ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

Transcript

1 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012 Ηράκλειο, Δημοτική Αίθουσα ΑΝΔΡΟΓΕΩ Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης Γυμνάσιο Βιάννου «Οι μαθητές προτείνουν ο καθηγητής ανταποκρίνεται και επισημαίνει. Διδακτικές προτάσεις για το μάθημα της Ιστορίας στη Γ Γυμνασίου» Περίληψη εισήγησης Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Γ Γυμνασίου στο Γυμνάσιο Βιάννου κατά το σχολικό έτος πραγματοποιήθηκε έρευνα σχετικά με το μάθημα της Ιστορίας, στην οποία ζητήθηκε από τους μαθητές να αξιολογήσουν ανώνυμα το μάθημα και να καταθέσουν τις προτάσεις τους. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις 19/6/2012 και βασίστηκε στα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια 28 μαθητών της Γ Γυμνασίου. Στην αρχή του διδακτικού έτους ζητήθηκε από τους μαθητές να καταθέσουν μέσα από διάλογο τις προτάσεις τους για το πώς μπορεί να γίνει περισσότερο ενδιαφέρον το μάθημα. Οι προτάσεις των μαθητών λήφθηκαν υπόψη στο σχεδιασμό της διδασκαλίας του μαθήματος. Στο τέλος του σχολικού έτους ζητήθηκε από τους μαθητές να αξιολογήσουν ανώνυμα το μάθημα, το οποίο βασίστηκε κυρίως στις δικές τους προτάσεις, αλλά και να καταθέσουν ανώνυμα τις απόψεις τους σχετικά με το σχολικό εγχειρίδιο, τον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας του μαθήματος. Συμπερασματικά, οι μαθητές συμμετείχαν από την αρχή του σχολικού έτους στο σχεδιασμό της διδασκαλίας, ενώ λήφθηκαν υπόψη όλες οι προτάσεις τους, όσο ήταν εφικτό, στον προγραμματισμό και στη μέθοδο της διδασκαλίας. Μία προσεκτική μελέτη των αποτελεσμάτων της έρευνας, υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των 1

2 μαθητών στον προγραμματισμό του μαθήματος, καθώς ξεπέρασε τα ασφυκτικά όρια του σχολικού εγχειριδίου και των οδηγιών του Υπουργείου. Το γεγονός αυτό οδήγησε τους μαθητές στο να δουν με θετική ματιά το μάθημα, αποσυνδέοντάς το από την ξερή αποστήθιση και το σχολικό βιβλίο, συμμετέχοντας ενεργά στο σχεδιασμό του. Παράλληλα, οι μαθητές εκφράζονται θετικά για το μάθημα της Ιστορίας, εφόσον, βέβαια, διδάσκεται υπό προϋποθέσεις, ενώ στην πλειοψηφία τους υιοθετούν αρνητικούς χαρακτηρισμούς για το σχολικό βιβλίο- χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι δεν είναι καλογραμμένο- και προτιμούν να διαβάζουν από τις σημειώσεις που κρατούν κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Επιπρόσθετα, θεωρούν χρήσιμη και απαραίτητη τη χρήση του χάρτη και των νέων τεχνολογιών ως αναπόσπαστα μέρη του μαθήματος, ενώ τάσσονται θετικά στην εκπόνηση γραπτής εργασίας με βαθμολογικό, κυρίως, κίνητρο. Τέλος, θεωρούν πολύ σημαντική τη διενέργεια εκπαιδευτικών εκδρομών στο πλαίσιο του μαθήματος, καθώς τους οδήγησε στο να αναθεωρήσουν θετικά την άποψή τους γι αυτό, ενώ οι τελικές προτάσεις που καταθέτουν αφορούν κυρίως στην ενίσχυση και εντατικοποίηση όλων των παραπάνω τρόπων και μέσων διδασκαλίας. Ασφαλώς, κάθε τάξη και κάθε σχολείο είναι διαφορετικό και εναπόκειται στο διδάσκοντα να «πειραματιστεί» με τους μαθητές του και να επιλέξει τον τρόπο εκείνο που θα κάνει το μάθημα πιο οικείο και προσιτό σε αυτούς, χωρίς παράλληλα να λησμονεί τους διδακτικούς (γνωστικούς, συναισθηματικούς και ψυχοκινητικούς) στόχους. Επομένως, το μέσο και ο τρόπος διδασκαλίας είναι βαρύνουσας σημασίας στην κατάκτηση της γνώσης και αποκτά ιδιαίτερο σημασιολογικό βάρος, όταν συμμετέχουν στη διαμόρφωσή τους οι ίδιοι οι μαθητές. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι διδακτικοί τρόποι, αλλά διδακτικές προτάσεις από τις οποίες ο κάθε διδάσκων υιοθετεί ό, τι συνάδει με τις πραγματικές ανάγκες και τις απαιτήσεις της τάξης του. 2

3 Γράφημα 1 Ποσοστό μαθητών που απάντησαν καταφατικά ή αρνητικά στην ερώτηση για το αν τους άρεσε το μάθημα της Ιστορίας 3% Ίσως 3% Ό χι 94% Ναι Γράφημα 2 Ποσοστό μαθητών που επιθυμούν να διαβάζουν την Ιστορία από τις σημειώσεις τους στο τετράδιο και όχι από το διδακτικό εγχειρίδιο 4% δεν επιθυμούν να διαβάζουν γενικά 96% επιθυμούν να διαβάζουν το μάθημα από τις σημειώσεις τους στο τετράδιο 3

4 Γράφημα 3 Ποσοστό μαθητών που έκριναν αρνητικά ή θετικά το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας 21% Ούτε θετικά ούτε αρνητικά 14% Άρεσε μόνο η εικονογράφηση/ χάρτες 11% Θετικά 54% Αρνητικά Γράφημα 4 Ποσοστό μαθητών που θεωρεί απαραίτητο το χάρτη στο μάθημα της Ιστορίας 4% Δεν είναι απαραίτητος, αλλά κάνει ενδιαφέρον το μάθημα 96% Είναι απαραίτητος και χρήσιμος 4

5 Γράφημα 5 Ποσοστό μαθητών που είναι υπέρ της ανάθεσης γραπτής εργασίας στο μάθημα της Ιστορίας 11% Όχι 6% Ναι υπό προϋποθέσεις 83% Ναι Γράφημα 6 Λόγοι που οδηγούν τους μαθητές να αναλάβουν γραπτή εργασία στο μάθημα της Ιστορίας (ποσοστό %) 23% μαθησιακό κίνητρό 77% βαθμολογικό κίνητρο 5

6 Γράφημα 7 Ποσοστό μαθητών που έκρινε θετική τη χρήση νεών τεχνολογιών στο μάθημα της Ιστορίας 100% Γράφημα 8 Ποσοστό μαθητών που συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές εκδρομές και εκφράστηκαν θετικά ή αρνητικά για το ρόλο τους στην κατανόηση των ιστορικών εννοιών και στην αναθεώρηση των απόψεών τους για το μάθημα της Ιστορίας 4% ούτε θετική ούτε αρνητική 96% θετική γνώμη 6

7 Γράφημα 9 Απολογισμός - αξιολόγηση της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας που βασίστηκε στις προτάσεις των μαθητών στην αρχή του σχολικού έτους (ποσοστό) 7% ούτε θετικός ούτε αρνητικός 93% θετικός Γράφημα 10 Προτάσεις των μαθητών, προκειμένου να γίνει περισσότερο ενδιαφέρον το μάθημα της Ιστορίας (ποσοστό %) 50% Να διδάσκεται το μάθημα με τον τρόπο που δοκιμάστηκε βασισμένο στις δικές τους προτάσεις 5% Να διεξάγεται εκτός της τάξης, στην αυλή, κοντά στο φυσικό περιβάλλον 15% Να διδάσκεται με τη χρήση πίνακα και τετραδίου, χωρίς το σχολικό βιβλίο 20% Να γίνονται περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδευτικές εκδρομές σε ιστορικούς χώρους και μουσεία 10% Να χρησιμοποιούνται ακόμα περισσότερο οι νέες τεχνολογίες και να γίνεται πιο συχνά προβολή σχετικών ταινιών 7

8 Ερωτηματολόγιο 1. Σας αρέσει το μάθημα της Ιστορίας; Δικαιολογήστε την απάντησή σας. 2. Σας αρέσει ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος που στηρίζεται στην αποστήθιση και απομνημόνευση ή προτιμάτε το διδακτικό τρόπο, σύμφωνα με τον οποίο γράφετε στο τετράδιο το σχεδιάγραμμα και τα βασικά στοιχεία του μαθήματος και τα αναλύετε προφορικά με δικά σας λόγια. 3. Πως κρίνετε το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας; Τι σας άρεσε κα τι όχι; 4. Ποια είναι η γνώμη σας για τη χρήση του χάρτη στο μάθημα της Ιστορίας; Είναι απαραίτητος στο διδακτικό έργο; 5. Είστε υπέρ της ανάθεσης γραπτής εργασίας στο μάθημα της Ιστορίας με βαθμολογικό κίνητρο; 6. Ποια η γνώμη σας για τη χρήση των νέων τεχνολογιών (PowerPoint, Videos) στο μάθημα της Ιστορίας, στηριζόμενοι στην προσωπική σας εμπειρία στο τρέχον εκπαιδευτικό έτος. Σς άρεσε ή όχι η χρήση τους και γιατί; 7. Πιστεύετε ότι η εκπαιδευτική εκδρομή στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας σας βοήθησε να καταλάβετε καλύτερα κάποιες ιστορικές έννοιες και σας έκανε να αναθεωρήσετε τις απόψεις σας για το μάθημα ή όχι; 8. Πώς κρίνετε τη διδασκαλία του μαθήματος το τρέχον σχολικό έτος; 9. Προτείνε τρόπους, προκειμένου να γίνει περισσότερο ενδιαφέρον το μάθημα της Ιστορίας. Ημερομηνία έρευνας: 19/6/2012 Σχολείο: Γυμνάσιο Βιάννου Τάξη: Γ Γυμνασίου Μορφή: γραπτό ανώνυμο ερωτηματολόγιο Αριθμός συμμετεχόντων μαθητών: 28 8

9 Ενδεικτική Βιβλιογραφία -Λ. Αντωνιάδης, Η Διδακτική της Ιστορίας, Αθήνα (Πατάκης) Φ. Κ. Βώρος, «Η διδασκαλία της Ιστορίας και η ιδεολογική χρήση της στη Νεοελληνική Εκπαίδευση», Εκπαιδευτικά 9 (1987), σ Παν. Ν. Γεωργούσης, Η ψυχολογία των μεθόδων διδασκαλίας, Αθήνα E. J. Hobsbawm, A life in History, Past and Present, a Journal of historical studies, Oxford University Press, 177 (2002), σ Μιχ. Κασσωτάκης, Γ. Φλουρής, Μάθηση και Διδασκαλία, τ. Α, Μάθηση, Αθήνα , Μάθηση και Διδασκαλία, τ. Β, Θεωρία, πράξη και αξιολόγηση της διδασκαλίας, Αθήνα H. Moniot, Η Διδακτική της Ιστορίας, μτφρ. Έφη Κάννερ, Αθήνα (Μεταίχμιο) Εμμ. Γ. Χαλκιαδάκης, «Προβληματισμοί πάνω στη διδασκαλία της Ιστορίας», Θαλλώ 15 (2004), σ Κ. Χατζηασλάνη, «Μια μέρα στο μουσείο», Αρχαιολογία 17 (1985), σ