Η πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης"

Transcript

1 Η πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης από την πρώτη κατοίκηση μέχρι σήμερα Ξετυλίγοντας το νήμα του χρόνου

2 2

3 Περιεχόμενα Προς τους εκπαιδευτικούς... σελ. 5 Αντί προλόγου... σελ. 7 Η περιοχή του Θερμαϊκού πριν την ίδρυση της Θεσσαλονίκης... σελ. 8 Από τις αραιοκατοικημένες κώμες στη βασιλική μεγαλούπολη...σελ. 10 «Μήτηρ πάσης Μακεδονίας»...σελ. 14 «Η πρώτη μετά την πρώτην»...σελ. 18 «Selânik» μία πολυεθνική μητρόπολη...σελ. 24 Από την Απελευθέρωση στη σύγχρονη μεγαλούπολη...σελ. 30 Χρονολόγιο...σελ.36 Επιλεγμένη βιβλιογραφία και δικτυογραφία...σελ. 38 Προέλευση εικόνων και σχεδίων...σελ. 39 3

4 Συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, δρ αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια Καπελώνη, αρχαιολόγος Σχεδιασμός περιεχομένου γενική επιμέλεια Τζένη Αλμπάνη, αρχιτέκτων δρ ιστορικός της τέχνης Τόνια Κουτσουράκη, αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, αρχαιολόγος μουσειολόγος Σπήλιος Πίστας, γραφίστας Κείμενα Λίλα Πατσιάδου, αρχαιολόγος Κριτική ανάγνωση Περικλής Φωτιάδης, αρχαιολόγος Φιλολογική επιμέλεια Αφροδίτη Καμάρα, δρ ιστορίας Οικονομική διαχείριση Αυγή Θεοδωράκου, διοικητικός Τζώρτζης Παρασκευόπουλος, λογιστής Έμη Βογιατζή, διοικητικός Σπυριδούλα Γιόντη, διοικητικός Γιώτα Καλυβίδη, λογίστρια Ιωάννα Ντζιαδήμα, λογίστρια Διοικητική εποπτεία Μάγια Κόμβου, αρχαιολόγος Χριστίνα Λαβδιώτου, αρχαιολόγος Δανάη Κώττη, διοικητικός Νάνσυ Θεοδωροπούλου, διοικητικός Καρολίνα Χατζηνικολάου, διοικητικός Παραγωγή: Pressious Arvanitidis Μετάφραση Δημήτρης Δούμας, μεταφραστής Γραφιστικός σχεδιασμός, χάρτες Μυρτώ Δαυίδ, γραφίστρια ISBN: Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων Τμήμα Εκθέσεων και Μουσειολογικής Έρευνας Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μερική ή ολική ανατύπωση χωρίς την άδεια του εκδότη 4 Η Πράξη «Σχεδιασμός και παραγωγή εκαπιδευτικών εργαλείων για το σύγχρονο αστικό περιβάλλον και την αρχιτεκτονική κληρονομιά» (MIS ) υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

5 «Της Σαλονίκης μοναχά της πρέπει το καράβι. Να μην τολμήσεις να τη δεις ποτέ από τη στεριά». Νίκος Καββαδίας, Θεσσαλονίκη II Προς τους εκπαιδευτικούς Το έντυπο που έχετε στα χέρια σας αποτελεί μία σύντομη παρουσίαση της πολεοδομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Στόχος του είναι να ανασυνθέσει με τρόπο απλό και κατανοητό τις αλλαγές που έγιναν στο αστικό περιβάλλον στο πέρασμα των αιώνων, από την ίδρυση της κασσάνδρειας πόλης ως τη δημιουργία της σημερινής μεγαλούπολης. Οι «πολεοδομικές εποχές» της Θεσσαλονίκης «ξεδιπλώνονται» με τη βοήθεια χαρτών, οι οποίοι αποτυπώνουν τη μορφή της πόλης στις περιόδους που σημειώνονται στη «γραμμή του χρόνου». Επιπλέον, πίνακες με ενδιαφέρουσες πληροφορίες («αυτό το ήξερες;») και πηγές ρίχνουν φως σε άγνωστες πτυχές της ζωής του τόπου. Ως σύμβολο κάθε εποχής έχει επιλεγεί ένα έργο τέχνης με θέμα το καράβι, σε ελεύθερη απόδοση, μία αυτονόητη σχεδόν επιλογή για την πόλη που η ζωή της ήταν πάντα δεμένη με τη θάλασσα. Δες την καρτέλα του μνημείου για να μάθεις περισσότερα! Οι χρονολογίες είναι μ.χ., εκτός αν δηλώνεται διαφορετικά. 5

6 6

7 Θεσσαλονίκη, μία πόλη με πολλά πρόσωπα που σμίλεψε η ιστορία. Λιμάνι κυρίαρχο, αλλά και ισχυρό κάστρο, μωσαϊκό λαών, μακεδονική μητρόπολη. Οι περιπέτειες, οι ανατροπές, οι κατακτητές, οι κάτοικοι είναι τα δομικά υλικά που «έχτισαν» την πολυπολιτισμική πόλη του Θερμαϊκού, που δεν μοιάζει με καμία άλλη. Συνδετικό τους κονίαμα ο χρόνος, που θα φέρει, ποιος ξέρει πόσες ακόμη, εξελίξεις κι αλλαγές. 7

8 8 Η περιοχή του Θερμαϊκού πριν την ίδρυση της Θεσσαλονίκης Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) και Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Ιστορίες άγνωστες από τα βάθη των αιώνων Η περιοχή του Θερμαϊκού ήταν κατοικημένη χιλιετίες πριν από τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης. Οι αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως ίχνη οικισμών πολύ παλιών, με ρίζες στα χρόνια τα νεολιθικά. Οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν εκεί που σήμερα φιλοξενείται η Διεθνής Έκθεση, όπου βρέθηκαν τα απομεινάρια των σπιτιών τους. Ένας άλλος, μεγάλος οικισμός, αναπτύχθηκε στην περιοχή της σημερινής Σταυρούπολης. Δεν ήταν τυχαίο που κατοικήθηκε από τόσο παλιά η περιοχή του Θερμαϊκου ήταν σπάνιο καταφύγιο στην εκβολή τεσσάρων ποταμών, που τα νερά τους είχαν λαξεύσει το πιο προστατευμένο αγκυροβόλι στο βόρειο Αιγαίο. Βορειοανατολικά, τα υψώματα του Χορτιάτη το προφύλασσαν από τους κακούς καιρούς, στα πεδινά υπήρχαν εύφορες εκτάσεις. Η θάλασσα ήταν πηγή τροφής και κανάλι επικοινωνίας, ενώ στα δάση υπήρχε άφθονο κυνήγι και ξυλεία. Αληθινός παράδεισος θα φάνταζε ο τόπος στα μάτια των προϊστορικών ανθρώπων. Έστησαν τα νοικοκυριά τους σε διάσπαρτα χωριά, που «περιέβαλλαν επί αιώνες, σαν ένα στεφάνι» τον Θερμαϊκό. Την εποχή του Χαλκού οι οικισμοί γνώρισαν μέρες ακμής. Καθώς τα σπίτια ήταν από φθαρτά υλικά όπως ξύλα, άχυρα, καλάμια, δέρματα, ωμές πλίνθους ίχνη τους είναι δυσεύρετα. Αποτελούν ωστόσο τον μοναδικό μας οδηγό για τη μακρινή προϊστορία που δεν την φωτίζουν γραπτές πηγές. Συχνά τα προϊστορικά κατάλοιπα κρύβονται στο εσωτερικό λόφων «τούμπες» τους ονομάζουν οι αρχαιολόγοι που δημιούργησε η αδιάκοπη κατοίκηση. Σαν παράξενες χωμάτινες νησίδες ξεφυτρώνουν εδώ κι εκεί, θυμίζοντας τις πανάρχαιες Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) και Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) ρίζες της πόλης. Οι πόλεις «πριν από την πόλη» Η ζωή στην περιοχή του Θερμαϊκού συνεχίστηκε χωρίς διακοπή. Η εικόνα δεν θα είχε αλλάξει από την προϊστορική εποχή, με τα διάσπαρτα χωριά στην ενδοχώρα και την παραλία. Σπάνια τα ίχνη τους σώζονται ως τις μέρες μας. Πού και πού η αρχαιολογική σκαπάνη φέρνει στο φως ερείπια από εντυπωσιακά κτίρια, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, γλυπτά. Δείχνουν πως κάποιες από τις αινιγματικές κώμες εξελίχτηκαν σε πόλεις, με φροντισμένους δημόσιους χώρους. Μία από αυτές βρισκόταν στη σημερινή Τούμπα. Πιθανότατα η Θέρμη να ξεχώριζε από τις υπόλοιπες πόλεις, καθώς ήταν και αρκετά μεγάλη σε έκταση. Είχε τον έλεγχο του λιμανιού και ήταν κτισμένη στο κέντρο του κόλπου, στον οποίο έδωσε και το όνομά της. Αργότερα, τα «πολίσματα» του Θερμαϊκού έγιναν η μαγιά για τη δημιουργία της λαμπρής πόλης του Κάσσανδρου. Αυτό το ήξερες; Aιώνες πολλούς έμειναν ανεξερεύνητες οι αινιγματικές τούμπες της περιοχής του Θερμαϊκού. Πρώτη φορά τις ανέφεραν περιηγητές στην οθωμανική εποχή, με τις τουρκικές τους ονομασίες. Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο χρησίμευσαν για στρατόπεδα ή καταφύγια των συμμάχων. Οι ανασκαφές φέρνουν ως σήμερα στο φως τα παμπάλαια μυστικά τους! Ούριοι οι άνεμοι! Σαλπάρουμε για το φιλόξενο λιμάνι

9 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) Βυζαντινή εποχή ( ) Τι βλέπω στον χάρτη Σύγχρονοι οικισμοί Σύγχρονοι δρόμοι 1 Θέσεις των προϊστορικών και ιστορικών χρόνων 1. Τούμπα Θεσσαλονίκης 2. Καραμπουρνάκι 3. Τούμπα Πολίχνης (Λεμπέτ) 4. Οικισμός Σταυρούπολης 5. Οικισμός Διαβατών 6. Οικισμός Ν. Αγχίαλου 7. Οικισμός Ασβεστοχωρίου 8. Οικισμός Πανοράματος 9. Οικισμός Θέρμης 10. Οικισμός Ταγαράδων 11. Νεολιθικός οικισμός Βασιλικών 12. Τούμπα Γκόνα 13. Οικισμός Ν. Ρύσιου 14. Νεολιθικός οικισμός Τριλόφου 15. Οικισμός Ν. Μηχανιώνας 16. Τάφοι και οικισμός Αγ. Αθανασίου Οθωμανική κυριαρχία ( ) Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 9

10 Από τις αραιοκατοικημένες κώμες στη βασιλική μεγαλούπολη Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) 10 Το έτος 316/15 π.χ. βρήκε τον τόπο αγνώριστο σε σχέση με το παρελθόν. Δέσποζε εδώ μία νέα πόλη, που αγνάντευε τον Θερμαϊκό. Την έχτισε ο βασιλιάς Κάσσανδρος, ενώνοντας με συνοικισμό 26 αρχαίες κωμοπόλεις, και την ονόμασε Θεσσαλονίκη, όπως έλεγαν τη γυναίκα του, που ήταν ετεροθαλής αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι παλιοί οικισμοί ερήμωσαν, αφού οι πιο εκλεκτοί τους κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στις νέες γειτονιές που τραβούσαν τον κόσμο σαν μαγνήτης. Σύντομα ήρθαν κι άλλοι, Μακεδόνες, Θράκες, Θεσσαλοί, Αθηναίοι, Μικρασιάτες, έμποροι και βιοτέχνες, που έφεραν αέρα κοσμοπολίτικο. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια φάνηκε η δυναμική της Θεσσαλονίκης, χάρη στη στρατηγική της θέση. Ο διορατικός Κάσσανδρος εξασφάλισε τον έλεγχο του λιμανιού, που έγινε από τότε η κύρια πύλη της Μακεδονίας στη θάλασσα. Το σημείο ήταν ιδανικό και για το εμπόριο της ξηράς, σταυροδρόμι προς τα Βαλκάνια και την ύπαιθρο. Νότια, ως τη θάλασσα, απλώνονταν επίπεδες ζώνες κατάλληλες για οικοδόμηση. Βορειοανατολικά η οχυρή ακρόπολη, απρόσιτη σαν αετοφωλιά, ήταν ανάχωμα για τους εισβολείς και καταφύγιο για τον πληθυσμό. Ρότα για την πόλη του Κασσάνδρου! Να τη, αχνοφαίνεται απ την πλώρη Ο χρόνος έδειξε ωστόσο το σκληρό του πρόσωπο στην ελληνιστική πόλη, η αδιάκοπη δόμηση την έσβησε σχεδόν από τον χάρτη. Σπάνια τα απομεινάρια της πράσινες πέτρες απ το τείχος, γκρεμισμένοι τοίχοι, θεμέλια μοιάζουν σκόρπια κομμάτια ενός χαμένου μωσαϊκού. Οι αρχαιολόγοι ακόμη αναζητούν τα όρια των κατοικημένων περιοχών, αφού το τείχος που θα τους καθοδηγούσε έχει σχεδόν ισοπεδωθεί. Η οικοδόμηση συνεχίστηκε τον 3ο και τον 2ο αι. π.χ., έως ότου οι γειτονιές άγγιξαν σχεδόν την παραλία. Ακολουθούσαν το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, με κάθετους και οριζόντιους δρόμους που σχημάτιζαν ορθογώνια οικοδομικά τετράγωνα που έφθαναν λίγο πιο κάτω από την Εγνατία. Αυτό το ήξερες; Στο παρελθόν το άνοιγμα του μυχού του Θερμαϊκού ήταν πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με σήμερα. Στένεψε σιγά σιγά στο πέρασμα των αιώνων, καθώς η στεριά «κατέβαινε» από τις προσχώσεις των ποταμιών. Στους χάρτες φαίνεται καθαρά πώς ολόκληρες περιοχές της σύγχρονης πόλης καλύπτονταν παλιότερα από θάλασσα.

11 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) Βυζαντινή εποχή ( ) Τι βλέπω στον χάρτη 2 Κτίρια Έκταση της ελληνιστικής πόλης κατά προσέγγιση Σύγχρονη πόλη Οθωμανική κυριαρχία ( ) Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 11

12 Οδός Ολύμπου Οδός Αγίου Δημητρίου Οδός Κυπρίων Αγωνιστών Οδός Βενιζέλου «Μετά τον Αξιό, σε απόσταση είκοσι σταδίων, συναντά κανείς τον ποταμό Εχέδωρο. Στη συνέχεια, σε απόσταση σαράντα σταδίων, βρίσκεται η Ο αρχαιολογικός χώρος της πλατείας Κυπρίων Αγωνιστών (Διοικητηρίου) Θεσσαλονίκη, η πόλη που ίδρυσε ο Κάσσανδρος και η Εγνατία Οδός. Ο Κάσσανδρος έδωσε στη νέα πόλη το όνομα της γυναίκας του, που ήταν κόρη του Φιλίππου, του γιου του Αμύντα. Τη δημιούργησε με τον συνοικισμό είκοσι έξη μικρών πόλεων της Κρουσίδας και του Θερμαϊκού κόλπου, που ενώθηκαν έτσι σε μία πόλη, που σήμερα είναι μητρόπολη της Μακεδονίας. Μεταξύ των πόλεων που πήραν μέρος στον συνοικισμό, ήταν η Απολλωνία, η Χαλάστρα, η Θέρμη, η Γαρησκός, η Αίνεια και ο Κισσός [ ]». (ελεύθερη απόδοση) Στράβωνας, Γεωγραφικά, 1, 21, 5 12

13 Στη συνέχεια και ως την παραλία τα οικοδομικά τετράγωνα ήταν διαφορετικά, καθώς άλλαζε η κατεύθυνση της στεριάς από νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά. Υπήρχαν και ελεύθερες εκτάσεις, όπως ο «Κάμπος» όπου ο Γαλέριος έχτισε το ανάκτορό του στα ρωμαϊκά χρόνια. Δυτικά ήταν η περιοχή των ιερών, όπου διακρινόταν το Σαραπείο. Εκεί τιμούσαν τους θεούς της Αιγύπτου. Η ξενόφερτη αιγυπτιακή λατρεία είχε ταξιδέψει από τους θαλασσινούς δρόμους του εμπορίου και βρήκε ρίζες γερές στην κοσμοπολίτικη Θεσσαλονίκη. Ανατολικότερα βρισκόταν η έδρα της διοίκησης, στη σημερινή πλατεία Κυπρίων Αγωνιστών. Εκεί θα ήταν τα πολυτελή ανάκτορα, όπου έμενε η βασιλική οικογένεια, και η έδρα του βασιλικού διοικητή. Όχι πολύ μακριά βρισκόταν η πρώτη Αγορά, στη θέση της Αγοράς των ρωμαϊκών χρόνων. Σώζονται εκεί τα ερείπια ενός βαλανείου, που είναι ως σήμερα το παλιότερο ορατό δημόσιο κτίριο, που απέμεινε από την ελληνιστική πόλη. Νότια της σημερινής πλατείας Ναυαρίνου βρισκόταν ίσως το λιμάνι, και κοντά του θα υπήρχε μια παραθαλάσσια αγορά. Σύμφωνα με νεότερες έρευνες πιθανόν να βρισκόταν και στα δυτικά, όπου η θάλασσα έφθανε μέχρι τη σημερινή πλατεία Δημοκρατίας (πλατεία Βαρδαρίου). Η κίνηση στο πολυσύχναστο αγκυροβόλι δεν σταματούσε ποτέ, άνθρωποι και εμπορεύματα διακινούνταν νύχτα και μέρα. Το βαλανείο (2ος αι. π.χ.). Αξονομετρικό σχέδιο. Κάτω η σημερινή του κατάσταση. Αυτό το ήξερες; Οι ιστορικοί πιστεύουν πως η ίδρυση της Θεσσαλονίκης έκρυβε και πολιτικές σκοπιμότητες. Ήταν μία κίνηση στρατηγικής, στα «παιχνίδια εξουσίας» των Διαδόχων μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Με τη δημιουργία μίας ισχυρής πόλης στο πιο κομβικό σημείο της Μακεδονίας, ο Κάσσανδρος ήθελε να δυναμώσει την εξουσία του σε ολόκληρη την περιοχή. 13

14 «Μήτηρ πάσης Μακεδονίας» Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) 14 Μετά την ήττα των Μακεδόνων στην Πύδνα από τις ρωμαϊκές λεγεώνες, το 168 π.χ., ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας Περσέας κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη πυρπολώντας τον στόλο για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών. Μάταιος κόπος. Η πόλη καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους και έγινε το ισχυρό «χαρτί» τους στο εμπόριο της θάλασσας και της στεριάς. Τόσο στρατηγική θεωρούσαν τη θέση της Θεσσαλονίκης, ώστε όταν σχεδίασαν την Εγνατία Οδό, που ένωνε Ανατολή και Δύση, φρόντισαν να περνάει κοντά σε αυτήν. Τα πρώτα χρόνια της ρωμαϊκής εποχής, ελάχιστα άλλαξε η οικιστική εικόνα της πόλης. Αυτό το ήξερες; Τα πλούσια σπίτια της ρωμαϊκής μεγαλούπολης ήταν μεγάλα και εντυπωσιακά. Είχαν ευρύχωρα διαμερίσματα για τις πολυμελείς οικογένειες, δωμάτια για τους δούλους, ειδικούς χώρους για δεξιώσεις και γιορτές. Μία ιδέα της πολυτελούς διακόσμησής τους μας δίνει το όμορφο ψηφιδωτό του Διονύσου και της Αριάδνης, που σήμερα βλέπουμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Φάνηκε στον ορίζοντα στεριά Είναι η μεγαλούπολη με το λαμπρό ανάκτορο! Για πολύ καιρό δεν χρειάστηκαν νέες οχυρώσεις, καθώς επικράτησε γαλήνη χάρη στη «ρωμαϊκή ειρήνη». Στα πεδινά η πόλη διατήρησε την οργάνωση σε ορθογώνιες νησίδες. Με τον καιρό, η κατοίκηση πύκνωσε στα υψώματα που αγνάντευαν τη θάλασσα. Εδώ οι γειτονιές θύμιζαν λαβύρινθο λόγω της κλίσης του εδάφους, με δαιδαλώδη δρομάκια και ακανόνιστη δόμηση. Ο τόπος γνώρισε ένα έντονο κύμα αστυφιλίας. Ήρθαν νέοι κάτοικοι από τη νότια Ελλάδα, τη Θράκη, την Ιταλία, κι ακόμη Εβραίοι και Μικρασιάτες. Ανάμεσά τους ναυτικοί κι επιχειρηματίες, που είχαν στα χέρια τους το διεθνές εμπόριο. Η πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη έγινε «πόλη πολυάνθρωπη», το μεγαλύτερο εμπορικό, οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο στα Βαλκάνια. Οι πλούσιοι ζούσαν σε πολυτελείς επαύλεις που όμοιές τους δεν είχε ξαναδεί η πόλη. Οι Ρωμαίοι διαπλάτυναν τους δρόμους και τους έστρωσαν με πλάκες. Μερίμνησαν και για τη δημιουργία αποχετευτικού συστήματος. Το οδικό δίκτυο πύκνωσε και απλώθηκε σαν δίχτυ από άκρη σε άκρη. Η μνημειώδης Bασιλική Oδός (Via Regia) διέσχιζε οριζόντια την πόλη, ενώνοντας τις δύο πύλες του τείχους, τη Χρυσή και την Κασσανδρεωτική. Πολύβουη και πολυσύχναστη, είχε πλατύ οδόστρωμα 16 μέτρων και κιονοστοιχίες από μάρμαρο δεξιά κι αριστερά. Οι διοικητικές υπηρεσίες παρέμειναν αρχικά στην περιοχή της πλατείας Κυπρίων Αγωνιστών, όπου ήταν η έδρα του πραίτορα, του ρωμαίου διοικητή. Τον 1ο αιώνα τις μετέφεραν ανατολικότερα, στη νέα

15 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Τι βλέπω στον χάρτη 3 Βυζαντινή εποχή ( ) Τείχη Κτίρια Έκταση της ρωμαϊκής πόλης κατά προσέγγιση Σύγχρονη πόλη Οθωμανική κυριαρχία ( ) Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 15

16 Το Ωδείο (μέσα 2ου αι.) Αυτό το ήξερες; Νότια της Αγοράς βρισκόταν μία διώροφη στοά με όμορφα ανάγλυφα που με τα χρόνια ξεχάστηκε το όνομά της. Οι άνθρωποι έφτιαξαν έναν μύθο ότι ήταν οι μαρμαρωμένες μορφές του βασιλιά της Θράκης, της συνοδείας, και της γυναίκας του, που είχε ερωτευτεί τον Μεγαλέξανδρο! Τις έλεγαν «Είδωλα» και «Μαγεμένες» (ή «Incantadas» στη διάλεκτο των Ισπανοεβραίων). Η Ρωμαϊκή Αγορά (2ος- 3ος αι.). Κάτοψη. Η «στοά των Ειδώλων». Χαλκογραφία (1794). Ως το 1864 ένα μεγάλο μέρος της στοάς στεκόταν ακόμη όρθιο στην αυλή ενός εβραϊκού σπιτιού. Τότε, ένας γάλλος παλαιογράφος μετέφερε τα ανάγλυφα στο Μουσείο του Λούβρου. 16 Η Κρυπτή Στοά (2ος αι.)

17 μνημειώδη Αγορά (Forum). Καθώς ο πληθυσμός και οι ανάγκες αυξάνονταν, η έκταση της Αγοράς άγγιξε τα 20 στρέμματα κι εκεί συγκεντρώθηκαν όλες οι διοικητικές, θρησκευτικές και εμπορικές λειτουργίες (μέσα 2ου αι.). Στο μνημειώδες συγκρότημα στεγάστηκαν τα δικαστήρια, το νομισματοκοπείο, το αρχείο, καθώς και το ωδείο, ιερά και καταστήματα, γύρω από μια πλακόστρωτη αυλή που περιβαλλόταν από κιονοστοιχίες. Στις σκιερές στοές και την πλατεία που την στόλιζαν αγάλματα, οι πολίτες έρχονταν για τις υποθέσεις τους, αλλά και για να συζητήσουν, να ακούσουν ρήτορες και φιλοσόφους, ή για να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους. Η Καμάρα (περ. 305) Η Ροτόντα (αρχές 4ου αι.) Η δύση του αρχαίου κόσμου ήταν χρυσή εποχή για την πόλη. Όταν ο καίσαρας Γαλέριος ανέλαβε τον έλεγχο του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας, μετέφερε εδώ την έδρα της διοίκησης και την κατοικία του. Από επαρχιακή πόλη, η Θεσσαλονίκη αναβαθμίστηκε σε ισχυρό διοικητικό κέντρο. Στην περιοχή του Κάμπου χτίστηκε το λαμπρό ανακτορικό συγκρότημα που άλλαξε εντελώς το αστικό τοπίο (τέλη 3ου - αρχές 4ου αι.). Ήταν μια μνημειακή «πόλη μέσα στην πόλη», σε μια τεράστια έκταση από τη Το ανάκτορο του Γαλερίου (τέλη 3ου αρχές 4ου αι.) Ροτόντα ως τη θάλασσα κι από το ανατολικό τείχος ως και την πλατεία Ναυαρίνου. Σε επαφή με το ανατολικό τείχος ήταν ο ιππόδρομος, που είχε διαστάσεις τεράστιες για τα δεδομένα της πόλης. Εκεί ο τετράρχης παρακολουθούσε τα θεάματα και εμφανιζόταν στον λαό σε ένα ειδικά διαμορφωμένο θεωρείο. Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Γαλερίου, ο Μέγας Κωνσταντίνος άφησε έντονο το αποτύπωμά του στην πόλη, προικίζοντάς την με τον «σκαπτό λιμένα», τεχνικό έργο τεράστιο για την εποχή (322). Ήταν λιμάνι τεχνητό, όπως δείχνει το όνομά του, που φτιάχτηκε με επιχωματώσεις στην περιοχή των σημερινών Λαδάδικων. 17

18 «Η πρώτη μετά την πρώτην» Βυζαντινή εποχή ( ) Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος μετέφερε την καρδιά της αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη, μία νέα εποχή ξεκίνησε για τη Θεσσαλονίκη, που έγινε μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου είχε ήδη βρει γόνιμο έδαφος και οι Θεσσαλονικείς αποτελούσαν μία από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες στην Ευρώπη. Κι όμως, τα πρώτα χριστιανικά χρόνια δεν άλλαξε πολύ ο αρχαίος πολεοδομικός ιστός. Οι αλλαγές ξεκίνησαν από την περίμετρο, καθώς οι βυζαντινοί αυτοκράτορες έδειξαν ενδιαφέρον για τις οχυρώσεις. Σταδιακά η πόλη θωρακίστηκε με έναν ισχυρό και παχύ αμυντικό περίβολο που η περίμετρός του έφτανε τα οκτώ περίπου χιλιόμετρα. Χτίστηκε σε διαφορετικές φάσεις, στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου, του Ιουλιανού, του Μεγάλου Θεοδοσίου και του Ηρακλείου. Με τη βοήθεια του Αϊ Νικόλα του θαλασσινού, αρμενίζει σε θάλασσες ακύμαντες η καστροπολιτεία... Σήμερα οι αρχαιολόγοι μπορούν να ξεχωρίσουν την ηλικία των τειχών από τα οικοδομικά υλικά, τις επιγραφές και τα σχέδια που τα στολίζουν σαν κέντημα και από τον τρόπο που είναι χτισμένα. Κατά κανόνα τα βυζαντινά τείχη χτίστηκαν σε επαφή με την εξωτερική πλευρά των ρωμαϊκών. Στις ευάλωτες πεδινές περιοχές, τριγωνικές αμυντικές προεξοχές ενσωμάτωσαν τους ρωμαϊκούς πύργους, ενώ στα υψώματα κατασκευάστηκαν κυρίως ορθογώνιοι πύργοι. Πύλες μικρές και μεγάλες εξασφάλιζαν την επικοινωνία με την ύπαιθρο και το λιμάνι και κλείδωναν τη νύχτα για ασφάλεια. Στα μέσα του 7ου αιώνα η Θεσσαλονίκη είχε γίνει σχεδόν απόρθητη από την ξηρά έλεγαν πως μόνο ο περίβολος της Κωνσταντινούπολης ξεπερνούσε τα τείχη της σε έκταση και επιβλητικότητα. Το αδύνατο σημείο της παρέμενε η παραλία, με το χαμηλό τείχος. Από εκεί ήταν που εισέβαλαν, το 904, οι σαρακηνοί πειρατές και έσπειραν παντού τον τρόμο. 18 Τα ανατολικά τείχη Αιώνες πολλούς έζησε «τειχοπερίκλειστη» η πόλη, ως τον 19ο αιώνα, όταν γκρεμίστηκαν οι παραθαλάσσιες οχυρώσεις. Σιγά σιγά οι δημόσιοι χώροι που θύμιζαν την ειδωλολατρική παράδοση άρχισαν να ρημάζουν.

19 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) Τι βλέπω στον χάρτη 4 Τείχη Βυζαντινή εποχή ( ) Κτίρια Έκταση της βυζαντινής πόλης Σύγχρονη πόλη 1. Ροτόντα 2. Οκτάγωνο 3. Αχειροποίητος 4. Άγιος Δημήτριος 5. Αγία Σοφία 6. Παναγία Χαλκέων 7. Όσιος Δαβίδ 8. Άγιος Παντελεήμων 9. Άγιοι Απόστολοι 10. Αγία Αικατερίνη 11. Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός 12. Ταξιάρχες 13. Μονή Βλατάδων 14. Άγιος Μηνάς 15. Προφήτης Ηλίας Οθωμανική κυριαρχία ( ) Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 19

20 Αυτό το ήξερες; Τον 6ο αιώνα η Θεσσαλονίκη κινδύνευσε από τους Σλάβους που την είχαν κυκλώσει ασφυκτικά από στεριά και θάλασσα. Οι εχθροί ήταν πολυάριθμοι και οι υπερασπιστές της πόλης λίγοι. Την ώρα που όλα έδειχναν πως η πόλη θα έπεφτε στα χέρια των βαρβάρων εμφανίστηκε ο άγιος Δημήτριος και την έσωσε. Το πώς, περιγράφεται στα «Θαύματα του Αγίου Δημητρίου», αγιολογικά κείμενα του 6ου και 7ου αιώνα. Ο Άγιος Δημήτριος (αρχές 5ου αι.) Ωστόσο, ως τον 13ο και τον 14ο αιώνα συνέχισαν να λειτουργούν καταστήματα ανάμεσα στα ερείπια. Η γύρω περιοχή δομήθηκε άναρχα, με ταπεινά κτίρια και δρόμους ακανόνιστους. Η Ροτόντα έγινε χριστιανική εκκλησιά, που την στόλισαν με λαμπρά ψηφιδωτά, και ο ιππόδρομος λειτούργησε ως τις αρχές του 7ου αιώνα. 20 Ψηφιδωτό από τη Ροτόντα Η Ρωμαϊκή Αγορά υποβαθμίστηκε, τα λαμπρά της κτίρια εγκαταλείφθηκαν, γέμισε εργαστήρια και λάκκους για την εξόρυξη πηλού. Οι άνθρωποι αποσπούσαν ανενόχλητοι οικοδομικά υλικά κι από τους διακόσιους περίπου μαρμάρινους κίονες της πλατείας μόνο ένας σώθηκε στο αρχικό του ύψος! Στις αρχές του 7ου αιώνα ισχυροί σεισμοί ολοκλήρωσαν την καταστροφή. Από τον 5ο αιώνα οι πρώτοι μνημειώδεις ναοί στον τύπο της βασιλικής άλλαξαν την εικόνα της πόλης. Με τα βοηθητικά τους κτίσματα σχημάτιζαν τεράστια οικοδομικά συγκροτήματα που αλλοίωσαν τον ρωμαϊκό πολεοδομικό ιστό: αντικατέστησαν δημόσια κτίρια, ενσωμάτωσαν τμήματά τους ή κατέλαβαν παλιούς δρόμους. Οι ναοί άλλαξαν ριζικά και τις λειτουργίες της πόλης, δημιουργώντας νέες εστίες ζωής μακριά από την Αγορά. Μία από αυτές ήταν η νέα εμπορική αγορά του Άγιου Μηνά, κοντά στο νέο λιμάνι. Οι βυζαντινές πηγές μιλούν επίσης για τη «Σθλαβομέση» αγορά και για έναν δρόμο με εξειδικευμένα εμπορικά καταστήματα. Η βυζαντινή

21 Η Αχειροποίητος (5ος αι.) «Η πατρίδα μου, φίλε, είναι η Θεσσαλονίκη. Αυτήν θα σου γνωρίσω πρώτα: είναι εκείνη που μου έμαθε πολλά από όσα αγνοούσα. Σε γνωρίζω εδώ και λίγο καιρό και εκπληρώνω τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη γνωριμία αυτή με το να σου μιλήσω για αυτή τη μεγάλη πόλη, την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, που είναι φημισμένη για όλα όσα λαμπρύνουν μία πόλη και που δεν επιτρέπει σε καμιά άλλη από τις γειτονικές να την ξεπεράσει σε οτιδήποτε. Είναι όμως ακόμη πιο φημισμένη για την ευσέβεια που επέδειξε εξαρχής προς τον Θεό και που από τότε διατηρεί μέχρι σήμερα». Θεσσαλονίκη διατήρησε τον παραδοσιακό εμπορικό χαρακτήρα της. Με τα χρόνια η πόλη γέμισε ναούς και μοναστήρια ως εκεί που έφτανε το μάτι έβλεπε τρούλους και καμπαναριά. Οι πλούσια διακοσμημένες εκκλησιές έμοιαζαν κεντημένες με κεραμοπλαστικά κοσμήματα στους τοίχους. Τα μοναστήρια δημιουργούσαν μια υποβλητική ατμόσφαιρα, οάσεις γαλήνης σε συνύπαρξη αρμονική με τις γειτονιές. Σε μεγάλο βαθμό η σύγχρονη Θεσσαλονίκη οφείλει την ξεχωριστή φυσιογνωμία της στα βυζαντινά εκκλησιαστικά μνημεία και τα τείχη, που την κάνουν να μοιάζει με υπαίθριο μουσείο της βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής. Αντίθετα, οι περιοχές κατοίκησης έχουν αφήσει ελάχιστα ίχνη. Μόνο τα ονόματα κάποιων βυζαντινών συνοικιών έχουν φτάσει στις μέρες μας, Καταφυγή, Ομφαλός, των Ασωμάτων, της Αχειροποιήτου. Βρίσκονταν πιθανότατα ανάμεσα σε επτά παράλληλους κεντρικούς δρόμους, που ορισμένοι κατέληγαν στις αρχαίες πύλες. Ιωάννης Καμινιάτης, Εἰς τήν ἅλωσιν τῆς Θεσσαλονίκης Η Αγία Σοφία (β' μισό 7ου αι.) 21

22 Ο Πύργος του Τριγωνίου (τέλη 15ου - αρχές 16ου αι.) Η «Μέση Οδός» Αυτό το ήξερες; Η Μονή Βλατάδων (περ. 1360) 22 Η μονή Βλατάδων έπαιζε σπουδαίο ρόλο στην υδροδότηση της πόλης. Από εκεί περνούσαν κλειστοί και ανοιχτοί αγωγοί, που έφερναν το νερό από τις πηγές του Χορτιάτη. Τρεις από τις δεξαμενές του νερού (κινστέρνες) σώζονται μέχρι σήμερα.

23 Οι Άγιοι Απόστολοι ( ) Η Παναγία των Χαλκέων (1028) Ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός (α' τέταρτο 14ου αι.) Η Βασιλική Οδός συνέχισε το ταξίδι της στον χρόνο σαν «Λεωφόρος» και «Μέση Οδός». Εδώ κινούνταν οι κάτοικοι, αλλά και οι έμποροι που έφταναν από τον τότε γνωστό κόσμο. Όπως περιγράφει ο συγγραφέας Ιωάννης Καμινιάτης, ήταν ευκολότερο να μετρήσεις τους κόκκους της άμμου, παρά τους ανθρώπους που βρίσκονταν εκεί. Εντύπωση στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη προκαλούν και οι οργανωμένες υποδομές: ένα σύνθετο σύστημα ύδρευσης με αγωγούς έφερνε το νερό των πηγών μέσα από δεξαμενές (κινστέρνες) στις κρήνες, τα πλούσια σπίτια, τα δημόσια λουτρά. Η χρήση των λουτρών δεν συμβάδιζε με το πνεύμα του χριστιανισμού, ωστόσο, λένε πως τον 14ο αιώνα υπήρχαν στην πόλη περισσότερα λουτρά από όσα είχαν ανάγκη οι κάτοικοι. Toν 14ο αιώνα βρέθηκε στη δίνη της «επανάστασης των Ζηλωτών», όταν, για ένα μικρό διάστημα, ένα μέρος του λαού της πόλης με δημοκρατικές ιδέες επαναστάτησε ενάντια στην επίσημη αυτοκρατορική εξουσία. Ο αιώνας αυτός ήταν, όμως, και η «χρυσή» εποχή της πόλης στα γράμματα, τη ζωγραφική και την αρχιτεκτονική. Λίγο αργότερα, το 1430, η Θεσσαλονίκη θα περνούσε στα χέρια των Οθωμανών. Η παλαιοχριστιανική οικία της οδού Ιουλιανού. Αξονομετρικό σχέδιο. Μετά την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους ιππότες της Δ Σταυροφορίας, η πόλη πέρασε στους Λατίνους σαν πρωτεύουσα του φραγκικού «βασιλείου της Θεσσαλονίκης» ( ). 23

24 «Selânik» μια πολυεθνική μητρόπολη Οθωμανική κυριαρχία ( ) 24 Οι Οθωμανοί πήραν μέτρα για να τονώσουν τον πληθυσμό που είχε μειωθεί εξαιτίας της μακρόχρονης πολιορκίας της πόλης, η ζωή όμως άργησε να βρει τους ρυθμούς της. Επείγουσα ανάγκη ήταν να ενισχύσουν τα τείχη, επειδή οι τεχνικές του πολέμου είχαν εξελιχτεί. Έτσι, θωράκισαν την πόλη με αξιοθαύμαστες οχυρώσεις, δίνοντας έμφαση στους πύργους. Κέντρο της άμυνας παρέμεινε η ακρόπολη, όπου εγκαταστάθηκε ο οθωμανός διοικητής. «Επάνω Κάστρο» την έλεγαν οι χριστιανοί και ήταν γι αυτούς απαγορευμένη ζώνη, ούτε πλησίαζαν πια στις ανηφοριές και στα ψηλά της τείχη. Τον 19ο αιώνα η οθωμανική διοίκηση μεταφέρθηκε στο Κονάκι, στην περιοχή του σημερινού Διοικητηρίου, και το φρούριο του Επταπυργίου, στο βορειοανατολικό άκρο της ακρόπολης Αυτό το ήξερες; Για τις ανάγκες της θρησκείας τους, οι Οθωμανοί συνήθιζαν να μετατρέπουν τις βυζαντινές εκκλησίες σε τζαμιά, αλλάζοντας τα ονόματά τους. Το ίδιο έγινε στη Θεσσαλονίκη, που έλεγαν πως είχε τόσες εκκλησιές όσες οι μέρες του έτους! Γι αυτό γνωρίζουμε τις αρχικές ονομασίες λιγότερων από δέκα βυζαντινών ναών, από όσους σώζονται ως σήμερα. Εν πλω, θυμίζει σκηνικό τούτη η πόλη! Τείχη, μιναρέδες, εκκλησιές, όλα σφιχταγκαλιασμένα των τειχών, γνωστό και ως Γεντί Κουλέ, έγινε φυλακή, διαβόητη για τις σκληρές συνθήκες κράτησης. Έναν αιώνα μετά την οθωμανική κατάκτηση, μουσουλμάνοι και χριστιανοί ζούσαν «αναμίξ», στις ίδιες γειτονιές. Στην αρχή δεν χρειάστηκαν νέα τεμένη, γιατί έκαναν τζαμιά τους μεγάλους βυζαντινούς ναούς. Οι χριστιανοί αρκέστηκαν σε λίγες εκκλησιές, κτίσματα ταπεινά, χωρίς καμπαναριά, κρυμμένα σε αυλές ή ανάμεσα σε σπίτια για να μην προκαλούν το θρησκευτικό αίσθημα των κατακτητών. Από το 1492, και για όλο τον επόμενο αιώνα, στην πόλη εγκαταστάθηκαν κατά κύματα Εβραίοι, διωγμένοι από την Ισπανία, την Ιταλία, και την κεντρική Ευρώπη, που άλλαξαν εντελώς τον πληθυσμιακό της χάρτη. Ήδη το 1519 η Θεσσαλονίκη είχε γίνει μεγαλούπολη κατοίκων. Ακόμη, όμως, οι χριστιανοί χρησιμοποιούσαν τις παλιές αγορές και οι γειτονιές με τις εκκλησιές τους διατηρούσαν τα βυζαντινά τους ονόματα. Όλα άλλαξαν το 1620, μετά την πυρκαγιά που αποτέφρωσε σχεδόν τα πάντα. Νέα σπίτια χτίστηκαν στα αποκαΐδια, σε συνοικίες με νέα ονόματα, χωρισμένες με βάση τη θρησκεία και την εθνικότητα. Οι Οθωμανοί τραβήχτηκαν στην Άνω Πόλη με το ωραίο κλίμα και την κυρίαρχη θέση. Εκεί απλώθηκε η άνετη γειτονιά τους, το ηλιόλουστο «Μπαΐρ» (Πλαγιά Λόφου), με σπίτια ψηλά, αυλές, κήπους, θέα ανεμπόδιστη στη θάλασσα, ελεύθερους χώρους με δέντρα και βρύσες.

25 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ ) Τι βλέπω στον χάρτη Τείχη της πόλης Κτίρια Οθωμανικές συνοικίες Χριστιανικές συνοικίες Εβραϊκές συνοικίες 5 Βυζαντινή εποχή ( ) 1. Μπέη Χαμάμ 2. Μπεζεστένι 3. Αλατζά Ιμαρέτ 4. Χαμζά Μπέη Τζαμί 5. Διοικητήριο 6. Γιαχουντί Χαμάμ 7. Τελωνείο Οθωμανική κυριαρχία ( ) Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 25

26 Στον κάμπο μοιράστηκαν Έλληνες κι Εβραίοι. Από τον «Φαρδύ Δρόμο», όπως έλεγαν οι Έλληνες τη Λεωφόρο, ως το θαλάσσιο τείχος, ξεδιπλώνονταν οι εβραϊκές γειτονιές. Τις σχημάτιζαν ομάδες οικογενειών («κεχαλίμ») γύρω από ταπεινές συναγωγές, με σπίτια μικρά χωρίς αυλές, χτισμένα ασφυκτικά σε δρόμους στενούς και βρώμικους. Δεν υπήρχε πιο ανθυγιεινό μέρος στην πόλη, ούτε η αύρα της θάλασσας αρκούσε να καθαρίσει τον αέρα. Όσοι Εβραίοι είχαν εξισλαμισθεί («ντονμέδες») ζούσαν σε καλύτερες συνθήκες, κοντά στην αρχαία Αγορά. Οι ελληνικές συνοικίες ήταν σκορπισμένες στον Φαρδύ Δρόμο, στην Καμάρα, στον ιππόδρομο, στα ανατολικά τείχη. Ξεχωριστό χρώμα είχε ο Φραγκομαχαλάς («Μάλτα»), με τα ωραία πέτρινα σπίτια γύρω από τη σημερινή οδό Φράγκων, εκεί όπου ζούσαν οι ξένοι από τα χρόνια του Βυζαντίου. Ως την αυγή του 20ού αιώνα διατήρησαν οι άνθρωποι τα «αόρατα τείχη», ζώντας σε μικρόκοσμους που επικοινωνούσαν μόνο για τις διοικητικές και εμπορικές συναλλαγές. Οι γειτονιές εξαφάνισαν τις ομοιόμορφες οικοδομικές νησίδες. Ξεχώριζαν μόνο τα αρχαία μνημεία, τα θρησκευτικά κτίρια, και οι αγορές με τις ξύλινες και πάνινες τέντες που έγιναν τοπόσημα της οθωμανικής πόλης. Μοναδική πλατεία η αρένα του ιππόδρομου («Ποδρόμι»), που ήταν κατάφυτη με πλατάνια, προκαλώντας τον θαυμασμό των περιηγητών. Η μεγαλύτερη εμπορική ζώνη εκτεινόταν στα στενά από τη σημερινή Εγνατία ως τον Άγιο Μηνά και την Παναγία των Χαλκέων. Εκεί βρισκόταν το Αλευροπάζαρο («Ουν Καπάν»), η κλειστή αγορά των υφασμάτων (Μπεζεστένι), το μεγάλο Καραβάν Σεράι. Έξω από τα τείχη ήταν μια συνοικία αποκλειστικά για το εμπόριο, σε μια στενή παραθαλάσσια λωρίδα πέρα από την πύλη του Γιαλού. Εκεί λειτουργούσε η Αιγυπτιακή Αγορά, η αγορά των εξωτικών προϊόντων, των σιτηρών, του λαδιού, τα βυρσοδεψεία και ίσως, από τον 16ο αιώνα, το σκλαβοπάζαρο. Οι Οθωμανοί έχτισαν τζαμιά, λουτρά, κλειστές αγορές, χάνια. Ασχολήθηκαν και με την υδροδότηση, όμως το τρεχούμενο νερό ήταν πολυτέλεια για λίγους στις περισσότερες εβραϊκές γειτονιές δεν υπήρχε ούτε κοινόχρηστη βρύση. Τα οθωμανικά κτίρια άφησαν έντονη τη σφραγίδα τους. Ένα δάσος από μιναρέδες αντίκριζαν από τη θάλασσα οι ταξιδιώτες, Τα λουτρά «Παράδεισος» (1444) Το Αλατζά Ιμαρέτ (1484) 26

27 Ο Λευκός Πύργος (τέλη 15ου αι.) Το Μπεζεστένι (περ ) «Το όμορφο αυτό φρούριο ακουμπάει πάνω σε εννιά λόφους και βραχώδη υψώματα. Στις τρεις πλευρές του έχει συνολικά: οκτώ πύλες και χωρίζεται σε έξι διαμερίσματα, που -όμως- αποτελούν ένα αγαλίκι. Οι έξη τομείς του φρουρίου είναι με τη σειρά: το Κουλέ της πόλης, του Βαρδάρη, της Καλαμαριάς, το Γεντί Κουλέ, το Κουσακλί Κουλέ και το Τοπχανέ Κουλέ. Κάθε τομέας έχει και μία πύλη, ενώ υπάρχουν άλλες δύο στο Γεντί Κουλέ, στο μέρος που κατεβαίνεις προς την πόλη. Όλες οι πύλες είναι μονές, αλλά πανύψηλες και πολύ οχυρωμένες. Μέσα κι έξω απ τους τομείς Το Επταπύργιο δεν υπάρχουν τάφροι, γιατί το έδαφος είναι πετρώδες και σκάβεται με δυσκολία. Επομένως, είναι εξίσου δύσκολο για τον όποιο εχθρό να σκάψει λαγούμια. Γενικά, είναι ωραίο οικοδόμημα κι απ τις κατασκευές που δεν ξαναγίνονται εύκολα (ας το διασώσει ο Θεός!)». Εβλιά Τσελεμπή, Το βιβλίο των Ταξιδιών Το Χαμζά Μπέη Τζαμί (περ ) 27

28 πίσω από τις επάλξεις και πάνω από τις στέγες των σπιτιών. Η εικόνα ήταν ειδυλλιακή, από τα ομορφότερα σκηνικά στην ανατολική Μεσόγειο, η εντύπωση όμως άλλαζε μόλις οι επισκέπτες πατούσαν το πόδι τους στις ακάθαρτες γειτονιές. Έλειπαν από την πόλη βασικές υποδομές, λιμενικές εγκαταστάσεις, οδικό δίκτυο, πλατείες και δημόσια κτίρια. Το 1859 ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ «τα σπίτια φυτρώνουν λοξά, με χαγιάτια, μπαλκόνια, και σαχνισιά προσθήκες κάθε είδους που προχωρούν σκαρφαλώνοντας στους τοίχους, κρέμονται από τις στέγες, ξεπροβάλλουν από τις ταράτσες, τρώνε τον χώρο του γείτονα, μέσα σ ένα απερίγραπτο και γραφικό ανακάτωμα». Joseph Nehama, Histoire des Israélites de Salonique υποδέχτηκε τους επισκέπτες του σε μία τέντα κοντά στη θάλασσα, καθώς δεν υπήρχε κατάλληλο δημόσιο κτίριο! Οι μεγάλες πολεοδομικές αλλαγές ήρθαν από τα μέσα του 19ου αιώνα, καρπός του πνεύματος του εκσυγχρονισμού («Τανζιμάτ») που επικράτησε στην οθωμανική 28 αυτοκρατορία. Η Θεσσαλονίκη απέκτησε κυρίαρχη θέση στην οικονομία και το εμπόριο. Το λιμάνι της ήταν από τα πιο σημαντικά στην ανατολική Μεσόγειο και η πόλη μπήκε στον συγκοινωνιακό χάρτη της Ευρώπης με νέες σιδηροδρομικές γραμμές. Οι Έλληνες, οι Οθωμανοί και οι Εβραίοι έχτισαν επιβλητικά κοινωφελή οικοδομήματα, σε αρχιτεκτονικούς ρυθμούς που έδειχναν τις ιδιαίτερες προτιμήσεις τους. Γέμισε η πόλη νέα εντυπωσιακά κτίρια, τράπεζες, ξενοδοχεία, θέατρα, σχολεία, νοσοκομεία. Το 1869 ο προοδευτικός Σαμπρή Πασάς γκρέμισε το παραλιακό τείχος, «χάριν προσαυξήσεως της γης και κατασκευής της προκυμαίας». Τα ερείπια καταχώθηκαν για να γίνει η πρώτη προκυμαία. Την ίδια τύχη είχαν τα νοτιότερα τμήματα του ανατολικού και του δυτικού τείχους. Η οικοδομική αυτή επέμβαση σήμανε την αρχή της σύγχρονης εποχής. Η πόλη ξεχύθηκε ανατολικά στη συνοικία «Χαμιδιέ» («Πύργοι») με σπίτια εύπορων ανθρώπων, χωρίς τους φραγμούς της θρησκείας, και βορειοδυτικά σε οικισμούς για τα πιο λαϊκά στρώματα. Τα προάστια, με την οργανωμένη ρυμοτομία, δημιουργούσαν μεγάλη αντίθεση με την παλιά πόλη με τα ξύλινα σπίτια και τα στενά δρομάκια. Στα δυτικά κυρίως, φτιάχτηκαν σύγχρονα εργοστάσια, το λιμάνι εκσυγχρονίστηκε με κυματοθραύστη, προβλήτες, τελωνείο και αποθήκες. Τα θαλάσσια τείχη και το προάστειο της Αποβάθρας. Γκραβούρα (1780).

29 Επίσημη είσοδος από τη θάλασσα έγινε η πλατεία Αποβάθρας, ο πρώτος ευρύχωρος δημόσιος χώρος που χαράχτηκε ύστερα από πολλούς αιώνες. Η οδός Αγίας Σοφίας («λεωφόρος των πλούσιων σπιτιών»). Καρτ ποστάλ. Μετά την πυρκαγιά του 1890 η περιοχή γύρω από την Αγία Σοφία ανοικοδομήθηκε με οργανωμένο σχέδιο. Ο πληθυσμός έφτασε τους κατοίκους το 1905, δηλαδή διπλασιάστηκε μέσα σε τριάντα χρόνια. Την καθημερινότητα διευκόλυναν τροχιόδρομοι, γραμμές λεωφορείων και αστικής ακτοπλοΐας. Χάραξαν την παραλιακή οδό Νίκης και τη λεωφόρο «Χαμιδιέ» (Εθνικής Αμύνης), διαπλάτυναν την οδό «Σαμπρή Πασά» (Βενιζέλου), ευθυγράμμισαν την Εγνατία. Ο 20ός αιώνας βρήκε στον Θερμαϊκό μια αναγεννημένη πόλη, με το βλέμμα στην Ευρώπη. Αυτό το ήξερες; Η βίλα Καπαντζή (αρχές 20ού αι.) Το Διοικητήριο (1891) Το γκρέμισμα των οχυρώσεων ξεκίνησε σε κλίμα γιορτινό. Ο βαλής (διοικητής) της πόλης Σαμπρή Πασάς έδωσε Το φρούριο του Βαρδαρίου το σύνθημα με ένα ασημένιο (περ. 1546) σφυρί, σκαρφαλωμένος πάνω σε έναν λόφο σκουπιδιών στη δυτική άκρη του θαλάσσιου τείχους. Οι Οθωμανοί γκρέμισαν και τον Πύργο της Αποβάθρας και έδωσαν την ονομασία του (Τοπ Χανέ) στο φρούριο του Βαρδάρη. Η στενή προκυμαία που δημιουργήθηκε πλημμύριζε συχνά και τα νερά παρέσυραν ακόμη και τα τραπέζια των καφενείων! 29

30 Από την Απελευθέρωση στη σύγχρονη μεγαλούπολη Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 30 Στις 26 Οκτωβρίου 1912, μέρα της γιορτής του πολιούχου αγίου Δημητρίου, ο στρατηγός Ταχσίν Πασάς υπέγραφε στο Διοικητήριο το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό. Την επόμενη μέρα εύζωνοι ύψωσαν πανηγυρικά την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο. Πέντε μόλις χρόνια μετά την Απελευθέρωση, ένα τυχαίο γεγονός καθόρισε το πολεοδομικό μέλλον της πόλης. Στις 5 Αυγούστου 1917 ένα σπίτι πίσω από το Διοικητήριο πήρε φωτιά, που γρήγορα θέριεψε από το φύσημα του βαρδάρη. Για τριάντα δύο ολόκληρες ώρες η «πυρκαγιά του αιώνος», όπως την είπαν, κατέκαιγε ανεξέλεγκτη το ιστορικό κέντρο. Έσβησε μόνο όταν έφτασε στη θάλασσα. Η μεγάλη πυρκαγιά Όλη σχεδόν η παλιά πόλη χάθηκε στις φλόγες. Η καταστροφή δεν είχε προηγούμενο, ταυτόχρονα, όμως, ήταν ευκαιρία για μία Μοιάζει εδώ να τέλειωσε του χρόνου το ταξίδι Ή μήπως τώρα αρχίζει; «εκ βάθρων» πολεοδομική ανασυγκρότηση. Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε με αποφασιστικότητα, αναθέτοντας το τεράστιο έργο στη «Διεθνή Επιτροπή Σχεδιασμού». Υπεύθυνο όρισαν τον γάλλο αρχαιολόγο, πολεοδόμο και αρχιτέκτονα Ερνέστ Εμπράρ, που υπηρετούσε στο μακεδονικό μέτωπο με τη στρατιά της Ανατολής. Σε ελάχιστο χρόνο η «πυρίκαυστος ζώνη», όπως είπαν τα καμένα, αποτυπώθηκε σε τοπογραφικούς χάρτες και οι ιδιοκτησίες καταγράφηκαν στο πρώτο κτηματολόγιο. Το όραμα του Εμπράρ, να κάνει τη Θεσσαλονίκη μια μοντέρνα πόλη, χωρίς να αφαιρέσει τον ιστορικό της χαρακτήρα, εκφράστηκε σε ένα πολεοδομικό σχέδιο πρωτοποριακό. Οι δαιδαλώδεις γειτονιές, όπου συνωστίζονταν σπίτια, δημόσια κτίρια, μαγαζιά κι εργαστήρια, έδιναν τη θέση τους σε έναν οργανωμένο πολεοδομικό καμβά. Όλα ήταν προσεκτικά σχεδιασμένα, σε οικοδομικά τετράγωνα παράλληλα με τη θάλασσα. Διαχωρίζονταν οι εμπορικές, πολιτικές, διοικητικές και δικαστικές λειτουργίες, προτείνονταν χαράξεις που θύμιζαν ευρωπαϊκές πόλεις με μνημειώδεις δρόμους και πλατείες, γινόταν υποχρεωτική η μεταφορά της βιομηχανίας έξω από το κέντρο, δινόταν έμφαση στα βυζαντινά μνημεία και τις «γραφικές» γειτονιές, υπήρχε μέριμνα για χώρους

31 Γραμμή του Χρόνου Νεολιθική εποχή (περ π.χ.) Εποχή του Χαλκού ( π.χ.) Εποχή του Σιδήρου ( π.χ.) Αρχαϊκή εποχή ( π.χ.) Κλασική εποχή ( /15 π.χ.) Ελληνιστική εποχή (316/ π.χ.) Ρωμαϊκή εποχή (168 π.χ.- 330) Τι βλέπω στον χάρτη Τείχη 6 Βυζαντινή εποχή ( ) Κτίρια Οθωμανική κυριαρχία 1. Λαδάδικα 2. Στοά Μοδιάνο 3. Κτίριο Χ.Α.Ν.Θ. 4. Κτίριο Εθνικής Τράπεζας και Τράπεζας της Ελλάδος ( ) 5. Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 6. Αρχαιολογικό Μουσείο 7. Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Νεότερα και σύγχρονα χρόνια ( σήμερα) 31

32 Η Χ.Α.Ν.Θ. ( ) Γειτονιά στην Άνω Πόλη 32 πρασίνου και ψυχαγωγίας. Καθώς ήταν βέβαιο πως η πόλη θα προσέλκυε νέους κατοίκους, πρόβλεψαν σχέδιο επέκτασης έξω από την «πυρίκαυστο». Μέχρι και πρότυπες πολυκατοικίες είχαν σχεδιάσει. Λόγοι οικονομικοί, ακόμη και μικροσυμφέροντα, επέβαλαν αλλαγές και απλοποιήσεις. Επίσης δεν επέτρεψαν να εφαρμοστεί το σχέδιο στο σύνολό του, αλλά μόνο στο ιστορικό κέντρο. Η τύχη έπαιξε κι αυτή τον ρόλο της χαρακτηριστική περίπτωση η ματαίωση της οικοδόμησης των Δικαστηρίων, όταν, με τις εκσκαφές για τη θεμελίωσή τους, ήρθε στο φως η Ρωμαϊκή Αγορά. Ακόμη κι έτσι, η οικιστική αναγέννηση μιας μεγαλούπολης από τις στάχτες ήταν μοναδικό επίτευγμα, και θεωρείται ένα από τα μεγάλα έργα της πολεοδομίας του 20ού αιώνα. Όταν σίγησε ο θόρυβος από τις εργασίες της ανοικοδόμησης, τα ερείπια είχαν δώσει τη θέση τους σε πολυώροφα κτίρια που συνδύαζαν στοιχεία από διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Η μνημειώδης πλατεία Αριστοτέλους με θέα στον Όλυμπο, που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, μας δίνει σήμερα μια εικόνα της πρότυπης πόλης που είχε ονειρευτεί ο Εμπράρ. Μία ακόμη διορατική επιλογή ήταν η επέκταση του λιμανιού προς τα δυτικά, που άφησε το ιστορικό κέντρο να ανοιχτεί στο παραλιακό μέτωπο. Από την αρχική πρόβλεψη μίας ζώνης πρασίνου που θα αγκάλιαζε την πόλη, δημιουργήθηκαν το δάσος Σέιχ Σου, το πάρκο στον Λευκό Πύργο, η Πανεπιστημιούπολη, η Διεθνής Έκθεση. Στη μεγάλη φωτιά «έσβησε» και η παλιά συνήθεια της χωριστής κατοίκησης ανάλογα με το θρήσκευμα. Από το 1923, το τεράστιο κύμα προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη άλλαξε δραματικά τις ισορροπίες. Η Θεσσαλονίκη έγινε «πρωτεύουσα των προσφύγων», οι οικισμοί τους απλώθηκαν στην Άνω Πόλη, αλλά κυρίως στις ανατολικές και δυτικές παρυφές. Πλάι τους μεταφέρθηκε η βιομηχανική ζώνη. Τον αντίστροφο δρόμο ακολούθησαν οι μουσουλμάνοι, με αποτέλεσμα να ξεθωριάσει ο παραδοσιακός πολυπολιτισμικός χαρακτήρας του τόπου. Οι μεγάλες αλλαγές στον πληθυσμιακό χάρτη ολοκληρώθηκαν με το δράμα του αφανισμού των Εβραίων στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Στα μεταπολεμικά χρόνια κατέφθασαν πολυάριθμοι εσωτερικοί μετανάστες, κυρίως από τη Μακεδονία. Πιεστικό το πρόβλημα της στέγασής τους, οδήγησε σε μια αλόγιστη ανοικοδόμηση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες μεγάλες συνοικίες εκτός κέντρου για να τους φιλοξενήσουν. Για δύο δεκαετίες η πρακτική της αντιπαροχής ήταν μονόδρομος, αργότερα ατόνησε κάπως, όμως ο πολεοδομικός ιστός πληγώθηκε ανεπανόρθωτα.

33 Το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας της Ελλάδος ( ) Η Πλατεία Αριστοτέλους Ότι η πόλη έχει ψυχή, είμαι ο τελευταίος που θα το αρνηθεί. Αλλά δεν είναι αυτή που θα έρθει να σε βρει. Αν δεν την αναζητήσεις ο ίδιος, ίσως δεν μάθεις ποτέ ότι υπάρχει. Αν θέλεις να γνωρίσεις την ψυχή της πόλης, πρέπει να την ψάξεις και μάλιστα επίμονα. Να μην αφήνεις ούτε στιγμή τον εαυτό σου χωρίς το ερώτημα, τι ήταν εδώ παλαιότερα, ποιοι έζησαν πριν από μας. Ν αμφισβητείς αυτό που βλέπεις για χάρη του αόρατου. Να προσπερνάς αυτούς που σου μιλούν για χάρη αυτών που δεν έχουν πια φωνή, ούτε και υλική υπόσταση. Τα ίχνη υπάρχουν, κρυμμένα σε αρχεία και παλαιές εικόνες. Αλλά χωρίς εσένα, δεν αξίζουν τίποτε». Ευάγγελος Χεκίμογλου, Τα μυστήρια της Θεσσαλονίκης Το πολεοδομικό σχέδιο του Εμπράρ (1918) 33

34 Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (1951) Η νέα παραλία Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού ( ) Αυτό το ήξερες; του μετρό, Οι εργασίες για την κατασκευή, έφερε στο έργου πνοής για τους κατοίκους ν σταθμό φως ένα αναπάντεχο εύρημα στο δρόμι που της Βενιζέλου. Ήταν το σταυρο Μέση σχημάτιζαν η μαρμαροστρωμένη όστρωτο Οδός με τον κάθετο σε αυτήν λιθ από τα κεντρικό δρόμο («cardo»), ένα βυζαντινής πιο πολυσύχναστα σημεία της ς ύστερα από πόλης. Βρέθηκαν στη θέση του ράπυλο, τα τόσους αιώνες το επιβλητικό τετ και οι τροχιές στεγασμένα πεζοδρόμια, ακόμη οδόστρωμα! που είχαν αφήσει οι άμαξες στο Η Διεθνής Έκθεση στη δεκαετία του Σχέδιο. 34 Ο πύργος του ΟΤΕ (1970)

35 Η ξέφρενη ανοικοδόμηση άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην πόλη, ο αστικός ιστός πύκνωσε ασφυκτικά, επιβαρύνθηκε δραματικά το κέντρο. Παράλληλα όμως, δημιουργήθηκαν και νέα ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά σύνολα μέσα στην πόλη: στην Πανεπιστημιούπολη και τη Διεθνή Έκθεση εκφράστηκαν οι τάσεις της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και η «γειτονιά των μουσείων» αποτέλεσε έναν μοντέρνο πολεοδομικό πυρήνα. Το θαλάσσιο μέτωπο άλλαξε ριζικά με την επιχωμάτωση και κατασκευή της «Νέας Παραλίας», ανατολικά του Λευκού Πύργου. Διαφορετική πορεία ακολούθησε η Άνω Πόλη, που γλύτωσε από τη φωτιά. Το 1979 χαρακτηρίστηκε διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός. Εδώ μοιάζει να έχει σταματήσει ο χρόνος. Σπίτια με αυλές και σαχνισιά συνυπάρχουν αρμονικά με σύγχρονες κατασκευές που σέβονται τον χαρακτήρα του τόπου. Το Αρχαιολογικό Μουσείο ( ) Ο σεισμός του 1978 έδωσε την ευκαιρία για μεγάλες παρεμβάσεις στο κέντρο. Χτίστηκαν νέα δημόσια κτίρια στην παράδοση του εκλεκτικισμού. Ακολούθησαν τα «μεγάλα έργα» στις δεκαετίες του 1980 και του 1990: κατασκευάστηκαν νοσοκομεία, αθλητικά κέντρα, επεκτάθηκε η βιομηχανική ζώνη, έγιναν αναπλάσεις στους ιστορικούς χώρους για να αναδειχτούν οι μνημειακοί άξονες, δημιουργήθηκε εμπορική ζώνη κοντά στο αεροδρόμιο. Τα τελευταία χρόνια η Θεσσαλονίκη έγινε πάλι χοάνη υποδοχής οικονομικών μεταναστών που άλλαξαν τις λειτουργίες της. Το 1997 ανακηρύχθηκε «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και με την ευκαιρία αυτή έγιναν εκτεταμένες επισκευές δημοσίων κτιρίων, που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για πολιτιστικούς σκοπούς. Η πρόσφατη ανάπλαση του παραλιακού μετώπου έδωσε ανάσα ζωής και ανανέωσε την οργανική σχέση της Θεσσαλονίκης με τη θάλασσα. Αγκαλιασμένη με το γοητευτικό παρελθόν της, και με το βλέμμα στο μέλλον, η Θεσσαλονίκη ζει, αναπνέει, κι εξελίσσεται μέρα με τη μέρα. Σε μάς μένει να την προσεγγίσουμε, φέρνοντας τα βήματά μας σε γνωστές ή λιγότερο περπατημένες διαδρομές. Ή, γιατί όχι, να χαράξουμε το δικό μας, προσωπικό, μονοπάτι, που δεν θα μοιάζει με κανένα άλλο. Το Μέγαρο Μουσικής (2000) Θέα της πόλης από τα Κάστρα 35

36 «Κύλισε ο χρόνος σαν το νερό στη Θεσσαλονίκη» 23 αιώνες με μια ματιά Χρονολόγιο 316/15 π.χ. Μία νέα πόλη. Ο Κάσσανδρος ιδρύει τη Θεσσαλονίκη ενώνοντας 26 αρχαίες κώμες π.χ. Μία λεωφόρος για τις λεγεώνες. Η Εγνατία Οδός περνάει κοντά στα τείχη. 50 Λόγια του Θεού. Ο απόστολος Παύλος μιλάει στην εβραϊκή συναγωγή και γράφει τις επιστολές «Προς Θεσσαλονικείς». 322 Το αγκυροβόλι του αυτοκράτορα. Ο Μέγας Κωνσταντίνος κατασκευάζει τεράστιο τεχνητό λιμάνι. 380 Μια πόλη-οχυρό. Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος χτίζει πανύψηλα τείχη για ασπίδα εναντίον των Γότθων Μία στέγη αντάξια του Μυροβλήτη. Ο έπαρχος Λεόντιος αφιερώνει μία λαμπρή βασιλική στον άγιο Δημήτριο. 904 Συμφορά πάνω από την πόλη. Οι σαρακηνοί πειρατές λεηλατούν τη Θεσσαλονίκη και αιχμαλωτίζουν τους κατοίκους τέλη 16ου αιώνα Νέοι κάτοικοι, νέες εποχές. Χιλιάδες Εβραίοι διωγμένοι από την Ισπανία, την Ιταλία και την κεντρική Ευρώπη, βρίσκουν νέα πατρίδα στη Ταραχές Θεσσαλονίκη. «εκ των έσω». Γεγονότα βίας κλονίζουν τον τόπο, ξεσπάει το κίνημα των Ζηλωτών που ήθελαν στα χέρια τους την εξουσία. 5800/5400 π.χ. Οι πρώτοι άνθρωποι στον Θερμαϊκό. Φτιάχνουν το χωριό τους στην περιοχή της Δ.Ε.Θ. 168 π.χ. Η πόλη στους Ρωμαίους. Η Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας. 303 Ώρες μαρτυρίου. Ο νεαρός χριστιανός Δημήτριος θανατώνεται στους φοβερούς διωγμούς του Διοκλητιανού Μία πρωτεύουσα για τον Γαλέριο. Η Θεσσαλονίκη, έδρα του ανατολικού Ιλλυρικού, στολίζεται με το λαμπρό ανακτορικό συγκρότημα. 620 Στο έλεος του Εγκέλαδου. Ο φοβερός σεισμός κάνει ερείπια τα κτίρια της Αγοράς. 14ος αιώνας Ο «χρυσός αιώνας» της Θεσσαλονίκης. Η πόλη πρωταγωνιστεί στα γράμματα και τις τέχνες Το πέρασμα των Λατίνων. H Θεσσαλονίκη πρωτεύουσα του «φραγκικού βασιλείου της Θεσσαλονίκης». 29 Μαρτίου 1430 Η τελευταία Άλωση. Η συμβασιλεύουσα στα χέρια του σουλτάνου και εξής Νέα εποχή στα αποκαΐδια. Μετά από μία μεγάλη πυρκαγιά, Έλληνες, Οθωμανοί, κι Εβραίοι χτίζουν τα σπίτια τους σε χωριστές γειτονιές. 36

37 Με το βλέμμα στη θάλασσα. Γκρεμίζονται το θαλάσσιο και το ανατολικό τείχος, δημιουργείται η προκυμαία και κατασκευάζεται η μεγάλη παραλιακή λεωφόρος Μια ευτυχής παράδοση. Οι Οθωμανοί παραδίδουν την πόλη χωρίς μάχη στον ελληνικό στρατό Από την «πυρκαγιά του αιώνος» στην πόλη-εργοτάξιο. Η παλιά Θεσσαλονίκη στις φλόγες, η νέα γεννιέται μέσα από τις στάχτες σε σχέδια του σπουδαίου πολεοδόμου Ερνέστ Εμπράρ Με το βλέμμα στο μέλλον. Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο και ξεκινά η Διεθνής Έκθεση όπου χτυπά η καρδιά του εμπορίου και των εξελίξεων Νέες διαδρομές. Διαμορφώνεται και επεκτείνεται η νέα παραλία με λεωφορεία αντί τραμ Μία σημαντική επέτειος. Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει χρόνια ιστορίας Στο κέντρο ο πολιτισμός. Η Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Πολλά δημόσια κτίρια επισκευάζονται και χρησιμοποιούνται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. 1888, 1893 Νέες εποχές, νέα μεταφορικά μέσα. Η Θεσσαλονίκη συνδέεται με το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρώπης. Στην κυκλοφορία τραμ που τα έσερναν άλογα «Πρωτεύουσα των προσφύγων». Η πόλη γίνεται καταφύγιο για χιλιάδες διωγμένους Μικρασιάτες «Ο μεγάλος σεισμός». Η πόλη μετράει ξανά τις πληγές της Μαύρες σελίδες πολέμου. Η πόλη κάτω από γερμανική κατοχή, οι Εβραίοι ξεριζώνονται σχεδόν στο σύνολό τους Ένας αιώνας σύγχρονης ζωής. Επέτειος των εκατό χρόνων από την Απελευθέρωση, η Θεσσαλονίκη τη γιορτάζει πανηγυρικά Υπόγειες διαδρομές. Αρχίζουν τα έργα για την κατασκευή του μετρό. 37

38 Επιλεγμένη βιβλιογραφία και δικτυογραφία Βιβλιογραφία Αδάμ - Βελένη Π., Μακεδονία - Θεσσαλονίκη μέσα από τις εκθέσεις του Αρχαιολογικού Μουσείου, Αθήνα 2009 Αδάμ - Βελένη Π., Θεσσαλονίκη, νεράιδα, βασίλισσα, γοργόνα. Αρχαιολογική περιδιάβαση από την προϊστορία έως την ύστερη αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 2001 Αδάμ - Βελένη Π., «Ελληνιστικά στοιχεία από ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη», To Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 3, 1989, Βελένης Γ. Μ., Τα τείχη της Θεσσαλονίκης. Από τον Κάσσανδρο ως τον Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη 1998 Γκαλά Γεωργιλά Ε. (επιμ.), Η πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη. Ο χώρος, οι άνθρωποι, η ιστορία, Θεσσαλονίκη 2008 Γραμμένος Δ. Β. (επιμ.), Ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη [Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αρ. 1], Θεσσαλονίκη 2003 Δημητριάδης Β., Τοπογραφία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας [Μακεδονική Βιβλιοθήκη, αρ. 61], Θεσσαλονίκη 2008 Η Θεσσαλονίκη και ο ευρύτερος χώρος. Παρελθόν-παρόν-μέλλον. Πανελλήνιο συνέδριο, Θεσσαλονίκη 28 Φεβρουαρίου - 2 Μαρτίου 2003 [Μακεδονική Βιβλιοθήκη, αρ. 97], Θεσσαλονίκη 2005 Καλαμαρά Π. (επιμ.), Οικείες ιστορίες. Διαχρονικές αφηγήσεις οικιστικής αρχιτεκτονικής και οικογενειακού βίου, Αθήνα 2008 Καλογήρου Ν. Σ., Αρχιτεκτονική και πολεοδομία στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη 1989 Μαρκή Ε., «Η χωροθέτηση της ελληνιστικής και ρωμαϊκής ακρόπολης της Θεσσαλονίκης. Στοιχεία εντοπισμού», στο Αδάμ - Βελένη Π., Τζαναβάρη Κ. (επιμ.), Δινήεσσα. Τιμητικός τόμος για την Κατερίνα Ρωμιοπούλου [Έκδοση Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, αρ. 18], Θεσσαλονίκη 2012, Μισαηλίδου - Δεσποτίδου Β. (επιμ.), Θεσσαλονίκη. Η κρυμμένη πόλη. Αρχαιότητες διατηρημένες σε υπόγεια, Θεσσαλονίκη 2012 Ναρ Α. Λ., Θεσσαλονίκη Το μέλλον του παρελθόντος. Μια διαφορετική αφήγηση της ιστορίας, Αθήνα 2011 Tσακτσίρα Λ. κ.ά., Θεσσαλονίκη. Η πόλη και τα μνημεία της, Θεσσαλονίκη 2003 Τσανανά Α., Επταπύργιο. Η ακρόπολη της Θεσσαλονίκης, Αθήνα 2001 Χασιώτης Ι. Κ. (επιμ.), Θεσσαλονίκη. Ιστορία και πολιτισμός, Θεσσαλονίκη 1997 Mazower M., Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων. Χριστιανοί, μουσουλμάνοι και Εβραίοι , Αθήνα 2006 Tourta A., «Thessalonike», στο Albani J., Chalkia E. (επιμ.), Heaven and Earth. Cities and Countryside in Byzantine Greece, Αθήνα 2013, Vitti Μ., Η πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης, από την ίδρυσή της έως τον Γαλέριο, Αθήνα 1996 Δικτυογραφία (τελευταία πρόσβαση 27/5/2015) Καραδήμου - Γερόλυμπου Α., Η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του Ένα ορόσημο στην ιστορία της πόλης και στην ανάπτυξη της ελληνικής πολεοδομίας, Θεσσαλονίκη Κουρκουτίδου - Νικολαϊδου Ε., Τούρτα Α., Περίπατοι στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη, Αθήνα 1997

Α ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΙ ΔΗΜΟΤΕΣ ΞΕΝΑΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥΣ

Α ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΙ ΔΗΜΟΤΕΣ ΞΕΝΑΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥΣ Α ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΙ ΔΗΜΟΤΕΣ ΞΕΝΑΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥΣ NOEΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ, 2016 Η πόλη γεννήθηκε πριν 2300 χρόνια στο μυχό του Θερμαϊκού κόλπου, σαν από μια άλλη μήτρα. Στην πορεία 24 αιώνων αδιάλειπτης ζωής,

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση 18.000 τ.μ. B 11 Βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Αρχικές Σκέψεις Πόσο καλά γνωρίζουμε την πόλη μας; Πόσο καλά ξέρουμε την

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση.000 τ.μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Δήμος Θεσσαλονίκης: «Γνωρίζω και Μαθαίνω την Πόλη μου» Πέμπτη, 08 Νοέμβριος :32

Δήμος Θεσσαλονίκης: «Γνωρίζω και Μαθαίνω την Πόλη μου» Πέμπτη, 08 Νοέμβριος :32 Ο Δήμος Θεσσαλονίκης διοργανώνει το φθινοπωρινό κύκλο δωρεάν ξεναγήσεων με τίτλο «Γνωρίζω και Μαθαίνω την Πόλη μου».βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι η ανάδειξη και η προβολή των μοναδικών μνημείων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ & ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ & ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ON SALONICA SOCCER CUP ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ & ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΑΨΙΔΑ ΤΟΥ ΓΑΛΕΡΙΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΚΑΣΤΡΑ & ΤΕΙΧΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ ΒΕΡΓΙΝΑ Μπείτε στην Pentagon... ταξιδέψτε

Διαβάστε περισσότερα

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Σπάνια έχει κάποιος την ευκαιρία να διαβεί 2400 χρόνια ιστορίας, συγκεντρωµένα σε µια έκταση 58,37 εκταρίων που περικλείεται ανάµεσα στα τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης. Έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

Η ύδρευση της Θεσσαλονίκης σε ταχυδρομικά δελτάρια του 20 ου αι.

Η ύδρευση της Θεσσαλονίκης σε ταχυδρομικά δελτάρια του 20 ου αι. Η ύδρευση της Θεσσαλονίκης σε ταχυδρομικά δελτάρια του 20 ου αι. Η Θεσσαλονίκη υδρευόταν κυρίως από τις πηγές στο Χορτιάτη, το Ρετζίκι και τη Σταυρούπολη. Μέσα στην πόλη υπήρχαν επίσης πηγάδια, δεξαμενές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού για την Αθήνα του 2 ου αιώνα μ.χ Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο Ελεύθερη πρόσβαση Ώρες λειτουργίας του Μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς

Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς 09/03/2019 Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς / Παιδεία και Πολιτισμός Στις διαλέξεις του, ο αναπληρωτής καθηγητής Κοιτασματολογίας- Γεωχημείας του ΑΠΘ, Βασίλειος

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY

ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY ΠΕΡΙΓΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY Αξιότιμοι συνεργάτες. Το Ραδιοταξί Taxiway με στόλο 1200 συμβατικά ταξί, 2 ειδικά διαμορφωμένα ταξί α.μ.ε.α και ένα 9θέσιο ιδιόκτητο πολυτελές ταξί, αποτελεί τη μεγαλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Ερευνητική έκθεση Τη φετινή χρονιά κληθήκαμε να κάνουμε μια εργασία σχετικά με τις γειτονίες της Μυτιλήνης. Η μελέτη μας ήταν κυρίως πάνω σε θέματα αρχιτεκτονικής, γεωγραφικής

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν 19 Ιανουαρίου 2017 Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν Επιστήμες / Ιστορία / Μουσεία Το Μουσείο της Ακρόπολης τιμά την επέτειο των 1900 χρόνων από την άνοδο στο θρόνο του φιλαθήναιου

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Θεσσαλονίκη αποτελούσε και αποτελεί «σταυροδρόμι» πολιτισμών Ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της αποτελούνταν από τους Εβραίους: ΕΤΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΒΡΑΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ Μια πολύπαθη Ιστορία κουβαλάει στους πέτρινους τοίχους του το κατ εξοχήν σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένας Πύργος

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακρωτήρι Το Ακρωτήρι της Θήρας είναι ο σημαντικότερος προϊστορικός οικισμός των Κυκλάδων. Διατηρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

«Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» Βυζαντινός Περίπατος

«Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» Βυζαντινός Περίπατος Πολιτιστικό πρόγραμμα: «Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» 14ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης, σχολικό έτος 2013 14, υπεύθυνη καθηγήτρια: Όλγα Ευσταθίου Βυζαντινός Περίπατος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης 1ης Διαδρομής Μονή Βαλτάδων Ναός Οσίου Δαυίδ Βυζαντινό Λουτρό Ναός Αγίου Νικολάου (Ορφανού) Ναός Αγίου Παντελεήμονα Ναός Σωτήρως Χριστός Ροτόντα Παλιά Πόλη,Κάστρα 2ης

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. 1 ο ΕΠΑΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. 1 ο ΕΠΑΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1 ο ΕΠΑΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ 2013-2014 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που τα μνημεία της και τα ερείπια

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο

Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο Η Λίνδος απέχει 50 χλμ. νότια από την πόλη της Ρόδου. Ο οικισμός διατηρεί το χρώμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Κυρίαρχο στοιχείο ο ρομαντισμός, που καταλαμβάνει τον επισκέπτη, μόλις φθάσει στο

Διαβάστε περισσότερα

SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria

SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria SOU ZHELEZNIK Stara Zagora, Bulgaria Η Στάρα Ζαγόρα είναι είναι η έκτη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας και ένα σημαντικό οικονομικό κέντρο της χώρας. Είναι γνωστή ως πόλη των ίσιων δρόμων, των φλαμουριών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες μας.

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες μας. ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Λεμεσός, πόλη μας αγαπημένη. Η πόλη που γεννηθήκαμε, η πόλη που μεγαλώνουμε. Πόλη που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού.

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. 1 Περιεχόμενα: Εισαγωγή σελ.3 Ιστορική αναδρομή σελ.4 Περιγραφή του χώρου σελ.5-7 Βιβλιογραφία σελ.8 Παράρτημα σελ.9-10 2 Εισαγωγή. Στο κέντρο της Λεμεσού υπάρχει το Κάστρο

Διαβάστε περισσότερα

Το καράβι της Κερύνειας

Το καράβι της Κερύνειας Το καράβι της Κερύνειας Το αρχαίο Καράβι της Κερύνειας Το 300π.Χ. το αρχαίο εμπορικό πλοίο ξεκινούσε από τη Σάμο απ όπου φόρτωσε κρασί. Αφού πέρασε από τα νησιά Κω και Ρόδο και πήρε αμφορείς ταξίδευε προς

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης»

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» «Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» Μαρία Μπαλάσκα & Ιωάννα Ραβάνη, μέλη της Π.Ο. του ΚΠΕ Καλαμάτας Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, επηρεάζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με. στo ρωμαϊκό ωδείο της Κω

Ακολούθησέ με. στo ρωμαϊκό ωδείο της Κω Ακολούθησέ με στo ρωμαϊκό ωδείο της Κω Εικ. 1 Αεροφωτογραφία του ωδείου. Κως, ένα νησί με θαυμαστή ιστορία Ένα από τα πιο όμορφα νησιά των Δωδεκανήσων τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τα μνημεία

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος 1. Η μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας Η τεράστια αυτή πυραμίδα είναι το αρχαιότερο από τα εφτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, αλλά είναι το μόνο που διασώζετε 4.000χ.Όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

Ο τόπος µας. Το σχολείο µας. Πολιτισµός. Η τάξη µας

Ο τόπος µας. Το σχολείο µας. Πολιτισµός. Η τάξη µας Ο τόπος µας Το σχολείο µας Πολιτισµός Η τάξη µας Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ Ανάµεσα στις ακτές του νοµού Μαγνησίας και τη Σκόπελο και απέναντι από το Πήλιο, βρίσκεται η Σκιάθος, ένα νησί µε έκταση 48 τετραγωνικά χιλιόµετρα.

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία αγγελίδου. το βυζάντιο σε έξι χρώματα. χ ρ υ σ ο. eikonoγραφηση. κατερίνα βερουτσου

Μαρία αγγελίδου. το βυζάντιο σε έξι χρώματα. χ ρ υ σ ο. eikonoγραφηση. κατερίνα βερουτσου Μαρία αγγελίδου χ ρ υ σ ο το βυζάντιο σε έξι χρώματα eikonoγραφηση κατερίνα βερουτσου «Ένας Θεός στον ουρανό, ένας βασιλιάς στη γη: ένας αυτοκράτορας. Και μια πόλη ολόλαμπρη, απ το χρυσάφι ολολαμπρότερη».

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΑΞΗ Ε Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 4/12/2015 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Η Ακρόπολη Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά

Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά ΣΤΑΔΙΟ ΖΑΠΠΕΙΟ 2 ΙΕΡΟΟΛΥΜΠΙΟΥΔΙΟΣΚΑΤΒΑΛΑΝΕΙΟΤΡΟΛΥΜΠΙΑΓΗΤΟΖΠΥΛΗΑΔΡΙΑΝΟΥΜΠΕΠΙΔΕΛΦΙΝΙΩΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΒΕΑΤΟΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑΣΥΖΠΥΡΡΑΠΟΡΘΗΣΕΑΣΧΡΥΣΕΛΕΦΑΝΤΙΝΟΑΓΑΛΜΑΙΛΙΣΣΟΣΟΡΑΣΤΥΠΟΚΕΚΙΟΝΕΣΙΡΙΚΕΤΗΡΙΑΚΛΑΔΟΣΥΒΟΤΕΜΕΝΟΣΑΝΤΑΨΙΔΑΜΕΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣΩΚΕΒΑΛΕΡΙΑΝΟΣΓΑΔΕΛΦΙΝΙΟΣΑΠΟΛΛΩΝΑΣΜοτΕιΝΟΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣΤΥΡΚΡΟΝΟΣΗΡΕΑΠΥΡΝΕΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΕΩΡΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Για να γνωρίσει κάποιος τα Μετέωρα και να βιώσει τη μαγεία του πέτρινου δάσους, ο καλύτερος και μοναδικός τρόπος είναι να πεζοπορήσει ανάμεσα στους Μετεωρίτικους πύργους

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδεση με τη ΣΧΟΛΙΚΉ ύλη ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ εκπαίδευσης

Σύνδεση με τη ΣΧΟΛΙΚΉ ύλη ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ εκπαίδευσης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Σύνδεση με τη ΣΧΟΛΙΚΉ ύλη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ POWER RANGERS Δήμητρα Κίμογλου Μυρτώ Κώστα Θανάσης Πάσσαρης Οδυσσέας Κοντοπούλης 1. Χάρτης τη Πόλης της Θεσσαλονίκης 2. Ο Ναός της Αχειροποίητου

Διαβάστε περισσότερα

1805 Άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό (σχέδιο)

1805 Άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό (σχέδιο) 1805 Άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό (σχέδιο) 1810 Άποψη της Αθήνας από τον Λυκαβηττό (σχέδιο) 1821 (περίπου) Σχέδιο της εποχής 1825 Αθηναίοι μπροστά από τον Παρθενώνα 1835 Πανοραμική άποψη 1837 Άποψη

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017 Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΓΙΑΤΗΧΑΛΚΙΔΑ. γενικά: πρωτεύουσα ν.ευβοίας 80 χλμ από την Αθήνα 53.584 κάτοικοι επίσημα

Β. ΓΙΑΤΗΧΑΛΚΙΔΑ. γενικά: πρωτεύουσα ν.ευβοίας 80 χλμ από την Αθήνα 53.584 κάτοικοι επίσημα Η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΠΑΛΟΓΟΥ ΣΟΦΙΑ A. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείμενο: Χαλκίδα Στόχος: μελέτη του θαλάσσιου μετώπου Μέθοδοι επεξεργασίας: βιβλιογραφία-διαδίκτυο αεροφωτογραφίες

Διαβάστε περισσότερα

43378.JPG. Παλαιά παραλία. 43380.JPG 43379.JPG 43382.JPG. Πορτρέτο στρατιωτικού. Στιγμιότυπο σεπεριοχή της Θεσσαλονίκης. 43383.JPG 43386.JPG 43384.

43378.JPG. Παλαιά παραλία. 43380.JPG 43379.JPG 43382.JPG. Πορτρέτο στρατιωτικού. Στιγμιότυπο σεπεριοχή της Θεσσαλονίκης. 43383.JPG 43386.JPG 43384. 43375.JPG Παλαιά παραλία. 43377.JPG Παλαιά παραλία. 43378.JPG Παλαιά παραλία. 43379.JPG 43380.JPG Πορτρέτο στρατιωτικού. 43382.JPG Στιγμιότυπο σεπεριοχή της Θεσσαλονίκης. 43383.JPG Άποψη του Λευκού Πύργου.

Διαβάστε περισσότερα

Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη

Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη Σαββατοκύριακο στη Ημέρες Ταξιδιού 2 2 μέρες πλούσιας δόσης ς! Από: Christina Koraki ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙΟΥ Μέρα 1 2. Λευκός Πύργος 3. Αρχαιολογικό Μουσείο ς Πολιτισμός/Μουσεία 4. Αγία Σοφία Πολιτισμός/Εκκλησίες

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος ΑΠΛΟΤΗΤΑ και ΜΕΓΑΛΕΙΟ... Στο θέατρο τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται με τον καλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Ε ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Σελίδα 1 Κωνσταντινούπολη Η ξακουστή και δοξασµένη πολιτεία, µε τη λαµπρή, χιλιόχρονη ιστορία, που για δέκα αιώνες δέσποζε πρωτεύουσα της

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με. στο ρωμαϊκό ωδείο της Θεσσαλονίκης

Ακολούθησέ με. στο ρωμαϊκό ωδείο της Θεσσαλονίκης Ακολούθησέ με στο ρωμαϊκό ωδείο της Θεσσαλονίκης Η πόλη και η ιστορία της Θεσσαλονίκη, πόλη με δυναμικό παρόν και παρελθόν που μετρά ήδη είκοσι τρεις αιώνες ζωής. Η θέση της και το λιμάνι της την ανέδειξαν

Διαβάστε περισσότερα

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Θεατρικές Παραστάσεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου Λήμνος, Λέσβος, Χίος Καλοκαίρι 2014 «Ένα τραγούδι γυρεύουμε. Το τραγούδι των τραγουδιών καρτερούμε. Το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΜΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 3 0 ΓΕΛ. ΕΥΟΣΜΟΥ Β 6 ΜΕΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η Θεσσαλονίκη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Αποτελεί έδρα της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΊΑ χρώματα. Μικρά μυστικά τέχνης

ΑΡΧΑΊΑ χρώματα. Μικρά μυστικά τέχνης ΑΡΧΑΊΑ χρώματα Μικρά μυστικά τέχνης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ»

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ,,^ -^,;-,..:..,, : χ λ κ«:! «e.«?s"'h. ΗΗΗΜΗΗΒ ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙΜΑΡΑ Τα καινούρια προγράμματα του Τμήματος Εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Η 1η διαδρομή που ακολουθήσαμε 2η Όσιος Δαβίδ Μονή Βλατάδων Κάστρα Άγιος Νικόλαος Ορφανός Ναός του Σωτήρος Ροτόντα Άγιος Παντελέημονας Μονή Βλατάδων H Μονή Βλατάδων ή

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού"

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού" Περιοχές αρχαιοτήτων κλασική περίοδος ελληνιστική ρωμαϊκή περιόδος μεσαιωνική περίοδος νεοκλασσική περίοδος Η θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ»

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» Εικόνα 1.Διαδρομή προς το Καστέλλι Το Καστέλλι (Τοπική Κοινότητα Καστελλίου Φουρνής) βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στην περιφέρεια της

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με. στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας

Ακολούθησέ με. στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Ακολούθησέ με στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Ακολούθησέ με στο αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Εικ. 1 Το θέατρο της Σικυώνας με θέα προς τον Κορινθιακό κόλπο. Προγραμματίζοντας μια εκπαιδευτική εκδρομή στο

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδεση με τη σχολική ύλη πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Σύνδεση με τη σχολική ύλη πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΙ ΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΡΧΙΟΤΗΤΩΝ ΚΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΜΜΤΩΝ ΚΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΣ Εικόνες Βυζαντίου Σύνδεση με τη σχολική ύλη πρωτοβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Επίσκεψη στο μαντείο της Δωδώνης Πώς έβλεπαν το μέλλον οι αρχαίοι; Πώς λειτουργούσε το πιο αρχαίο μαντείο της Ελλάδας; Τι μορφή, σύμβολα και ρόλο είχε ο κύριος θεός του, ο Δίας; Τι σημασία είχαν εκεί οι

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

βρίσκονται τα βοηθητικά δωμάτια και δύο σουίτες. Η μια του προέδρου, όταν μένει σε αυτό, και η άλλη του εκάστοτε υπουργού Μακεδονίας Θράκης, όταν

βρίσκονται τα βοηθητικά δωμάτια και δύο σουίτες. Η μια του προέδρου, όταν μένει σε αυτό, και η άλλη του εκάστοτε υπουργού Μακεδονίας Θράκης, όταν ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Η Καλαμαριά είναι περιοχή και ομώνυμος Δήμος της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος της πόλης και η περίμετρός της βρέχεται κατά τα 2/3 από θάλασσα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ»

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Ομάδα Εργασίας: Κόντου Χριστίνα, Λαζαρίδης Χριστόφορος, Μπουλταδάκη Άννα, Πάσχου Μαρία, Παυλίδου Ιωάννα, Τσιολάκη Φανή ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Η περιοχή μελέτης ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιοποίηση, επεξεργασία, προσθήκες, χαρτογραφικό υλικό: Αρχείο Πανοράματος (http://www.apan.gr) Απρίλιος 2014

Ψηφιοποίηση, επεξεργασία, προσθήκες, χαρτογραφικό υλικό: Αρχείο Πανοράματος (http://www.apan.gr) Απρίλιος 2014 Από τα Θρακικά τ. 25 (1956) σσ. 149-158 Άρθρο του Γεώργιου Μαμέλη για την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ξαμίλι ή Εξαμίλιον, ένα μικρό ελληνικό χωριό της Ανατολικής Θράκης / Ευρωπαϊκής Τουρκίας. Ψηφιοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας H ιστορία του κάστρου της Πάτρας Από την Αρχαιότητα μέχρι την Α' περίοδο Τουρκοκρατίας Μία εργασία της ομάδας Γ (Αβούρης Ε, Γεωργίου Ν, Καρατζιάς Γ, Παπατρέχας Ι) Το κάστρο βρίσκεται στα νότια της Ελλάδας,

Διαβάστε περισσότερα

Από τα παιδιά της Β 2

Από τα παιδιά της Β 2 Από τα παιδιά της Β 2 Γιαλούσα Η Γιαλούσα βρίσκεται στην Καρπασία. Είναι κοντά στο Μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα. Το χωριό οφείλει το όνομα του στη θέση του, που είναι δίπλα από τη θάλασσα. Οι κάτοικοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΒΟΛΟΣ 2011 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Το αρχαίο θέατρο Φθιωτίδων Θηβών

Διαβάστε περισσότερα

Η Πόλη έξω από τα Â Ë

Η Πόλη έξω από τα Â Ë Η Πόλη έξω από τα Â Ë Είναι τόσα πολλά αυτά που έχει να κάνει και να δει ο επισκέπτης της Πόλης της Ρόδου, τόσες πολλές οι επιλογές που σίγουρα δεν θα πλήξει. Μέρες ολόκληρες θα µπορούσε κανείς να περάσει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ (Κ.Π.Ε. Μολάων) Κάστρο: Ο τόπος το ορίζει και ο άνθρωπος το χτίζει Ιδρύθηκε με την 134788/Γ7 της 23-9-2009 απόφαση του ΥΠΕΠΘ ως Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Συνεχίζει

Διαβάστε περισσότερα