην εµπειρία

Μάθηση: Οποιαδήποτε µακράς διαρκείας αλλαγή στη συµπεριφορά (ή νόηση) που οφείλεται στην εµπειρία ΜΑΘΗΣΗ Μάθηση: Οποιαδήποτε µακράς διαρκείας αλλαγή στη συµπεριφορά (ή νόηση) που οφείλεται στην εµπειρία Συµπεριφορισµός- όλη η συµπεριφορά είναι αντιδράσεις σε ερεθίσµατα (Ε --- Α) Ο µηχανισµός της εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Μάθηση - Κλασική εξάρτηση -Συντελεστική εξάρτηση - Λειτουργική εξάρτηση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Μάθηση - Κλασική εξάρτηση -Συντελεστική εξάρτηση - Λειτουργική εξάρτηση ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Μάθηση - Κλασική εξάρτηση -Συντελεστική εξάρτηση - Λειτουργική εξάρτηση 1 Συµπεριφορισµός Κυρίαρχο θεωρητικό πλαίσιο στην Ψυχολογία Κατά το Συµπεριφορισµό: Ησυµπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

7. Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

7. Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 7. Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η µάθηση είναι µία διαδικασία που επιφέρει κάποια σχετικά µόνιµη αλλαγή στη συµπεριφορά, η οποία παράγεται ως αποτέλεσµα της εµπειρίας του ατόµου. ιαδικασία σηµαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 4: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: ΙΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 4: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: ΙΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 4: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: ΙΙ Θεματική Ενότητα 4: Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχολογική προσέγγιση του Συνειρμισμού

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωργική Εκπαίδευση Θεματική ενότητα 9 1/2 Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι φοιτητές/τριες πρέπει να είναι ικανοί/ες: α) να ορίζουν τι

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης

Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης Θεωρίες Μάθησης Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης Κάθε εκπαιδευτικός (εκούσια ή ακούσια) υιοθετεί μια θεωρία μάθησης. Το ίδιο ισχύει και για τις διάφορες εκπαιδευτικές τεχνολογίες. Για την εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

2/12/2014. Μάθηση είναι. Μάθηση είναι.. Το αντικείµενο µελέτης της ψυχολογίας. Το έργο του ψυχολόγου

2/12/2014. Μάθηση είναι. Μάθηση είναι.. Το αντικείµενο µελέτης της ψυχολογίας. Το έργο του ψυχολόγου Κλάδοι- περιοχές της Ψυχολογίας Το αντικείµενο µελέτης της ψυχολογίας Το έργο του ψυχολόγου Μάθηση είναι.. http://www.youtube.com/watch?v=mdntbgrpeeu&nr=1 Μάθηση είναι η νοητική διεργασία µε την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 2017-2018 Θεωρίες Μάθησης Μάθημα 3 ο Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Ας δούμε λοιπόν 1. ένα μικρό παιδί κάνει τα πρώτα του βήματα 2. ένας έφηβος νιώθει έντονη έλξη για ορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ψυχοδυναμική προσέγγιση Η συμπεριφορική προσέγγιση P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 1/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωργική Εκπαίδευση Θεματική ενότητα 9 1/2 Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι φοιτητές/τριες πρέπει να είναι ικανοί/ες: α) να ορίζουν τι

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες Μάθησης. Μάθημα 3 ο. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D.

Θεωρίες Μάθησης. Μάθημα 3 ο. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Θεωρίες Μάθησης Μάθημα 3 ο Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Ας δούμε λοιπόν 1. ένα μικρό παιδί κάνει τα πρώτα του βήματα 2. ένας έφηβος νιώθει έντονη έλξη για ορισμένα κορίτσια 3. ένα παιδί αισθάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου http://www.youtube.com/watch?v=xt0ucxorpqe&feature=related Watson Ηιστορίαμετιςτρεις εκπαιδευόμενες δασκάλες ειδικής αγωγής Ποια τρία γεγονότα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: ΙΙ Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00) Πέτρος Ρούσσος ΔΙΑΛΕΞΗ 2 Σημαντικές ημερομηνίες και πρόσωπα στην ιστορία της Ψυχολογίας 350 π.χ. 320 π.χ 400 μ.χ. 1500 μ.χ. 1650 μ.χ. 1651 μ.χ. Ο Πλάτων προωθεί την έννοια

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Μεθοδολογία

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτική Μεθοδολογία Δομικά Στοιχεία της Διδασκαλίας Μάθημα 1 ο Διδασκαλία Μάθηση Διδασκαλία (Βικιπαίδεια) Διδασκαλία είναι η µετάδοση γνώσεων από τον δάσκαλο προς τον µαθητή. Διακρίνεται σε φυσική διδασκαλία

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων 1. Θεωρίες μάθησης Το φαινόμενο της μάθησης είναι δύσκολο να περιγραφεί ως συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο ή ως προϊόν εργαστηριακού πειράματος. Μπορούμε να προσεγγίσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα Ενότητα 3: Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα Βασιλική Μητροπούλου-Μούρκα

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες Μάθησης. Μάθημα 3 ο. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D.

Θεωρίες Μάθησης. Μάθημα 3 ο. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Θεωρίες Μάθησης Μάθημα 3 ο Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Ας δούμε λοιπόν 1. ένα μικρό παιδί κάνει τα πρώτα του βήματα 2. ένας έφηβος νιώθει έντονη έλξη για ορισμένα κορίτσια 3. ένα παιδί αισθάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά ερωτήματα. ι βασικές Θεωρίες Μάθησης. Συμπεριφοριστικές ΘΜ Γνωστικές ΘΜ. Κονστρουκτιβιστικές Θ.Μ. 4. Κοινωνικός κονστρουκτιβισμός

Βασικά ερωτήματα. ι βασικές Θεωρίες Μάθησης. Συμπεριφοριστικές ΘΜ Γνωστικές ΘΜ. Κονστρουκτιβιστικές Θ.Μ. 4. Κοινωνικός κονστρουκτιβισμός Οι Ψυχολογικές Θεωρίες Μάθησης ι βασικές Θεωρίες Μάθησης Συμπεριφοριστικές ΘΜ Γνωστικές ΘΜ Το Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών ΜΕΠ Piaget, Bruner, Gagne Κονστρουκτιβιστικές Θ.Μ. 4. Κοινωνικός κονστρουκτιβισμός

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες Μάθησης: Πρακτικές εφαρμογές στην εκπαίδευση και ανάπτυξη εργαζομένων. Τι είναι μάθηση;

Θεωρίες Μάθησης: Πρακτικές εφαρμογές στην εκπαίδευση και ανάπτυξη εργαζομένων. Τι είναι μάθηση; Θεωρίες Μάθησης: Πρακτικές εφαρμογές στην εκπαίδευση και ανάπτυξη εργαζομένων Ιωάννης Νικολάου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τι είναι μάθηση; Η μάθηση ορίζεται ως μια σχετικά μόνιμη αλλαγή της συμπεριφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 5: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: III

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 5: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: III ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 5: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: III Θεματική Ενότητα 5: Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχολογική προσέγγιση της Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση

Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση Ισαβέλλα Κοτίνη, Σοφία Τζελέπη Ορισμός της μάθησης Σχολές που θεωρούν τη μάθηση ως μια διαδικασία πρόσκτησης της γνώσης (θεωρίες που συνδέονται με το συμπεριφορισμό),

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ιστορία της Ψυχολογίας Σηµαντικές Ηµεροµηνίες και Πρόσωπα στην Ιστορία της Ψυχολογίας 320 π.χ. 350 π.χ Ο Πλάτων προωθεί την έννοια των έµφυτων ιδεών και προτείνει την ενδοσκόπηση,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 7: Μάθηση & Συμπεριφορισμός

Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 7: Μάθηση & Συμπεριφορισμός Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 7: Μάθηση & Συμπεριφορισμός Διδάσκουσα: Ειρήνη Σκοπελίτη Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Παρουσίαση των βασικότερων

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία. Ερωτήσεις Ποιο είναι το αντικείμενο της Γνωστικής Ψυχολογίας;

Γνωστική Ψυχολογία. Ερωτήσεις Ποιο είναι το αντικείμενο της Γνωστικής Ψυχολογίας; Γνωστική Ψυχολογία Ερωτήσεις Ποιο είναι το αντικείμενο της Γνωστικής Ψυχολογίας; Ποια είναι η σχέση της Γνωστικής Ψυχολογίας με την καθημερινή ζωή; Υπάρχουν πρακτικές εφαρμογές της Γνωστικής Ψυχολογίας;

Διαβάστε περισσότερα

Δ19. Γνωστική Ψυχολογία- Ψυχολογία Μάθησης. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Δ19. Γνωστική Ψυχολογία- Ψυχολογία Μάθησης. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Δ19. Γνωστική Ψυχολογία- Ψυχολογία Μάθησης Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Ένα αρχέγονο ερώτημα Τι είναι η (μαθηματική) γνώση; Ποια η διαδικασία του γνωρίζειν; θεωρίες, επιστημολογίες, μεταφορές και πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας Άννα Κουκά Μοντέλα για τη διδασκαλία της Χημείας Εποικοδομητική πρόταση για τη διδασκαλία «Παραδοσιακή»

Διαβάστε περισσότερα

Εξελικτική Ψυχολογία. Ενότητα 2: Εισαγωγικές έννοιες: Θεωρίες ΙΙ. Ασημίνα Ράλλη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας

Εξελικτική Ψυχολογία. Ενότητα 2: Εισαγωγικές έννοιες: Θεωρίες ΙΙ. Ασημίνα Ράλλη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Εξελικτική Ψυχολογία Ενότητα 2: Ασημίνα Ράλλη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Βασικές Θεωρητικές προσεγγίσεις Σχέδιο μαθήματος Ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις Συμπεριφορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία της προσωπικότητας θεωρίες.

Ψυχολογία της προσωπικότητας θεωρίες. Ψυχολογία της προσωπικότητας θεωρίες. Οι διάφορες θεωρίες προσωπικότητας προσπαθούν να απαντήσουν και να ερμηνεύσουν τα ακόλουθα ερωτήματα: α) Πώς είναι τα άτομα; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ατόμου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ I

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ I Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ I Θεωρητικά πλαίσια: 1. Η προσέγγιση της βιολογίας-ωρίμανσης 2. Συμπεριφορισμός-μάθηση Κ. Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ Θεωρητικά πλαίσια: 1. Η προσέγγιση της βιολογίας-ωρίμανσης 2. Συμπεριφορισμός-μάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Θεματική Ενότητα 6 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις κλινικές καταβολές της ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση. Η σχολή του Συμπεριφορισμού

Μάθηση. Η σχολή του Συμπεριφορισμού Μάθηση Η σχολή του Συμπεριφορισμού ...σαν ορισμός Ψυχολογία είναι η επιστήμη που σκοπό έχει να περιγράψει και να εξηγήσει την συμπεριφορά και τη νόηση κυρίως των ανθρώπων αλλά και των άλλων έμβιων όντων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Σύγχρονες Αντιλήψεις για τη Μάθηση και τη Διδασκαλία και η Εφαρμογή τους με Εργαλεία Υπολογιστικής και Δικτυακής

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά: θεωρίες μάθησης. Διαφορετικές σχολές Διαφορετικές υποθέσεις

Μαθηματικά: θεωρίες μάθησης. Διαφορετικές σχολές Διαφορετικές υποθέσεις Μαθηματικά: θεωρίες μάθησης Διαφορετικές σχολές Διαφορετικές υποθέσεις Τι είναι μάθηση; Συμπεριφορισμός: Aλλαγή συμπεριφοράς Γνωστική ψυχολογία: Aλλαγή νοητικών δομών Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες θεωρίες μάθησης

Σύγχρονες θεωρίες μάθησης Σύγχρονες θεωρίες μάθησης Χρυσάνθη Κουμπάρου Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων 1 Ορισμοί μάθησης Ποικίλοι οι ορισμοί ανάλογα με τη θεωρητική σχολή. Οι σύγχρονες θεωρήσεις επικεντρώνονται: α) στην απόκτηση γνώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32)

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 1 Εισαγωγή, ορισμός και ιστορία της Γνωστικής Ψυχολογίας Πέτρος Ρούσσος Μερικά διαδικαστικά http://users.uoa.gr/~roussosp/gr/index.htm http://eclass.uoa.gr/courses/ppp146/

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες Μάθησης και ΤΠΕ Συμπεριφορισμός

Θεωρίες Μάθησης και ΤΠΕ Συμπεριφορισμός Θεωρίες Μάθησης και ΤΠΕ Συμπεριφορισμός 3 ο Κεφάλαιο Κόμης, Β. (2004), Εισαγωγή στις Εφαρμογές των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, Αθήνα, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών 1/46 Σκοπός Μπιχεβιορισμός Η συνοπτική παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης Σύμφωνα με τον Piaget, η νοημοσύνη είναι ένας δυναμικός παράγοντας ο οποίος οικοδομείται προοδευτικά, έχοντας σαν βάση την κληρονομικότητα, αλλά συγχρόνως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Εργασία 1 η Ενεργή παρακολούθηση της ημερίδας με θέμα «Technology

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού σε σχέση με τη μουσική

Θεωρίες ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού σε σχέση με τη μουσική Θεωρίες ανάπτυξης και μάθησης του παιδιού σε σχέση με τη μουσική Κληρονομικότητα ή Περιβάλλον; Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

Η Μάθηση. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com

Η Μάθηση. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com Η Μάθηση Κατά τον H.Roth μάθηση είναι: Η βελτίωση ή απόκτηση νέων μορφών συμπεριφοράς και ικανοτήτων. Κατά τον R.Gagne μάθηση είναι: Η διαδικασία που υποβοηθάει τους οργανισμούς να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. Α Θ Α Ν Α Σ Ι Ο Σ Ι. Κ Α Λ Α Μ ΑΤΑ Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ Ω Ν Σ Τ Ο Ε. Π. Π Α Ι. Κ. Α Σ Π Α Ι Τ Ε Π Α ΡΑ Ρ Τ Η Μ Α Β. Α Ι ΓΑ Ι Ο Υ - Μ Υ Τ Ι Λ Η Ν Η D E A Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς Ι σ τ ο ρ ί α ς Α Π Θ / Δ ρ.

Διαβάστε περισσότερα

Η αλλαγή (μόνιμη και διαρκής) στη συμπεριφορά, που οφείλεται στην απόκτηση εμπειριών, γνώσεων και ικανοτήτων. Η αλλαγή αφορά στην συμπεριφορά, τις

Η αλλαγή (μόνιμη και διαρκής) στη συμπεριφορά, που οφείλεται στην απόκτηση εμπειριών, γνώσεων και ικανοτήτων. Η αλλαγή αφορά στην συμπεριφορά, τις 1 2 Η αλλαγή (μόνιμη και διαρκής) στη συμπεριφορά, που οφείλεται στην απόκτηση εμπειριών, γνώσεων και ικανοτήτων. Η αλλαγή αφορά στην συμπεριφορά, τις γνώσεις, τις νοητικές αναπαραστάσεις, τις ικανότητες

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Δρ Αννα Κ. Τουλουμάκου Εκ. Συνεργάτης, Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Επ. Συνεργάτης, Κέντρο SKOPE, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Με ευχαριστίες

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 1 Κριτήρια: Διδακτική διαδικασία Μαθητοκεντρικά Δασκαλοκεντρικά Αλληλεπίδρασης διδάσκοντα διδασκόµενου Είδος δεξιοτήτων που θέλουν να αναπτύξουν Επεξεργασίας Πληροφοριών Οργάνωση-ανάλυση πληροφοριών, λύση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 5 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D.

Μάθημα 5 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Μάθημα 5 ο Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Κοινωνικογνωστικές θεωρίες Κοινωνική μάθηση (Bandura) Κοινωνικός

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Ποιός είναι ο σκοπός του μαθήματος μας? Στο τέλος του σημερινού μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 3: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: I

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 3: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: I ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 3: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: I Θεματική Ενότητα 3: Στόχοι: Η απόκτηση ενημερότητας, εκ μέρους των φοιτητών, για τις πολλές

Διαβάστε περισσότερα

«Θεωρίες Μάθησης» Επιµέλεια: Φιλοθέη Κολίτση ραστηριότητα στην Ενότητα 2 ΠΑΚΕ Κεντρικής Μακεδονίας 2011-2012 Ιανουάριος 2012 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ Στη διαδικασία µάθησης εµπλέκονται τρεις παράγοντες: Ερεθίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι εξάσκησης της μνήμης και μέθοδοι καλυτέρευσης

Τρόποι εξάσκησης της μνήμης και μέθοδοι καλυτέρευσης Η μνήμη είναι μια νοητική ικανότητα με την οποία αποθηκεύουμε, αναγνωρίζουμε και ανακαλούμε, αλλά και αναπλάθουμε πληροφορίες ή εμπειρίες. Με άλλα λόγια, με τη μνήμη αποθηκεύουμε και διατηρούμε δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Ένα αρχέγονο ερώτηµα Τι είναι η γνώση; Ποια η διαδικασία του γνωρίζειν; θεωρίες, επιστημολογίες, μεταφορές και πρακτικές στην τάξη των μαθηματικών Μάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Ηεπιστήµη. της ψυχολογίας καιοι. µεγάλες θεωρητικές σχολές. Ψυχολογία. Ψυχολογία. Ψυχολογία και Άλλες Επιστήµες. Συµπεριφορά. Περί Ψυχής, Αριστοτέλης

Ηεπιστήµη. της ψυχολογίας καιοι. µεγάλες θεωρητικές σχολές. Ψυχολογία. Ψυχολογία. Ψυχολογία και Άλλες Επιστήµες. Συµπεριφορά. Περί Ψυχής, Αριστοτέλης Ηεπιστήµη της ψυχολογίας καιοι µεγάλες θεωρητικές σχολές ρ Λυράκος Γεώργιος Ψυχολόγος Υγείας MSc PhD Ψυχολογία Είναι η επιστήµη που µελετά τη συµπεριφορά και τις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Αντίληψη. Αντίληψη είναι η γνωστική διεργασία που µας επιτρέπει να έχουµε µία εικόνα του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού περιβάλλοντος.

Αντίληψη. Αντίληψη είναι η γνωστική διεργασία που µας επιτρέπει να έχουµε µία εικόνα του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού περιβάλλοντος. Αντίληψη Αντίληψη εί η γνωστική διεργασία που µας επιτρέπει να έχουµε µία εικόνα του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού περιβάλλοντος. Ηαντίληψηαποτελείκρίσιµη και αναγκαία προϋπόθεση για οποιαδήποτε γνωστική

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Από τη συμπεριφοριστική οπτική στη μάθηση και τη διδασκαλία στο σήμερα

Εισαγωγή. Από τη συμπεριφοριστική οπτική στη μάθηση και τη διδασκαλία στο σήμερα Εισαγωγή Από τη συμπεριφοριστική οπτική στη μάθηση και τη διδασκαλία στο σήμερα Αντί προλόγου μια «μελέτη περίπτωσης» Κάνοντας κριτική στα νέα βιβλία του Δημοτικού: Πρόλογος «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 4: Θεωρίες διδασκαλίας μάθησης στη διδακτική των Φ.Ε. Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του Βασίλη Τσελφέ)

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Αυτό το μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: ΙΙΙ Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος

Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Ηβραχείαςµορφής Συµβουλευτική διαδικασία Η εφαρµογή του Γνωσιακού-Συµπερι φοριστικού µοντέλου ψυχοθεραπείας στη διακοπή του καπνίσµατος Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Το διαθεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Θετικιστικός τύπος διδασκαλίας Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΊΕς ΜΆΘΗΣΗς ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΆ

ΘΕΩΡΊΕς ΜΆΘΗΣΗς ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΆ ΘΕΩΡΊΕς ΜΆΘΗΣΗς ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΆ ΔΟΜΕΣ Δομή Ομάδας Σύνολο Α και μια πράξη η πράξη είναι κλειστή ισχύει η προσεταιριστική ιδότητα υπάρχει ουδέτερο στοιχείο υπάρχει αντίστροφο στοιχείο ισχύει η αντιμεταθετική

Διαβάστε περισσότερα

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Πίνακας περιεχομένων Τίτλος της έρευνας (title)... 2 Περιγραφή του προβλήματος (Statement of the problem)... 2 Περιγραφή του σκοπού της έρευνας (statement

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα Ενότητα 4: Γνωστικές Θεωρίες Μάθησης Βασιλική Μητροπούλου-Μούρκα Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Αντιπαράθεση φύσης ανατροφής η ανάπτυξη είναι προκαθορισμένη κατά την γέννηση από την

Διαβάστε περισσότερα

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση Δρ Δημήτριος Γκότζος Ορισμός αυθεντικής μάθησης Μάθηση που έχει αξία στον πραγματικό κόσμο χρησιμοποιείται για την επίλυση πραγματικών προβλημάτων και για την ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Τι είναι Μαθηματικά; Ποια είναι η αξία τους καθημερινή ζωή ανάπτυξη λογικής σκέψης αισθητική αξία και διανοητική απόλαυση ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 2016-2017 Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις βασικές έννοιες Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Cook, J. L., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Αποτελεσματική

Διαβάστε περισσότερα

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή,

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή, Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Ένας νηπιαγωγός, προκειµένου να διδάξει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας το λεξιλόγιο των φρούτων Σωστό και λαχανικών που συνδέονται µε τις διατροφικές συνήθειες µας, δε ζητάει

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΟΙΕΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΕΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΕΠΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΥ; ΙΣΤΟΡΙΚΟ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΥ Οι κυριότεροι εκπρόσωποι του Συμπεριφορισμού

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφορική Ψυχολογία και Μάθηση Ι

Συμπεριφορική Ψυχολογία και Μάθηση Ι Συμπεριφορική Ψυχολογία και Μάθηση Ι Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση Ι Κλασική Εξαρτημένη Μάθηση Θεωρία της Διασύνδεσης Ευαγγελία Γαλανάκη Παρουσίαση βασισμένη στο βιβλίο: Elliott, S. N., Kratochwill, T. R.,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 1: Εισαγωγική στην επιστήμη της ψυχολογίας-ιστορική αναδρομή

Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 1: Εισαγωγική στην επιστήμη της ψυχολογίας-ιστορική αναδρομή Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 1: Εισαγωγική στην επιστήμη της ψυχολογίας-ιστορική αναδρομή Διδάσκουσα: Ειρήνη Σκοπελίτη Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 6 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 6 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ Μάθημα 6 ο ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 2017-2018 Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Κοινωνικογνωστικές θεωρίες

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 5 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D.

Μάθημα 5 ο. Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση. Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Μάθημα 5 ο Κοινωνικο-γνωστικές Προσεγγίσεις για τη Μάθηση: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Κοινωνικογνωστικές θεωρίες Κοινωνική μάθηση (Bandura) Κοινωνικός

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ.

Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. Σκοταράς Νικόλαος Επ. Σχ. Σύμβουλος ΠΕ12, Δρ Ε.Μ.Π. skotaras@sch.gr Web: http://users.att.sch.gr/skotaras 1 1. Η σύγχρονη σχολική τάξη.(1 ) 2. Η γνώση που έχουμε

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις βασικές έννοιες Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Cook, J. L., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Αποτελεσματική

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές - η σχέση τους με τις θεωρίες μάθησης Παρατηρώντας τη μαθησιακή διαδικασία Τι είδους δραστηριότητες παρατηρήσατε

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ. ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ είναι η κατανόηση και η πρόβλεψη της ανθρώπινης συµπεριφοράς.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ. ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ είναι η κατανόηση και η πρόβλεψη της ανθρώπινης συµπεριφοράς. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ είναι η επιστηµονική µελέτη της ανθρώπινης συµπεριφοράς και των νοητικών λειτουργιών καθώς και των παραγόντων που την επηρεάζουν. ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ είναι η κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

EDUS265 Εκπαιδευτική Τεχνολογία

EDUS265 Εκπαιδευτική Τεχνολογία EDUS265 Εκπαιδευτική Τεχνολογία Χαράλαμπος Βρασίδας www.cardet.org www.unic.ac.cy 2004-2006 CARDET 1 Κονστρουκτιβισμός - Αντικειμενισμός Κονστρουκτιβισμός Αντικειμενισμός 2 Πρόδρομοι Θεωρίες της συμπεριφοράς

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46).

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46). 1896 1934 2 ξεχωριστές στην καταγωγή τους γραμμές ανάπτυξης: Α) Μία πρωτόγονη, φυσική γραμμή ανάπτυξης,, αυτόνομης εκδίπλωσης των βιολογικών δομών του οργανισμού, και Β) μία πολιτισμική, ανώτερη ψυχολογική

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Ψυχολογία. Διδάσκουσα: Δέσποινα - Δήμητρα Ρήγα. Πανεπιστημιακά Μαθήματα-Έρευνα-Ανάλυση Δεδομένων

Κοινωνική Ψυχολογία. Διδάσκουσα: Δέσποινα - Δήμητρα Ρήγα. Πανεπιστημιακά Μαθήματα-Έρευνα-Ανάλυση Δεδομένων Κοινωνική Ψυχολογία Διδάσκουσα: Δέσποινα - Δήμητρα Ρήγα ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η : Σκοπός της Κοινωνικής Ψυχολογίας Ορισμός: Η Κοινωνική Ψυχολογία έχει οριστεί ως «η επιστημονική διερεύνηση σχετικά με το πώς οι σκέψεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (# 252) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ 9 η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΛΙΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Στην προηγούμενη διάλεξη μάθαμε ότι υπάρχουν διάφορες μορφές έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική Ψυχολογία / Γνωσιακή Επιστήµη Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική

Διαβάστε περισσότερα

Clark L. Hull ( ) ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ. Νεοσυμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις 2.3. Η θεωρία Ερέθισμα - Αντίδραση

Clark L. Hull ( ) ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ. Νεοσυμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις 2.3. Η θεωρία Ερέθισμα - Αντίδραση ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ 6ο μάθημα Δρ. Κωνσταντίνος Ευθυμίου ΑΘΗΝΑ 2008 Νεοσυμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις 2.3. Η θεωρία Ερέθισμα - Αντίδραση Από τις δεκαετίες του 1930 και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ ΘΕΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΣΙΑΣΙΑΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής της Πληροφορικής Ενότητα 1: Μ. Γρηγοριάδου, Α. Γόγουλου, Ε. Γουλή Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Περιεχόμενα : Βασικές Έννοιες Θεωρίες Μάθησης Στρατηγικές Διδασκαλίας Οργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

των βασικών αρχών των θεωριών μάθησης και των πιο γνωστών τους διδακτικών μοντέλων.

των βασικών αρχών των θεωριών μάθησης και των πιο γνωστών τους διδακτικών μοντέλων. Θεωρίες Μάθησης και ιδακτικές Στρατηγικές Εισαγωγή γή στις βασικές έννοιες 11/4/2011 Σκοπός του 3 ου μαθήματος Η συνοπτική παρουσίαση των βασικών αρχών των θεωριών μάθησης και των πιο γνωστών τους διδακτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση)

ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση) Εισαγωγή ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση) Η λίστα ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων συμπεριλαμβάνει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποτελούν το θεμέλιο για τις εξετάσεις ΠΑΣ/ΠβΑΣ. Δομή Η ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα

Διαβάστε περισσότερα

2 : Pavlov. Thorndike Skinner

2 : Pavlov. Thorndike Skinner Φιλοθέη Κολίτση ραστηριότητα στην Ενότητα 2 : Θεωρίες Μάθησης ΠΑΚΕ Κεντρικής Μακεδονίας 2011-2012 Μάθηση είναι.. Η απόκτηση, η διατήρηση και η µεταβίβαση γνώσεων, δεξιοτήτων, στρατηγικών, πεποιθήσεων,

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος

Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία. Πέτρος Ρούσσος 2 Εφαρμοσμένη Γνωστική Ψυχολογία Πέτρος Ρούσσος Ιστορία της Εφαρμοσμένης Γνωστικής Ψυχολογίας (1) Πρώιμη έρευνα στην Ευρώπη (πολλές έρευνες που σήμερα θα θεωρούνταν «γνωστικές» και είχαν σημαντική πρακτική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Άννα Κουκά Αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Μετρήσεις. Σημαντικές παρατηρήσεις Γενικός ορισμός με πρακτικά κριτήρια Αξιολόγηση είναι η απόδοση μιας ορισμένης

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 2/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης

Γεωργική Εκπαίδευση. Θεματική ενότητα 9 2/2. Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Γεωργική Εκπαίδευση Θεματική ενότητα 9 2/2 Όνομα καθηγητή: Αλέξανδρος Κουτσούρης Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι φοιτητές/τριες πρέπει να είναι ικανοί/ες: α) να ορίζουν τι

Διαβάστε περισσότερα

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη. Συναισθηματική Νοημοσύνη. και τη Δημιουργικότητα.

Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη. Συναισθηματική Νοημοσύνη. και τη Δημιουργικότητα. Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης και η σημασία τους για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση των παιδιών, τη Συναισθηματική Νοημοσύνη και τη Δημιουργικότητα. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΓΟΝΕΩΝ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Μονάδα Εφηβικής Υγείας Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα