3 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Transcript

1 3 Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: N. ΣΚΟΠΙΑΝΟΣ, Πρόεδρος ΕΑΣ Ν. Ροδόπης Να σας καλωσορίσω σε µια µεγάλη θεµατική ενότητα η οποία αφορά την Αγροτική Ανάπτυξη της περιοχής µας. Να καλωσορίσω τους λίγους και εκλεκτούς εκπροσώπους και της αυτοδιοίκησης αλλά και των αγροτών ανεξάρτητα που είµαστε λίγοι, εν πάσει περιπτώσει και αυτοί οι λόγοι, δείχνει πραγµατικά ότι αυτοί που είµαστε ενδιαφερόµαστε για το τι «µέλλει γενέσται» σ αυτό τον τόπο, σε ότι αφορά το κοµµάτι της Αγροτικής Ανάπτυξης. Εγώ θα είµαι πάρα πολύ σύντοµος γιατί πραγµατικά οι εκλεκτοί προσκεκληµένοι συνάδελφοι που είναι επάνω είναι πιο ειδικοί σε ορισµένα ζητήµατα που θα αναπτύξουν. Θα κάνουν µια γενική θεώρηση του τοπίου στο οποίο ζούµε αυτή τη στιγµή, στο θέµα της αγροτικής οικονοµίας. Όπως όλοι µας γνωρίζουµε ζούµε την εποχή της νέας κοινής αγροτικής πολιτικής µε ότι αυτό σηµαίνει. Σαν κεντρικό νόηµα και φιλοσοφία η νέα κοινή αγροτική πολιτική έχει πλέον την αποσύνδεση της επιδότησης από την παραγωγή. Αυτό ουσιαστικά έχει δηµιουργήσει αναταράξεις σε όλο των αγροτικό πληθυσµό, όχι µόνο της περιοχής µας αλλά γενικότερα όλης της Ελλάδος αλλά και όλης της Ευρώπης µε ορισµένα δεδοµένα τα οποία µπορώ να πω ότι δεν είναι καθόλου ευχάριστα, γιατί ουσιαστικά ζούµε στην εποχή όπου καταργήθηκαν οι επιδοτήσεις και µιλάµε πλέον για επιδόµατα, µπορούµε να τα χαρακτηρίσουµε κοινωνικά βοηθήµατα στους αγρότες, ως ουσιαστικά επιδόµατα και όχι επιδοτήσεις, από τη στιγµή που πλέον αυτές οι επιδοτήσεις δεν είναι συνδεδεµένες µε την παραγωγή κατά συνέπια δεν ενδιαφερόµαστε να βγάλουµε µεγαλύτερη και καλύτερη παραγωγή. Αυτή λοιπόν η νέα κοινή αγροτική πολιτική έχει δηµιουργήσει τουλάχιστον ψυχολογικά προβλήµατα σ όλους τους αγρότες της περιοχής µας και όλοι όσοι ασχολούνται µε την αγροτική οικονοµία, ένα κλίµα διόλου ευχάριστο, ένα κλίµα στο οποίο όλοι βρισκόµαστε σε µια αναζήτηση για το τι µέλη γενέστε πλέον τα επόµενα χρόνια. Ιδιαίτερα όταν ξέρουµε πολύ καλά ότι τον επόµενο χρόνο θα γίνει ουσιαστικά το check up όπως χαρακτηρίζεται και λέγετε, της εφαρµογής της κοινής αγροτικής πολιτικής µε αυτή τη νέα της µορφή, προκειµένου να δουν κατά πως ξελύσετε αυτό το νέο καθεστώς κα ενδεχοµένως µε συνέπιες ακόµα πιο δύσκολες και ακόµα πιο τραγικές για την 217

2 αγροτική οικονοµία µε δεδοµένο ότι ξέρουµε πολύ καλά ότι η κεντρική φιλοσοφία της ευρωπαϊκής ένωση και της commission, είναι λιγότερους πόρους στον αγροτικό τοµέα και δηµοσιονοµική πειθαρχεία, όπως λέγετε, που σηµαίνει δηλαδή λιγότερα χρήµατα. Όπως επίσης και η κεντρική επίτροπος που ασχολείται µε την αγροτική οικονοµία στην ευρωπαϊκή ένωση, µιλάει για λιγότερους πόρους, και µάλιστα διάβασα τώρα τελευταία βραβεύτηκε η κυρία Bowel για το γεγονός ότι κατάφερε να µειώσει τον προϋπολογισµό στον αγροτικό τοµέα, που σηµαίνει λιγότερα χρήµατα στον αγρότη. Αντιλαµβάνεστε ότι είναι ένα κλίµα εντελώς δυσµενές κι ένα κλίµα αναζήτηση για το τι πρόκειται αν κάνει ο αγρότης και ξέρετε πολύ καλά ότι µόνιµη επωδός σ όλη την περιφέρεια είναι ότι τελείωσε ο αγρότης, έσβησε ο αγρότης, τελείωσε η γεωργία. Το check up το οποίο πρόκειται να γίνει του χρόνου ενδεχοµένως γιατί ανοίγει πάλι το θέµα της κοινής αγροτικής πολιτικής, µιλάµε για πλήρη, για ολική επιδότηση, για ολική αποσύνδεση σε όλα τα προϊόντα. Όπως σας είπα το πώς αντιµετωπίζεται η νέα κοινή αγροτική πολιτική σε όλους τους αγρότες της περιοχής µας είναι γνωστό, υπάρχει µία ψυχολογική αναταραχή, µια καθόλου καλή ψυχολογία κι όλοι προσπαθούµε να βρούµε το τι πρόκειται να κάνουµε τα επόµενα χρόνια. Να αναφέρω ένα γενικότερο παράδειγµα για το τοπίο των αγροτικών προϊόντων, κυρίως τον συµβατικών προϊόντων στην περιοχή µας. Πρέπει να αναφέρω σ αυτό το σηµείο ότι η προσαρµογή στη νέα κοινή αγροτική πολιτική για µας τους αγρότες της περιοχής, είναι πολύ πιο δύσκολη σε σχέση µε άλλες περιοχές κι αυτό γιατί εµείς ως επί το πλείστον ασχολούµασταν και ασχολούµαστε µε συµβατικές καλλιέργειες οι οποίες ήταν εντόνως επιδοτούµενες µε συνέπεια αυτή η λογική της αγοράς η οποία εφαρµόζεται ιδιαίτερα τώρα, για µας λίγο έως πολύ είναι άγνωστη. Αυτό σηµαίνει ότι σε άλλες περιοχές µε οπωροκηπευτικά προϊόντα, µε την παραγωγή λαδιού, µε προϊόντα γενικά στα οποία η λογική και οι νόµοι της αγοράς κυριαρχούσαν, αυτοί οι αγρότες, οι προσαρµογή αυτών των ανθρώπων είναι πολύ πιο εύκολη σε σχέση µε µας που οι καλλιέργειες µας ήταν µε πολύ µεγάλη επιδότηση. Γι αυτό λοιπόν το βάρος το δικό µας, των θεσµικών φορέων είναι ακόµα µεγαλύτερο και πολύ πιο βαρύ, µε την έννοια ότι πρέπει να δώσουµε στον κόσµο πλέον ότι τα δεδοµένα τα οποία διαµορφώνονται είναι τελείως διαφορετικά από το παρελθόν. Ενδεχοµένως ψάχνοντας τη νέα αγροτική πολιτική και βλέποντας ότι αυτή η νέα κοινή αγροτική πολιτική έχει πέντε ή έξι αρνητικά δεδοµένα για τον αγρότη της περιοχής, πρέπει να βρούµε και τα θετικά. Και τα θετικά είναι ότι πλέον τώρα µας δίνετε η ευκαιρία µέσα 218

3 από την λογική της αποσύνδεσης της επιδότησης από την παραγωγή να βρούµε πλέον και να αναδιαρθρώσουµε µικρές εκτάσεις προς προϊόντα τα οποία θέλει η αγορά. Όταν λέµε προϊόντα τα οποία θέλει η αγορά εννοούµε διατροφικά προϊόντα τα οποία θα έχουν χαρακτηρίστηκα συγκεκριµένα µε βάση τη ποιότητα, τα ανταγωνιστικά στοιχεία, την τυποποίηση, την αισθητική του προϊόντος ώστε να κυριαρχούν στην αγορά. Υπάρχουν συντριπτικά πλεονεκτήµατα στην περιοχή µας τα οποία µπορούµε κάλλιστα να τα εκµεταλλευτούµε και σε ορισµένους τοµείς ιδιαίτερα στα διατροφικά προϊόντα να κυριαρχήσουµε. Αυτό βέβαια απαιτεί οργανωτικές δοµές πάρα πολύ καλές και κυρίως αυτό το κεντρικό σύνθηµα που άκουσα στο αναπτυξιακό συνέδριο το «όλοι µαζί» πραγµατικά όλοι µαζί να προσπαθήσουµε ώστε να πείσουµε πλέον όλο αυτό τον κόσµο ο οποίος ασχολείται µε την αγροτική οικονοµία που βρίσκεται σε ένα µεταβατικό στάδιο να του πούµε ότι πλέον πρέπει σιγά σιγά να αλλάξει κάποιες δοµές, να επαναπροσαρτήσει τις δράσεις του ώστε πλέον να στραφούµε σε ορισµένα προϊόντα τα οποία θέλει η αγορά. Τα κύρια προϊόντα της περιοχής µας, όπως όλοι µας γνωρίζουµε, είναι ο καπνός, τα δηµητριακά, το βαµβάκι, τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Σε όλα αυτά λοιπόν εµείς θεωρούµε ότι δεν πρέπει να αποτελέσουν και για τα επόµενα χρόνια, τη βάση της αγροτικής οικονοµίας. Σε καµία περίπτωση το βαµβάκι δεν πρέπει να εξαφανιστεί από την περιοχή µας. Η αγροτική οικονοµία όλα αυτά τα χρόνια έζησε από το βαµβάκι. Υπάρχουν πολλές µεταποιητικές µονάδες οι οποίες ζουν από το βαµβάκι και κατά συνέπια το βαµβάκι θα αποτελέσει την αιχµή του δόρατος και για τα επόµενα χρόνια στο θέµα της αγροτικής οικονοµίας. Εµείς έχουµε αυτή την άποψη και αυτό πάντα ισχυριζόµαστε σε αυτού του είδους µαζώξεις. Βεβαίως πρέπει να στραφούµε στο θέµα της ποιότητας, στο θέµα της τυποποίησης του προϊόντος, να αποκτήσει ονοµατεπώνυµο, ώστε να είναι πολύ πιο εύκολο και πολύ πιο προσβάσιµο στην αγορά ώστε να δηµιουργήσει µια επιπλέον προστιθεµένη αξία. την ίδια λίγο ή πολύ λογική πρέπει να έχουµε και για τα υπόλοιπα προϊόντα. Ο καπνός, ο περίφηµος Μπασµάς ανατολικού τύπου, σε καµία περίπτωση, δεν είναι θέµα εισοδήµατος για ένα µεγάλο για ένα πολύ µεγάλο αριθµό καλλιεργητών οι οποίοι ασχολούνται αποκλειστικά µε τον καπνό, είναι θέµα και ιστορία είναι θέµα και πολιτισµού. Με αυτό το προϊόν έµαθε να ζει, µε αυτό το προϊόν µεγάλωσε και µε δεδοµένου ότι έχουµε µια πάρα πολύ καλή ποιότητα στο συγκεκριµένο προϊόν το οποίο είναι απαραίτητο για όλα τα χαρµάνια και για όλα τα τσιγάρα που θα κατασκευάζονται και στο µέλλον και ποτέ δεν πρόκειται να 219

4 σταµατήσει, παρά το γεγονός της µεγάλης αντικαπνιστικής εκστρατείας. Θα πρέπει λοιπόν αυτό το Μπασµά να τον προωθήσουµε ακόµη περισσότερο ώστε αυτές οι οικογένειες που ασχολούνται παραδοσιακά µε το προϊόν αυτό να παραµείνει στην καλλιέργεια, απλά να µπορέσει να τους δώσει αυτό το προϊόν ένα µεγαλύτερο εισόδηµα. Το ίδιο πρέπει να συµβεί και µε τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Ένα πολύ µεγάλο κοµµάτι της αγροτικής οικονοµίας. Πρέπει να δηµιουργήσουµε τέτοιες δοµές και επειδή είναι διατροφικό προϊόν, θα πρέπει να φτάνει µέχρι τον τελικό καταναλωτή ώστε ο κτηνοτρόφος να απολαµβάνει και την ενδιάµεση προστιθεµένη αξία, προκειµένου να απολαµβάνει µια καλύτερη τιµή και ένα καλύτερο εισόδηµα. Παράλληλα βέβαια µε όλα αυτά τα συµβατικά προϊόντα και µε όλες τις συµβατικές καλλιέργειες θα πρέπει σιγά σιγά να βλέπουµε το κοµµάτι της αναδιάρθρωσης προς άλλου είδους καλλιέργειες. Κυρίως διατροφικές καλλιέργειες. Είτε αφορά το λάδι, ένα λάδι εξαιρετικό, πολύ καλής ποιότητας, τα τυροκοµικά προϊόντα, µιλάµε τώρα τελευταία για τα ενεργειακά τα οποία θέλω να πιστεύω ότι θα έχουν µια εξέλιξη στο µέλλον, εφόσον βέβαια διορθωθούν ορισµένα πράγµατα σε ότι αφορά το θέµα του εισοδήµατος, κι αν είναι δυνατόν να συνδεθεί µε ορισµένες ενισχύσεις παρά το γεγονός αυτή τη στιγµή σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης είναι αρνητικό, αλλά εν πάση περιπτώσει είναι θέµα γενικότερο και ευρύτερο της πολιτείας αν είναι δυνατόν να το καταφέρει προκειµένου πραγµατικά να γίνει κι αυτό το κοµµάτι της αγροτικής οικονοµίας ελκυστικό για τον παραγωγό ώστε να πλέον να µιλάµε για ενεργειακές καλλιέργειες. Σε καµία περίπτωση δεν πρέπει να απορρίψουµε τα οπωροκηπευτικά τα οποία αφορούν διατροφικά προϊόντα όπως και το θάµα των δεντροκαλλιεργειών. Ενδεχοµένως µε την απόκτηση ενός ονοµατεπωνύµου της περιοχής µας θα είναι και ελκυστικά και θα έχουν µια πολύ καλή τιµή. Βεβαίως όλα αυτά, παράλληλα πρέπει να συνδυαστούν µε τις περιβόητες υποδοµές στον αγροτικό τοµέα, ένα σύνθηµα το οποίο θεωρώ ότι είναι τελείως ανεπίκαιρο. Το λέµε αυτό λειτουργώντας λίγο συνδικαλιστικά γιατί το θέµα των υποδοµών το λέγαµε πριν από είκοσι πέντε χρόνια, θυµάται ο Παναγιώτης, ότι το θέµα των υποδοµών, των αναδασµών, ήταν ένα από τα κυρίαρχα ζητήµατα τα οποία φτάσαµε σήµερα και ακόµα δεν έχουν λυθεί. Πρέπει πλέον, µε βάση την ανάπτυξη της περιοχής, να µιλήσουµε ενδεχοµένως και για αναγκαστικούς αναδασµούς. εν είναι δυνατόν πέντε, δέκα ή είκοσι άνθρωποι σε κάθε χωρίο να αποτελούν εµπόδιο για µια τέτοιου είδους αναπτυξιακή προσπάθεια η 220

5 οποία θα σώσει την οικονοµία του τόπου και µιλάµε ακόµη µε βάση το µικροπολιτικό κέρδος γιατί µε βάση το πολιτικό ηµικέρδος κινείται ο αναδασµός γιατί βρίσκονται σε κάθε περιοχή αυτοί οι πέντε, δέκα άνθρωποι οι οποίοι αντιδρούν χωρίς λογική, να στέκονται εµπόδιο στο θέµα του αναδασµού και για τα οφέλη αυτού εν έτη Αυτό τα θεωρό πραγµατικά απαράδεκτο, όπως και το ζήτηµα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Οι υδάτινοι πόροι και το νερό θα είναι αυτό το οποίο τα επόµενα χρόνια θα καθορίσει την εξέλιξη µας και το µέλλον µας εποµένως η διαχείριση πλέον θα πρέπει να γίνει µε ένα τέτοιο τρόπο εξοικονόµησης ώστε να µην αντιµετωπίσουµε προβλήµατα τα επόµενα χρόνια. Είναι βέβαια θέµα ευρύτερο της πολιτείας αλλά οπωσδήποτε πρέπει να κάνουµε οικονοµία του νερού. Κλείνοντας, θεωρώ ότι πλέον πρέπει σαν περιοχή πρέπει να δώσουµε πολύ µεγάλη έµφαση στο να δηµιουργήσουµε προϊόντα διατροφικά µε ονοµατεπώνυµο. Επιµένω πάρα πολύ σ αυτό και θα µιλήσω και σαν ένωση αγροτικών συνεταιρισµών. Εµείς προσπαθούµε να αυξήσουµε συνεχώς τη γκάµα αυτών των προϊόντων γιατί πραγµατικά θεωρούµε είναι αυτό το οποίο έχει µια µεγάλη εξέλιξη. Είναι µια µεγάλη προσπάθεια και θεωρώ ότι όλοι µας πρέπει να προσπαθήσουµε είτε ψάχνοντας παλιά παραδοσιακά προϊόντα και επειδή ζούµε στην εποχή του ότι προωθούµε κι ότι πλασάρουµε πραγµατικά πουλιέται. Πρέπει λοιπόν αυτή τη γκάµα των προϊόντων να την αυξήσουµε προκειµένου να έχει µέλλον και εξέλιξη αυτό το θέµα που λέγετε αγροτική οικονοµία. Θα ήθελα να σας ευχαριστώ. Κύριε Τσιχριντζή παρακαλώ. Β. ΤΣΙΧΡΙΝΤΖΗΣ, Καθηγητής ΠΘ «ιαχείριση υδάτινων πόρων» Εγώ θα αναφερθώ στο ιακρατικό Πρόγραµµα HYDRANET- MEDOCC INTERREG IIIB. Συντονιστής προγράµµατος/κύριος εταίρος: Αναπτυξιακή Ροδόπης ΑΕ Εταίροι: Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Regione Toscana στην Ιταλία Université de la Méditerranée (Aix-Marseille II) στην Γαλλία Seconda Università di Napoli στην Ιταλία 221

6 Παρατηρητές: Πανεπιστήµια στο Μαρόκο, Τυνησία και Λίβανο Οµάδα Έρευνας Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Καθηγητής Βασίλειος Α. Τσιχριντζής Επικ. Καθηγητής Χρήστος Πεταλάς Λέκτορας Παράσχος Μελίδης Λέκτορας Αλεξάνδρα Γκεµιτζή 3 Ερευνητές ρ. Γεώργιος Γκίκας ρ. Χρήστος Ακράτος 3 Υποψήφιοι ιδάκτορες Ειρήνη Κώττη Βασίλειος Πισινάρας Ιωάννης Μποσκίδης 2 Τεχνικοί Εργαστηρίου Στέλλα Πιάδου Ιωάννης Παπασπύρος Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Χηµείας Καθηγητής Κωνσταντίνος Ουζούνης 2 Ερευνητές ρ. Νικόλαος Σουνδουλουνάκης ρ. Χατζηξάνθης ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Ορίζεται η περιοχή της Θράκης. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Ανάπτυξη υδροβόρων εντατικών αγροτικών δραστηριοτήτων Υπερβολική κατανάλωση νερού Προβλήµατα σχετικά µε το νερό ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ: Ελλείψεις αρδευτικών υδάτων Υπεράντληση υπόγειου υδροφόρου 222

7 ιείσδυση της θάλασσας σε παραθαλάσσιες περιοχές και αλµύρινση του υπόγειου νερού Αλµύρινση εδαφών και αύξηση αλατότητας Αρνητικές επιδράσεις και συρρίκνωση των υγροβιότοπων της περιοχής Υποβάθµιση της ποιότητας των επιφανειακών και υπογείων υδάτων Έλλειψη ικανοποιητικών ποσοτήτων για την κάλυψη των πληθυσµιακών αναγκών Έλλειψη µιας οργανωµένης βάσης µετεωρολογικών, υδρολογικών και υδρογεωλογικών δεδοµένων ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1: ΒΑΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ: Συλλογή και επεξεργασία µετεωρολογικών, υδρολογικών και υδρογεωλογικών δεδοµένων της περιοχής µελέτης και δηµιουργία τράπεζας δεδοµένων, περιόδου 1950 µέχρι σήµερα Από διάφορους σταθµούς Από διάφορες υπηρεσίες Σε διαφορετική µορφή Όχι σε ηλεκτρονική µορφή Ηλεκτρονική επεξεργασία των στοιχείων και καταχώρηση σε βάση δεδοµένων, έτσι ώστε να είναι εύκολη η χρήση τους Με την βοήθεια συστήµατος G.I.S. που θα αναπτυχθεί, τα στοιχεία αυτά θα είναι διαθέσιµα µε εύκολο και ελκυστικό τρόπο (π.χ. στο διαδίκτυο) ηµιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδοµένων Χρήση GIS, Internet κλπ. ιαθέσιµα στο κοινό ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2: ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΒΡΟΧΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: (α) Ανάπτυξη προτύπου συστήµατος συλλογής και χρήσης του βρόχινου νερού Κατασκευή 6 συστηµάτων σε κατοικίες Έλεγχος της ποιότητας του νερού και γενικότερα της λειτουργίας του συστήµατος 223

8 (β) Ανάπτυξη προτύπου συστήµατος συλλογής, επιτόπιας επεξεργασίας και χρήσης των υγρών αποβλήτων Μικρής κλίµακας τεχνητοί υγροβιότοποι Κατασκευή 2 συστηµάτων σε κατοικίες Έλεγχος της ποιότητας του νερού και της λειτουργίας του συστήµατος ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΝΑΛΙΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΑΡ ΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ Συλλογή δειγµάτων και αναλύσεις σε διάφορα σηµεία στις στραγγιστικές τάφρους Τ-1, Τ-2, Τ-3 και Τ-4. Εκτίµηση ποιότητας και παροχών. Επαναχρησιµοποίηση του νερού για άρδευση - Προτάσεις για ελαχιστοποίηση του νερού που καταλήγει στη θάλασσα: Τοποθέτηση αντλιοστασίων σε κατάλληλα σηµεία Χωροθέτηση χώρων αποθήκευσης Επαναφόρτιση του υπόγειου υδροφόρου Επεξεργασία του νερού των τάφρων µε χρήση τεχνητών υγροβιοτόπων και διάθεση σε ευαίσθητα υδατικά συστήµατα (π.χ., λιµνοθάλασσες) ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4: ΜΕΛΕΤΗ ΙΕΙΣ ΥΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥΣ Υ ΡΟΦΟΡΟΥΣ Εγκατάσταση 5 ερευνητικών γεωτρήσεων Παρακολούθηση στάθµης και συλλογή δειγµάτων ποιότητας νερού και αναλύσεις Προτάσεις διαχείρισης ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5: ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΛΜΥΡΙΝΣΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΩΝ Ε ΑΦΩΝ Συλλογή δειγµάτων εδαφών σε καθορισµένα σηµεία Χαρτογράφηση µε χρήση GIS 224

9 Προτάσεις για αποκατάσταση του προβλήµατος ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 1. Φυλλάδια µε ενηµερωτικό υλικό 2. Σεµινάριο εργαστήριο 3. Ηµερίδες όπου παρουσιάζεται το πρόγραµµα 4. Επισκέψεις σε σχολικές µονάδες της περιοχής έργου για ενηµέρωση ευαισθητοποίηση των µαθητών 5. ιαδικασίες διάχυσης των αποτελεσµάτων του έργου (ανακοινώσεις στα ΜΜΕ, ενηµερωτικές εκποµπές συνεντεύξεις - Συνέδριο) 6. Υλοποίηση προγραµµάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε σχολικές µονάδες της περιοχής 7. Επιδείξεις των πιλοτικών εφαρµογών, παραγωγή ενός διαφηµιστικούενηµερωτικού cd-rom Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Είµαι έτοιµος να δεχθώ οποιαδήποτε ερώτηση. Παρέµβαση: Προφανώς υπάρχει ο φυσικός εµπλουτισµός, αλλά επειδή καλύπτουµε επιφάνειες, αναπτύσσονται πόλεις, µειώνεται αυτός από τα έργα του ανθρώπου, γι αυτό πρέπει να γίνονται άλλα έργα, ώστε να πηγαίνουµε πάλι στις ροές που είχαµε σε φυσική κατάσταση. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Πάντως κλείνοντας αυτό το ζήτηµα, οι δικές µου οι διαπιστώσεις είναι ότι αυτό που µας λείπει δεν είναι η διάγνωση του προβλήµατος. Η διάγνωση του προβλήµατος, είτε έτσι είτε αλλιώς είχε γίνει και στο παρελθόν, έγινε και τώρα και πολύ καλά µάλιστα. Αυτό που µας λείπει είναι η λύση του προβλήµατος. Πως θα το αντιµετωπίσουµε. Και να το αντιµετωπίσουµε έγκαιρα για να µην το βρούµε µπροστά µας. Γιατί ξέρετε πολύ καλά, ότι είναι δίπλα µας. Αυτό έχει σηµασία για την ανάπτυξη του τόπου. Το πώς θα αντιµετωπίσουµε αυτό το πρόβληµα έγκαιρα. Είτε λέγονται µε µικρές επεµβάσεις, είτε λέγονται µε µεγάλες επεµβάσεις, είτε λέγεται µε ένα θεσµικό διαχείρισης των υδάτινων πόρων είτε οτιδήποτε. Θέλουµε συγκεκριµένες λύσεις. 225

10 Παρέµβαση Τσιχριντζή: Η λύση για τα βρόχινα, είναι µία λύση που µπορεί αν την εφαρµόσει ο καθένας, χωρίς ειδικές µελέτες, χωρίς τίποτα και να µειώσει τη συνολική κατανάλωση νερού σε πολύ µεγάλο ποσοστό. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Σε ότι αφορά τη λύση µε τα βρόχινα και την οικιακή χρήση των υδάτινων πόρων είναι πολύ καλή. Εδώ όµως κατά κύριο λόγο µιλάµε για την αγροτική οικονοµία που είναι και ο µεγαλύτερος χρήστης, εποµένως εκεί πρέπει να προσδιορίσουµε και να βρούµε τις λύσεις τις µεγάλες ή τις µικρές. Παρέµβαση Τσιχριντζή: Ένα πρόβληµα είναι και αυτό. Ότι υπάρχουν ανεξέλεγκτες αντλήσεις. Και πολλές είναι και χωρίς άδειες. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Και πάλι γίνεται ένα λάθος αυτή τη στιγµή. Κάνουµε µία διάγνωση όλων των κακών τα οποία προέκυψαν στο παρελθόν. Κι αυτή τη στιγµή είµαστε µπροστά σε αυτό το πρόβληµα. Βεβαίως και συµφωνώ ότι έγινε µία πολύ κακή διαχείριση σε αυτό που λέγεται γεωτρήσεις. Αλλά αυτό είναι µια πραγµατικότητα σήµερα. Κι αυτό είναι η συνεισφορά που εµείς σήµερα ζητάµε, ανεξάρτητα αν σε ορισµένες περιπτώσεις είναι και επώδυνο. Παρέµβαση: Τι κάνει η ΕΑΣ σήµερα γι αυτό το πρόβληµα των γεωτρήσεων; ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Η ΕΑΣ δε σκέφτεται µικροπολιτικά και δεν έχει κανένα πρόβληµα να σκεφτεί έτσι. Η ΕΑΣ όµως µπορεί να ζητήσει κάλλιστα, να γίνουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, η ολοκλήρωση των παράλληλων έργων των αναδασµών. Ούτως ώστε να έχουµε µια µεγάλη εξοικονόµηση του νερού. Μία πολύ καλύτερη χρήση. Σας είπα, το να κάνουµε µία διάγνωση της κακής διαχείρισης που γινόταν µέχρι τώρα, αυτή τη στιγµή, δεν προσφέρουµε τίποτα. Να δούµε το τι µπορούµε να κάνουµε από τώρα και ύστερα. Παρέµβαση: για το φράγµα του Ιάσµου, ξέρουµε καλά ότι αυτή τη στιγµή ξοδεύετε ένα µεγάλο κονδύλι κι όταν τα αποτελέσµατά του θα φτάσουν σε εµάς, δε θα υπάρχουν οι αγρότες γιατί και ο κόσµος θα φύγει από την περιοχή. Ενώ θα 226

11 µπορούσαν να γίνουν µικρότερες παρεµβάσεις όπως ταµιευτήρες και να προλάβουµε ότι µπορούµε να προλάβουµε. Είναι σύνθετο το πρόβληµα. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ολοκληρώσαµε αυτό το ζήτηµα. Ευχαριστούµε κ. καθηγητά και θα προχωρήσουµε στον κ. Βαγγέλη ριµπέτα. Β. ΙΑΜΑΝΤΗΣ, ιδάκτωρ Μηχανικός Περιβάλλοντος, Εκπρόσωπος ΤΕΕ «Νερό Γεωργικής Παραγωγής» Οι δραστικές αλλαγές στο καθεστώς πολλών παράκτιων και όχι µόνο, υπόγειων υδατικών συστηµάτων που έχουν επιβληθεί µέσω της άστοχης ανθρώπινης παρέµβασης εδώ και 50 περίπου χρόνια σε διάφορες περιοχές της Θράκης οδήγησαν στην καταστροφή αφενός υγροβιότοπων µεγάλης αξίας και αφετέρου στην "ερηµοποίηση" µεγάλων εκτάσεων που κάποτε αποτελούσαν πηγή ζωής για την περιοχή. Γίνανε αποστραγγιστικά συστήµατα, εκτροπές, ευθυγραµµίσεις της κοίτης. Σε υψόµετρο δε που πλησιάζει αυτό της θάλασσας. Με αποτέλεσµα να αυξηθούν οι εκτάσεις σε καλλιέργειες, µε τη σειρά τους αυξήθηκαν οι γεωτρήσεις, αυξήθηκαν οι αποδόσεις, άρχισε όµως να υποχωρεί και η στάθµη του υπογείου νερού, µε αποτέλεσµα οι αγρότες να φτάνουν σε µεγαλύτερα βάθη, να αυξάνουν το κόστος της παραγωγής τους και σαν τελικό αποτέλεσµα να έχουµε υποβάθµιση της ποιότητας νερού µέσο της διείσδυσης της θάλασσας. Η διαφύλαξη των υδατικών πόρων απαιτεί κατά κύριο λόγο την εφαρµογή ενός σχεδίου διαχείρισης σε επίπεδο λεκάνης απορροής από το οποίο θα προκύψει συνδυασµένη εκµετάλλευση υπογείων και επιφανειακών νερών µε την κατασκευή αφενός ταµιευτήρων για επιφανειακή αποθήκευση και αφετέρου έργο εµπλουτισµού για τη συνεχή ενίσχυση των υπογείων νερών. Αναφορικά µε την κατασκευή ταµιευτήρων δεν θα πρέπει να παραλείψουµε ότι πρέπει να εξεταστεί εάν οι προτεινόµενες θέσεις είναι οικονοµικά συµφέρουσες. Επίσης τα υδρολογικά στοιχεία των λεκανών αν προεξοφλούν τη συνεχή λειτουργία των πραγµάτων, και τρίτων αν θα προκληθούν και το είδους επιπτώσεις θα έχουν στο περιβάλλον της περιοχής. Μη ξεχνάµε ότι και στους δύο νοµούς και στην Ξάνθη και στη Ροδόπη υπάρχουν σηµαντικοί υγροβιότοποι οι οποίοι εξασφαλίζουν τη ζωή τους από την εισροή γλυκού νερού. Επιπλέον η δίαιτα των υδροφόρων στρωµάτων εξασφαλίζει την τροφοδοσία της από τα νερά πάλι των ποταµών οπότε κι αυτά θα 227

12 πρέπει να ληφθούν υπόψη στην όποια παρέµβαση όσον αφορά την αποθήκευση νερών σε φράγµατα. Ο τεχνικός εµπλουτισµός αποτελεί µια αποτελεσµατική µέθοδο διαχείρισης και αντιµετωπίζει αποτελεσµατικά τη θαλάσσια διείσδυση. Η χρησιµοποίηση βέβαια υγρών αποβλήτων αποτελεί ενδιαφέρουσα εναλλακτική η οποία αφενός βελτιώνει την ποιότητα του νερού αφετέρου ελέγχει την εξάντληση υπεραντληµένων υδροφόρων. Κλείνοντας, δεν θα επεκταθώ περισσότερο, είναι απαραίτητη µεταξύ άλλων η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και η προώθηση αυτών που είναι λιγότερο υδροφόρων, η αναδιάταξη του σχεδίου αντλήσεων και η κατάργηση γεωτρήσεων οι οποίες συµβάλουν στην υποβάθµιση των υπογείων νερών και εντοπίζονται σε µια απόσταση τεσσάρων µε πέντε χιλιοµέτρων από τη θάλασσα και κυρίως ένα πρόγραµµα ορθής ενηµέρωσης των γεωργών σχετικά µε το πρόβληµα. Σας Ευχαριστώ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούµε κι εµείς τον κ. ιαµαντή. Β. ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ, Αγρονόµος Τοπογράφος Μηχανικός, Εκπρόσωπος ΤΕΕ «Αναδασµοί» εν είµαι εδώ σαν τοπογραφική υπηρεσία είµαι εδώ σαν εκπρόσωπος του ΤΕΕ για να αναπτύξω τους αναδασµούς. Όπως είπε κι ο κύριος Χαντζηκωνσταντίνου όταν παρουσίαζε σαν κύριος οµιλητής το αναπτυξιακό πρόγραµµα τουλάχιστον σαν πρώτη ιεράρχηση στα προβλήµατα του πρωτογενούς τοµέα ήταν ο µικρός γεωργικός κλήρος κι ο πολυτεµαχισµός. Αυτό τον πολύ µικρό κλήρο και τον πολυτεµαχισµό έρχεται να λύσει ο αναδασµός. Ο οποίος είναι µια διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 18 του Συντάγµατος. Το άρθρο 18 ορίζει συγκεκριµένα ότι επιτρέπεται σύµφωνα µε τη διαδικασία που καθορίζει ειδικός νόµος ο αναδασµός αγροτικών εκτάσεων για την επωφελέστερη εκµετάλλευση του εδάφους. Για την αύξηση του µεγέθους της ιδιοκτησίας οι δυνατότητες είναι περιορισµένες. Το µέσο µέγεθος ιδιοκτησίας στη χώρα µας είναι στρέµµατα τα οποία κατανέµονται σε πέντε µε έξι τεµάχια. Σε µερικές περιοχές του νοµού Ροδόπης το πρόβληµα είναι ακόµη µεγαλύτερο. Όπως για παράδειγµα 228

13 στην περιοχή Αρριανών είναι µικρότερα τα τεµάχια αλλά και περιοχές όπως οι Προσκυνητές που είναι πολυτεµαχισµένες. Το πρόβληµα αυτό της εγγείου ιδιοκτησίας έρχεται να λύσει ο αναδασµός ο οποίος µέσο της ορθολογικής διάταξης συγκεντρώνει τη διάσπαρτη ιδιοκτησία σε ένα αγροτεµάχιο κανονικού σχήµατος το οποίο µε την παράλληλη κατασκευή έργων το παραδίδει στον ιδιοκτήτη για καλλιέργεια. Τα οφέλη του αναδασµού και για πιο λόγο γίνεται. Αναδασµούς λοιπόν κάνουµε για έχοµε καλύτερη χρήση των µηχανηµάτων και τον σύγχρονων τεχνολογιών καλλιέργειας. εύτερον για την ευκολία στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών νέες δυναµικές, επιζητούµενες όπως µας είπαν και οι προηγούµενοι οµιλητές. Για καλύτερη και πληρέστερη επίβλεψη των καλλιεργητικών εργασιών, για σηµαντική µείωση του χρόνου εργασίας και ως εκ τούτου λιγότερη καταπόνηση των ανθρώπων και των µηχανηµάτων. Για την καλύτερη διευθέτηση των κτηµάτων αφού τα δίνουµε πλέον κανονικά τα σχήµατα και πιο εύκολη πρόσβαση στα καινούρια έργα υποδοµής που γίνονται. Επίσης διευκολύνονται οι ιδιοκτήτες για την κατασκευή έργων, αποθηκών, γεωτρήσεων και µάλιστα απ όλα αυτά θα χρειαστεί να γίνουν σε περιορισµένο αριθµό και όχι σε κάθε τεµάχιο. Ένα από τα κυριότερα οφέλη του αναδασµού είναι η κατοχύρωση της ιδιοκτησίας µε την έκδοση παγίων τίτλων κυριότητας και ο µετέπειτα εύκολος προσδιορισµός των ορίων γιατί υπάρχουν τα διαγράµµατα τα οποία µπορούµε εύκολα να τα εφαρµόσουµε. Μεγαλύτερη απόδοση των συντελεστών παραγωγής, κεφάλαιο γη και εργασία. Ένα άλλο πλεονέκτηµα είναι η διευκόλυνση στην κατάρτιση του εθνικού κτηµατολογίου το οποίο παίρνει έτοιµα πλέον τα στοιχεία και τα ενσωµατώνει µέσα στα δικά του στοιχεία. Βέβαια αυτό το πλεονέκτηµα του αναδασµού στην περιοχή µας τείνει να γίνει µειονέκτηµα από τους µελετητές και από το ίδιο το κτηµατολόγιο. Η αύξηση της παραγωγικότητας και καλύτερης ποιότητας στα προσφερόµενα προϊόντα µε ταυτόχρονη µείωση του κόστους παραγωγής, η δυνατότητα για την από κοινού εκµετάλλευση των κτηµάτων γιατί ο αναδασµός δίνει τη δυνατότητα σε διάφορους παράγοντες να κάνουν συµπληρώσεις και να µαζέψουν τα τεµάχια τους. Με την αύξηση του εισοδήµατος των παραγωγών, µε τις διεργασίες επίλυσης των γεωκτητικών ζητηµάτων όπως είναι η ρύθµιση, η κατάργηση και η ανασύσταση σε θέµατα δικαιωµάτων και κυρίως η ρύθµιση των κλήρων που µέχρι τώρα µε τους νόµους οι οποίοι διέπουν τους κλήρους είναι αδύνατων. Σχεδίαση κατασκευή έργων εγγείων βελτιώσεων και κοινής ωφέλειας σύµφωνα µε τα φυσικά και τεχνικά 229

14 δεδοµένα της περιοχής. Επίσης ο αναδασµός είναι απαραίτητο εργαλείο για να γίνει ένα αναπτυξιακό µεγάλο έργο. εν νοείται εγγειοβελτιωτικό έργο χωρίς αναδασµό. Το γίνεται στο νοµό Ροδόπης. Στο νοµό Ροδόπης µέχρι τώρα έχουν εκτελεστεί αναδασµοί σε στέµµατα περίπου, έχουµε αναδασµούς οι οποίοι είχαν ξεκινήσει και σταµάτησαν µετά από αντιδράσεις των κατοίκων σε µια σε µια έκταση περίπου στεµµάτων κι αυτή τη στιγµή υπάρχει ένα αισιόδοξο πρόγραµµα αναδασµών, το οποίο εκπονήθηκε από τη διεύθυνση γεωργίας σε συνεννόηση µε τη διεύθυνση τοπογραφικής και αναφέρεται σε στρέµµατα. Αποµένουν για εκτέλεση αναδασµοί σε περίπου στέµµατα. Μέχρι τώρα έχει καλυφθεί αναδασµός στο δυτικό τµήµα του νοµού και αποµένει να εκτελεστεί αναδασµός στο ανατολικό τµήµα του νοµού. Πια είναι τα προβλήµατα. Γιατί δεν προχωρούν οι αναδασµοί. Το βασικότερο πρόβληµα των αναδασµών είναι ότι οι υπηρεσίες δεν έχουν προσωπικό, έχουν αυξηθεί τα αντικείµενα όλων των εµπλεκόµενων υπηρεσιών, της διευθύνσεως γεωργίας και της τοπογραφικής. Υπάρχει η δυνατότητα να δοθούν αναδασµοί και σε ιδιωτικά συνεργία, πολλές φορές όµως σκοντάφτουν στις χρονοβόρες διαδικασίες των µελετών και στις συχνές αλλαγές του νόµου ανάθεσης των µελετών. Επίσης το άλλο µεγαλύτερο πρόβληµα είναι η έλλειψη πιστώσεων. Συγκεκριµένα για την περιφέρειας µας στο τρίτο ΚΠΣ προβλεπόταν ευρώ τα οποία αν τα κατανείµουµε στους πέντε νοµούς σηµαίνει από ευρώ στον κάθε νοµό για την εκτέλεση αναδασµών. Από αυτό το ποσό ένα ποσό θα έπρεπε να πάει στις µελέτες και το υπόλοιπο σε παράλληλα έργα. εδοµένου ότι οι µελέτες στοιχίζουν 30 ευρώ το στρέµµα βλέπουµε ότι µε αυτά τα ποσά δεν µπορούµε να κάνουµε ούτε τη µελέτη του αναδασµού πόσο µάλλον να προχωρήσουµε και στην κατασκευή των παραλλήλων έργων. Ευχαριστώ. Παρέµβαση: για τους τίτλους των χωραφιών. ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ: Αυτό δεν έχει σχέση µε αναδασµό. Ο αναδασµός µπορεί να λύσει τέτοια πρόβληµα. Τέτοιο πρόβληµα είχαµε στην Γρατινή, είναι περιοχή στην οποία υπάρχουν κλήροι µε διανοµές οι οποίες δεν έχουν τακτοποιηθεί. Αυτά τα κοµµάτια µπορούν να τακτοποιηθούν πλέον µόνο µε αναδασµό. Κανένας άλλος 230

15 τρόπος. Γι αυτό και η Γρατινή παρά τις αντιδράσεις συνεχίζει και δέχεται να γίνει αναδασµός. Παρέµβαση: Εγώ έχω χωράφια στον πρώτο αναδασµό του Γλυκονερίου, δεν µας δίνουνε τίτλους. ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ: Υπάρχουν κι άλλες περιπτώσει που δεν παίρνουνε τίτλους. Παρέµβαση: θα προχωρήσουν αυτή τη φορά τα έργα ή θα µείνουµε πάλι στις µελέτες οι οποίες µένουν συνήθως στα συρτάρια; ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ: εν θα διαφωνήσω και πιθανότατα θα µπορούσαµε να πάµε καλύτερα εάν τις µελέτες οι οποίες είχαµε εντάξει στο τρίτο ΚΠΣ και είναι εδώ και ο κύριος Μουζακίδης ο οποίο ήταν ανάδοχος µια τέτοιας µελέτης η οποία τελικά δεν προχώρησε γιατί εκεί ήταν στρέµµατα και τώρα προχωράµε µόνο σε στέµµατα του Ιάσµου. Παρέµβαση: Ο κ. Σταµπόλογλου µας είπε από την πλευρά του ΤΕΕ ότι σε συγκεκριµένο αριθµό στρεµµάτων, έχουν γίνει αναδασµοί και ο κ. ιαµαντής µας ανέλυσε έργα που έχουν γίνει ή θα γίνουν. Κατά την άποψή µου θα έπρεπε να γίνει ένα πάντρεµα όλων αυτών. Που έχουν πρόβληµα από πλευράς νερού, που χρειάζονται ταµιευτήρα, που µπορούµε να κάνουµε αναδασµό. Και θα πω ένα συγκεκριµένο παράδειγµα. Σχεδιάστηκε από την Νοµαρχία, πριν από χρόνια, η κατασκευή του φράγµατος Ιασίου. Προχωράει και υπόθηκε ότι σχεδιάζουµε να πάµε στα παράλληλα έργα, δηλαδή οδοποιοία, αποστραγγιστικά, αρδευτικά και ξεκίνησαν και οι αναδασµοί. Οι αναδασµοί σταµάτησαν. Ένα απλό ερώτηµα θέλω να θέσω. Τα λεφτά που θα δοθούν στο Ιάσιο από πού θα τα πάρουµε όταν σταµατήσουν οι αναδασµοί. Άρα λοιπόν, Έβρενος, Λύκειο, Αρριανά, έχουµε πρόβληµα διάθεσης του νερού. Κατασκευάζουµε λοιπόν ένα έργο αλλά έχουµε δει µήπως κάνοντας το φράγµα στο Ιάσιο, επιδεινώσουµε το πρόβληµα εκεί; Αυτή λοιπόν την κατεύθυνση πρέπει να έχει το στρατηγικό σχέδιο. Να τα δει σφαιρικά. ηλαδή, έχω το πρόβληµα της εφαλµύρωσης, έχω το πρόβληµα των ταµιευτήρων, έχουµε να κάνουµε τους αναδασµούς. Και κλείνω µε το θέµα το γιατί σταµάτησαν οι αναδασµοί. Πολύ σωστά 231

16 είπε ο κ. Σκοπιανός. Κάποιοι αναδασµοί πρέπει να γίνουν υποχρεωτικά. ε µπορείς να καταδικάσεις το ανατολικό τµήµα του Νοµού, επειδή κάποιοι λίγοι διαφώνησαν. Μιλάµε για την ανάπτυξη της Θράκης και µιλάµε για βιοφυτά κλπ. Όλα αυτά χρειάζονται νερό, γη, διανοµή, οργάνωση και διάθεση. Όλα αυτά χρειάζονται οργάνωση. Άρα λοιπόν, δε µπορούµε να σταµατάµε τον αναδασµό αλλά να κοιτάµε πως θα προχωρήσουν αυτά τα πράγµατα. ΣΤΑΜΠΟΛΟΓΛΟΥ: Μπορεί όµως το Ιάσιο, γιατί έχει µπει εκεί και ο µελετητής των έργων διανοµής του νερού, να αναδιαρθρώσει τις καλλιέργειές του. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Πάντως, εγώ θεωρώ αδιανόητο να επαναλάβω κάτι το οποίο είπα στην αρχή, η να θυµίσω στον Παναγιώτη το Τζελεπίδη, ο οποίος πριν 30 χρόνια, έβγαινε στους δρόµους και έκαναν αιτήµατα κι έλεγε σαν πρώτο αίτηµα τους αναδασµούς, µετά από 30 χρόνια ερχόµαστε ξανά και µιλάµε για αναδασµούς. Θεωρώ ότι είναι ανιστόρητα πράγµατα, τα οποία στη σηµερινή οικονοµική πραγµατικότητα, το να µιλάµε για έργα υποδοµής δεν ξέρω τι να πω. Σαφέστατα είναι επιτακτική ανάγκη, γι αυτό βλέπεις και τρεις εκπροσώπους µπροστά της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Θεωρώ λοιπόν ότι είναι επιτακτική ανάγκη, κι αυτό δε σηµαίνει ότι βγάζω τον εαυτό µου σαν µέλλος του προηγούµενου νοµαρχιακού συµβουλίου προ των ευθηνών µου, έχω κι εγώ τις ευθύνες µου, αλλά σαν κυρίαρχο ζήτηµα, πραγµατικά η διαχείριση των υδάτινων πόρων και οι αναδασµοί και γενικότερα οι υποδοµές στον αγροτικό τοµέα, να είναι κυρίαρχο ζήτηµα, προκειµένου να προχωρήσουν µε τα οικονοµικά και µε τη διεκδίκηση. Παρέµβαση ΤΖΕΛΕΠΙ Η: Θα µου επιτρέψετε να σας συγχαρώ και θα πω δύο πράγµατα. Πρώτα για την τοπογραφική υπηρεσία η οποία είναι επανδρωµένη µε άριστους υπαλλήλους. Εποµένως τεχνικό πρόβληµα για να προχωρήσουν οι αναδασµοί, δεν υπάρχει. Το πρόβληµα είναι τα χρήµατα. Εγώ πιστεύω ότι οι αναδασµοί µπορούν να γίνουν. Σκοντάφτουµε στο χρήµα. Όταν δε θέλουµε να κάνουµε κάτι, τότε κάνουµε συνέδρια. Θα δούµε τι θα γίνει µε αυτό το συνέδριο, εµείς σας εκτιµούµε γιατί είσαστε επιστήµονες, δουλεύετε πάνω στην επιστήµη σας για πρακτικές εφαρµογές κι αυτό πρέπει να το αναγνωρίζουµε εµείς. Είτε από 232

17 εφηµερίδες, είτε από περιοδικά, σας παρακολουθούµε και τον κ. ιαµαντή περισσότερο απ όλους. Θέλω όµως να πω το εξής. υο τετραετίες συζητούσαµε χωρίς να κάνουµε τίποτα, ότι θα σας φέρουµε νερό από το Θησαυρό ράµας. Αυτό δε µπορεί να το διαψεύσει κανείς γιατί έχω τα προγράµµατα. Αλλάζει η κυβέρνηση το 1990 πάλι µπαίνει το πρόγραµµα για το νερό του Κοµψάτου. Πέρασε κι εκείνο το πρόγραµµα και δεν έγινε τίποτα. Ερχόµαστε τώρα και ακουµπάµε πάλι στον Κοµψάτο. Και τον ανέφερα για το εξής: αν θέλανε οι κύριοι όλοι, όταν γίνεται ένα τέτοιο σοβαρό συνέδριο, έπρεπε οι ηγεσίες των κοµµάτων, των παραγόντων να βρίσκονται όλοι εδώ. Συζητάµε αγροτικά θέµατα, αγροτική ανάπτυξη στο Νοµό, εµπεριστατωµένες είναι όλες οι µελέτες σας, αλλά φωνή βοώντως εν τη ερήµω. Έπρεπε να υπάρχουν εδώ οι άνθρωποι οι ειδικοί. Να τους πούµε, µην κάνετε τον Κοµψάτο. Κάντε 25 µέτρα. Αν το δρόµο που κάνανε από την Αµβροσία, στο Μωσαϊκό, αν τον ανυψώσουνε 50 πόντους, θα γίνει µια τεχνητή λίµνη πέρα για πέρα. Απλά πράγµατα δε γίνονται. Και το είπα για τον Κοµψάτο για το εξής: για την Εγνατία κάνανε αµµοληψία µέσα από τον Κοµψάτο δέκα εκατοµµύρια κυβικά χώµα. Έπρεπε να έχει γίνει προετοιµασία, να κάνουµε πρώτα την αναδάσωση από τις δύο πλευρές, και µετά να κάνουµε το φράγµα. Πως θα γίνει το φράγµα χωρίς προετοιµασία, που θα πάνε τα µπάζα; Μήπως γυρίσουµε τα νερά στη Βουλγαρία; Τι µελέτες θα κάνουµε; ε θέλουνε να τα κάνουνε. Γιατί όταν δε θέλουµε, κάνουµε προµελέτη, µετά κάνουµε τη µελέτη και µετά το ξεχνάµε. Ενώ πρακτικές λύσεις υπάρχουν. Για το αγροτικό θέµα που είπατε κ. καθηγητά, εµείς οι αγρότες, επειδή εγώ έχω συνταξιοδοτηθεί πλέον, έχω να πω το εξής. Έχουµε µία ανικανότητα πιθανόν για την οποία δεν ευθυνόµαστε. Ποια είναι αυτή η ανικανότητα; Είµαστε υποχρεωµένοι να τη δηλώσουµε δηµόσια για να µη µας φορτίζετε, πολλές φορές και οι πολιτικοί παράγοντες, από οποιαδήποτε παράταξη, ευθύνες. Ποια είναι αυτή η κατάσταση; Μπορούµε εµείς να αναπτύξουµε δραστηριότητα; εν αλλάζει ο Έλληνας αγρότης από τον αγρότη των κουµµουνιστικών συστηµάτων. Τι κάναµε; Κολεκτίβα έχετε εκεί, κολεκτίβα έχουµε κι εδώ. Θα µου επιτρέψει ο πρόεδρος. εν είµαι αντισυνεταιριστής. Είµαι υπέρ του συνεταιριστικού κινήµατος και 56 χρόνια συνεταίρος. Ήθελα να πω ότι έπρεπε να δώσουν δραστηριότητες να µπορέσει να µπει ο αγρότης στην εµπορία. Εµείς συνηθίσαµε, βγάλαµε το καλαµπόκι, το πήγαµε στην κλούβα, βγάλαµε το βαµβάκι, το πήγαµε στο εκκοκκιστήριο. εν έχουµε από κει και µετά καµία δραστηριότητα να µας µπει µέσα στο µυαλό, µπορούµε να δουλέψουµε; Μπορούµε να κάνουµε εµπορία; Να βγάλουµε µια δραχµή παραπάνω; 233

18 Σ αυτή την ηλικία που φτάσαµε, ο αγρότης, πλην ορισµένων νέων, δεν έχει αλλάξει. Γίνονται µόνο κάτι µικροαλλαγές, αναλαµβάνονται κάποιες µικρές δραστηριότητες αλλά σε πολύ µικρή κλίµακα. Το πρόβληµα το αγροτικό πρέπει να λυθεί. Θα µου επιτρέψετε να σας πω ένα ανέκδοτο. Υπήρχε ένα µοναστήρι µε 220 χιλιάδες καλογήρους. Μια χρονιά έπιασε ένας χειµώνας βαρύς και παγώσανε τα σιτηρά. Καλούσε ο ηγούµενος συνεχώς τα µοναστήρια σε συνδιάσκεψη, να δουν πως θα ζήσουν την επόµενη χρονιά. Αυτό έγινε για µήνες. Κάποιους από τους καλόγερους σοφίστηκε και είπε: τα αποθέµατα που έχουµε θα µας φτάσουνε. Έπιασε στο µοναστήρι ένας ψόφος και πέθαναν οι περισσότεροι καλόγεροι. Τα σιτάρια έµειναν όπως ήτανε. Γιατί το λέω αυτό το πράγµα; Σε µία δεκαετία θα λυθεί το αγροτικό πρόβληµα. Ακούω συχνά από τους πολιτικούς να µιλάνε για την περιφέρεια. Ας έρθουν από την περιφέρεια να τους πάω στο χωριό µου. Τρεις είναι στο καφενείο. εν είναι τέσσερις. Ποια περιφέρεια και πως θα την αναζωογονήσουµε; Είµαστε όλοι για ψόφο. Το 85% είµαστε πάνω από 65 χρονών. Στο τέλος θα µείνουν δύο τρεις και θα ησυχάσουν όλοι µε εµάς. Και οι πολιτικοί και τα κόµµατα και οι πάντες. Αυτά ήθελα να πω. Παρέµβαση: Να κάνω µια παρατήρηση. Κάποιος οµιλητής είπε για τις στραγγιστικές τάφρους που κάνανε το καλοκαίρι. Εµείς δόξα το Θεώ, έχουµε πολλές. Μπορεί να γίνει κάτι και εδώ; Και το δεύτερο που θέλω να παρατηρήσω είναι ότι στην περιοχή τη δική σας, τελειώνουν εύκολα τα παράλληλα έργα του αναδασµού. Στη δική σας περιοχή µπήκαν τέσσερις µεγάλες εργολαβίες της τάξης των 15 εκατοµµυρίων ευρώ και τελείωσε το έργο. Από Σάλπη µέχρι και την Αµβροσία. Στα 60 χιλιάδες αυτά στρέµµατα µπήκαν τέσσερις εργολαβίες. Η Νέστος, η Αλέξανδρος, η ΠΡΟΤΕΚΑΤ και µία ακόµη. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Προχωράµε τώρα στο κ. Πουρνάρη. Θ. ΜΠΟΥΡΝΑΡΗΣ, Γεωπόνος Γεωργοοικονοµολόγος «Κοινή Αγροτική Πολιτική» 234

19 Ευχαριστώ πολύ κ. Πρόεδρε. Εγώ ουσιαστικά θα σας παρουσιάσω το σχέδιο στρατηγικής ανάπτυξης του Νοµού Ροδόπης που αφορά τον γεωργικό τοµέα, και ιδιαίτερα την κοινή αγροτική πολιτική και τις επιπτώσεις που θα έχει στο Νοµό Ροδόπης. Χάρηκα πολύ που άκουσα πριν τις αγωνίες που εξέφρασαν ιδιαίτερα οι µεγαλύτεροι σε ηλικία που έχουνε και την εµπειρία όλων αυτών των ετών για το τι γίνεται και το τι δε γίνεται στον τόπο µας. Ερευνητική Οµάδα που ασχολήθηκε µε το θέµα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής είναι: Οµάδα Γεωργοοικονοµολόγων Μάνος Βασίλειος, καθηγητής ΑΠΘ Μπουρνάρης Θωµάς Χατζηνικολάου Παρθένα Κιοµουρτζή Φαίδρα Πρέπει να αναφερθούν για την Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική ότι: Τα καίρια σηµεία της ΚΑΠ συνοψίζονται σε 3 λέξεις κλειδιά: αποσύνδεση, διαφοροποίηση και πολλαπλή συµµόρφωση. Η µεταρρύθµιση της ΚΑΠ εισάγει νέο σύστηµα ενιαίας ενίσχυσης ανά εκµετάλλευση (στα εισοδήµατα) και διαχωρίζει τις ενισχύσεις από την παραγωγή (αποσύνδεση). Ιδιαίτερα στο ν. Ροδόπης οι επιδράσεις αναµένεται να είναι πολύ σηµαντικές, κύριες δραστηριότητες του πρωτογενή τοµέα του νοµού αποτελούν οι καλλιέργειες του βαµβακιού, του καπνού και των σιτηρών, στις οποίες η νέα ΚΑΠ θα έχει άµεσες και πολύ σηµαντικές επιπτώσεις. ΝΕΑ ΚΑΠ - Βαµβάκι Οι ενισχύσεις στο βαµβάκι τροποποιήθηκαν ριζικά µε το µερικό πέρασµα στο σύστηµα της ενιαίας ενίσχυσης ανά αγροτική εκµετάλλευση. 35% των ενισχύσεων διατηρούνται ως στρεµµατικές ενισχύσεις (άµεσες ενισχύσεις) και το υπόλοιπο 65% προορίζεται για τις ενιαίες ενισχύσεις. ΝΕΑ ΚΑΠ - Σκληρός σίτος στρεµµατική ενίσχυση 40 ευρώ στο πλαίσιο των εθνικών ανωτάτων ορίων. Εάν η έκταση για την οποία ζητείται η ενίσχυση είναι µεγαλύτερη από το ανώτατο όριο, το ποσό µειώνεται αναλογικά. 235

20 Σε περίπτωση µερικής εφαρµογής του καθεστώτος ενιαίας ενίσχυσης, καταβάλλεται συµπληρωµατική στρεµµατική ενίσχυση 291 ευρώ ανά εκτάριο για το 2005/2006 και 285 ευρώ από την περίοδο 2006/2007, τηρώντας τα εθνικά ανώτατα όρια. ΝΕΑ ΚΑΠ - Καπνός Από το 2010, η αποσύνδεση θα είναι πλήρης, αλλά τα κράτη µέλη µπορούν να επιλέξουν να εφαρµόσουν µεταβατική περίοδο τεσσάρων ετών µε αφετηρία το Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ποσοστό τουλάχιστον 40% των παλαιών άµεσων ενισχύσεων για τον καπνό θα καταβληθεί στις ενιαίες ενισχύσεις ανά γεωργική εκµετάλλευση. οι γεωργοί οφείλουν να πληρούν ορισµένες υποχρεώσεις: οικολογική συµβατότητα, τη διακύµανση και τη δηµοσιονοµική πειθαρχία. Αποσύνδεση καπνού στις χώρες της Ε.Ε. Ελλάδα 100% Ισπανία 40% Γαλλία 40% Ιταλία 40% για την περιοχή της Puglia 100% Πορτογαλία 50% Ερευνητικό Πρόγραµµα DIVTOB Diversification for Tobacco Growing Regions in the Southern European Union Aristotle University of Thessaloniki, University of Thessalia (ΕΛΛΑ Α) University of Hohenheim, Humboldt University, (ΓΕΡΜΑΝΙΑ) Universidade do Algarve (ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ) Consiglo per la Ricera e la Spermentazione in Agrocoltora: Instituto Spermentale per il Tobacco (ΙΤΑΛΙΑ) University of Natural Resources and Applied Life Science Vienna (ΑΥΣΤΡΙΑ) Το 2006 παρατηρήθηκε µείωση της καλλιέργειας καπνού συνολική µείωση της καπνοκαλλιέργειας σε ποσοστό µεγαλύτερο από 75% (περίπου 77% µε 78%). ποικιλία Virginia µείωση µεγαλύτερη από 90%, οι ποικιλίες Berley, Κλασικά Ελασσόνας, Αγρινίου, Τσεµπέλια - Μαύρα, Σοχούµια ξεπερνούν το 95% αγγίζοντας σχεδόν το 100% 236