Θεατρικότητα και θέατρο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θεατρικότητα και θέατρο"

Transcript

1 κεφαλαιο πρωτο Θεατρικότητα και θέατρο Σὰν τὸν παραίτησαν οἱ Μακεδόνες κι ἀπέδειξαν πὼς προτιμοῦν τὸν Πύρρο ὁ βασιλεὺς Δημήτριος (μεγάλην εἶχε ψυχὴ) καθόλου ἔτσι εἶπαν δὲν φέρθηκε σὰν βασιλεύς. Ἐπῆγε κ ἔβγαλε τὰ χρυσὰ φορέματά του, καὶ τὰ ποδήματά του πέταξε τὰ ὁλοπόρφυρα. Μὲ ροῦχ ἁπλὰ ντύθηκε γρήγορα καὶ ξέφυγε. Κάμνοντας ὅμοια σὰν ἠθοποιὸς ποὺ ὅταν ἡ παράστασις τελειώσει, ἀλλάζει φορεσιὰ κι ἀπέρχεται. (Κ. Π. Καβάφης, Ὁ Βασιλεὺς Δημήτριος, 1906) Θεατρικότητα: απόπειρα ορισμού Η προσεκτική επιλογή του χρώματος της γραβάτας για την τηλεοπτική συνέντευξη ενός πολιτικού και οι φωτογραφίσεις υποψηφίων προέδρων και πρωθυπουργών με αθώα βρέφη, οι απλωτές του «σιδερένιου» πρωθυπουργού στην παραλία της Κρήτης και τα χορευτικά πηδηματάκια του καρδιοπαθούς Γέλτσιν σε προεκλογικές συγκεντρώσεις και μη, 1 η επιτηδευμένη έκφραση, ο τόνος της φωνής και οι χειρονομίες στην προεκλογική ομιλία, οι οδηγίες κόμματος στην Ελλάδα σε υποψήφιους βουλευτές για αμφίεση 17

2 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ που θα πρέπει να αποφεύγεται και για την απόσταση μεταξύ των ποδιών σε τηλεοπτικές εμφανίσεις (Σεπτέμ βριος 2007), τα δάκρυα του Ιάπωνα πρωθυπουργού Κοϊζούμι στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας (Σεπτέμβριος 2004) 2 και το κορακίσιο μαλλί του σχεδόν ογδοντάχρονου Περόν στα τελευταία χρόνια της προεδρικής του θητείας, η συγγνώμη του Μπερλουσκόνι στην απατημένη του σύζυγο (Ιανουάριος 2007), 3 όλα αυτά είναι παραδείγματα τρόπων συμπεριφοράς που δεν έχουν σχέση με την ουσία της πολιτικής, αλλά παρ όλα αυτά επιδιώκουν να επηρεάσουν έμμεσα την πολιτική συμπεριφορά και την πολιτική απόφαση ατόμων και μαζών πολύ συχνά με επιτυχία. Το βράδυ των βουλευτικών εκλογών της 16ης Σεπτεμβρίου 2006 λήφθηκαν εκατοντάδες φωτογραφίες του νικητή. Μια από εκείνες που επιλέχτηκαν από πληθώρα μέσων μαζικής ενημέρωσης (και φιλοξενήθηκε για κάποιο διάστημα και στην ιστοσελίδα της Νέας Δημοκρατίας) έχει αρκετό ενδιαφέρον (εικ. 1). 4 Εικονίζει το νικητή ως άνδρα που γνωρίζει τον αυτοέλεγχο και επιτρέπει στον εαυτό του μόνο ένα μετρημένο χαμόγελο για να εκφράσει τη χαρά του μετά από μια δύσκολη και ίσως αναπάντεχη νίκη ως άνδρα που εμπνέει αφοσίωση αυτό εκφράζει το βλέμμα της γυναίκας του, που βρίσκεται σε σαφώς χαμηλότερο επίπεδο ως πολιτικό αφοσιωμένο περισσότερο στον (αόρατο) λαό του, στον οποίο Εικ. 1. Η Νατάσα και ο Κώστας Καραμανλής το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου. στρέφεται η ματιά του, παρά στην ιδιωτική του ζωή ως μαχητή που γνωρίζει να κερδίζει ό,τι επιθυμεί, 18

3 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ αν κρίνουμε από τον τρόπο με τον οποίο κρατά τη μέση της συζύγου του. Μια νοητή διαγώνιος χωρίζει τη φωτογραφία στα δύο, οδηγώντας το βλέμμα μας από τα μάτια της Νατάσας στο κεφάλι του πρωθυπουργού και από κει στην πάνω δεξιά γωνία και στο τελικό μήνυμα της εικόνας: νίκη και επιτυχία που προκύπτει από μετριοπάθεια, ομόνοια και αφοσίωση. Μια ανάλογη νοητή διαγώνιος στο χάλκινο άγαλμα ελληνιστικού μονάρχη (εικ. 2) η απόδοσή του στο Σελευκίδη Δημήτριο Α είναι αβέβαιη κατευθύνει τη ματιά μας στο άκρο του δόρατος, δημιουργώντας μιαν αντίθεση ανάμεσα στην άνετη στάση του βασιλιά και την ενδεχόμενη, αν οι περιστάσεις το επιβάλουν, βίαιη εκ δήλωση της δύναμής του. 5 Η φωτογραφία του νικητή Καραμανλή μας προκαλεί το αίσθημα της γαλήνης και της ηρεμίας, σε σαφή αντίθεση με τη βουερή και παθιασμένη προεκλογική εκστρατεία. Η λάμπα, που σαν ήλιος λάμπει πίσω από τα δύο πρόσωπα, συντελεί στην αποτελεσματικότητα της εικόνας. Φυσικά η φωτογραφία αυτή δεν είναι «στημένη» αλλά αν ο Κώστας Καραμανλής και οι υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων είχαν θελήσει να «στήσουν» μια φωτογραφία για να περάσουν αυτά τα μηνύματα, μάλλον σε κάποια τέτοια εικόνα θα κατέληγαν. Αρμονία και αφοσίωση είναι και η εικόνα που προωθεί η επίσημη ιστοσελίδα της William J. Clinton Presidential Library and Museum (εικ. 3). 6 Στην περίπτωση αυτή είναι προφανές ότι η φωτογραφία είναι σκηνοθετημένη και θεατρική. Δύο άνθρωποι, ώριμοι αλλά ακόμα νέοι, κοιτά- Εικ. 2. Ελληνιστικός μονάρχης (μέσα του 2ου π.χ. αιώνα) Ρώμη, Museo Nazionale Romano. Φωτογραφία του H. Koppermann (D-DAI-Rom αρ ). 19

4 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ Εικ. 3. Φωτογραφία από την ιστοσελίδα της William J. Clinton Presidential Library and Museum. ζονται στα μάτια με αφοσίωση. Αν μπορούν ακόμα να το κάνουν, μετά από όσα έχουν προηγηθεί στη σχέση τους και είναι γνωστά σ όλη την υφήλιο, αυτό οφείλεται στο ότι γνωρίζουν να δίνουν προτεραιότητα στις οικογενειακές αξίες γνωρίζουν πώς να ελέγχουν τα αισθήματά τους γνωρίζουν πώς να αντεπεξέλθουν σε μια κρίση με κατανόηση και μετριοπάθεια. Η επόμενη εικόνα (εικ. 4), επίσης «στημένη», είναι η επίσημη δημόσια εικόνα του Προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, δανεισμένη από την ιστοσελίδα του. 7 Η κόκκινη γραβάτα υπαινίσσεται τις ιδεολογικές καταβολές και τα οράματα της πολιτικής κίνησης το μαύρο κουστούμι αποπνέει σοβαρότητα και τεχνοκρατική υπευθυνότητα. Ο ηγέτης σκύβει μπροστά χαμογελαστός, προσηνής, αγωνιζόμενος συμβολικά να ξεπεράσει την απόσταση που τον χωρίζει από τον πολίτη τα χέρια του σφίγγουν στη θερμή χειραψία της αλληλεγγύης. Μήπως το ρολόι είναι γυρισμένο ανάποδα για να μη φαίνεται κάποια Εικ. 4. Η δημόσια εικόνα του Προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. ακριβή μάρκα; Η «σκηνική παρουσία» ενός πολιτικού προσώπου (ντύσιμο, κίνηση, έλεγχος του ύ φους και του τόνου της ομιλίας, λάμψη, προβολή 20

5 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ συγ κεκριμένων συναισθηματικών αντιδράσε ων και καταστολή άλλων) δεν σχολιάζεται λι γότερο απ ό,τι ο πολιτικός του λόγος. Τα στοιχεία της σχετίζονται άμεσα και μέχρι κάποιο βαθμό και γενετικά με το θέατρο και την υποκριτική τέχνη και σ αυτό οφείλεται ο χαρακτηρισμός τους ως «θεατρική συμπεριφορά» ή «θεατρικότητα». Υπό ευρεία έννοια, ως θεατρικότητα μπορεί να νοηθεί κάθε στοιχείο υποκριτικής («παιξίματος», παράστασης) που εμφανίζεται στην ανθρώπινη επικοινωνία, κάθε υπολογισμένη, επιτηδευμένη ή υπερβολική συμπεριφορά που συνειδητά επιδιώκει να προκαλέσει συγκεκριμένες αντιδράσεις στον αποδέκτη της, σε αντίθεση προς τη φυσική και αυθόρμητη συμπεριφορά. 8 Υπό αυτή την έννοια, η θεατρικότητα δεν συνδέεται απαραίτητα με το θέατρο. «Θεατρική συμπεριφορά» υπάρχει στη βάση σχεδόν κάθε επικοινωνίας, από τη χειραψία έως το φιλικό χαμόγελο του πλασιέ. «Θεατρικότητα» χαρακτηρίζει επίσης πολλές συμβατικές χειρονομίες και μικρο-«τελετουργίες» της καθημερινής ζωής σε κάθε κοινωνία, είτε γνωρίζει οργανωμένες θεατρικές παραστάσεις είτε όχι. 9 Η θεωρητικός της θεατρικότητας Elizabeth Burns διακρίνει θεατρική συμπεριφορά στην καθημερινότητα, όταν κάποιος καταφεύγει σε μια επιτηδευμένη συμπεριφορά με συνειδητό στόχο να εκπέμψει και να επιβάλει τις απόψεις και τη στάση του θεατρική είναι επίσης η συμπεριφορά που οι αποδέκτες της αναγνωρίζουν ως επιτηδευμένη (ακόμα και αν δεν γνωρίζουν τί επιδιώκει) και την περιγράφουν με θεατρικούς όρους. 10 Η καθομιλουμένη νεοελληνική βρίθει σχετικών εκφράσεων («έκλεψε την παράσταση», «τί ρόλο παίζει;», «είναι μεγάλη ντίβα», «μας το παίζει...», «πέταξε μια κορόνα», «έπεσε η αυλαία», «εξελίσσεται σε πολιτικό θρίλερ» κλπ.), 21

6 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ όπως και η σύγχρονη κοινωνία χαρακτηρίζεται από σχετικούς τρόπους συμπεριφοράς: στην πολιτική διαδήλωση και την εμφάνιση στο «παραθυράκι» της τηλεόρασης, στο γήπεδο και τις κοινωνικές εκδηλώσεις (κηδείες, γάμους, βαφτίσια), στις συμβατικές ευχές των γενεθλίων και στα συλλυπητήρια, στην προσφορά δώρων και στην επίσκεψη σ έναν ασθενή στο νοσοκομείο, στις δημόσιες σχέσεις, στη συμπεριφορά του πλασιέ και του εξ επαγγέλματος ζητιάνου και στη συνέντευξη για πρόσληψη σε μια δουλειά, στο στομφώδη λόγο του πολιτικού και του ιεράρχη, στο «καμάκι» και στο φλερτάρισμα. 11 Θεατρικότητα υπάρχει μερικές φορές ακόμα και στο μήνυμα που θα αφήσουμε στον αυτόματο τηλεφωνητή. Και φυσικά κάθε τελετουργία, είτε πολιτική είτε θρησκευτική, από την έναρξη των εργασιών της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας έως την ενθρόνιση ενός μητροπολίτη, προϋποθέτει σκηνοθεσία, την υπόδυση συγκεκριμένων ρόλων και την κατάλληλη αμφίεση. 12 Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι ο Βασιλικός Λόγος («Royal address») στη Βρετανική Βουλή των Λόρδων κατά την έναρξη των εργασιών του κοι νοβου λίου. 13 Ακολουθώντας παράδοση αιώνων η τελε τή αρχίζει στις 10 το πρωί, όταν οι φύλακες («Yeomen of the Guard») κάνουν έρευνα για εκρηκτικά στα υπόγεια του κοινοβουλίου (σε ανάμνηση μιας απόπειρας ανατίναξης του κοινοβουλίου το 1605 από τον Guy Fawkes). Στη συνέχεια τα σύμβολα εξουσίας του μονάρχη, το Στέμμα της Αυτοκρατορίας («Imperial State Crown»), το Ξίφος του Κρά τους («Sword of State») και το Κάλυμμα της Διαμονής («Cap of Maintenance») μεταφέρονται με άμαξα στο κτήριο του κοινοβουλίου στο Γουέστμινστερ πριν από το μονάρχη. Η βασιλική πομπή ακολουθεί συγκεκριμένη 22

7 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ πο ρεία, που οδηγεί τη βασίλισσα από τα ανάκτορα του Μπά κιγχαμ και μπροστά από το κυβερνητικό κέντρο του Λονδίνου (Whitehall) στη Βουλή των Λόρδων. Η βασίλισσα εισέρχεται φορώντας ειδικό ένδυμα, ενώ μπροστά της μεταφέρονται το ξίφος και το κάλυμμα. Την ίδια στιγμή ο Κλητήρας της Μαύρης Ράβδου («Gentleman Usher of the Black Rod») αποστέλλεται στη Βουλή των Κοινοτήτων. Μόλις φτάσει στη θύρα της, την χτυπά τρεις φορές με την εβένινη ράβδο του. Του ανοίγουν την πόρτα, για να του την κλείσουν όμως κατάμουτρα, ως υπενθύμιση των αγώνων των βουλευτών να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους από το μονάρχη. Τότε μόνο τού επιτρέπεται η είσοδος για να προσκαλέσει τους βουλευτές στη Βουλή των Λόρδων, αφού ο μονάρχης δεν επιτρέπεται να εισέλθει στη Βουλή των Κοινοτήτων. Άλλες απίστευτες σκηνές εκτυλίσσονται στη Βουλή των Λόρδων. Ενώ οι Λόρδοι παίρνουν τις θέσεις τους, οι βουλευτές της Βουλής των Κοινοτήτων μένουν όρθιοι πίσω από το κιγκλίδωμα, περπατώντας θορυβωδώς πάνω κάτω, για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για την προτεραιότητα της Βουλής των Λόρδων. Μόλις εμφανιστεί η βασίλισσα, ο Λόρδος Καγγελάριος της δίνει την ομιλία της. Αν κι έχει γραφτεί από την κυβέρνηση, εκθέτοντας το πρόγραμμά της για την επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο, ο Βασιλικός Λόγος δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι εκφράζει τη βούληση του μονάρχη. Σ αυτή την τελετή, που βρίθει συμβολικών πράξεων, όλες οι λεπτομέρειες είναι προϊόν σκηνοθεσίας. Η βασίλισσα φορά συγκεκριμένο ένδυμα όλοι, από τους φρουρούς και τον κλητήρα έως τους βουλευτές και τη βασίλισσα, υποδύονται προδιαγεγραμμένους ρόλους, και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα αυτού του «θεάτρου» είναι η αρμονική συνύπαρξη μοναρχίας και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. 23

8 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ Η θεατρικότητα αναγνωρίζεται εδώ στην «αμφίεση», το «σενάριο», τη «σκηνή», την «υπόδυση ρόλων», τη «σκηνοθεσία», την απόσταση ανάμεσα στην επιδιωκόμενη εντύπωση και την πραγματικότητα. Υπό ευρεία έννοια θεατρικότητα ενυπάρχει σε κάθε σκηνοθετημένη, τελετουργική συμπεριφορά, η οποία εκπέμπει «σήματα» αποσκοπώντας στο να προκαλέσει την κατάλληλη αντίδραση στον αποδέκτη. Τα θεατρικά στοιχεία είναι πιο έκδηλα σε θρησκευτικές τελετουργίες, όπως π.χ. στην ακολουθία της Μεγάλης Εβδομάδας, που με σαφή στοιχεία δραματουργίας (αποκαθήλωση, επιτάφιος, φως της Αναστάσεως) επηρεάζει τα συναισθήματα των πιστών. Δεν λείπουν όμως και από τελετουργίες του κοινωνικού βίου (εθιμοτυπικές επισκέψεις σε γιορτές, γάμους κλπ.). Μάλιστα οι άνθρωποι δεν είναι οι μόνοι κάτοικοι του ζωικού βασιλείου που δίνουν δείγματα «θεατρικής συμπεριφοράς», όπως έχει δείξει η ηθολογική έρευνα, π.χ. σε σχέση με το ζευγάρωμα των ζώων. 14 Υπ αυτή την ευρεία έννοια στοιχεία θεατρικότητας χαρακτηρίζουν πάμπολλες πτυχές συμπεριφοράς στις ανθρώπινες σχέσεις ώστε εντέλει η θεατρικότητα να γίνεται τόσο ευρύ αντικείμενο, που να είναι αδύνατο να μελετηθεί. Οι Thomas Postlewait και Tracy C. Davis αρχίζουν την εισαγωγή τους σε ένα συλλογικό τόμο με θέμα τη θεατρικότητα διαπιστώνοντας, σχεδόν απελπισμένοι, την ασυμφωνία για το ζητούμενο: 15 Ένα πράγμα και ίσως μόνο ένα είναι προφανές: η ιδέα της θεατρικότητας έχει αποκτήσει ένα εξαιρετικό εύρος σημασιών, που την κάνουν οτιδήποτε, από πράξη έως στάση, από ύφος έως σύστημα σημειωτικής, από μέσο έως μήνυμα. Είναι ένα σημείο χωρίς σημασία είναι η σημασία κάθε 24

9 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ σημείου.... Αν και είναι προφανές ότι η σημασία της ανάγεται στον κόσμο του θεάτρου, η θεατρικότητα μπορεί να αφαιρεθεί από το ίδιο το θέατρο και μετά να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε πτυχή του ανθρώπινου βίου. Η μελέτη ενός φαινομένου προϋποθέτει εστίαση και προσδιορισμό. Έτσι είναι απαραίτητο για τις ανάγκες μιας μελέτης να περιορίσουμε το θέμα και να εστιάσουμε την προσοχή μας σε συγκεκριμένα ζητήματα, διακρίνοντας τη θεατρικότητα από συγγενή φαινόμενα όπως η τελετουργία, η ρητορική και η υποκρισία. Έχοντας επίγνωση των προβλημάτων και της αυθαιρεσίας κάθε ορισμού, ορίζω εδώ ως θεατρικότητα την προσπάθεια ατόμων (ή σπανιότερα ομάδων) να δημιουργήσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους, η οποία τουλάχιστον εν μέρει ξεγελά ξεγελά είτε επειδή αντιβαίνει ριζικά προς την πραγματικότητα είτε επειδή διογκώνει, διορθώνει ή παραποιεί την πραγματικότητα. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι η άσκηση ελέγχου πάνω στα αισθήματα και τη σκέψη άλλων και η πρόκληση συγκεκριμένων αντιδράσεων, όπως λύπη, οίκτος, οργή, φόβος, δέος, σεβασμός ή θαυμασμός. Ήδη ο Ρωμαίος θεωρητικός της ρητορικής Κυιντιλιανός (1ος μ.χ. αι.) είχε παρατηρήσει ότι η ρητορική «παράσταση» αποσκοπούσε στο να ελέγχει ο ρήτορας όχι τις σκέψεις, αλλά τα αισθήματα του κοινού του (movetur). 16 Για να επιτύχει τους δύο στόχους της, τη δημιουργία μιας ψευδαίσθησης και τον έλεγχο σκέψεων και αισθημάτων, η θεατρική συμπεριφορά επιστρατεύει ποικιλία μέσων λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας: κείμενο προσεκτικά διατυπωμένο και όχι προϊόν αυτοσχεδιασμού («σενάριο»), επιλογή του χώρου όπου θα πραγματοποιη- 25

10 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ θεί η παράσταση («σκηνή», «σκηνικό»), έλεγχο της φωνής (ένταση, τόνος, χρωματισμός, σταθερότητα), της κίνησης του σώματος (χειρονομίες, πόζα) και της έκφρασης του προσώπου («υποκριτική»), μηχανικά μέσα («οπτικά εφέ»), επιλογή του χρόνου, επιλογή της ενδυμασίας. 17 Έτσι η θεατρικότητα είναι και ευρύτερη από τη ρητορεία, η οποία θέτει το βάρος στο κείμενο, το χρωματισμό της φωνής και τις χειρονομίες, αλλά και διαφορετική, αφού μπορεί να υπάρχει θεατρική συμπεριφορά και με περιορισμένα (ή καθόλου) λεκτικά μέσα. 18 Θεατρικότητα στην επικοινωνία και τις διαπραγματεύσεις Η θεατρικότητα εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο στην επικοινωνία και τις διαπραγματεύσεις. 19 Όπως είδαμε ήδη, κάθε τελετουργία όπως επίσης η εθιμοτυπία και η πανηγυρική εμφάνιση εμπεριέχει στοιχεία θεατρικής συμπεριφοράς και σκηνοθεσίας. Από την τελετουργία η θεατρικότητα διαφέρει κατά το ότι παρατηρείται και έξω από το πλαίσιο της καθιερωμένης, τελετουργικής επικοινωνίας, η οποία διέπεται από συγκεκριμένους, πάγιους κανόνες και επαναλαμβάνεται σε τακτά διαστήματα. Η ατμόσφαιρα μιας τελετής, λόγου χάριν του γάμου, υποβοηθείται απλώς από θεατρικά στοιχεία (ενδυμασία, «σκηνικό», πρόβες, επιτηδευμένη συμπεριφορά των πρωταγωνιστών και των θεατών) η ίδια η τελετή προϋποθέτει συγκεκριμένο χώρο και χρόνο και ακολουθεί κάποιους παραδοσιακούς κανόνες. Αντίθετα θεατρικότητα μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε δεδομένο επικοινωνίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θεατρικότητα στην επικοινωνία και τις διαπραγματεύσεις κυρίως μεταξύ με- 26

11 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ ρών με ασύμμετρη ισχύ. Η ανισομερής κατανομή δύναμης και εξουσίας ανάμεσα στους μετέχοντες στην επικοινωνία τείνει να εισάγει κάποιο στοιχείο υποκριτικής στη συμπεριφορά μιας τουλάχιστον από τις πλευρές. 20 Αυτό παρατηρούμε π.χ. στην επικοινωνία ανάμεσα σε θνητούς και θεούς στην προσευχή (βλ. σελ ), στη διπλωματία, στην επαιτεία ή στην επικοινωνία μεταξύ λαού και ισχυρών. Ένα διδακτικό παράδειγμα θεατρικής συμπεριφοράς σε διαπραγματεύσεις βρίσκουμε στο έργο του Πολύβιου, του μεγαλύτερου ιστορικού της ελληνιστικής εποχής, που όπως θα δούμε ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη θεατρικότητα. Ο Πολύβιος περιγράφει και σχολιάζει τη συμπεριφορά του βασιλιά της Βιθυνίας Προυσία στις διαπραγματεύσεις του με τους Ρωμαίους μετά τη νίκη τους στον Γ Μακεδονικό Πόλεμο, το 167/6 π.χ.: 21 Την ίδια εποχή ήρθε στη Ρώμη ο βασιλιάς Προυσίας για να συγχαρεί τη σύγκλητο και τους υπάτους για όσα είχαν γίνει [για τη νίκη επί του Περσέα]. Αυτός ο Προυσίας καθόλου δεν άξιζε να λέγεται βασιλιάς, όπως μπορεί κανείς να συμπεράνει από τα παρακάτω. Πρώτα μεν, όταν τον επισκέφθηκαν Ρωμαίοι πρεσβευτές, τους υποδέχτηκε με ξυρισμένο το κεφάλι, φορώντας άσπρο σκούφο, τήβεννο και αρβύλες (καλικίους) και γενικά φορώντας την ίδια ενδυμασία (διασκευή) που φορούν στη Ρώμη όσοι έχουν απελευθερωθεί πρόσφατα και τους λένε λιβέρτους. Υποδεχόμενος λοιπόν τους πρεσβευτές με χειραψία τους είπε: «Με βλέπετε, τον λίβερτό σας, που θέλει να σας εκπληρώσει κάθε επιθυμία και να μιμηθεί τις συνήθειές σας».... Και τότε, φτάνοντας στην είσοδο της συγκλήτου στάθηκε στην πόρτα απέναντι στους συγκλητικούς και χαμηλώνοντας τα χέρια προσκύνησε το κατώφλι, προσφωνώντας τους καθιστούς συγκλητι- 27

12 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ κούς με τα λόγια «Χαίρετε, σωτήρες θεοί», ξεπερνώντας σε έλλειψη ανδρισμού, σε γυναικουλίστικη συμπεριφορά και σε κολακεία όλους όσους ακολούθησαν. Ο Προυσίας στις διπλωματικές του επαφές με τους Ρωμαίους δεν χρησιμοποίησε μόνο το λόγο, την υπόσχεση αφοσίωσης, αλλά και την ηθοποιία με όλη τη σημασία της λέξης. Φορώντας την κατάλληλη αμφίεση και χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του σώματος (γονυκλισία) υποδύθηκε δύο ρόλους: του απελεύθερου δούλου με την ενδυμασία και της θεοφοβούμενης γυναίκας με τη γονυκλισία (βλ. σελ και εικ. 26). Η παράστασή του είχε επιτυχία. Όπως σχολιάζει ο Πολύβιος, επειδή φάνηκε εντελώς ασήμαντος (εὐκαταφρόνητος), οι Ρωμαίοι τον αντιμετώπισαν με φιλόφρονα τρόπο (ἀπόκρισιν ἔλαβε διὰ τοῦτο φιλάνθρωπον). Καθώς η θεατρική συμπεριφορά του Προυσία μεγιστοποίησε τη δική του αδυναμία και εξάρτηση, μεγέθυνε έτσι άλλο τόσο τη δύναμη του συνομιλητή του, υποχρεώνοντάς τον έμμεσα, αλλά πολύ αποτελεσματικά, να συμπεριφερθεί ανάλογα, δηλαδή με τη μεγαλοψυχία που ο ισχυρός οφείλει στον ανίσχυρο και υποτελή. Ανάλογα δείγματα θεατρικής συμπεριφοράς στην επικοινωνία μερών με ασύμμετρη δύναμη μπορεί να παρατηρηθούν στις ελληνικές πόλεις των αυτοκρατορικών χρόνων, στην επικοινωνία λαϊκών μαζών και ελίτ. Την εξουσία ασκούσε μια μικρή ομάδα εύπορων οικογενειών, οι οποίες καταλάμβαναν τα αξιώματα τύποις μεν με εκλογές, αλλά στην ουσία βάσει της κληρονομικής τους οικονομικής και κοινωνικής δύναμης. 22 Ωστόσο, ο δῆμος συνέχιζε να θεωρείται κυρίαρχος και με διάφορα μέσα δημιουργούνταν η ψευδαίσθηση ότι όλη η κοινότητα αποτελεί μια μεγάλη οικογένεια, κάνοντας έτσι λιγότερο αισθητή την κοινωνι- 28

13 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ κή ανισότητα. Δημόσια έκφραση αυτής της εικόνας ήταν η απονομή του τίτλου του «γιου της πόλης» ή της «θυγατέρας της πόλεως» σε γόνους πλούσιων οικογενειών, με την προσδοκία η συμπεριφορά τους απέναντι στην πόλη τους να είναι αντίστοιχη με εκείνη παιδιού προς το γονιό. 23 Αυτή η στάση εκδηλωνόταν και με «θεατρικό» τρόπο στη συμπεριφορά του λαού σε κηδείες πλούσιων ευεργετών. Τον 1ο και 2ο μ.χ. αιώνα μαρτυρούνται περιπτώσεις που ο λαός διέκοπτε την κηδεία ενός ευεργέτη ή γόνου πλούσιας οικογένειας, που τελούνταν σε στενό οικογενειακό κύκλο, άρπαζε τη σορό του νεκρού ή της νεκρής και μετέτρεπε την ιδιωτική κηδεία σε δημόσια, διεκδικώντας έτσι μια θέση στην ευρύτερη «οικογένεια» του νεκρού. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι η κηδεία του πλουσιότερου Αθηναίου και ευεργέτη της πόλης του, του ρήτορα Ηρώδη του Αττικού (175 μ.χ.): 24 Όταν πέθανε στον Μαραθώνα και οι απελεύθεροί του είχαν την ιδέα να τον θάψουν εκεί, οι Αθηναίοι τον άρπαξαν με τα χέρια των εφήβων τους και τον έφεραν στην πόλη. Άτομα κάθε ηλικίας προϋπαντούσαν την κλίνη [στην οποία εφέρετο ο νεκρός] με δάκρυα μαζί κι επευφημίες, λέγοντας όσα λένε παιδιά που έχασαν καλό πατέρα. Αυτή η συμπεριφορά από τη μια πλευρά παρακινούσε και άλλους εύπορους πολίτες σε ευεργεσίες και από την άλλη δημιουργούσε την ηθική υποχρέωση στην οικογένεια του νεκρού να αναγνωρίσει το λαό ως μέλος της ίδιας εικονικής οικογένειας και συνεπώς έμμεσα ως μέτοχο της περιουσίας του νεκρού. 25 Θεατρική συμπεριφορά σε ασύμμετρες σχέσεις δεν χρησιμοποιείται όμως μόνον από την ασθενέστερη πλευρά. Πολλές φορές ο κάτοχος ουσιαστικής εξουσίας επιβάλλει 29

14 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ τη βούλησή του παρουσιάζοντάς την όχι ως διαταγή, αλλά υποδυόμενος το ρόλο του συμβούλου και δημιουργώντας την ψευδαίσθηση της ισότητας (βλ. σελ ). Δίνω πάλι ένα μόνο παράδειγμα από την αρχή της ελληνιστικής εποχής. Το 319/8 π.χ., κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων ανάμεσα στους Διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Αθήνα έπεσε στα χέρια του βασιλιά Φιλίππου Γ Αρριδαίου (αδελφού του Αλεξάνδρου) και του Πολυπέρχοντος. Ο Αθηναίος στρατηγός Φωκίων, που είχε υποστηρίξει τον αντίπαλό τους, τον Κάσσανδρο, συνελήφθη και οδηγήθηκε στο θέατρο της Αθήνας, όπου συγκλήθηκε η συνέλευση του λαού (βλ. και σελ ). Εκεί διαβάστηκε η επιστολή του βασιλιά, στην οποία έλεγε πως ο ίδιος μεν έχει αποφανθεί ότι αυτοί οι άνδρες είναι προδότες, αλλά αφού εκείνοι (οι Αθηναίοι) είναι ελεύθεροι και αυτόνομοι, τους παραχωρεί το δικαίωμα να εκφέρουν τη δική τους ετυμηγορία. 26 Η ετυμηγορία του βασιλιά είχε βέβαια προδικάσει την υπόθεση και η αναφορά στην ελευθερία και αυτονομία των Αθηναίων απλώς έσωζε τα προσχήματα. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με θεατρικότητα, αλλά με υποκρισία. Θεατρικότητα θα είχαμε, αν ο λόγος του βασιλιά συνοδευόταν και από στοιχεία επιτηδευμένης συμπεριφοράς, όπως λόγου χάριν στην περίπτωση του Φιλίππου Ε, που συνειδητά προσπαθούσε να δώσει την εικόνα του προσηνούς μονάρχη: 27 Ο Φίλιππος, ο βασιλιάς των Μακεδόνων, αφού πραγματοποίησε τον αγώνα των Νεμέων, επέστρεψε πάλι στο Άργος και έβγαλε το διάδημα και την πορφύρα, θέλοντας να δίνει την εντύπωση του ίσου με τους πολλούς, του πράου και του φίλου του λαού. Αλλά όσο πιο φιλολαϊκό ήταν το ρούχο που φορούσε, τόσο μεγαλύτερη και πιο μοναρχική η εξουσία που έπαιρνε. 30

15 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ Θεατρική συμπεριφορά σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές Η μελέτη αυτή εστιάζεται κατά κύριο λόγο σε στοιχεία επιτηδευμένης και σκηνοθετημένης συμπεριφοράς και δραματουργίας, τα οποία σχετίζονται άμεσα με την αρχαία αντίληψη περί θεάτρου, ηθοποιών και υποκριτικής τέχνης. Οι αρχαίοι συγγραφείς συνήθως θεωρούν ως ουσιαστικά στοιχεία της θεατρικής τέχνης την ηθοποιία, τη χρήση κατάλληλου προσωπείου και ενδυμάτων, και την κίνηση (τη «γλώσσα του σώματος») και ως αποτέλεσμά της το ξεγέλασμα και την ψευδαίσθηση (εικ. 5). Παραδείγματος χά- α. β. γ. Εικ. 5. Πήλινα αγαλματίδια ηθοποιών της κωμωδίας και της τραγωδίας που δείχνουν τη σημασία της χρήσης του ενδύματος, της στάσης του σώματος και της χειρονομίας στην ηθοποιία (από αριστερά): α. γελαστή γυναίκα (Museum of Fine Arts, Boston, αρ. ευρ ) β. νεαρή γυναίκα που κλαίει (British Museum, αρ. 1907, b, GAA4173, AN ) γ. αγγελιαφόρος (Staatliche Museen zu Berlin-Antikensammlung, inv. TC 7635). Σχετικά βλ. Bieber 1961, 41 εικ και 80 εικ

16 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ ριν, ο ιστορικός του 1ου π.χ. αιώνα Ποσειδώνιος αποδίδει την επιτυχία του Λατίνου γελωτοποιού Σαυνίωνος (ἐκίνει γέλωτας... ἐποίει τοὺς θεωμένους μειδιᾶν) στην επιτηδευμένη πόζα (καθ ὁποίαν σώματος ἐπιστροφήν). 28 Σαν τους τραγικούς ηθοποιούς μαζί με την αμφίεσή τους μετέβαλλαν και το βάδισμά τους, τη φωνή τους, τον τρόπο που κάθονταν στην κλίνη και τον τρόπο που χαιρετούσαν, γράφει ο Πλούταρχος σε ένα σχόλιό του για τη θεατρικότητα των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 29 προσδιορίζοντας έτσι και το τί συνιστά την υποκριτική τέχνη του ηθοποιού: φωνή, κίνηση του σώματος, πόζα. Στα στοιχεία αυτά ο Λουκιανός, σε μια ειρωνική περιγραφή της θεατρικής συμπεριφοράς φιλοσόφων της εποχής του (2ος μ.χ. αι.), προσθέτει την έκφραση του προσώπου που αντιστοιχεί στο προσωπείο που φορά ο ηθοποιός: 30 Έπειτα αυτοί [δηλ. οι φιλόσοφοι] φόρεσαν ως ένδυμά τους την αρετή με το σεβάσμιο όνομά της, ύψωσαν τα φρύδια, ρυτίδωσαν τα μέτωπά τους, άφησαν να μακρύνουν τα γένια τους και περιφέρονται κρύβοντας κατάπτυστες συνήθειες κάτω από μια απατηλή εμφάνιση, παρόμοιοι με εκείνους τους τραγικούς ηθοποιούς που, αν τους αφαιρέσει κανένας τα προσωπεία και τη χρυσοποίκιλτη στολή, αυτό που περισσεύει είναι ένα γελοίο ανθρωπάκι που το προσέλαβαν με εφτά δραχμές για ένα θεατρικό αγώνα. Αυτήν την αντίθεση ανάμεσα στο προσωπείο και την αμφίεση του ηθοποιού και την πραγματικότητα που καλύπτουν υπαινίσσεται ο ζωγράφος κρατήρα του 4ου π.χ. αιώνα από τον Τάραντα (εικ. 6), 31 αλλά και ο Καβάφης στο ποίημά του 32

17 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ Εικ. 6. Λουκιανός, Ἰκαρομένιππος 29: ἢν ἀφέλῃ τις τὰ προσωπεῖα καὶ τὴν χρυσόπαστον ἐκείνην στολήν, τὸ καταλειπόμενόν ἐστι γελοῖον ἀνθρώπιον ἑπτὰ δραχμῶν ἐς τὸν ἀγῶνα μεμισθωμένον (παράσταση σε κρατήρα από τον Τάραντα, περίπου π.χ. Martin von Wagner Museum, Würzburg ). Ὁ Βασιλεὺς Δημήτριος (Κάμνοντας ὅμοια σὰν ἠθοποιὸς ποὺ ὅταν ἡ παράστασις τελειώσει, ἀλλάζει φορεσιὰ κι ἀπέρχεται σελ. 17). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην αρχαία Ελλάδα, όπου ήταν διαδεδομένη η αντίληψη ότι η εξωτερική εμφάνιση εκφράζει το χαρακτήρα, η αντίθεση ανάμεσα σε προσωπείο και πραγματικό χαρακτήρα θεωρούνταν ιδιαίτερα προκλητική. 32 Ακολουθώντας αυτή την αρχαία αντίληψη περί θεάτρου και θεατρικής συμπεριφοράς 33 θα εξεταστούν στη συνέχεια ανάλογα στοιχεία στο δημόσιο βίο της ελληνιστικής εποχής. Ας σημειωθεί εδώ ότι οι αρχαίες απόψεις δεν διαφέρουν και από διάφορες μεταγενέστερες αντιλήψεις και κριτικές προσεγγίσεις στο θέατρο, που το συνδέουν συχνά με επικριτική διάθεση με την υπερβολή και την επιτήδευση, το ξεγέλασμα, την ψευδαίσθηση, την αφύσικη και ανειλικρινή στάση. Στο θέατρο και τη θεατρικότητα θεωρείται ότι εκδηλώνονται θεμελιώδεις αντινομίες, όπως ανάμεσα στο φυσικό και το έντεχνο, την πραγματικότητα και την επινόηση, το πρωτότυπο και την απομίμηση, το πρόσωπο και το προσωπείο, το σοβαρό και το παιχνιδιάρικο, την απατηλή εικόνα και την ουσία των πραγμάτων

18 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ Θεατρικότητα πριν από το θέατρο Στον κοινωνικό βίο των αρχαίων Ελλήνων η θεατρικότητα, με την ευρύτερη έννοιά της, είναι φυσικά αρχαιότερη από το θέατρο ως θεσμοθετημένη εκδήλωση. Την αναγνωρίζουμε στο στοιχείο της υπερβολής στις παραστάσεις κηδειών στην τέχνη της Γεωμετρικής εποχής 35 και στα ομηρικά χωρία που δείχνουν μια αλληλεξάρτηση συμβατικής στάσης του σώματος, ενδυμασίας και κοινωνικής θέσης. 36 Θεατρικά στοιχεία υπάρχουν σε τελετουργικά δρώμενα, π.χ. στη δραματική αναπαράσταση μύθων που υποθέτουμε ότι αποτελούσε μέρος των δρωμένων στα Ελευσίνια μυστήρια, 37 στον ιερό γάμο ανάμεσα στη σύζυγο του ἄρχοντος βασιλέως και τον Διόνυσο στην Αθήνα κατά τα Ανθεστήρια, 38 και στη μεταμφίεση θνητών σε θεούς σε τελετές (εικ. 7). 39 Στην Πελλήνη ιέρεια της Αθηνάς γινόταν η ομορφότερη και ψηλότερη παρθένα σε ορισμένες περιστάσεις υποδύονταν τη θεά, οπλισμένη και στα μυστήρια της Ανδανίας γυναίκες μεταμφιέζονταν σε θεές και ανάλογα στοιχεία πρέπει να υπήρχαν και στα Ελευσίνια μυστήρια. 40 Στη λατρεία της Ίσιδας οι λάτρεις γίνονταν θεατές δρώμενων, στα οποία αναπαριστάνονταν οι σχετικοί μύθοι, προσφέροντας στους Εικ. 7. Επιτύμβια στήλη του Αύλου Παπίου Χείλωνα (Θεσσαλονίκη, τέλη 1ου π.χ. αιώνα). Ο ιδρυτής θρησκευτικού θιάσου για τη λατρεία των Αιγύπτιων θεών εικονίζεται υποδυόμενος το θεό Άνουβη, φορώντας το προσωπείο του θεού (μαρμάρινη στήλη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, αρ. ευρ Φωτογραφικό Αρχείο Γλυπτών στο Μουσείο Εκμαγείων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αρ. 32). 34

19 1. ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ πιστούς παρηγοριά για τα δικά τους βάσανα και ενισχύοντας την ευσέβειά τους. 41 Ακόμα και ο τρόπος καθίσματος εμπεριέχει στοιχεία θεατρικότητας στο βαθμό που υποδηλώνει κοινωνικές θέσεις και ρόλους. 42 Όπως έχει παρατηρηθεί και για τη Ρώμη, 43 πριν γίνει θεατής του θεάτρου και παράλληλα με τη θέαση στο θέατρο, ο μέσος αρχαίος Έλληνας, κυρίως των αστικών κέντρων, είναι θεατής θρησκευτικών τελετών, πολιτικών εκδηλώσεων και τρόπων κοινωνικής συμπεριφοράς. Γι αυτό και η σχέση θεάτρου και θεατρικότητας δεν είναι μονοσήμαντη αλλά δυναμική. Πολύ πριν καθιερωθούν δραματικές γιορτές στην Αθήνα, ο Σόλων είχε πείσει τους συμπολίτες του να πολεμήσουν κατά των Μεγαρέων για την κατοχή της Σαλαμίνας σκηνοθετώντας μια δραματική σκηνή: φορώντας σκούφο στο κεφάλι («θεατρική ενδυμασία» πιλίδιον περιθέμενος) και παριστάνοντας τον τρελό («υποκριτική») εμφανίστηκε ξαφνικά στην Αγορά (ἐξεπήδησεν...ἄφνω) και απάγγειλε ελεγειακούς στίχους, του οποίους είχε συνθέσει και αποστηθίσει («σενάριο» συνθεὶς καὶ μελετήσας ὥστε λέγειν ἀπὸ στόματος) και στους οποίους αυτοχαρακτηριζόταν κήρυκας από την όμορφη Σαλαμίνα («ρόλος»). Ο Gerald Else εύστοχα χαρακτηρίζει το επεισόδιο ως «αρχή αυτού που σχεδόν θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε θεατρική περίοδο της ιστορίας της Αθήνας». 44 Όπως παραδίδει ο Ηρόδοτος, λίγο αργότερα ο Πεισίστρατος ανέκτησε την εξουσία ως τύραννος των Αθηνών με ένα «θεατρικό τέχνασμα», ντύνοντας μια νταρντανογυναίκα σαν την ένοπλη Αθηνά («αμφίεση» σκευάσαντες πανοπλίῃ), ανεβάζοντάς την σ ένα άρμα («σκηνικό»), δείχνοντάς της ποια στάση θα έπρεπε να πάρει («σκηνοθεσία» προσδέξαντες σχῆμα οἷόν τι ἔμελλε εὐπρεπέστατον φαίνεσθαι) και δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι η ίδια η Αθηνά 35

20 ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ τον οδηγεί πίσω στην πόλη της. 45 Βέβαια, η ιστορικότητα του τεχνάσματος έχει αμφισβητηθεί συχνά, και μάλιστα κι ο ίδιος ο Ηρόδοτος επισημαίνει ότι το συμβάν αυτό μοιάζει απίστευτο. Όμως ο W. R. Connor 46 έχει δείξει ότι τα δεδομένα στην αφήγηση του Ηροδότου έχουν βαθιές ρίζες στον ελληνικό πολιτισμό. Αλλά ακόμα κι αν πρόκειται για επινόηση του Ηροδότου, αντανακλά σύγχρονες πρακτικές. Θεατρικότητα και θέατρο Η εισαγωγή οργανωμένων θεατρικών παραστάσεων από τα τέλη του 6ου π.χ. αιώνα στην Αθήνα επέφερε ουσιαστικές αλλαγές. Όσο πιο περίτεχνες και συχνότερες γίνονταν οι θεατρικές παραστάσεις, τόσο πιο επιμελημένη και περίτεχνη και η υποκριτική διάσταση της πολιτικής ζωής στην Αθήνα. Δραματουργικά τεχνάσματα και σκηνοθετημένοι τρόποι συμπεριφοράς έγιναν σταδιακά απαραίτητα στοιχεία του πολιτικού πολιτισμού, του πολιτισμού γενικότερα. 47 Ότι γενικά οι δημόσιες θεατρικές παραστάσεις και τα θεάματα ασκούσαν ισχυρή επίδραση στη σύγχρονη νοοτροπία είναι μια διαπίστωση που είχε γίνει στην αρχαιότητα. Ήδη ο Θουκυδίδης είχε παρατηρήσει ότι στην Αθήνα της εποχής του, στην πόλη με την παλαιότερη και ισχυρότερη δημόσια παρουσία θεατρικών παραστάσεων, ο δημόσιος βίος έμοιαζε με θέαμα και κατηγορούσε τους συμπολίτες του ότι είχαν γίνει θεατές των ρητορικών λόγων. 48 Ανάλογες σκέψεις εκφράζει και ο Πλούταρχος στο Βίο του Λυκούργου, είτε απηχώντας τις απόψεις κάποιας παλαιότερης πηγής είτε της δικής του εποχής (τέλη του 1ου μ.χ. αιώνα): 49 36

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Θεατρικό Εργαστήρι: Δημιουργία δραματικών πλαισίων με αφορμή μαθηματικές έννοιες. Ανάπτυξη ικανοτήτων για επικοινωνία μέσω του θεάτρου και του δράματος. Ειδικότερα αναφορικά με τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Μακρή EFIAP. www.michalismakri.com

Μιχάλης Μακρή EFIAP. www.michalismakri.com Μιχάλης Μακρή EFIAP www.michalismakri.com Γιατί κάποιες φωτογραφίες είναι πιο ελκυστικές από τις άλλες; Γιατί κάποιες φωτογραφίες παραμένουν κρεμασμένες σε γκαλερί για μήνες ή και για χρόνια για να τις

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Μακρή EFIAP. Copyright: 2013 Michalis Makri

Μιχάλης Μακρή EFIAP. Copyright: 2013 Michalis Makri Μιχάλης Μακρή EFIAP Copyright: 2013 Michalis Makri Copyright: 2013 Michalis Makri Less is more Less but better Copyright: 2013 Michalis Makri Ο μινιμαλισμός ορίζεται ως η εξάλειψη όλων των στοιχείων που

Διαβάστε περισσότερα

Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μερική ή ολική ανατύπωση χωρίς την άδεια του εκδότη

Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μερική ή ολική ανατύπωση χωρίς την άδεια του εκδότη Συντονισμός έργου: Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια: Έλενα Μπαζίνη, Αρχαιολόγος Επιστημονική τεκμηρίωση-αρχική ιδέα σεναρίου: Έλενα Μπαζίνη, Αρχαιολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 1.Α. Ο ρόλος και η λειτουργία του Προλόγου ως δομικό στοιχείο της τραγωδίας: Ο πρόλογος μιας τραγωδίας αποτελεί τα πρώτο από τα απαγγελλόμενα μέρη και εκτελείται από τους

Διαβάστε περισσότερα

Λύσεις των δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Λύσεις των δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΙΛΛΑΣ στην αρχαία Ελλάδα Λύσεις των δραστηριοτήτων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου

Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου Η Γκουέρνικα είναι µια έντονη διαµαρτυρία εναντίον του πολέµου και της καταστροφής που αυτός σπέρνει. Τα µήνυµα που θέλει να

Διαβάστε περισσότερα

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Περιγραφή εργαστηρίου Οι ιστορίες είναι γεγονότα ζωής ή του μυαλού ή μήπως απλώς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Archaeoschool for the Future: a Sustainability Approach ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Unità 2 ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Ελένη Γαλάνη Πάμε ξανά! 1. Πώς χαιρετάμε στα ελληνικά 2. Ρωτάμε πώς είμαστε στα ελληνικά

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ «ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΕΠΟΣ ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΜΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ Συνδέεται με θρησκευτικές τελετές Λατρεία Διονύσου (πανελλήνιο χαρακτήρα) Έκσταση (=ο πιστός έφευγε από την πραγματικότητα)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7. Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.

ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7. Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π. ΕΝΔΥΜΑΣIΑ & ΚΟΙΝΩΝIΑ Ομάδα 7 Λεωνίδας - Αλεξάνδρα - Δανάη τμήμα Δ2 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ 2013-2014 Περιεχόμενα: Α Τι φορούσαν στα συμπόσια οι άντρες; Τι φορούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Α' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1 η σκηνή: στίχοι 437-494

Α' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1 η σκηνή: στίχοι 437-494 Α' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1 η σκηνή: στίχοι 437-494 1.α. Από τον Πρόλογο στο Επεισόδιο: Η Ελένη, μαζί με τις γυναίκες που αποτελούν το Χορό του δράματος, μπαίνουν μέσα στο παλάτι προκειμένου να ζητήσουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία

Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία Η εποχή του Αυγούστου (27 π.χ.-14 μ.χ.) Δεμοιράκου Μαρία Αύγουστος Ο όγδοος μήνας του χρόνου τίτλος αυτοκρατόρων στη ρωμαϊκή και βυζαντινή αυτοκρατορία Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας Ποιος; Οκταβιανός

Διαβάστε περισσότερα

Οι ρίζες του δράματος

Οι ρίζες του δράματος Οι ρίζες του δράματος Σύνθετη ποιητική δημιουργία Το δράμα, το έπος και η λυρική ποίηση = αρχαίος ελληνικός ποιητικός λόγος. ράμα: θεατρικό είδος. Περιλάμβανε το λόγο, τη μουσική και την όρχηση (κίνηση).

Διαβάστε περισσότερα

Διώνη Παπανικόλα Σοφία Πανέρα Ελένη Πατάκου Μαρία Φάντη Γεωργία Ψύρη

Διώνη Παπανικόλα Σοφία Πανέρα Ελένη Πατάκου Μαρία Φάντη Γεωργία Ψύρη Διώνη Παπανικόλα Σοφία Πανέρα Ελένη Πατάκου Μαρία Φάντη Γεωργία Ψύρη ΣΕΛ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕΛ.4...ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΕΛ.6...ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕΛ.7...ΣΥΝΤΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΚΑΣΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Επίσκεψη στο μαντείο της Δωδώνης Πώς έβλεπαν το μέλλον οι αρχαίοι; Πώς λειτουργούσε το πιο αρχαίο μαντείο της Ελλάδας; Τι μορφή, σύμβολα και ρόλο είχε ο κύριος θεός του, ο Δίας; Τι σημασία είχαν εκεί οι

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο εργασίας E ομάδας

Φύλλο εργασίας E ομάδας Φύλλο εργασίας E ομάδας «δημοκρατικὸν μὲν εἶναι τὸ κληρωτὰς εἶναι τὰς ἀρχάς, τὸ δ αἰρετὰς ὀλιγαρχικόν» (Η ανάδειξη στα αξιώματα με κλήρωση θεωρείται δημοκρατική, ενώ με εκλογή ολιγαρχική ) Αριστοτέλους,

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Υπαπαντή του Κυρίου «θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών» (Λουκ. 2, 34-35) Διχογνωμία

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση: Κατά την πρώτη εντύπωση, η μη λεκτική επικοινωνία είναι δέκα φορές πιο δυνατή σε σχέση με τη λεκτική. Αναπνοής. Επαφής.

Διαχείριση: Κατά την πρώτη εντύπωση, η μη λεκτική επικοινωνία είναι δέκα φορές πιο δυνατή σε σχέση με τη λεκτική. Αναπνοής. Επαφής. BODY LANGUAGE Κατά την πρώτη εντύπωση, η μη λεκτική επικοινωνία είναι δέκα φορές πιο δυνατή σε σχέση με τη λεκτική. Επαφής Αναπνοής Εκφράσεων Εμφάνισης Διαχείριση: Όσφρησης Χρόνου Ήχου Αφής Χώρου Οι γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016, οι μαθητές της Α Λυκείου του 2 ου ΓΕΛ Αγίου Δημητρίου επισκέφθηκαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, με συνοδούς καθηγητές, τις

Διαβάστε περισσότερα

Οφθαλμαπάτες (Optical illusions)

Οφθαλμαπάτες (Optical illusions) Οφθαλμαπάτες (Optical illusions) Το φαινόμενο της οφθαλμαπάτης συνίσταται στο ότι εσφαλμένα αντιλαμβανόμαστε κάτι διαφορετικό, απ αυτό που βλέπουν τα μάτια μας, ή δυσκολευόμαστε να έχουμε μια σαφή σντίληψη

Διαβάστε περισσότερα

Μια επίσκεψη στη Βουλή των Αντιπροσώπων

Μια επίσκεψη στη Βουλή των Αντιπροσώπων Μια επίσκεψη στη Βουλή των Αντιπροσώπων Πριν από μερικές βδομάδες, επισκεφθήκαμε τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Όταν φτάσαμε, το είχα καταλάβει, διότι είχε πολλούς αστυνομικούς έξω από ένα μεγάλο επιβλητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα ΙΙ. Η τραγωδία

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα ΙΙ. Η τραγωδία ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα 1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δράματος και τι νέο προσέφερε στο κοινό σε σχέση με το έπος και τη λυρική ποίηση; 2. Ποια είναι η προσέλευση του δράματος και με ποια γιορτή συνδέθηκε;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Α. Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 462 Π.Χ. Μέχρι το 462 π.χ., έτος της πτώσης της πολιτικής

Διαβάστε περισσότερα

Καρακουλάκη Ειρήνη Κεϊβανίδου Όλγα Κουρπέτη Γεωργία

Καρακουλάκη Ειρήνη Κεϊβανίδου Όλγα Κουρπέτη Γεωργία Αρχαία Ελληνικά στη Μέση εκπαίδευση: Γνωστικό αντικείμενο και διδακτικές προσεγγίσεις Θέμα εργασίας: Τα τρία είδη του Ρητορικού λόγου στο Γυμνάσιο Καρακουλάκη Ειρήνη Κεϊβανίδου Όλγα Κουρπέτη Γεωργία «Ἔστιν

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας. Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση

Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας. Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση Υπεύθυνος Καθηγητής: Σ. Γυφτόπουλος Σπουδάστριες: Χ. Τζοβλά, Χ. Χαρατσάρη Το θέατρο αποτελεί μια επικοινωνιακή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Κατά την Gillian Dyer. «Διαφήμιση η διάδοση μιας είδησης με τη φήμη, με τον προφορικό λόγο ή με δημοσίευμα, των αρετών ενός προσώπου ή πράγματος». ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.2 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΉΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 2 «Δημοκρατία δε σημαίνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, δε σημαίνει την έλλειψη λογοκρισίας,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Πάτρα, Δεκέμβρης 2012 Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να είναι τέχνη, εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο παρουσιάζει μια ορθολογική θέαση της κρίσης Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» 23 Jan 201611.00 ΜΕΓΕΝΘΥΝΣΗ Συνέντευξη στη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ

ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΊΑ,ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΕΏΝ Αρχαία Ελληνική θρησκεία ως "εθνική θρησκεία". Παράδοση +Συλλογική µνήµη. Ποικιλία παραδόσεων (ύθοι) + δυνατότητα πολλαπλής προσέγγισής τους Η ΦΩΩΝΗ ΤΩΩΝ ΠΟΙΗΤΩΩΝ Διάσωση

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητής Δρ. Αβραάμ Παπασταθόπουλος. Δρ. Αβραάμ Παπασταθόπουλος

Εισηγητής Δρ. Αβραάμ Παπασταθόπουλος. Δρ. Αβραάμ Παπασταθόπουλος Εισηγητής Δύναμη: Η πιθανότητα που έχει ο «άνθρωπος» να είναι σε θέση να «περάσει» τις δικές του επιθυμίες μέσα από μία κοινωνική σχέση παρά την αντίσταση. Εξουσία: Η εξουσία ορίζεται ως το νόμιμο δικαίωμα

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Μιλώντας με τα αρχαία Μέσα στο μουσείο θα συναντήσετε παράξενα αντικείμενα άλλων εποχών. Μπορείτε να τα κάνετε να μιλήσουν για πανάρχαιους ανθρώπους και πολιτισμούς; Πάρτε φακούς, μέτρα, μολύβι και χαρτί

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίοι δραματικοί αγώνες του Πειραματικό Γυμνάσιο Πάτρας 17 ο Γυμνάσιο Πάτρας

Αρχαίοι δραματικοί αγώνες του Πειραματικό Γυμνάσιο Πάτρας 17 ο Γυμνάσιο Πάτρας Αρχαίοι δραματικοί αγώνες του 2017 Πειραματικό Γυμνάσιο Πάτρας 17 ο Γυμνάσιο Πάτρας Έχοντας ως αφορμή το μάθημα της Ελένης του Ευριπίδη και την παρακίνηση της καθηγήτριάς μας, αποφασίσαμε σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της

ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ. Το Σκλαβί. ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Το Σκλαβί ή πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της Το Σκλαβί ξεκινήσαμε να το γράφουμε μαζί με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Γρήγορα

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν).

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΜΑΘΗΜΑ 25 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. «Κατ οίκον εκκλησία» 1.

Διαβάστε περισσότερα

Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς. 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης

Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς. 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς 1 Σχολείο: 63 ο Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Συμμετέχοντες Τάξη / Τμήμα: ΣΤ

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με

Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με Θεμελιώδης αντίθεση που διατρέχει ολόκληρο το έργο και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονές του. Απαντάται με ποικίλες μορφές και συνδέεται με προβληματισμούς για την αλήθεια και τη γνώση. Απηχεί τις

Διαβάστε περισσότερα

1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ»

1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ» 1 Β Λυκείου: 1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ» ( σύμφωνα με τις ερωτήσεις αξιολόγησης του υπουργείου Παιδείας) α ) Tο δράμα 1) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΡΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΡΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΡΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΣΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ - ΑΡΧΑΙΑ ΡΗΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ.. 3 ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ.. 7 ΠΑΤΑΞΟΝ ΜΕΝ, ΑΚΟΥΣΟΝ ΔΕ 10 3 ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ Η αρχαία ελληνική ρηματική φράση

Διαβάστε περισσότερα

Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της. Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος

Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της. Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος Η Ίδρυση της Ρώμης και η οργάνωσή της Επιμέλεια Δ. Πετρουγάκη, φιλόλογος Εκδοχές ίδρυσης Σύμφωνα με την παράδοση από τον Ρωμύλο, γιο του Αινεία (γύρω στο 735 π.x.) Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα στη

Διαβάστε περισσότερα

κάθε μήνα έχουμε... θέμα!

κάθε μήνα έχουμε... θέμα! Στο αρχαίο θέατρο οι υποκριτές και τα μέλη του χορού έπαιζαν φορώντας προσωπεία, δηλαδή θεατρικές μάσκες. Το προσωπείο δημιουργούσε ένα πρόσωπο χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά περισσότερο απέδιδε ένα χαρακτήρα.

Διαβάστε περισσότερα

Η µουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα

Η µουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η µουσική και ο χορός στην

Διαβάστε περισσότερα

7. Τα νέα ελληνιστικά βασίλεια

7. Τα νέα ελληνιστικά βασίλεια 7. Τα νέα ελληνιστικά βασίλεια Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. ΠΗΓΗ 1 Ο Ευµένης (βασιλιάς των Σελευκιδών), παρέδωσε τις αποµακρυσµένες πόλεις στη διακυβέρνηση των φίλων του, τους έκανε φρούραρχους και τους διόρισε

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6336 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (I). Να αντιστοιχίσετε στοιχεία της στήλης Α με στοιχεία της στήλης Β. Ένα στοιχείο της Στήλης Α περισσεύει. Οι σωστές απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να:

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. Α.ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ Β. ΑΠΟΤΗΡΩΜΗΣΤΟΒΥΖΑΝΤΙΟ 1 Τα ελληνιστικά βασίλεια Ελληνιστικός : από το ρήµα ελληνίζω, δηλ. µιµούµαι τους Έλληνες Ήταν τα βασίλεια

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2

Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 Όνομα: Χρήστος Φιλίππου Τάξη: A2 1) Συγκριτική δραστηριότητα (Σπάρτη - Αθήνα): Κατάρτιση πίνακα στον οποίο να καταγράφονται ομοιότητες και διαφορές του αθηναϊκού και του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Συγκριτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ π.χ. (σελ ) 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ π.χ. (σελ ) 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 480-323 π.χ. (σελ. 98-114) 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β 1. Κίμων Α. Έκλεισε ειρήνη για 30 χρόνια 2. Εφιάλτης Β. Αριστοκρατικός, υπέρμαχος της συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εργασία για το σπίτι Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της ηµοκρατίας που ίσχυσε στην Αρχαία Ελλάδα; (Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτουµε αποσπάσµατα από το

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου

Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου Το Σενάριο Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου... 2-10 Σενάριο Ντοκιμαντέρ Σημειώσεις της Μαριάννας Κουτάλου. 11 12 Σημειώσεις για ένα Σενάριο Ντοκιμαντέρ Σημειώσεις του Άγγελου Κοβότσου... 13-19 Το σενάριο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Ερευνητικό έργο με συνεργαζόμενους φορείς το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών & τη Δραματική Σχολή του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα.

ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα. Η τροφή της Αρχαϊκής οικογένειας ήταν αποτελούνταν από λαχανικά, ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα. Η ενδυμασία των Αρχαίων Ελλήνων ήταν κομψή, αλλά όχι εξεζητημένη. Το βασικό

Διαβάστε περισσότερα

Υλικά: κρουστό μουσικό όργανο, μεγάλα χαρτιά γραφήματος, κηρομπογιές. Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-10 ετών και τους γονείς τους

Υλικά: κρουστό μουσικό όργανο, μεγάλα χαρτιά γραφήματος, κηρομπογιές. Το εργαστήριο απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-10 ετών και τους γονείς τους Σχεδιασμός θεατρικού εργαστηρίου Η παρακάτω σχεδίαση του θεατρικού εργαστηρίου βασίζεται στην προσέγγιση του εφαρμοσμένου δράματος, το οποίο χρησιμοποιείται για διάφορους σκοπούς, μεταξύ άλλων και εκπαιδευτικούς.

Διαβάστε περισσότερα

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Μύθοι Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων Ορισμός : Προσπαθώντας να δώσουμε έναν ορισμό στο µζύθο µπορθούμε να πούμε ότι είναι µια φανταστική, πλαστή διήγηση µε στοιχεία συχνά

Διαβάστε περισσότερα

Μακεδονικό παραδοσιακό σπίτι με εσωτερική αυλή, διόροφο χαγιάτι, αύλεια θύρα, και χώρο με δυνατότητα πρόσβασης από την αυλή αλλά και τον δρόμο 1

Μακεδονικό παραδοσιακό σπίτι με εσωτερική αυλή, διόροφο χαγιάτι, αύλεια θύρα, και χώρο με δυνατότητα πρόσβασης από την αυλή αλλά και τον δρόμο 1 Μακεδονικό παραδοσιακό σπίτι με εσωτερική αυλή, διόροφο χαγιάτι, αύλεια θύρα, και χώρο με δυνατότητα πρόσβασης από την αυλή αλλά και τον δρόμο Οπως και στη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, κάποιοι χώροι του

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. Αφού λάβετε υπόψη σας τι

ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. Αφού λάβετε υπόψη σας τι ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. φού λάβετε υπόψη σας τις σκηνοθετικές συνήθειες που είχαν επικρατήσει στην

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΦΥΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Α ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-2015 ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ: ANEPONYMOUS ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: ΖΩΗ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ ΖΗΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΡΤΕΜΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαίες ιέρειες έφεραν την ισότητα των φύλων»

«Αρχαίες ιέρειες έφεραν την ισότητα των φύλων» ΤΑ ΝΕΑ, 24/01/2007 ΤΖΟΑΝ ΜΠΡΕΤΟΝ ΚΟΝΕΛΙ «Αρχαίες ιέρειες έφεραν την ισότητα των φύλων» Πρόδροµοι της ισότητας των φύλων ήσαν οι ιέρειες στην αρχαία Ελλάδα, αποδεικνύει η καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης.

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης. Εκμυστηρεύσεις Πετρίδης Σωτήρης Email: sotospetridis@yahoo.gr 1 1.ΕΚΚΛΗΣΙΑ/ΕΣΩΤ-ΝΥΧΤΑ Η εκκλησία είναι κλειστή και ο µόνος φωτισµός που υπάρχει είναι από τα κεριά. Στα στασίδια δεν υπάρχει κόσµος. Ένας

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ :ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ Η Ιλιάδα μαζί με την Οδύσσεια αποτελούν τα αρχαιότερα έπη, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που μας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ Κάποιες από τις χειρονομίες που για τη δική μας κουλτούρα δε σημαίνουν τίποτα, ή σημαίνουν κάτι καλό, μπορεί για κάποιους άλλους να σημαίνουν κάτι άσχημο. Ας δούμε λοιπόν

Διαβάστε περισσότερα

Γνωριμία με τη φωτογραφική έκφραση για παιδιά του Δημοτικού

Γνωριμία με τη φωτογραφική έκφραση για παιδιά του Δημοτικού Μένης Θεοδωρίδης Γνωριμία με τη φωτογραφική έκφραση για παιδιά του Δημοτικού Η μικρή εισαγωγή στη φωτογραφική έκφραση για παιδιά 6-12 χρόνων που ακολουθεί, γράφτηκε με σκοπό να ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής του. Οι αρχαιολόγοι

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα

15/9/2009. 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Νέα Αθηναϊκή Σχολή Λογοτεχνία Β Λυκείου Εισαγωγή Επιμέλεια: Τ. Γιακουμάτου www.netschoolbook.gr 1880 ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα Εσωτερική αναδιάρθρωση κράτους-στόχος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ Γ ΤΑΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ γνώση + ικανότητα επικοινωνίας χρήσιμη & απαραίτητη αποτελεσματικότητα στον επαγγελματικό χώρο αποτελεσματικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις Περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΥΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες σχετικά με το άθλημα της αρεσκείας τους (ποδόσφαιρο, τένις, βόλεϋ, κολύμβηση,

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Τα αρχαία πρόσωπα κι εσύ»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Τα αρχαία πρόσωπα κι εσύ» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Τα αρχαία πρόσωπα κι εσύ» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Ermis Branded Entertainment & Content

Ermis Branded Entertainment & Content Ermis Branded Entertainment & Content Η έκθεση δεν θα πρέπει να ξεπερνάει συνολικά τις 10 σελίδες (μαζί με τις οδηγίες συμπλήρωσης των πεδίων). Για τις απαντήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μέγεθος γραμματοσειράς

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μικρός Βορράς σε συνεργασία µε το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Διοργανώνουν επιµορφωτικό-βιωµατικό Σεµινάριο. Εισήγηση: Τάσος Ράτζος

Ο Μικρός Βορράς σε συνεργασία µε το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Διοργανώνουν επιµορφωτικό-βιωµατικό Σεµινάριο. Εισήγηση: Τάσος Ράτζος Ο Μικρός Βορράς σε συνεργασία µε το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Διοργανώνουν επιµορφωτικό-βιωµατικό Σεµινάριο µε θέµα «ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΡΑΣΗ» «όλη η Ελένη σε µία ώρα» Εισήγηση: Τάσος

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

The Keele STarT Back Screening Tool

The Keele STarT Back Screening Tool The Keele STarT Back Screening Tool Σκεπτόμενος (-η) τις 2 τελευταίες εβδομάδες σημειώστε την απάντησή σας στα ακόλουθα ερωτήματα: Διαφωνώ Συμφωνώ 0 1 1 Ο πόνος στην μέση μου απλώθηκε κάτω στο (-α) πόδι

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο σεμινάριο. Εισαγωγή στη θεατρική Σκηνοθεσία. Bar theater

Διήμερο σεμινάριο. Εισαγωγή στη θεατρική Σκηνοθεσία. Bar theater Διήμερο σεμινάριο Εισαγωγή στη θεατρική Σκηνοθεσία Bar theater & Γιατί η υποκριτική είναι Τέχνη Σάββατο και Κυριακή 19 και 20 Οκτωβρίου 2013 στην αίθουσα του ''Θυρεάτη''(παραπλεύρως Αφων Καρκούλη) Έναρξη

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα

Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα Μαθημα 1. Η λατρεία στη ζωή των πιστών σήμερα ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές να 1. Διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους γύρω από τη λατρεία. 2. Υποστηρίζουν με επιχειρήματα ότι στη χριστιανική θρησκεία η λατρεία

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001

Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος. Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα. Αθήνα, Απρίλιος 2001 Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών του Μαθήµατος Α Τάξη 1 ου Κύκλου Τ.Ε.Ε. 2 ώρες /εβδοµάδα Αθήνα, Απρίλιος 2001 Σελίδα 1 από 8 Μάθηµα: «Ιστορία Ενδυµασίας Ι». Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Το µάθηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ - Καθορισμός του πλαισίου μετάβασης στο περιβάλλον του cloud computing - Αναγνώριση ευκαιριών και ανάλυση κερδών/κόστους από την

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο διδασκαλίας με χρήση ΝΤ. Θέμα: Ελληνιστική περίοδος Πολιτική, Οικονομική, Κοινωνική ζωή, Πολιτισμός.

Σχέδιο διδασκαλίας με χρήση ΝΤ. Θέμα: Ελληνιστική περίοδος Πολιτική, Οικονομική, Κοινωνική ζωή, Πολιτισμός. Σχέδιο διδασκαλίας με χρήση ΝΤ Θέμα: Ελληνιστική περίοδος Πολιτική, Οικονομική, Κοινωνική ζωή, Πολιτισμός. Εισαγωγή: Για μια ενδιαφέρουσα ιστορική προσέγγιση κάθε εποχής απαραίτητο είναι βέβαια το έγκυρο

Διαβάστε περισσότερα

Project. Εργασία των : Μαρίας Τσάκα Άντζελας Πέτκο Γιώργου Κρητικού Αλέξανδρου Παππά

Project. Εργασία των : Μαρίας Τσάκα Άντζελας Πέτκο Γιώργου Κρητικού Αλέξανδρου Παππά Project Εργασία των : Μαρίας Τσάκα Άντζελας Πέτκο Γιώργου Κρητικού Αλέξανδρου Παππά Θέμα 300 : Η άνοδος της Διαφορές ανάμεσα στην ταινία και την ιστορία Η ταινία βασίζεται σε ομώνυμο κόμικ του Φρανκ Μίλλερ,

Διαβάστε περισσότερα