ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ. Αριθμός.Χειρογράφου 1810 ΚΑΤΩ ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΝ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ

Transcript

1 ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ Αριθμός.Χειρογράφου 1810 ΚΑΤΩ ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΝ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ Δημοτικόν Σχολεῖον Κάτω Δεσποτικοῦ Δημοδιδάσκαλος 1953 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ζητήματα ἀφορῶντα τήν κοινωνικήν ὀργάνωσιν Ζητήματα τοῦ λαϊκοῦ δικαίου Παιδίον Γάμος Τελευτή Μαγεία, μαγικαί συνήθειαι καί δεισιδαιμονίαι Μαντική Ἀστρολογία Μετεωρολογία Δημώδης Ἰατρική Λαϊκή Λατρεία

2 Βασίλειον τῆς Ἑλλάδος Δημ. Σχολ. Κάτω Δεσποτικοῦ Ἀριθ. πρωτ. 14 Ἐν Κάτω Δεσ/κῷ τῆ Πρός Τήν Δ/σιν Ακαδημίας Αθηνῶν Τμῆμα Λαογραφικοῦ Ἀρχείου Ἀθήνας Ἔχομεν τήν τιμήν ν' ἀποστείλωμεν Ὑμῖν συνημμένως Συλλογήν Λαογραφικοῦ Ὑλικοῦ τῆς περιφερείας μας διά τά καθ' υμᾶς. Μετά τιμῆς Ο Δημ/λος

3 Ζητήματα Ἑλληνικῆς Λαογραφίας Ζητήματα ἀφορῶντα τήν κοινωνικήν ὀργάνωσιν Πῶς ἦτο ἄλλοτε ὠργανωμένη ἡ κοινότης ; Διά τήν ἄμυναν εἶχον τούς Πύργους καί τά καταφύγια, μέσα δέ ἀμύνης τίς βάρδιες. Ἔθιμα σχετικά μέ τήν διοίκησιν τῆς κοινότητος Κοινοτικοί ἄρχοντες καί κοινοτικά συμβούλια Ἀποτελοῦντο ἄλλοτε ὑπό τῶν Γερόντων, σήμερον ὑπό τοῦ Προέδρου μέ τό κοινοτικό του Συμβούλιον. Ἐκλογή ἀρχόντων Σήμερον γίνεται διά ψήφου. Ἐγκατάστασις τῶν νέων ἀρχόντων Μετά τήν ἐκλογήν ὁ Πρόεδρος καλεῖ τά Συμβούλιαν εἰς πρώτην τακτικήν συνέλευσιν καί γίνεται ἡ ἐγκατάστασις τῶν νέων, ἀφοῦ παραλάβουν τά καθήκοντά τους ἀπό τό παλαιόν κοινοτικόν Συμβούλιον. Νομή κοινοτικῶν κτημάτων Πῶς γίνεται ἡ διανομή τῶν κοινοτικῶν ἀγρῶν και λιβαδίων μεταξύ τῶν κατοίκων τοῦ χωρίου; Ἡ διανομή γίνεται διά κλήρου. Ἔγινε ποτέ νέα διανομή κοινοτικῆς γῆς εἰς τόν τόπον σας καί κατά ποῖον τρόπον ; Ἔγινε τό 1936 διά τῆς ἐπιτροπῆς ἀπαλλοτριώσεως διά κλήρου καί εἰς ἕκαστον μέλος τῆς κάθε οἰκογενείας. Ὁ καταλαμβάνων κοινοτικήν γῆν ἀποκτᾶ δικαίωμα πολυχρονίου κατοχῆς; Ναί; Πῶς κανονίζεται ἡ ἐλευθέρα βόσκησις τῶν ζώων; Εἶναι ἐλεύθερα νά βόσκουν παντοῦ ἐκτός ἀπό τά περιφραγμένα καί καλλιεργημένα χωράφια. Δικαιοῦται ὁ ἰδιοκτήτης νά περιφράξῃ τό χωράφι του καί νά ἐμποδίσῃ τήν βόσκησιν τῶν κτηνῶν; Δικαιοῦται. Κοινά γεύματα τῶν κατοίκων τοῦ χωρίου εἰς πανηγύρεις εἰς τό περίβολον τοῦ ναοῦ ἤ ὑπό μεγάλα δένδρα ;

4 Πανηγύρια γίνονται χωρίς κοινά γεύματα εἰς τήν πλατεῖαν τοῦ χωρίου ἤ εἰς τόν περίβολον τῆς ἐκκλησίας. Εἶναι θέσις ὡρισμένη καί ἀμετάβλητος δι' ἑκάστην οἰκογένειαν κατ' αὐτά; Ὄχι, ὁ καθείς κάθεται ὅπου θέλει. Ὑπάρχει σχέσις συγγενική μεταξύ τῶν οἰκογενειῶν πού κάθονται πλησίον ἀλλήλων ; Ὑπάρχει. Ἐγείρονται κατά τά γεύματα αὐτά προπόσεις καί ὑπό τίνων ; Κατά τήν τάξιν τῆς ἡλικίας ὁ γεροντότερος καί ὕστερα ὁ νεώτερος. Διάκρισις κοινωνικῶν τάξεων Ὀνόματα : Χωριάτες Ἀλληλοβοήθεια καί συνεργασία Πῶς βοηθεῖται ὁ πτωχός πού θέλει νά συστήσῃ ποίμνιον ; Οὐδεμία βοήθεια τοῦ παρέχεται. Βοήθεια εἰς τό κτίσιμο σπιτιοῦ ; Οὐδεμία. Φιλοξενία Ποῖος θεωρεῖ ὑποχρέωσίν του νά φιλοξενήσῃ τόν ξένον ; Ὁ Πρόεδρος τῆς κοινότητος ἤ ὁ συγγενής του. Ἐλήφθη τυχόν ἀπόφασις νά μή γίνονται δεκτοί εἰς τό χωρίον ξένοι ; Ὄχι. Ἡ οικογένεια καί αἱ μεταξύ τῶν μελῶν αὐτῆς σχέσεις Ὀνόματα τῶν μελῶν : Ὁ πατέρας, ὁ ἀφέντης, ἡ μητέρα, ἡ μάνα, ὁ παπποῦς, ὁ τρανός, ἡ γιαγιά, ἡ νόνα, ἡ μαννή, ὁ θεῖος, ὁ μπάρπας. Πῶς προσωνυμεῖται ὁ σύζυγος ὑπό τῆς γυναικός ; Μέ τό ὄνομά του. Πῶς ἡ σύζυγος ὑπό τοῦ ἀνδρός ; Μέ τό ὄνομά της. Πῶς προσφωνεῖται ὁ πενθερός καί ἡ πενθερά, ὁ ἀνδράδελφος καί ἡ ἀνδραδέλφη ὑπό τῆς νύφης καί αὐτή ὑπ' ἐκείνων ;

5 Προσφωνεῖται διά τῶν λέξεων Ἀφέντη, πατέρα, μάννα. Ἀπό ἐκείνους δέ αὐτή νύφη. Πῶς προσφωνοῦνται οἱ μεγαλύτεροι ἀδελφοί ὑπό τῶν μικροτέρων; Μέ τά κύρια ὀνόματά τους. Ἡ θέσις τῆς γυναικός Πῶς θεωρεῖται ἡ ἀπόκτησις θήλεος τέκνου ; Ὅτι δέν φέρει εὐτυχίαν εἰς τήν οἰκογένειαν. Εἰς ποίαν ἡλικίαν οἱ γονεῖς ὑπανδρεύουν τάς θυγατέρας των ; Ἀπό τό 18ον ἔτος τῆς ἡλικίας των. Λαμβάνεται υπ' ὄψιν ἡ θέλησις τῆς κόρης διά τήν σύναψιν συνοικεσίου; Λαμβάνεται πάντοτε. Τί γίνεται ἄν ἡ κόρη ἀκολουθήσῃ τόν ἐκλεκτόν της ; Ἀποξενώνεται. Πόθεν προσωνυμεῖται ἡ ὕπανδρος γυνή ; Ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀνδρός. Γιάνναινα ἡ γυναίκα τοῦ Γιάννη. Δημητράκαινα ἡ γυναίκα του Δημήτρη. Παρακάθηται ἡ γυνή ὅταν εἶναι ξένος εἰς τό τραπέζι ; Ὄχι. Μόνον ὁ σύζυγος καί τά τέκνα. Παρουσιάζονται αἱ ἀδελφαί τῆς μνηστῆς κατά τά ἀρραβωνιάσματα ; Παρουσιάζονται. Ἀποκτᾶ ἡ γυνή μεγαλυτέραν ἐκτίμησιν μετά τήν ἀπόκτησιν τέκνου καί μάλιστα ἄρρενος ; Ἀποκτᾶ μεγάλην ἐκτίμησιν καί ἀξίωμα ὑπό πάντων τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας. Ἐξέρχεται ἡ κόρη ἤ ἡ νέα γυναίκα μόνη ἤ πρέπει να συνοδεύεται πάντοτε ἀπό τόν πατέρα, τόν ἀδελφόν ἤ τόν σύζυγον ; Πρό ἐτῶν ἦτο συνήθεια νά συνοδεύεται ἀπό τόν πατέρα ἤ τόν ἀδελφόν ἤ τόν σύζυγον ἡ κόρη ἤ ἡ νέα γυναίκα, σήμερον ὅμως ἐξέρχεται μόνη της καί παντοῦ. Πηγαίνουν τά κορίτσια εἰς τήν ἐκκλησίαν κατά τάς Κυριακάς ἤ τάς μεγάλας μόνον ἑορτάς ; Πηγαίνουν κατά τάς Κυριακάς καί τάς ἑορτάς. Ποία ἦτο ἡ συνήθεια ἄλλοτε ; Νά πηγαίνουν μόνον τάς μεγάλας ἑορτάς καί νά στέκωνται εἰς τόν γυναικωνίτην. Ὅταν πηγαίνουν ἤ ἐπιστρέφουν ἀπό τή δουλειά ἤ ἀπό τό πανηγύρι πηγαίνουν ὁ μέν ἄνδρας καβάλλα εἰς τό ζῶον ἡ δέ γυναίκα πεζῇ ; Ἐξακολουθεῖ ἀκόμη ὁ ἄνδρας νά πηγαίνῃ καβάλλα στό ζῶο ἡ δέ γυναίκα πεζῇ καί πολλές φορές φορτωμένη τό παιδί ἤ ξύλα.

6 Φορτώνεται ἡ γυναίκα ξύλα καί ἄλλα βάρη εἰς τήν ράχην ; Φορτώνεται ὄχι μόνον ξύλα καί βαρέλα τοῦ νεροῦ ἀλλά καί σακκί 80 ὀκάδων ἀκόμη. Ἑορταί γυναικῶν Εἰς κανένα χωριό τῆς περιφερείας ἑορτάζει ἡ γυναίκα, μόνον ὁ ἄνδρας καί σέ πολύ ἐλάχιστες φορές κι αυτός.

7 Ζητήματα τοῦ λαϊκοῦ δικαίου Ἀπό ποῖον ἔτος τῆς ἡλικίας θεωροῦνται ἐνήλικα τά ἄρρενα καί ἀπό ποῖον ἔτος τά θήλεα τέκνα ; Θεωροῦνται ἐνήλικα τά μέν ἄρρενα ἀπό τό 18ον ἔτος τῆς ἡλικίας τά δέ θήλεα ἀπό τό 15ον ἔτος. Γίνεται καμμία τελετή πρός πίστωσιν τῆς ἐνηλικιώσεως ; Οὐδεμία. Ἐπέρχεται καμμία μεταβολή εἰς τήν ἐνδυμασίαν τοῦ ἐνηλικιουμένου ; Οὐδεμία μεταβολή διότι τά ἴδια ροῦχα φορεῖ πάντοτε. Τί συμφωνίαι γίνονται ὅταν ὁ πατήρ στέλλη τό ἀνήλικον τέκνον του νά ἐργασθῇ εἰς συγγενῆ ἤ φίλον ; Ἄν εἶναι ἄρρεν νά τοῦ δίδῃ μηνιαῖον μισθόν ἄν ὅμως εἶναι θῆλυ νά τό ἀποκαταστήσῃ. Πῶς γίνεται ἡ συμφωνία ὅταν ἡ ἀνήλικος κόρη στέλλεται νά ἐργασθῇ ὡρισμένα ἔτη εἰς συγγενικήν ἤ φιλικήν οἰκογένειαν μέ τήν ὑποχρέωσιν νά τήν ὑπανδρεύσουν ; Ἐγγράφως ἤ ἀγράφως ; Ἡ συμφωνία γίνεται πολλές φορές ἐγγράφως ἀλλά καί ἀγράφως μέ λόγια μόνον. Ἔχει ὁ ἐνήλικος πλήρη ἐλευθερίαν δράσεως, χωριστά οἰκονομικά ἤ ἐξακολουθεῖ εἰς ὡρισμένα ζητήματα νά ἐξαρτᾶται ἀπό τήν θέλησιν τοῦ πατρός ; Ὁ ἐνήλικος οὐδεμίαν ἐλευθερίαν ἔχει οὔτε χωριστά οἰκονομικά καί ἐξαρτᾶται ἀπό τήν θέλησιν καί ἀπόφασιν τοῦ πατέρα. Οἰκογενειακόν δίκαιον Συνηθίζεται ν' ἀρραβωνιάζουν οἱ γονεῖς τά τέκνα των ἀπό τῆς νηπιακῆς ἡλικίας ; Δέν ὑπάρχει ἡ συνήθεια αὐτή. Διά ποίους λόγους καί κατά ποῖον τρόπον λύεται ἡ μνηστεία ; Λόγῳ ἀσυμφωνίας χαρακτήρων ἤ τό ζήτημα τῆς προικός. Λύεται δέ μέ τήν ἐπιστροφή τῶν δώρων τῆς νύφης ἤ τοῦ γαμβροῦ καί τῆς βέρας. Τί γίνονται τά δῶρα τοῦ ἀρραβῶνος ἐν περιπτώσει διαλύσεως αὐτοῦ ἤ ἐν περιπτώσει θανάτου ἑνός ἐκ τῶν μεμνηστευμένων ; Τά δῶρα τοῦ ἀρραβῶνος ἐπιστρέφονται καί ἐν περιπτώσει θανάτου τοῦ ἑνός ἐκ τῶν μεμνηστευμένων δέν ἐπιστρέφονται. Ὑποχρεοῦται ὁ γαμβρός νά καταβάλῃ ἀποζημίωσιν ἄν ἐγκαταλίπῃ τήν μνηστή του ; Οὐδεμίαν ἀμοιβήν καταβάλλει.

8 Προκύπτει προσβολή διά τήν μνηστήν ἐκ τῆς διαλύσεως τοῦ ἀρραβῶνος ; Προκύπτει μεγάλη δι ὅλην τήν οἰκογένειαν. Εἶναι σύνηθες ἡ νύμφη νά εἶναι μεγαλυτέρα τοῦ γαμβροῦ ; Ὄχι μπορεῖ νά εἶναι καί μικρή καί μεγάλη. Τηρεῖται σειρά εἰς τήν ὑπανδρείαν τῶν ἀρρένων καί τῶν θηλέων ; Ναί. Ποῖον τό ἔθιμον ; Νά ὑπανδρεύωνται πρῶτα οἱ μεγαλύτερες ἤ οἱ μεγαλύτεροι. Προικίζονται καί τά ἄρρενα τέκνα ; Ναί. Τί παίρνει ὁ νυμφευόμενος υἱός ἀπό τόν πατέρα ἐπ' εὐκαιρίᾳ τοῦ γάμου; Τίποτε τό ξεχωριστό. Ὑπάρχουν περιορισμοί ὡς πρός τό ἀντικείμενον καί τό ποσόν τῆς προικός καί ποῖοι ; Ἀνάλογα μέ τήν πατρική περιουσία κανονίζεται καί τό ζήτημα τῆς προικός. Πότε ἡ μητέρα ἀρχίζει νά ἑτοιμάζῃ τήν προῖκα τῆς κόρης της ; Ἀπό τό 10ον ἔτος τῆς ἡλικίας ; Δίδεται ἀπαραιτήτως σπίτι προικιό ; Ὄχι. Ὑπάρχει καμμία προτίμησις εἰς τόν προικισμόν τῆς πρωτοτόκου θυγατρός; Οὐδεμία προτίμησις. Μήπως παίρνει ὡς προῖκα τήν προῖκα τῆς μητέρας της ; Ὄχι. Ἀναλαμβάνουν οἱ συνιστῶντες τήν προῖκα τῆς νύφης ὑποχρεώσεις εἰς τό διαρκές ; Ναί, τήν διατροφήν των εἰς πολλά χωριά. Πῶς λέγεται κοινῶς ἡ προγαμιαία δωρεά πρός τήν νύμφη ; Δῶρα τῆς νύμφης. Εἰς τί συνίσταται αὕτη ; Εἰς κάλτσιες, βραχιόλι, παντοῦφλες, παπούτσια, φόρεμα. Μήπως συνηθίζεται νά καταβάλλῃ ὁ γαμβρός πρός τούς γονεῖς τῆς νύμφης χρηματικόν ποσόν κτλ. Ὄχι, οὐδεμίαν ὑποχρέωσιν ὁ γαμβρός ἀναλαμβάνει. Ἁρπαγή τῆς νύμφης. Πῶς ἐξακολουθεῖ ἡ συνήθεια αὕτη ; Εἰς τά μέρη μας δέν γίνεται τέτοιο πρᾶγμα. Τί γίνεται ἄν ἡ νύμφη δέν εὑρεθῇ παρθένος ;

9 Διαλύεται ὁ γάμος καί ἡ νύμφη παραδίδεται εἰς τόν πατέρα της. Πότε δίδεται ἀπανωπροίκι ; Εἰς τά μέρη μας εἰς τήν περίπτωσιν κατά τήν ὁποίαν ἡ νύμφη δέν ἤθελε εὑρεθῇ παρθένος. Τί γίνεται ἄν ἡ σύζυγος ἀποδειχθῇ στεῖρα ; Οὐδεμία μεταβολή τῆς οἰκογένειας. Oὔτε προσλαμβάνεται δευτέρα σύζυγος προς τεκνοποΐα. Ὑπό ποίους ὅρους γίνεται ἐγκατάστασις τοῦ γαμβροῦ εἰς τό σπίτι τῆς νύμφης (σώγαμπρος) ; Μέ τήν ὑποχρέωσιν νά φανῇ προστάτης καί βοηθός των καί μετά θάνατον ἡ περιουσία περιέρχεται εἰς τά χέρια του. Ἀπαλλοτρίωσις τῶν προικιῶν. Ἀπαιτεῖται ἡ συναίνεσις ἀμφοτέρων τῶν συζύγων ; Ἀπαιτεῖται. Ἡ προίξ τῆς γυναικός ὑπέκειτο ἄλλοτε εἰς τά χρέη τοῦ συζύγου ; Πολλές φορές ὁ σύζυγος πωλεῖ τήν προῖκα τῆς γυναικός γιά νά πληρώσῃ τά χρέη του. Ποία ἡ τύχη τῆς προικός καί τῶν γαμηλίων δώρων ἐν περιπτώσει θανάτου τῆς γυναικός ἀτέκνου ; Περιέρχονται ὅλα εἰς τόν σύζυγον. Τί συμβαίνει ἄν ὑπάρχουν τέκνα ; Τότε κληρονομοῦν τά τέκνα. Ἡ χήρα, ἄν εἶναι ἄτεκνος, παραμένει εἰς τήν οἰκίαν τοῦ συζύγου ἤ ἐπανέρχεται εἰς τόν πατρικόν της οἶκον ; Παραμένει εἰς τήν οἰκίαν τοῦ συζύγου της, ἄν θέλῃ, ἄλλως ἐπιστρέφει εἰς τήν πατρικήν της οἰκίαν. Διατρέφεται ἀπό τήν περιουσίαν τοῦ συζύγου της ἄν δέν ἔλθῃ εἰς δεύτερον γάμον ; Διατρέφεται. Εἰς ποῖον περιέρχεται ἡ προίξ καί τά δῶρα ἐν περιπτώσει διαζυγίου ; Ἡ προῖκα τῆς γυναικός δίδεται ὁλόκληρος τά δέ δῶρα μοιράζονται. Παρέχει ὁ σύζυγος ἀποζημίωσιν πρός διατροφήν τῆς συζύγου καί τῶν τέκνων ; Παρέχει ὁ σύζυγος ἀποζημίωσιν καί διατροφήν ὅταν τό διαζύγιον τό ζητήσῃ ὁ ἄνδρας καί ὕστερα ἀπό ἀπόφασιν δικαστηρίου. Εἰς ποίας περιπτώσεις γίνεται υἱοθεσία ; Γίνεται σέ περίπτωσιν πού ἀνδρόγυνο δέν ἔχει κανένα παιδί καί ὅταν τό θέλουν. Ὄνομα υἱοθετουμένου ; Ψυχοπαίδι, ψυχοκόρη.

10 Ποῦ τελεῖται ἡ πρᾶξις αὐτή ; Εἰς τό δικαστήριον. Ἀποκήρυξις τέκνου : Ὅταν μία κόρη φύγῃ μέ τόν ἀγαπητικό της ὁ πατέρας γιά τήν ντροπή τήν ἀποξενώνει καί τῆς καίει τά προικιά. Ποία ἡ σχέσις μεταξύ παιδίων πού ἐθήλασαν τό αὐτό γάλα ; Τά ἀποκαλοῦν ἀδέλφια (βυζαδέλφια). Ποῖα πρόσωπα ἀναλαμβάνουν τήν ἐπιτροπείαν ἤ κηδεμονίαν τῶν ὀρφανῶν; Οἱ συγγενεῖς των, ἀδελφοί ἤ ἐξάδελφοι τῶν θανόντων ; Τί γίνεται ὅταν ἡ χήρα ἔλθῃ εἰς δεύτερον γάμον ; Ἡ περιουσία περιέρχεται εἰς τόν νέον σύζυγον καί ὁ ἴδιος διαχειρίζεται τά ὀρφανικά κτήματα ; Εἰς ποίας περιπτώσεις συγκαλεῖται καί ποῖοι ἀπαρτίζουν τό συγγενικόν συμβούλιον ; Τό ἀπαρτίζουν οἱ ἀρχηγοί τῶν συγγενῶν καί συγκαλεῖται εἰς περίπτωσιν κατά τήν ὁποίαν ἡ χήρα δέν εἶναι εἰς θέσιν νά διαχειρισθῇ τήν περιουσίαν της. Γίνεται καί προφορική διαθήκη ἐνώπιον τοῦ ἱερέως ἤ ἄλλων μαρτύρων; Γίνεται. Τά τέκνα κληρονομοῦν ἐξ ἴσου ; Ὅλα τά τέκνα κληρονομοῦν ἐξ ἴσου. Ἄν ὁ πρωτότοκος ἤ ἡ πρωτότοκος ἀποθάνουν πρό τοῦ γάμου εἰς ποῖον περιέρχεται ἡ πατρική καί ἡ μητρική περιουσία ; Ἡ περιουσία περιέρχεται εἰς τά ἄλλα παιδιά. Ποῖος κληρονομεῖ ὅταν ὁ πατήρ ἀποθάνῃ χωρίς ἄρρενα ἀπόγονον ; Τόν κληρονομοῦν οἱ θυγατέρες του. Μοιράζεται ἡ πατρική περιουσία καί ζῶντος τοῦ πατρός ; Μοιράζεται ἐξ ἴσου εἰς τά παιδιά καί ὁ πατήρ κρατεῖ τό μερίδιόν του (γεροντομοίρι). Ἡ συντήρησις τῶν γονέων πῶς κανονίζεται ; Μένουν οἱ γονεῖς σ' ἔνα ἀπό τά παιδιά κι' αὐτό ἀναλαμβάνει τήν συντήρησίν των. Πῶς κανονίζονται τά πατρικά χρέη ; Τά πληρώνει ὁ ἴδιος. Ἄν ἀποθάνῃ ἄκληρος ὁ υἱός πού ἔλαβε γονικό κτῆμα, ποῖος τό κληρονομεῖ; Τό κτῆμα τό κληρονομοῦν τ' ἀδέλφια του. Πῶς γίνεται ἡ διανομή τῆς πατρικῆς περιουσίας μετά τόν θάνατον τοῦ πατρός ἄν δέν ὑπάρχει διαθήκη;

11 Τήν κάνουν μερίδια καί ρίχνουν λαχνόν. Κληρονομοῦν καί αἱ προικισθεῖσαι θυγατέρες ; Κληρονομοῦν. Πῶς μοιράζεται ἡ μητρική περιουσία ; Μοιράζεται ὅπως καί ἡ πατρική. Τί γίνεται ἡ περιουσία τοῦ ἀποθανόντος συζύγου ἄν ἀποθάνῃ καί τό μόνον ὑπάρχον τέκνον ; Ἡ σύζυγος παίρνει τό μερίδιόν της καί ἡ ὑπόλοιπη ἐπανέρχεται εἰς τόν πατέρα ἤ στά ἀδέλφια του. Ποῖαι αἱ ἀνάλογοι προσωνυμίαι τῶν ζώων ; Προβατίνα : Μπούσκα, βάκτρα, λάγια, Μπέλλα, Καλέσσα Αἴγα : Κανούζα, Γκιόσα, Κάλπα, Λιάρα, Κόρμπα, Μπάρτσα, Πούσκα. Μετά πόσα ἔτη ὁ ἐμφυτευτής γίνεται συνιδιοκτήτης ἤ λαμβάνει εἰς τήν κατοχήν του μέρος τοῦ κτήματος ; Μετά πέντε (5) ἔτη. Ἐνοχικόν δίκαιον Ἀρραβών : Τί γίνεται ἐν περιπτώσει ἀθετήσεως τῆς συμφωνίας ; Χάνεται ὁ ἀρραβών (ὁ καπάρος). Ἔγγραφα πιστοποιοῦντα συμβάσεις : Συμφωνητικά μέ μαρτύρους διά δέ τούς ἀγραμμάτους ὑπογράφουν δυό μάρτυρες. Ἔθιμα : Δίδουν τό χέρι καί κάνουν τήν λεγομένην τόκα. Δίδει ὁ πωλητής καί τό καπίστρι τοῦ ζώου ἤ τό κρατεῖ ; Τό δίδει. Πωλητήρια ἔγγραφα : Μεταβίβασις πιστοποιητικοῦ κυριότητος τοῦ ζώου. Εἶναι ἀναγκαῖοι οἱ μάρτυρες ὅταν ἡ ὁμολογία γραφῇ διά χειρός τοῦ δανειζομένου ; Ὄχι. Πῶς γίνεται ἡ διαιτησία ; Ὁ ἀγροφύλαξ ἤ ὁ ἴδιος ὁ νοικοκύρης ἀποκόβει τήν ζημία. Ποῖοι ὁρίζονται διαιτηταί ; Δύο χωρικοί ὄχι συγγενεῖς του (ἀποκοφτάδες οἱ λεγόμενοι). Τί γίνεται διά νά εὑρεθῇ τό χαμένο πρᾶγμα ;

12 Διάφορες προσευχές. Εἶναι ὑποχρεωτικόν τό δῶρον πρός τόν εὑρόντα ; Ὄχι.

13 Παιδίον Ὁ πόθος διά παιδιά. Στειρότης Μέσα πρός θεραπείαν τῆς στειρότητος : Διάφοροι παρακλήσεις. Μαγικοί τρόποι πρός τεκνογονίαν : Νά φάγῃ κουλλούρα ἀπό καινούργιο φοῦρνο. Μέσα πρός πρόκλησιν στειρώσεως ἤ πρός περιορισμόν τῶν γεννήσεων: Μυρίζονται τό στερφοβότανο ἤ ξορκοῦν τό ὕστερον. Διατί εἰς μερικά μέρη ἡ ἔγκυος προσπαθεῖ νά κρύψῃ τήν ἐγκυμοσύνην της ; Διά νά μήν γεννηθῇ τό παιδί της ἄσχημο καί διά ν ἀποφύγῃ τό μάτι. Ποῖα ἀποτελέσματα ἠμπορεῖ νά ἔχῃ εἰς τό παιδί ἤ εἰς τήν ἰδίαν ἡ ἀνεκπλήρωτος ἐπιθυμία ἐγκύου ; Τήν ἀποβολήν τῆς γυναικός ἤ σημάδια εἰς τό παιδί. Ἕως πότε φορεῖ τόν κρατῆρα ἡ ἔγκυος ; Μέχρι τάς ἀρχάς τοῦ 9ου μηνός. Πότε ἡ ἀποβολή θεωρεῖται ἐπικίνδυνος εἰς τήν ζωήν τῆς ἐγκύου ; Ὅταν συμβῇ εἰς τούς ζυγούς μῆνας. Ἄλλαι προφυλάξεις : Νά μήν σηκώνῃ ἡ ἔγκυος βαριά πράγματα καί νά μήν περνᾶ ἀπό μέρη πού τῆς προκαλοῦν φόβον. Ποῖαι πράξεις ἀπαγορεύονται διά νά μήν γεννηθῇ τό παιδί ἀνάποδα ; Δέν βάζουν τά ξύλα ἀνάποδα εἰς τήν φωτιά καί δέν ἀφήνουν ἄνθρωπο νά περάσῃ πάνω ἀπό τά πόδια της (δρασκελίσουν τήν ἔγκυο). Γέννησις Κλείουν τάς θύρας τοῦ δωματίου τῆς ἐπιτόκου ἤ τάς ἀνοίγουν ; Κλείουν καί τάς θύρας καί τά παράθυρα. Τῆς βγάζουν τά δακτυλίδια, τά σκουλαρίκια ; Τά βγάζουν γιά νά διευκολύνουν τήν γέννησιν (τόν τοκετόν). Θέσις τῆς γυναικός κατά τόν τοκετόν : Εἰς τά γόνατα. Τρόποι ἐνεργείας διά νά πέσῃ τό ἄκλουθο: Προκαλοῦν ἐμετόν ἤ τῆς δίδουν σκόρδο ἤ μασσάζ εἰς τήν κοιλίαν. Ἀφαλόκομμα: Πῶς γίνεται ;

14 Τόν ὀμφάλιο λῶρο κόπτει ἡ μαμμή καί φυλάσσεται μέχρις ὅτου ξεραθῇ καί ἀπορρίπτεται εἰς τόν ποταμόν ἤ εἰς τήν θάλασσαν διά νά κυλᾶ καί ἡ τύχη του χωρίς ἐμπόδιον. Ἁλάτισμα τοῦ βρέφους καί λούσιμο Διά νά καθαρισθῇ καί γιά νά γίνῃ δυνατό. Κατά τό πρῶτον λουτρόν γίνεται καί τό ἀσήμωμα τοῦ παιδιοῦ ὑπό τῶν γονέων καί συγγενῶν. Ποῖον λόγον ἔχει τό κάλυμμα τῆς κεφαλῆς ; Γιά νά γίνῃ ἴσιο τό κεφάλι τοῦ βρέφους. Ἐνσταλάξεις εἰς τά μάτια τοῦ μωροῦ γάλακτος, λεμονιοῦ, κρασιοῦ κτλ. Συνήθεια νά ἐνσταλάζουν λεμόνι στά μάτια τοῦ μωροῦ γιά τίς ἀρρώστιες. Παράδοσις τοῦ βρέφους εἰς τήν μητέρα : Ἡ μαμμή παίρνει μόνη της καί τοποθετεῖ τό βρέφος πλάϊ στή μητέρα. Γίνεται πρόσκλησις τοῦ ἱερέως καί διαβάζει εὐχήν. Δῶρα : Γλυκό. Ποῖαι ἐξηγήσεις δίδονται εἰς τά παιδιά διά τήν ἀπόκτησιν ἀδελφοῦ ; Ὅτι ὁ Θεός τά δίδει. Λοχεία Τί γίνεται ἄν πρόκειται ν ἀπουσιάσῃ ὁ φύλαξ ; Βάζουν τήν σκούπα ὄπισθεν τῆς θύρας. Ὁ ἐρχόμενος ἔξωθεν πρέπει νά θυμιασθῇ ἤ νά διασκελίσῃ ἀναμμένον δαυλόν κτλ. ; Νά θυμιασθῇ μέ λιβάνι ἤ νά περάσῃ πάνω ἀπό σκούπα. Ποῖαι τροφαί ἀπαγορεύονται τῆς λεχοῦς καί διατί ; Ἀπαγορεύεται τό ψάρι γιά νά μήν λαχταρᾶ τό παιδί, τό χέλι. Τό πρῶτο γάλα τῆς μητέρας ποῦ τό χύναν ; Εἰς μέρος νά μήν πατιέται. Εἰς ποίας ἀσθενείας μεταχειρίζονται τό γάλα τῆς γυναικός ὡς ἰατρικόν; Ὅταν τούς πονεῖ τό αὐτί. Τί κάνουν γιά νά μήν ματιαστῇ τό γάλα ; Δέν θηλάζουν τά βρέφη μπρός σέ ἄλλους ἤ τό σκεπάζουν ὅταν θηλάζουν. Τί κάμνουν ἄν τό γάλα [τῆς λεχώνας] ἔλθῃ πολύ ; Τό ἀρμέγουν γιατί ἄν μείνῃ ξεραίνονται τά στήθια της. Τί κάμνουν ὅταν πονέσουν τά βυζιά τῆς γυναίκας ἤ οἱ ῥῶγες τῶν βυζιῶν ;

15 Κάμνουν μπάνια μέ ζεστό νερό ἤ ἀλείφουν μέ βαζελίνη τίς ῥῶγες. Ποίαν ἡμέραν γίνεται τό σήκωμα τῆς λεχώνας ; Γίνεται τήν 8ην ἡμέραν καί σηκώνεται μόνη της. Τό λούσιμο τῆς λεχώνας: Πότε γίνεται ; Γίνεται ἀλλοῦ εἰς τάς 8 ἡμέρας κι ἀλλοῦ στάς 40 ἡμέρας. Δεισιδαιμονίαι Νά μήν ἰδῇ εἰς καθρέφτην διότι λάμπουν τά μάτια τῆς λεχώνας. Ποίας προφυλάξεις λαμβάνει ὅταν ἀναγκασθῇ νά ἐξέλθῃ ἀπό τήν οἰκίαν ; Ὅταν ἀναγκασθῇ νά ἐξέλθῃ φορεῖ εἰς τήν μέσην της λιβάνι ἤ ψωμί ἤ σκόρδο. Ποία συνήθεια ἐπικρατεῖ ἄν ἡ λεχώ ἀποθάνῃ ἀσαράντιστη ; Ὅπως καί στή Θράκη καί στά περίχωρα τῆς Πρεβέζης πηγαίνουν στόν τάφο της τήν ὥρα που βασιλεύει ὁ ἥλιος καί ρίχνουυν ἕνα μαστραπᾶ νερό γιά νά δροσίζεται ; Πότε γίνεται ἡ μετάβασις τῆς λεχώνας εἰς τήν ἐκκλησίαν ; Γίνεται ὅταν ἡ γυναίκα σαραντίσῃ. Εἰς ποίαν ὥραν τῆς ἡμέρας γίνεται ἡ μετάβασις τῆς λεχοῦς εἰς τήν ἐκκλησίαν ; Τήν ἑσπερινήν ὥραν γιά νά θυμίσῃ τήν ὥραν πού γέννησε. Τί γίνεται ἄν ἡ λεχώ ἀναγκασθῇ νά ταξιδεύσῃ προτοῦ σαραντίσῃ ; Πηγαίνει ἡ λεχώ καί παίρνει εὐχές προτοῦ σαραντίσῃ. Φροντίδες περί τῶν νεογνῶν Ἡ κούνια καί αἱ ὀνομασίαι αὐτῆς : Κούνια ἤ σαρμανίτσα. Τό πρῶτο στρώσιμο τῆς κούνιας : Ὑπό τῆς μητρός. Ποῦ κοιμίζουν τό μωρό κατά τάς πρώτας μετά τήν γέννησιν ἡμέρας ; Κοιμίζουν τό μωρό κοντά στήν μητέρα καί στό ἴδιο κρεββάτι. Ποῦ τό κοιμίζουν ὅταν τό παίρναν μαζί τους εἰς τήν ἐξοχή ; Στήν κούνια του. Πῶς τό μεταφέρουν στό δρόμον ; Μέ τήν κούνια του διότι εἶναι μικρή καί ξύλινη. Δεισιδαιμονίαι διά τήν κούνια: Δέν τήν κουνοῦν (;;;) κενήν διότι λέγουν ἡ μητέρα θά γεννήσῃ κι ἄλλο παιδί. Δέν τήν κινοῦν δύο ἄτομα συγχρόνως διότι λέγουν θά πεθάνῃ εἷς ἐκ τῶν γονέων. Δέν κοιμίζουν τό μωρό εἰς τό στρῶμα τῶν γονέων καί μάλιστα μεταξύ των;

16 Διότι χωρίζει τό ἀνδρόγυνον. Τί κάμνουν ὅταν τό παιδί κλαίῃ καί δέν κοιμᾶται ; Τό ξορκίζουν. Τί πιστεύουν ὅταν τό παιδί κλαίῃ ἤ γελᾷ μέσα εἰς τόν ὕπνον του ; Ὅταν κλαίῃ λέγουν ὅτι οἱ ἄγγελοι τοῦ λέγουν ὅτι θά πεθάνουν οἱ γονεῖς του ὅταν γελᾷ ὅτι οἱ ἄγγελοι τοῦ λέγουν ὅτι οἱ γονεῖς του ζοῦν. Τί δίδουν εἰς τό νεογνόν τήν πρώτην ἤ τάς πρώτας τρεῖς ἡμέρας προτοῦ θηλάσῃ; Τοῦ δίδουν χαμόμηλο. Πῶς ἐπονομάζουν τήν γυναῖκα πού θά θηλάσῃ τό νεογέννητο ; Παραμάννα καί τήν πληρώνουν εἰς χρῆμα καί φαγητόν. Πότε τοῦ δίδουν διά πρώτην φοράν ξένην τροφήν ; Ὅταν γίνει 6-8 μηνῶν. Ποίαν τροφήν δέν πρέπει νά τοῦ δώσουν πρίν ὁμιλήσῃ καί διατί ; Δέν δίδουν τοῦ μωροῦ ψάρι διότι γίνεται βουβό. Πότε τοῦ πρωτοδίδουν νερό ; Ἀμέσως ἀπό τόν 3-4 μῆνα. Ποίαν ἡμέραν ἔρχονται οἱ Μοῖρες νά μοιράνουν τό παιδί ; Τήν τρίτη ἡμέραν καί κατ αὐτήν μοιράζουν γλυκό ταψοῦ ἤ χαλβάν. Τί κάνουν διά νά μή βασκαθῇ τό παιδί ὅταν τό φασκώνουν, ὅταν τό κοιμίζουν κτλ. ; Βάζουν ἐπάνω του ματόπετρες ἤ φυλαχτά μέ τίμιον ξύλον μέσα καί μέ λιβάνι ἀπό τά «ἐξαιρέτως». Ἀποτροπιασμοί καί ἐξορκισμοί : Σκόρδα στά μάτια σου. Ποῖοι θεωροῦνται ὅτι ἔχουν κακό μάτι καί βασκαίνουν ; Ὅποιος ἔχει μαῦρα μάτια καί σμιχτά φρύδια. Μέ ποιούς τρόπους ἐξακριβώνουν ὅτι τό παιδί εἶναι ματιασμένο ; Μέ τό ἁλάτι. Τί κάνουν γιά νά ξεματιασθῇ τό παιδί ; Τό ξορκίζουν μέ ἁλάτι ἤ μέ ψωμί ἤ μέ τό μαχαίρι. Τί πιστεύουν ὅταν μετά τήν γέννηση ἑνός παιδιοῦ συμβαίνει νά ἀποθνήσκουν τ ἄλλα ; Ὅτι τό παιδί αὐτό ἔχει τή μύγα. Πῶς διακρίνεται ; Ἕνα μαῦρο σημάδι στό μέτωπο. Μέ ποιούς τρόπους ἀνατρέπεται τό κακόν ; Τήν καίουν μέ μέλι καί μέ σίδηρο. Πῶς θεωρεῖται τό παιδί μέ δύο κορυφάς ;

17 Ὅτι ὁ ἕνας ἀπό τούς δυό γονεῖς του θ ἀποθάνῃ ἤ θά πάρῃ δυό γυναῖκες. Ποία συνήθεια ἐπικρατεῖ ὅταν μία γυναίκα ἐπισκεφθῇ μέ τό βρέφος της διά πρώτην φοράν συγγενικήν ἤ ξένην οἰκίαν ; Συνηθίζουν νά ῥαντίζουν τό παιδί μέ ἀλεύρι καί μέ ζάχαρη λέγοντάς του ν' ἀσπρίσῃ, νά γεράσῃ καί νά τοῦ χαρίζουν ὅ,τι ἔχουν λεπτά ἤ ἀντικείμενα. Τά νύχια τοῦ μωροῦ: Τά πρωτοκόβει ὁ θεῖος ἤ ἡ θειά τοῦ παιδιοῦ καί σέ πολλά μέρη ἡ ἴδια ἡ μητέρα. Ποῦ τά ρίπτει ; Σέ ἄλλα χωριά ἐπάνω στό ἴδιο τό παιδί, σέ ἄλλα στή θάλασσα. Πότε τά κόβουν ; Ὅταν χρονίσῃ γιατί ἄν τά κόψουν πρίν γίνεται κλέπτης. Τά μαλλιά τοῦ μωροῦ; Ποῖος καί πότε τά πρωτοκόβει ; Κι ἐδῶ ὁ θεῖος ἤ συγγενής τοῦ παιδιοῦ καί ὅταν χρονίσῃ καί κάνουν φυλαχτό μέ τίς πρῶτες τρίχες. Πότε καί μέ ποίους τρόπους ἀποκόβουν τό παιδί ; Τό πηγαίνει ἡ μητέρα σέ ἄλλο σπίτι ἤ βάζει στό βυζί της πιπέρι ἤ γάνα ἤ κινίνο. Πότε καί μέ ποιούς τρόπους μαντεύουν τό ἐπάγγελμα πού θ ἀκολουθήσῃ τό παιδί ἅμα μεγαλώσῃ ; Ἀπό τά παιγνίδια πού παίζει τό παιδί ἀπό τά 4, 5, 6, χρόνια του. Τά ἔκθετα Ποῦ τά ἐκθέτουν καί ποία συνήθεια ἐπικτρατεῖ ἐν σχέσει πρός τάς ὑποχρεώσεις τοῦ εὑρόντος ; Τά ἐκθέτουν ἐμπρός στήν οἰκίαν στείρας γυναικός καί ὁ εὑρών ἀναλαμβάνει τήν υἱοθεσίαν αὐτοῦ, τήν βάπτισίν του καί τήν δήλωσίν του εἰς τήν ἀστυνομίαν. Πῶς γίνεται ἡ υἱοθεσία ἐκθέτου ; Στό δικαστήριον καί τοῦ δίδουν τό ὄνομα τοῦ εὑρόντος. Βάπτισις Ὀνόματα ἀβαπτίστων : Μπούλης. Κατά ποίους τρόπους βαπτίζουν ἕνα παιδί ἄν γεννηθῇ ἀσθενικόν καί φοβοῦνται ὅτι θά ἀποθάνῃ ; Τό βαπτίζουν στόν ἀέρα (νεκροβάπτισμα). Βαπτίζεται τοῦτο καί κανονικῶς ὑπό ἱερέως ἄν ἐπιζήσῃ ;

18 Ὄχι. Ποία ἡ συνήθεια διά τόν ὁρισμόν ἤ τήν ἐκλογήν ἀναδόχου ; Συνήθεια ἐκεῖνος πού στεφάνωσε νά βαπτίζῃ καί τό πρῶτο τους παιδί ἤ καί ὅλα. Εἰς ποίας περιπτώσεις γίνεται ἀλλαγή ἀναδόχου ; Ὅταν εὑρίσκονται σέ μακρινά μέρη ἤ δέν ἔχει τήν εὐχαρίστησιν νά βαπτίσῃ. Ποῦ καί κατά ποίαν ἡμέραν ἀπό τῆς γεννήσεως γίνεται συνήθως ἡ βάπτισις τοῦ παιδιοῦ ; Εἰς τήν ἐκκλησίαν καί ἀλλοῦ μέχρι τάς 40 ἡμέρας του, ἀλλοῦ καί στό χρόνο. Ἐξετάζεται ἡ φάσις τῆς σελήνης ἤ ἡ ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος καθ ἥν θά βαπτισθῇ τό παιδί ; Μόνον ἐξετάζεται ἡ ἡμέρα νά μήν εἶναι τρίτη (κακιά ὥρα καί ἡμέρα). Ποῖον τό ἐπικρατοῦν ἔθος διά τήν ὀνοματοθεσίαν ; Νά δίδουν ὀνόματα τῶν πεθαμένων συγγενῶν γιά νά μήν χαθῇ τό ὄνομα τῆς οἰκογενείας. Ἀναγγελία τοῦ ὀνόματος εἰς τούς γονεῖς: Τρέχουν μόλις δοθῇ τό ὄνομα στούς γονεῖς πού εἶναι σέ ἄλλο δωμάτιο καί παίρνουν τά σχαρίκια. Ποῦ πλύνονται τά ροῦχα τοῦ παιδιοῦ πού τοῦ ἐφόρεσαν εἰς τήν βάπτισιν ; Πλύνονται εἰς τό ποτάμι ἤ εἰς τήν θάλασσαν. Δῶρα τοῦ ἀναδόχου ; Ἕνα κουλλούρι μέ ἄσπρο αὐγό τά Χριστούγεννα καί μέ κόκκινο τό Πάσχα καί μέχρι δέκα ἐτῶν. Παιδικαί ἑορταί Κατά διαφόρους ἑορτάς : Τό Σάββατον τοῦ Λαζάρου καί τήν Μεγάλην Παρασκευήν 4-5 παιδιά μαζί στολίζουν τό καλαθάκι τους μέ λουλούδια ἤ μέ μαῦρο παννί καί βγαίνουν στά σπίτια τοῦ χωριοῦ λέγοντας: «Καλησπέρα σας, καλή βραδιά κτλ». ἤ τό «Σήμερα μαῦρος οὐρανός... κτλ». Τί κάμνουν εἰς τά σπίτια πού ἐπισκέπτονται ; Λέγουν τά κάλανδα καί παίρνουν αὐγά.

19 Γάμος Ποῖος ἀναλαμβάνει το ἔργον τοῦ προξενητοῦ ; Ὁ προξενητής ἤ ἡ προξενήτρια, συγγενής ἤ φίλος. Ὀφείλει οὗτος νά τηρήσῃ ὡρισμένους τινάς τύπους κατά τήν ἐκτέλεσιν τοῦ ἔργου του ; Εἰς τήν περιφέρειαν Πρεβέζης κανέναν τύπον δέν τηροῦν. Γίνεται συνάντησις συγγενῶν γιά τήν προῖκα ; Ὄχι, ἁπλῶς δίδεται διά τοῦ προξενητοῦ πρόχειρος σημείωσις τῶν προικ ων. Πότε συντάσσετασι τό τελικόν προικοσύμφωνον ; Ὅταν τελειώσουν τόν ἀρραβῶνα. Ποία ἡ κοινή ὀνομασία τοῦ δακτυλίου ἀρραβῶνος ; Ὀνομασία ἀρρεβών ἤ βέρα. Μέ ποίας λέξεις διακρίνεται ὁ ἐπίσημος ἀρραβών καί ποίας ἡμέρας τῆς ἑβδομάδας ἀπαγορεύεται ἡ τέλεσις αὐτοῦ ; Ἡ ἀρρεβώνα στά χωριά τῆς Ἠπείρου, καί δέ γίνεται Τρίτη καί Παρασκευή μόνον Πέμπτην, Σάββατον βράδυ καί Κυριακή. Ἡ πομπή τοῦ ἀρραβῶνος. Προηγεῖται κάλεσμα ἐκ μέρους τῆς νύφης; Προηγεῖται. Μετέχουν τῆς συνοδείας τοῦ γαμβροῦ οἱ γονεῖς του; Δέν μετέχουν τῆς συνοδείας οἱ γονεῖς. Συνοδεύει ὁ ἱερεύς : Σέ πολλά συνοδεύει, σέ πολλά ὄχι. Ποῖος εἰσάγει τήν νύφην εἰς τήν αἴθουσαν καί ποῖος εἶναι ὁ στολισμός αὐτῆς ; Τήν εἰσάγει ὁ πατέρας της μέ ἕνα ἁπλό κόκκινο φόρεμα. Ἀπό ποίαν ὕλην εἶναι κατασκευασμένοι οἱ δακτύλιοι ; Ἀπό χρυσόν. Ποῖος ἀλλάζει τούς δακτυλίους ; Ὁ ἱερεύς πρῶτα καί ἔπειτα ὁ νουνός. Τό κέρασμα τῆς νύφης. Δίδονται διάφορα δῶρα τά ὁποῖα ἐπιστρέφονται ἐν περιπτώσει διαλύσεως τοῦ ἀρραβῶνος. Ἐπισκέπτεται ἡ νύφη τό σπίτι τοῦ ἀρραβωνιστικοῦ ; Ἐπισκέπτεται. Εἰς ποίας ἑορτάς ὁ ἀρραβωνιαστικός ἀποστέλλει δῶρα εἰς τήν μνηστήν;

20 Μόνον τό Πάσχα ἀρνί καί λαμπάδα. Πότε ἡ μητέρα ἀρχίζει νά ἑτοιμάζῃ τήν προῖκα τῆς κόρης της ; Ἀπό τό 8ον-10ον ἔτος ἀρχίζει ἡ μητέρα τήν ἑτοιμασίαν. Ποῖαι αἱ συνήθειαι σχετικῶς μέ τήν φύλαξιν τῶν προικιῶν ; Τά βάζουν μέσα σέ σενδόνι καί τά ῥάφτουν. Ἡ πρό τοῦ γάμου ἑβδομάς. Πότε καθορίζεται ἡ ἡμέρα τοῦ γάμου καί κατά ποῖον τρόπον ; Ἡ ἡμέρα τοῦ γάμου ὁρίζεται εἰς τό σπίτι τῆς νύφης κατά τήν ἡμέραν τῶν ἀρραβώνων. Γίνεται συμβολική ἤ ἄλλη τις εἰδοποίησις τοῦ γαμβροῦ πρός τήν νύμφην διά τήν τέλεσιν τοῦ γάμου ; Τήν πρό τοῦ γάμου Κυριακήν ὁ γαμβρός στέλλει εἰς τήν νύφην πίττα καί κρασί νά τήν εἰδοποιήσῃ ὅτι τήν ἄλλη Κυριακή θά στεφανώσουμε. Ποῖος ἀνταλλάσσει τούς νυμφικούς στεφάνους ; Ὁ ἀνάδοχος τοῦ γαμβροῦ. Ποῖαι αἱ ὑποχρεώσεις τοῦ κουμπάρου ; Στέφανα, λαμπάδες, στεφανοισκέπασμα καί νά πληρώσῃ τόν ἱερέα. Συμπαραστατεῖ καί ἡ κουμπάρα κατά τόν γάμον ; Ναί συμπαραστατεῖ. Παίρνει ὁ κουμπάρος καί παρακούμπαρον ; Παίρνει. Παραστέκει τήν νύμφην γυνή παράνυμφος ; Γυναίκα ἡ ὁποία λούει, στολίζει τήν νύμφη, αὐτή τήν συνοδεύει καί εἰς τήν οἰκίαν τοῦ γαμβροῦ καί κάθεται μαζί της ὅλη τήν Κυριακή καί τό βράδυ τοῦ γάμου. Φλάχτρα λεγόμενη. Κατά ποίαν ἡμέραν καί μέ ποῖον τρόπον γίνεται ἡ πρόσκλησις εἰς τόν γάμον ; Μία ἐβδομάδα πρό τοῦ γάμου ἀρχίζει ἡ πρόσκλησις καί γραπτῶς καί προφορικῶς. Γίνεται καί κάλεσμα τῆς νύφης καί τοῦ κουμπάρου καί κατά ποῖον τρόπον ; Ὁ πατέρας τοῦ παιδιοῦ πηγαίνει μέ κουλλούρι καί ζαχαρωτά εἰς τόν νουνόν καί εἰς τήν νύφη τήν προηγουμένην Κυριακή τοῦ γάμου καί τούς καλεῖ. Ποῖαι αἱ συνήθειαι διά τό ἄλεσμα τοῦ γάμου ; Τό ἄλεσμα τό πηγαίνει ἡ μάννα τῆς νύφης ἤ τοῦ γαμβροῦ. Ποίαν ἡμέραν ἀναπιάνουν τά προζύμια εἰς τό σπίτι τοῦ γαμβροῦ καί ποίαν εἰς τό σπίτι τῆς νύφης ;

21 Ἡ συνήθεια εἶναι καί στό σπίτι τῆς νύφης καί τοῦ γαμβροῦ νά ἀναπιάνουν τά προζύμια τήν Τετάρτη τό βράδυ καί τήν Πέμπτην νά τά ζυμώνουν. Ποῖος ἀναπιάνει τά προζύμια ; Τά κορίτσια. Ποῖαι αἱ συνήθειαι ὅταν πηγαίνουν νά κόψουν ξύλα διά τόν γάμον ; Εἰς τό Ἄνω καί Κάτω Δεσποτικόν τῆς Πρεβέζης αἱ γυναῖκες καλεσμένες καί συγγενεῖς πηγαίναν τήν Παρασκευή ἤ τό Σάββατον καί φέρναν ξύλα μέ διάφορα τραγούδια. Πότε καί ὑπό τίνων στρώνεται ἡ νυμφική κλίνη ; Συνήθεια νά στρώνεται τήν Κυριακή τό βράδυ τοῦ γάμου ὑπό κοριτσιῶν καί συγγενῶν τοῦ γαμβροῦ. Τά δῶρα τοῦ γαμβροῦ πρός τήν νύμφην Μέ ποίαν λέξιν διακρίνεται ἡ ἀποστολή τῶν δώρων αὐτῶν; Τά κανίσκια ἤ τά προβοδήματα διακρίνονται στά χωριά τῆς ἐδῶ περιφερείας. Εἰς τί συνίστανται τά δῶρα ταῦτα καί κατά ποίαν ἡμέραν στέλλονται ; Συνίστανται εἰς μπούδρα, ἄρωμα, κάλτσες καί τά στέλνουν τό Σάββατο τό βράδυ. Πότε λούεται ἡ νύφη καί πότε ὁ γαμβρός ; Ἡ νύφη τήν Πέμπτην καί τό Σάββατο βράδυ καί ὁ γαμβρός τήν Κυριακή τό πρωΐ. Ποῖος μεταφέρει τό νερό καί ποῖος λούει τήν νύφην ; Οἱ ἀδελφές ἤ οἱ συγγενεῖς της. Πότε σφάζονται τά ζῶα διά τόν γάμον καί ποῖαι αἱ κατά τήν σφαγήν των συνήθειαι ; Τά ζῶα σφάζονται τό Σαββατόβραδο καί συνηθίζουν νά πυροβολοῦν τήν ὥραν ἐκείνην πρός ἀναγγελίαν ὅτι ἤρχισεν ὁ γάμος. Τά κανίσκια τῶν καλεσμένων Κάθε καλεσμένος στέλλει εἰς τόν γάμον 2-3 ψωμιά ἤ ἀρνί ὁλόκληρον καί κρασί. Πότε καί μέ ποίαν πομπήν παίρναν τά προικιά ; Τήν Παρασκευή τό ἀπόγευμα μέ τραγούδια καί φωνές πηγαίναν καί παίρναν τά προικιά. Ποῖοι στέλνονται ; Τρεῖς ἀπό τούς συγγενεῖς τοῦ γαμβροῦ ἄρρενες. Ἐξετάζεται ὁ ἀριθμός τῶν ἀλόγων ; Ὄχι, ἀνάλογα μέ τό βάρος τῶν προικιῶν πηγαίνουν καί τά ζῶα.

22 Εἰς τά ἄλογα καθίζουν παιδιά ἄρρενα ἀμφιθαλῆ καί καθ' ὁδόν τά ῥαντίζουν μέ ῥύζι καί ἀμύγδαλα. Εἰς τό χωρίον ὀλίγον πρίν πάρουν τήν νύμφην τήν Κυριακή τό πρωΐ παίρνουν καί τά προικιά. Τά ἀλείμματα Εἰς τό Κάτω Δεσποτικόν ὁ γάμος ἀρχίζει ἀπό τήν Τετάρτη μέ τά ἀλείμματα, γυναῖκες καί κορίτσια ἀσπρίζουν τό σπίτι τραγουδῶντας. Τό ξύρισμα τοῦ γαμβροῦ. Πότε γίνεται καί ποῖαι αἱ κατ' αὐτό συνήθειαι; Γίνεται τήν Κυριακή τοῦ γάμου τό πρωΐ καί τά νερά καί αἱ τρίχες τοῦ ξυρίσματος ἀπορρίπτονται σέ κρυφό μέρος γιά τίς δεισιδαιμονίες ἤ τά ρίχνουν στή θάλασσα ἤ στό ρέμα. Ποῖος ἐνδύει καί στολίζει τόν γαμβρόν ; Ἡ μητέρα του καί οἱ συγγενεῖς του. Τί φοροῦν τοῦ γαμβροῦ γιά νά μήν πιάσουν τά μάγια ; Κλειδαριά κλειδωμένη ἤ φυλαχτά. Ποῦ στολίζεται ἡ νύφη ; Στό ἴδιο σπίτι ἀλλά σέ ξεχωριστό δωμάτιον καί τήν κρύβουν γιά νά μήν πάθῃ ἀπό μάτι. Ποιός δαπανᾶ διά τήν νυμφικήν ἐνδυμασίαν ; Ὁ πατέρας τῆς νύμφης. Ποῖος στολίζει τή νύφη ; Κοπέλλες νέες τοῦ χωριοῦ, συγγενεῖς ἤ φίλες τῆς νύφης. Τί φοροῦν τῆς νύμφης γιά νά μήν τήν πιάνουν τά μάγια ; Τό μανδήλι πού φορεῖ στό ζουνάρι της. Ποῖα τά κατά τόπους ὀνόματα τῆς νυμφικῆς καλύπτρας ; Χωριά Πρεβέζης ὀνομάζεται βέλος. Ἀπό ποῖον ὕφασμα γίνεται ἡ καλύπτρα αὐτή καί τίνος χρώματος εἶναι ; Γίνεται ἀπό τούλι καί φέρει χρῶμα λευκόν. Ἡ πομπή διά τήν παραλαβήν τῆς νύφης Πῶς καταρτίζεται ἡ συνοδεία ; Ἀπό τό συμπεθεριακό δηλαδή συγγενεῖς τοῦ γαμβροῦ καί τῆς νύφης. Πᾶνε ὅλοι καβάλλα στ' ἄλογα κι' ἄν ἀκόμη εἶναι ἡ νύφη ἀπό τό ἴδιο χωρίον;

23 Δέν πηγαίνουν καβάλλα ἄν ἡ νύφη εἶναι ἀπό τό ἴδιο χωριό, μόνον ἄν εἶναι ἀπό μακρινό χωριό. Μέ τί στολίζουν τ' ἄλογα ; Μέ ὄμορφες χασιές καί μέ μανόλλια. Προηγεῖται κανείς σημαιοφόρος ; Ὄχι στά χωριά τῆς Πρεβέζης, μόνον στά χωριά τῶν Ἰωαννίνων. Τί συνηθίζεται πρίν ὁ γαμβρός ἐξέλθῃ ἀπό τήν οἰκίαν ; Μία γυναίκα τραυᾶ φωτιά ἀπό τό τζάκι κι' ὁ γαμβρός περνᾶ ἀπό πάνω ἀπό τή φωτιά. Εἰς τήν Πρέβεζα προηγοῦνται δύο παιδιά μέ τά στέφανα καί μέ τίς λαμπάδες, κατόπιν ἔρχεται ὁ γαμβρός μέ τόν κουμπάρο καί ὕστερα οἱ ἄλλοι συγγενεῖς καί καλεσμένοι μέ τά ὄργανα. Ποῦ οἱ γονεῖς τῆς νύφης ὀφείλουν νά τάξουν δῶρα εἰς τόν γαμβρόν διά νά εἰσέλθῃ εἰς τό σπίτι ; Ὑπάρχει ἡ συνήθεια ὅταν φθάσῃ ὁ γαμβρός στό σπίτι τῆς νύφης ὁ πατέρας τῆς νύφης τοῦ δίδει ἕνα δῶρον, πετσέτα ἤ ὑποκάμισο. Ποῖαι συνήθειαι ἐπικρατοῦν κατά τήν γαμήλιον πομπήν ; Κατ αὐτήν ὁ γαμβρός πηγαίνει σέ κόκκινο ἄλογο καβάλλα μέ κόκκινο μανδήλι στό καπίστρι, ἐμπρός δέ ὁ ἀγγελιοφόρος, ὁ συχαρικιάρης λεγόμενος. Πῶς φέρεται ἡ νύφη ; Κι αὐτή σέ ἄλογο δικό της κόκκινο σάν τοῦ γαμβροῦ. Ποία ἡ συνήθεια ὅταν περνοῦν ἀπό βρύσιν ἤ ἄλλο τρεχούμενο νερό ; Κατεβαίνουν, σταματοῦν καί κόβουν τήν μπουγάτσια. Ποῦ τό ράπισμα τοῦ γαμβροῦ γίνεται ἀπό τήν ἀδελφή ἤ ἀπό τήν θείαν τῆς νύφης ; Εἰς Ἄνω καί Κάτω Δεσποτικόν. Ποῖος φέρνει καί ποιός φορεῖ τά παπούτσια τῆς νύμφης ; Εἰς Δεσποτικόν Πρεβέζης ἡ ἀδελφή ἤ ὁ ἀδελφός φέρνει τά παπούτσια τῆς νύμφης καί ὁ ἴδιος ἤ ἡ ἴδια τά φορεῖ. Πολλαχοῦ τά κορίτσια γράφουν τ' ὄνομά τους εἰς τά παπούτσα τῆς νύμφης ; Διατί ; Γιατί πιστεύουν ὅτι στό χρόνο θά πανδρευθοῦν κι αὐτές. Ἡ παράδοσις τῆς νύφης Ποῖος τήν ξεβγάνει καί εἰς ποῖον τήν παραδίδει ; Τήν ξεβγάνει ὁ πατέρας ἤ ὁ ἀδελφός καί τήν παραδίδει στό γαμβρό. Ἡ μετάβασις εἰς τήν ἐκκλησίαν Ποῖος προηγεῖται τῆς πομπῆς καί ποῖοι ὁδηγοῦν τήν νύφην καί τόν γαμβρόν;