ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ. Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ

Transcript

1 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ

2 ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΑ Ασθένειες της μηλιάς, αχλαδιάς και μεσπιλιάς Υπάρχουν σε όλες τις περιοχές του κόσμου όπου καλλιεργούνται μηλοειδή Καταστρεπτικές ιδιαίτερα σε χώρες με ψυχρό και υγρό καιρό την άνοιξη και το καλοκαίρι

3 ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ Προσβάλλει φύλλα, άνθη και καρπούς Στη χώρα μας είναι επίσης γνωστό με το όνομα «μουντζούρα» ή «βούλα»

4 Συμπτώματα Στα φύλλα: κηλίδες με σχήμα κυκλικό και χρώμα λαδί Αργότερα σκουραίνουν και η επιφάνειά τους μοιάζει βελούδινη

5 Συμπτώματα

6 Συμπτώματα Στους καρπούς: κηλίδες με βελούδινη επιφάνεια Αργότερα συνενώνονται, σχίζονται και έχουν φελλώδη εμφάνιση

7 Συμπτώματα Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ

8 Συμπτώματα

9 Συμπτώματα

10 Συμπτώματα Μολύνσεις μόλις πριν από τη συγκομιδή εξελίσσονται με αργό ρυθμό μέσα στους ψυκτικούς χώρους σε μικρές πολυάριθμες κηλίδες

11 Παθογόνο αίτιο Κλάση: Ascomycetes Venturia inaequalis Ατελ. Fusicladium dendriticum syn. Spilocaea pomi

12 Παθογόνο αίτιο Το μυκήλιο αναπτύσσεται ανάμεσα στην εφυμενίδα και την επιδερμίδα (εφυμενίδωση) και βγάζει προς τα έξω κονίδια που δίνουν τη βελούδινη όψη στις κηλίδες

13 Παθογόνο αίτιο Κατά τη νέκρωση του φύλλου το μυκήλιο εισχωρεί βαθύτερα και σχηματίζει κάτω από την επιδερμίδα ψευδοθήκια με πολυάριθμους ασκούς που περιέχουν ασκοσπόρια

14 Παθογόνο αίτιο Διαχειμάζει στα προσβεβλημένα πεσμένα φύλλα ως μυκήλιο Το μυκήλιο κατά τη διάρκεια του χειμώνα παράγει ασκοσπόρια

15 Εξέλιξη ασθένειας - επιδημιολογία Ασκοσπόρια πραγματοποιούν τις πρωτογενείς μολύνσεις Στις νέες κηλίδες την άνοιξη παράγονται κονίδια σε αλλεπάλληλες γενεές που πραγματοποιούν δευτερογενείς μολύνσεις

16 Κύκλος της ασθένειας φθινόπωρο

17 Ανάπτυξη επιδημίας 1) Ευπαθής ποικιλία 2) Άφθονο μόλυσμα στα πεσμένα φύλλα (άφθονες περσινές προσβολές-κηλίδες) 3) Παραγωγή και ωρίμανση ασκοσπορίων (πρωτογενούς μολύσματος) 4) Πρωτογενείς μολύνσεις 5) Παραγωγή κονιδίων (δευτερογενούς μολύσματος) 6) Δευτερογενείς μολύνσεις

18 Πρωτογενείς μολύνσεις Πότε θα ωριμάσουν τα ασκοσπόρια;;; Πότε θα απελευθερωθούν;;;; Στη χώρα μας συμβαίνει από Φεβρουάριο ως και το Μάιο με δύο μέγιστα: α. στο στάδιο της «πλήρους άνθησης» β. στο στάδιο «καρπιδίου»

19 Πρωτογενείς μολύνσεις Άρα διαθέσιμο μόλυσμα θα υπάρχει από την εποχή της έκπτυξης των οφθαλμών και για όλη την άνοιξη Συνεπώς πρωτογενείς μολύνσεις γίνονται με την έναρξη της νέας βλάστησης

20 Πρωτογενείς μολύνσεις Ο αριθμός των μολύνσεων εξαρτάται άμεσα από: το επίπεδο της προσβολής της προηγούμενης χρονιάς το βαθμό ωριμότητας των απελευθερούμενων ασκοσπορίων (συνθήκες χειμώνα-κυρίως βροχή)

21 Πρωτογενείς μολύνσεις Ώριμα ασκοσπόρια είναι διαθέσιμα κατά την εμφάνιση της πράσινης κορυφής Στη συνέχεια ο αριθμός τους αυξάνεται ραγδαία με την αύξηση και των θερμοκρασιών που επικρατούν που ευνοούν τη βλάστησή τους αλλά και τη βλάστηση του δέντρου Τα περισσότερα ασκοσπόρια έχουν ωριμάσει με το τέλος της άνθησης Μεταφορά ασκοσπορίων με τα ρεύματα του αέρα

22 Ευνοϊκές συνθήκες για τις πρωτογενείς μολύνσεις Τα ώριμα ασκοσπόρια ελευθερώνονται σε βροχερές περιόδους και βλαστάνουν πάνω σε βρεγμένες επιφάνειες Κατά τη διάρκεια της ημέρας η απελευθέρωση ξεκινάει μισή ώρα μετά την έναρξη της βροχής και διαρκεί για 3-6 ώρες. Αν η βροχή συμβεί τη νύχτα η απελευθέρωση των σπορίων ξεκινάει με το φως της ημέρας

23 Ευνοϊκές συνθήκες για τις πρωτογενείς μολύνσεις Απαιτούνται άφθονες βροχές Μέση τιμή θερμοκρασίας Απαιτούμενος χρόνος ύγρανσης φύλλων σε ώρες Απαιτούμενος χρόνος για εμφάνιση κηλίδων σε ημέρες Εύρος θερμοκρασίας 0,5-32 ο C άριστη= ο C SOS! SOS! SOS! Οι θερμοκρασίες που επικρατούν καθορίζουν το χρόνο που χρειάζεται να υπάρχει υγρασία (βροχή)

24 Δευτερογενείς μολύνσεις Οι πρωτογενείς μολύνσεις από ασκοσπόρια συνήθως έχουν ως αποτέλεσμα 1-2 κηλίδες ανά φύλλο που εμφανίζονται κατά το τέλος της άνθησης. Είναι όμως καίριας σημασίας η αντιμετώπισή τους Οι δευτερογενείς μολύνσεις από κονίδια συνήθως δίνουν πολυάριθμες κηλίδες που καλύπτουν φύλλα και καρπούς. Ειδικά στους καρπούς προκύπτουν πολλές κηλίδες που συνενώνονται καθώς αυτοί δέχονται μολύσματα από τα παρακείμενα φύλλα. Είναι πιο δύσκολη η αντιμετώπισή τους

25 Ευνοϊκές συνθήκες για τις δευτερογενείς μολύνσεις Χρόνος εμφάνισης κονιδίων: τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου Εξαρτάται από τη θερμοκρασία: Άριστη = ο C Ελευθέρωση κονιδίων με βροχή Σε άριστη θερμοκρασία νέα γενιά κονιδίων σε 8 ημέρες Σε κάθε νέα κηλίδα παράγονται δεκάδες χιλιάδων κονίδια, συνεπώς επαναλαμβανόμενες δευτερογενείς μολύνσεις οδηγούν σε επιδημία

26 Ευπάθεια ιστών μηλιάς Η ένταση της προσβολής επηρεάζεται από την ηλικία των φύλλων και των καρπών. Οι νεαροί ιστοί είναι πιο ευπαθείς Τα φύλλα είναι πολύ ευπαθή 1-5 μέρες μετά την πλήρη έκπτυξη και γίνονται ανθεκτικά με την οριστικοποίηση της αύξησής τους Οι καρποί είναι πολύ ευπαθείς περίπου μέχρι 3-4 εβδομάδες μετά την πτώση των πετάλων αλλά σε περίπτωση βροχοπτώσεων οι μολύνσεις συνεχίζονται Για σημαντική προσυλλεκτική μόλυνση απαιτούνται 48 ώρες βροχής ακριβώς πριν τη συγκομιδή

27 Αντιμετώπιση Βασίζεται στη μείωση του πρωτογενούς ή δευτερογενούς μολύσματος 1. μειώνοντας το ίδιο το μόλυσμα 2. αλλοιώνοντας τις συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη του μολύσματος

28 Αντιμετώπιση Αντιμετώπιση των ασθενειών δεν είναι απλά η εφαρμογή κάποιων ψεκασμών

29 Αντιμετώπιση είναι το σύνολο των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την αποτελεσματική και οικονομική αντιμετώπιση των ασθενειών

30 Αντιμετώπιση Προληπτικά μέτρα 1. Να αποφεύγεται εγκατάσταση του μηλεώνα σε υγρές περιοχές 2. Ανθεκτικές ποικιλίες. Οι παραγωγοί που ενδιαφέρονται για άσκηση βιολογικής καλλιέργειας θα πρέπει να τις συμπεριλάβουν. Οι ποικιλίες θα πρέπει προηγουμένως να ελέγχονται πριν την είσοδό τους σε μία περιοχή δεδομένου ότι ο μύκητας διαθέτει διαφορετικές φυλές 3. Επιμελημένο κλάδεμα που να διευκολύνει τον αερισμόστέγνωμα των δέντρων και την καλή κάλυψη με το ψεκαστικό υγρό 4. Ισορροπημένη λίπανση, αποφυγή της υπερβολικής αζωτούχου

31 Ευπαθείς ποικιλίες Bellflower Blushing Gold Fuji Gala Golden Delicious Granny Smith Gravenstein Grimes Ida Red Jonathan Monroe Mutsu Paula Red Red Delicious Rome Beauty Stayman Winesap Ανθεκτικές ποικιλίες Easy-Gro Enterprise Florina Freedom Goldrush Jon Grimes Jonafree Liberty Mac-free Prima Priscilla Pristine Redfree Sir Prize Spigold Williams Pride

32 Αντιμετώπιση Προληπτικά μέτρα (συνέχεια) 5. SOS!!! Απομάκρυνση πεσμένων φύλλων. Βαθύ παράχωμα των φύλλων στο έδαφος του δενδροκομείου

33 Μεταχείριση φύλλων Ψεκασμός των φύλλων με κτηνοτροφική ουρία (FEED GRADE) λίγο πριν την πτώση τους το φθινόπωρο με σκοπό την ταχύτερη αποδόμησή τους Δοσολογία σε πλήρως ανεπτυγμένα δέντρα: 18 kg ουρία σε σε 380 lt νερού για 1 στρέμμα

34 Μεταχείριση φύλλων Ο ψεκασμός των φύλλων με ουρία μειώνει το διαθέσιμο πρωτογενές μόλυσμα κατά 50% Συνδυασμός ψεκασμού και απομάκρυνσης φύλλων οδηγεί σε μείωση της τάξης του 90%

35 Αντιμετώπιση Προληπτικά μέτρα 6. Προστατευτικοί ψεκασμοί ενδεικτικά και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Προτείνονται 1 ος. Στάδιο της «πράσινης κορυφής» 2 ος. Στάδιο της «ρόδινης κορυφής» 3 ος. Στάδιο της πτώσης των πετάλων 4 ος. Στάδιο «καρπιδίου» 5 ος ημέρες αργότερα

36 Χημική αντιμετώπιση Οι ψεκασμοί είναι απαραίτητοι αν βρέχει και αναμένεται οι φυτικές επιφάνειες να είναι βρεγμένες τουλάχιστον για 9 ώρες Η παρεμπόδιση των πρωτογενών μολύνσεων είναι το πιο σημαντικό βήμα για την επιτυχή αντιμετώπιση των μολύνσεων στους καρπούς. Ακόμα και ένας μικρός αριθμός κηλίδων είναι αρκετός για να παραχθούν τεράστιοι αριθμοί κονιδίων Είναι πολύ δύσκολο να αποτραπούν οι δευτερογενείς μολύνσεις αν συμβούν οι πρωτογενείς μολύνσεις

37 Χημική αντιμετώπιση Ψεκασμοί κατά τη διάρκεια του ληθάργου είναι παντελώς άχρηστοι και δεν συνιστώνται. Οι ψεκασμοί εναντίον των πρωτογενών μολύνσεων γίνονται μεταξύ της πράσινης κορυφής μέχρι και ένα μήνα μετά την πτώση των πετάλων Αν ένα μήνα μετά την πτώση των πετάλων δεν παρατηρούνται μολύνσεις οι ψεκασμοί μπορούν να σταματήσουν εκτός εάν παρατείνεται η περίοδος των βροχοπτώσεων

38 Χημική αντιμετώπιση Στην πράσινη κορυφή το ποσοστό των ωρίμων ασκοσπορίων είναι μικρό. Επιτυχημένος έλεγχος των πρωτογενών μολύνσεων επιτρέπει τη μείωση των επεμβάσεων καθώς με την πάροδο του χρόνου μειώνεται ο αριθμός των ασκοσπορίων και ιστοί γίνονται πιο ανθεκτικοί

39 Χημική αντιμετώπιση Στις περισσότερες ποικιλίες μηλιάς απαιτούνται ψεκασμοί κάθε χρόνο Οι εφαρμογές μπορούν να διατηρηθούν στο ελάχιστο αν προγραμματιστούν με βάση τις καιρικές συνθήκες τη διαθεσιμότητα του μολύσματος την ευπάθεια της ποικιλίας και τα χαρακτηριστικά του κάθε μυκητοκτόνου

40 Χημική αντιμετώπιση Τα μυκητοκτόνα ελέγχουν την ασθένεια με διάφορους τρόπους μερικά είναι πιο αποτελεσματικά ως προστατευτικά, μερικά εφαρμόζονται μετά τη διαπίστωση των προσβολών άλλα αναστέλλουν την παραγωγή κονιδίων σε αναπτυγμένες κηλίδες Η πλήρης κατανόηση αυτών των μηχανισμών είναι πολύ σημαντική για τη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος του προγράμματος ψεκασμών

41 Χημική αντιμετώπιση Τα χαλκούχα είναι κατάλληλα μόνο για τους πρώτους ψεκασμούς καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση καφετιάσματος στους καρπούς (χημικό έγκαυμα της επιδερμίδας του καρπού)

42 Αντιμετώπιση Κατασταλτικά μέτρα Κατασταλτικοί ψεκασμοί για τη διακοπή της εξέλιξης της ασθένειας αφού επισημανθούν οι κρίσιμες περίοδοι μόλυνσης Απαιτούν καλή γνώση της επιδημιολογίας της ασθένειας, των συνθηκών της περιοχής και καλή οργάνωση

43 Πρόγραμμα RIMPRO Συμβουλευτικό δίκτυο για την καταπολέμηση του Φουζικλαδίου Marc Trapman

44 Πρόγραμμα RIMPRO Οι ψεκασμοί προγραμματίζονται με βάση την ευπάθεια της ποικιλίας, τις καιρικές συνθήκες και το διαθέσιμο μόλυσμα Δίνει τη δυνατότητα να καθοριστούν οι πιο επικίνδυνες περίοδοι για πρωτογενείς και δευτερογενείς μολύνσεις Αναφέρεται ότι στη Δανία τα έτη 2008, 2009 και 2010 οι προληπτικοί ψεκασμοί μειώθηκαν από 19 σε 4 (κατά 79%)

45 Εφαρμογή του RIMPRO στην Αλβανία Πίνακας 1. Ημερομηνίες ψεκασμών 2011 και 2012 Ψεκασμοί Σύμφωνα με το RIMPRO Συνηθισμένοι Ψεκασμοί ρουτίνας Ημερομηνία Μυκητοκτόνα Ημερομηνία Μυκητοκτόνα

46 Φουζικλάδιο αχλαδιάς Στους βλαστούς: εμφανίζονται φλύκταινες που διατηρούνται όλη τη διάρκεια του επόμενου χειμώνα Την αρχή της άνοιξης η εφυμενίδα της φλύκταινας σχίζεται και μοιάζει με μικρό έλκος Οι προσβεβλημένοι βλαστοί θα πρέπει να αφαιρούνται