συγκινεί και να αποτελεί σημείο αναφοράς με το μυστήριο, τη μαγεία και τη διάθεση για ζωντάνια. Διατηρώντας το χαρακτηριστικό των γυναικών, ώστε

Transcript

1 Το καρναβάλι αποτελεί, μια από τις αρχαιότερες γιορτές της Ελλάδος. Οι ρίζες του προέρχονται από τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του θεού Διονύσου. Σε διάφορες περιοχές της χώρας μας,γιορτάζουν μικροί και μεγάλοι αυτή τη γιορτή. Όλοι οι «καρναβαλιστές» είναι πλυμμηρισμένοι από συναισθήματα χαράς αλλά και ενθουσιασμού. Το πιο γνωστό έθιμο του καρναβαλιού είναι η Τσικνοπέμπτη. Η Tσικνοπέμπτη έχει ιδιαίτερο χρώμα στην Πάτρα, εξαιτίας της επιρροής του καρναβαλιού. Τη μέρα εκείνη χιλιάδες Πατρινοί στήνουν αυτοσχέδιες ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης. Παραδοσιακά και καρναβαλικά δρώμενα και μουσικές κομπανίες, ξέφρενο κέφι και αυθεντική σατιρική διάθεση συμπληρώνουν τη βραδιά της άφθονης ανεμελιάς και κεφιού. Το καρναβάλι γενικά είναι μια γιορτή, όπου η κάθε πόλη τη γιορτάζει με τα δικά της έθιμα και συγκεκριμένα με τον δικό της ξεχωριστό αλλά και παραδοσιακό τρόπο.το πιο διαδεδομένο καρναβάλι είναι το Πατρινό. Εκεί έχουμε το παραδοσιακό έθιμο, την κουλούρα. Το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Η πιο παραδοσιακή είναι τα Μπουρμπούλια. Η χρονολογία κατά την οποία ξεκίνησε η πραγματοποίηση της συγκεκριμένης εκδήλωσης παραμένει άγνωστη αλλά τοποθετείται μετά το 1872.Η ώρα πραγματοποίησής τους, παρείχε τη δυνατότητα στις γυναίκες να μπορούν να απουσιάζουν απ το σπίτι με διάφορα προσχήματα. Τα ήθη σήμερα ουδεμία σχέση έχουν με αυτά που επέβαλαν την καθιέρωση του εθίμου, ωστόσο εξακολουθεί και σήμερα ακόμη να

2 συγκινεί και να αποτελεί σημείο αναφοράς με το μυστήριο, τη μαγεία και τη διάθεση για ζωντάνια. Διατηρώντας το χαρακτηριστικό των γυναικών, ώστε αυτές να μην αναγνωρίζονται, σε αντίθεση με τους άντρες που απλώς είναι ντυμένοι «αστικά».τα Μπουρμπούλια αναγνωρίζουν την κυριαρχία της γυναίκας σε αυτό το παιχνίδι του καρναβαλικού φλερτ. Το έθιμο του καψίματος του Βασιλιά Καρνάβαλου συμβάλλει στη τελετή λήξης του Πατρινού Καρναβαλιού. Το βράδυ της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς, ο βασιλιάς καρνάβαλος καλείται να αποχαιρετήσει τους πιστούς του, ανανεώνοντας το ραντεβού τους για τον επόμενο χρόνο. Η καθιερωμένη συνάντηση των πληρωμάτων στην κεντρική προβλήτα του λιμανιού, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τον κρυμμένο θησαυρό, ο αποχαιρετισμός του Βασιλιά Καρνάβαλου, ο ασταμάτητος χορός και η πανδαισία πυροτεχνημάτων θα παραμένουν αναλλοίωτες εικόνες μέσα στο χρόνο για τους επισκέπτες και μόνιμο σκηνικό που θα συνοδεύει την τελετή έναρξης. Σ ένα πολύ όμορφο και γραφικό χωριό της Ηλείας, το Αντρώνι ανήμερα το βράδυ των Αποκριών τα παιδιά του χωριού και όποιος άλλος θέλει πηγαίνουν σε όλα τα σπίτια ντυμένοι με παλιά ρούχα και μάσκες και αφού τους κεράσουν οι νοικοκυρές και χαιρετήσουν όλη την οικογένεια ρίχνουν στάχτη ή αλεύρι σε όλο το σπίτι για το καλό. Επίσης, την ημέρα των αποκριών μια ομάδα κατοίκων του χωριού συγκεντρώνονται σε κάποιο σπίτι και φοράνε μάσκες και κάπες από τρίχωμα κατσικιών και κουδούνες έτσι ώστε να μην μπορούν να τους αναγνωρίσουν. Την Κυριακή των Αποκριών πραγματοποιείται γλέντι στην πλατεία του χωριού, όπου παίζουν αλευροπόλεμο.

3 Η Αποκριά στην Αρκαδία σημαίνει αποχή από το κρέας. Διαρκεί τρεις εβδομάδες. Η 1 η εβδομάδα παλαιότερα αναγγελόταν με τυμπανοκρουσίες. Η 2 η εβδομάδα η Κρεατινή τρώνε μόνο κρέας. Σ αυτή την εβδομάδα ανήκει η Τσικνοπέμπτη. Το Πάσχα βγαλμένο από την Μεσσηνιακή ιστορία και τους ιστορικούς αγώνες της Καλαμάτας κατά των Τούρκων είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Στην Αρκαδία αλλά και στην Ηλεία την Κυριακή των Αποκριών οι άνθρωποι συνηθίζουν να λένε Χρόνια Πολλά και συγχωρεμένα δηλαδή συγχώρεσε με αν σου έκανα κάτι γιατί αύριο πια, Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή και πρέπει να έχω καθαρό και το σώμα μου και την ψυχή μου για να ζητήσω από το Θεό άφεση αμαρτιών. Μετά το Καρναβάλι ξεκινά η Σαρακοστή, που μας προετοιμάζει για την Μεγάλη Εβδομάδα, τα γεγονότα των Παθών του Κυρίου και την Μεγάλη γιορτή που είναι το Πάσχα. Η περίοδος αυτή της Σαρακοστής ονομάζεται αλλιώς και Τριώδιο. Λέγεται έτσι γιατί οι κανόνες «ύμνοι» αυτής της περιόδου έχουν συνήθως τρεις ωδές, ενώ γενικά οι κανόνες έχουν εννέα ωδές. Την γιορτή αυτή λοιπόν σε κάποια μέρη της χώρας μας υπάρχουν τα ακόλουθα έθιμα «Στη Λακωνία το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιτες είναι τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής, παμπάλαια καθιερωμένα. Πρωί-πρωί μόλις βγει ο ήλιος της Λαμπρής, αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Ανάβουν έξω από το σπίτι τη φωτιά με κληματόβεργες, που κάνουν το σφαχτό πιο νόστιμο. Δίπλα ετοιμάζονται τα κοκορέτσια, τα γλυκάδια και οι μεζέδες για να συνοδεύσουν τα ποτήρια το κρασί. Είναι ζήτημα φιλοτιμίας στα χωριά το καλό λαμπριάτικο αρνί. Γι αυτό πολλοί τρέφουν καλά την μια ξεχωριστή προβατίνα, τη «μανάρα»,που θα γεννήσει το λαμπρινό. Την Μεγάλη Πέμπτη ο «λαμπρινός» στολίζεται με

4 μια κόκκινη κορδέλα στο λαιμό ή σημαδεύεται, στη ράχη με κόκκινη βαφή. Την ίδια μέρα φθάνουν στο χωριό και οι τσοπάνηδες με το κοπάδι τα μανάρια, που θα αγοράσουν απ τους οι πιο πολλοί χωρικοί. Για να δείξει την τύχη του νοικοκύρη, η «σπάλα» του αρνιού της Λαμπρής, πρέπει να φάει το ζωντανό απ το χέρι του πολλές φορές, να μείνει καιρό στο σπίτι και να συνδεθεί μ αυτόν. Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με την μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο. Παραχωρούν στη γη ένα αυγό τη Μεγάλη Πέμπτη και το βγάζουν την Κυριακή. Απ τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα. Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρώνε γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν την Μεγάλη Πέμπτη. Άλλο έθιμο που γίνεται στη πατρίδα μας τη Μάνη, είναι το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «εφτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους ακόμη και γι αυτούς που λείπουν στα ξένα- και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλατόπιτα. Η νύχτα της Αναστάσεως στο Λεωνίδιο είναι η νύχτα των αεροστάτων, μοναδικό και φαντασμαγορικό έθιμο. Με το Χριστός Ανέστη παίρνουν φωτιά οι κολλημάρες και τα αερόστατα ωθούνται προς τα πάνω. Ανεβαίνουν ψηλά και για λεπτά κατακλύζουν τον ουρανό. Το θέαμα είναι μοναδικό όταν καίγεται κάποιο αερόστατο από υπερβολικά μεγάλη «κολλημάρα» ή από πολύ πετρέλαιο. Στον Τυρό Κυνουρίας την Μεγάλη Παρασκευή η περιφορά των δυο επιταφίων γίνεται στην παραλία με την συνοδεία των ψαροκάικων. Τη στιγμή της Ανάστασης, σε όλες τις ενορίες του χωριού οι Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες φωτίζουν τον αναστάσιμο ουρανό με εκατοντάδες πυροτεχνήματα και αερόστατα. Στην Ενορία του Σωτήρος στο λιμάνι θα γίνει το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία από τους Τσάκωνες πυρπολητές, ενώ στην ενορία της Αγίας Μαρίνας θα γίνει το κάψιμο του αφανού. Η εβδομάδα που ακολουθεί μετά την Κυριακή του Πάσχα ονομάζεται της Διακαινησίμου. Τη Δεύτερη μέρα μετά το Πάσχα, δηλαδή τη Δευτέρα, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Γεωργίου, αν ο εορτασμός του Πάσχα καθορίζεται μετά τις 23 Απριλίου. Ο ΑΪ Γιώργης είναι ένας από τους πιο δημοφιλής Αγίους και γιορτάζεται πανηγυρικά σε όλη την Ελλάδα. Εικονίζεται πάντα, ως ο άγιος καβαλάρης, που με το κοντάρι του σκοτώνει το δράκο. Ιδιαίτερα τιμούν τον Άγιο οι Σαρακατσάνοι. Την Τρίτη μέρα του Πάσχα η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, οι οποίοι ανακηρύχθηκαν άγιοι σχετικά πρόσφατα. Τα λείψανα των οποίων βρίσκονται σε μοναστήρι στη Μυτιλήνη. Την ημέρα αυτή το νησί έχει την τιμητική του. Την Παρασκευή της Διακαινησίμου γιορτάζεται η Παναγία ως Ζωοδόχος Πηγή. Εκείνη την ημέρα γίνεται προσκύνημα στα αγιάσματα κάθε τόπου, πανηγύρι και λιτανεία που τελειώνει με παραδοσιακό χορό της

5 τράτας. Η εβδομάδα τελειώνει με την Κυριακή του Θωμά. Συνήθως αυτή τη μέρα πηγαίνουμε στην εκκλησία τις λαμπάδες της Ανάστασης για να καούν εκεί. Σχετικές παροιμίες για το Πάσχα είναι οι εξής: Άσπρη λαμπάδα τω φωτώ κερί τω χριστουγέννω και θαυμαστό της Ανάστασης ως πότε θα ανημένω; Αυτή η παροιμία δηλώνει την ανυπομονησία των ανθρώπων γενικότερα για την μέρα την οποία αναστήθηκε ο Χριστός.Άλλη μια σχετική παροιμία είναι οι εξής:δεν είναι κάθε μέρα Πάσχα.Αυτή η παροιμία αναφέρεται στο Πάσχα όπου μερικοί άνθρωποι νιώθουν ότι το Πάσχα επικρατεί ένα κλίμα χαράς και πολύ εορταστικό.επίσης,μας δείχνει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ τον κόσμο στις δύσκολες στιγμές τους.και είναι σαν να τους λέμε ότι δεν είναι κάθε μέρα μέρα χαράς. Η έκφραση «Χριστός ανέστη!» (Ο Χριστός αναστήθηκε!) αποτελεί τον περισσότερο διαδεδομένο χαιρετισμό μεταξύ των Ορθόδοξων Χριστιανών που λέγεται από το Πάσχα, δηλαδή την εορτή της Ανάστασης του Χριστού, και για σαράντα ημέρες, δηλαδή μέχρι την απόδοση του Πάσχα, την Τετάρτη της παραμονής του εορτασμού της εορτής της Αναλήψεως. Η έκφραση αυτή που προέρχεται από ευαγγελική ρήση, αποτελεί και την αρχή του γνωστότερου αναστάσιμου τροπαρίου που λέγεται κατά την ίδια περίοδο: Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος.

6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ E.B2.CE.BB.CE.B9.CE.BF.CE.B3.CF.81.CE.B1.CF.86.CE.AF.CE.B ΟΜΑΔΑ 1. ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΝΝΕΛΗ 2. ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΟΥΤΣΟΥ 3. ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ 4. ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΙΝΟΓΛΟΥ 5. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

7

8