ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΚΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Γ2 ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ

Transcript

1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΚΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Γ2 ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις επικοινωνιακές ανάγκες οποιασδήποτε περίστασης, είτε πρόκειται για ακρόαση όπου υπάρχουν παρεμβολές, παραποιήσεις, θόρυβοι του περιβάλλοντος ακόμα και ιδιάζουσα προφορά των (συν)ομιλητών, είτε πρόκειται για κατανόηση κακής εκτύπωσης ή δύσκολου γραφικού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί με ευκολία σχεδόν όλα όσα ακούει ή διαβάζει, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων της καθομιλουμένης, αστείων και πολιτισμικών αναφορών. - Mmundàntsia: Kuse: attepornà ide i kkiatèra i Mmakolàta mo cciùri-tti. Pos ene? Ìtsera ka iche fìonta. Poan ìone? Mino. I prasseì pu ddiàke, mu fènete. [ ] - Peppìna: [ ] Pìrtane na kanu to vikènde - Mmundàntsia: Pose, pose? Vikènde? Ti praman e ttuo mapàle? - Peppìna. Eh, Mmundàntsia! Ddhàssane e cerì. Pistèi ka e ppanta kundu mia fforà? E kiatère p àrtena i mmancipàe. [ ] - Pulògna: O àndra-mu, na mu sosi diaì lô, dopu ìchamo na fìome, ènghise na me mini klimmèno mpì s ena tticho na mu kami simài dopu erkamòsto a ttes alèè. Ka mi, ènghise na fìome: t ìchamo sordu na rmastùme? Χειρίζεται όλες τις πηγές πληροφοριών, προφορικές ή γραπτές, με άνεση και αξιοπιστία, έτσι ώστε να κάνει περιλήψεις ανασυνθέτοντας επιχειρήματα και περιγραφές, δημιουργώντας έτσι συνεκτικές παρουσιάσεις. Kalispèra is olu, Attevrài telo na milìso se sa pos mattènno tin glossa grika is a pedìa ce is u mmàstoru a tte skole a ttin Grecìa Salentìna. Ja tuo itèlo na sas fanerònno, na sas ditso, ta prámata didàttika ka istiàzo ja cinu ce me cinu. Arcìgnèo me nan dulìa ka èkama persi ja ta pedìa a tti Skola Infàntsia pu Koriàna ce ja tes mesce jatì me tus professùru a ttin Univesità Ca Foscari pu Venezia itèlamo na torìsume an sòzamo mattèsi tin glossa grika ce tes addhes glosse minoritàrie a ttin Itàlia me to mmètodo C.L.I.L. Χειρίζεται αποτελεσματικά οποιοδήποτε θέμα στο γραπτό και στον προφορικό λόγο με αυθόρμητη έκφραση και μεγάλη άνεση και ακρίβεια, διαχωρίζοντας λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις ακόμα και σε ιδιαίτερα σύνθετες περιστάσεις. So ccerò a ttìn Unità d Itàlia, iss oli tin Itàlia i christianì milùane dio glosse: icha na vrìkune mian glossa manechà ja olu ce puru mian glossa na noìsune olu. O Manzoni ipe ka i glòssa ka milùane is Firènze ìsane sekùndu cinu, cini ka ìbbie kalì ja olu ce ipe puru ka oli ìchane na tin mattèsune si skola. Si ppronìn guèrra mondiàle poddhà paddhikària pìttane na kombattètsune ce inghìsane na 1

2 mattèsune to Italiàno. Si Kkalimèra o Vito Domèniko Palùmbo ka ìsane ena me te skole otsilè, ìbbie sus christianù na rotìsi an itsèrane kuntu, poisìe ce travùddia. Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό δεν πρέπει να έχει δυσκολία να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, είτε ζωντανά είτε σε εκπομπή, ακόμα και όταν εκφέρεται με ταχύτητα φυσικού ομιλητή, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λίγο χρόνο για να εξοικειωθεί με την προφορά. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί οποιοδήποτε φυσικό ομιλητή είτε ως ακροατής είτε ως συνομιλητής καθώς και οποιαδήποτε συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών, η οποία μπορεί να αφορά αφηρημένα, σύνθετα και ίσως εξειδικευμένα θέματα πέρα από τα προσωπικά ή επαγγελματικά του ενδιαφέροντα. Motte mattènni mian glossa isù sozi mattèsi puru ta masìmata atse addhes matèrie: grammatica, stòria, geografia, matemàtika, filosofìa,fisika ce addhe ankòra. I Grammàtika però ene i materia plon importante. Ena pu en itsèri tìpoti a tse grammàtika e ssozi milìsi kalà. Διακρίνει λεπτές διαφορές ύφους, υπονοούμενα και αναφορές σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία, καθώς και να βγάλει συμπεράσματα για διαθέσεις και προθέσεις των (συν)ομιλητών εντοπίζοντας τις σχετικές ενδείξεις του κειμένου που ακούει. Esù en etsèri, poka!. Kuse: prottè sti mmerènda irtan diu, tui pu lèune a tto Giovè, enan àntrepo ce mia ghinèka, ka telùsa nna mu milìsune. Ti os èlone: ègguete pu ttossu? Isa ttosso kkalùddhia. Kaìsete, os ipa, kaìsete. Ka vo ti tikàmin icha, kummàra? Puru na mu diaì lion o cerò. Cini piaka kkuài libbru ce ntsignàsa na meletìsune: pràmata tse aglisìa. Ce ti milùsan òrria! O fatto, kundu ipa ccini, stei olon ettù: ka mi lèome Christò iu mas i mmasimèna e patèri ce prakalùme o Cchristò; cini lèune ka e ffonàzete iu, fonàzete Giovè. Ce mu dìtsane panu sto llibbro ka ele Giovè. Παρακολουθεί εξειδικευμένες διαλέξεις και παρουσιάσεις ως μέλος ζωντανού ακροατηρίου, να ακολουθεί και να κατανοεί οδηγίες και ανακοινώσεις, να παρακολουθεί τηλεόραση, να ακούει ραδιόφωνο ή και κάποιες ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης, ιδιωτισμούς και ίσως άγνωστη ορολογία για τον μαθητή. Kampòsson gheno e ppolèmise pleo sa koràffia jai ipìane na polemìsune ses fàbbrike, ja tuo ìchane pleo ssordu. Poddhùs christianù itaràzane si Ffrància, si Svitsera, si Ggermània ce afìkane to paìsi dikò-tto. Ola ta pedìa ichan na pane si skola. I delevisiùna imbìke is ola ta spìddia. Sus chronu addomìnta, poddhà pedìa milùane manechà to Italiàno ce i skola arcìgnase na mattèsi tin glossa grika. I mesci a tti skola motte kùane ka ta pedìa milùane to Griko tu strolikèane poddhì ce kammìa forà tus pelekùane jatì pensèane ka cittin glossa ìsane na pprama àscimo, a ttsè furèsu, ce ja tuo en ìchane na ti mmilìsune. 2

3 Κατανόηση γραπτού λόγου Στο επίπεδο αυτό ο μαθητής αναμένεται να μπορεί να κατανοεί, με πολύ μικρές πιθανότητες παρανόησης, όλα σχεδόν τα είδη γραπτών κειμένων, σύνθετα, εξειδικευμένα, λογοτεχνικά. Πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει αποχρώσεις ύφους καθώς και άρρητες διαθέσεις του συγγραφέα σε οποιοδήποτε κείμενο. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί όλα τα είδη αλληλογραφίας, ακόμα και στον επαγγελματικό τομέα με πιθανότητα μικρής δυσκολίας σε σημεία όπου αναφέρονται τεχνικές λεπτομέρειες. Αναφορές και εξειδικευμένα άρθρα δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερη δυσκολία για τον υποψήφιο του επιπέδου Γ2. O Griko ene mian glossa pu milìete ankòra sìmmeri a ttus christianù plèon palèu is mìa a ttes dio glossikès chore pu vrìskonte sin Itàlia tu Notu, sin Grecìa Salentìna. Kratènni lèmmu pu èrkonte a ttin palèa glossa ellènika tos Doro, ma sòzome vriki puru lòja a ttin èpoka bizantìna ce a tton dialètto romanzo. O Griko sìmmeri, puru ka ton ansegnèone ses skole elementàri ce mèdie pu stèone is tutti cchora, assadìa assadìa pai na chatì ja kappòssu motivu, pu sòzone ine ekonòmiku ce polìtiku. Ce jatì echi tutto perìkulo, ene anghiastì na to filàtsome kundu na pprama pu appartenèi si kkultùra mediterrànea. Εντοπίζει γρήγορα μέσα σε κείμενα τις λεπτομέρειες που τον ενδιαφέρουν, να χρησιμοποιεί τις πηγές πληροφοριών αποτελεσματικά για την πλήρη κατανόηση του κειμένου και να αξιολογεί το υλικό του. Pù tèlome na stàsome N ampòsome ton uso a tsè poddès glosse ce atsè poddès kultùre ittù is emà. N ampòsome tin glossa grika ce na tis dòkome afitìa, na sòzone sarvettì puru i tradiziùne tis chora icì pù milìete. Na chirìzone pleon poddì i schole ce na sòzone echi rucho didàttiko ja ton ansegnamènto tis glossa-ma. N àchome nan mètodo didàttiko cinùrgio, pu nonni tradiziùna ce teknologìa. Itu ta pedìa ce i mali, me ton uso a ttes moderne teknologìe, sòzone echi pleon anterèsse na màtone. Ti tèlome na kàmome Na sviluppètsome na ssito internet icì pu oli sòzone vriki rucho didàttiko ce informaziùne pu riguardèone tus progràmmu atsè Griko. Na kàmone skola atsè glossa ce kultùra grika mali ce pedìa. Ανατρέχει σε λεξικά για μεγαλύτερη βοήθεια. Παραγωγή γραπτού λόγου Η συγγραφή οποιουδήποτε κειμένου δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τον μαθητή του επιπέδου αυτού. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει σαφή, ρέοντα σύνθετα κείμενα με κατάλληλο και αποτελεσματικό ύφος και με λογική δομή για οποιοδήποτε θέμα και σκοπό. Panta stin agglisìa pu Kalimèra, i Mali Prasseì stin ùrtima Ora Santa, poppi na ncignasi cini ka o jeno fonàzi Missa Scerrata, pu diu chronu meletùne prakalìmmata grika. E Associaziùna Kaliglossa ce e patèri jaddhètsane kampòssa prakalìmmata a tto 3

4 llibbro pu ègratse O Don Mauro Kassoni (Papa Mavro) Prakàliso m in glòssa-su, addha pu iche gràtsonta o V. D. Palùmbo, ce addha cinùrria. Ola utta prakalìmmata stèune grammèna grika ce italiàna ce o jeno a sozi kusi ce meletìsi es ole ce diu es glosse. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Εκφράζεται σε επίπεδο αλληλογραφίας με σαφήνεια και επιλέγοντας το ανάλογο ύφος είτε σε προσωπικό (φιλικό) είτε σε επαγγελματικό ή άλλο επίπεδο (επίσημο). Ston amiko-mu Kàrmine. Se ringrazièo poddhì jai to libbro ka mòdike (mu èdike) a tto Nzino Reàle apù Sternatia. Jatì ivò kampòssus chronus ampì o ciùri-mu mòkame na meletiso na llibbro griko a tton Vito Domenico Palumbo a ttì Kkalimèra, ce tote ivò ancìgnasa na meletìso ce mu piàcetse poddhì to dialètto griko a tto Ssalènto, jatì mia forà ìsane oli Magna Grecia. Ce iu meletònta meletònta màttesa to Griko, mian glossa ka àrtena istei ce vlìnnete me ma. [ ] Γράφει σημειώματα, μηνύματα και έντυπα χρησιμοποιώντας την κατάλληλη γλώσσα και ύφος, να κρατάει σημειώσεις σε διαλέξεις ή σεμινάρια αξιολογώντας κάθε φορά ποιες πληροφορίες πρέπει να σημειώσει. Ringrazièome olu tus sponsor pu m in afilìa-tto, arte kanni dio chronu, sòzome pari ambrò tutto dikò-mma polemìsi j o Griko, na sosi ghiurìsi es cinùria ce makrèa zoì. Kalès jortè ce kalò chrono s olò. Επεξεργάζεται κείμενα τα οποία θα είναι σε θέση να αναλύει και να ανασυνθέτει με συνοπτικό τρόπο, αλλά και να γράφει αναφορές και δοκίμια για μια ποικιλία θεμάτων. Ma ghiurìzome is a pedìa dika-mma: àrtena torùte pos ìchamo na kàmume na libbro, Pantalèo is Primavèra, ja ta pedàcia ce pos ton usème. Ivò ce i addhe mesce (ka en tsérune tin glossa grika) tèlume na mattèsume me tin glossa grika sta pedìa pos ene to koràfi stin pimavèra ce pos kangèone i cerì, pos kànnune ta ttinà ce o gheno stin primavèra: tèlume puru ka ta pedìa e nna mattèsune na kùsune na kkunto. Tuo ene o Obiettìvo formatìvo generàle. O Obiettìvo linguìstiko ene: Lessiko : Ola ta loja pu leme na fonásume ta ttinà ce ta potària a tto choma diko-mma. Fonetika : Na tseri na pi TS e CH (sekùndu tes omilìe tsichra ce choma ) Morfosintàssi : Na noìsi tes routine: Kanni tsichra, Kanni kama, Piàke ena, Vàleto is posto Γράφει αναλυτικές περιγραφές και αφηγήσεις, ενσωματώνοντας υποθέματα, αναπτύσσοντας συγκεκριμένα σημεία και ολοκληρώνοντας με ένα κατάλληλο συμπέρασμα. Io mia forà c ìone ena ciùri ce mia mana, c ichan ena pedì manechò. Depòi iso ciùri iche itto pedì manechò c ìsele nôn armàsi. O pedì en ìsele n armastì. All ùrtima o ciùri ìbbie votònta ce èvaddhe ampègno ka ìsele nôn armàsi itto pedì. Dùnque, itto pedì: - Evò en armàzome mai, an den briko proi mia sekùndu telo vò. [ ] O ciùri c e mana kanonìsa tto llitràtto, ida t io ccini pu ìsele o pedì-tto, us enkurunèfsane olu ce diu. Αποτυπώνει τις απόψεις του μέσα από ένα ρεπερτόριο πολύπλοκων γραμματικών δομών, τις οποίες μπορεί να χειρίζεται με άνεση και ακρίβεια. Σε επίπεδο λεξιλογίου αναμένεται να χρησιμοποιεί κατάλληλα ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, το οποίο περιλαμβάνει και ιδιωματικές εκφράσεις καθώς και στοιχεία της καθομιλουμένης, έχοντας πλήρη επίγνωση των κοινωνιογλωσσικών και κοινωνικοπολιτισμικών συνεπειών της γλώσσας που χρησιμοποιεί. 4

5 Puru ka tusi lèttera en grammèni me kanè erròro, ivò pisteo ka o Alessàndro Argentìna ene nan àntrepo pu oli e n na piàkone ja esèmpio ja ti ppassiùna pu èi ja to Griko ce jatì, jenimmèno de fore a ttin Grecìa, rèscetse na to mati tosso kalà. Ivò ringrazièo ton Alessàndro ja tuttin mali devoziùna ce agàpi ja to Grìko-ma ce antàma me cino, me mia fonì, leo puru ivò ka atsè mia spittareddha sozi jennìsi mia mali ffotìa. O Griko en en apetammèno! Παραγωγή προφορικού λόγου Στην προφορική συναλλαγή, ο μαθητής του επιπέδου αυτού πρέπει να μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα στα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχεται κάθε φορά, λαμβάνοντας υπόψη του τις κοινωνικές συνθήκες, τη σύσταση του ακροατηρίου, τις κοινωνικές σχέσεις του με το συνομιλητή/τους συνομιλητές του. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Συμμετέχει σε οποιαδήποτε συνομιλία ή συζήτηση έχοντας επαρκή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και όρων της καθομιλουμένης και με δυνατότητα να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο με αποτελεσματική λογική δομή. - Ntoni: [ ] irta na su pò a mu sosi doki dio spòria na kamo mian arùddha ji kalarìa. Telo na kamo piponèddhe, pipògna, làchana, salàe, kukùtsa ce addha pràmata. Persi èkama alìo kalarìa ce feo e ttelo na mu mankèssi tìpote. - Tore: Tuo en olo? Rosìna, fère-mu i ttabakkièra. Ettù echi olo cio pu su sozo doki. Piàkone cio pu su nghiàzete. - Ntoni: Evò, àrtena kumpàre Tore, e su leo tìpote. Motten echi na kai kanèa prama fonàsome ka evò èrkume fèonta na se fìtiso me ola ce dio ta chèria; na nòsume o stafìli a tta cippùgna, na s kòsciume motte terizi, stes alèe. Έχει πλήρη έλεγχο των γραμματικών και συντακτικών δομών της γλώσσας καθώς και της φωνολογίας και να είναι σε θέση να ξεπερνάει την οποιαδήποτε γλωσσική δυσκολία αντιμετωπίζει, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τους συνομιλητές του. Pu kampòssus chronu evò mu pao rotònta jatì e n na milìsome grika ce jatì e nna to gràtsome. Ti mas dulèi àrtena na pame votònta na vrìkome tinò pu ma sozi milìsi o Griko pu mia forà? Oli mas lèune ka o Griko èffie, ka o Griko en sozi fortòsi ola ta loja ka ndiàzutte na milìsome tin glossa. E glossa sbìnnete appu en ti milùme pleo! Ene kajo na màsome on anglikò, mas lèune e ciùri ce e mane pu àrtena. Συνομιλεί άνετα, είτε σε φιλικό είτε σε επίσημο /επαγγελματικό επίπεδο και να παραθέτει τα επιχειρήματά του για οποιοδήποτε θέμα, χωρίς να υστερεί από ένα φυσικό ομιλητή. - Tore: O ssèro, ka esù ambelìese, ce a ttelo afìtia ssero pu e nna siro. I tabakkièra- mu enìete manekà ja ciu pu meritène, sekùndu sea. Echi o petì tu Mikeli ka panta èrkete: mu di spirì sitàri, dio petàe, lio petruselìno, ma cio vastà mia chera makrèa ce mia kondì, ce motte e nna doki u ghènete pleon kondì. Ma evò màttesa, motten èrchete na mian omilìa o kkanno na pai fèonta kundu o ttànato. En echo manku ja mena. Àmone pleon ambrò. 5

6 - Esù ise sekundu mea, evò puru pensèo ìu. Sta-su kalò kumpàre-mu Tore, àrtena e nna pao ka i Filomèna stei manechì-tti, stei ston argalìo ce evò e nna trincèsso spirì tabbàkko ka en echo pleo na pipèsso. Kalì nifta ce na stamìsete panta kalì, chijus chronu na sas doki o Christò. Διαπραγματεύεται για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών παρουσιάζοντας μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με σαφήνεια και πειστικότητα. - Irta na s arrotìso a tto korafi ka ste pulì, jai to melètisa anu sto giornàli. En grammèno ka ene nan èttaro c ìmisi, ka echi potària a tse alèe, a tse sika, sikovindèe ce puru mia kàmbara. - Sine, ste pulò to korafi tu ciùri-mu ka stei ampì sti fferrovìa. - Posso to pulì? - Ene òrio to koràfi: itèlo 3 èuri to mmetro quadrào. - Echi to frea? - Sine, ma i glasti i pompa ce na to stiàso - Poa sozo erti me ton geòmetro na to torìsume? - Tin addomà ka mbenni. Ανταλλάσσει πληροφορίες και συμβουλές για μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων, να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες και να αντεπεξέρχεται με ευχέρεια τις δυσκολίες, που τυχόν θα συναντά. - Mi kiata, ìtela na pao so musèo multimediale a ttin Grecìa Salentina - Nde, en ene aputtù: e ppoddhì lintàna aputtù an en echi tin màkina. - E kkanni tìpoti, echo cerò. - Poka sistu, ka sa ndè klinni. A ttutti stra ipai panta ambrò; dopu ka diavènni tio inkròciu echi na stop: piànni tin detsìa ce pai mapàle ambrò; Motte stazi so petsu mero, ka vriski na negòzio a tsè pètsìa, pai sin mancina ce mapàle sin detsìa: echi o barra Cin Cin ce bleo ambrò echi nan addho stop: isù ibiànni tin mancìna ce pai panta ambrò. E nna diavìki tri inkrociu ce ambrò su guènni o kastièddhi: emba icèssu ka o muèeo stei icì. - Charistò, na stasì kalò. Χρησιμοποιεί ένα ευρύτατο και πλούσιο λεξιλόγιο με μεγάλη ευελιξία και ακρίβεια, χρησιμοποιώντας στοιχεία συνεκτικότητας. Posi pleon potària? Isù poka en itsèri ti èkanne cino? Àrize ton appretsatùri so llevìto motte i alèe ìane nkora chlorè, passi ttùmeno cino èvaddhe mian alèa si ppunga, motte spìccegghe a tse aggirèi to koràfi tes àgguaddhe a tti ppunga ce tes mètregghe, ja possa ia ta tùmena o patrùna iche na doi tin dècima tu markèse. Ce poi a tse tikanè tin ìtele ti mmira: i dècima a ttò sitàri, a ttò kritàri, a ttà kuccìa, a ttà krambìtia puru a ttò stafili a tti ppèrgula. I erbàtika. Tis iche ta pròata inghìzze na tu doki mia ppratìna kuài deka pròata ja to chorto ka tròane; i karnàtika: motte jènnigghe i rekka, ìnghizze na tu dòkane na rrekkùddhi; o koltònio: ìsane to sitàri ka tu dìano passi parìja a tse vìtia ka alatrèane; i fida ka ìsane, i sordi ka ichan na tu dòkone na paskulìsone ta ttinà ta koràffia tos addhò, o laudèmio: ka ìsane i sordi ka tu dìane motte pulùane na spiti o na koràfi. Ce poi i mezzapiètra ka ìchano na tu dòkone i christianì an den alètano so ttrappìto-tu. Εκφράζεται αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή εμπειριών, επιχειρηματολογία, δημόσιες ανακοινώσεις, προσφώνηση ακροατηρίων κτλ. 6

7 Na statùne plò sikùri jatì t alàdi ia krusò, jatì icikàtu ia plo ttremmò ce t alàdi skorìzato kajo ce poi tu vrìskane tu ssordu n aforàsone ta krotèddia na frabbikètsone. Attechùddia cisi christianì, mbennane tos petammèno ce ighènnane dopu to Paska. O pàppo-mu môle ka èrkartto apù Santa Maria de Leùka, ce ifènatto marinàri, jatì o kumandànto to ffonàzane annikìrio ce ìsane cino ka siànnone t alati me to mmappo, poi iche o suttanichìriu, o druddrìkkiu ka ìane na petàci ce i addhi tus lèane ciurma. Βρίσκει τις κατάλληλες δομές, ώστε να παίρνει ή να διατηρεί το λόγο ή να ζητάει διευκρινίσεις από άλλον ομιλητή. Mi kiatètsete, ìtela na sas po kanne prama is tutto argomènto... Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται και να χειρίζεται επιτυχώς όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφονται στα προηγούμενα επίπεδα, αλλά και κάθε απρόβλεπτη επικοινωνιακή κατάσταση με την οποία δεν έχει καμιά εξοικείωση. Επομένως οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί ο ομιλητής είναι απεριόριστες και δύσκολα μπορούν να προσδιοριστούν, εφόσον ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ασχολίες και επικοινωνιακές ανάγκες. Συγκεκριμένα: Οι καταστάσεις επικοινωνίας (όπως έχει διαφανεί και στα προηγούμενα επίπεδα) μπορούν να χωριστούν σε τέσσερα πεδία δράσης: το προσωπικό, το δημόσιο, το επαγγελματικό και το εκπαιδευτικό. Αλλά και πάλι δεν μπορούν να οριστούν απόλυτα πέρα από την περιγραφή που δόθηκε στα προηγούμενα επίπεδα, εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις το ένα πεδίο δράσης επικαλύπτει κάποιο άλλο. Από την άλλη, το προσωπικό πεδίο εξατομικεύει ενέργειες από τα άλλα πεδία. Έτσι, λοιπόν, ορίζοντας την ικανότητα του ομιλητή ως προς την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και του γραπτού λόγου, το είδος του λόγου και των κειμένων με τα οποία θα έρθει σε επαφή ως ακροατής, ομιλητής ή αναγνώστης, διαφαίνονται έμμεσα οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Kalon vrai is olu. Telo na po dio loja is grika. Kuo Manuela Pellegrino ce ime apù Tsuddhinu, a paìsi griko, a ttin Grecìa Salentina. Motti imo keccia o ciuri-mmu ce i mànammu e mmilùane Grika sse mena; to màttesa ka imo mmali ce pao ambrò na to mattèso kajo. E sozo pi ka ene i glossa-mu, ma arrikordème ka motti imo 10 chronò, ambrò sto kkantùna, eròtona on ciùri-mmu na mu pi ti èrkete sto pi citto lo, pos e nna po tuo, pos e nna po cino. Προφορικός Λόγος Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, ζωντανά ή σε αναμετάδοση, ο οποίος εκφέρεται με την ταχύτητα ενός φυσικού ομιλητή, εφόσον βέβαια έχει λίγο χρόνο να εξοικειωθεί με την προφορά του συνομιλητή του ή με μια ενδεχόμενη μη πρότυπη προφορά ή διαλεκτικά στοιχεία που εμπεριέχονται στο λόγο και εφόσον 7

8 αποκλειστούν ή μειωθούν θόρυβοι του περιβάλλοντος (δρόμος γεμάτος κόσμο, αγορά, καφέ), παραποιήσεις (κακές τηλεφωνικές συνδέσεις, κακή λήψη ραδιοφώνου, μεγάφωνα), άσχημες καιρικές συνθήκες που δημιουργούν πρόβλημα στην επικοινωνία (αέρας δυνατός) και άλλοι αρνητικοί παράγοντες. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί ποικίλα θέματα, από τα απλά καθημερινά (ανακοινώσεις, οδηγίες, συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών) μέχρι τα πιο εξειδικευμένα και αφηρημένα με πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης ή και άγνωστη εν μέρει ορολογία (διάλεξη, δημόσια συζήτηση, δελτία ειδήσεων). Ακούει με σκοπό να αντιλαμβάνεται την κεντρική ιδέα, να κατανοεί όλες τις λεπτομέρειες, να απομονώνει από ένα μακροσκελή λόγο ορισμένες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα. Είδη προφορικών κειμένων Τα προφορικά κείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο μαθητής και πρέπει να μπορεί να κατανοεί είναι: διαπροσωπικοί διάλογοι και συνομιλίες - Jorgi: Kumpare tela, tela ittù; ton ìkuse a tto Rokko? - Ntoni: Egghe, en itsèro tìpoti, ti èkame? - Jorgi:Ti èkame? En istèi makà kalò! - Ntoni: Nde? Ce ti echi? - Jorgi: Istèi so spitàli, si Bbari mu fènete, echi na prama àscimo. - Ntoni: Pu pe-mmu, pe-mmu. - Jorgi: T e nna su po? En itsèri ka cino fùmegghe sa Tturko? Fènete sus bronku echi kanè pprama. ζωηρή συνομιλία και αντιπαράθεση μεταξύ φυσικών ομιλητών ακόμη και πάνω σε αφηρημένα, σύνθετα και συχνά όχι οικεία θέματα - Ntoni: Ivò tupa panta ka àrtena i sigarètte en ine kundu cine ka kànnamo imì me ton tabàkko ittòtsu-mu ka en iche ola ta skupìddia pu echi àrtena. - Jorgi: Umme echi dìgghio. Ivò puru tes echo kamòmena tes sigarètte me na spri kartìna ce me na fiddhon tabàkko ma cine e kànnan danno sus bronku. Ivò panta strolekèo me to kkrambò-mmu. Posso fumèi cino manku na Tturko. Imèna mu dispiacèi a tti kkiatèra-mu ka si cinò en istei kalò, cini echi ti mmala sorte. τηλεφωνικές συνδιαλέξεις - Eih, mana, pos pame? - Pame kalà, ma isù e nna mu pi: pos pitte ton esàme dikò-ssu atse Dirìtto privào? - Iu c iu mana, e ppitte tosso kalò. - Jai kiatèreddha-mu? 8

9 - Jai ipìstonna ka ìsonna a ttùs pronù christianù na doko ton esàme, ce nvece ìmina ètse ore ce istràkketsa poddhì. - Arròtise to professùro a tton ìsoze kami nan addhin imèra? - Sine, ma cino mûpe ka e nna spiccètsi an fortsa sìmmeri na kai tus esàmu, ka e nna taràssi ja na kkonvègno stin Amèrika. Οδηγίες Kuse kalà: a telìsi na plini ta rucha aspra atse kuttòne vale ti llavatrìce me to progràmma tse annonìnta gradu, puru an echi na plini plaùna ce spare aspre. Kanni to plimma atsè sarànta gradu a ttelìsi na plini màddhia, kartsu ce petulìnu: min vali poddhìn dersìvo. δημόσιες συζητήσεις/αντιπαραθέσεις - Vìgile: Afìkete tikanène kundu stei, ka e nna fonàsume puru tus karabinièru. - Ghiòrghi - Ìstinna èrkomo a tto ssupermerkào, prita na staso son inkròcio iche to ssemàfaro anammèno giàllo ce diàvika ma mu guike tuo ambrò; ivò frènetsa ma en èkama a ttempu na to skansètso jatì cino ìstine amèsa si stra ce ètika na kkorpo. - Vìgile; Ce isù ti mu lei? - Nikòla:Tegghe, ta pràmata en ìstone iu jatì ivò ikanònisa, ita to ssemàfaro chrolò ce diàvika. δημόσιες ανακοινώσεις Attin 9 stin 11 fleàriu sonatùri ce studiusi vrèsisa stin Athina, Grecia, ja nan ankontro m o titulo I griki ffruntèune us Griku. Pìrtane ci o Roberto Licci, luigi Garrisi, Paola Petrosìllo, Giovanni Avantaggiato ce Margherita D Amelio. Stin Grecia jennìsi enan gruppo pu kui Encardìa ka kantalì traùddia grika derentinà. Διαλέξεις Me tuto progètto a ttin Universitá a ttin Venèzia, imí milísamo me tes famije ce cine ìpane ka tutta pràmata pane kalá ce ine nghiuste. Puru e famije tèlune na kàmune kanne prama: cine ìchane cittó chartí ka kámamo imí mesce atti skola pu Koriana: ittú e mane, i ciuri, i pappi, ènna gràtsune ole tes milie ka o petí lei motte milá Griko sto spìti-tu. Arte ivó spiccéo alissio: ola ta pràmata didàttika ka e nna kàmume me to progetto POS MATOME GRIKO ta kánnume jatí o Griko e nna ne mattemèno kundu mian glossa tseni ce ja tuo avri en ene pleo maká mian glossa tseni ja ma. SAS CHARISTO. παρουσιάσεις βιβλίων Ampì sto llibbro, vrìskume na mminciò album a tse famìjia ipù sòzume kanonìsi fotografìe s aspro ce mavro a ttus chronu deka, ìkosi o sarànta tu sèkulu XX, [ ] Mu piàcetse poddhì utto llibro, ghiài panta agàpisa citto chorìo pu ene na mmira tse mena, ghiài i nànni-mu ìsone Lipignanì ce nkora èchume gheno icì. Mu fènete òrio o fatto n àchume na sprin bibliografia. 9

10 κηρύγματα Mian imèra, irte o Christò is mian chora tis Samarìa nomatimmeni Sichar, simà sta choràfia pu o Jacobes iche dèkonta tu pedìu-tu Ciseppi. Evrisketon ecì to frea tu Jacobe. O Christò, strakkos a ttò pratìsi, chàtise apù sto frea; ìsane kondà ste etse ore; èrchete mia ghinèka apò tin Samarìa na siri nerò. δελτία ειδήσεων Sozome kusi noe a tto Ssalènto meletimmène stin glossa grika ce itajàno apàs to kanàli TELERAMA. Pronì trasmissiùna ste ce matapàle ste 24.00, 6.50 ce θεατρικά έργα Ce kalimèra na sas ipòvo Na sas kuntescio ce a tti ppassiùna Ja possa pàtesce ce o Christo-mma Ce ikusèta me devoziùna Ambiesce lèonta o padretèrno Na mas sarvèsci ce ti scichì-mma Ce na mi ppame ci ston infièrno Ti ammeretèamo oli icìvi τραγούδια Aspro citto chartì, aspro to chioni aspro citto kalàtsi m olo ta kili, aspro to frontino-ssu, ce aspri i vrachiòni, so ppetto isù vasta dio mila atsè asìmi. Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ευελιξία και αποτελεσματικότητα για κοινωνικούς και επαγγελματικούς σκοπούς. Αναλυτικότερα, ο προφορικός λόγος του υποψήφιου πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Οργάνωση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να οργανώνει το λόγο του με βάση κάποιες παραμέτρους, όπως: θέμα O cerò ce i stasciùne. Ta pedìa ce ta pètsìa. O chorìo ce ta spìddia. I omilìe ka istène sa travùdia atsè agàpi. 1

11 Πληροφορίες Na taràssi, na noìsi tis stra, na vorasi kanne prama, φυσική/χρονική ακολουθία Sìmmeri sti skola o professùri mas spièghetse ton aorìsto ce essu èkama deka eserciziu. αίτιο αιτιατό O kannò isfazi An kannìsi poddhè sikàre su sozi erti o kànkaro. Ύφος συνοχή και συνεκτικότητα Apànu si pporta echi na ppedì minciò atse lisàri me tes ale anittè ka lene na pi to noìsi : tuo teli sto pi ka o àntrepo ka noà ene kundu ena ka vastà tes ale. λογική διάταξη Anu so laffièttu sòzume torìsi mian àkula. So pronò merèo e nna vàlume to nòima a ttes ale: na ise o patrùna a tto kkosmo a ttin ajèra. κατάλληλο ύφος Mûpe na se mino ce se meno ikàletse i muntùra ce o serèno. Arte pu torì ton vèkkio tarammèno guvèrna patrùna ka o ijo e pamèno. Ο μαθητής ανάλογα με την περίσταση πρέπει να χρησιμοποιεί και το κατάλληλο ύφος στο λόγο του, όπως: να δίνει έμφαση στα καίρια σημεία του λόγου του και να χρησιμοποιεί το κατάλληλο ύφος (φιλικό ή επίσημο) ανάλογα με το θέμα που διαπραγματεύεται Tis ine anteressàti: - Studènti ce màstori a ttes chore ellenòfone. - I mali pu abitèone sin Grecìa Salentìna. - Oli i demi tis Grecìa Salentìna. - I dipartimènti atsè Glossa ce Kultùra Neoellènika. - Komunità Ellènike ce Centri Kulturàli Ellènici sin Itàlia, icì pu màtone tin glossa Neoellènika. - Oli cini pu tèlone na màtone o na màtone kàjo to Griko, mian glossa pu chirìzi na kratìsome ce na filàtsome, jatì appartenèi so ppassàto dikò-mma ce jatì inghizi na tin dòkome ses generaziùne pu èrkonte 1

12 να αναγνωρίζει αλλά και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος στην προτροπή να αρχίσει μια διαδικασία, όπως: α) προσωπικό β) οικείο γ) ανεπίσημο δ) επίσημο a. Idròme oli ci tio attevrài. b. Attevrài droi me mena. c. Ti kanni attevrài? Idròme oli ci tio? d. Echo piacìri a ttelisi n arti na fai me mena attevrài. Χαρακτηριστικά Ο λόγος του ομιλητή αυτού του επιπέδου πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, ευχέρεια, ακρίβεια, συνοχή, υψηλό βαθμό γραμματικού ελέγχου (τα τυχόν λάθη του δεν προκαλούν παρανόηση). Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Εκφράζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με φυσική ροή χωρίς κόπο και δισταγμούς Appu èttaze o karniàli, e tìammu ce e mana màli-mmu piànnane ena spàrgano aspro ce m on vàddhane panu, na me ndìsune tse majo. Ena sciàllo tse matatsi, ena asciàti tse chartì asimègno ce me ndìnnane tse vèskovo. Evò ìbbione epoi mes ti straa, ce ibbio fèonta na me kanonìsi o jeno mpi sti strìttula a tto spìti-mmu. Depòi ìbbio na vriko i benettànima ti tsìamu Ndata, aderfì ti màli-mmu. Κάνει παύσεις για να σκεφτεί και να βρει τις κατάλληλες λέξεις, για να εκφράσει τις σκέψεις του ή να βρει κατάλληλο παράδειγμα ή εξήγηση, όμως χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της φυσικής ροής του λόγου του Ipa o nànnimu me kalè manère: signorìno, cio pu trois esù etròme emì. Nde, ipe cìo, esì e sòzete fai cìo pu trome emì, ka emì, ipe, na sòsome fai cio pu tèlome es òli tti kuarèsima, ekkutème i bbolla. I bbolla ìane mia ttàssa. Stin agglisìa e patèri approfittèane ce kànnan na kuttetsun ti bbolla e signuri. Cini o t ùchane ce telan puru n o ffane. Attechùddhia en ekkùtten tìpoti, ce e ssòzan fai tìpoti. Αποδίδει ακόμη και λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ευκρίνεια όχι μόνο με τη χρήση ενός πλουσιότατου λεξιλογίου αλλά και μέσω της χρήσης με ακρίβεια ενός ευρέος φάσματος προσδιοριστικών μηχανισμών (επιρρήματα που εκφράζουν βαθμό, προτάσεις που εκφράζουν περιορισμούς) 1

13 Evò ìmona paddhikari lettò, ce ta rùchamu e kuttèane poddhì. Manechà o zonàrimu èrkato apù ttozu ola t addha evrìskatto me sto chorìo. Toa nan disi ena paddhikari kecci ìtele lio. Ius o ciùri-mmu ìsoze voràsi addha pràmata j i famìja-mma Δίνει έμφαση στα σημαντικά σημεία του λόγου του και να αποφεύγει την αμφισημία. O fenòmeno tarànta? Ene o mito della riskoperta pu en echi tìpoti ti kami me cittin specìfiki realtà atse pono ce antropìa pu kui Trantìsmo. O a ttelìsome, o kosiddètto neotarantìsmo ene fenomenologikamènte opposto i ccino pu ìane o tarantìsmo a tse mia fforà. Protinà o tamburèddhi andiàzato n atsunnìsi i Psike tu manechù, ipnomèni a tti ttarànta; àrtena, anvèce, o ritmo-tu èfere na cchamma collettivo atse alitiosìni. Δυνατότητες έκφρασης Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: Απαντά σε ερωτήσεις με ευχέρεια ακόμη και σχετικές με αφηρημένα θέματα που δεν του είναι οικεία Ivò pistèo ti passin ena, tramite tes inklinatsiùne pu o Teò tu èdike, isòzi mati to jatì tis Zoì. I inklinatsiùna, pu s afità na esprimètsi tes emotsiùne, en ene na pprama fine a se stesso, ma na motore di ricèrka pu se kanni n antesi ghièno, na zisi sitatsiùne, n arrotìsi topu, pu su atsènone tes esperiènze tis Zoì ce su anìone tus poru tis Tsichì. Tuo antàma is tenni, scioko, agàpi ce passiùna, ja mena ene i mùsika. Εκφέρει λόγο σαφή, ρέοντα, καλά δομημένο, ώστε να γίνεται απόλυτα κατανοητός O Rokko De Santis, poeta ce mùsiko Sternasèo, mira, ìmisi kkardìa ce tsichì tu annorimmènu gruppu Avlèddha, echi cinùrghiu pprogettu. O Rokko ene ena a ttus olìu artistu grikosalentinù pu tsèrune pos na fànune to sìmmeri me to ittè, tin attualità me ti ttraditsiùna, to pprogresso me tin glossa grika. Cino, antàma me ton aderfòttu Giànni, ce me tus addhu tu gruppu Avlèddha dìi linfa, nea zoì ce lustro stin glossa grika, glossa pu o gruppo andiàzi ghià ta loghia tos travùdiostu. Μεταδίδει λεπτές σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και γραμματικών δομών I trasmissiùna a tti kkultùra, a ttin glossa grika, si ffamìja De Santis e ppanta stammèno na pprama naturale. Imì en annorìzome interruziùne ce riscopèrte, itu pos succedèi tos pleo pu kànnone kultùra lokàle. O gruppo Avlèddha e kkulutà target, ma esprimègghete, apànu is ola is Griko, ma puru is dialètto romanzo ce is italiàno, jatì tui ene i realtà pu èchome panta zimmèna. Imì griki ghennitimòsto bilìngue, poi èstase o italiano ce ijettimòsto trilìngue. Εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει με τα κατάλληλα επιχειρήματα Isù ti pensèi a tto ffenòmeno tarànta? 1

14 Ivò ipensèo ti i mùsika sakra istèi ses aklisìe. Otsi, i mùsika pu simènete ses mese e nn achi libertà atsè espressiùna. Però o guai a tse cinu pu kànnon mùsika so Ssalènto ene ka ine attecchì atse varietà. Ses varies seràte pu anticipèone tin Notte della Taranta isuccedèi pinnèa na kusi pleon gruppu pu kànnone to stesso rrepetòrio, magàri in salsa divesa, ce e kkapiègghete tis kanni tradiziùna ce tis kanni innovaziùna. Ja posso rriguardèi tin Notte della Taranta, afìnnonta ka e mmu piacèone i manifestaziùne pu sianònnone poddhin ghièno, mu fènete mian kalìn okkasiùna atse konfrònto me addhes sensibilità mùsikàli. Αντιδρά σε αντεπιχειρήματα - Nina: [ ] Ti jèlone! Elo tin aderì-mmu: de, de to tio Cisèppo, arte iche na su kami mia musciulèddha m itti cchera! Tio Cisèppu, t ochi stannù? E su vromì makà e chera? - Nnunziatìna: Kòtseti ittin glossa, Nina. Ti pirte nu pi cinù christianù! - Nina: Evò milò kundu pu telo. - Tio Ciseppo: Nina, Nina! E glossa en echi steo, ce klanni ta stèata. Περιγράφει τις εμπειρίες του So 2005 àrcisa mia kollaboratsiùna me ti kumpagnìa atse danza Arkè pu Torino. Antàma kriètsamo na spettàkolo pu kui Anemos koreografìe apànu is musike dike-mmu ce poisìe tu Cesare De Santis. Panta is sintonìa me Arkè, ste progettèome nan ergo musikalkoreografiko ispiràto so gramma tu Italu Kalvìnu Sotto il sole giaguaro. Depòi, antàma me to Professuri Salvatore Kolàtso, mian a ttes kajon ciofàle a tto Ssalento, ste pu etimònnom e nan ergo teatràle: I ghinèke tu Odissèu, mian rivisitaziùna a ttus arkètipu ghinekègnu tis Odissèa ce, so ìdio ccerò, nan ritratto trasversale tu Odissèu. Δίνει λεπτομερή περιγραφή μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί Es ena kakkài vaddhi na purmistì t alài, depoi vaddi o skordo, e ppaparine skulàe atto nerò pu es èblinne, e rape, o lapatsu ce i kuta atse malafro. Appù ene s ìmisi kottura vaddhi o piperussài ce vaddhi t àla pu ndiàzzete. Motti marèome e votà na mi kkaùne. Appu ine janomene a su piacei sotsi vali mian chera alèe janùre, ce sotsi fai e paparine termè oppure vaddhi ce mia fukatsa o e kkami tianimmene. Επεμβαίνει κατάλληλα σε μια συζήτηση τρίτων - Nina: Ah, ti milì iso Kikko. An èndenne lio mma cino e s èfinne pleo. Milì ce milì. Ion àscimo tse kòccia, ma milì panta. A tt oste kùkkia ènghize na nitsi i llumbrèlla na mi sse grani oli, mo ftima pu t ògguenne a tto llemò. - Mimma: Iso kristianò, ftechò! T iche na kami a tt ògguenne lio ftima? Pulogna: Ce o Kofinai t òchete stannù? Dopu èfinne mia seddia, u tin dìamo cinù ce, na, mas tin empaje òrria òrria. - Nina: Ah, cino ppuru! Sia quai ti èkanne; ti kratènnato mmea! C èkanne puru ka su peja t ammai: u fènato ka ion òrrio, m itti mmitti sa pisaturi pu vasta. Παρακάμπτει τις τυχόν αδυναμίες του αναδιαρθρώνοντας το λόγο του και ξεπερνώντας κάποια δυσκολία, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας 1

15 Oihmmena! Furtùna-mmu! Nvòoo! Arte pos kanno? Χρησιμοποιεί στρατηγικές για να προκαλέσει ή να κρατήσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (π.χ. χρωματισμός φωνής, κατάλληλο λεξιλόγιο κτλ.). Tis fitète na mu pi pos? Ddunètsute an echi.!. Συνομιλία Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να συνομιλεί με άνεση χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος χωρίς να εμποδίζεται από κανενός είδους γλωσσικούς περιορισμούς, όχι μόνο για θέματα της κοινωνικής ή της προσωπικής του ζωής, αλλά και για πιο αφηρημένους και εξειδικευμένους τομείς. Ανεπίσημη συζήτηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί και να παίρνει μέρος σε ομαδικές συζητήσεις πάνω σε θέματα που δεν του είναι οικεία και να συμβάλλει σε συναλλαγές τρίτων. Συνδιαλλαγή για απόκτηση υπηρεσιών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται γλωσσικά, όχι μόνο στις συνηθισμένες πτυχές της καθημερινής ζωής, αλλά και να διαπραγματεύεται τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει (σε περίπτωση ενός τροχαίου ατυχήματος), να χρησιμοποιεί πειστική γλώσσα για να καθορίζει τις απαιτήσεις και να δηλώνει σαφώς τα όρια των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να κάνει. Ακόμη πρέπει να μπορεί να εκφράζει τα παράπονά του και να απαιτεί την ικανοποίησή του σε περιπτώσεις αθέτησης των υποχρεώσεων των άλλων απέναντί του. Ανταλλαγή πληροφοριών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί και να ανταλλάσσει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές πάνω σε καθημερινά θέματα γενικού ενδιαφέροντος Oli chereomèsta na dume ti ste c èrkete e kajo stasciùna, noìete lio ttermùddhi ce to vrai en ene pleo tosso skotinò. Na pume in ghialìssia però, echi pleo pir ena pu e ccherète tosso, jatì tuo ene puru cerò ats allergìe. Tsìutte ammàddia, klìnnete e mitti, e spiccèune mai starnùti ce kanèna enn i torìsi puru ma t asma pu tu klinni us brònku. Is attèi? Attèune kiànte pu rìttune pòlline ce tuo m on ànemo s alio cerò ttazi pukalùtte. Ce attèi puru o sistèma immunitàrio cino pu mas defendèi a ttes adinamìe, pu mbece n i ppiài ma virus, battèriu ce addha, pai na kami guèrra u pòlline[ ] 1

16 Διαβιβάζει αξιόπιστα λεπτομερείς πληροφορίες Simà sto spìdi-mmu, echi tria spìddia, ola kùkkia ena me ton addho. A tteli na fseri pu envrìskete to spidi-mmu, tòriso ka echi simài ambrò sto simporto: stin anàpodi echi ena stavrò ce to kulùri ttu portùna ene chrolò. Kondà sto spìdi-mmu, sto merèo tu cipu, echi to spidi tis Angela Δίνει σαφή και λεπτομερή περιγραφή της διεξαγωγής μιας διαδικασίας Ma ti e nna kàmune cini pu tin èchune? Pronà e nna jurètsune ta prick test pu jènutte sto derma na dune plean allergìa tos ènghise, depòi e nna kùsune plea terapìa os sozi echi ti ppossibilità na piànune ena vaccino, ka pinnà ine rante na vàlune kau tin glossa kuài meri. Andè e nna piàune spray ji mitti, rante ja t ammàddia ce kuài pìnnulu ts antistamìniko to vrai. Συνθέτει και να αναφέρει πληροφορίες που έχει από διάφορες πηγές. Echi tinò pu lei ti sìmmeri atsìnane e allergìe jatì zume poddhì kasarì ce sentsa infeziùne, ja tuo o sistèma immunitàrio en briski pleo ma tinon e nn i ppiài ce spiccèi n i ppiài ma pòlline ce akàrria. Επίσημη συζήτηση Ο μαθητής με άνεση και χωρίς να μειονεκτεί έναντι των φυσικών ομιλητών πρέπει να είναι σε θέση να: Συμμετέχει σε επίσημη συζήτηση εκφράζοντας με σαφήνεια τις απόψεις του και επιχειρηματολογώντας. Emì tsèrome ka ettù sta paìssia-ma iche kampòsse Madònna della Kona : sti stra ka pu Kalimèra pai e Mmelendùgnu echi ankòra mia. Ce utto topo o jeno pu Kalimèra o fonàzi Kona o Akòna : ambrò stin Akòna ele o ciùri-mu dopu ìbbie m on ampàri e ttotsu. E ssole itte kappèddhe, este vammèni e Maddònna ce kampòsse ìsane poddhì palèe. επιλέγει από ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του συνεχούς λόγου που έχει στη διάθεσή του, προκειμένου να πάρει το λόγο ή να κερδίσει χρόνο και να σκεφτεί πριν απαντήσει. Kuse kalà! Ce te na kai? Oihmmena!. Nvòoo! To tsero vo! Ipe παίρνει μέρος σε μια αντιπαράθεση αντιδρώντας με γλωσσική ευχέρεια. E politici!... En echi attìa ispu e tteli na kusi! Traskurètsane o Griko! Ine alii ìkosi chroni tse kontribbùtu? Ti pame vrìskonta pleo, arte? En icha pleo chari na kulusìso na milìso. Mas èmine na chorètsome! - Gomòsamo tse krasì i tsichì ce limonìsamo na milìsome o Griko! 1

17 Συνεργασία με προσανατολισμό σε στόχο Ο μαθητής, όταν βρεθεί στην ανάγκη να συνεργαστεί με κάποιον άλλο για την επίτευξη ενός στόχου (οργάνωση μιας εκδήλωσης, συζήτηση ενός εγγράφου) πρέπει να είναι σε θέση να: Κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες Na plini ta rucha aspra atse kottùne vale ti llavatrìce me to progràmma tse annonìnta gradu, puru an echi na plini plaùna ce spare aspre. Kanni to plimma atsè sarànta gradu a ttelìsi na plini màddhìa, kartsu ce petulìnu: min vali poddhì dersìvo. Παρουσιάζει με σαφήνεια κάποιο πρόβλημα Sìmmeri echàisa oles e tenni; tinò fitte pleo na kami kazètta; tinò fitte pleo na kannulìsi to linàri. Echàisa i fabbrikatùri, ka cini apò sìmmeri kafùrkiu fitèutte na kàmune, ma nde ta spìddia pu mia fforà. Κάνει υποθέσεις για τα πιθανά αίτια κάποιου προβλήματος ή τις επιπτώσεις του Sìmmeri e màkine zimònnune, plàzune, enfurnìzune, koscinìzune alèvri, alèe; eskàttune to choma; terìzune to kkampo, to lemìzune ce to lonìzume. O forìsi apò sìmmeri sozi pai i ttotsu me ti kkravàtta ka enn echi pena na cilistì. Κάνει προτάσεις ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής λύσης - Mas ipe i mescia na gràtsume ole tes tabelline a tto oftò tto deka. - Ce allora chàtiso ce ncigna na tes kami. Ti meni? Arte ghènete skotinò ce e ssu kodhà na kami tìpoti pleo. - Umme mamma; arte torì posson vaddho na tes kamo ole. Esù, mamma, sandè m orti sten nu kanèa numero, mu to lei? - Ma sì ka su to leo. Θέτει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι κατάλαβε απόλυτα το συνομιλητή/τους συνομιλητές του και να διευκρινίζει αμφίσημα σημεία Alìssio lei? T ipe? T ipe? Mino na spirì. Mu to lei mapàle? Ζητάει από τους άλλους να πάρουν μέρος σε μια συζήτηση. - Pisteo ti m utti kkrisi ekonòmika fèune ole e visìe jò Griko! Kànnun kalà? Ti lei isù? - Kànnun Kalà, kànnun! Ola ta èuro pu mas ambiètsane jò Griko, ta fìkane n 1

18 kkutètsun feste! Συνεντεύξεις Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να δίνει αλλά και να παίρνει συνεντεύξεις οργανώνοντας τη συνομιλία με απόλυτη ευχέρεια. Στρατηγικές προφορικής συναλλαγής Κατά τη διάρκεια μιας προφορικής συναλλαγής εναλλάσσονται οι ρόλοι ακροατή και συνομιλητή, άρα εναλλάσσονται και οι στρατηγικές αντίληψης και παραγωγής. Συγκεκριμένα, πρέπει να είναι σε θέση να: Διατηρεί μια συνεχή γραμμή προσέγγισης με το συνομιλητή/τους συνομιλητές του ζητώντας εξηγήσεις (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο λόγος εμπεριέχει διαλεκτικά στοιχεία άγνωστα ως προς αυτόν), ανακεφαλαιώνοντας και συνοψίζοντας, ώστε να είναι σίγουρος ότι ο στόχος της προφορικής συναλλαγής έχει επιτευχθεί. Δραστηριότητες και στρατηγικές διαμεσολάβησης Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργεί με επιτυχία ως διαμεσολαβητής, σε ανεπίσημες περιπτώσεις, ανάμεσα σε ομιλητές ως διερμηνέας ή ως μεταφραστής. Ως διερμηνέας πρέπει να μπορεί να αναλάβει: Άτυπη διερμηνεία ( σε κοινωνικές συναντήσεις μεταξύ συγγενών, φίλων). - Se kanno na nnorìsi na kumpagnùna-mu apù Luppiù ka en itsèri na milìsi to Griko - Ti presento Gino - Mi sembri un viso conosciuto. Forse ci siamo già visti da qualche parte - Lei ka tis fènete ka s annorizi ka forsi s ite is kannèn merèo - Sine, ene alìssio. Mu fènete ka s ita is o kkompleànno a tti Rrita Ως μεταφραστής πρέπει να μπορεί να αναλάβει: Περιλήψεις άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες E Provincia ce e Masci a tto Mmusèo pu Luppìu, vàlane pleo ka ena chrono polemònta na stiàsune i kkappèddha ce in ikòna, is Maddònna pu stèi ec essu. E ikòna este poddhì katalimmèni ce ìone poddhì dìskulo na sosun vali chera. Ma polemìsane kalà ce àrtena e ikòna stei ecì, òrria ce stiammèni, ce o jeno pu Martignàna pai i Dettèra u Paska na kusi ecì i llutrìa. Ole e noe panu utti kkappèddha stèune grammène panu sto llibbro pu ègratze o Vincènzo Pelùso Martignano sacra Congedo Editore 1981). Παράφραση σε εξειδικευμένα κείμενα. 1

19 Γραπτός Λόγος Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί όλους τους τύπους γραπτού λόγου, ακόμη και αν δεν έχουν σχέση με το δικό του τομέα ειδίκευσης. Τα κείμενα μπορεί να είναι από πολύ απλά, που μπορεί να συναντά καθημερινά, μέχρι αφηρημένα, σύνθετα λογοτεχνικά δοκίμια με στοιχεία καθομιλουμένης και ιδιωματικές εκφράσεις, επαγγελματικά έγγραφα ή επίσημη αλληλογραφία. Ίσως σε κείμενα σύνθετα και ειδικού περιεχομένου περιστασιακά να πρέπει να καταφεύγει σε λεξικό για απόλυτη βεβαιότητα. Ακόμη πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις λεπτές διακρίσεις ύφους, να ανταποκρίνεται με επιτυχία στο ζητούμενο και να εκπληρώνει επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου διαβάζει ένα κείμενο για να κατανοήσει: το θέμα γενικά την κεντρική ιδέα συγκεκριμένες πληροφορίες όλες τις λεπτομέρειες. Στόχοι κατανόησης Συγκεκριμένα, ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο για: Γενικό προσανατολισμό Να καταλαβαίνει το θέμα το οποίο αναπτύσσεται ακόμη και αν δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να εντοπίζει τα σημεία που τον βοηθούν να αποκτήσει μια σφαιρική γνώση του θέματος. Καταλαβαίνει το περιεχόμενο ειδήσεων, άρθρων και αναφορών πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Πληροφορίες Να κατανοεί λεπτομερή, σύνθετα και εκτενή κείμενα, να εντοπίζει λεπτά σημεία που τον βοηθούν να καταλάβει στάσεις και απόψεις του συγγραφέα του κειμένου, που δηλώνονται ή και υπονοούνται. Οδηγίες που θα ακολουθήσει Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να κατανοεί, εφόσον μπορεί να ξαναδιαβάσει τα δύσκολα σημεία, αν χρειαστεί, λεπτομερείς και σύνθετες οδηγίες σχετικά με τη χρήση ενός μηχανήματος, ή μιας διαδικασίας που θα πρέπει να ακολουθήσει. Οι οδηγίες μπορεί να είναι σχετικές ή και όχι με την ειδικότητά του. Εξαγωγή συμπερασμάτων Ο μαθητής πρέπει να μπορεί μέσα σε ένα κείμενο να εντοπίζει λεκτικές και γραμματικές ενδείξεις για να συμπεράνει τη στάση, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου και ο ίδιος να κάνει προβλέψεις για το τι θα ακολουθήσει. Ψυχαγωγία Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει οποιοδήποτε λογοτεχνικό κείμενο παρακολουθώντας την πλοκή του, κριτικές θεατρικών έργων, παρουσιάσεις βιβλίων. Ακόμη ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται: Το σκοπό της σύνταξης ενός κειμένου 1

20 Τον αποδέκτη του κειμένου Την οπτική γωνία του συγγραφέα μέσα από τον τίτλο Το κεντρικό θέμα της κάθε παραγράφου Την έκφραση απόψεων μέσα από τη χρήση επιθέτων, ρημάτων, φράσεων, σημείων στίξης Το ουσιώδες από το επουσιώδες Το μήνυμα που στέλνει το κείμενο. Οπτικο-ακουστική κατανόηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί με μεγάλη άνεση να παρακολουθεί ένα κείμενο που διαβάζεται εφόσον η ταχύτητά τους το επιτρέπει. Είδη γραπτών κειμένων Τα γραπτά κείμενα με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή ο μαθητής είναι: ενημερωτικά φυλλάδια διαφημιστικό υλικό I pitserìa Makàri vrìskete is Sulìtu, ambrò sin villa. I pitse ine òrie ce male δημόσιες ανακοινώσεις O màscia Ernesto Apile mas èfike. Apèsane o màscia pu ègratse Zeni esù en ise ettù s ti Kalimera έντυπα ερωτηματολόγια Ta pedìa-su milùne to Griko? Umme Degghe Iu c iu To nnoùne ma e tto milùne προσωπικές επιστολές Agapimmèni Lucìa, Ittù s arizo cio pu ègratsa ja to kkonvègno. Ste ce meno na rispùndèsci o Professùri, tosso na mu pi poa teli na vresume oli mmia. [ ] Sta-su kalì ce vriskomèsta sto kalocèri motte èrkume is fèrie. Marìa. 2

21 σημειώματα, μηνύματα Pprontèttu ka ittù is ìmisi n ora diavènno apôssu-su Essu e mme vriski. Steo sti skola ja na konferèntsa. Βιβλία λεξικά εφημερίδες χρονογραφήματα περιοδικά (ποικίλης ύλης και επιστημονικά) λευκώματα, τουριστικοί οδηγοί λογοτεχνικά κείμενα κριτικές λογοτεχνικών, θεατρικών έργων παρουσιάσεις βιβλίων σχόλια Ic es to llibbro puru ffruntèume tus plon anorimmènu personàggiu pu Lipignàna me tes famìjie-tto kunda i Verri, i Dimìdri, i Fatsi o i Maioràno. O libro ancignà a ttin èpoka tu Bizàntiu me tus Ajìu tis Anatolì (Asia Minòre), me tus topu a tti llutrìa bizantìna kunda i palèa Inglisìa t A Jorgìu simà sti mmesi, tèmpio pu prita ìstinne ttupètsu a tto ccentro tu paisìu, cè kulusà kuntènta tin istorìa a ttes kappèddhe pu assatìa assatìa jennìatto depòi, jà ti kkattolikì perìodo. αναφορές, εκθέσεις O libbro Pantalèo is primavèra ene otsilò addomìnta ce makrèo pettìnta ka to kkàmamo me to kartuna pittino. E pàggine a tto llibbro èchune tes fenèstre ipù echi ta ttinà ce ola t addha pràmata a tto kunto:[ ] Is kammìa pagina a tto llibbro echi puru tes fenèstre pu stei grammèno o kunto me dio glosse Έγγραφα σταυρόλεξα, κόμικς Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου υιοθετώντας το κατάλληλο και αποτελεσματικό για κάθε περίσταση ύφος πρέπει να είναι σε θέση να: Συμπληρώνει έντυπα Gratse ti ttraduziùna atse tuttus verbu: 2

22 Tsunnìsete.. Dellàste.. Mìnamo.. Diàike. Pane Απαντά σε ερωτηματολόγια Melètiso tus versu: Tsunnìsete, tsunnìsete jinèke Dellàste ettù na klafste ma mena Mìnamo manekè-mma, diàike o A Vrizie Ce e àntropi ste mas pane ess ena ss ena Atse peo travudi ine tuse omilìe? O àndra-mu pai Kalì nitta Àremu rindinèddha-mu Ceròn alèe Αλληλογραφεί σε προσωπικό επίπεδο Karo direttùri, [ ] Emì sòzome kukkestì oli, armài sse tossi kkalì volontà; fìnnonta ampì ole tes manère, kundu passon ena s emà echi grammèna to Griko. [ ] Evò èsira to lisàri sti llìmini; arte enghìzi ss esà na nòsete t assàri. Mènonta cino pu pensète esì, sas cheretò olu ce ole. Περιγράφει εμπειρίες και γεγονότα (γραπτή κατάθεση) Puru feto, sekùndu olu tus chronu, i triti tu Karnevàli mes ti mmesi pu Martignàna pèsane o Paulìnu. I misciamèra iche ena mea kònsulo me trippa ce krasì. O vrai o klàtsane e jinèka-tu e Nina, o Kumpàro, e Kummàra ce olo to jeno. O Arkàngelo Ntoni ekkatèke deputào a ttin anghera mbiemmèno a tto Paraìso. Depòi oli kàmane mia mali jortì. Kàtsane o Paulinu sti ffòkara ce fane trippa ce petsèttu, morsu ce satìtsa, pìnnonta tosson òrrio kkrasì Κάνει παραπομπές σε υπάρχον κείμενο Ene mia traduziùna ncignata atto Kleòvulo atti Rodi (600 a.c.) p ògratse o traudi Helidonisma. Ene mia traduziùna ncignàta a tto Kleòvulo a tti Rrodi (600 a.c.) p ògratse o traùdi Helidonisma. Arte, pronì Martìu kundu ta palèa chrogna, pedàcia tti skola vastònta mia mali rindinèddha jenomèni tse tsilo, pane nomèna pratònta ce 2

23 cherùmena traudònta ste stràes to kalòs ìrtato is rindineddha To chelidòni eftase / ce traudà ce chèrete /ce ferni mas to minima / posi ne ànikis cerù / ce àrkisi kaloceriù. Μετασχηματίζει ένα κείμενο Olu tus kuntu grammènu sto llibbro Mes ti tàlassa, ces tto daso Κάνει περιλήψεις από μακροσκελή κείμενα O kunto me alìa loja: O spaventapàsseri Pantalèo stei manechò ce prikò is o koràfi; ghiurìsane e rendinèddhe, ene Primavèra, ce o Pantalèo ifonàzi ola ta ttina; echi puru tu ffiùru; olo na nomeno Pantaleo itorì kanèa prama sin ajera ce ifaùte: ma ene i kumèta jatì si pprimavèra puru ta pedìa pane is o koràfi na pèzune. Àrtena o Pantaèlo ene cherùmeno. Κάνει περιλήψεις πληροφοριών από διάφορες πηγές, ανασυνθέτοντας τα δεδομένα και παρουσιάζοντας ένα καλά δομημένο κείμενο Ta Metèora ine 24 kumènti [.]Ivrìskotte sti Tessàglia, na topos a ttin ànu Grecia, simà sti mmali chora Kalambàka, c ine nan aghio centron a ttin ortodossìa Grika. [ ] Me to diavì tu sèkulu XIV ghiennìsane plo ppoddhus kumèntu, ce puru me tin visìa tos prùssio kunda o Ria Simeène, ka dòkane sordu ce privilègiu sto gheno ka iklìnnato. Κάνει το διάγραμμα της δομής ενός κειμένου O liko c e alipùna sti massarìa. Personaggi: Alipùna, liko, massàri ce tria pedìa Ambiente: masseria [ ] Χωρίζει ένα κείμενο σε νοηματικές ενότητες - O milìssi c è cikàla ìsan adèrfia. Os pèsane o ciùri ce e mana us èmbiefse fonàzonta, ti stèane ttofsu - O milìssi ka ste vòscia us fiùru na sianòsi meli, malppèna tùkuse, èfike kundu vresi, pètase ce pirte. I cikala ipe: ka icha na kantalìso. - Ce pirte essu vrain vrai Βρίσκει το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου ενός κειμένου και να δίνει τίτλο σε κάθε παράγραφο Pù tèlome na stàsome Tèlome i glossa grìka dikì-mma na chirìzi pleon poddì ce na pai panta ambrò.[ ] Ti tèlome na kàmome Na sviluppètsome nan mètodo ce rucho didàttiko ja ton insegnamento tis glossa grika.[ ] 2